146 ETHICES PARS III.

- . •

ctuum efficiens caufa; eamn tamen amabimus, ve*

odio habebimus. *

DE MoNsTR. Id,, quod fimile eft objecto, * in *

ipfo objecto (per hypothefin) cum affectu Laetitiae,
vel Triftitiae contemplati fumus ; atque adeo, (per
Prop. 14. huius) cum Mens ejus imagine afficietur,
fiatim etiain hòc vel illo afficietur affectu et confe
quenter res, quam hoc idem habere percipimus, erit
(per Prop. 15. huius) per accidens Laetitiae vel Tri
[titiae caufa ; adeoque, (per praec. Coroll.) quamvis
id, in quo objecto eft fimilis, non fit horum affe
ctuum caufa efficiens, eam tamen amabimus, vel
odio habebimus. 9. E, D.
PRopos. XVII. Si res, quae nos Triftitiae af
' fectu afficere folet, aliquid habere imaginamur fimi
le alteri, quae nos aeque magno Laetitiae affectu fo
let afficere, eandem odio habebimus et fimül amábi
, JIl llJ. - -

IDEMoNsta. Eft enim (per hypothefin) haec

res per fe. Triftitiae caufa et (per Schol. Prop. 13. hu
ius) quatenus eandem hoc affectu imaginamur, ean
dem odio habemus: et quatenus praeterea aliquid
habere imaginamur fimile alteri, quae nos aeque ma
gno Laetitiae affectu afficere folet, aeque magno Lae-,
titiae conamine amabimus; (per Prop. praec.) atque
adeo eandem odio habebimus, et fimul amabimus.
Q. E. D.
Scrior. IIaec Mentis confíitutio, quae fcilicet
ex duobus contrariis affectibus oritur, animi vocatur
fluctuatio, quae proinde affectum refpicit, ut dubi
tatio imagifiatioiiem; (vid. Schol. Prop. 44. P. 2.)
nec animi fluctuatio et dubitatio inter fe differunt,
nifi fecundum majus et minus. Sed notandum, me
in Propofitione praecedenti has animi fluctuationes,
ex caufis deduxifTe, quae per fe unius et per accidens
alterius affectus funt caufa; quod ideo feci, quia fic
faci
 IDE AFFECTiBvs, 147

facilius ex praecedentibus deduci poterant ; at non,

quod negem, amimi fluctuationes plerumque oriri
ab objecto, quod utriufque affectus lit efficiens [**]
caufa. Nam Corpus humanum (per Poft. 1 p. 2.)
ex plurimis diverfae naturae individuis compotitur,
atque adeo (per Ax. 1. poft. Lem. 3. quod vide p, fi
Prop. 15. p. 2 ) ab uno, eodemque corpore plurimis,
diverfisque modis poteft affici; et contra, quia una
eademque res multis modis poteft affici ; multis ergo
etiam, diverfisque modis unam, eandemque corpo
ris partem afficere poterit. Ex quibus facile conci
pere pofTumus,
caufam multorumunum idenique objectum
contrariorumque pofTe efTe
affectuum. •

PRopos, XVIII. IIomno eae imagine rei praeteri.

tae, aut futurae eodem Laetitiae et Triftituae affe
ctu afficitur, ac eae imagine rei praefentis.
DeMoNstit. Quamdiu homo rei alicujus ima
gine affectus eft, rem ut praefentem, tametfi non
exiftat, contemplabitur, (per Prop. 17. p. 2. cum
eiufdem Coroll.) nec ipfam ut praeteritam aut futu
ram imaginatur; nifi quatenus ejus imago juncta eft
imagini temporis praeteriti, aut futuri; (vid. Schol.
Prop. 44. p. 2.) Quare rei imago, in fe fola confide
rata, eadem eft, five ad tempus futurum, vel prae
teritum, five ad praefens referatur, hoc eft, (per
Coroll. 2. Prop. 16. p. 2.) Corporis conftitutio, feu
affectus idem eft, five imago fit rei praeteritae, vel
futurae, five praefentis ; atque adeo affectus Laeti
tiae et Triftitiae idem eft, five imago fit rei praete
ritae, aut futurae, five praefentis. Q. E. D.
ScHoL. Rem eatenus praeteritam, aut futu
ram hic voco, quatenus ab eadem affecti fuimus, aut
afiiciemur. Ex. gr. quatenus ipfam vidimus, aut
videbimus, nos refecit, aut reficiet, nos laefit, aut
laedet etc. Quatenus enim eandem fic imaginamur,
eatenus ejus exiftentiam aflirmamus, hoc eft, Cor
pus nullo affectu afficitur, qui rei exiftentiam feclu
15 2 €!;:t ;
 148 ETHICES PARs III.

dat; atque adeo (per Prop. 17. p. 2.) Corpus ejuf

dem rei imagine eódem mòdo afficitur, ac fi res ipfa
praefens adeffet. Verum enim vero, quia plerum
que fit, ut ii, qui plura funt experti, fluctuent,
quamdiu rem, ut futuram, vel praeteritam contem
lantur, deque rei eventu ut plurimum dubitent,
Èj (vid. Schol. Prop. 44. p. 2.) hinc fit, ut affe
êtus, qui ex fimilibus rerum imaginibus oriuntur,
non fint adeo conftantes ; fed ut plerumque aliarum
rerum imaginibus
rei eventu certioresperturbentur,
fiant. •
donec homines de

