Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Abusive Relationship
Fritzie Rose P. Diroy1234 Lorraine Lynne A. Montilla1234 Jana Natassia L. Silva1234 John Vincent L.
Telan1234 and Rudy Danganan Jr. 12345
1
Department of Psychology
2
College of Arts and Sciences
3
Research Development and Innovation Center
4
Our Lady of Fatima University
5
Research Adviser
March 2019
TOWARDS SELF-RECONSTRUCTION: A GROUNDED THEORY STUDY… ii
Endorsement
This thesis entitled: “Towards self-reconstruction: a grounded theory study among women
Separated from abusive relationship” prepared by Fritzie Rose P. Diroy, Lorraine Lynne A.
Montilla, Jana Natassia L. Silva and John Vincent L. Telan of PSY 3Y2-2, in partial fulfillment
of the requirements for the degree Bachelor of Science in Psychology has been examined and
now recommended for Final Oral Examination.
This is to certify that Fritzie Rose P. Diroy et.al. are ready for the Final Oral Examination.
Adviser
______________________________________________________________________________
This is to certify that the thesis “Towards Self-Reconstruction: A Grounded Theory Study Among
Women Separated From Abusive Relationship” submitted by Fritzie Rose P. Diroy et.al.of PSY
3Y2-2, has successfully passed the Final Oral Examination on February 27,2019.
Chair
Member Member
Certificate of Originality
We hereby declare that this thesis is our own work and that, to the best of our knowledge and belief,
it contains no material previously published or written by another person nor material to which to
a substantial extent has been accepted for award of any other degree or diploma of a university or
other institute of higher learning, except where due acknowledgement is made in the text.
We also declare that the intellectual content of this thesis is the product of our work, even though
we may have received assistance from others on style, presentation and language expression.
Principal investigator
Members
Adviser
Date Signed
Table of Contents
Title Page i
Endorsement ii
Certificate of Originality iii
Table of Contents iv
List of Figures v
List of Appendices vi
Abstract 1
1.0 Introduction 2
2.0 Literature Review 3
2.1 Theoretical Framework 3
2.2 Variable Discussion 3
2.2.1 Abusive Relationship 3
2.2.2 Separated Women 4
2.2.3 Self-Reconstruction 5
2.3 Problem Statement 6
3.0 Research Method 6
3.1 Research Design 6
3.2 Research Locale 6
3.3 Key Informant Selection 6
3.4 Research Ethics 7
3.5 Research Instrument 7
3.6 Data Collection 8
3.7 Data Analysis 8
4.0 Results 9
4.1 Background of the Respondents 9
4.2 Seeking Assistance 10
4.2.1 Social Aspect 10
4.2.1.1 Family 10
4.2.1.2 Peers 11
4.2.2 Spiritual Aspect 12
4.3. Self-Support 13
4.3.1 Financial Security 13
4.3.2 Employment 14
4.4 Self-Healing 14
4.4.1 Acceptance 15
4.4.2 Forgiveness 16
4.4.3 Severing Connections 16
4.5 Emergent Framework 17
5.0 Discussion 18
Conclusion 18
Recommendation 18
Acknowledgement 19
References 20
List of Figures
List of Appendices
Abstract
One of the country’s existing social problem is Violence Against Women. According to Horrill &
Berman (2004), there is a general agreement that the issues surrounding leaving and remaining out
of abusive relationships are complex. There are some particular investigators who have suggested
that change in self is associated with leaving and remaining out of the relationship. The main
purpose of this study is to form a theoretical explanation about the process of self reconstruction
on women separated from abusive relationship. In-depth interview was conducted to five women
separated from abusive relationship ages 25-40 years old f in one of the organizations in the
Philippines that advocates against women abuse. The gathered data were analyzed and interpreted
based on Charmaz’s (2014) grounded theory method. The results have manifested an Emergent
Framework which involves the process of Self-Reconstruction among women separated from
abusive relationship.: (1) Social aspect, (2) Spiritual aspect, (3) Financial Security, (4)
Employment, (5) Acceptance, (6) Self-Support, (7) Self-Healing, The researchers conclude that
there is an existing process that an individual must undergo to achieve self-reconstruction. The
study suggests that there are three stages where an individual stand: (1) Seeking Assistance (2)
Self-Support, and (3) Self-Healing.
1. Introduction
One of the country’s existing social problem is Violence Against Women. As per
Lardizabal-dado 2017, one of every five Filipino women with the age starting from 15 to 49 years
old has experienced physical abused and one out of seven married women experienced physical
abused by their significant other. It is surely disturbing that in spite of struggle to address the
worry, VAW holds on.
There are several factors associated with abused women. According to Wallach et al.,
(2010), Wives has been viewed by their husbands as mere possessions. Also, the influence of
substance abuse, for example, liquor and precluded medications bringing about mental misguided
turns out to be unappealing to women (Subodh et al., 2014; Wilson, Graham, and Taft, 2016). As
stated by Ulrich1991, women’s experience and attempts at leaving may also influence a woman’s
decision to leave in terms of personal wellbeing and security.
According to Horrill & Berman (2004), there is a general agreement that the issues
surrounding leaving and remaining out of abusive relationships are complex. There are some
particular investigators who have suggested that change in self is associated with leaving and
remaining out of the relationship. As stated by Ulrich (1998) women who leave or end the abusive
world are examples of overcoming adversity from which all women and wellbeing experts can
learn. Wuest and Merritt-Gray's (1999) "recovering self" was distinguished to be the focal social
and psychological processess that enables women to manage the partition procedure and stay out
of abusive relationship.
The main purpose of the study is to construct a theory that will explain the process of self-
reconstruction among women separated from abusive relationship. With this study it will contribute
in making society further understand and increase the level of awareness on relationship abuse.
Our society needs to become aware that they need to help women experiencing abusive
relationship, through that, all women can speak up about their situation. As the researcher we also
want to inform the victims of abuse that there are many ways for them to get over it, they can go
to several institutions such as government and private organization that would help them to rebuild
themselves and will help them to remain out of the abusive world.
In conducting the study, the researchers utilized a grounded theory approach. According
to Charmaz (2014), grounded theory is a set of qualitative information with the use of systematic
guidelines that are collected and analyzed the proponents. Since the study needs an in depth and
wide range of raw data to have answers to certain questions being asked about the phenomena, it
need the methods of a grounded theory.
The research study focused on the process of self-reconstruction among women separated
from abusive relationship. According to Charmaz (2014), the concept that emerges from
breakdown of information serves as the foundation of the theory. Therefore, it will make the
grounded theory approach appropriate in using a design for research.
2.2.1Abusive Relationship
Throughout the year, women all over the world experienced abuse in their marriages which
comes in many forms but the most known of them all is physical or “domestic abuse” others include
emotional and psychological which are likely verbal and behavioral (Xue, 2015). When this
happens in an intimate relationship, the abuse usually follows a pattern and gets more serious over
time. Luke’s Place (2019), said that, the usual actions of the abusive partner during physical abuse
includes: shoving, slapping, kicking, punching, strangling, burning, and stabbing. Others using a
weapon or other objects to threaten and abducting a woman or keeping her imprisoned. Many
women say that it makes them feel humiliated and they lose their self-confidence experiencing
emotional abuse, and they think that it is worse than the physical abuse. It includes such actions as:
abuse including insulting a woman, name-calling or giving descriptions to a woman such as
“stupid,” “crazy” or “irrational”, controlling a woman’s hairstyle, dress, time and etc., attacking a
woman’s self-esteem in other ways. Any form of forced sexual activity is sexual abuse, including:
forcing or pressuring a woman into sexual actions, acting or touching a woman that she doesn’t
want, ridiculing a sexual organs, sexual assault.
In the society people tend to say that women from separated relationship will struggle in
several fonts and will have a hard time rebuilding herself. Women struggle financially, impaired
by issue of education and employment, impacting their own well-being and that of their own
children (Warrener et.al. 2014).
An extensive group of research has aimed to discuss the factors that are involved in
women’s decisions in leaving or staying in the abusive relationship (Baholo, et,al., 2015; Enander
et.al., 2008; Murray, Crowe et,al, 2015) and how it is related in making that decision.
(Cravens,et,al, 2015; Estrellado et,al, 2014; Gharaibeh et.al, 2009; Messing, et.al, 2015)
Assistance and protection throughout the leaving process and separation are needed by
women for them to be kept away from further abused enflicted by their partners and in such
necessity for protection. The cover research between abused women who have left their abusive
partner and the methods for dealing with abuse and recovery from it still limited. Also, there is
confined research that is accessible on the factors that helps their recovery after leaving the abusive
partner and ending the abusive relationship (Del Rio et.al., 2016; Deriviere, 2015; Kruse, et,al.,
2011; Varcoe et.al., 2011).
Abused women are aware of their responsibility as a partner and a mother. And that a
critical decision will have to be think many times. But when the time where one’s patience have
reached its breaking point, then that is the demarcation line to decide on what she perceived to be
is the right choice. Leaving a partner will never lose either responsibility to their children legally.
But for some where the male cannot support even himself, the mother will have to take measures
in resolving the issues involving child’s future. Even though they experienced maltreatment their
duties as a mother will never be questioned (Cavilli, 2017).
2.2.3 Self-Reconstruction
Recovery from abusive relationships takes time. Healing is a journey. According to Vivian
McGrath (2018), the greatest time of healing/growth was when you spent 3 years completely alone.
Woman’s coping mechanisms could increase the possibility of self-reconstruction and well-being.
According to Meyer et al (2010) as cited by Cavilli (2017), an individual’s adaptation of coping
mechanisms happens through interrelationships within the environment. To end the violence,
coping strategies includes interventions using physical measures, Cavilli (2017), stated that public
assistance where mediations are used or strategies where psychological and physical
disengagement techniques are used. If a woman’s coping mechanisms includes community
assistance and services, her fortitude and identity could be protected.
Women who used coping mechanisms that supported self-sufficiency were less likely to
experience depression and Post Traumatic Stress Disorder (PTSD). If the violence escalates, some
abused women use avoidant, retaliatory or pacifying coping techniques in preference to legal or
social assistance (Leone et al., 2014; Kaukinen et al., 2013; Powers & Simpson, 2012; Goodman
et al., 2003)
The researchers aim to know the process of self-reconstruction among women separated
from abusive relationship.
Research Question 1: What is the process of self-reconstruction women after leaving an abusive
relationship?
The research study is a qualitative method, and as what Creswell (2003) stated, it will allow
the researcher to build up a level of detail from high involvement in the actual experiences. The
study will be utilizing a grounded theory approach to explain a certain phenomenon through the
gathered raw data (Charmaz, 2014). The study explored the experiences of women separated from
abusive relationship, Strauss and Corbin (1998) explained that grounded theories are more likely
to propose discernment of actions to the people based on the gathered raw data.
The research study was conducted in one of the organizations in the Philippines that
advocates against women abuse.
Purposive sampling was used in the research study. The researchers were able to select
participants that best fit the targeted criteria of the research study, According to Ashely Crossman
(2018), purposive sampling is when the samples which were selected depends on the classified trait
of the population and the target of the study. The research study involved five participants with the
[1] age range of twenty-five to fourty years old. The researchers’ determined criteria in selecting
the participants: [2] Separated women who experienced physical abuse from their ex-husband, [3]
has been out of it for years, [4] with atleast one children .Those who have not been separated yet
in an abusive relationship was excluded in choosing the participants.
The researchers observed the ethical principles in Belmont Report (1979), which
summarizes the basic ethical principles identified by the National Commission for the protection
of human subjects. An informed consent was provided to each participant for them to be oriented
about the whole research and since the study needs to gather information from the participants
coming from the organization, the researchers handed a letter of permission, which denotes the
Principle of Respect. The researchers also adhered to the Principle of Beneficence that focuses on
the privacy and confidentiality of the gathered data from the participants. In case of emotional
disturbances, the researchers requested for professional guidance for the respondents and they have
the discretion to withdraw from the research study. The Principle of Justice addresses the fair
In depth interviews was conducted by the researchers. The guide questions was validated
by three experts who graduated Bachelor of Science Major in Psychology. According to Kvale and
Brinkrmann, (2009, p. 29), in-depth interview allow us to enter interviewee’s ‘lived everyday
world’, And the experience of how people cope and racism, in-depth interview will give you the
opportunity to establish a rapport with the interviewee before exploring potentially personal and
difficult material.
In collecting the data, the researchers (a) oriented the participants about the whole study
by presenting an informed consent and assent form. It was followed by (b) conducting an in-depth
interview with the validated guide-questions to the respondents which enabled the researchers to
gather their thoughts, experience and opinions of the respondents on the given questions. Followed
by (c) debriefing the participants from any deception or confusion on their behalf. The collected
raw data was (d) validated and analyzed by the researchers to ensure that the set of information
gathered was beneficial to the formation of a new theory.
Analyzing the data was based on the book of “Constructing Grounded Theory (2nd
Edition)” by Kathy Charmaz (2014). It was stated here that the first process was (a) coding practices
and initial coding which is an approach that focused line by line to create an idea. It was followed
by (b) memo-writing, an approach that gave the researchers more ideas and collects information
from the respondents that benefited in constructing a theory. Next to that is (c) theoretical sampling,
saturation and sorting, a major approach where the researchers came up with a concept about self-
reconstruction of women. After that was (d) reconstructing theorizing the grounded theory, an
approach that focused on how women self - reconstruct through their life experiences. This helped
the researchers to make more ideas to form a theory. Then it was followed by (e) writing a draft,
an approach where the researchers focused on their own data analysis so that they can create their
own theory. Lastly, (f) reflecting on the research process, this approach was where the researchers
gave time to review their constructed theory in the whole process of gathering data in the study.
4.0 Results
The following results were collected from the participants that best fitted the targeted
criteria of the research study there were 5 respondents who participated in our study. After the
researchers conducted an interview and interpreted the analyzed data, it came up with three stages
of the attaining self-reconstruction: Seeking assistance, Self Support and Self-healing.
Respondent 2: is a 40 year old Female with 3 children, she experienced abusive relationship
for 7 years and has been out of it for 12 years and she is in a new relationship for 10 years. A
Businesswoman
Respondent 3: is a 40 year old Female with 4 children, she experienced abusive relationship
for 18 years and has been out of it for 22 years and she is in a new relationship for 3 years.
Respondent 5: is 40 year old Female with 4 children she experienced abusive relationship
for 20 years and has been out of it for 4 years, still single and a Care taker.
The participants mention different kind of assistance that they needed with ending the
relationship. This assistance made a big difference in their process of self-reconstruction. This
stage manifest the life of the each individual wherein they asked help this includes social and
spiritual aspect.
This aspect exhibits the relationship of the participants with the people around them that
plays a big role in their self-reconstruction through there encouragement, support and
understanding.
4.2.1.1 Family
This factor serves as the backbone of the women’s self-reconstruction since the family is
the first people that the respondents encountered with. The family especially the parents, gave
advices that guided the mind and action of the respondent in understanding their own self-worth
and rights.
“… Nanay ko, yung family ko, silang ano support, support yung
nakuha ko (my mother, family they were the one who supported me.) “…
nagstay ako dun sa kapatid ko, humingi ako ng advice sa kanya kung
anong dapat kong gawin, ngayon ang in-advice sakin ng kapatid ko
magtrabaho ka, tapos, ganyan yung parang binigyan ako ng kapatid ng
chance na ano, sige lahat yon gagawin ko, para yan dun sa sinabi niya sa
akin na may pag asa ako na makuha ko yung mga anak ko, makapag
simula kami, mapporvide ko lahat ng mga kailangan nila, yon (I stayed
with my brother, I asked him for advice of what do I need to do so he
advised me to go look for a job, it’s like he gave me a chance to do
everything that I can, he told me that I have a chance to get my children
and to start a new life where I can provide them of what they want.) –
Respondent 1
4.2.1.2 Peers
The respondent stated that seeking help from their peers helped them relieved the feelings
from the abusive relationship by converting their attention to the activities that they are engaged
with them. They also stated that the relationship they have with their friends and workmates helped
them build self-esteem that played a big role in their self-reconstruction
wla ako maisip na . (I went out with my friends, it was like I can do a lot
of things that I can’t do beforel, I made myself busy at work and kids so
that I could keep him out of my mind) -Respondent 2
This phase includes the respondents’ sense of connection to something bigger than
themselves and it typically involves a search for meaning in life.
one whom i can talk to, the things that you can’t say to anyone, you can
say it to him, even if you couldn’t answer, you can just feel it that that all
your prayers has been heard) -Respondent 5
“…tapos yun I asked help from God sari ko “tulungan niyo po Jusko
Lord and naghingi ako ng sign I ask for white rose which nakita ko yung
white rose na yun tapos binalock ko na siya… – ( and then I asked God for
a help, I told him “Lord help me to get through this” and I asked for a
white rose and then I saw a white rose, and that’s it, I blocked him. ) -
Respondent 4
4.3. Self-support
this phase of self-support wherein the respondents think that having enough money will
cover her expenses and her children’s needs.
“… yung simula ayaw din nyang sumuporta (husband) kaso inisip ko,
kung paano ko bubuhayin mga anak ko, so kelangan ko magtrabaho. (at
first he don’t want to support us. That’s why I think of something on how
to support my children that why I worked.) - Respondent 3
“… ako yung bread winner yon, hanggang ganon pa din yon wala
padin pagbabago.. yung financial stable hindi eh, ako lahat. ( I am the
bready winner, until now it’s still like that, nothing changer, he was not
the one who is financially stabl, I am.) - Respondent 4
4.3.2 Employment
this phase of the self-support stage came from the own opinions of the respondents, when
they decided to engage themselves in such business, apply a job to earn for a living.
4.4 Self-Healing
In order to finally self-reconstruct all the participant mentioned that they all undergone
self-healing in which they kept themselves to be open minded and accept the life they’ve been
given and appreciate life as it is. In this stage the respondents shows the process where they all
decided to start a new life.
4.4.1 Acceptance
4.4.2 Forgiveness
Figure 1 explains that the following states (social aspect and spiritual aspect) under the
seeking assistance stage were indirectly related to each other since not all respondent experienced
those processes. Then, it proceeded to the Self-support (Financial Security and Employment) which
is interdependent in the process since the respondents won’t be able to attain self-reconstruction
with only one phase. After the Self-support stage of the respondents, they concluded that they have
reached the self-reconstruction due to the following states: Acceptance, Forgiveness and Severing
connection.
5.0 Discussion
The study shows that Women separated from abusive relationship have three stages in the
whole process of self-reconstruction. Seeking assistance, Self-support and Self-Healing. From
seeking assistance the respondents self-reconstructed by undergoing to the self support. During the
self-support, there were two phases: Financial security this phase of self-support wherein the
individual thinks that having enough money will cover her expenses and her children’s needs;
Employment it is where the individual changed their perspectives and decided to engage themselves
in such business, apply a job to earn for a living. The study manifests that both the financial security
and employment are interdependent on each other to be able to attain self-reconstruction which
contradicts the idea of Warrener (2014) that women struggle financially, impaired by issue of
education and employment, impacting their own well-being and that of their own children.
Conclusions
Recommendation
For the subsequent research, this study may be improved by expanding the scope and
setting of this study, increasing the number of respondents, and utilizing a different research
approach. Furthermore, this might also apply unto different women that may have a different
process of reconstructing their own self. Great exploration of the lived experiences of women whom
have experienced abusive relationship, specifically looking at their coping strategies, their identity
and their process of recovery.
Acknowledgement
We the researchers would like to acknowledge our adviser, Mr. Rudy M. Danganan Jr.
who helped us in the realization of this research. Also, to the three individuals who validated the
guide questions that gave a big factor to this study. We would like to give our appreciation and
gratitude to the respondents who participated in this study and shared their knowledge and wisdom
that provided us the data we needed in this study. Without their participation, this research wouldn’t
be obtainable. Lastly, to our family who gave their full support all throughout the process of this
study.
References
Belmont Report 1979 Apr 18;44(76):23192-7. Protection of human subjects: Belmont Report—
ethical principles and guidelines for the protection of human subjects of research. U.S.
Department of Health, Education, and Welfare.
Baholo, M., Christofides., N., Wright, A., Sikweyiya, Y., Shai, N. (2015). Women's experiences
leaving abusive relationships: a shelter-based qualitative study. Culture, Health &
Sexuality, 17(5). 638-649. doi: 10.1080/13691058.2014.979881
Bauman, E., Haaga, D., Dutton, M. (2008). Coping with intimate partner violence: Battered
women's use and perceived helpfulness of emotion-focused coping strategies. Journal of
Cavilli, S. (2017) Beyond Survivor: The Reconstruction of Self Following Intimate Partner
Charmaz, K. (2014). Constructing grounded theory (2nd Edn).London: SAGE Publication, Inc.
Creswell, J. (2003). Research design: Qualitative, quantitative and mixed methods approaches
(2nd ed.). Thousand Oaks, CA: SAGE Publications
Craparo, G., Gori, A., Petruccelli, I., Cannella, V., Simonelli, C. (2014). Intimate partner
violence:Relationships between alexithymia, depression, attachment styles, and coping
strategies of battered women. The Journal of Sexual Medicine, 11(6), 1484- 1494.
doi:10.1111/jsm.12505
Creswell, J. (2003). Research design: Qualitative, quantitative and mixed methods approaches
(2nd ed.). Thousand Oaks, CA: SAGE Publications
Cravens, J., Whiting, J., Aamar, R. (2015).Why I stayed/left: An analysis of voices of intimate
partner violence on social media. Contemporary Family Therapy, 37(4), 372- 385. doi:
10.1007/s10591-015-9360-8.
