Spreekbeurtpakket

Olympisch Stadion Amsterdam

Waarom heeft de Olympische vlag vijf ringen?

Hoe hoog is de Marathontoren?

Wie mag er op het ereterras zitten?

Wat zijn de Paralympische Spelen?

 Spreekbeurtpakket Marathontoren

Olympisch Stadion Amsterdam Voor het stadion staat een hoge toren. Deze heeft de naam
Marathontoren. Hoe komt een toren nu aan zo’n naam? Juist,
een marathon is een hardloopwedstrijd van 42 kilometer.
De toren is ongeveer 42 meter hoog en de blikvanger van
het Olympisch Stadion. Vroeger zag je de toren al van ver
r h e t O ly m p is ch Stadion!
d a t jij je s p re e k b eurt gaat doen ove pische Spelen?
boven de stad. Nog steeds valt de toren erg op.
Wat leuk lle n o ve r d e O ly m
je o ok nog wat verte
M is s ch ie n w il
n e n o ve r d e S p elen vind je hier. Boven op de Marathontoren staat een vuurschaal. Aan
t stadio
Informatie over he n ? N a tu u rl ijk h e bben we een paa
r het begin van de Olympische Spelen wordt een vuur
eer wete
Wil je dan nog m aangestoken. Dat is voor het eerst zo gedaan toen de
voor je.
interessante links Spelen in Amsterdam werden gehouden, in 1928. Het is de

s p re e k b e u rt e n hopelijk zien bedoeling van de Spelen dat alle mensen voelen dat ze bij
met je
Heel veel succes Experience!
elkaar horen en dat ze respect moeten hebben voor elkaars
e l in d e O ly m p ic prestatie. Om iedereen daaraan te herinneren, wordt het
we je sn
Olympische vuur aangestoken. Voor de Spelen van 1928
ging een medewerker van het gasbedrijf naar boven en
stak het vuur aan met een lucifer. Tegenwoordig gebeurt
dit met de Olympische fakkel.
Het stadion & de omgeving
Het Olympisch Stadion is speciaal gebouwd voor de Olympische Spelen van 1928. De
bedenker van het stadion, de architect, is Jan Wils. Veel architecten tekenden ontwerpen
in een bepaalde stijl. Jan Wils gebruikte veel kenmerken van de Amsterdamse school. Heel
herkenbaar zijn de ramen en deuren van ijzer. Dit is echt iets van de Amsterdamse school.

In 1937 kreeg Feyenoord een nieuw stadion: De Kuip. Amsterdam en Rotterdam hielden Ringen op de toren
elkaar toen al erg goed in de gaten. De Kuip was veel groter dan het Olympisch Stadion. Het Olympisch Stadion is het enige stadion in Nederland
En als Amsterdam niet ook een groot stadion had, dan kwamen er vast nooit internationale dat de ringen mag dragen. De Olympische Spelen van
voetbalwedstrijden naar het Olympisch Stadion. Daarom werd er een tweede ring op het tegenwoordig zijn bedacht door de Fransman Pierre de
Olympisch Stadion gebouwd. Coubertin. Hij is de bedenker van de ringen. Deze bestaan
al sinds 1914. De vijf ringen staan voor de vijf continenten.
De kleuren zijn zwart – rood – geel – groen en blauw. Met
deze kleuren kunnen alle vlaggen van de wereld gemaakt
worden. Op deze manier zijn de landen met elkaar
verbonden. De ringen zijn door elkaar getekend. Zo lijkt
het alsof de sporters uit de hele wereld elkaar vasthouden.
Soms wordt er gezegd dat geel voor Azië is, zwart voor
Afrika en blauw voor Europa. Dat is dus niet waar.