ScHoi.. II. Ex modo dictis intelligimus,

quid,
fit Spes, Metus, Securitas, Defperatio, Gaudium
et Confcientiae morfus. Spes namque nihil aliud
efi, quam inconfians Laetitia, orta eae imagine rei
futurae, vel praeteritae, de cuius eventu dubitamus.
Metus contra inconfians Trifiitia, ex rei dubiae ima a

gine etiam orta. Porro fi horum affectuum dubita

iio tollatur, ex Spe fit Securitas et ex Metu Defpe
ratio ; nempe Laetitia, vel Triftitia, orta ex imagi
ne rei, quam metuimus, vel fperavimus. Gaudium
deinde eft Laetitia, orta eae inagine rei praeteritae,
de cuius eventu -dubitamus. Confcientiae denique
morfus eft triftitia, oppofita gaudio.
PRopos. XIX. Qui id, quod amat, defirui
imaginatur, contrifiabitur: fi autem confervari, lae
tabitur. -

IDEM oNsTa. Mens, quantum poteft, ea ima

ginari conatur, quae Corporis agendi potentiam au
gent, vel juvant, (per Prop. 12. huius) hoc eft, (per
Schol. eiufdem Prop.) ea, quae amat, At imagina
'tio ab iis juvatur, quae rei exiftentiam ponunt et con
ti a coërcetur iis, qnae rei exiftentiam fecludunt ;
(per Prop. 17. p. 2 ) ergo rerum imagines, quae rei
amatae exifientiam ponunt, Mentis conatum, quo
rena amatam imaginari conatur, juvant, hoc eft,
Qyer
-

IDE AFFecTiBvs. 149

(per Schol. Prop. 1 1. huius) Laetitia Mentem affi

ciunt; et quae contra rei amatae exiftentiam feclu
dunt, eundem Mentis conatum coërcent, hoc eft,
(per idem Schol.) Triftitia Mentem afficiunt. Qui
itaque id, quod amat, deftrui imaginatur, contri
flabitur etc. Q. E. D. V.

, Propos. XX. Qui id, quod odio habet, [u*]

deftrui imaginatur, laetabitur, -*

De MoNsTR. Mens (per 15. Prop. hujus) ea ima

ginari conatur, quae rerum exiftentiam, quibus Cor
poris agendi potentia minuitur, vel coërcetur, fe
cludunt, hoc eft, (per Schol. ejufdcm Prop.) ea ima
ginari conatur, quae rerum, quas odio habet, exi
Itentiam fecludunt ; atque adeo rei imago, quae exi
ftentiam ejus, qnod Mens odio habet, fecludit, hunc
Mentis conatum juvat, hoc eft, (per Schol. Prop.
1 1. hujus) Mentem Laetitia afficit. Qui itaque id,
quod odio habet, deftrui imaginatur, laetabitur.

Propos. XXI. Qui id, quod amat, Laetitia,

vel Triftitia affectum imaginatur, Laetitia etiam,
vcl Tri/iitia afficietur ; et uterque hic affectus major,
aut muinor erit in amante, prout uterque maior, aut
minor eft in re amata.
De MoNsTR. Rerum imagines, (ut in Prop 1 9.
huius demonftravimus) quae rei amatac exiftentiam
ponunt, Mentis conatum, quo ipfam rem amatam
inaginari conatur, juvant. Sed Laetitia exiften
tiam rei laetae ponit, et eo magis, quo Laetitiae af
* fectus major eft: eft enim (per Schol. Prop. 1 1. hu
i:us) tranfitio ad majorem perfectionem. Ergo inmago
Laetitiae rei amatae in amante ipfius Mentis coma
tum juvat, hoc eft, (per Schol. Prop. 1 1. huius) aman
tem Laetitia afficit et eo majori, quo major hic afle- !
ctus in re amata fuerit. Quod erat primum. Dein
de
y 5o ErHices PARS III.

de quatenus re aliqua Triftitia afficitur, eatenus de

ftruitur et eo magis, quo majori afficitur Triftitia ;
(per idem Schol. Prop. 1 1. huius) adeoque (per Prop.
19. huius) qui id, quod amat, Triftitia affici imagi
natur, Triftitia etiaun afficietur et eo majori, quo
major hic affectus in re amata fuerit. Q. E. D.
Pkopos. XXII. Si aliquem imaginamur Lae
[113] titia afficere rem, quam amamus, Amore erga
eum afficiemur. Si contra eundem imaginamur Tri
fiitia eandem afficere ; econtra Odio etiam contra
ipfum afficiemur. -

DEMONSTR. Qui rem, quam amamus, Laeti

tia, vel Triftitia afficit, ille nos Laetitia, vel Tri
ftitia etiam afficit, fi nimirum rem aniatam Laetitia
illa, vel Triftitia affectam imaginam:ur. (per praeced.
Prop.) At haec Laetitia, vel Triftitia in nobis fuppo
nitur dari, concomitamte idea caufae externae ; ergo,
(per Schol. Prop a3. huius) fi aliquem imaginamur
Laetitia, vel Triftitia afficere rem, quam amamus,
erga eundem Amore, vel Odio afficiemur. 9. E. D.
ScHoL. Propofitio 21. nobis explicat, quid
fit Commiferatio, quam definire poffumus, quod
fit Trifiitia orta ex alterius damno. Quo autem no
mine appellanda fit Laetitia, quae ex alterius bono
oritur, nefcio. Porro Aenorem erga illum, qui al
teri bene fecit, Favorem, et contra Qdium erga il
lum, qui alteri male fecit, Indignationem appellabi
mus. Denique notandum, nos non tantum mife
reri rei, quam amavimus, (ut in Prop. 2 1. ofiendi
mus) fed etiam ejus, quam antea nnllo affectu pro
fecuti fumus ; modo eam nobis fimilem judicemus,
( ut inf a oftendam ); atque adeo ei etiam favere,
qui fimili
{imili bene fecit
damnum et contra in eum indignari, qui
intulit. a

Propos. XXIII. Qui id, quod odio habet, Tri

fiitia affectum iinaginatur, lictabitur ; fi contra
idein
| -_ -

lDE AFFECTiBvs.
*

. a 51
.

idem Laetitia affectum effe imaginetur, contrifiabitur ;

et uterque hic affectus maior , aut minor erit, prout
eius contrarius inaior, aut minor eft in eo, quod odio
habet.