Dutton, D. (2006). Abusive personality: Violence and control in intimate relationships (2 ed.).
Deriviere, L. (2015). Pay now or pay later: An economic rationale for state-funded helping ser
vices to assist women leaving an abusive relationship. Violence and Victims, 30(5), 770-
797. doi:
Enander et.al., 2008 Why does she leave? The leaving processes of battered women. Health Care
for Women International, 29(3), 200–226. doi:10.1080/07399330801913802
Estrellado, A., Loh, J. (2014). Factors associated with battered Filipino women’s decision to stay
in or leave an abusive relationship. Journal of Interpersonal Violence, 29(4), 575- 592.
doi:10.1177/0886260513505709
Goodman, L., Dutton, M., Vankos, N., Weinfurt, K. (2005). Women’s resources and use of
strategies as risk and protective factors for reabuse over time. Violence Against Women,
11(3), 311-336. doi:10.1177/1077801204273297.
Horill, K.E. & Berman, H. (2004) Getting Out and Staying Out: Issues Surrounding Woman’s
Ability to Remain Out of an Abusive Relationship Qualitative Research Design: A
collection of Articles from Research Design Review Published in 2017.
Kaukinen, C., Meyer, S., Akers, C. (2013). Status compatibility and help-seeking behaviors
among female intimate partner violence victims. Journal of Interpersonal Violence, 28(3),
577-601. doi:10.1177/0886260512455516
Kruse, M., Sorensen, J., Bronnum-Hansen, H., Helweg-Larsen, K. (2011). The health care costs of
violence against women. Journal of Interpersonal Violence, 26(17), 3494- 3508. doi:
10.1177/0886260511403754
doi:10.1111/j.1467-6494.2005.00368.x
Leon et.al, 2014 Women’s decisions to not seek formal help for partner violence: A comparison
of intimate terrorism and situational couple violence. Journal of Interpersonal Violence,
29(10), 1850-1876. doi:10.1177/0886260513511701
Luke’s Place, 2019 Family Law Support and guidance on how to stay safer for abused women
and their children, What is women abuse https://lukesplace.ca/resources/what-is-woman-
abuse/
Messing, J., Mohr, R., Durfee, A., (2015b). Intimate partner violence and women's experiences of
grief. Child & Family Social Work, 20(1), 30-39. doi: 10.1111/cfs.12051
Merritt-Gray, M., & Wuest, J. (1995,1999). Counteracting abuse and breaking free: The process
of leaving revealed through women’s voices. Health Care for Women International, 16,
399-412.
Meyer, A., Wagner, B., Dutton, M. (2010). The relationship between battered women’s causal
attributions for violence and coping efforts. Journal of Interpersonal Violence, 25(5),
900918. doi:10.1177/0886260509336965
Murray, Crowe et.al., 2015 Stigma From Professional Helpers Toward Survivors of Intimate
Partner ViolenceArticle (PDF Available) · April 2015 with 775 Reads DOI:
10.1891/1946-6560.6.2.157
Noemi Lardizabal-Dado (2017)will be bold and campaign against violence #International Womens
Day #BeBoldForChange Retrieved from http://aboutmyrecovery.com/domestic-
violenceand-abuse-against-women/
Powers, R., Simpson, S. (2012). Self-protective behaviors and injury in domestic violence situa
tions: Does it hurt to fight back? Journal of Interpersonal Violence, 27(17), 3345- 3365.
doi:10.1177/0886260512445384
Roberto, K., McPherson, M., Brossoie, N. (2013). Intimate partner violence in late life: A review
of the empirical literature. Violence Against Women, 19(12), 1538-1558.
doi:10.1177/1077801213517564
Stark, E. (2007). Coercive control: How men entrap women in personal life. Oxford: Oxford
University Press.
Strauss, A., & Corbin, J. (1998). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for
developing grounded theory (2nd Ed.). Thousand Oaks, CA, US: Sage Publications, Inc.
Sullivan, T., Schroeder, J., Dudley, D., Dixon, J. (2010). Do differing types of victimization and
coping strategies influence the type of social reactions experienced by current victims of
intimate partner violence? Violence against Women, 16(6), 638-657.
Doi:10.1177/1077801210370027
Ting, L. (2010). Out of Africa: Coping strategies of African immigrant women survivors of
intimate partner violence. Health Care for Women International, 31(4), 345-364.
doi:10.1080/07399330903348741
Varcoe, C., Hankivsky, O., Ford-Gilboe, M., Wuest, J., Wilk, P., Hammerton, J., Campbell, J.
(2011). Attributing selected costs to intimate partner violence in a sample of women who
have left abusive partners: A social determinants of health approach. Canadian Public
Policy, 37(3), 359-380.
Ulrich, Y. (1998). What helped most in leaving spousal abuse: Implications for Interventions? In
J. Campbell (Ed.), Empowering survivors of abuse: Health care for battered women and
their children. Thousand Oaks, CA: Sage
Violence against Woman Philippine National Police, 2018 .https:// www. Dswd. gov.ph/ dswd
continues -to-uphold-advocacy-againstdomesticviolence/
Wallach, H. S., Weingram, Z., & Avitan O. (2010). Attitudes toward domestic violence: A cultural
perspective. Journal of Interpersonal Violence, 25, 1284-1297.
doi:10.1177/0886260509340540
Warrener, C., Postmus,J., Mcmahon, S., Silva-Martinez,E., (2014) Exploring the Challenges by
Latinas Experiencing Intimate Partner West,J. Meritt-Gray, M.
Waldrop, A., Resick, P. (2004). Coping among adult female victims of domestic violence. Journal
of Family Violence, 19(5), 291-302. doi:10.1023/B:JOFV.0000042079.91846.68
Appendix A
Letter of Permission
Dear Sir/Madam
We are the undergraduate students at the Our Lady of Fatima University under the program
of College of Arts and Sciences. Currently, we are working on our thesis paper entitled: “Towards
Relationship”. The aim of this study is to know the process self-reconstruction among women
separated from abusive relationship through the different social factors that they encounter in their
everyday life.
We are requesting for your good office to allow us to conduct the said study at your
organization. This involves five (5) women participant from your census and they will be properly
briefed and oriented about the whole study.
Noted By:
Principal Investigator
Appendix B
This informed consent form is for women separated from abusive relationship in Gabriela who we
are inviting to participate in our research study, titled “Towards Self-Reconstruction: A Grounded
Introduction
I am Fritzie Rose P. Diroy, studying BS Psychology with my group members, are conducting
research on process of self-reconstruction among women separated from abusive relationship. We
are going to give you information and invite you to be part of this research. You may take your
time in deciding if whether you will participate in our research study. If our consent form contains
unfamiliar words that you don’t understand, please ask me to stop and I will take time to explain it
to you. If there are any questions later, you may ask me or my fellow group members.
We want to know the process of self-reconstruction among women separated from abusive
relationship. We also want to create a theory that shows how women survive in the society through
their experiences. We believe that you can help us improve our study and may put up the level of
awareness of each Filipino in the society.
Types of Research Intervention
This research will involve your participation in an interview that may last in an hour.
Participant Selection
You are being invited to take a part in this research because we feel that your experience as a
women can contribute to our understanding and knowledge how women can achieve self-
reconstruction.
Voluntary participation
Your participation in this study is voluntary it is your decision if you may change your mind and
not continue to participate even if we agreed.
Procedures
We are asking you to help us to learn how women separated from abusive relationship. If you
accept you will be asked to participate in our one-in-one interview.
During the interview I and my group members will sit down with you in a comfortable place. If
there is a question you do not wish to answer during the interview you may so, and the interviewer
will move on to the next questions. No else but the interviewer will be present unless you would
like someone else to be there. The information recorded is confidential and no one else will access
to the information documented during your interview only the interviewer and the other members
will know. The interview will be video recorded, or voice recorded, if you agree on video recording
we will make sure that your face will not be identified, if you are not comfortable in video recorded
will use audio recording, we will make sure that your name will not mention in recording tape.
After conducting the study all video and audio recording will be destroyed.
Duration
The research takes place over 5 months in total. During that time, we will ask you for more
interviews after the first visit, each visit will last for about one hour each.
Risks
We will be asking you about your experiences as a women separated from abusive relationship,
this may contain some very personal and confidential information that you may feel uncomfortable
talking about some topics along the way the interview. You do not have to answer the question you
do not wish to answer, you do not have to give us any reason for not responding the questions.
Benefits
There will be no direct benefit to you, but your participation is likely to help us to build a theory
for a study of toward self-reconstruction: a grounded theory study of women separated from
abusive relationship.
Reimbursements
You will not be provided any incentive to take part the research, however we will provide some
food after the interview.
Confidentiality
We will not be sharing information about you to anyone outside of the research team. The
information that we collect from this research project will be kept in private. Any information about
you will have a number on instead of your name. Only the researchers will know what your number
and we is will lock that information up with a lock and key. It will not be shared with or given to
anyone.
The knowledge that we get along all throughout the interview will be shared to others before it is
made widely available to the public. Each participant will the summary of the results.
You have the right to stop the interview at any time you want, and check your remarks or review,
and you can ask to remove the portion that will affect you. If you do not agree with my notes or I
did understand you correctly.
Who to contact
If you have any question now, you can ask them now or later. If you wish to ask questions later,
you may contact any of the following: Fritzie Rose P. Diroy, fritziediroy18@yahoo.com /
09053145226.
I have read the foregoing information, or it has been read to me. I have had the opportunity
to ask questions about it and any questions I have been asked to have been answered to my
satisfaction. I consent voluntarily to be participant in this study.
Signature of participant____________________________________________
Date____________________________ Day/month/year
If illiterate1
I have witnessed the accurate reading of the consent form to the potential participants, and
the individual has had the opportunity to ask questions. I confirm that the individual has
given consent freely.
Signature of witness_________________
Date___________________
Day/month/year
I have accurately read out the information sheet to the potential participant, and to the best
of my ability make sure that understands that the following will be done:
1. The researchers used confidentiality to protect the information and privacy of the
respondents to avoid risks.
2. The researchers used voluntary participation to assure that the respondents are
willing to participate or not in the research study
3. The researchers used right to refuse or withdraw from the research study if the
respondents decided not to continue his/her participation
I confirm that the participant was given an opportunity to ask questions about the study, and
all the questions asked by the participant have been answered correctly and to the best of my
ability. I confirm that individual has not been coerced into giving consent, and the consent
has been given freely and voluntarily.
Date__________________________
Day/month/year
Appendix C
Research Instrument
1. Hi. What would you like me to call you? ( Hi, ano gusto mo itawag ko sayo )
4. What are your interests in life? ( Anu-ano ang mga interest mo sa buhay? What do you
do during your free time? ( Ano ang ginagawa mo kapag ikaw ay may libreng oras )
5. How do you spend time with your family? ( Paano mo ginugugol ang oras mo sa iyong
pamilya ) How about with your friends? ( paano naman sa iyong mga kaibigan? )
Intermediate Questions:
1. When did you first experience abuse from you ex-husband? ( kailan mo unang naranasan
ang abuso sa iyong dating asawa ) What specific forms of abuse did you experience from
him? ( anong klase ng pang abuso ang iyong naranasan mula sakanya )
2. [ If so,] what was it like? If you recall, what were you thinking then? ( anong pakiramdam
at kung naaalala mo pa anong iniisip mo noong mga panahon ‘yon)
3. Could you desbribe the events that led up to or proceded to abuse? ( maaari mo bang
ilarawan ang mga pangyayari na naging sanhi ng pang aabuso )
4. How would you describe the person you were then? ( paano mo mailalarawan ang iyong
pagkatao noon )
5. If you recall, could you tell me about how you handle those experiences that you had? (
kung naaalala mo, maaari mo bang sabihin kung paano mo hinawakan o tinangap ang
mga experiences mo dati )
6. How, if at all, have your thoughts and feelings about relationships changed since you left
an abusive one? ( Paano, kung sakali, nag bago yung pananaw mo at pakiramdam mo sa
relasyon mula nung iniwan mo ang mapang-abusong relasyon )
7. What are the positive and negative changes have occured in your life since you left an
abusive relationship? ( anu-ano ang mga positibo at negatibong pagbabago mula nung
iwanan mo ang mapang-abusong relayon )
8. Could you describe a typical day for you when you are still in an abusive relationship?
( maari mo bang ilarawan ang mga araw na kung saan ikaw ay nasa loob ng
mapangabusong relasyon)
9. Now can you describe a typical day that you are finally being out of it? ( ngayon pwede
mo bang ilarawan ang mga araw na kung saan ikaw ay malaya na dito )
10. Would you tell me how you would describe the person you are now? ( Maaari mo bang
ilarawan ang iyong pagkatao sa kasalukuyan )
11. As you look back on the day that you are still in an abusive world, ( Kung iyong
babalikan ang mga araw na ikaw ay nasa mapang-abusong relasyon )
12. Are there events that stand out in your mind? ( may mga pangyayari bang lumantad o
nangibabaw sa iyong isip ) could you describe it? ( pwede mo bang ilarawan ito ) How
did you respond to resulting situations? ( paano ka tumugon sa mga pangyayaring ito)
13. Could I ask you to descibe the most important lessons you learned through experiencing
abuse? ( Maari mo bang ilarawan ang pinaka importanteng aral na natutunan mo sa iyong
mga karanasan )
14. Where do you see youself in two years [ five years, ten years, as appropriate ]? ( Saan
mo nakikita ang iyong sarili sa loob ng dalawang taon )
15. Describe the person you hope to be then. ( Ilarawan mo ang inaasahan mong mangyari
sa iyong sarili )
16. How would you compare the person you hope to be and the person you see yourself as
now? ( Paano mo maikukumpara ang inaasahan mo para sa iyong sarili sa kung sino ka
ngayon sa kasalukuyan )
17. Who has been the most helpful to you during this time? ( sino ang naging pinaka
kapakipakinabang sayo sa mga panahon ito ) How has he/she been helpful? ( Paano sya
naging kapaki-pakinabang )
18. You are in this organization, how does this orgnization been helpful to you? ( Ikaw ay
nasa loob ng organisasyong ito, Paano nakatulong sayo ang pagpasok dito )
19. Could you tell me what are the processes that you have gone through when you decided
to remain out of the abusive relationship? ( Maaari mo bang sabihin kung anu-ano yung
mga proseso para ikaw ay manatiling malaya sa mapang-abusong relasyon )
Ending Questions:
1. Could you tell me about how your views may have changed since you have been free
from abusive relationship? ( Maaari mo bang sabihin kung paano nagbago ang pananaw
mo mula nung naging malaya ka sa mapang abusong relasyon )
2. How have you grown as a person since you have been out of it? ( Paano ka nag-grow
bilang isang indibidwal mula nung naging malaya ka sa mapang-abusong relasyon )
3. Tell me about the strengths that you discovered or developed through experiencing
abuse? ( Maari mo bang sabihin ang mga kalakasan na iayong natuklasan sa lahat ng
iyong karanasan )
4. What do you most value about yourself now? ( ano ang pinaka pinahahalagahan mo
ngayon sa iyong sarili ) What do others most value in you? ( anong pinakahahalagahan
ng ibang tao sayo )
5. After having these experiences, what advice would you give to someone who has just
discovered that she in an abusive relationship? ( Pagkatapos ng iyong mga karanasan,
anong advice ang maibibigay mo sa ibang tao na nakakaranas ng mapang abusong
relasyon )
6. Is there something that you might not have thought about before that occured to you
during this interview? ( may mga bagay bang sumagi sa isip mo na hindi mo pa naiisip
bago ang panayam na ito?)
7. Is there anything you would like to ask me? ( mayroon ka bang gustong itanong sa akin)
Appendix D
Research Budget
______________________________________________________________________________
Final
Defense Fee
TOTAL 4,300
______________________________________________________________________________
Appendix E
Research Timeline
Appendix F
Interview Text
Respondent 1
I: Kamusta ka ngayon?
R1: simpleng nanay na sa bahay lang nag aalaga ng mga anak, ganun
R1: ngayon kasama ko tatlo, meron akong dalawang anak pa. sa unag asawa tapos meron pa akong
isang anak na nandun sa kapatid ko.
R1: simple lang yung mga kasama ko yung mga anak mo, ganun.
R1: oo
R1: namamasyal
R1: oo
R1: yung panganay ko nagtatrabaho na siya, sa call center, kasi maaga ako nag asawa eh , nung
una 17 pa lang ako tapos 18 na ko ng nagka baby ako ano na siya ngayon nasa 23 na siya tapos
yung sumunod sa knya nasa 20.
R1: sa kaibigan paminsan minsan na lang di tulad dati ngayon limitado na lang kasi may mga bata
akong iniintindi, meron pa kong daalawang taon so kailangan pang i guide. chismisan ganun
R1: oo ganun
I: nakaranas ka ba ng pang-aabuso?
Intermediate Question
Maliban sa pisikal na pang-aabuso, mayroon pa bang ibang klaseng pang aabuso ang iyong
naranasan mula sa kanya?
R1: nag da- drugs siya yung ang pinaka anon min kaya kami naghiwalay I:
ano po yung mga ginagawa sa inyo ng asawa niyo?
R1:ano para kasing ano eh parang ang nangyayari noon okey kami sa financial sa lahat, kasi
masipag naman siyang magtrabaho eh, kaya lang meron siayng ugali na dun sila nag session sa
bahay namin , laging ganon eh, kasi bata pa ako eh, malaki kasi ang tanda niya sakin 15 years. I:
anong reaction niyo pag nakikita niyo siya?
R1:syempere nung una di ko ma gets di ko alam eh, dahil bata pa ako eh nung tumagal dun ko
naano talaga na pagka yung mainit ang ulo niya yun nasasaktan niya ko .
R1: 18
I: Paano mo nalaman na iyon ay pang aabuso at kung naaalala mo pa anong iniisip mo noong
mga panahon iyon?Maaari mo bang ilarawan ang mga pangyayari na naging sanhi ng pang
aabuso?
R1: di ko na nga iniisip na abuso yun eh kasi parang ang gusto ko na lang maghiwalay kaming
dalawa, kasi yung araw-raw na ganong buhay naming parang di ko na gusto.
I: Naalala mo ba yung mga dahilan kung bkit niya nagagawa yung pang aabuso sayo? Or pano niya
nagawa yung mga yun?
noong panahon nay un syempre gusto niyang parang maging perpekto sa paningin niya
kailangan malinis ang bahay yung mga bata di mo pababayaan ganun, yun bang konting problema
lang pinalalaki niya ganun tapos maraming nagsasabi sakin na ganun daw yung mga nag da drugs,
pag nalilipasan na daw kung ano-ano ng pumapasok sa isip, di niya ko pinapalabas ng bahay,
nagseselos siya sa ibang tao ganun, kahit wala kong ginagawa tapos kinukulong niya kami sa
bahay di kami pwedeng lumabas ng mga anak ko .( umiiyak..) ganun.
I: Paano mo mailalarawan ang iyong sarili bago mangyari ang pang aabuso?
R1: simpleng tao, simpleng babae ganun pangarap na magkaroon ng maayos na pamilya, kasi
broken family kami so mother ko father ko naghiwalay na sila hanggang namatay ang tatay ko bata
pa lang ako ilan kaming magkakapatid siyam kami, kanya kanya kaming buhay para mabuhay kmi
mag tatrabaho ka para makapag aral ganun yung buhay ko nung dalaga ko. Kaya nag pamilya na
lang ako ng maaga. Para dun ko na lang buhos sarili ko ganun.
I: Pero ate nung nag asawa po kayo wala nmn po kayong ano kung bakit niya ginawa sa inyo yun?
R1: wala naman kasi ang nasa isip ko na lang siguro dahil may mga kasalanan din ako ganun, di
ko siya sinusunod, pero noong ano parang na realize ko hindi na tama kasi eh dami rin nagsabi
sakin na iwanan ko dahil nag da- drugs ganun noong parang tatanga-tanga nga ako nung panahon
nayun
R1: yun isa pa yun kasi dalawang babae pa yung mga anak ko
I: kapag sinasabihan po kayo ng mga kaibigan niyo ano pong ginagawa niyo? Anong sinasabi niyo
sa knila or anong iniisip niyo po?
R1: wala lang di na ko nagsasalita, ayoko na ng malalaman pa ng ibang taon yung nangyayari
R1: OO hanggang sa naghiwalay kmi ako yung nasira sa iba nanlalake ako, kaya raw ako lumayas
kasi may lalaki ako ganun.
R1: OO
I: Kung naaalala mo, maaari mo bang sabihin kung paano mo kinaya o natiis ang mga karanasan
mo dati?
para na lang sa mga anak ko, kasi yun yung tumatakbo sa isip ko. kaya lang dumating na sa
point na di mo na siya matiis ako na ung nagdesisyon na umalis bahala na kuing iwanan ko yung
mga bata kasi ayaw niyang ipasama sakin yung maga bata.
