Oorlewe

huishoudelike
geweld
Oorlewe
huishoudelike
geweld
SisterNamibiawas baieontsteldoor
die
ligsinnigebesprekingoor die Bestryding
v a n H u i s h o u d e l i kG
e e w e l dW e t g e w i n g
(Combating of DomseticViolenceBill)<jeur
Parlementslede en het met twee oorle_
wendesvan huishoudelike geweldgepraat.
Hul storiesword hier vertel.

A nn a J ak o b s e s t o r i e
Ek.wasin Bersebagebore.Ek het daar
skoolgegaanen
wou,'n verpleegster woril, maarek het swangergeword
toeek I 7 jaar oud was,voordatek standard
6 klaargemaak
het.Op daardies[adiumhetek nie geweet
hoemy liggaam
werk nie.Ek het ni" geweetdat ek swan$erwasnie.
""n,
In daardiedaehetouersjou niks vertelvanseksualiteit
nie
en van hoejou liggaamwerk nie. Eers
toe my ma my
gevrahetofeknog menstrueer hetek besefdatek swanser
wase
Toe my seuneenjaar oud was het ek
Walvisbaaitoe
gegaanen daar het ek weer swEnger
geword en twee
meisiesgekry.Dib vadervanmy eerste
tweeseunshetaan
TB gesterf.Ek het g kindersaltesaamgehad
maartwee
het gesterf.Na skoolhet ek in winkels,
iestauranteen vir
6 jaar in'n haarsalongewerk.
Dit wasdie vadervan my tweejongste
kinderswat my
skadeberokkenhet.Hy was 'n baiejaloerse
man.Ek was
veronderstel om nie eensmet andervrouete praatnie
en mV gevindhet, het ek hom teruggevat
asek met 'n andermangepraathet,het ,n g.oo, ff want ons het
'n stryeryen kinders bymekaargehad..Nie eensirimaand
slaneryuitgebreek. ,n
Groetdeur anderrian hetgeleitot het verby-
gegaanvoordatdie slaneryweerbegin
die geweldadige aanvalwat die toestandwaurin.[;;;i; het nie.
veroorsaak het. Een Saterdaghethy en ek en my vriend gegaanom
vleis
te gaankoop. Al die tyd wat onsgeloop
Hy het dikwels gedrink en daggagerook ,n tr"t,-frethy dagga
en in so gerook.Toeonsterugkomby die huis
toestandhet hy geenverstandgehad hethy ges6dat ander
van enigeiets nie. mansmetmy gepraathet
Baiekerehet ek vandie huisg"utug.Toe op paden sohet ,n stryerybegin,
hy iegin hetom Ek het aangegaan om die vleisgaarte maak.Ek het in die
my te slaanhetek somsweggegaan. As ek laterterugkom huisingegaanentbehet
washy kalm en danhetek maarweersaam ek die rt.. uunmy vriendgehoor
met hom gebly. watsO"Pasop,hy is besigomjou
te steek!,,-Toe ek omdraai
Elke keerashy dronk washet hy my geslaan.
Somsas om te vra "Wie?,'was dit reedste laat,die bottel was in
mensemet hom gepraathet,het hy opgehou. my oog.Hy het'n bottelgebreeken 'n skerp
Maar toe ek puntvoorberei
sy tweedekind gekry het, het dingetaie
versleg.Hy het waarmeehy my in die oog gesteekhet.
Keetmanstoe gegaan.Nadat die kind gebore
was het ek Ek weetnie wat daarnagebeurhetnie,
ook Keetmanstoegegaanen onshetbymekaar Ek heteersin die
geblymaar hospitaalwakker geword. Die
die slaneryhet weer begin.Toe het ek dokters het my vertel dat
hom verlaaten hulle die beskadigdeoog
Windhoektoe gegaan.Ek was baie gelukkig moes uithaal voordat dit my
om gou ,n gesondeoog souaantas.Daarna
werk te kry. Hy het agtermy aangekom het die mensevir wie ek
en uifevind waar gewerk het my ook laat gaan.
ek woon. Ons was uitmekaarviiomtrent jire Ek het daaraangedink om
4 maartoe huis toe te gaanen by my ma te gaan
bly, maarhet besluit
 om vir myself te sorg en uit_
eindelikhet ek 'n nuwe huiswerk moetjy jouself losmaakvan
gekry waar ek steedswerk. E k h e t i n d i e h u i si n g e g a a e n n gewelddadigeverhoudings.