DENioNsTa. Quatenus res odiofa Triftitia [***]

afficitur, eatenus deftruitur et eo magis, quo majori
Triftitia afficitur. (per Schol. Prop. 1 1. huius) Qui
igitur (per Prop. 2o. huius) rem, quam odio habet,
Triftitia affici imaginatur, Laetitia contra afficietur ;
et eo majori, quo majori Triftitia rem odiofam affe
ctam efTe imaginatur ; quod erat primum. Deinde
Laetitia exifientiam rei laetae ponit, (per idem Sehol.
Prop. 1 1. huius) et eo magis, quo major Laetitia con
cipitur. Si quis eum, quem odio habet, Laetitia :
affectum imaginatur, haec imaginatio (per Prop. 13.
huius) ejusdem conatum coërcebit, hoc eft, (per
Schol. Prop. 1 1. huius) is, qui odio habet, Triftitia
afficietur, etc. Q. E, D.
ScHor. Haec Laetitia vix folida, et abfque
ullo animi conflictu efTe pioteft. Nam (ut ftatim in
Propofitione 27. hujus oftendam) quatenus rem fibi
fimilem Triftitiae affectu affici imaginatur, eátenus
contriftari debet; et contra, fi eandem Laetitia affi
ci imaginetur. Sed hic ad folum Odium attendimus. 1

PRopos. XXIV. Si aliquem imaginamur Lae

titia afficere rem, quam odio habemus, Odio etiam
erga eüm afficieinur. Si contra eundem imaginamur
Triftitia eandem rem afficere, Amore erga ipfum
afficiemur.
DeMoNsTr. I)emonftratur eodcm modo haec
Propofitio, ac Propofitio 22. hujus, quam vide. •

ScIioL. Hi et fimiles Odii affectus ad Invidiam

referuntur, quae proptcrea nihil aliud eft, quam
ipfum Odium, quatenus id confideratur hominen ita
difponere, ut malo alterius gaudeat et contra ut eius
dcw bono contriftetur. •

IPRo
152 Erhices PAns III. , '
-
/

PRopos. XXV. Id omne de nobis, deque re ama

[ris] ba affirmare conamur, quod, nos, vel rem amna
tam Laetitia afficere, imaginamur ; et contra id omne
negare, quod, nos, vel rem amatam Triftitia affice
re, imagiuamur. •

DEMONSTn. Quod rem amatam Laetitia, vel

Triftitia afficere imáginamur, id nos Laetitia, vel
Triftitia afficit. (per Prop. 21. huius.) At Mens (per
Prop. 12. huius) ea, quae nos Laetitia afficiunt, quan
tum poteft, conatur imaginari, hoc eft, (per Prop.
17 p. 2. et eius Coroll.) ut praefentia contemplari ;
et contra, (per Prop. 13. huius) quae nos Triftitia
afficiunt, eorum exiftentiam fecludere; ergo id
omne de nobis, deque re amata affirmare conamur,
quod, nos, vel rem amatam Laetitia afficere, ima
ginamur et contra. Q. E. D.
PRopos. XXVI. Id omne de re, quam odio
habemus, affirmare cona/nur, quod ipfam Triftitia
afficere imaginamur et id contra negare, quod ipfam
Laetitia afficere imaginamnur. „ -

DEMoNstr. Sequitur Propofitio ex Propofitio

ne 23. ut praecedens ex Propofitione 21. hujus.
ScHor. His videmus, facile contingere, ut
homo de fe, deque re amata plus jufto et contra de
re, quam odit, `minus jufto fentiat, quae quidem
imaginatio, quando ipfum hominem refpicit, qui
de fe plus jufto fentit, Superbia vocatur et fpecies
Delirii eft, quia homo oculis apertis fomniat, fe
omnia illa poffe, quae fola imaginatione affequitur,
quaeque propterea, veluti realia, contemplatur, iif •'

que exultat, quamdiu ea imaginari non poteft, quae

horum exiftentiam fecludunt et ipfius agendi poten
tiam determinant. Eft igitur Superbia Laetitia ex
eo orta, quod homo de fe plus iufto fentit. Deinde
[***] Laetitia, quae ex eo oritur, quod hoino de alio
plus iufto Jentit, Exiftiiuatio vocatur ; et illa deni
que
 I)r affectinvs. 153

