0 évaluation0% ont trouvé ce document utile (0 vote)
64 vues6 pages
Andrzej Bańkowski - Opuscula linguistica selecta (Jan Dlugosz University, Częstochowa 2011), edited by Adam Królikowski. Andrzej Bańkowski, ur. 1931 w Łodzi, najlepszy współczesny polski etymolog, profesor filologii polskiej Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Etymologię, którą uprawia, woli nazywać etymologiką, zaliczając ją nie do lingwistycznych teorii, lecz do działu praktycznego gramatyki historyczno-porównawczej. Badacz etymologii – a więc etymologista – to zatem ktoś, kto zajmując się etymologizowaniem, czyli objaśnianiem znaczeń konkretnych wyrazów, dąży do poznania prawdy semantycznej. Wyznając tę zasadę, swe etymologie Autor weryfikuje niejako w praktyce, sprawdzając ich kontekst empiryczny, co najczęściej przybiera postać turystycznych pieszych eskapad do miejsc o szczególnie interesujących nazwach, zwykle najbardziej niejasnych etymologicznie. Poza etymologią praktyczną, domeną zainteresowań Profesora są: onomastyka, zwłaszcza toponimia i antroponimia polska, oraz semantyka imion i praimion staropolskich. Zakres tych badań uzupełniają z jednej strony analizy typologiczne mowy polskiej, a z drugiej hellenistyka, latynistyka i nostratystyka – w obszarze badań języków starożytnych. Profesor Andrzej Bańkowski jest autorem wielkiego „Etymologicznego słownika języka polskiego” – jednego z głównych słowiańskich słowników etymologicznych – oraz ponad setki studiów i artykułów językoznawczych, z których wybór trzydziestu reprezentatywnych i klasycznych już prac zawiera, dedykowany Autorowi w 80. urodziny, obecny tom. Mowa polska, jaką najczęściej lubi posługiwać się, a zarazem postuluje w użyciu nasz Etymolog, wywodzi się z mowy Lędzan i jako język lędzki stanowi południową odmianę średniowiecznej polszczyzny. Natomiast dawna mowa Warcian, będąca niegdyś centralną odmianą staropolszczyzny, jest – w kontekście analiz języka Lędzan – głównym punktem wyjścia do badań języka częstochowian.
Andrzej Bańkowski - Opuscula linguistica selecta (Jan Dlugosz University, Częstochowa 2011), edited by Adam Królikowski. Andrzej Bańkowski, ur. 1931 w Łodzi, najlepszy współczesny polski etymolog, profesor filologii polskiej Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Etymologię, którą uprawia, woli nazywać etymologiką, zaliczając ją nie do lingwistycznych teorii, lecz do działu praktycznego gramatyki historyczno-porównawczej. Badacz etymologii – a więc etymologista – to zatem ktoś, kto zajmując się etymologizowaniem, czyli objaśnianiem znaczeń konkretnych wyrazów, dąży do poznania prawdy semantycznej. Wyznając tę zasadę, swe etymologie Autor weryfikuje niejako w praktyce, sprawdzając ich kontekst empiryczny, co najczęściej przybiera postać turystycznych pieszych eskapad do miejsc o szczególnie interesujących nazwach, zwykle najbardziej niejasnych etymologicznie. Poza etymologią praktyczną, domeną zainteresowań Profesora są: onomastyka, zwłaszcza toponimia i antroponimia polska, oraz semantyka imion i praimion staropolskich. Zakres tych badań uzupełniają z jednej strony analizy typologiczne mowy polskiej, a z drugiej hellenistyka, latynistyka i nostratystyka – w obszarze badań języków starożytnych. Profesor Andrzej Bańkowski jest autorem wielkiego „Etymologicznego słownika języka polskiego” – jednego z głównych słowiańskich słowników etymologicznych – oraz ponad setki studiów i artykułów językoznawczych, z których wybór trzydziestu reprezentatywnych i klasycznych już prac zawiera, dedykowany Autorowi w 80. urodziny, obecny tom. Mowa polska, jaką najczęściej lubi posługiwać się, a zarazem postuluje w użyciu nasz Etymolog, wywodzi się z mowy Lędzan i jako język lędzki stanowi południową odmianę średniowiecznej polszczyzny. Natomiast dawna mowa Warcian, będąca niegdyś centralną odmianą staropolszczyzny, jest – w kontekście analiz języka Lędzan – głównym punktem wyjścia do badań języka częstochowian.