R1: oo nagka phobia na ko sa mga lalaki kasi bago ako nag –asawa 4 years eh…so walang
boyfriend
I: Maari mo bang ilarawan ang pang araw-araw mong gawain noong ikaw ay nasa loob ng
mapang-abusong relasyon?
R1: ganun din simpleng may bahay lang din nagluluto, naglilinis, nag-aalaga ng mga anak dun na
lang umikot ang mundo mo tlaga.
I: Ngayon pwede mo bang ilarawan ang mga araw na kung saan ikaw ay Malaya na dito?
R1: nagkaroon ako ng pangalawang asawa, nagkaroon ulit ako ng mga anak I:
Maaari mo bang ilarawan ang iyong sarili sa kasalukuyan?
R1: siguro dahil rin sa mga anak ko iniisip ko rin kasi kung gagayahin ko din yung unang asawa
ko mag rerebelde ako wala rin eh ako pa rin ang kawawa pagdating ng oras.
R1: malaking pagkaka-iba kasi ang naging asawa ko ngayon meron siyang una kase sobrang bait
lang niya lahat na naiintindihan niya sakin ako yung parang katulad nung unang asawa ko
I: Kung iyong babalikan ang mga araw na ikaw ay nasa mapang-abusong relasyon? may mga
pangyayari bang lumantad o nangibabaw sa iyong isip? pwede mo bang ilarawan ito? R1:
ano…halo-halo na kasi iba na yung naiisip ko may mga times na pakamatay ka na lang pano naman
yung mga anak ko marami eh marami.
yung katulad na parang na aano na yung sarili mo, anagt mo naman yung sarli mo ganun para
magkaroon ka ng respeto sa sarili mo .
I: yung mga pinagkuhaan niyo talaga ng lakas ng loob ate yung mga anak niyo talaga.
I: masasabi mo ba ate na kung sakali na wala kayong anak? Mas madali ba sayo na…
R1: makaka move on tlaga ko tlagang kakalimutan ko kung anong nangyari sa akin .
I: Maari mo bang ilarawan ang pinaka importanteng aral na natutunan mo sa iyong mga
karanasan?
R1: hmm… laban lang positive lang tuloy-tuloy lang ang buhay ganun
I: Anu-ano ang mga positibo at negatibong pagbabago mula nung iwanan mo ang mapang-
abusong relasyon?
R1: naging simple lang yung buhay ko mahirap minsan kinakapos, pero Masaya kasi kasama ko
yung ibang anak ko ganu parang nagkaroon ulit ako ng panibagong pamilya
R1: oo nabunutan ako ng malaking malaking tinik , haha Giant oo , talagang paglabas mo pa lang
ng bahay Malaya na ko yung mga ganun mapapangiti ka sa tuwa ganun yung nangyari sa akin eh.
R1: nanay pa din na mag iintindi ng mga anak hanggang dun na lang siguro ako, pero masayang
nanay
R1: sana makatapos yung mga anak ko sa pag-aaral, yung malakas pa ko yung kayak o pa silang
intindihin, yun na kasama ko pa din sila aalagaan ko sila ng maayos ganun lang simpleng tao
lang nmn ako.
I: Paano mo maikukumpara ang inaasahan mo para sa iyong sarili sa kung sino ka ngayon sa
kasalukuyan?
R1: siguro yung asawa ko sa pangangailangan naming ngayon , responsibilidad niya sa amin
nagagampanan niya ng maayos ganun
I: Ikaw ay nasa loob ng organisasyong ito, Paano nakatulong sayo ang pagpasok dito R1:
wala masikreto kasi akong tao kase, mga kumare ko lang nakakaalam.
I: Maari mo bang sabihin kung anu-ano yung mga proseso para ikaw ay manatiling Malaya sa
mapang-abusong relasyon?
R1: syempre base sa karanasan mo yung ayaw mo na ulit maulit iingatan mo yung sarili mo sa mag
ganung bagay.
I: Maaari mo bang sabihin kung paano nagbago ang pananaw mo mula nung naging Malaya ka
sa mapang abusing relasyon?
R1: think positive, kung babalikan mo pa yung mga yung nakaraan manhihina ka eh , hinid
mawawala sa isip mo andun lang yun ma stress ka lang maiisip mo na lahat ng pinag daanan mo
mas maganda na yung mag-isip ka ng maganda tsaka kinalimutan ko na eh , tinangal ko na sa sip
ko bangungot na lang sakin yun ganun parang lang akong nanaginip wala na naka move on naman
na ko.
I: Paano ka umunlad bilang isang indibidwa lmula nung naging Malaya ka sa mapang-abusong
relasyon?
R1: yan pagiging nana yap din iiniisip ko na lang kaoakanan ng mga ank ko kahit nga yung asawa
ko di mo na iniisip eh busy lang sa bahay pag may time kwentuhan sa labas sa mga kaibigan ko
naman ganun lang pag-ka may panahon.
I: Maari mo bang sabihin ang mga kalakasan na iyong natuklasan sa lahat ng iyong karanasan?
R1: tanga, naging tanga ganyan marami akong sinayang na pagkakataon di ko na inisipi sarili mo
sige sige lang ako di ko pinag-isipan kung tama yung papasukin ko oh ganun siguro dahil ano eh
depressed na rin ako sa pamilya ko eh yung wla kang pupuntahabn, kanya kanya kasi kami
eh…yung wala kang matakbuhang magulang, kapatid ganun kaya sabi ko sige gagawa na lang
ako ng sariling kong buhay . kaya gumawa ako ng sarili kong pamilya kasi nakuha ko nmn pamilya
nung una diyos ko makawala lang ako dito di ko na ito babalikan kase meron nmn akong mga anak
I: Ano ang pinaka pinahahalagahan mo ngayon sa iyong sarili? Anong pinaka pinahahalagahan
ng ibang tao sayo?
R1: mag anak ko pa rin kase hindi ko na kayang pahalagahan yung sarili ko syempre may
responsibilidad na din ako uunahin ko muna yun bago ang sarili ko
I: Pagkatapos ng iyong mga karanasan, anong payo ang maibibigay mo sa ibang tao na
nakakaranas ng mapang abusing relasyon?
R1: magdasal lang sila kasi kung di nila kayang iwanan dasal lang ang katapat nun ipapako nila
ang sarili nila di rin sila makaka move on .
I: May mag bagay bang sumagi sa sip mo na hindi mo pa naisip bago ang panayam na ito?I
mayroon ka bang gustong itanong sa akin?
I: nung narinig ko po yung stroya niyo marami po akong natutunan kasi, syempre sa edad po na
ganun life challenge po kase nalampasan niyo yung ganung klaseng sitwasyon kse sobrang hirap
pong umalis sa ganung klaseng relationship tingnan niyo nakakangiti pa po kayo, kaya sobrang
hands-down po kami sa inyo.
I: Ano ang mga naiiisip mo sa iyong relasyon habang nararanasan mo ang iyong mapang abusing
relasyon?
R1 Ahh… Parang syempre ano, syempre no choice ka na , parang dala dala mo na parang
binagsakan ka ng langit at lupa.. parang ganon ang pikaramdam na hindi mo malaman kung pano
ka makaka alis sa ganong sitwasyon pano tatakasan… ganon
R1: Nung time na parang napapadalas yung away, nanapadalas minsan yung sakitan naming ganon,
parang naramdaman ko na yoko na, ganon hindi ko na kaya yung ganong sitwasyon na nagyayare
samin kaya sabi ko parang syempre iniisip ko din may mga anak kami… ano kaya kako gagawin
ko… sabi ko parang ang hirap na iwanan ko yung mga anak ko… di ko naman sila pwedeng dalhin
dahil wala naman akong trabaho that time… kaya sabi, e ang asawa ko naman na yon talagang ano
siya, provided naman siya sa mga kailangan naming kasi maano naman siya sa trabaho… sabi jo
sige bahala na lang.. yung.. sige makalaya lang na ano, makalaya lang sa kanya, ganon, parang di
ko na naisip yung mga anak ko.. nag iiyakan sila ng nung umalis ako, parang binigyan niya pa ako
ng salitang parang tinatakot niya ako.. sige umalis ka hindi mo na makikita yung mga anak mo
kahit kalian, may mga ganong salita na parang hindi na pumapasok sa isip ko basta nasa isip ko na
sige maka alis na lang ako… ganon nalang.. I: Ilang beses nyo sinubukan maka alis sa mapang
abusing relasyon
R1: Maraming beses… simula nung nagsama kami na, na syempre hindi ko pa pala masyado ano
yung ugali niya.. parang dun nalang lahat lumabas kaya sabi ko parang gusto ko tumakas pero
natatakot ako kung ano mangyayare… takot ako sa kanya nung panahon na yon kasi siya yung
maingay sakin e.. yung ano siya, yung bungangero siya.. yung ganon, takot ako kasi alam ko wala
akong pupuntahan pag umalis ako dun.. ganon lang…
I: Kanino po kayo humungi ng tulong o sino po yung mga taong tumulong sa inyo...?
R1: Yung mga kaibigan naming.. mga kapitbahay namin.. mga kakilala naming dun.. bago ko inisip
ng maraming beses yung gagawin ko nag kunsulta muna ako sa kanila kung tama ba yung
gagawin…pero, ang sabi naman nila sakin… para nman daw makapag isip ako… yung parang
maramdaman nila, kasi kilala din naman nila yung asawa ko, iba, iba talaga siya.. tass yung nga
yung nangyayare na nag ddrugs siya, ganon…mas maganda na anga daw yung umalis ako isama
ko daw yung jmga anak ko kasi sabi ko hindi ko naman maisasama yung mga anak ko kaso gusto
ko umalis, sila na rin yung nag pursige sakin… sige iano mo na.. hanggat ano, iwanan mo para daw
matuto.
I: Nung time po na andun kayo sa process ng pagkawala sa abusive relationship nag karoon ka ba
ng pag dadalawang isip?
R1: Oo, syempre kasi ng nai, maiiwan ko yung dalawang anak ko e, parang nanghihina yung loob
ko na ano ako na pag umalis ako pano yung mga anak ko ganon, yung parang sari sari na yung
iniisip ko… tas may mga nagsabi sakin na iwanan mo yung mga anak mo sa asawa mo mamaya
kung anong mangyare diyan ganyan, kung anu-ano naiisip ko, pero… dumating sa punto na ano,
yun na lang talaga kung ano yung desisyon ko gusto ko umalis kasi napapagod na din akong mag
intindihin e , ganon e.
I: Ano yung pag hahandang ginawa mo para tapusin na yung mapang abuso ng relsayon, para
masabi mong tama na?
R1: Ano nung nag away kami yung pinaka away naming matindi, dun na ko talagang nag decide
na umalis, kaya… ayaw din naman niya akong umalis kasi sabi niya, pag umalis raw ako, parang
panakot niya sakin yung anak ko, diko na daw makikita yung mga bata.. sabi di ko na talaga kaya,
yung parang dumating parin sa punto na nagmumurahan na kami, nagkaka anuhan na kaming
dalawa… tlagang nag balot na talaga ako ng gamit ko, di ko na inintindi yung mga sinasabi niya
sa akin basta ako aalis nalang ako, bahala na.. ganon nalang
R1: Ganon nalang naisip ko tas, nung ginawa ko na yon syempre ang nasa isip ko nasa mga anak
ko, kaya lang nung time na lumabas na ako ng pintuan namin para akong nabunutan ng tinik, talaga
sa totoo lang, yung anghirap…
I: Last question ate, second to the last question, pala, maari mo bang maibahagi R1:
Ahhh.. yung time na wala na ako dun?
I: Opo, yung naka alis na kayo dun, yung nakawala nakayo I: ang mga bagay na iyong naranasan
habang binubuo mo ang iyong sarili
R1: Yung parang ano, freeng free, yung kahit anong gusto mong gawin magagawa moa yon, ang
sarap sa pakiramdam kaya lang syempre andun padin yung nag aalala ka, kaya lang mas inano ko
muna yung sarili ko para makapag umpisan kao, ganon masimulan ko yung dapat kong gawin yung
mabago ko yung sarili ko makapag simula ulit ako ganyan, yon… I: May steps mpo ba kayong
ginawa? Para mabuo yung sarili nyo?
R1: Ano… nag, ano.. una nagstay ako dun sa kapatid ko, humingi ako ng advice sa kanya kung
anong dapat kong gawin, ngayon ang in-advice sakin ng kapatid ko magtrabaho ka, tapos pagka
meron ka ng kayang iano sa mga bata kunin mo yungmga anak mo, ganyan yung parang binigyan
ako ng kapatid ng chance na ano, sige lahat yon gagawin ko, para yan dun sa sinabi niya sa akin na
may pag asa ako na makuha ko yung mga anak ko, makapag simula kami, mapporvide ko lahat ng
mga kailangan nila, yon.. ganon lang yong nasa isip ko, bastab sige, kaya nagsimula ako sa ganon.
I: Ate, pano mo masasabing, sa sarili mo, paano mo natanaggap sa sarili na kailangan mong mag
move on kaialangan mong magapatuloy sa buhay, ano yung mga bagay na naiisip mo para gawin
yon?
R1: Ano… ahhh, anak ko, ahh.. parang inspirasyon ko yung anak ko, ganon nga, ayoko ng
mabalikan yung naranasan ko ayoko na yung ganong buhay yung parang nangarap din ako, gusto
ko kung makuha ko yung mga anak ko, kung magkaroon man ako ng panagalawang ka relasyon,
ano na, yung hawak ko na yung sarili ko, yung hindi na akong pwedeng abusuhin yung hindi na
ako pwedeng saktan.Yung ganon
R1: Una palang tinanggap ko na, nung umalis ako ng bahay, tinanggap kona wla ana, wala na..
yun na yung una at huling alis ko na hindi nako babalik sa ganong mundo na pinasok ko. Yun… I:
May regets po ba?
R1: Wala, talagang ano anak talaga, yung… dun nako nakakuha ng ano, ng aral na hindi lahat ng
bagay pwede mong pasukin kailangan pag anuhan mo muna, pag aralan mo muna kung tama bang
papasukin mo ang isang ganon, lalo na pagdating sa relasyon… kaya ngayon nakapamili nako ng
maayos, kahit simpleng buhay ganon.
R1: Oo, yung kasama ko yung mga anak ko… ganon nagkaroon akong ng bagong mga anak, yun..
tas may asawa akong mabait ganon, wala nga lang kaming pera pero masaya padin… syempre
andun padin yung minsan nagkakasagutan kami pero never akong sinaktan ng asawa ko, pagka ako
yung galit okay sa kanya, yung siya yung tatahimik naiintindihan niya ako, yun lang. iba yung
buhay ko noon sa buhay ko ngayon. Kaya sabi ko dibale ng simple yung buhay ko basta masaya
ako. Yun… pinaiyak nyo nanaman ako e…
Respondent 2
I: pwede mo po bang ipakilala sakin yung sarili mo, introduce nyo lang po yung kaya nyo )
R2:uhhhh… Same kami ng age 41, meron akong tatlong anak sa unang asawa… then may bago
nakong asawa for ten years na kaming nagsasama pero wala kaming anak.
R2: ay marami… gusto kong yumaman… yung mga business… kailangan business minded,
kailangan mapagtapos ko yung mga anak ko. Tsaka Syempre yun lang naman maka graduate mga
anak ko okay na.
R2: tambay… tambay tambay… social media…tapos, ano e… tong-its. pusoy. Hahahah wala,
libangan lang naman
R2: ano na…uhh… naghiwalay kasi kami seven na yung panganay ko e. so 19 na siya ngayon…
12 years… 12 years na kami hiwalay… mama wag ka dito! Nagkekwento ako, maririnig mo buhay
ko (talking to her mother)
R2: ano… kasi yung mga anak ko ngayon is nasa tatay nila…
yung dati?
I: Oo, nasa tatay nila… yung tatlo nasa tatay, ano lang… tuwing morning inaasikaso ko parin sila
bago pumasok, pinupuntahan ko padin sila sa school… hinahatid sa school… yun lang.
R2: uhh… Ano lang… pagka may mga free time sila sama sama… chika-chikahan… inom, video-
oke… yung ganon… yung tipikal na ginagawa ng barkada
R2: in physical terms hindi… pero verbal abuse madalas…uhh… oo, isang taon pa lang yung
anak ko… kasi yung tatay ng anak ko palamura… yung mumurahin ka talaga… sasabihan ka ng
tanga, gago yung mga ganong bagay I: sobrang sakit?
R2: Oo, masakit, kasi … syempre di mo naranasan sa magulang mong ganunin ka tas… ganon.
R2: one year palang… pgka ano one year palang yung anak ko… I:
mga ilang taon pa po kayo nun ate?
R2: 22… 22 years old. Kasi nag anak ako 21 e… so 22 nung maranasan ko yung mga ganon…
kasi same sa kanya ang tatay ng mga anak ko gumagamit ng drugs, tapos nag susugal, so pagka
yung mainit yung ulo sakin nababaling yung init ng ulo.
R2: Oo.
I: maliban po sa verbal abuse… ano po ba yung ibang type ng abuse yung naranasan nyo po? R2:
wala naman… wala namang physical… more on verbal talaga, kaya lang kasi maano talaga siya
magsalita… I: masakit.
masakit magsalita… yung hindi mo maiisip na masasabi niya sayo… sabihan ka ng puta
R2: uhh. Hindi ko siya nalaman agad… matagal bago ko nalaman… uuhh nung naghiwalay kami
tsaka ko lang narealize.
R2: six years ko na tenolerate… bukod sa kanya yung uuh… yung uhh mga salita ng mga
magulang din nya… nakaka apekto din… yung pakikitungo, kasi nakatira sa bahay nila e… so
nakak affect din yung pakikitungo sakin ng mga magulang… kumbaga lahat ng pangmamata,
pangmamaliit mararanasan mo.
I: sa tingin mo po bakit po kaya nila ginagawa yun sayo? Lalo napo yung asawa nyo?
I: Uhh hhmm…
R2: hindi ako nagsasalita so pagka galit ako is iiiyak ko nalang , isantabi… hindi… hindi ako
pala… hindi ako nagger hindi ako ano… so tsaka ko lang… later ko lang na realize nag anon…
kasi nga mabait ako… alam ko sa sarili ko na mabait ako… kasi nga hindi ako lumalaban hindi
ako nagsasalita kasi… kaya siguro inabuso din nya.
R2: sobra…
I: naramdaman nyo…
R2: oo
R2: Oo.. wala kang kausap wala kang ano… kasi kung magsusumbong ka sa biyanan ko.. sa nanay
niya… Ikaw pang mali…may masasabi pa sila sayo… so hindi ka nalang magsasalita sasarilihin
mo nalang.
I: uhhhm. Ano po yung mga iniisip mo nung mga panahon na yon? yung nangyayare po yun?
R2: ang iniisip ko lang kasi lagi nun is mga anak ko… kailangan nila ng mga tatay… so ang iniisip
ko lagi is yung kapakanan ng anak ko… ayoko naman na lumaki sila ng broken family
I: ilan po naging anak nyo?
R2: tatlo
I: Tatlo po?
R2: oo…
I: 19 na siya…
I: wow!
R2: 41
R2: ano… babae yung panganay… tapos isang lalake tsaka… yung bunso ko babae din.
R2: na???
I: yung may mga dahilan po ba yung… bakit nya ginagaw po yun sa inyo?
R2: hindi ko alam e… kasi pag mainit talaga ulo nya… or once na… kasi pag ang lalake pag
tinanong mo lang na… san ka galing? Let’s say three days siyang hindi uuwi… natural tatanungin
mong, san ka galing? I: asawa nyo po yun e…
R2: Oo… ayung magagalit na siya. Kasi gagawa at gagawa ang lalake pag may kasalanan yan…
palalabasin nyan… hindi ko nilalahat… palalabas niya ta babaliktarin niya ang sitwasyon… diba?
So instead na magalit… ikaw magagalit… mangyayare niyan, sila pa ang galit so… dun
nangyayare yung may sinasani, maraming inaano… lalabas ikaw may kasalanan… tatahimik ka
nalang… diba?
I: maari mo po bang ilarawan ang iyong sarili bago mangyari yung pang-aabuso po sa inyo?
R2: yung pang-aabuso… ano lang ako… typical na an lang talaga ako e… taong bahay, as in nung
nagsama kami… uh, walang barkada… walang… wala lahat focus talaga sa family… focus sa
anak… ganon lang naging buha ko sa kanya, sa bahay lang, ni hindi ako nakakapag mall… sa loob
ng uh… three years, kasi nagbuntis ako, nanganak ako walang alis alisan ng bahay… pinaka labas
ko nalang siguro is palengke… bibili ng gatas…diaper yun lang yon, as in kinalimutan ko yung
sarili ko nung pinasok ko yun.