que Defpectus, quae ex eo oritur, quod de alio mi

mus jufto fentit. • ,

PRopos. XXVII. Ex eo, quod rem nobis fimilem

et quam mullo affectu profecuti fumus, aliquò affectu
affici imaginamur, eo ipfo fimiili affectu afficiiiiur. .
DeMoNsTR. Rerum imagines funt Corporis,
humani affectiones, quarum ideae corpora externa,
veluti nobis praefentia, repraefentant, (per Schol.
Prop. 17. p. 2.) hoc eft, (per Prop. 16. p. 2.) quarum
ideae naturam noftri Corporis et fimul praefentem
externi corporis naturam involvunt. Si igitur cor
poris externi natura fimilis fit naturae noftri Corpo
ris, tum idea corporis externi, quod imaginamur,
affectionem noftri Corporis involvet fimilem affectio
ni corporis externi ; et confequenter, fi aliquem no
bis fimilem aliquo affectu affectum imaginamur, haec
imaginatio affectionem noftri Corpus huic affectui
fimilem exprimet; adeoque ex hoc, quod rem ali
quam ftbbis fimilem aliquo affectu affici imaginamur,
fimili cum ipfa affectu afficimur. Quod fi rem no
bis fimilem odio habeamus, eatenus (per Prop. 25.
hujus) contrario affectu cum ipfa afficiemur, non
autem fimili. - Ø. E. D.
ScHoL. Haec affectuum imitatio, quando ad
Triftitiam refertur, vocatur Commiferatio ; (de qua
vide Schol. p. 22. hujus) fed ad Cupiditatem relata
Aemulatio, quae proinde nihil aliud eft, quam ali
cujus rei Cupiditas, quae in nobis ingemeratur ex eo,
quod alios nobis fimiles eandem Cupiditatem habere
imaginamuur. -

CoroLL. Si aliquem, quem nullo affectu pro- .

fecuti fumus, imaginamur Laetitia afficere rem mo
bis fimileni, Amore erga eundem afficiemur. Si
contra eundem imaginamur eandem Triftitia afficere,
contra Odio erga ipfum afficiemur.
IDE
 $54 ETHices PARs III.
' DEMossra. Haec eodem modo ex Propofitione
[w] praecedente demonftratur, ac Propofitio 22.
hujus, ex Propofitione 21. . r . . ' . • ^

Coroll. II, Rem, cujus nos miferet, odio

habere non pofTumus ex eo, quod ipfius rhiferia nos
Triftitia: afficit. • • : , :

DeMoNsTR. “ Si enim ex eo nos eandem odio

habere poffemus, tum (per Prop. 25. hujus) ex ipfius
Triftitia laetaremur, quod eft contra Hypothefin.
CoRoLL. III._ Rem, cujus nos miferet, a mife
ria, quantüm poffumus, liberare conabimur.
ID£MoNSTR. Id, quod rem, cujus nos mife
ret, Triftitia afficit, nos fimili etiam Triftitia afficit; .
(per Prop. praeced.) adeoque omne id, quod ejus rei
exiftentiam tollit, five quod rem deftruit, commi
nifci conabimur, per Prop. 13. hujus) hoc eft (per
Prop. 9. huius) id deftruere appetemus, five ad id
deftruendum determinabimur; atque adeo rem, cujus
miferemur, a fua miferia liberare conabimur. Q. E. D.
ScHor. Haec voluntas, five appetitus benefa
ciendi, qui ex eo oritur, quod rei, in quam benefi
cium conferre volumus, nos miferet, IBenevolentia
vocatur, quae proinde nihil aliud eft, quam Cupi
ditas ex commiferatione orta. Caeterum de Amore
'et Odio erga illum, qui rei, quam nobis fimilem efTe
imaginamur, bene, aut male fecit, vide Schol. Prop.
22. hujus. \. - -

PRopos. XXVIII. Id omne, quod ad Laeti

tiam conducere imnaginamur, conamur promovere,
ut fiat; quod vero eidem repugnare, five ad Trifti
tiam conducere inaginamur, amovere, vcl defiruere
CO/larrtur.

IDEMoNstr. . Quod ad Laetitiam conducere

[***] imaginamur, quantam pofTumus, imaginari
conamur, (per Prop. 12. hvjus) hoc eft, (per I'rop.
17.
 IDE AFFEcTiBvs. 'a55

-17. p. 2.) id, quantum pofTumus, conabimur utprae

fens, five ut actu exiftens contemplari. Sed Men
tis conatus, feu potentia in cogitando aequalis. et
6rnul natura eft cum Corporis conatu, feu potentia ,
in agendo: (ut clare fequitur ex Coroll. Prop. 7. et
«Coroll. Prop. 1 1. p. 2.) ergo, ut id exiftat, abfolute
conamur, five (quod per Schol. Prop. 9. hujus idem
efi) appetimus et intendimus; quod erat primum.
I)einde fi id, quod Triftitiae caufam efTe credimus,
hoc eft, (per Schol. Prop. 15. huius) fi id, quod odio
habemus, deftrui imaginamur, laetabimur, (per Prop.
2o. hujus) adeoque idem (per priumam huius partem)
conabimur deftruere, five (per Prop. 13. huius) a no
bis amovere, ne ipfum, ut praefens contemplemur ;
quod erat fecundiim; Ergo id omne, quod ad Lae
titiam, etc. 9. E. D, -

PRopos. XXIX. Nos id omne etiam agere cona

bimur, quod *) homines cum Laetitia afpicere iuna
ginamur et contra id agere averfabianur, quod hoiui
neS averfari imaginainur. -

DEMONSTR. Ex eo, quod imaginamur homi

nes aliquid amare, vel odio habcre, nos idem ama
bimus, vel odio habebimus, (pcr Prop. 27. huius)
hoc eft, (per Schol. Prop. 15. huius) eo ipfo ejus rei
praefentia laetabimur, vel contriftabimur; adeoque
(per praec. Prop.) id omne, quod liomines amare,
five cum Laetitia afpicere imaginamur, conabimur
agere etc. Q. E. D. -