Koninklijk ontvangst
Als je door de hoofdingang naar binnen komt, kijk je zo op het ereterras.
Geen skybox, geen pluche stoelen, maar gewone houten stoelen. Het
Koninklijk huis heeft (nog steeds) plaatsen op het ereterras (of te wel het
plateau). Prins Bernhard, de overleden vader van Koningin Beatrix, had
wel tien stoeltjes op de eretribune. Door deze stoeltjes te kopen, heeft hij
geholpen het stadion in stand te houden.
Wall of Fame
Onder de Marathonpoort is de Wall of Fame. Hier staan de namen
van alle Nederlandse Olympische sporters die goud hebben
gehaald. De laatste zomerspelen in Beijing – China 2008, leverde
acht gouden medailles en veel nieuwe namen op. Er was goud
voor de hockeydames, het vrouwen waterpoloteam en het zwem-
estafetteteam. Van al deze dames wordt de naam vermeld. Maar
er waren nog meer gouden medailles. Anky van Grunsven, Marit
van Eupen, Kirsten van der Kolk, Marianne Vos en Maarten van der
Weijden hebben allemaal een plaats gekregen in de Wall of Fame.
Kunst
Voor de ingang van het stadion staat het beeld van
Frederik Willem Christiaan Hendrik baron Van Tuyll van
Serooskerken. Hij heeft één hand omhoog, zoals in 1928
de Olympische groet was. Tegenwoordig bestaat die
groet niet meer, omdat die doet denken aan de Tweede
Wereldoorlog, aan Adolf Hitler. Deze baron was de
oprichter van het Nederlands Olympisch Comité (NOC)
in 1912, daarnaast was hij de eerste Nederlander in het
Internationaal Olympisch Comité (1899). Het beeld
werd op 17 mei 1928 onthuld, op de eerste dag van het
Olympisch hockeytoernooi. Van Tuyll van Serooskerken
heeft dat zelf niet meegemaakt, omdat hij al in 1924 is
overleden.
Op het voorplein aan de linkerkant van het stadion
staat een groot beeld van de Griekse God Prometheus
(dit spreek je uit als pro-men-thuis). Hij heeft een fakkel
in zijn hand. Ieder jaar op 4 mei worden bij dit beeld alle
omgekomen sporters herdacht.
Tegenover het Johan Cruyff Court staat een beeld van
Johan Cruijff. Cruijff was de beste Nederlandse voetballer
aller tijden. Hij is zelfs verkozen tot Europees voetballer van
de eeuw. Cruijff speelde bijna altijd met rugnummer 14. In
april 2007 werd, ter gelegenheid van zijn 60e verjaardag
bekend gemaakt dat Ajax vanaf het seizoen 2007-2008
nooit meer met nummer 14 zal spelen. Dit ter ere van de
legendarische speler John Cruijff.
 Radiokamer
Bovenin het Olympisch Stadion is de radiokamer. Hier
gaven radiomakers commentaar op de vele evenementen.
Radioverslaggever Han Hollander was vaak in het stadion
te vinden. Hij heeft zelfs een eigen bordje.
Veiligheid
Veiligheid is heel erg belangrijk in een stadion. Als er iets
gebeurt, moeten de mensen snel naar buiten kunnen.
Denk aan de voetbalwedstrijd van FC Groningen tegen
Ajax in april 2008. Er ontstond brand op de tribune en alle
fans moesten zo snel mogelijk naar buiten. In 1928 is al
rekening gehouden met de veiligheid. De trappen worden
breder aan de onderkant. Zo kan, in geval van nood,
iedereen vlug het stadion uit.
Sloop
Veel buurtbewoners vonden het niet prettig, zo’n stadion in hun woonwijk. Ondanks alle
bekerfinales wilden de ‘buren’ dat het stadion gesloopt werd. Ze waren de voetbalrellen echt
beu. Een sloopvergunning werd afgegeven door de gemeente.
Een paar bekende Nederlanders voerden toen actie om het stadion te redden. Dit is gelukt!