I: ate sa tingin mo yung age gap nyo no? diba 28 tas ikaw 22… may factor kaya yun kung bat ka
niya hindi pinapayagan na?
hindi naman… ano kasi e, pinapayagan niya ako… hindi naman siya mahigpit… hindi siya
ganun ka higpit, okay lang lumabas, kaya lang ang iniisip ko lalabas ka… wala ka naming
gagawin… tas kailangan ka nung anak mo… kasi maliit pa yung anak ko so… ang iisipin mo sa
bahay ka nalang… wala ka naming gagawin tsa labas tsaka syempre focus mo kasi sa bata kasi
maliit pa e talagang. Ang.. ang.. finocus ko sarili ko sa anak ko talaga… hands on talaga ako I:
hanggang ngayon po ba nakakasama mo mga anak mo?
R2: lalabas… mag mmalling o kaya tatambay lang sila dito sa akin… kwentuhan lang kami… pag
ano, papasyalan ko sila sa kanila, yun lang naman.., okay na man ako sa kanila…
R2: Oo…
R2: Oo… alam nila…ahhh, yung panganay ko is… nung naghiwalay kami, seven na siya… so may
isip na, so alam niya, then yung lalake ko is five tapos three yung bunso… so alam na nila medyo
yung bunso lang ang nahirapan ako kasi nga hindi pa niya masyadong lama yung rason, so
nahirapan siya… dumating siya sa time na, nasa school siya hindi siya matunong makipag mingle
sa mga ibang bata… as in naging problematic child siya… yung bunso ko… dun na ako nahirapan
R2: sixteen
I : kung naaalala nyo po, maarai nyo po bang sabihin kung pano ko kinaya o natiis ang ga karanasan
mo dati?
R2: ahhh… ano lang e… nung una syempre mahirap, hindi kaya talaga anuhin yon… kaya lang
tulong ng mga friends… tapos nung family ko… ayun… hangang sa kaibihan mo… habang kwento
ka ng kwento sa mga kaibigan mo gumagaan yung pakiramdam mo… habang shinishar
mo yung nangyayare nawawalan ka ng problema… hanggang sa di mo marirealise nakaka move
on ka na… natatanggap mo na unti-onti I: pano po kayo umalis sa relasyon na yon?
R2: ahhh… ano kasi e… uhmm… actually nambababae siya isa pa lang anak namin… tapos
nangyrare nagkaroon ako ng Post-Partum Depression… tapos dumating yung time na… nag try
akong mag suicide… dumating din sa time na yon… kasi sobrang bigat, sobrang hindi mo
kakayanin… tapos nung ano na… nung last nab ago kai maghiwalay … kasi parang immune nako
sa pambababae niya, dumating sa point na nung inaaway nako nung babae, ako pa yung inaaway
nung babae… kasi binahay niya e … so pag tinatawagan ako, sakin nagagalit. Bakit hindi ko daw
pinapauwi asawa niya…
I: so, sa experience nyo na yun nagkaroon din kayo ng emotional abuse kasi sobrang sakit non e
R2: Sobra… sobraa… Oo.. kumbaga kinaya ko kasi inisip ko ayoko maging broken family yung
mga bata , apektado yung mga bata… talagang inisp ko, tsaka that time time kasi wala akong
trabaho, wala akong alam na trabaho…hindi ako nagtatrabaho so inisip ko pano ko bubuhayin
mga anak ko, so kahit gusto ko umalis sa relationship na yon yung iniip ko mga anak ko, pano sila
mabubuhay kung wala akong mapakain sa kanila, pero yung darating kasi sa point na sad ka na
eh… sobrang sagad ka na… hindi mo.. hindi mo expect na kakayanin mo pero… darating at
darating dn yung point na iisipin mo bigla one day magigising ka sasabihin mo nalang sa sarili mo
na ayoko na… ginawa ko umalis ako sa bahay nila… pinapili ko siya, yung babae mo o ako…
hindi nagsalita… walang sinabi, antimano nung time na yon sinabihan niya ako wag mong
skandalohin yung babaeng yan kundi talagang mapapatay kita… sinabihan niya akong ganon, so
nung narinig ko yung word na yun walang sabi-sabi binitbit ko yung gamit ko, bintinbit ko yung
mga anak ko ni isang patak ng luha walang tumulo saken… kasi manhid ka na e wala ka nang
mararamdaman
R2: nagising ka nalang bigla… one day magigising ka nalang na tama na…
I: uhhmm-hmmm
R2: tama na… sobra sobra na yung pinagtitiisan mo… hindi na, hindi na maganda… kumbaga
pinag bigyan mo na once, twice hanggang sa inaabuso ka niya, kasi ang akala lang nila babalik at
babalik ka sa kanila so… ayun, ganun lang ginawa ko… totoo hindi naman madali… hindi talaga
madali kasi mga anak ko kasama ko e… nung magstart ako mag work habang nasa akin mga anak
ko nag work ako call center… so pag umaga piniprepare ko nsila sa school bago ako matulog …
I: Ilang years … o bago ka tagal ka… nung hiwalay na kayo gano katagal bago ka pumasok sa
work?
R2: antimano, pagka… pag-alis ko sa kanila nag work ako, naghanap ako ng work.
R2: kasi walang kakainin mga anak ko… hindi sila kakain, iniisip ko pano yung… kasi wala siyang
supporta na binibigay… so kailangan mag arala yung mga anak ko, naisip ko mag work ako
kailangan which is ang pasok call center lang pang gabi…so sa umaga tulog pag dating ng hapon
pagka kakain ang mga bata papasok ka, kinabukasan, routin ganon nanaman, tuwing galing sa
work, asikaso ng mga anak… ganon lang
I: ten years nap o kayo… so ate nagbago ba ang pananaw mo at pakiramdam mo sa relasyon mula
nung iniwan mo ang mapang abusing relasyon?
R2: Oo naman…ang inisip nung bago ko pinasok yung sa pangalawang asawa ko ang nasa mindset
ko is maghihiwalay kami … e yun yung palaging nasa mind set, darating ang time na maghihiwalay
kami ng taong to kaya ang ginagawa ko.. ahh kumbaga hindi lahat… hindi lahat ng pagmamahal
ibubuhos ko sa kanya magtitira ka sa sarili mo… ayun ang lagi kong iniisip. So darating yung time
na maghihiwalay kami neto… pero habang iniisip ko yun…winowork out nyo ng winowork out
kaya naging, mas lalo naging… kumbaga yung bond nyo mas tumatatag kayo… pero hindi yun
para.. ang iniisip ko kasi non once na maka experience ako ng hindi na nag wwork out hihiwalayan
ko… Oo para atleast maghiwalay man kayo hindi na ganon kasakit na kagaya nung una diba…
I: pano.. anong naisip mo… parang anong naisip mo nung time na yon na kailangan ko na ulit?
R2: hindi wala kang… hindi mo iisipin e, kasi dumarating nalang bigla … dumarating na ano
nalang siya… kaya lang hindi ko pa siya pinapakilala sa mga anak ko… hanggat, kasi sabi ko
hanggat hindi ka sure na etong tao na to yung gusto mong kasama sa habang buhay… sabi ko sa
sarili ko hindi ko ipapakilala sa mga anak ko, unless sigurado na ako . So far naman tumagal
naman… nagsama kami ng four years okay naman kaso nung time na yon tsaka kami nagpakasal…
nung ano , nung pangalawa
I: ate, maari mo bang ilarawan ang pang araw araw mong Gawain nung ikaw ay nasa loob pa ng
mapang abusing relationship?
R2: Normal lang e … aasikasuhin mo yung asawa mo, aasikasuhnin mo yung mga anak mo, ganun
lang, as in taong bahay… wala kang social life wala kang lahat, taong.. sa bahay lang talaga.
I: Ngayon pwede mo bang ilarawan ang mga araw na kung saan ikaw ay malaya na dito? R2: ahh
e bongga bonga na yung buhay ko.. ang saya kasi na experience mo na yung mahirap nag anon e
so after ng ganong relationship isipin mo nanaman sarili mo, diba? Kasi, time naman na nakkalabas
ka, lumalabas nako with friends tapos kung san ko gusto pumunta nakakapunta na ako ganon…
kaya masaya na…
I: Kung iyong babalikan ang mga araw na ikaw ay nasa mapang-abusong relasyon may mga
pangyayari bang lumantad o nangibabaw sa iyong isip?
R2: ano lang e…yung mga anak ko lang talaga inisip ko nung time na yon e kasi inisip ko na
talaga ayoko hiwalayan kasi kailangan ng anak ko yung tatay nila yun lang naman ang iniisip ko
nun kaya ko nag stay …
I: uhhmm… paano ka po nag respond sa mga pangyayareng yun nung ikaw ay nandun pa? R2:
Ano ako e…nung time na naging mahina… naging mahina naisipan ko pang mag suicide talagang
sobrang depressed sobra yung derpression na nararanasan ko kasi, unang una tatlo yung mga anak
ko… maliliit pare-pareho tapos walang usupport ng tatay walang support nung biyanan… kumbaga
na..na.. ano ka na sa sarili mo e, hindi mo na alam kung anong gagawin mo… kaya yung
depressions sobra na talaga, nagkaroon ako ng depression which is hindi ko alam yun. Yun
nagkaroon lang ako ng idea nun is nung dinala nako… nung nag suicide na ako, dinala na ako sa
doctor…
I: ahhhhh….
I: therapy?
R2: nalaman ko lang na depresses ako nung ano na e … nung naka move on na ako … tsaka ko
lang naisip na grabe pala yung pagkaka depressed ko… grabe pala pagiging tanga ko nung time na
yon.. Oo, kasi di mo… yung acceptance hindi mo ,matatanggap kung andun ka sa sitwasyon na
yon, hindi mo kayang tanggapin… lalo’t nung nalaman ko pa na yung kausap ko e psychologist,
so inisip ko, anong tingin nyo sa akin? Nababaliw ako? Bat kailangan ko ng psychologist?
Which is sa sarili ko hindi ko iniisip… na hindi ko kailangang ng psychologist… hindi ako baliw..
I: So nilabanan mo yun…
I: uhhm.. ate , maaari mo bang ilarawan ang pinaka importanteng aral na natutunan mo sa iyong
karanasan?
R2: ano lang.. mas mahalin mo sarili mo, hindi pwedeng… komo asawa mo… hinding.. hindi sa
tamang.. hindi tamang sabihin na… kumbaga hindi tama na mahal ka ng asawa mo… mahal mo
asawa mo… kailangan mas mahal ka ng asawa mo… hinding, hindi pwedeng ganon… kailangan
kumbaga… give and take lagi, pagka yung nararamdaman mo nan a sobra na kailangan maka isip
ka na na tama na… may limitations lagi …
I: anu-ano ang mga postitbo at negatibong pagbabago mula nung iniwan mo ang mapang-abusong
relasyon?
R2: positive kasi… mas naging masaya ako, natutuo ako ng.. natututo akong magtrabahao para sa
sarili ko… hindi lang yung para sa ibang tao, kumbaga natuto akong maging masaya na… iniisip
ko na hindi ko kailangan ng lalake para mabuhay…hindi ko kailangan ng lalake para maging
masaya… yung lang naman… negative, negative naman… normal naman kasi yang may mga
negative talaga na maiisip… pagka aral lang yun, aral nakang siya… I: Uhmm… saan mo po
nakikita ang iyong sarili sa loob ng dalawng taon?
R2: sana mayaman nako hahahah… hindi naman, sa dalawang taon siguro naman naistablish na
yung business… ams maganda na yung …
I: okay…
R2: Oo naman…masaya din, may mga ups and down pero mas malakas sa more on masaya
ka…kasi… alam mo na kung pano I handle yung sarili mo, na dapat mas mahalin mo yung sarili
mo..
R2: Oo… kasi mahirap maging losyang…hindi, hindi kumo may asawa ka na magpapalosyang ka
na… yunyong pinaka malaking lesson na naranasan ka dun sa… kasi nung bata pa.. nung
magkasama kami ng tatay ng mga anak ko e mukha na akong singkwenta, pinabayaan ko sarili
ko… so nung naghiwalay kami nasabi ko sa sarili ko na dpat presentable ka parin kahit whatever
age na kung anng age na… kailangan mahal mo yung sarili mo talaga…
I:Okay po… may mga inaasahan po baa kayong mangyare sa sarili nyo?... in the next years? R2:
wala naman masyado… kasi kumbaga, ano ako e.. yung leavage day na, alam mo yun… kung
ano yung dumating. Oo… yung hindi mo pproblemahin yung… yung mga problema hindi mo
dapat problemahin, wag mong problemahin… I: So happy and contented nap o kayo ngayon?
R2: Oo..
I: Paano mo maikukumpara ang inaasahan mo para sa iyong sarili sa kung sino ka ngayon sa
kasalukuyan?
R2: so far naman na achieve ka naman yung mga goals ko sa buhay e.. kaya wala masyadong
ano… wala pa masyadong hinihiling…
I: sino ang naging pinaka kapaki-pakinabang sayo sa mga panahon ito? Paano sya naging
kapakipakinabang ?
R2: Ahhh… yung mga kaibigan ko… mga kaibigan talaga, kasi sila yung karamay ko nung
depressed ako, sila yung nakaka kwentuhan ko… nalalabasan ko ng sama ng loob.
I: May mga activities po ba kayong ginagawa ng mga friends nyo? Pano po sila naging helpful po?
R2: nakikinig lang sila kada iyak ko, kada kwento ko… nakikinig lang sila, hindi mokailangan…
hindi nila kailangan na magsalita
I: Maaari mo bang sabihin kung anu-ano yung mga proseso para ikaw ay manatiling malaya sa
mapang-abusong relasyon ?
R2: ano lang mahalin mo lang ang sarili mo… yun lang naman e, kumbaga ang..ang lagi ko sinasabi
sa sarili ko kaya kong mabuhay kahit wala sila… kahit walang lalake wala yung tatay ng mga anak
ko..kaya ko… kaya kong sarili ko, yun lang lagi ang nasa isip ko para maka move on ka talaga…
R2: hhhmm-hmmm…yun yong inaano ko lagi na, kailangan yung happiness ko yung uunahin ko
bago happiness ng asawa ko…
I: Yung mga panahaong gusting gusto nyo nap o mag move on ano po yung iniisipi nyo po nung
time na yon?
R2: Gusto ko lang makawala dun sa ganong relasyon, yun lang… inisip ko lang lagi na sobrang
pang aabuso na yung ginagawa sa akin… ni hindi ko na kaya yung sakit na nararamdaman ko,
gusto ko ng maka alis dun sa, sa ganong relasyon…
I: Dun sa process po, nakatulong po ba yung mga anak nyo at mga kaibigan nyo?
I: Sa anong paraan?
R2: Yung anak ko kasi everytime na nakikita ko sila hindi ka pwedeng panghinaan ng loob pag
nanay ka e… so talagang sila yung inspriration ko everyday talaga pagnakikita ko sila ang iniisip
ko mapapalaki ko ng maayos yung mga anak ko … yun ang lagi kong iniisip…
I: Maaari mo bang sabihin kung paano nagbago ang pananaw mo mula nung naging malaya ka sa
mapang abusong relasyon ?
R2: Ano lang…pananaw ko sa buhay iniisip ko lang lagi… ayoko ko ng mangyare yung
nangyare… ayoko ng balikan… hindi na, ang lagi ko nalang iniisip hindi na manyayare sakin yung
ganon… nnever na mangyayare sakin na aabosohin ako ng lalake yun ang inaano ko lagi…
R2: Okay naman … mas okay ngayon kasi lahat nung lessons na natutunan ko dun maiaapply mo
yun sa present.. kumbaga kung ano yung mga hindi magandang nangyare noon, iisipin mo lagi
magkakaroon ka lagi…titimbagingin mo lagi yung mga sitwasyon bago ka magsalita, bago ka
uhm mag desisyon… Lagi mong, mag iisip hindi lang dalawan beses tatlong beses… I: So ate yung
husband mo ngayon, masasabi mop o bang nakatulong siya sa process ng pag…
I: Okay…
I: Maari mo bang sabihin ang mga kalakasan na iyong natuklasan sa iyong sarili sa lahat ng iyong
karanasan?
R2: uh, narealize ko na uhh kaya ko ng ako lang kaya kong buhayin ang anak ko, kaya kong
magtrabaho ng para sa sarili ko ..
R2: Freedom, respeto… kasi yung… ang hinihingi ko lang sa asawa ko sa dati kong asawa kahit
mawala na lahat wag lang ang respeto… yun lang naman ang hiniling ko sa kanya ae… tsaka yung
freedom, kasi hindi lahat ng bagay kailangan niya akong pigilan.. hindi,hindi nikung asawa kita
alam mo ahh.. facebook password ko, alam mo kung nasan ako lagi kailangan merong me time
lagi… yung time sa sarili ko na, may time na kung aalis ako ayokong I ttext mo ako kung nasan
ka…yung ganon , kumbaga kailangan lagi ng me time. May time para sa sarili mo .
I: Pero… kahit… okay lang naman po kung inform nyo lang siya
R2: Inform mo lang siya pero iyung from time to time mag ttext na.. tsaka yung ganon, kasi yung
hinihingi ko lang naman sa kanya, syempre may time kasi na… ano ka e… down ka e.. gusto mo
mag is aka lang, diba..may ganong time e, darating at darating yung ganong time na gusto mo..
walang kakausapin wlang ibang ano…
R2: Oo..talagang, anytime na mangailangan sila. Hindi yung mala maremareters.. haha yung pagka
yung mga ano lang… ayun lang naman siguro ma I ooffer ko sa kanila ngayon…
I: Pagkailangan ka nila…
I: Pagkatapos ng iyong mga karanasan, anong pong advice ang maibibigay mo sa ibang tao na
nakakaranas ng mapang abusong relasyon?
R2: ano lang… ahh. Kailangan lang siguro maging matapang sila…maging matatag lang talaga
sila… yun, yun lang naman kasi yung pwede mong ibigay na advice na… kumbaga, hindi, hindi
mo kasi mararamdaman yung nararamdaman ng isang tao hanggat hindi ka nasa sitwasyon nila…
so ang masasabi mo lang, kailangan marunong, matapang sila. Kayanin nila yung darating na ano…
yun lang… kasi makaka move on at makaka move on ka naman e, unlike andun, kesa sa mag stay
ka padin sa ganong relationship na hindi ka na masaya kailangan marealize mo na may maisasaya
ka pa…
I: tsaka positive…
I: May mag bagay bang sumagi sa sip mo na hindi mo pa naisip bago ang panayam na ito? R2:
wala, wala naman… kasi ano e, kumbaga sa akin.. okay nako na pag usapan yung past kasi nga
totally healed ka na.. nakapag move on ka na talaga… so anytime na pagusapan okay lang, wla
na man na akong ano sa mga ano… I: okay na okay nap o kayo… tsaka matagal na…
I: HAHAHAHAH
I: Hindi pa…
R2: Hindi.. kasi ano naman yan trial and error naman yan… hindi naman sinabing kung pumasok
sa isang relasyon hindi mo mararanasan mag hirap.. hindi mo mararanasang masaktan ganon lang
yun e, kaya lang kasi maaano kayo, matutupo kayo sa mga mistakes nyo e… dun ka matutuo sa
mga nangyare sa mga past. Dun ka matutuo… so pag nagka roon ng next na relationship edi trial
and error ulit. Pagka hindi na nag work out… ganon padin, uso naman yung ang hiwalay e… hindi
na, hindi na ngayon ano kung may anak kas sa iba, dalaga o ano.. tsaka ayun lang pag hindi ka na
masaya learn to let go … ganon lang naman…
R2: Actually anon a eh… naisip ko lang kung may naiisp ko yung sa sobrang tagal, hindi ko na
matandaan, hindi ano naiisip ko lang, is easy way out o, iniisip ko na ahh… hiwalayan na kaso
hindi ko magawa kase may mga anak, tapos wala ko alam na work, yun ng dumating yung time na
ano na depressed ako, tapos naisipan kong magpakamaaty ganun,, pero nung ano lang nmn yun
kung baga sandal ko lang naisip yung ganun.
I: Ate, r*** ilang beses niyo po naisipan kumawala say un nga sa mapang-abusong relasyon?
R2: Matagal, una pa lang yung anak ko, baby pa yung panganay ko, umuwi nako sa nanay ko
,pero inisip ko kasi yung baby naghahanap ng tatay so hanggang sa tumagal ng tumagal hindi
lang sampung beses ko inisip na umalis
I: Kanino po kayo humingi ng tulong o sino po yung mga taong tumulong sa inyo?
R2: Nanay ko, yung family ko, silang ano support, support yung nakuha ko
I: Bali ate r*** ano po yung paghahandang ginawa mo, para tapusin na ang mapang-abusong
relasyon?
R2: Wla eh hindi ko pinaghandaan eh, dumating na lang sa time na… na yung bang nag fed-up na
ko hindi ko inisip na inisip ko siya pero hindi ko pinaghandaan, bigla na lang akong nakaisip na
one day na tama na, tsaka ko ano umuwi ako samin
I: Maari mo bang ibahagi ang mnga bagay na iyong naranasan habang binubuo mo ang iyobg sarili?
R2: Ahh…. Oo although mahirap, ano pinilit kong mag move on para sa mga anak ko, ano nagstart
akong magwork tapos lumalabas ako kasama ng mg afriends, kung baga yung mga dati ko ng hindi
nagagawa ini start ko na siya gawin, yun na lang inubos ko yung oras ko sa work sa mga anak ko
ganun para hindi ko siya wla ako maisip na
R2: Ate r*** follow up question paano niyo po tinangap sa sarili nioy na iwanan ang mapang-
abusong relasyon?