Schor. Hic conatus. aliquid agendi et etiam

omittendi, ea [ola de caufa, ut liominibus placea
mus, vocatur Ambitio, praefertim quando adeo im
penfe vulgo placere conamur, ut cum noftro, aut
alterius damno quaedam agamus, vel omittamus;
alias Humanitas appellari [olet. Deinde Laetitiam,
qua alterius actionem, qua nos conatus eft dele- [*°]
ctari,

*) NB. Intellige hic et in fqq. homines, quos nullo affectu profe

quuti A uarius.
 i56 - EtHIces PARs III.

ctari, imaginamur, Laudem voco; Triftitiam vero,

qua contra ejufdem actionem averfamur, Vitupe
rlum VOCO, - -

PRopos. XXX. Si quis aliquid egit, quod re

liquos Laetitia afficere imaginatur, is Laetitia, con
comitante idea fui, tanquam caufa, afficietur ; five
fe ipfum cumn Laetitia contemplabitur. Si contra
aliquid egit, quod reliquos Triftitia afficere imagi
natur, fe ipfum cum Trifjtia contra comtempla
bitur.
IDEM oNsTR. Qui fe reliquos Laetitia, vel Tri
fiitia afficere imaginatnr, eo ipfo (per Prop. 27. hu
jus) Laetitia, vel Triftitia afficietur. Cum autem
homo (per Prop 19. et 25. p. 2.) fui fit confcius per
affectiones, quibus ad agendum determinatur; ergo,
qui aliquid egit, quod ipfe imaginatur, reliquos
Laetitia afficere, Laetitia cum confcientia fui, tan
quam caufa, afficietur, five feipfum cum Laetitia
comtemplabitur et contra. Q. E. D.
SchoL. Cum Amor (per Schol. Prop. 15. hujus)
fit Laetitia, concomitante idea caufae externae et
Odium Triftitia concomitante etiam idea caufae ex
ternae; erit ergo haec Laetitia et Triftitia Amoris et
Odii fpecies. Sed quia Amor et Odium ad objecta
externa referuntur, ideo hos Affectus aliis nomini
bus fignificabimus; nempe Laetitiam, concomitan
te idea caufae externae, Gloriam et Triftitiam huic
contrariam Pudorem appellabimus. Intellige, quan
do Laetitia, vel Triftitia ex eo oritur, quod homo,
fe laudari, vel vituperari credit ; alias Ilaetitiam,
<oncomitante idea caufae externae, Acquiefcentiam
in fe ipfo ; Trifìitiam vero eidem contrariam Poeni
tentiam vocabo. IDeinde quia (per Corol. Prop. 17.
p. 2.) fieri poteft, ut Laetitia, qua aliquis fe reliquos
afficere imaginatur, imaginaria tantum fit, et (per
Prop. !25. hujus) unusquifque de fe id omne conatur
imaginari, quod fe Laetitia afficere imaginatur ; fa
cile
•
 De AFFECTIBvs. - 157

cile ergo fieri poteft, ut gloriofus fit fuperbus [*]

et fe omnibus gratum efTe imaginetur, quando omni
bus moleftus eft. -

PRopos. XXXI, Si aliquem imaginamur amare,

<vel cupere, vel odio habere aliquid, quod ipfi ana
mus, cupimus, vel odio habemus, eo ipfo rem con
fiantius amabimus etc. Si autem id, quod amamus,
•um averfari imaginamur, vel contra, tum animi ,
fluctuationem patiemur.
DE MoNsta. Ex eo folo, quod aliquem aliquid
amare imaginamur, eo ipfo idem amabimus: (per
Prop. 27. hujus) At fine hoc nos idem amare fuppo
minus; accedit ergo Amori nova caufa, a qua fove
tur ; atque adeo id, quod amamus, hoc ipfo con
ftantius amabimus. Deinde ex eo, quod aliquem
aliquid averfari imaginamur, idem aver[abimur.
(per eandem Prop.) At fi fupponamus, mos. eodem
tempore id ipfum amare, eodem ergo tempore hoc
idem amabimus, et aver[abimur, five (vid. Schol.
Prop. 17. hujus) animi fluctuationem patiemur.
Q. E. D.
CoroLL. Hinc, et ex Prop. 28 hujus fequitur,
unumquemque, quantum poteft, conari, ut unus
quifque id, quod ipfe amat, amet et quod ipfe odit,
odio etiam habeat; unde illud Poëtae : • -

Speremus pariter, pariter metuamus amantes;

Ferreus eft, fi quis, quod finit alter, amat.
SchoL: Hic conatus efficiendi, ut unusquif.
que probet id, quod ipfe amat, vel odio habet, re
vera eft Ambitio ; (vid. Schol. Prop. 29. hujus) atque
adeo videmus, unumquemque ex natura appetere,
ut reliqui ex ipfius ingenio vivant, quod dum omnes
pariter appetunt, pariter fibi impedimento, et dum
υmnes ab omnibus laudari feu amari volunt, odio
iuvicem [uut, -