Maar om half blind te weeshet
t o e h e t e k m y v r i e n dg e h o o r Hy het die soetstetons
my lewe heeltemalverander.Toe w a t s e " P a s o ph , y i s b e s i go m gehad en het my in ding!
ek altweeoegehadhet,hetek nie j o u t e s t e e k ! , 'T o e e k o m d r a a i ingepraat.Hy het baie kere,
so baie gely nie; ek het alles , , W i e ? , ' nog voordat hy my verblind
om te vra was dit het, na my werkplek gekom
gehadwat ek wou h6,ek hetlewe
gehad.Maar nou het ek nie enise
r e e d s t e l a a t , d i e b o t t e l w a s en my daargeslaanen so het
lewe nie. Ek is besigom te kruip i n m y oog. Hy het ' n bottel ek my werk talle kere ver_
en weet nie wanneerek sal g e b r e e ke n ' n s k e r p p u n t loor. Een keer het ek vir 'n
opstaannie. Ek werk maar ek v o o r b e r e iw a a r m e eh y m y i n . pastoor ook
gewerk maar hy het
verdiennie genoeggeld om eens daar gekom en my ge_
vir my kind se si<oolfondste
d i e o o $ g e s t e e k h e t . slaan.
betaal nie. My laasre twee Ek hoop die nuwe wet oor
Icnders
kindersis nog
I jonk, die seunis 14 jaaroud en hy huishoudelikegeweldsaldit
het ,n vir vroue makliker maak om uit gewelddadige
geword
straatkind gewordtoe toe hy 10 jaar
hv 1o ioo' ^r,,t
oud ,,,^^ -t- t-^.'--
was. Ek het geen verhoudingste kom.
beheeroor hom nie. Miskien is dit so omdat
ek nie in
staatis'om goedna huile om te siennie en omdat
ek nie in U i b a s e ns* e s t o r i e
staatis om hulle die dingete geewat hulle nodig
het nie. Ek-het op 'n plaasgrootgewbrdmaar ons het dorp
toe
Dit was so moelik vir my om te verstaanhoekom getrekvoordatek skool begin hef. Ek het
die daarvangehou
man wat ges6het dat hy.my lief het hierdieding omin die koor te singen het ook belanggestelin
aanmy sport_
gedoenhet. Toe hy uit die tronk kom het ek gedink netbal was my gunsteling sport. Aihoewel
wat ek .n
hy nog aanmy kon doenna dit. Hy wasuitgelaat onderivyserwou word, het ek die skoolin standard gelos
toe die 6
regerirlgsekeregevangenesverskoonhet. omdatmy ouerswerklooswas.Daarnahet ek werk gekry
as 'n verkoopspersoonen het daar gewerk totdat
Nadatek uit die hospiuaal ontslaanwashetek polisietoe sig ek my
gegaanom 'n klagte te l0 en om hulle te vertel verloorhet.
waar hv
hom bevind.pk het my gesondeoog met my My boyfriend wat my blind gemaakhet, is die
vingers vader
oopgehouom te sien waar ek geloophet daardieCag. van my drie kinders.Hy het nie baiegedrinknie, maar
Hy hv
wasin Keetmansgearresteer. was 'n jaloerseman.Ek was nie toegelaatom met
Hy wasin die tronk slessvii ander
vier of vyf maandevoordathy vrygestelwassaam manste praatnie.As 'n man met my gepraathet,
mlt die het my
andergevangeneswat verskooniS.Toe hy uitgekom boyfriend aangeneemdie man wou in-verhouding
het, my met
het hy reguit na my gekom. Hy het gesOdat hy ,n aanknoop.As ek byvoorbeeldna'n trouegegaan
my het,
kunsmatigeoog soukoop, dat hy my duur brille sou het my boyfriend ges€ek gaandaarheenom ,n ander
ktop man
en dat hy my soutrou. Ek het reguit polisie toe gegaan te kry. Daar was geenvertrouenie!
en
hulle vertel dat hulle iets moet doenomtrentdie man Hy het nie vriendegehadnie en omdathy sojaloers
wat - was
my weer molesteernadathy my oog geneemhet. het ek ook nie vriendegehadnie. Ons het baie baklei,
of
Op dieselfdedag het die polisie hom vertel dat hy hy dronk was of nie. Hy het baie gou kwaad gewoid.
nie My
nabymy magkom nie en hy wasook nie toegelaatorn susterhet talle kerevir my ges6om hom te verlaat
die 'n voordat
kinders te sien nie. Hy het nooit enige ondJrhoud verskriklikeding gebeur.Eenkeerhet hy my voortande
vir sy
kinders betaal nie. Daarnahet hy teruggaanKeetmans uitgeslaan 'n
en ek het'n klagteingedien t"t gedinkdat
toe en daarhet hy eenvan sy familieledeverinoor. daar hofsaak sou wees,maarniks het"ngebeurnie.