R2: ano kase ehh… parang sobra na kase yung dumating na inaaway na ko ng babae niya , inaccept
ko na lang sa sarili ko na wala na kasi may iba na eh.. kung baga mabuo man yung family naming,
mabuo man kami may lamat na eh.. meron ng ano babalik at babalik yung pag-aawayan niyo, tapos
hindi lng nmn kasi once nangyari eh tumgal na siya paulit ulit, tapos naisip ko na time stop na .
I: Dun po sa proseso, sa process ng pag momove-on niyo ate r*** bakit kailangan mong mag move
bakit kailangna mong magpatuloy sa buhay?
R2: Ano, inisip ko na yung sarili ko na kailanagna maging masya ko yung kasi yung pain paulit
ulit inisip ko sa sarili ko na kailangan matapos na yung pain, kung baga dapat, ano namn focus sa
mga anak ayun na lang ang ginawa ko.
R2: Oo, ano una hindi ko nakipagkita sa knya tlagang iniwasan kong makipagkita sa knya, yun nga
nag work ako lumabas ako with friends, ginawa kong busy yung sarili ko.
I: Tapos yung sa ano po yung na reclaim niyo na po yung sarili niyo, ano po yung naramdaman
niyo, narealize niyo,
R2: Masayang mabuhay, oo masaya,.. masaya hindi mo kailangan mag focus sa isang tao kasi hindi
mo kailangan mag focus sa isang to lang para lang sumaya kasi maraming marami pang ano marami
pang pwedeng mapasaya sayo , hindi lang yung asawa mo.
Respondent 3
R3: Clara.
R3: ok naman,
I: Ano ano ang mga interest mo o mga gusto mong gawin sa buhay kapag may mga libre kang oras?
R3: drawing
R3: oo,
R3: nagsisimula ako sa pag aasikaso ko sa kanila sa mula sa umaga hanggang sa sila’y
makapasok, ako naman ang papasok. I: Paano naman ang sayong mga kaibigan?
I: kapag may libreng oras kayo, Ano ang ginagawa nyo ng mga kaibigan mo?
R3: naglilibang
I: naglilibang, yun lang yung ginagawa nyo kapag may libre kayong oras?
R3: pag nagkayayaan kumain, kain sa labas minsan sumusubok ng mga bagong laro, bagong
natututunan.
I: So emosyonal,
R3: verbal
I: Verbal, maliban sa physical na pang-aabuso mayroon pa bang ibang klase ng pang-aabuso ang
iyong naranasan mula sa kanya? Except dun sa verbal, sa emotional, Ano pa?
I: pano mo nalaman na iyon ay pang aabuso at kung naalala mo pa anong iniip mo noon mga
panahong iyon?
R3: bata pa kasse ako nun, kaya hindi ko pa talaga alam yun, pero lumalaban na ko.
I: maaari mo bang ilarawan ang mga pangyayari na naging sanhi ng pang aabuso
R3: yun na nga sinasaktan nya ko, pag halimbawa nagtatalo kami sa konting bagay, nananakit sya
kaagad, bukod nga sa pananakit minumura pa nya ko.
I: paano mo mailalarawan ang iyong sarili bago mangyari ang pang aabuso.
I: ahm… ganito paano mailalarawan yung pangyayari na naging sanhi ng pangaabuso nya sayo?
R3: yun nga kaunting pagtatalo, kase mainitin ang ulo nya eh.
I: ah… ok. Pano mo naman ilalarawan ang iyong sarili bago mangyari ang pang aabuso? Kumbaga
paano nangyari ang pang aabuso sayo, naging masaya ka ba?
R3: kase syempre nung una di pa kami nagsasama, nagsama lang naman kami nung nabuntis ako,
kaya hindi ko pa ganong kakilala talaga sya, kasi nga bata pa ko nun eh.
I: more than 20 years na.. kung naalala mo, maaari mo bang sabihin kung paano mo kinaya, o paano
natiis ang karanasan mo dati? Sa loob ng 20yrs paano natiis lahat yun?
R3: syempre iniisip ko yung mga anak ko at yung ibang pamilya ko pa na umaasa sakin, abg babay
ko, kaptid ko sila yung iniisip ko, at kung paano ko bubuhayin ang mga anak ko. I: nag…nagbago
ba ang iyongpananaw at kariamdam mo sa relasyon mula ng iniwan mo ang pangaabusong
relasyon?
R3: oo
R3: nagbago yung pananaw ko dahil binago ko talaga. Yung akala ko nawalan na ko ng pagasa
pero simula ng alam kong wala ng aasahan yung mga anak ko, so parang naging dun naging mature
ako, inisip ko na kailangan ko talaga silang buhayin.
R3: syempre! Wala naman akong ibang aasahan dahil wala ding mapagkukunan ng kabuhayan
yung nanay ko, wala ding trabaho yung ate ko.
I: maaari mo bang ilarawan ang pang araw araw mo na gawain nung ikaw ay nasa loob pa ng
mapang abusong relasyon?
R3: eh kasi lahat ng gawain ako gumagawa sa kanila kahit na kaya naman nila, sunod sunuran sa
kanya kasi sya yung nagtratrabaho.
I: ngayon, pwede mo bang ilarawan ang mga araw na kung saan ikaw ay Malaya na dito?
R3: magaan, magaan… nagagawa ko yung gusto ko, nakakapag isip ako ng maayos.
R3: syempre maraming nanligaw, pero hindi ko na naisip pa na gusto kong makisama ulit.
R3: wala
R3: sa ngayon, nakarecover nako, na pag aral ko mga anak ko sa sarili kong paraan, so masasabi
kong mas maayos at maginhawa kumpara noon.
I: kung iyong babalikan ang mga araw na ikaw ay nasa mapang abusong relasyon. May mga
pangyayari bang lumantad o nangibabaw sayong pagiisp, pwede mo bang ilarawan ito? Paano ka
tumugon sa mga pangyayaring ito?
R3: lumaban ako sa kanya, muntik ko na syang… muntik ko na din syang mapatay kasi… yun dun
ko naisip na hindi na tama at ayaw ko na talaga.
I: pano.
I: paano mo natugunan…
R3: yun nga lumaban ako sa kanya, nilabanan ko sya kasi kundi ko sya nilabanan baka ako ang
mapatay nya.
I: maari mo bang ilarawan ang pinaka importanteng aral na natutunan mo sa iyong mga karanasan?
R3: kung ibabalik ko noon, yung mga pang… yung dati n asana hindi ako naka… hindi naman ako
nagsisisi na nagkaanak ako ng maaga pero sana inuna ko yung… kahit na wala kaming pera sana
nagsumikap ako, nakapag aral lang man sana ako… pero hindi ako nagsisisi nagka-anak ako dahil
napalaki ko naman sila ng maayos.
I: ah… ok… anu ano ang mga positibo at negatibong pagbabago mula ng iniwan mo ang mapang
abusong relasyon? Sa positibo muna tayo.
R3: sa positibo… naging… lumakas yung loob ko, naging sobrang matured ako kase nga inisip ko
na wala na talaga akong maaassahan kundi sarili ko para sa mga anak ko, sa nanay ko at sa kapatid
ko, sa lahat ng paraan ginawa ko.
R3: kasi as of now dalawang anak ko na ang tapos at dalawa na lang yung nagaaral, yung isa
matatapos na rin so mas nakakaginhawa… ginhawa na.
I: oo
R3: yung ngaa, mas magiging maginhawa kasi nga may makakatulong na ko.
I: paano mo maikukumpara ang inaasahan mo para sayong sarili sa kung sino ka ngayon sa
kasalukuyan?
R3: ahm… sa tingin ko mas naging mas maganda yung ngayon kasi kung noon gusto ko lang
makatapos, at syempre magkaron din ng sariling buhay ngayon parang mas naging maganda kasi
dahil nga sana… natupad ko yung mapagarak ko mga anak ko, ilan sila, so talagang mas maganda
ngayon.
R3: ngayon?
I: oo
R3: bukod dun sa isang taong tumulong sakin, syempre yung… mga anak ko din.
I: ok… ahh…
I: paano sya naging kapaki pakinabang? Or paano sila naging kapaki pakinabang?
I: bukod sa motivation, ano pa? nagmo… ahh… paano ka nila minotivate or ano yung ano… yung
motivation na binigay nila sayo o ipinayo?
R3: emotionally… simple lang, kasi ninabi lang nila kung gusto mong wag magaya sayo mga anak
mo dapat ikaw mismo ang bumago nun.
I: ikaw ay nasa loob ng organisasyong ito, paano naakatulong sa iyo ang pagpasok dito?
R3: noon kasi di ko pa alam kung ano yung mga karapatan ko, so sila yung nagpaliwanag sakin. I:
paano nila ipinaliwanag nila sayo yung mga karapatan mo?
R3: yun nga, yung karapatan ng isang babae syempre hindi dapat, walang karapatan ang mga lalaki
manakit ng babae yun ang unang una.
I: bukod dun?
I: bilang isang babae, syempre clara may mga proseso yan diba? Simula ng umalis ka sa mapang
abusong relasyon, ngayon maaari mo bang sabihin kung anu ano yung mga proseso para ikaw ay
manatiling malaya sa mapang abusong relasyon?
R3: unang una, inisip ko na bukod sa syempre mahalin mo ang sarili mo inisip ko na walang
pwedeng mag may ari nito sayo… kasi kung nandun ka sa isang relasyon na akala mo hindi kana
pwedeng makawala, iniisip mo nun eh… pag aari ka nya tapos parang akala mo talaga wala nang
pagasa, pero nung yun nga… ng matapos yung inisip ko rin na dapat magkaroon ka din talaga na
mahalin mo yung sarili mo, igalang mo yung sarili mo, at para makapag isip ka ng malaya, para
makapag isipp ka ng tama kung ano ang gagawin mo pa, sa ibang umaasa sayo.
I: ok, maaari mo bang sabihin kung paano nagbago ang pananaw mo mula ng naging malaya ka
sa mapang abusong relasyon? Ahh.. maaari mo bang sabihin kung paano nagbago ang pananaw
mo mula ng naging malaya ka sa maoang abusong relasyon? May nagbago ba simula nung naging
malaya ka?
R3: meron, malaki… kase naayos ko yung sarili ko kasi kung nung nandun ako halos hindi ko na
maayos ang sarili ko parang puro yung tao na yung ang kailangan lagi kung maiayos, parang hindi
ko na nakikita ang sarili ko… na ganito na pala itsura, so… unang una naayos ko yung sarili ko.
I: paano ka umunlad bilang isang indibidwal mula nung naging malaya ka sa mapang abusong
relasyon?
R3: unang una nga nasa isip ko, is kung paano ko bubuhayin mga anko.
I: bukod dun?
R3: yung simula nun… na kailangan kong… kasi ayaw din nyang sumuporta kasi inisip ko, kung
paano ko bubuhayin mga anak ko, so kelangan ko magtrabaho.
I: maaari mo bang sabihin ang mga kalakasan na iyong natuklusan sa lahat ng iyong karanasan?
yung mga strength mo?
R3: yun nga nakaya kong magdisisyon para sa sarili ko, hindi rin para sa sarili ko, bukod din para
sa nanay ko, kapatid ko na umaasa din sakin.
I: what do you most value about yourself? Or ano yung pinaka pinahahalagaan mo sa iyong sarili?
I: anong desisyon? Maaari ko bang malaman kung ano yung mga yun?
R3: yung mga desisyon ko na lahat dapat tama at para sa mga anak ko at para sa pamilya ko. I:
ano ang pinaka-hahalagaan ng ibang tao sayo or ano naman ang pinahahalagaan ng ibang tao
sayo?
R3: bukod sa ugali ko?... di ko alam sa kanila, kasi sabi naman nila maayos naman ako… mabait.
I: pagtapos ng iyong mga karanasan, anong payo ang maibibigay mo sa ibang tao na nakararanas
ng mapang abusong relasyon?
R3: pag nandun ka, hindi ka agad mapapakinggan ng isang taong dumadanas nito, kase naranasan
ko yun… parang ang daming nagsabi sakin na dapat, ganto, ganun, ganito mo… parang, oo…
maririnig mo lang sila pero pag balik mo, wala, parang wala kang ding nagawa… kasi hindi…
parang… kailangan mo munang maging malinaw sa isip mo kung ano ang mga pangyayaring yun.
I: bukod sa maging matatag?... Bukod sa maging matatag, ano pang pwede mong maipayo sa
kanila?
R3: yung nga dapat ahh… disidido ka sa lahat ng gagawin mo… matapang, dapat maging matapang
ka.
I: may mga bagay bang sumagi sa isip mo na hindi mo pa naisip bago ang panayam na ito?
I: paanong lahat naisip mo na? naisip mob a bago ang panayam na ito? Mababalikan mo ang
nakaraan mo.
R3: oo, kasi yun yung ginamit ko eh… para maging matatag.
I: clara, may pahabol akong katanungan, ahh… paano nasabing naka move on kana, at paano mo
ulit nasabing nabuo mo yung sarili mo, matapos kang makalaya sa mapang abusong relasyon?
R3: ako na rin yung nagdidicide sa sarili ko at para sa mga anak ko, lahat napagkakasunduan naman
naming, maayos na maayos na talaga pakiramdam ko.
R3: yun nga, naging matatag ako, una sa lahat kailangan mo talagang maging matatag at dapat
matapang ka din.
R3: Siguro, ang iniisip ko n alang nun o yung malinaw pa noon sakin habang nandun ako sa ganung
klaseng relationship is yung mga anak ko, kasi kung hindi ko iisipin yun, walang patutunguhan o
di magiging malinaw ang pag-iisip ko hindi dahil sa mga anak ko, ginawa ko tlaga yun para sa sa
sarili at sa mga anak ko na din.
R3: Maraming beses kong sinubukan, umalis, hanggang dumating na yung point na nag-away kami
ng malala, doon ko nasabi na tama na… hmmm… husto na, hindi ko n kayang itolerate ang mga
ginagawa niya, tapos masakit para sa akin na ganun lalaki ang mga anak ko, na nakikita na araw-
araw kaming nagtatalo, kaya sabi ko talaga husto na, ayoko na…
I: Kanino po kayo humingi ng tulong o sino po yung mga taong tumulong sa inyo?
R3: Syempre unang-una sa nanay ko, siya yung una kong nilapitan, hanggang sa sinabi niya sakin
na, lumapit kami sa v*** yun nga ahmmm…. Sa b*****, para malaman ko yung karapatan ko
bilang babaee at syempre pati na rin ng mga anak ko. Ahh… nung lumapit ako dun mas naging
buo yung loob ko, mas nalinawan ako kung ano yung karapatan, ahmmm…. Masasabi ko namang
nakatulong sa akin yung paglapit ko dun, kasi ahmm…. Nagkaroon ako ng self-confidence
talaga…
I: Maari mo bang ibahagi ang mga baagy na iyong naranasan habang binubuo mo ang iyong sarili?
R3: Naranasan ko syempre, alam ko na mahirap, kasi bukod sa sarili ko wala akong ibang aasahan,
at the same time may mga anak pa ko,hmm… ako para sa sarili ko, at para sa pamilya ko
nagpakatatag ako, hindi lang basta yung pagiging matatag, ahmmm…. As in binago ko, binangon
ko yung sarili ko sa pagkakalugmok ko, kasi ah… sabi ko hindi pwedeng ganito lang ako, kailangan
ipakita ko sa kanya na kinaya ko lahat..
I: Paano mo nasabi na kailangan mo ng mag move on o kailnagn mong magpatuloy sa buhay, paano
mo ito tinanggap?
R3: Acceptance and forgiving, hmmm… acceptance para na rin mas maging Malaya ako ako sa
nakaraan ko, masasabi ko talagang naka move-on na ko kasi napatawad ko na siya, ahmmm…
ganun lang naman forgive, forget and accept, kasi mas makakapagpatuloy ka sa buhay ng wlang
galit o hinaing dinadala, masarap sa pakiramdam na naka move on kana , nakapagpatawad ka pa,
ahmmm… at higit sa alam ko rin sa sarili ko na ito yung pinakatamang ginawa ko iwanan ang lahat
ng nakaraan ko, magpatawad, kasi doon ko talagang masasabi na nakawala at naka move-on na ko.
Respondent 4
R4: Cute
I: Maari ka pong magsabi sa akin ng tungkol sa sarili mo?, pakilala niyo po yung sarili niyo
R4: pakilala ko yung sarili ko?
I: opo, kung ano lang po yung gusto niyong malaman ko tungkol sa inyo
R4: Ahh…Hmmm,
R4: ilan taon na ko? diba confidential yan? nasa 40 and above
I: 40 and above, so ano ano po yung mga interes o gusto niyong gawin sa buhay?
R4: teaching
I: teaching, ano-ano pong mga ginagawa niyo kapag may libreng oras po kayo?
I: sa family, pero sa friends po? Pano niyo po ginugugol yung oras niyo? Wala hindi po kayo…
I: minsan lang po? So ayun po diba kalian mo po unang naranasan yung pisikal na pang-aabuso
mula sa iyong dating asawa?
I: 3 years ago po? Maliban po sa pisikal na pang-aabuso mayroon pa ibang klaseng pang-aabuso
ang iyong naranasan?
R4: emotional,
R4: Ahhh… emotional, verbal, ahh, financial, ah sometimes sexual, pag emotional its more on
ahmm.. yung trust issues, yung nawawala sakin ngayon right, kase more on babaero siya or
something and then yun naming sa verbal lagi niya kong minumura or something tapos pag
uhhmm.. tsaka pati yung laging kinakabahan ako, imbes na umuwi ako ng ganitong oras, uhmm
parang mas pag sinabihan niya ko ng umuwi ka na ng ganitong oras within 10 minutes dapat
nandun na ko sa bahay, nagkukumahog na ko niyan pauwi sa bahay.
I: possessive po siya?
R4: oo possessive siya, tsaka lalo na pag nalasing.pag nalasing siya ganun talaga yung ways niya
palaging papauwiin ka more on urge, nag-eurge kasi siya eh sa sex
I: ahhh…
R4: so nakaka, ahh what do you call this one, minsan kasi parang iba yung psychological ill na
siya eh, kung baga maski gusto niya kahit nandiyan yung anak or something, gusto niya may
maririnig yung anak niya so wala napala yung respeto.
R4: tapos uhmm…yun yung isa sexual in which na parang naka psychological ill, parag walang
respeto or something
R4: siguro sa kanilang family, kasi yung family history nila is more on kabit, so minsan nakikita
sa bahay nila is what, uhmm… may asawa yung ate niya pero iba yung nakikita kong katabi, yung
aswa niya nasa province, tapos pag-uuwi dito sa manila uhmm… makikita mong iba yung katabi
sa kwarto
I: hmmm…
R4: gaya ng ate niya, ate niya tatlo yung anak sa iba’t- ibang lalaki
I: hmm… hmmm…
R4: parang united colors of Benetton nga eh, tapos yung bunson nilang kapatid ganyan din apat
yung anak na babae sa ibat-ibang… I: iba-iba po talaga yung tatay? Kada anak?
I: opo
R4: pero ngayon nag stay na siya ngayon sa lalaki, etong bunso nag stay na rin sa katulong
I: so paano mo po nalaman na iyon ay pang-aabuso? At kung naaalala mo pa, yung mga ginawa
niya po, kung naaalala mo pa anong iniisip mo pa ng mga panahong iyon?
I: OO
tapos after nun, sasampalin niya ko yung tipong babasagin niya yung wall tapos iaano niya
yung anong tawag dto yung electricfan, tapos minsan damay-damay papatayin niya yung ilaw yung
switch ng ano nga yun
I: fused
I: oo, so…
R4: hindi ka talaga makatulog tapos yung mga damit mo itatapon sa labas minsan, pumasok na ko
ng basa yung damit, na ang igsi-igsi ng damit ko, tapos before ummm.. nagpunta na rin kami sa
barangay, nagtatakbo na kmi sa barangay, tapos wala pa rin, tapos sampal talaga inabot ko tapos
meron pang times na…. na sinabunutan ako mostly sampal talaga ko eh, I: kahit saan po kayo
abutin, ganun?
R4: Oo pag lumabas ako tapos, itatapon niya yung mga gamit namin sa labas…
I: so maliban po dun
I: maliban po sa nabanngit niya na history sa family, wala na po bang ibang sanhi kung bakit niya
nagagawa yun?
I: alcohol,
R4: oo , too much alcoholism , tapos misan dumating sa point na nagbigay ka ng limang libo after
nun sa sugal hihingan ka pa I: may trabhao po siya?
R4: may trabaho siya pero pang inom lang niya , yun.
R4: 18
R4: oo
I: so paano niyo po mailalarawan yung sarili niyo bago, bago mangyari lahat ng yun, yung
pangaabuso a inyo? R4: what do you mean?
I: before mangyari lahat ng pang-aabuso sa inyo kamusta naman po kayo bilang isang indibidwal?