PRo
158 , ETHIcEs PARs III,

' ' Propos. XXXII., Si aliquem re: aliqua, qua

[***] unus folus potiri poteft, gaudere imaginamur.
conabimur efficere, ne ille illa re potiatur.
, , ,, DeMonstr. Ex eo folo, quod aliquem re ali
qua gaudere imaginamur, (per.Prop. 27. hujus cumne
eiusdein 1. Coroll.) rem illam amabimus, eaque gau
dere cupiemus. At (per Hypotliefin) huic Laetitiae
obftare imaginamur, quod ille eadem hac re gaudeat;
ergo, (per Prop. 28. hujus) ne ille eadem potiatur,
conabimur. Q. E. D.
8chol. Videmus itaque, cum hominum natu
ra plerumque ita comparatum efTe, ut eorum, qui
bu§ male éft, mifereantur et quibus bene eft, iivi
deant, et (per Prop. praec) eo majore odio, quo rem,
qua, alium potiri imaginantur, magis amant. Vide
mus deinde, ex eadem, naturae humanae proprieta
te, ex qua: fequitur,, homines efTe mifericordes, fe
qui etiam eofdem efTe invidos et ambitiofos. . Deni
que, fi ipfam experientiam confulere velimus, ipfam
haec omnia docere experiemur; , praefertinm fi ad
priores noftrae aetatis annos attenderimus, , Nam
pueros, quia eorum corpus continuo veluti in aequi
1ibrio eft, ex hoc folo ridere vel flere experimur,
quod alios ridere vel flere vident ; et quicquid prae
terea vident alios facere, id imitari ftatim, cupiunt,
et omnia denique fibi cupiunt, quibus alios delecta
mi imaginantur; nimirum quia rerum imagines, uti .
diximus, funt ipfae humani Corporis affectiones,
{ive modi, quibus Corpus humanum a caufis exter
nis afficitur, disponiturque ad hoc vel illud agen
dum.: - - .. i *-
• •

PRoposit. XXXIII. Cum rein nobis fimilem

amamus, conamur, quantum poffuinus, efficere, ut
mos contra amet. '-'

- DeMoNstn. Rem, quam amamus, prae reli

quis, quantum poffumus, imaginari conamur. (per
Prop.
 IDE AFFECTIBvs. 159
Arop.; 12,, hujus.) Si igitur res nobis, fit , fimilis,
ipfam prae reliquis Laetitia afficere conabimur [i*]
<per Prop. 29. huius) five conabimur, quantum pof,
fumus, efficere, ut re§ amata Laetitia afficiatur, con
- - A. -

comitánte idea noftri,'hoc eft, (per Schol. Prop. a3,

áujus) ut pos, contra amet., .9. E. D.,, , , : •• *

• Paopbsit. XXXIV. t Quo maiori: affectu r

amatam erga nos affectam effe imaginamür, eo ma
gis gloriabimur., '• ,' , _ • • _*

Demonstr. Nos (per Prop. praeced.) cona:

mur, * quanttm poffumus , ut res amata nos contra
amet, hoc eft, (per: Schol. Prop. 15. huius) ut res
amata Laetitia afficiatur, concomitante. idea nofiri.
Quo itaqùe i rem amatam majori Laetitia noftra de
caufa affectam efTe imaginamur, eo magis hic cona
tus juvatur, hoc eft, (per.Prop. 1 1. hujus: cum ejus
Schol.) eo majore Laetitia afficimur. * At* cùm ex eo
laetemur, quod alium nobis fimilem Laetitia affeci
mus, tum nosmet cum Laetitia contemplamur : (per
Prop. 5o. huius) ergo quo majori affectu remiamatam
erga nos affectam effe imaginamur, ep majori Laeti
tia nosmet contemplabimur, five (per Sohol. Prop.
3o. huius) eo magis gloriabimur. • Q. E. D. • •.i
-
- - -
i ·i·
Propos. XXXV.I. - Si quis
•*
imaginatur, rem ama.
- ,. . • (* : . • • i •

tam eodem, vel arctiore vinculo 4imicitiae, quo ipfa

eadem folus potiebatur, alium fibi iungere, Odio
erga ipfain rein amatam afficietur et illi alteri invi
debit. • • -* * · · ··7 - :* * - :

TOEMoxstr.' Quo quis majore amore rem ama;

tam erga fe affectam efTe imaginatur, eo magis glo:
tiabitur, (per praeced. Prop.) hoo, eft, (peíséìol.
Prop. 5o. huius) laetabitur ; adeoque (per Prop. 28.
huius) conabitur, quantum poteff, imaginari, rem
amatam ipfi quam arctiflìme devinctani, qui qui
$em conatus, five appetitus fontentatur, íi alium
idem fibi cupere imaginatur (per Prop. 11. huius .
At
 a*

, a6e Ethices Pars III.

*-. - • .' . . - - -

[1-3] At hic conatus, five appetitus ab ipfius rei anna

taeTimagine, concomitante imagine illius, quem
res amata fibi jungit, coërceri fupponitur; ergò (per
$chol. Prop. 1 1. hujus) eo ipfo Triftitia afficietur,
concomitante idea rei amatae, tanquam caufa, et fimul
inagine alterius, hoc eft, (per Schol. Prop. 15. hu
jus) odio erga rem amatam afficietur et fimul erga
illum alterum, (per Coroll. Prop. 15. hujus) cui pro
pterea (per Prop. 9.
tur, invidebit. 23.E.huius)
D. quod re amata delecta
- • . „-