As ek
met hom gebly het sou'ekvandagin my graf gel6het. Toeek gesondgewordhet,het ek nie weerna die polisie
terug gegaanom navraagomtrent my saakte doen
Hy was 'n vonnis van 14 jaaropgelOen is nog steeds nie.
'n in Ander kere het die polisie vir my ges6 om huis toe
die tronk.Ek hetna welsynwerkster gegaanmet die hoop gaan en te
dat my kinders 'n toelaagvan die ,"g.ring soukry omdat om hom te vergewe aangesienons kinders
bymekaar het. Ek het by hom gebly want ek
hul vadervir'n lank tyd in die tronksouwees.Maar wou nie
ek het kindersby baieverskillende
geenhulp van die welsynwerkstergekry nie. Dit mansh6 nie. My eerstekind
is omdat het al klaar 'n andervadergehad.
die naamvan hulle pa nie op die registrasievorms Nadatt V *V geslaan
van die het, het hy.gewoonlikvergifnis
kindersverskyn nie. Ek het op die ou end tou opgegooi. gevra en ioed teenoor
my opgetree.My kinders het hul vaderbaie lief gehad.
Op die oomblik is ek in 'n goeieverhoudingmet ,nander
Op daardienoodlottigedagwasek besigom die tuin
man.Ek is gelukkig.Hy slaanmy nie. nat
te maaktoe 'n manwat ek ken,my in die verbygaangegroet
Ek glo nou dat vroue wat in 'n situasieis soosek
was het.Toeek in die huisingaanhet my boyfriendg.i.iri.
hul mans moet verlaat soosek ook moes gedoen
het. dit was.Ek het ges6dat ek in die dorp giootgewordheten
Skeidingis die enigsreoplossing.As jy bly dan saljy baie menseken. Ek kon sien dat hy ni" uun rny antwoord
op
een of andermanierbeskadigword.Al isjy ,n Christen gehou
hetnie.Daardiedagwasdie verjaardagvan die vrou
 wat na my kindersomgesien
het. Ons het bier en koel_ het na die tyd na my roe
drank gekoop om haar ver_ M y .f a m i l i eh e t h u i f e n du i t d i e
jaardagte vier.'n Stryery g e k o me n g e s e n i e m a n d h o f gekom en eerstoe besefdat
het t i " t s ek blind is. Die hofsaakhet
ultgebreekoor ietsen hy het g e n o e md a t e k a s g e v o l g " f miskien voorgekomvoordat
my met'n glasgegooi.Die v a n d i e diedokters
a a n v a lb l i n d i s n i e . H u l l eh e t hul finale verslas
glas het teen die muur se_ o o k ingedienhet war s6 dat eI
breeken terwyl ek besigrias
g e s ed i e s a a ki s u i t d i e h o f g e g o o i . permanent
blind is. Ek was
om dit op te vee het ek ges6 . S y p r o k u r e u rh e t n a d i e
tyjna my baie seergemaak oor die
"Hoekomgooijy.y.Jt .n t o e g e k o me n e e r s t o e b e s e f manier waarop my saak
glas,wat soujy gedoenhet d a t hanteerwas.
e k b f i n di s .
as hierdie glas my o€getref Hoe kan die hof weier om
het en my verblinb het?" Ek M e n s e h e t g e s e e k m o e t die persoonte hoor wat so
het baiekwaad geworden a p p e l l e e rM . a a re k h e t g e w e e t baie skadeberokkenis? Die
nommetdie besemgeslaan. d i t ' n d a t hof
f . r n gt y d n e e m e n d a t m e n s ges6nie
het niks vanmy toestand
Hy hetnie 'n woord nie ' n of hoe ek en mv
. g o e i ep r o k u r e u rn o d i g h e t o m kinderssouoorleefnie.
les€
en het net op die bed gesit.,
Ek wds baieonrsreld t e n t g er e g v e r dgi h e i d t e k r y .