R4: okey namn ako before eh, ummm…napaka ano ko nga sa ano eh, dati napaka suplada ko sa
mga lalaki, tapos ayaw ko tlaga sa mga ganun, kaso nga lang its because at first akala ko matino ,
yun pala hindi siya matino
I:nang nagsisimula po kayo kamusta po yung relationship ng mga unang taon, ganyan nung nag-
R4: okey naman, but as we go along hindi, that’s the reason why may trauma ako
I: hmmm…
R4: ayoko na talaga yun yung tipong lalo na siguro with regards about dun sa , sa ….
R4: tapos na anuhan pa ko ng baril, papaputok ng baril, pero yung pinaka ang last na nangyari yun,
yung tipong saturated na talaga ako,
I: hmm…hmm…
R4: I ask help from God, that was last September 2, 3 years ago
I: hmm… hmmm.
R4: tapos nung September 1 yun ng gabi sabi ko hindi ko na kaya, tulungan niyo ko lord na para
makaalis sa bahay na ito then yung September 2, nangyari kase almost one month na kong hindi
nakikitulog sa kanya, dun ako sa sala, after nun nag-away lang yung magkapatid dahil sa
paghuhugas, syempre bilang ina, sasawayin mo and then kinausap ko yung babae ko, basta may
part na ganun, after nun hinabol niya ko, hinablot niya yung buhok ko sinampal niya ko and then,
binato niya ko ng kawayan, hinambalos niya ko ng kawayan so, may… may… hematoma ako nun
tapos pinalabas niya ko nun sa bahay naka lock ang pintuan nadun siy sa loob, and then naiihi na
ko nun, hindi ako makaihi tapos yung anak kong lalaki yung bunso, nauuhaw na so dede, wala
kong choice, sabi ko sa kanya naka bukas yung bintana, sabi ko mag-usap tayo, kung ayaw mo
kong kausapin papupuntahin ko yung barangay, at papasukin mo kami kasi ayoko na tapos na tayo,
sabi ko sa kanya kung ayaw mo na sa akin let go. Kasi kawawa yung mga bata eh, kase nagkakaroon
ng trauma, gaya nung panganay ko, kapitbahay namin ang ingay, so sabi ng panganay ko “ mommy
kinakabahan ako”, ummm yung panganay ko kinakabahan tapos sabi ko hindi yan daddy mo para
kabahan ka pa
R4: dami kong naranasan. Tapos may times pa na nandun yung pangalawa kong anak , in which
yung pangalawa ko hindi tlaga nag-aaral, dahil dun siya nag-aral because of me, nanyari nun
nagaway kami, after na nag-away kami gabi nun ummm… talagang ang gulo sabi niya “mommy
alis na tayo, kung hindi makakapatay ako ng tatay ko”. That’s the thing so, anong gusto mong
gawin sabi niya ulit “mommy wag kang bobo, umalis na tayo, umalis na tayo”. Ang akin nun
nagpunta siya ng barangay takbo ng takbo yung bata.
R4: 13
I: hmm… opo
R4: iyon, after nun naguguluhan ako, alam mo naman ako nun gusto ko kasi is buo yung family,
kasi wala naman sa family namin ang sira, so through thick and thin I stay with him tapos dumating
din sa point na ayoko na pagod na ko, nagkaka trauma ako eh, yung tipong magmura ka,magano
ka yung sampal, sampal lang naman yung kinakabahn ako eh, at tsaka yung basagin mo yung
dingding yung nag tatrabaho ka para makaipon ka ng gamit, tapos makikita mo yung gamit mo sira
sira right?, yung orocan basag basag tapos yung damit mo na kakaayos mo lang ihahagis, sa bagay
high school grad lang namn siya kaya siya ganun
I: parang…
R4: seven years in high school kaya siguro siya ganun, bobo niya
I: hmm…
R4: tapos dumating yung point na may nagcha-chat sa kanya na mahal musta kana? Kumain kana
ba mahal? Puro ganun, syempre ako bilang asawa right, bakit mahal, hindi naman mahal ang tawag
mo sakin, honey ang tawag mo sakin, tapos kinausap ko yung babae, yung babae pa yung galit, so
parang iba eh tapos pag nalalasing siya ummm… mas priority niya yung girl, tuwing gabi may
tatawagan yun hindi siya mapakali, tapos isusumbat niya pa yung sa anak kong lalaki sa panganay,
tapos kahit buntis ako sasabihin niya sakin hindi siya yung ama, tapos kaibigan niyang lalaki sa
inuman iaano niya sakin parang hello, okey ka lang ang bobo mo right?, bigyan mo naman ako ng
matinong lalaki hindi yung kung sino sino lang.
R4: yung tipong siguro nag anun kayo, ganun ba ko na babae right? Hello third year proper med
ako hindi… im not a slut right, hello okey ka lang para kanikanino mo ko ipamigay
parang nagtataka na lang po kayo kung saan nanggagaling yung mga sinasabi niya?
R4: oo, tapos buntis ako sa bunso ko hindi raw siya ang ama, hindi raw siya ang tawag dito hindi
raw siya yung ama nung apat kung diba naman bobo talaga I: paano niyo po kinaya or natiis lahat
ng yun?
R4: kasi nga ang tanga ko , mahal ko eh, kung baga ummm… tawag dito siya yung first boyfriend
ko at the age of 23 siya yung una kong naging bf may mga gusto ko may mga crush ako, kaya lang
sa takot ko sa magulang ko , yun nga lang nung naiba na ko ng skul kung baga parang nagkaroon
ako ng free, freedom ayun, dun ako nagulo, gumulo ang buhay ko I: nagbago po b yung pananaw
mo mula ng iniwan mo yung abusive relationship?
R4: oo, kase parang naging mas matured ako or something eh kase dti ang isip ko eh pag nag asawa
ko ng mas mababa sakin magiging senorita ko or something, yun nga eh senorita naman talaga ko
eh, yun nga lang diba ahh mas mababa to sakin sasamabahin ako or something in which mali pala,
dapat pala pag ka ganun humanap ka ng ka level mo I: paano po ba kayo nagka kilala?
R4: sa simbahan
R4: oo
I: ka church tapos ganun gnagawa sayo, paano po ba yung mga pang araw arw na ginagawa mo
nung ika’y nandun po sa abusive relationship?
R4: ah iyon lagi akong takot , lagi akong nagmamadali umuwi, lagi akong nasasampal lagi akong
alam mo yon.. ako kasi working eh , so tapos may times pa na hihingan ka ng payslip nun , parang
who the hell are you para hingan mo ko ng payslip ko when in fact ikaw dapat yng nagbibigay
sakin ng sahod ng sustento diba parang duh,,
R4: oo dapat siya yung financial stable hindi eh, ako lahat ultimong yaya, ultimong pagkain,
ultimong bahay, ultimo lahat grocery ako tapos sasabihin niya pa sakin na tipong asan yung sahod
ko napupunta, kung di ba namn siya bobo right, syempre hati hati yjng sahod ko eh, tapos pagka
may occasion at first oo siya pero nung siguro mga 10 years na tipong wala na, masakit din, parang
sabi nga ng mommy at daddy ko “ nasa kama ka na , lumipat ka pa sa papag”. Kasi mayaman yung
parents ko may yaya ako, kaya nga nag-aaral ng… ano pa ba tapos napunta lang ako sa high school
seven years in high school.
I: gawapo
I: diba po sabi mo 3 years ka ng malaya sa abusive relationship pwede mo po bang ilarawan yung
pang-araw araw na Gawain mo R4: ngayon?
I: opo
R4: Masaya ko
R4: relax ako in a way na walang gumugulo sayo walang nangaaway sayo, walang nagmumura
sayo , walang nang-aabuso sayo, walang nananampal sayo so that’s the main reason why diba
nag-gogrowka gumaganda ka walang stress,
R4: oo
I: Masaya
R4: oo mas masaya ko ngayon, mas Masaya ko with my kids and with my family I: so kung
iyong babalikan yung araw na ikaw ay nasa mapang abusing relasyon, may mga pangyayari
bang lumantad o nangingibabaw sa iyong issip?
R4: na?
R4: oo meron, I:
ano po?
R4: pagdudura sa mukha one time nag aaway kasi yung panganay ko tsaka yung pangalawa sa
bunso dinuraan niya sa mukha so nagsumbong yung baby so dun ako nag tear up why, its because
ginawa sakin yun.
R4: ginawa niya sakin yun, tapos sinasakal niya ko, tapos yung inano niya ko sa pader tapos
tinarakan niya ko ng kutsilyo.
I: pinoy po ba to?
I: ahhh….
R4: gaya ko ,tapos umm kakapanganak ko pa lang din nun dati sa pangatlo ko dun pa ko sa kabila
nagtatrabaho, akala ko mamatay na ko nun, yung sakal niya sakin alam mo yung ganun, ganun,
ganun, tapos yun baby nandito, ginananunganun niya ko tapos sinampal niya ko nun, namamaga
ako nun, pumasok ako sa ano sinabi ko na lang I met an accident or something, tapos yung panganay
ko hinagis niya papaganun, 2 years old nay un
hindi niya po sinalo?
R4: nagsaluhan, kaya nga nag ano eh yung nanay niya naghiyawan sila I:
nakita niya po yung pangyayari?
I: ummm… hmmm..
R4: tapos diba minsan pag nag-aano ko, pag nagugulantang ako yun . “huy ano yan”, lalabas na
lang ako diba makikita mo kasi yung tipong… masakit kaya… pinaaral ka ng magulang mo
tapos,… kaya yun yung sinasabi ko sa ano … kung maibabalik ko lanhg sana hindi siya talaga
I: sobrang nagsisi po ba kayo nun, nagsisi po ba kayo na nakilala niyo siya ganun
I: yung nakikita niyo po yung mga pangyayaring ganun na nadadamay nap o yung mga anak niyo?
Paano po kayo nagrerespond dun?
I: hmm.. umm…
R4: kasi ayokong mangyari sa knila yung ganun, ayoko… kaya nga diba bago tayo mag ano,…
kasi ayoko din mangayrai sa inyo yun kasi para ko na rin kayong anak, gusto kong umiyak kaso
pinipigilan ko.
I: okey lang po, para mabawasan yung…. Ano po yung pinaka importateng aral na natutunan mo
sa iyong…
R4: ahh makinig sa magulang, uwag maging pasaway kase yun yung nagiging dahilan ng, yun nga
I: magulang po kase alam nla yung mga magulang po kase alam nila kung ano yung mas
makakabuti para sayo
R4: oo yun nga alam nila kung ano yung mas makakabuti tsaka pati kung hahanap ka rin lang
naman see to it na matino yung lalaki, yunmg mas matanda sayo, matured ang utak, yun financially
stable, yung kaya kang ipagmalaki , yung kaya kang dapat sweet siya or something right, sweet
siya in all aspect hindi siya yng gagawa ng sexual abuse, mentally, verbal, emotional, kasi ako
naranasan ko lahat ng iyon. As in yung kinuwento ko sa inyo half pa lang nun, wala pa yun sa the
totality ng ano, ng… ng… kwento ko kaya nga hindi ako, misan sinasabi nila na I ano kaya natin
yan sa maalala mo kaya? , sabi ko mga walanghiya kayo, hahaha… I: pwede po noh?
R4: oo
I: ano-anu po yun mga positive and negative na pagbabago mula nung iwanan mo yung abusive
relationship?
R4: negative?
I: negative po
R4: ang negative ko lang siguro yung regret ko lang sa kanya, n asana hindi na lang siya or
something, positive marami eh, nung iniwanan ko siya ay naging maganda ang buhay ko, relax,
umm.. bumata ako kasi dati hindi akong pwedeng maag skirt, mag short kasi yung tsinelas
ihahambalos dto edi pasa, di ka talaga makakapg short , dinaig ko pa nga yung ano yun muslim na
hindi makitaan
I: balot
R4: hanggang paa ko, tapos bawal akong nakalugay ang hair, dapat laging nakatli ang hair ko
before kasi pagka nilugay ko yan puputulin daw niya.
I: from now
I: more successful
R4: successful in all aspect, lovelife, sa career, sa kids, my family and this time siguro mahgtutuloy
ako ng pagiging…
R4: one
I: po?
I: paano mo po maikukumpara ang inaasahan mo para sa iyong sarili sa kung sino ka ngayon sa
kasalukuyan?
I: how would you compare the person you hope to be and the person you see as now?
I: parang kung baga, may ini expexct ka pa ba para sa sarili mo ganun? Tapos yung self mo nga
yun pano mo mapagkukumpara yun, ano yung mga ini expect mo para sa sarili mo?
R4: ini expect ko sa sarili ko to be more matured enough, to be more matured enough in choosing
the lifetime partner, hindi lang yung gwapo or something right, hindi lang pa twitams or ayoko kasi
ng may kaagaw or something kasi dati lagi akong may kaagaw ngayon ayoko na, oo dati may
nanliligaw sakin na na may asawa , but the thing is iniisip ko pa din at the back of my mind , what
if na fall ako ditto sa lalaking ito, may aagaw nanaman sakin, so ayoko ng ganun gusto ko yung
safe, gusto ko yung akin ka lang ako lang yung mundo mo or something right kasi syempre
magmamahal ka lang din ng ano , edi dapat ikaw lang, kahit na sabihin nating may anak siya wala
na tayong magagawa dun may anak siya eh, so same is to priority mo muna yung anak mo bago
ako, but the thing is ako pa rin yung mahal mo.
R4: lahat
I: lahat
R4: syempre financially din, dapat ano rin umm… me… may future goal din siya, hindi yung puro
sex lang or something right in which nakita ko naman siya dito sa lalaking ito
R4: meron
I: ahh… okay, so who has been the most helpful to you during this time?
R4: my mom,
R4: siguro…. Sa family ko sa mga tita ko, tito ko sa kuya ko kasi ummm.. nung walang wala ako
sila yung tumutulong sakin yun nga lang sabi ng mommy ko “ kapag ikaw bumalik pa sa kanila
wla ka ng babalikan”, tapos yun I asked help from God naghingi ako ng sign I ask for white rose
which nakita ko yng white rose na yun tapos binalock no na siya tapos tumawag siya gamit
panibaging cellphone, nag vivideo call siya, binalock ko parin , binalock ko na yung buong ankan
niya , tapos nagyon mukhang Masaya naman siya sa kinakasama niya umm… kung tutuusin dapat
ihahabla ko siya right, pero sabi ko wag na tama na yun, hindi naman ako naghahabol sa kanya.
I: umm… umm…
R4: why should i? yun nga lang yung babae ang kapal ng mukha
R4: at tsaka ito siya yung tumayong pangalawang nanay ko, siya yung sinasabihan ko lagi ng
sama ng loob ko, andun yung nakita niya na kong naka dress code ko, siya yung nakakaalam lahat
for eight years, kaya siguro napalapit na rin sakin, kasi para ko an rin siyang nanay, kaya siguro
umm… through thick and thin yung iba kasi dito pinapaalis niya
I: umm…
R4: ako never niya kong ginanun, kasi sabi niya sakin mabait ka naman eh, kasi eh everytime na
nagkakamali ka nag so sorry ka, tsaka pag may bday siya nagbibgay ako ng token , tapos pagka
punta ko ng probinsiya lagi akong may bitbit sa kanya kaya napamahal na siya sakin, sabi niya
sakin “diba sabi ko sayo wag ka ng babalik sa kanya”
I: so nandto po kayo sa Institution na to no, paano po nakatulong sa inyo yug pagpasok niyo ditto?
R4: umm… it helps me a lot to regain my…my selfesteem, tsaka pati pag andito ako nawawala
yung problema right, kasi nakikita mo yung mga ano mo diba mga junakis mo diba oo no,
nagagawa mo yung kalokohan mo right, oo ahh in which ahh baliktad yung sa ano ko sa personality
ko kasi ako tahimik, introvert ako talaga, umm ever since aral lang talga ko, lagi lang akong nsa
kwarto never akong naghugas ng plato never akong lahat.. nung nagka asawa ako parang
bumaliktad, andun pa yung hinagisan ka ng panty ng sister in law mo na labahan mo, hello katulong
ako?, kayo walang pinag-aralan ako mataas ang pinag-aralan, that’s the reason why naghanap ako
ng trabaho, talagang nagpursige ako I asked help from my mom, if she could have given me a
work, since okey namn yung scholastic ano ko kasi dean’s lister naman ako yun. I: So ano ano po
yung process para ikaw ay manatiling free, Malaya sa mapang abusing relasyon? R4: Syempre diba
ahh. First thing is iiyak mo lang… kumbaga andun na tayo e iiyak mo lang magsasawa ka din sa
kakayhiyak, tapos deviate mo lang yung self mo, wag mo siyang isipin kumbaga mag isip ka ng
other way na makapag papasaya sayo.. oo andun na tayo e yung hinahanap hanap mo yung
nakagawian mo,first of all sex diba, for eighteen years wala kang ganon, for sure meron right, oo
hinahanap mo yon the thing is pagka ganon ginagawa ko ligo lang ako tanggal na yon, lagyan mo
ng yelo, mag numb. Diba? Tapos yun uhm. Basta iyak mo lang tas ask help from God, tas ganon
uhmm expose yourself from other guys. Siguro waala ng nanliligaw sakin kasi may anak na ako.
Akala ko dati sa ano lang mga artista lang nangyayare yon, ako din pala sabi kong ganon where
as… I: Maganda naman po kasi kayo
R4: Hindi… hindi yon, sabi ko sila apat ang anak lima anak, ako kaya ganon din? Ang nagturo
sakin niyan in means of cell phone yung anak kong babaae pinublic niyayung aing profile. Grabe
puro arabo, kaya yung mga naging boyfriend ko before is mga arabo as in gwapo talaga kaya sabi
ko talaga expose yourself to other guys para… wait lang ahh…
I: Pano po kayo umunlad bilang isang indibidual mula ng naging Malaya kayo sa mapang abusing
relasyon?
I: opo
R4: In all aspect my, my career my family life, nagkaroon ako ng oras, nagka roon din ako ng oras
sa sarili sa sarili ko.
R4: Oo
R4: Yung kaya ko palang mag isa, nahindi ko na kailangan ko ng sandalan, sa sarili ko pa lang
kaya ko na yun nga lang syempre as ag aasawa yon ang lagay naten, ngayom kaya ko na yung kaya
ko lang dati is ako yung bread winner yon, hanggang ganon pa din yon wala padin pagbabago.
I: Kasi yon yung gusto sayo ng tao maam, like yung nabanggit nyo kanina na yung nagustuhan
kaibigan mo sayo, yung nabanggit nyo po kanina…
R4:Oo
I: Kasi yon yung gusto sayo ng tao maam, like yung nabanggit nyo kanina na yung nagustuhan
kaibigan mo sayo, yung nabanggit nyo po kanina…
R4: Oo
I: Pagkatapos po ng iyong karanasan ano pong advice ang maibibigay mo sa ibang tao na
nakakaranas ng mapang abusing relasyon
R4: Uhhm,, don’t waste, don’t waste time. Don’t let it stop. Kumbaga once na naramdaman mo na
there is some of what do you call, some abusive acts, stop then ask help from God, then ask help
from your family then think once, twice thrice or think many more sabi ko nga sa inyo uhh before
you click think first, kumnaga try to lay down in one piece of paper the pros, if the pros is much
bigger to the cons so be it if that is the cons is much bigger compare to the pros then let go of the
cruise ship.
Respondent 5
I: okay na po kayon, as in okay na. maari mo po bang ipakilala ang iyong sarili
R5: tawagin niyo lang akong ate unice, tga apayao ako, napadpad ako dito mmm dahil sa trabaho.
pero ang totoong dahilan nun umiiwas talaga ako sa maaring mangyari. yun ang dahilan ko, pero
hindi alam ng asawa ki. may apat kaming anak, may apat akong anak. yung panganay ko 23, tapos
18 yung sunod. then yung pangatlo 15 at 11 na yung bunso I: so ate alam ba ng mga anak niyo na
andito kayo ngayon sa antipolo
I: ate ano ano yung mga interes mo o mga gusto mong gawin sa buhay pag may libre kang oras?
R5: skin kasi pagka wala nakong ginagawa dito, e alam niyo naman ngayon, yung ano na ngayon
dun sa facebook na talaga. pero minsan sakin yun bang hindi ko maiwasan kumanta kahit na may
problema ako, kakanta ako ng kakanta.
R5: oo, kakanta ako ng kkanta. tapos minsan yung mga books, na kahit old na aklat na binabasa ko
yun para lang marefresh, then dito naman may day off kasi ako ng isang araw, ayun instead na
maglibang sa labas, trabaho na naman sa labas yung parang part time na, yun dun ko ginugugol
yung day off ko.
I: ah okay po, paano mo ginugugol yung oras mo sa pamilya mo since andito ka sa antipolo tapos
andun sila?
R5: minsan talagang talagang d ko na sila naaasikaso, syempre yung presence mo talaga sakanila
d mo talaga magampanan yun dahil malayo nga, pero yung communication andun padin, lalo may
mga gadgets naman na gamit, pagka wala ng gawa sa gabi, basta d ko sila nakakaligtaan, tatlong
beses sa isang araw ko sila tinatawagan ganun kinakamusta, kung ano yung mga kailanagan nila.
lalo na yung anak kong ano, yung may asawa na kasi nung nag asawa yun menor de edad din yun
dahil napilitan lang, maraming kwento kasi yan na related din sa ano
I: opo, paano naman te yung mga oras mo sa kaibigan mo
I: ay talagang ano din po kayo sa social media, social media po talaga yung libangan mo
R5: mm, oo
I: so kailan mo unang narasanan yung pisikal na pang aabuso sa iyong dating asawa?