Schol. Hoc Odium erga rem amatana invidiae

junctum Zelotypia vocatur, quae proinde nihil aliud
eft, quam animi fluctuatio orta ex Amore, et Odio
fìmul, concomitante idea alterius, cui. invidetur.
Praeterea hoc Odium erga rem amatam majus erit
pro ratione Laetitiae, qua Zelotypus ex reciproco
rei amatee Amore folebat affici et etiam pro ratione
afFectus, quo erga illum, quem fibi rem amatam
jungere imaginatur, afTectus erat. Nam fi eum ode
rat, eo ipfo rem amatam (per Prop. 24. huius, odio
habebit, quia ipfam id, -quod ipfe odio habet, Lae
titia afficere imaginatur; et etiam (per Coroll. Prop.
15. huius) ex eo, quod rei amatae imaginem imagini
ejus, quem odit, jungere cogitur, quae ratio ple
rumque Iocum habet in Amore erga foeminam ; qui
enim'imaginatur mulierem, quam amat, alteri fefe
proftituere, non folum ex eo, quod ipfius appetitus
coërcetur, contriftabitur; fed etiam, quia rei ama
tae imaginem pudendis et excrementis alterius- jun
gere cogitur, eandem averfatur; ad quod denique
âccedit, quod Zelotypus non eodem vultu, quem
res amata ei praebere folebat, ab eadem excipiatur,
qua etiam de caufa amans contriftatur, ut jam often
dam. •

I. Paopos. XXXVI. Qui rei, qua femel delecta

tus eft, recordatur, cupit eadem eugn iifdem potiri,
circumftantiis, ac cum primo ipfa delectatus eft.
DE
 , • IDE AFFECTIBvs. 161

* f)rMonstr. Quicquid homo fimul cum re,

;;;;; ipfum delectavit, vidit, id omne (per Prop. m 5.
ujus) erit per accidens Laetitiae caufa; adeoque
(per Prop. 28. huius) omni eo fimul cum re, [i*]
iae ipfum delectavit, potiri cnpiet, five re öum
mnibüs iifdem circumfiftantiis 'potiri cupiet, ac cum
primò eadem delectatus eft. Q. E. D. , *

CoroLL. Si itaque unam ex iis circumftantiis

deficere compererit, amans contriftabitur.
-

' De MoNsTa. Nam quatenus aliquam circum

ftantiam deficere comperit, eatenus aliquid imagina
tur, quod ejus rei exiftentiam fecludit. Cum autem
ejus rei five circumftantiae (per Prop. praec.) fit
prae , amore cupidus ; ergo, (per Prop. 19. huius)
quatenus eandem deficere imaginatur, contrifta
bitur, Q. E. D. - *,

,- • Schol. Haec Trifiitia, quatenus abfentiam

ejus,-quod, amamus, refpicit, Defiderium vocatur.
- Pkopós. XXXVII. Cupiditas, quae prae Tri
ftitia vel Laetitia, praeque Odio vel Ainore ori
tur, eo eft 'maior, quor, affectus
* • . * -,
maior eft. -

DeMonstr. Triftitia hominis agendi poten

tiam (per Schol. Prop. 1 m. huius , minuit, vel coër
cet, hoc eft, (per Prop. 27., huius) conatum, quo
homo in fuo Effe perfeverare conatur, minuit, vel
coërcet; adeoque (per Prop. 5. huius) huic conatui
eft contraria;, et quicqnid homo Triftitia affectus
conatur, eft Trifiitiam amovere. . At (per Trifiitiae
Defin.) quo Trifiitia major eft, eo majori parti homi
nis agendi potentiae necefTe eft opponi; ergo quo
major Trifiitia eft, eo majore agendi potentia €oma
bitur contra homo Triftitiam amovere, hoc eft, (per
Schol. JProp. 9. huius) eo majore cupiditate, five ap
petitu conabitur Triftitiam amovere. Deìnde qtio
niam Laetitia per idem Schol. Prop. t 1. huius) ho
minis agendi potentiam auget, vel juvat, facile ea
- I, dern
 a

16a ETH1ces PARs III,

dem via demonftratur, quod homo, Laetitia affe

ctus, nihil aliud cupit, quam eandem confervare,
idque eo majore Cupiditate, quo Laetitia major erit.
[***] Denique, quoniam Odium et Amor funt ipfi
iLaétitiae, vél Triftitiae affectus, fequitur eodem mo
do, quod conatus, appetitus, five Cupiditas, quae
prae Odio, vel Amore oritur, major erit pro ratione
Odii et Amoris. 9. E. D. •

Propos. XXXVIII. Si quis rem amatam odio

, habere inceperit, ita ut 4mor plane aboleatur, ean
dem maiore odio, ex pari caufa, profequetur, quam
fi ipfam nunquam ainaviffet et eo maiori, quo Amor
antea maior fuerat.

DeMoNsTR. . Nam fi quis rem, quam amat,

odio habere incipit, plures ejus appetitus coërcentur,
uam fi eandem non amavifTet. Amhor namque Lae
titia eft, (per Schol. Prop. 13. huius) quam homo,
quantum poteft (per Prop. 28. huius) confervare co
natur; idque (per idem Schol.) rem amatam, ut prae
fentem, contemplando, eandemque, (per Prop. 21.
hujus Laetitia, quantum poteft, afficiendo, qui
quidem conatus (per Prop. praec.) eo eft major, quo
àmor major eft, ut et conatus efficiendi, ut res ama
ta ipfum contra amét. (vid. Prop. 33. hujus) At hi
conatus odio erga rem amatam coërcentur ; Qper
Coroll. Prop. 13. et per Prop. 23, hujus) ergo amans
(per Schol. Prop. 1 I. hujus) hac etiam de caufa Tri
fìitia afficietur et eo majori, quo Amor major fue
rat, hoc eft, praeter Triftitiam, quae Odii fuit cau
fa, alia ex eo oritur, quod rem amavit; et confe
• quenter majóre Triftitiae affectu rem amatam con
templabitur, hoe eft, (per Schol. Prop. 13. huius)
majóri odio profequetur, quam fi eandem non ama
vi{fet et eo majori, quo amor major fuerat. 9. E. D,
*. Paopos. XXXIX. Qui aliquem Odio habet, ei
malum inferre conabitur, nifi ex eo maius fibi ina
lum
 _*

IDE AFFEcTiBvs. 163

1um oriri timeat ; et contra , qui aliquem amat, ei

eadem lege benefacere conabitur. ' •• • • .