Het Olympisch Stadion is zelfs een rijksmonument geworden. Voor de renovatie werd door
diezelfde buren meer dan twee miljoen euro ingezameld.
Bomen uit 1936
In 1936 vonden de Olympische Spelen plaats in Berlijn (Duitsland). Voordat de Spelen
begonnen werd hier veel over gesproken. De baas in Duitsland was namelijk Adolf Hitler, hij
wilde oorlog voeren om de baas te worden van veel landen in Europa. Maar dat wist in 1936
nog niemand, want de oorlog begon drie jaar later, in 1939. De bazen van de Olympische
Spelen wilden de Spelen verplaatsen naar Amerika. Uiteindelijk vonden de zomerspelen
toch plaats in Berlijn.
De Olympisch kampioenen kregen dat jaar niet alleen een gouden medaille, maar ook een
boom. Er werden 130 Olympische eiken weggegeven. Nederland presteerde in 1936
goed en nam zes eiken mee naar huis. Op de pot van de eik stond: ‘groei ter ere van de
overwinning.’ Na al die jaren zijn er nog maar 16 eiken in de hele wereld in leven. Twee staan
er bij het Olympisch Stadion.
Olympic Experience
De Olympic Experience is het museum van het Olympisch
Stadion. Met beelden en activiteiten word je meegenomen
op ontdekkingsreis door de Nederlandse sport.
Natuurlijk ontbreken Jan Bos (schaatsen), Johan Cruijff
(voetbal) en Richard Krajicek (tennis) niet, maar er is
nog veel meer te zien en te beleven. Ook buiten zijn
verschillende activiteiten. Heb je wel eens gebasketbald in
een rolstoel? Kom naar de Olympic Experience en probeer
het uit!
Olympische Spelen
De Olympische Spelen is het mooiste sporttoernooi van de wereld. Meer dan tienduizend
sporters uit de hele wereld doen eraan mee. Je kunt niet zomaar meedoen aan de
Spelen. Sporters zijn jarenlang bezig met de voorbereidingen, het behalen van limieten en
het voldoen aan kwalificaties.
De Olympische Spelen vinden om de vier jaar plaats. En er zijn zomerspelen en
winterspelen. In 2008 vonden de zomerspelen plaats in Beijing (China). In 2010 de
winterspelen in Vancouver (Canada). Londen (Groot-Brittannië) organiseert in 2012 dan
weer de zomerspelen. Om de twee jaar is het dus een Olympisch jaar.
Het is een toernooi
van idealen
en dat merk je
aan alles!
Sneller, hoger, sterker
Het motto van de Spelen is: sneller, hoger, sterker. De woorden daarvoor in het Latijn zijn:
‘citius, altius, fortius’. Dat betekent dat iedere sporter probeert zo goed mogelijk te sporten.
Nu of nooit! Bij de Olympische Spelen gaat het erom dat je het beste uit jezelf haalt.
De Olympische eed
Alle sporters, scheidsrechters en juryleden beloven aan
het begin van de Spelen dit: ‘In naam van alle deelnemers
beloof ik, dat we met eerlijk spel aan de Olympische Spelen
deelnemen en de regels zullen volgen, in de geest van Fair
Play, ter meerdere glorie van de sport’.
Pierre de Coubertin
Ongeveer 100 jaar geleden leefde in Frankrijk Pierre de
Coubertin. Hij wist dat erg lang geleden in Olympia in
Griekenland (in 776 voor Christus) een sporttoernooi werd
gehouden. Hij heeft ervoor gezorgd dat die Olympisch Spelen
weer gehouden werden in een toernooi waarin respect voor
elkaar belangrijk is. Waarin iedereen eerlijk speelt en op een
sportieve manier het beste uit zichzelf haalt.
De Olympische ringen
Onder het kopje ‘Ringen op de toren’ lees je hier meer over.
Olympisch Vuur
Lees meer over het Olympische vuur onder de kop ‘Marathontoren’.
Olympische Spelen van Amsterdam