Andrzej Bańkowski - Opuscula linguistica selecta (Jan Dlugosz University, Częstochowa 2011), edited by Adam Królikowski. Andrzej Bańkowski, ur. 1931 w Łodzi, najlepszy współczesny polski etymolog, profesor filologii polskiej Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Etymologię, którą uprawia, woli nazywać etymologiką, zaliczając ją nie do lingwistycznych teorii, lecz do działu praktycznego gramatyki historyczno-porównawczej. Badacz etymologii – a więc etymologista – to zatem ktoś, kto zajmując się etymologizowaniem, czyli objaśnianiem znaczeń konkretnych wyrazów, dąży do poznania prawdy semantycznej. Wyznając tę zasadę, swe etymologie Autor weryfikuje niejako w praktyce, sprawdzając ich kontekst empiryczny, co najczęściej przybiera postać turystycznych pieszych eskapad do miejsc o szczególnie interesujących nazwach, zwykle najbardziej niejasnych etymologicznie. Poza etymologią praktyczną, domeną zainteresowań Profesora są: onomastyka, zwłaszcza toponimia i antroponimia polska, oraz semantyka imion i praimion staropolskich. Zakres tych badań uzupełniają z jednej strony analizy typologiczne mowy polskiej, a z drugiej hellenistyka, latynistyka i nostratystyka – w obszarze badań języków starożytnych. Profesor Andrzej Bańkowski jest autorem wielkiego „Etymologicznego słownika języka polskiego” – jednego z głównych słowiańskich słowników etymologicznych – oraz ponad setki studiów i artykułów językoznawczych, z których wybór trzydziestu reprezentatywnych i klasycznych już prac zawiera, dedykowany Autorowi w 80. urodziny, obecny tom. Mowa polska, jaką najczęściej lubi posługiwać się, a zarazem postuluje w użyciu nasz Etymolog, wywodzi się z mowy Lędzan i jako język lędzki stanowi południową odmianę średniowiecznej polszczyzny. Natomiast dawna mowa Warcian, będąca niegdyś centralną odmianą staropolszczyzny, jest – w kontekście analiz języka Lędzan – głównym punktem wyjścia do badań języka częstochowian.
Redakcja naukowa, opracowanie, projekt okładki i korekta
Adam Królikowski
Na okładce fragment rękopisu Geografa Bawarskiego (IX w.)
z wyróżnionymi zapisami nazw Lędzan i Warcian
Patronat nad książką w imieniu AJD
Józef Drabowicz (prorektor ds. nauki)
Redakcja wydawnicza i nadzór nad edycją
Andrzej Miszczak
Skład, łamanie i opracowanie graficzne
Tomasz Duda
ISBN 978 – 83 – 7455 – 204 – 2
Wydawnictwo im. St. Podobińskiego
Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie ul. Waszyngtona 4/8, pok. 433 42-217 Częstochowa tel. (34) 378 43 29, fax (34) 378 43 19 e-mail: wydawnictwo@ajd.czest.pl www.ajd.czest.pl/wydawnictwo Spis rzeczy
De participiis Graecis in casu recto absolute usurpatis ���������������������������������������� 7
On the boundary between semantics and gnosiology �������������������������������������� 13 Slavic *kъnorzъ as a relic of a Primitive Indo-European adjective-building class ����������������������������������������������������������������������������������������������������������� 21 On the Primitive Slavic monophthongisation of the long diphthongs ��������������� 29 Some remarks on the origin of the Slavic velar spirant ������������������������������������� 31 Północnosłowiańskie nazwy miejscowe o pierwszym członie *υ¹chъ- ����������� 35 O kwantyfikacji językowej i partykule aż ���������������������������������������������������������� 43 Opozycja semantyczna partykuł dopiero i już ��������������������������������������������������� 49 Funkcja przyimka prócz ������������������������������������������������������������������������������������� 75 Interpretacja „lokalizacyjna” okoliczników czasu ��������������������������������������������� 81 Metateza w toponimii polskiej ��������������������������������������������������������������������������� 87 Kontrakcje samogłosek w toponimii polskiej ���������������������������������������������������� 97 Epenteza w toponimii polskiej ������������������������������������������������������������������������� 107 O rozwoju geminat ss šš śś inaczej ������������������������������������������������������������������� 119 O kilku reliktach wyrazów prasłowiańskich w toponimii staropolskiej ���������� 127 Ciekawe relikty leksykalne wśród staromazowieckich nazw polnych ������������ 135 Staropolskie obiszcie ʽcircuitus’ ���������������������������������������������������������������������� 157 Lekcje wątpliwe staropolskich antroponimów dwuczłonowych ��������������������� 165 Wątpliwe lekcje nazw miejscowych i wodnych w Bulli gnieźnieńskiej ���������� 177 O staropolskiej nazwie Wąwał i mitycznej nazwie Wawel ������������������������������ 185 Dyskusyjne interpretacje niektórych staropolskich nazw osobowych z tzw. Bulli gnieźnieńskiej ������������������������������������������������������������������������ 191 Niektóre kwestie dystrybucji fonemów w polszczyźnie XII wieku ���������������� 201 Osobliwy staropolski bezokolicznik „roseknancz” ����������������������������������������� 209 O szczątkach stp. zaimka si, sia, sie i zaimkach pochodnych ������������������������� 215 Staropolskie przydomki królów i książąt polskich ������������������������������������������ 229 O wariantywności zapisów nazw własnych w Kronice wielkopolskiej ����������� 247 Toponimy Ziemi Krakowskiej w zapiskach sądowych w lat 1394-1397 �������� 255 Nietoperz z psł. *notopъtyrь ʽvespertilio’? ������������������������������������������������������ 265 Wyrazy trudne w Wokabularzu trydenckim ����������������������������������������������������� 273 Nowotestamentowe ἐκκλησία i jego losy w językach Europy ������������������������ 283 Nota edytorska ������������������������������������������������������������������������������������������������� 291 Źródła publikacji ������������������������������������������������������������������������������������������ 291