DE MoNsta. Aliquem odio habere eft (per f**]

Schol. Prop. 15. hujus) aliquem, ut Triftitiae caufam,
imaginari ; adeoqne (per Prop. 28. huius) is, qui ali
quem odio habet, • eundem amovere, vel defiruere
conabitur. Sed fi: imde aliquid triftius, five (quod
idem efi) majus malum fibi timeat, idque fe vitare
pofTe credit, non inferendo ei, quem odit, maluni, .
quod meditabatur, a malo inferendo (per eandem
Prop. 28. hujus) abftinere cupiet; idque (per
Prop. 37. huius) majore conatu, quam quo teneba
tur inferendi malum , qui propterea praevalebit, ut
volebamus. Secundae partis demonftratio eòdem
modo procedit. Ergo qui aliquem odio habet etc,
-

* ScHor. Per bonum hic intelligo omne genus

Laetitiae et quicquid porro ad eandem condiicit et
praecipue id, quod defiderio, qualecunque illud fit,
fatisfacit. Per malum autem omne Triftitiae genus.
et praecipue id, quod defiderium fruftratur. Supra
enim (in Schol. Prop. 9. huius) ofiendimus, nos nihi!'
cupere, quia id bonum efTe judicamus, fed contra'
id bonum vocamus, quod cupimus; et confequen
ter id, quod averfamur, malum appellamus; quare,
unufquifque ex fuo affectu judicat,'feu aeftinuat;
quid bonum, quid malum, quid melius, quid pejus.
et quid denique optimum, quidve peflimum fit. Sic;
Avarus argenti copiam optimum , ejus autem ino-:
piam peffimum judicat. Ambitiofus autem nihit
aeque, ac Gloriam cupit et contra nihil aeque, ac
Pudorem, reformidat... Invido deinde nihil jucun
dius, quam alterius infelicitas et nihil moleftius,
quam aliena felicitas ; ac fic unufquifque ex fuo affe
ctu rem aliquam bonam aut, malam, utilem aut
inutilem efTe judicat. Caeterum hic aflectus, quo
homo ita difponitur, ut id, quod vult, nolit, vel
ut id, quod non vult, velit, Timor, vocatur, qui
1, 2 pro
 464 . Ethices PARs III.

proinde nihil aliud eft, quam metus, quatenus, ho

ino ab eodem difponitur, ad malum, quod futurum
iudicat, minore vitandum. (f^id. Prop. 28. ' hujus)
Sed, fi. malum, quod. timet, Pudor fit, tum Timor
appellatur Verecundia. . Denique fi Cupiditas malum
futurum vitandi coërcetur Timore, alterius mali, ita
[***] ut, quid potius velit, nefciat, tum Metus vocatur
Confternatio ,• praecipue fi utrumque malum, quod
timetur, ex maximis fit. • • • • . , * *_ , •• r

PRopos. XL.. Qui fe odio haberi ab aliquo imna

ginatur, nec fe ullaiii odii caufan illi dediffe credit,
èundem odio éontra habebit. -
'
· · DEMONSTR. ., Qui aliquem odio affectum imagi
natur, eo ipfo etiam odio afficietur, . (per Prop. 27.
huius) hoc eft, (per Schol. Prop. 15. hujus) Trifti
tia, concomitante idea caufae externae, At ipfe
(per Hypothefin), nullatu hujus Triftitiae caufàm
imaginátur praeter iiium, qui ipfum odio ha
bet ; ergo ex figg,, quod fe odio haberi ab aliquo
imaginatur, Triftitiâ, afficietur, concomitante idea
ejus, qui ipfum Qdio habet, five (per idem Schol.)
eundem odio habebit, , Q. E. D. . . . . . . ,
SchoI. .Quod fi fe jufiam Odii caufam prae
buifTe imaginatur, tum (per Prop. 5o. huius et eiuf
dein : Schol.) Pudore afficietur. Sed hoo (per Prop.
25. huius) raro contingit. Praeterea haec Odii reci-'
procatio oriri etiam poteft ex eo, quod Odium fequa-'
tur conatus, malum , inferendi ei, qui odio habettir.-
(per Prop. 59. huius) Qui igitur fe odio haberi ab!
aliquo imaginatur, ' eundem alicujus mali five Tri
fiitiae caufam inaginabitur ; atque adeo Trifiitia af
ficietur, feui Metu, cóncomitante: idea ejns, qui*
jpfum odio habet, tanquam caufa, , hoc efi, odio.'
çontra afficietur, ut fupra. — ' ' · · · ··
ConoLL. I. Qui, quem amat, iodio erga' fe af- • •

fectum imaginatur, Odio et Amore fimul conflicta- *

bitur. Nam quatenùs imaginatur, ab eodem fe odio
haberi,