Mense het ges6ek moet
"i "t
in en uit die huis geloop.
appelleer. Maar ek het
wou eersna my ouersse huis gaan
-.Ek
die huis ingegaanentbepluit
maarhet toe in neem .nmens
endar .nrffff::ff:ffi,fi:, yj
ook
on, r" gu-un,ruu|. ro".t ai.
slaapkarnerinkom het hy die enigeregverdigheidte kry.
deura;;;;;r,"ir, .n * t"t brri;i;;. nie verder
koeldrankbottelin sy hand.Oie met met die saakaante gaannie. Ek was
oo,iUtit *r"r.t omgekyk so EJ"f*ig om raad
n.,,.1:!nr my merJie uotier te kry van vroue wat onderstauning"uun
di;;;';;raan. Ek het mishandel mense wat
ges6'Tloekom slaan jy my met "",'n word geeen methullehulp n"eret
uottet,ho"toffi;;j; eisin re dienom onderhoudfT;;;;;;;0,"
Uestuit om ,n
my niemetjou vuistenie?Asjy
myrn.i;n iou.r slaanis *r. o,.
jy besigommy doodte maak!,, verptig om onderhouAuun .y
l,*::1"* t. U"taatui,
oteresvanmy leween om vir
Ek heLS9vat. Uy die kinderste voorsientotdat
,het het op my gesit en rerwyl.ek probeer hulle klaaris met skooL.
omdiehouemermyt ano"i k.";il;l;;y
diebottelgestaan. weermet Miskienkanvroueleeruit my
Dieiottel h"r g"b;;; ;rimy linkeroog storie.Ek het baievroue
wasbtind.Op daardieoomblikf,et vertel van hoe die hof my saakso
et gJino datdit die makfik uitgegooihet.
bloedis watkeerdatek kan,i"n. verander
nadaardiegebeure.
Hy i"?.iv ui. diederde H.,:::I":dramaries Dit
keermetdiegebreektebottelg.rh;; ;;;;het my regrer l.","il l -l"ktyd.
geneem
wateknerwou";;;;ffi;;"ffiT"1
Lw oaLt v aTaIL

;fuT:
J:t
ii:i!:i.:f j";;,lm;'*nJ
;].1 ilffJiji:T!1;\
bottellaat val en die si
3"1T.::,,f onnad
werk
dood!a"".;;;;"sre hetek
toei,.riou;"k^ ;il.;r::
hoordanonrhouek hoedit was
/\ urs uussti
oun'hetmyregter
ooggetref myself
:.*""-*g*d. roeek vir
enekwasheeltemal
b,fifl gewerkhet.
Ek wassogeskoken hetnie Ek het al my kindersgesien.
. besefwat gebeurhetnie en . Somswil ek hulle weer
hoekomek nie kon siennie.Hy sien.Ek ken hul gesigto.My
het g"rdeeu.n gesO.Ek susterb.r;; hul gesigte
het 'n baieverkeerdeding gedoen, aanmy en sdhulle lvk na my
toe ek .n tienerwas.Ek hou
;k;;,; oegesny!,,
Daar was nie ,n telefoonnie hullebeeldein my hartvas-Ek
wit mysetiook
en ons
'n
geloopom taxi tr kv.,T:n
het na.Uiebusstop soms.sitek by 'n spieelen dwing.yr"rron',. weersien,
tu^l ,ou.y nJoi. t orpituut
toe vat nie, omdatek so bebloed ner dit reen s€die kinders ,o.J..rururrn;l;rn sien.wan_
war, maureensimpatiete reenenmaakoopjou oe,die uit in die
persoonhet uiteindelik gestop. rednsaljou oe g"ronOmaak.,,
Nadat ek in die hospital
opgeneemis en besefhetwat gebeurhet, Ek is nou gelukkie getroud.
wou ek selfmoord Ek her uiteindelik my
gepleeghet. blindheidaanvaar ,=ingnou
ook in ,n koor.
Die polisie het rny besoekvir ,n "n
Daaris deesdae sobaiegewerdteenoorvrouein
verklaring terwyl ek Namibie.
nog gesko\ was.Ek weetnie wat MeestevanonsnoemonsselfChristene,
ek aanhulle gesOhet nie. maa,Christ"nskap
Die verp.leegsters het ges6die polisie ,uf ,"", stopnie die geweldnie. Toeek
kom as ek blind g;;; is, het ek nie
betervoel,maarhulle het nooii,r". van vroueregtegeweetnie,
gJ"rn maar noo ,""t almal dat in
My boyfriend was aangekla, "i". Namibie vroue ook regte het.
maar is op borgtog My raad aan vroue is om
vrygelaat. Op die dag van gewelddadige manste los..Ons.eg".ingmoet
die hofsaak het hy en sy u.ouet"tp
prokureurdie hof binnr om hul regreuit re voer.Ek is
so"bly ff;l;
j"i"sAnes
was
"o;;fl;lilfffiixH?:ilffi1i1:
het huilenduit die hof gekom
oor huishoudelikeseweld-wat
het toelaatom vir i'aarselfte
die p".*
wetgewing
,u, seergekry
; fit;;and kan praat en om haarselfte
iets het kan verteenwordig.Ek versoek
gevdlg
vandieaaivaturi"Jl, n"ir" if" p".i"r"nt om die