ČVRSTI OTPAD

Edin Delić

Hazardi i zaštita okoliša

 Preporučena literatura

1.Handbook of Solid Waste Management, George

Tchobanoglus, Frank Kreith, McGraw Hill Handbooks, 2002
2.Handbook of Solid Waste Management and Waste
Minimization Technologies, Nicholas P. Cheremisinoff,
Elseiver Science, 2003
3.Environmental Education and Solid Waste Management,
A.Nag, K.Vizayakumar, New Age Inc. Publishers, 2005
 Osnovni pojmovi
l Čvrsti otpad: smeće u čvrstom agregatnom stanju.
l Dijeli se na:
- komunalni (rezidencijalni) otpad
- komercijalni otpad
- institucionalni otpad
- industrijski otpad
- poljoprivredni i životinjski otpad
l Ovisno o utjecaju na ljude i okolinu otpad može biti
inertan (bezopasan) i opasni otpad.
l Čvrsti otpad može biti zapaljiv i nezapaljiv (inertan)
 Rezidencijalni/komunalni otpad
l Otpatci biljnog i životinjskog porijekla od hrane – prirodno
razgradljivi
l Zapaljivi nezapaljivi otpatci od drveta, papira, tekstila, plastike, gume,
stakla, keramike, metala i slično
l Pepeo, šljaka i druge rezidue gorenja zapaljivih materijala
l Građevinski otpad od izgradnje, rekonstrukcije/ adaptacije, rušenja
l Čvrsta komponenta otpada od pročišćavanja otpadni voda
l Poseban otpad koji se može povremeno naći kao što su stara vozila,
uginule životinje, bolnički otpad, baterije i akumulatori i slično
 Sadržaj rezidencijalnog otpada
l Varira ovisno o nizu faktora (broj i struktura
stanovništva, standard, kulturno naslijeđe i tradicija,
prostorni i klimatski uslovi i slično)
l Obično je preko 50% inertnog otpada, oko 30%
otpada organskog porijekla, a zapaljivo je oko 20%
smeća
l Sezonske i druge varijacije
l Otpada je sve više!
Ukupan porast i porast ”per capita”.
 Primjer strukture otpada

Izvor: Handbook of Solid Waste Management and Waste Minimization Technologies, Nicholas P. Cheremisinoff, Elseiver Science, 2003
Cijena
upravljanja
otpadom

Izvor:
http://maps.grida.no/go/graphic/solid_waste_management_cost_for_selected_cities1
Izvor: US EPA
 Funkcionalni elementi sistema za
upravljanje čvrstim otpadom
l Generiranje otpada
l Manipulisanje, separiranje, primarno odlaganje
otpada
l Prikupljanje otpada
l Transfer i transport otpada
l Odvijanje, procesiranje i transformacija čvrstog
otpada
l Odlaganje čvrstog otpada
 Redukcija čvrstog otpada
l Prevencija
l Recikliranje (recycling) i kompostiranje
l Ponovno korištenje (reusing)
l Transformacija otpada
l Energetska kogeneracija (energija iz otpada)
l Tretiranje otpada (inertizacija, neutralizacija,
sigurno odlaganje)
l Sigurno odlaganje
 Princip životnog ciklusa
l Redukcija zapremine otpada
l Detoksifikacija i destrukcija pojedinih vrsta otpada
(hemijski, mehanički i biološki postupci)
l Destrukcija organskih komponenti (energetska
kogeneracija iz gasa) u aerobnim i anaerobnim
uslovima
l Energetska kogeneracija iz zapaljivog otpada
l Supstitucija energije fosilnih goriva energijom iz
otpada
 Troškovi zbrinjavanja otpada
l Očekivani i uobičajeni troškovi (radna snaga,
energija, kapitalna ulaganja, otkup i priprema
prostora, projektovanje i odobrenje...)
l Teže uočljivi indirektni troškovi (monitoring,
usluge, osiguranje, isnpekcijski nadzor...)
l Budući dugoročni troškovi (troškovi po sudskim
presudama, naknadni neočekivani radovi...)
l Uzročni i posljedični troškovi (razlike u cijeni za
pojedina tehnička rješenja, sekundarne štete,
naknadna remedijacija, troškovi održavanja, ilegalno
odlaganje otpada)
 Procentualno učešće i toplotna
vrijednost pojedinih komponenti u
otpadu

Izvor: Handbook of Solid Waste Management and Waste Minimization Technologies, Nicholas P. Cheremisinoff, Elseiver Science, 2003
 Energija od smeća!

Izvor: Handbook of Solid Waste Management and Waste Minimization Technologies, Nicholas P. Cheremisinoff, Elseiver Science, 2003
 Utjecaj na zdravlje

l Ingestija (konzumiranje u hrani i piću)

l Inhalacija (udisanje)
l Absorpcija preko kože

Utjecaj na zdravlje može biti:

l Akutan
l Hroničan
 Otrovne supstance u otpadu

Izvor: Handbook of Solid Waste Management, George Tchobanoglus, Frank Kreith, McGraw Hill Handbooks, 2002
 Reakcija na iritaciju otpadom
l Oči i koža
l Respiratorni sistem
l Digestivni trakt
l Jetra i urinarni sistem
l Cirkulacioni sistem
l Nervni sistem
l Reprodukcioni sistem
 Po osobinama otpad može biti
l Biorazgradivi otpad: od hrane, boljno i životinjsko
porijeklo, papir
l Material koji se može reciklirati: papir, staklo,
metal, neke plastike i slično
l Inertni otpad: građevinski otpad, jalovina, zemlja
l Kompozitni otpad: odjeća, ambalaža, plastika,
igračke
l Opasan i toksičan otpad: medicinski otpad, boje,
hemikalije, sijalice, baterije, fertilajzeri i pesticidi i
slično
 Opasan otpad

l Zapaljivost i eksplozivnost
l Korozivnost
l Reaktivnost
l Toksičnost
 Prikupljanje otpada

l Integralno (kompozitno) bez razdvajanja

l Sa razdvajanjem po vrsti otpada
l Sa razdvajanjem po izvoru otpada
 Otpadne deponije
l Pojam i vrste
l Na deponijama se može kogenerirati električna
energija iz gasa (uglavnom metan) koji se izdvaja na
deponiji
l Kriteriji: zaštita vode, tla i vazduha; seizmička i
geomehanička stabilnost, hermetičnost, ugrožavanje
biodiverziteta, sociološki utjecaj,
Konncentracije u gasu koji se izdvaja
iz deponija