R5: 18 ano yun e, may anak na kami nun, yung panganay namin. nung una palang kasi, nung
bagong kasal palang, wala pa, hindi mo talaga makikita yun, hindi pa talaga lalabas yung ano ,then
after 1 year na meron na kaming anak dun nagsimula na ano na sya. minsan minsan dumadalaw
yung mga kaibigan, andyan na nagstart na dun, hanggang sa always na silang nasa bahay kung
saan saan na. Syempre nanay at tsaka asawa kailangan mo naman tanungin kung saan sya galing,
ganito ganun. e ayaw niya yung tinatanong at sinusundo doon sa inuman. Nung una ano palang,
salita lang, sagutan lang ganun pero nung ano ayun, umpisa na
I: So ate ano, maliban sa pisikal na pang aabuso ano pa yung iba mong naranasan mula sa asawa
mo?
R5: madami yan, ako yung, yung asawa ko kasi maano naman, may trabaho naman sya, masipag
naman, kaso nga lang yung sipag niya, ano rin e pumupunta rin yung sipag niya dun sa bisyo niya,
sa alak niya. mm yung mga gampanan niya. kagaya nung pag aaral nung ano namin panganay
namin, wala syang pakialam dun, wala syang naambag dun. Pero pag nagsalita sya may mga
naibibigay sya ganun. madami, madami akong naranasan dun, magtrabaho sa bukid, lahat yun,
simula nung ano na, nung taong 2000 nung napunta na kami dun sa ano sa LUNA. Dun ko
naranasan yung ano ko pati gawaing bahay. Ako yung gumagawa yung magsibak ng kahoy. Mag
igib ng mga tubig, na gagawin dapat ng lalake yun. Ako yung pumupunta sa bundok para lang
mangahoy. Wala syang time para dun.
R5: oo
I: okay po, pano niyo po nalaman na iyon ay pang aabuso at kung naaalala mo pa, ano yung mga
iniisip mo nung panahon na iyon.
R5: kasi ako nun, year, wayback 1995-2000, naging daycare worker din ako, oo, kaya parang
syempre dswd, may mga seminar kami na tungkol dun, mga violence against women and child
mga ganun. tapos meron din yung seminar sa mga barabarangay, mga pami pamilya. Syempre,
Nalaman ko dun n ganun pala, hindi lang kasi pisikal yan e. Pati din sa emosyon mo, sa pinansyal
mo dun sa mga lahat ng pinagbawal niya abuso na yun para sakin e, kahit yung mga pagsimba ko
pa nga, sasamba samba ka dyan e, ganun, ayaw niya…. I: simula po nung una alam mo na pong
pag aabuso lahat yon?
R5: mmm mmm, alam ko nayon. kasi dati nga… pero ano kasi ang inisip ko nun kaya nagtagal
ako ng ganun sakanya ano ayoko yung kasi yung paglaki ng mga anak ko… broken family, yun
ang inisip ko, sabi ko hanggat kaya ko tiisin ko sabi kong ganun
I: sobrang tagal a
R5: Hindi, sya yung ano, nung 4 years old na yung anak namin kasi may nangyari kasi dyan na, na
grabeng ginawa niya as in na, yung magdamag silang, maghapon silang uminom, tapos magdamag
na uminom. Pag uwi ng bahay, hindi pa sya ano, hindi pa sya lasing, yung parang normal padin
sya kaya sinita ko sya sabi ko bakit ano bang nangyayari sayo? bakit maghapon ka kahapon, tapos
ngayon magdamag, kagabi magdamag ka sa inuman, tapos ngayon ganyan padin ayos mo hindi ka
padin ba matutulog, parang fresh na fresh ka padin, ano bang ginagamit niyo dyan? baka may halo
na yan, ganun ang tanong ko sakanya. Tapos hindi na niya ako sinagot, talagang as in na yung
kamay niya dumapo na talaga dyan, hanggang sa yung mga buhok ko, oo talagang sinasabunutan,
tapos yung mga, hindi sya ano hindi sya kasi dito sa mga panlabas, dito sya tumatama para hindi
makita, hindi lang kasi isang beses kaming ano na nagkasakitan ng ano sa pisikal simula nung ano
1995, pero yun talag yung pinaka worst na ginamitan niya ako ng panggamit sa bukid ba na
mahabang itak, yung ang itinaga niya dito sa ano ko salikod ko pero hindi yung ano yung talim
niya, tapos ano andun e lumayas sya nung time na yun. yung pagkagawa niyang yun, kasi alam
niya, ang alam niya ang naitaga niya sa akin yung ano yung talim ang alam niya nun, ang alam
daw niya nun wala na, yung sugat nako at ano na yung anak ko iyak na ng iyak yung panganay ko
nun sumisigaw na sa mga magulang ko, e wala silang magawa saknya kasi as in na wala syang
kinakatakutan pati mga magulang ko nga dinamay damay niya ganun, yun lumayas sya, tapos
pagkaraan rin ng mga ilang buwan na hindi nagpakita sa amin, ano na gumaan gumaan nung wala
na sya kasi dalawa nalang kami nung anak ko, tapos ano na one time nawala ako nasa seminar ako
sa, sa bayan. pagdating ko may kausap yung anak ko, sabi ko sino ba yung kausap niya tapos takbo
ng anak ko sakin tapos sabi niya “ma, andyan na si papa, bumalik na” Parang yung natakot nako
dun na ayaw kong lumapit
R5: wala, galit na, galit na gusto ko rin ganun.. kasi para dun sa anak ko, kasi nakikita ko yung
anak ko na gustong gusto niya yung tatay niya din na makita, ganun, e naawa naman ako. tapos
ayun, kunwari umiyak sya, umaiyak nnaman sya ganun, nagmakaawa na bigyan dawsya ng
pagkakataon ulit
I: so nagkabalikan po kayo?
R5: e syempre, mahal na mahal, mahal ko naman sya tsaka noon kasi talagang mahal ko sya tsaka
ayun nga, ayokong magkaroon ng storya yung family namin sana yung paglaki ng anak ko wala
syang ama kaya tinanggap ko sya dahil galing ako naman na don, sa ganung sitwasyon na wala
akong makitang ama, ganun, may mga naturingang magulang kaso nga lang, na adopt lang ako. I:
so ate ngayon maari mo bang ilarawan samin kung ano yung sanhi ng pang aabuso niya sayo, bakit
niya nagawa yung mga bagay na yun.
R5: unang una dyan yung alak niya, kasi hindi yun iinom ng pakunti kunti lang, hindi sya marunong
yung sa ganung klase ng pag inom. talagang as in na ano, oo, kahit na nasa trabaho yan umiinom
padin yan, kaya yung mga nagiging amo niya, boss niya tinatanggal sya sa trabaho kasi alangan
naman na magttrabaho ka ng lasing. tapos yun din pagka ganun na na lasing sya syempre
tumatapang sya gusto niya sya nalang yung tama ganun, e kahit sa yun nga syempre gawa, yung
gusto niya pag gabi, pag umaayaw ka naman dun na nagsisimula
din yung ano, bakit may ibang lalake kaba na ganun, tapos yung mga pag uwi mo ng late, ayun
nagdududa sya, kung saan ka lang nanggagaling, tapos may mga, isa pa dun yung insecurity niya
kasi ano lang sya grade 1 lang natapos niya tpos kumapara sakin e madalas dun samin e mga,
kagaya ng sa 4p’s namin nun e lagi kaming nasa seminar, meeting meeting ayaw niya ng ganun na
nag aattend ako ng ganun, tapos yung antas ng ano yung kung sa pamilya niya buo ka, buo kami,
sya hindi kasi broken family, lumaki sya sa mga tao taodin sya
R5: hindi ko lang alam, yun ang hindi ko alam kasi hindi ko naman, wala naman akong nakita
sakanya na ganun basta yun lang inuubos talaga niya yung ano niya sa alak
I: e ate paano mo mailalarawan ang iyong sarili bago mangyari yung pang aabuso na naranasan
mo?
noon, palasimba ako non, yung hindi ko pa kayang magsalita ng kahit na isang ano lang ng ano,
tapos sa hapagkainan laging may dasal, pero nung paunti unti ng nagbabago, kasi ayaw na niyang
lalabas ka nakiki ano ka sa ganun, e para saakin naman, sinakripisyo ko nga lahat e dahil lang
sakanya, para lang ano, para walang away sige pagbigyan ko, triny ko din syang ano, isama sa
church, sumama din sya pero talagang hindi siya nag ano, hindi sya nagtatagal dun, uuwi nalang
sya pagdating mo ng bahay andun kaharap nanaman niya yung alak niya, tapos madami syang
sasabihin sayo hanggat maririndi ka naman na syempre babae, yun lang naman bunganga ang
panlaban sa mga ano, ano niya sasabihin niya yun lang naman.
I: Naranasan mo ba ate bago yung pang aabuso, naranasan mo bang maging buo yung pamilya sa
loob ng bahay
R5: oo
R5:oo
I: nag aaway
R5:oo
R5: oo
R5: 2 years old yung anak ko,kasi ano yan e, nung hidni pa sya nalulong dyan sa ano niya,
napabarkada kase okay pa naman talagang okay lang, netong ano lang, nagsimula ng 2000, dahil
andun na kami sa luna nun, sa apayao, ayun masaya, masaya kaya nga sabi ko ano na bang nangyari
sa pamilya, bakit nangyari na to, dati meron naman yung time na magkakasama, iisa pa lang yung
anak namin okay pa kami at meron din yung mga time na kapag hindi sya nakainom okay sya,
makakusap mo yan ng matino pero pag andun na yung alak nawawala na talaga kahit sino na, wala
na syang
I: kilala
R5: oo
I: kung maaalala mo ate, maari mo bang sabihin kung paano mo kinaya o natiis ang mga
karanasan mo dati. R5: ang hirap kasi ng.
umalis nako sakanya, na ganito pala yung feeling na wala kang pinoproblema, walang.. kasi
kampante akong natutulog ganun. pero inisip ko nalang mga anak ko, paano sila ngayon, yun, yun
nalang yung iniisip ko, pero sakanya wala na talaga. Hindiko rin alam kung bat ko nakayanan, sabi
ko siguro sadyang matiisin lng tlga ako, kahit anong bagay kasi matyaga lang talaga ako, andun
talaga yung pursigido akong baguhin sya kung kaya ko pa. Pero kung hindi ko na talaga kaya, give
up nako. Although hindi naman ako yung perpektong wife, syempre nagkakamali din
I: sa tingin mo ba ate kaya nangyari yun, meron ka bang mga pagkukulang sakanya
R5: alam ko lang dyan, yung lang, d ko naman masasabing pagkukulang yun dahil ano yung ano
yun e lahat naman, maging sa lahat ng bagay syempre hinahanap ng lalake yung pagka galing niya
sa trabaho niya handa na lahat hindi na ako nagkulang sa mga ganun sabi ko nga e, san ba ako
nagkulang bakit ako pinaparusahan ng ganito, e wala naman yata akong, sobra sobra naman na
yata nung ginagawa ko, ako na nga yung mas nahihirapan sa pamilya tapos ganito pa sabi ko, wala
hindi ko ma…
I: hindi mo maisip ate, basta para sa sarili mo titiisin mo dahil sa mga anak mo. ngayon ate
nagbago ba ang pananaw mo at pakiramdam mo sa relasyon mula nung iwanan mo ang mapang
abusong realasyon?
R5: syempre pag nandyan sya lagi, wala e, nakakulong ako dun sakanya na gagawinmo lang sunud
sunuran, parang, yung prinsipyo ko kasi nun e, ayaw kong magkahiwalay yung mga pamilya,
magkawatak watak ang pamilya, sabi ko kung lagi nalang ganito, aabot kami sa, baka hindi lang
kami aabot sa hanggang sakitan lang na pisikal, baka may mawawala na sa amin sabi ko, kasi
syempre lalaban na lalaban, ako naman tao lang tayo pag nasasaktan na sobra talagang ano ko na,
talagang gumaganti na rin ako nun. Yung sabi ko sa mga anak ko, eto na lang yung tama na gagawin
ko, andyan parin sya, gusto niyo parin sya, hindi ko naman sasabihin sainyo na iwasan niyo sya
dahil tatay niyo sya. Ang gusto ko lang saaming dalawa, mag ano muna kami, magkalayo muna
kami dahil baka kung ano yung magawa niya sakin o magawa ko rin sakanya, hindi lang dun, aabot
sa kung ako yung nakadisgrasya edi syempre bagsak ko kulungan, kawawa kayo sabi ko, maliliit
pa sila nun, kung sya naman, siguro kayang kaya ko kung sya yung mawawala kaso nga lang ano
naman yung sasabihin ng ibang tao na naging kriminal ka, yun ang sinasabi ko sa mga anak ko,
kaya kayo nakita naman ninyo yung sitwasyon nung may mga isip na kayo nakita niyo hanggang
ngayon. Kung may pagkukulang ako, mmm… patawarin ninyo ako maintindihan niyo kung bakit
ko gagawin ‘to yun ang sabi ko sakanila, tapos ayun, naiintindihan
nila, kasi alam nila. tanggap nila yun kasi nakita nila yung sitwasyon namin. andyan yung
matutulog ka sa mga kubo-kubo ng barangay, tapos saka lang kami makakapsok ng bahay pag
natulog na sya, paggising niya ng madaling araw mambubulabog nanaman, gigising ka nanaman
ng maaga aalis ka nnaman
I: ngayon ate, maaari mo bang ilarawan yung mga pang araw araw mo na gawain mula nung ikaw
ay nasa mapang abusong relasyon
R5: doble dobleng hitrap ko dun, sakripisyo ko mula sakanya sa mga anak ko hanggang sa trabaho
araw araw yan walang pahinga pagdating ko sa bahay ako padin. Sobra talagang, katawan ko hindi
ganito nun, napunta lang ako dito medyo okay na, maitim na hindi ko alam kung anong itsura ko
nun, mga amo sabi sakin gumanda ganda na yung ano mo katawan mo, tumaba taba kana kasi d
ko na naisip yung may manggigising sakin, may gagawa sakin ng ano. hihilain ka dyan ng ano,
pababangunin ka ng disoras ng gabi, kahitkasarapan ng tulog, wala talagang peace of mind dati
doon
R5: oo naranasan ko talaga lahat yun, kahit yung gagamitin ka, kailangan mo pang masaktan para
magamit niya ganun
R5: d ko na nakita yun, syempre d ko naman, wala na talaga akong pakialam sakanya nun kahit
anong gawin niyang ganun,kung meron man sya, dahil mas gusto kopang sa.. saa. anuhin nalang
sa iba kesa patuloy niya akong sasaktan, ganun na ko, ganun ko naiisip yun, para makaiwas lang
talaga ako
I: ngayon ate pwede mo bang ilarawan ang mga araw na kung saan ikaw ay malaya na dito, simula
nung makaalis ka sa mapang abusong relasyon, ano agad yung unang pumasok sa isip mo na gusto
mo
R5: balikan ko yung mga anak ko, mag iipon nalang ako ganun, tapos babalikan ko sila,
magkakasama na ulit kami, pero kung andun padin sya, hindi padin nagbago, hindo ako babalik
dun
R5: mm mm andun padin sya hanggang ngayon kasama yung bunso namin ayun, pero sakin padin
galing yung mga kailangan nila
I: ikaw lang naman po yung inaabuso niya or pati yung mga anak ninyo?
R5: pati mga anak namin, damay ang mga yon. kasi ang mga anak ko, sila yung mga namamagitan
samin, kaya nadadamay sila, tapos pagdating niya ng bahay at tulog na sila yung kamang
tinutulugan nila babaliktarin niya, gigisingin niya pag d sila bumangon agad, babaliktarin niya
yung ano namin, yung higaan ng mga bata hanggang sa muupo lang, hanggang sa magsasalita ng
magsasalita kung ano ano lang yung mga sasabihin niya hanggang magkakagulo na. andyan yung
maninira sya ng mga gamit
I: diba po ate nagkahiwalay na kayo sa 20 years, sa loob ng 20 years natiis mo lahat ng pang
aabuso niya sayo, pananakit, kahit na pisikal, emosyonal, ni minsan po ba d sumagi sa isip niyo
na magasawa ulit? R5: sinubukan ko rin e I: ano pong nangyari?
R5: na ganun, andun na rin yung takot e na baka pag mag asawa ulit ako kagaya rin niya. kaya
hindi na ako sure, kaya wag nalang. maganda na yung ganito wala kang pinoproblema, hindi mo
naman alam sa umpisa kung pakitang ano nalang nanaman sya na mabait sya, hmm, malay ko,
though masasabi natin na hindi naman lahat pareparehas ang tao pero mahirap na yung makipag
sapalaran yung ulit nanaman yung ano buhay mo, nakawala ka na nga dun sa sitwasyon na sobrang
hirap tapos panibago nnaman yung haharapin mo, baka mas malala pa. Yun na yung ano ko nun.
sinubukan ko rin naman talaga, yung andito na ko, mga 2 years ko na din dito noon, sinubukan ko
rin pero naisip ko, tapos nakita ko rin yung side niya walang magandang mangyayari. Wag nalang
I: ate maari mo bang ilarawan ang iyong sarili sa kasalukuyan? ngayon sa pagkatao mo, ano kana
ngayon
I: ano na yung tingin mo sa sarili mo ngayon dahil nakalaya kana sa dati mong asawa
R5: ang sarap ng pakiramdam, malaya kang nakakagalaw kung saan mo gusto , yung nasasabi mo
yung mga gusto mo sa, noon hindi ako pwede makipag usap ni kahit kanino nun, yung makipag
kwentuhan lang, kaya ang ano ko dun, bahay, trabaho ganun lang nung mga last na ano namin, last
year na pagsasama namin, nabuhos talaga sa trabaho, sabi ko, minsan pag naalala ko yun, hindi ko
talaga maiwasan na ayoko naman sanang mangyari yung gabnito na nagkakawatak watak yung
pamilya pero kailangan e, pati mga anak namin apektado talaga, sila yung mas naging biktima,
yung bunso, yung pangalawa ko instead na nag aaral pa yun, nag asawa kaagad yun dahil umalis
sya ng bahay namin dahil triny din niya ding anuhin yung anak niya, sariling anak niya, kaya dun
nnaman ako nagalit nun, umuwi nnaman ako nun para isettle.
R5: gusto ko din talaga na buo, buo talaga. d kagaya ng iba walang nanay walang tatay.
hiwahiwalay ganun
I: ngayon ate saan mo nakikita ang iynong sarili sa loob ng dalawang taon?
I: ngayon po, ngayon ate sa kasalukuyan, kunwari single kana, may asawa kana ulit ganun.
R5: tumatawa… ahh ano gusto kong mabago din nmn yung takbo ng buhay ko yung bumili ng
ganito, ung may sarili na akong , yung ako na lang mismo, pero sa tingin ko hindi pa naman
kailangan pa, hind I ko naman magagawa yun kung wala naman naipon pa, pagka ano sabi ko
naman na mag-reretire na muna ako (tumatawa) hahanapin ko na muna yung mga anak ko at ano…
gagawa na kami ng… pangarap ko talagang maka umuwi din samin tapos may bahay na, yung
kami nalang yung wala na yung tatay nila… tapos ano, gusto ko pang mag-aral talaga..Oo, hindi
kasi ako tapos dun sa ano ko e sa inumpisahan ko I: anong kinukuha nyong kurso ate?
R: Hindi naman, pero ano… hindi ko naman pangarap maging ganon pero kasi non kumuha ka
lang ng four year course makakpag police ka na… ganon, kasi e gusting gusto ko mag pulis non,
kaya yun ang unang pinakuha sakin kung gusto kong matapos yon kuha muna ako ng… makuha
yung gusto ko mag aral muna ako, gusting gusto ko padin tsaka nahihiya sa mga, mga…
kamaganak ko yung… kagaya ng umampon sakin, mga tapos silang lahat ako lang yung hindi,
syempre kasama ako dun sa pamilya nila, nakikita ko yung mga helera ng ano nila dun diploma
nila at tsaka yung mga naka toga sila dun, ako lang yung wala… saan yung isa, kulang sabi nila…
nahiya ako sa mga, sa kanila, tapos ano pa… kinakahiya, parang kinakahiya nila ako na naging
kasapi ng pamilya nila, kaya sabi ko kay fr***, fr*** gusto ko padin matapos, may… may, ano
chance pa na gusto ko matapos kahit matanda nako para lang mai helera din yung ano ko sa… haha
I: Oo naman ate hindi naman imposible ngayon, pag nag aral ka pag gusto mo talagang mag
chachaga ka… wala namang… wala naman, hindi naman tayo limitado sa edad para makapag aral
pa.
I: Ngayon ate… ahhh pwede mo ba ilarawan ang inaasahan mong mangyari sa iyong sarili?
R5: tatanda syempre… HAHAHA tatanda tapos ano lang… magiging masaya nako… lagi lagi
nalang ako… di padin diyan papasayahin padin ako ng pag kanta… sasali din ako sa tawag ng
tanghalan malay mo… hahahaha
I: Pwede mo na din isama ate yung inaasahan mo sa sarili mo nay un nga, gusto mo makatapos,
makapag aral ulit…
R5: Tapos, ang pinaka, pinaka gusto ko yung ma hangad ko yung magka ano kami… magka ano
kami ng batian ng nanay ko I: nasaan po siya ngayon?
R5: probinsiya, kaso nga lang, noong pagkabata ko hindi kami, mula ng sinilang niya ko hindi niya
na ko inarugaan, wala ganon.kaya minsan yung mga emosyon ko na hindi ko maiano may nanay
ako dalawang nanay ko ganon, hindi ko talaga naramdaman yung ano pangmamahal ng nanay , oo
kaya sabi ko sa mga anak ko buti pa kayo naipadama ko sa inyo yung pagmamahal yung yakap ng
nanay. Ako ang swertre niyo dahil naranasan niyo yun, ako may naturingan akong nanay dalawa
pa sila hindi mko talaga naramda man yung ano ng nanay.
I: yung I co-compare mop o yung sarili o dati na nasa mapang-abusong relasyon ka, Malaya ka na
ano yung dating ikaw ate sa ngayon ate?
R5: wala naman nagbago sakin eh, yung ano yung tolerance ko andun pa din yun yun talaga yung
nasa akin, pero ang pinagkaiba lang Malaya na ko yung pisikal na pang-aabuso yung sa emosyon
na pang –aabuso wala na sa isip ko yun, minsan syempre maiisip mo sila pero panandalian lang
yun na hindi na kagaya nun na araw-araw halos oras oras pagka… makakatulog na ko ng
mahimbing yun na lang yung kung may mga problema sa maga bata yun ganun na lang, pero yung
tungkol sa asawa ko wala na parang ano na rin siya pinalaya ko na rin siya eh, kasi pakiramdam
ko Malaya na ako eh siya, sabi ko malayang Malaya ka na rin sabi ko… I: wala na po ba talagang
pag-asa na magbalikan ganun?...
R5: yun yung kwestiyon ng marami kasi sabi nila, ah Eunice kung sakali ba na magbago siya at
magmakaawa sayo, hindi mo na ba siya bibigyan ng pagkakataon, ako naman sabi ko, ako ay tao
lang kung nakikita ko talaga yung pagbabago, hindi ko agad agad tatangapin yun kasi pwedeng
isa, dalawa o tatlong buwan maging mabait ka, pero yung talagang aabot ka sa magbabago ka
talaga kaya kong tangapin yun, pero pakita muna niya
I: Sino ang naging pinaka kapakipakinabang sayo sa mga panahong ito? Sino po yung diba po nasa
mapangabuso kayong relasyon noong umalis po kayo sino po yung unang taong tumulong sa inyo?
May mga tumulong po ba sa inyo?
R5: sila mam na , wala na jkong ibang ano nun eh. Sila fr*******, sila na talaga yung, kasi that
time one month before na pumunta ko dito sa knila, kase na plano mo na yan, talagang hindi man
ako kina fr*** nun mapunta, talagang aalis talaga ko nun pero nagkaayos kasi kami noon at one
month before that na papunta ko dito hindi kami okey. Kasi doon lang kami sa lansangan natutulog
eh.. hmm hmmm.. pero naisip ko gumawa ako ng paraan eh nakipagbati ako, ako yung nakipagbati
sa knya na para lang kase hindi niya ko papayagang umalis kung sasabihin ko nay un yung dahilan
ko para maghiwalay kami ayaw niya kaya hindi ko sinabi nay un yung ano ko , yun yung purpose
kung bakit ako aalis para magtrabaho hindi niya alam na may naisip na kong, yun yung naisip kong
paraan para malayo sa kanya, pero yung mga anak ko alam nila yun, alam nila na aalis ako
magtatrabaho para malayuan ko siya at yun na … para magkaroon naman ng mataas taas naman
na kita, so nung ano umokey siya pero nung anon a sinabi ko naman na sa kanya nung nandito na
ako sinabi ko na sa kanya na ganun talaga yung gusto kong mangayri eh, expect ko na magagalit
siya , oo na nagsinungaling ako na nilinlang ko lang siya ganun.. kase sabi ko alam mo kung anong
dahilan sabi ko alam na alam mo yan kako. Kinausap na kita ilang beses ng matino hindi mo, hindi
ka man lang nakinig, pero sabi ko eto na yun na Malaya ka, walang sisita sayo, magagawa mo na
kung ano yung gusto mo eto na yung paraan para ano… eh sabi niya marami akong narinig nun,,
eeehh siguro may sinamahan ka na ganito.. ganoon… bugbog pa rin ako ng mga salita niya noon,
sariwa pa noo syempre may mga time na iiyak na lang ako na mag checahnge yung mood ko, hindi
pa ko ganito noon na, meron yung time na tulala ako diyan, minsan kinakausap ako ng mga bata
tsaka tahimik lang ako, minsan iiyak na lang ganun, dito.
R5: syempre unang-una sa pinansiya, kase yun tlaga yun eh. Eh wala akong ibang source kundi
yung sahod ko lang para may.. meron din kasi sa pantawid din naming meron din kmi sa pantawid,
pero kulang pa din yun, kumpara sa ano marami namang ano gastusin yung mga bata nagaaral pa
sila nung tatlo.
I: Minsan po ba ate naisip niyong mag-open up sa knila sabihin yung naging sitwasyon niyo dati.
R5: yun, yung mama nila sabi sa akin Eunice, tatagan mo yung loob mo para sa maga anak mo,
wag kang susuko kaya mo yan, andiyan lagi yung si mam nun, yung ang nag memessage sakin
kahit text lang, Eunice good morning ganito, ganun, God is good ganun.
R5: OO kaya, ahh maano parang kahit gusto ko ng umalis sa kanila ngayon parang sobrang ano
sila eh , para sa akin sila yung sumagip sa matinding pangangailangan ko that time. Kaya parang
tanaw na utang na loob ba, ganun.
R5:OO
I: Ngayon ate maari niyo po bang sabihin kung anu-ano yung mga proseso para ikaw ay manatiling
Malaya sa mapang-abusong relasyon?, diba po syempre nangaling kayo sa mapang-abusong
relasyon, syempre may mga proseso po yan eh, ano po yung , mga proseso na ginawa niyo noon
para mabuo ulit tung sarili niyo? Sabihin po nating buuin niyo po yung pagkataon niyo? I: ahmm,
kalimutan na lang yung mga marahas na karanasan mo, yun yung isa, tapos ano din hmmm.. yung
mga nagawa niya syempre naranasan mo sa kanya, matuto o na lang siya patawarin .hmm tapos
hingi ka rin ng tawad sa kanya kasi kahit na patawarin mo siya kung di ka rin niya patawarin, hindi
rin ano sa loob niya kaya yun pa yung isa ngayon maging friends na lang kami, yun bang mag-
uusap pa din kami hmmm na hindi na yung…
R5: oo ganun kasi , mahirap kasi yung kahit napatawad mo yung nagkasala sayo , kung siya mismo
hindi ka pa niya, mabigat pa din yun eh,oo dadalahin mo yan .
I: ate maari mo bang sabihin kung paano nabago, nagbago ang pananaw mo mula noong naging
Malaya ka sa mapang-abusong relasyon?
R5: hmmmm…. Ang natutunan ko din is syempre yung pananaw ko nun ayoko nung family,
familitized ma ano yun, ma cut yun pero aanhin mo naman yung familitized mo na iyon kung
nandun yung karahasan yung walang katahimikan, yung wala ring kapanatagan ng loob kaya
kailngan din hanapin din natin yung matatahimik kaming lahat ganun.
I: Ngayon ate paano ka umunlad bilang isang indibidwal mula naging Malaya ka sa mapang-
abusong relasyoin, diba po nakaalis na kayo ulit sa mga mapangabusong relasyon, paano mo, yun
nga po paano kayo umunlad paano niyo napalawak yung sarili niyo , paano kayo nag-grow ? R5:
focus, na lang sa trabaho tapos yung mga gusto mo mang mangyari sa buhay , yung gusto mo pang
gawin sa buhay ,andun ka sakin yung sakin sa utak mo na naka plano kasi na pagdating raw ganito,
sa susunod na araw ganito, tapos natutunan ko rin yunhg ang savings ay mga parte ng sahod ko na
to ay para dito meron na yung ganun, syempre noon hindi ko magawa yun, kasi minsan kahit
sabihin mo na wala kang pera ,kukunin talaga niya na palalabasin tlaga na kailangan niyang bumili
ng ano, para walang away talaga magbibigay ka. Ngayon syempre may naiipon na ko kahit konti
konti.
I: para sa sarili mo po nakakapag-ipon nap o kayo para sa sarili niyo, para sa mga anak niyo R5:
hmm.. para sa mga anak ko , same time para sa akin, nabibili ko na rin kung ano yung gusto ko,
kung may gusto man ako, tapos pagkain ko, ganun, happy na rin ako ngayon .
I: Ngayon Ate, maari mob nag sabihin ang mga kalakasan na iyong natuklasan sa lahat ng iyong
karanasan?
R5: Unang una kahit na ganito ako , hindi ko pa rin yung nalilimutan na tumawag pa rin magdasal
pa rin ako, kausap ko din siya, kausap ko siya lagi , pero yun nga hindi rin, hindi ko rin magawang
yun lang ang kulang kasi hindi na ako nakaka pag simba ,oo mahirap yung wala siya sayo kasi
hindi mo makakayanan ang lahat, yun lang ang naisip ko eh. Hindi ko naman makakayanan lahat
ito eh kung wala ka eh, ikaw na lang yun ano magtayo sa akin. Tapos ano eto pa yung , yung isa
pa na kinailangan ko talagang gawin , tawag dito, sabi ko salamat, salamat lord at sa 20 years yun
na pagsasama naming na naranasan ko lahat yun mula noon hanggang ngayon, yun ano pinatatag
niya ko naging ano talaga ko healthy lang, hindi tlaga ako yung yun bang magkakasakit, laking
pasalamat ko sa kaniya na yun talagang biyaya niya sa akin kahit ano man yung naranasan ko yung
health ko pa din eh, hindi talaga wala akong naranasan na matinding sakit.kahit na nung na
disgrasya yung mata ko , siya pa din sumalo talaga, sabi niya nun di mo na magawa yung mga
gampanan mo dito sa bahay na nung tawag dito , abnormal kana, nabulag ka na ganun sabi niya
sakin, kung gusto mo tusukin ko n alang yung isa mo para total… lubusan ka ng palamunin sa
sulok ganun, kasi palubog talaga yung isa mata ko noon, pero pinakita ko parin sa knya na kaya ko
pa din magtrabaho , sabi nung mga tao sa paligid namin, ang “ lakas lakas mo Eunice “. Sabi nung
mga tao samin, sabarangay namin “kahit ganyna na yung mata mo ang bilis bilis mo pa din
magtrabaho, nakakapagtrabaho ka pa din kagaya ng dati”. Ano blured lang tlaga siya.
R5: kalusugan
R5: yung tatag ko ng loob andun pa din yun, yung pasensiya ko andun pa din yun talaga yung, yu,
yun tsaka ano yung marunong kang makisama sa kahit sinong tao, matrunong kang tumanggap ng
mga yun, pagtutuwid.
I: Ngayon ate kanina po sa iyong sarili, ano ang pinaka pinahahalagahan ng ibang tao sa iyo? Ano
yung pinakapinahahalagahan nila sa iyo?
R5: siguro mabait ako , ahh matiyaga talaga , oo kahit tanong mo sila fr*** talaga auntie, paano
kami walang ano ganun, hindi na kmi, yung ano yung trust ng tao sayo
I: tiwala
R5: oo tiwala lang,sabi ko salamat naman yung ayaw nilang paalisin ako, that means mahalaga ko
sa kanila. Atleast naramdaman kong may nagmamahal sa akin
R5: may nagmamahal sa akin na khit di ko ka ano-ano, nagmamahal sakin di lang yung asawa ko
diba,
I: Ngayon ate, pagkatapos ng iyong mg karanasan, anong payo ang maibibigay mo sa ibang tao,
nakaranas ng mapang abusong relasyon?, ano yung pwede mong maging payo sa kanila? R5:
yung ano, yung hindi nila gagawin dapat yung mga asawang lalaki ano tawag dito wag niyo
silang spoiled din kasi pagnasanay sila.
R5: oo wag konsintihin, kasi pag ano hahanapin nila yan ganun kaya pabayaan mong gawin niya
yung ano, ako kasi nun ginagampanan ko yung dapat responsibilidad niya dahil nga sa mga bata,
kunwari ganito, wala na kaming isasaing bukas , tapos bumabagyo pa eh wala siyang gagawin
talaga, hindi yan lalabas para maghanap para mag remedy ng makakain, eh alam niyang maliliit pa
yung mga anak , tapois ganito pa ayn lalabas man siya alak, mahahanap niya yun, pagdating niya
may alak sa bahay, ako namn syempre nagkandaugaga maghahanap kung saan saan , saan ako
pwedeng manghiram ganun. Hindi ko na ipagpilitan sa kaniya yung talagang siya yung ano , yung
magtatakbo na maghahanap, hindi kaya sabi ko dapat hindi ko sinanay na ganun. Hindi ko talaga
ano, tapos yung sobrang pagmamahal mo eh naging maramot siya eh, hindi niya na naisip yung
kapakanan mo rin, yung para rin sa sarili mo sa sarili ng iba siya na lang yung iniintindi mo. I:
bukod sa payo mo ate na wag konsintihin yung mga asawa mayroon pa ba? Na gusto mong sabihin
sa kagaya mo mga kababaihan?
R5: kababaihan, alamin niyo yung mga karapatan niyo ngayon, hindi na lang yung lalaki na may
mga karapatan na magalit, pero tayo na rin yung kinakampihan ng bats ngayon pero kung tingnan
lang hindi nmn tayo nkakagawa ng ano na, na unang gagawa ng bawal, tsaka kung pwedeng ayusin
ayusin wag na kayong umabot pa sa mas malala mga pwede pang pag-usapan, makukuha pa pag
usapan na lang yun kahit kesa umabot na kayo sa pagpapasakitan, pumunta na kayo sa ano..
I: humingi nap o kayo ng tulong po R5: ng tulong oo, para hindi mabawasan na yung ano, kasi
syempre mga lalaki, kami yung
masusunod o yan , kami yung batas . hindi nila alam na pantay pantay na yung ano tas mga
babae tsaka mga bata sa batas ngayon yun.
I: Ngayon ate may mga bagay bang sumagi sa isip mo na hindi mo pa naiisip, bago ang panayam
na ito?
R5: Hmmm..
I: may mga naisip k aba bago kami mag simula, ate? Dumating dito? Ano po yung mga iniisip
niyo? R5: hahahaha..
R5: hindi ah iniiisip ko kanina ba, yung yung bang may makakausap na kong iba , abaa,,, sabi k
okay fr*** makakatulong din ako sa inyo ha. Sabi ko eh bkit hindi pa kasi ang ako noon, di kasi
auntie kailangan kasi naming ng madami eh. Syempre ano kaya yung itatanong nla sakin,
kakayanin ko yang sagutin yung mga tanong nila ganon yung nasa isip ko. Eh sabi ni fr*** kaya
mo ayn auntie simple lang yun, hindi k naman pwedeng ano yung totoo lang yung nangyari yung
sasabihin.
I: Ate may ano, may pahabol akong katanungan, Bilang babae sa sarili mo paano kayo nag ahh,
tawag dito paano niyo napaunlad yung sarili niyo? Nangagaling kayo sa mapang abusing relasyon
, paano niyo binuo yung sarili niyo nawalang tumutulong sa inyo na ibang tao?
R5: nanalig na lang ako sa panginoon, baahala ka na lord mabigay ng tatag ko, ano man pa yung
gusto niyong mangyari yun po ang masusunod
I: ano ano ang mga naisip mo sa inyong relasyon habang nararanasan mo ang mapang abusing
relasyon?
R5: uhh, naisip ko noon na di kami compatible sa maraming bagay kasi minsan may mga pina
didesisyonan yung mga mag asawa na hindi talaga… magkaiba na hindi talaga magkasundo…
yung ayaw mo gusto niya yung ayaw niya gusto mo naman… I: Ilang beses nyo sinubukan
kumawala sa mapang abuysong relasyon?
R5: hhmm… sa dalawampung taon naming pagsasama, di ko na din matandaan kung ilang beses
pero maraming beses kong sinubukang kumawala, pero pabalik balik din.. dahil ano, syempre para
sa akin nakikita ko kasi yung mga kapakanan nung mga bata lalo na yung marami na yung naka
naming , dumami na sila… syempre nanghihinayang din naman ako na mawasak ng ganon ganon
yung pamilya ganon… ayaw ko talaga pero sinubukan nag anon na kumawala talaga dahil lalo na
may ganon na may pang aabuso lalo na sa pisikal syempre di naman kao yung sbrang manhid na
hindi ko mararamdaman yung sakit…hmm
I: sa tingin mo maliban sa mga anak mo ahhm… yung dahilan ban a hindi ka nakawala may times
na dahil sa sarili mo dahil sa nararamdaman mo dahil sa mahal mo pa siya.
R5:oo naman… andun padin kasi, sakin kasi minsan yan yung sa ating mga Pilipino sa mga angkan
natin e syempre kasal kami mga ninuno ayaw nila yun, ang ibig kong sabihin yung halaga ng
pagpapakasal… minsan naisip ko din na anong silbi nung pagpapakasal, yon yung isang hindi ko
maka alis alis o yung desisyunan na umalis na lang sa anon a yon sa pagsasamang yon kasi andun
yung kasal
I: kanino o kayo humingi ng tulong os ino po yung mga taong tumulong sa inyo
R5: pag ano… yung, nandun yung pang-aabuso syempre unang una kapitbahay ko,pagka na ayos
ulit balik bahay, ayon babalik nanaman pagkaraan ng mga buwan ganon meron yung time na
masyado ng grumabe yung pang aabuso kaya umaabot kami sa barangay, habang palala ng palala
di na siya manhandle ng barangay kailangan ng I endorce kami sa mataas na pag counceling mga
organisasyon.. yung ganon
I:nagkaroon po ba kayo ng pogdadalawang isip sa pag alis sa mapang abusing relasyon? R5:Oo,
dahil sa… ayon na nga andun parin yung pangangalaga mo sa kasal andun yung halaga ng
pamilya tsaka yung mga anak na nangangailangan din ng ama at tsaka buo yung pamilya… I:
ano yung paghahandang ginawa mo paa tapusin mo na yung mapang abusing relasyon? R5: yon
yung, two months before napag desisyunan ko yung umalis sa mapang abuosng relasyon… yon
yung time na halos isang buwan kaming hindi tumira sa bahay naming e.. palaboy lang kami
tapos month before na umalis ako naging okay kami pero yung takbo ng isip ko hindi niya alam
na napag desisyunan ko na maghanap ng trabaho sa ibang lugar pero hindi niya alam yon.. hindi
niya alam na yon yung way na makakaalis na ako sa kanya yung malalayuan ko na siya.
I: maari nyo po bang ibahagi na iyong naranasan habang binubuo niyo angiyong sarili? R5:
syempre para sa akin hindi naman ganon ka dali na tanggapin na lumayo… sa mapang abusing
relayon na yon at hindi lang sa binuo nyong pamilya, kasi andun yung mga anak e pero, napag isip
isip po din na kailangan ko talaga gumawa ng paraan para umiwas nalang dun para hindi nap o
umabot, humantong sa mas malalala, naghanap po ako ng trabaho para malibang yung sarili.. sa
trabaho na yon may mga taong nakakausap mga kaibigan napaghihingan ko ng mga saloobin sa
mga problema na nangyare sa pamilya tapos sila yung nagbigay bsakin ng mga payo lakas ng loob
na patuloy parin magtrabaho para sa mga anak at na try ko din na ano maghanap ng kausap sa
social media ganon…
I: Oo..
R5: Oo naman sa mga pagkakataon na yon, OO.. kasi mga positive naman yung sinasabi
syempre mga payo-payo din yung sinasabi kayayon yung parang naisip ko na tama sila mga
sinasabi nila.. tama sila na hindi yon yung hangganan na dun nalanag na wala nakonggagawin
sa sarili ko… kaya
R5: syempre kailngan ko na din mag move para hindi na mahirapan ang aking sarili kasi kapag
nagtagal pako sa mapang abusing relasyon na iyon baka mas lalong lumala pa at mawalan narin
ako ng pagpapahalaga sa akin sarili… at naisip ko rin na maraming nangangailangan sa akin at
lalong lalo na sa aking mga anak
I: ngayon po ba, kalian nyo poi to natanggap o tanggap nyo nap o ba?
R5: Oo, tanggap na tanggap ko na kasi okay na man na ako… hindi ko na siya naiisip wala na
yung… kasi wala na yung bigat na nararamdaman ko.. ayun tanggap ko na..
Appendix G
Certifications
Certificate of Validation
Appendix H
Correspondence
fritziediroy18@yahoo.com
09053145226.
Appendix I