In 1928 werden de 9e Olympische Spelen in Amsterdam

gehouden. Het Olympisch Stadion werd er zelfs speciaal
voor gebouwd.

De atletiekbaan van het stadion werd 400 meter lang. Dat

is vanaf toen zo gebleven in alle stadions van de wereld.
Zoals je hebt gelezen werd in Amsterdam het Olympische
vuur geïntroduceerd. Bij de optocht tijdens de opening
van de Spelen liepen de sporters van Griekenland voorop
en Nederland, het gastland, liep helemaal achteraan. Dit
is nooit meer veranderd. In 2008 liep China helemaal
achteraan bij de opening.

In Amsterdam waren er voor het eerst atletiekwedstrijden

voor vrouwen en in 1928 werd Coca Cola als eerste
Olympische sponsor in Europa bekend gemaakt. Voor die
tijd hadden de mensen in Europa nog nooit van Coca Cola
gehoord en ze hadden het nog nooit geproefd.

Ook het parkeerbord is uitgevonden in Amsterdam Het

blauwe bord met de witte letter P werd bedacht voor de
buitenlandse bezoekers. Zij konden natuurlijk geen Ne-
derlands lezen. Op deze manier begrepen ze waar ze hun
auto konden parkeren. De organisatie rekende op wel
3.500 auto’s per dag. Het waren er maar 700.
Tijdens de Spelen in Amsterdam mocht er slechts één bedrijf foto’s maken. Voor andere
journalisten was het verboden foto’s te schieten. Zelfs de spelers mochten geen foto’s
maken. Er waren mensen ingehuurd die met een verrekijker de tribunes afspeurden naar
‘illegale’ fototoestellen. Zo’n 2.000 fotocamera’s werden in beslag genomen. Na afloop van
het evenement kon iedereen zijn camera weer ophalen. Hoeveel er zijn opgehaald is nooit
bekend geworden.
Nog één ding moet je weten over de Olympische Spelen in
Amsterdam. Het stadion is wel drie keer geopend. Natuurlijk
was Koningin Wilhelmina, de oma van Koningin Beatrix,
gevraagd, maar de organisatie had eerst de datum geprikt
en toen pas de Koningin gevraagd. Zij was hier behoorlijk
boos over en wilde dus niet komen. De eerste keer werd
het stadion geopend voor een hockeywedstrijd in april
tussen Nederland en Brits-Indië. Toeschouwers waren niet
toegestaan. Het Olympisch hockey- en voetbaltoernooi
begon al in mei. Voor de eerste wedstrijd werd het
stadion weer geopend. Nu mochten toeschouwers wel
naar binnen en op 28 juli 1928 begonnen officieel de
Olympische Spelen. Dit was de dag dat het stadion echt
werd geopend! Dit was dus de derde keer.
Nederland deed het goed bij deze Spelen. We wonnen
acht gouden, tien zilveren en vier bronzen medailles.
De Olympische Spelen in Beijing
In augustus 2008 vonden de Olympische zomerspelen in Beijing – China plaats. Er
deden 10.708 sporters mee uit 204 verschillende landen. Die sporters kwamen uit in 28
verschillende sporten. Er konden 302 gouden plakken verdiend worden. Nederland stuurde
245 atleten naar de Spelen. Zij waren goed voor 16 medailles: zeven gouden, vijf zilveren en
vier bronzen. Medailles voor een team, bijvoorbeeld het dameshockeyteam, tellen voor één. Paralympische Spelen
Gastland China haalde de meeste medailles en werd dus eerste. Nederland eindigde op de
twaalfde plaats. De Paralympische Spelen, het één na grootste sportevenement ter wereld, voor topsporters
met een lichamelijke handicap, was ook een groot succes. Twee weken na de Olympische
Het is altijd een hele eer als je de vlag van je land mag dragen. Tijdens de openingsceremonie Spelen vonden de Paralympische Spelen plaats. Zo’n 4.200 sporters kwamen uit in twintig
was hockeyer Jeroen Delmee de gelukkige. Maarten van der Weijden, zwemmer, droeg de sporten en er waren 472 gouden medailles te winnen. Ook hier haalde China de meeste
Nederlandse vlag bij de sluiting. medailles. Nederland eindigde op een 19e plaats met vijf gouden, tien zilveren en zeven
Alle Olympische Sporters kregen in Nederland natuurlijk een feestje. Waar kun je dat beter bronzen plakken. De Paralympische medaillewinnaars werden op paleis Noordeinde in Den
houden dan in het Olympisch Stadion? Het was een fantastische dag met optredens van Haag door Koningin Beatrix en Prinses Margriet gehuldigd voor hun prestaties.
bijvoorbeeld Jan Smit en Jeroen van der Boom. Alle medaillewinnaars mochten ook nog naar
de Koningin!
Olympische Spelen in
Inmiddels zijn de voorbereidingen voor de winterspelen in Vancouver – Canada in volle
gang. De sporters kunnen de komende tijd laten zien of ze goed genoeg zijn om naar
Canada te gaan. Tijdens de vorige winterspelen in Turijn, Italië, behaalde Nederland een
negende plaats met drie gouden, twee zilveren en vier bronzen medailles.
De zomerspelen in London, 2012, laten nog
even op zich wachten. Gelukkig is het heel
dichtbij, wie weet ga jij er wel naar toe om onze
Nederlandse helden aan te moedigen?
In 2028 is het honderd jaar geleden dat de Olympische Spelen
in Amsterdam werden gehouden. Nu al zijn mensen bezig om
ervoor te zorgen dat in 2028 in Nederland een goed Olympisch
klimaat is. Dat betekent: dat veel mensen bezig zijn met sport
en er nog meer mensen snappen hoe belangrijk sport is.
Door te sporten leer je om te gaan met winnen en verliezen,
het beste uit jezelf te halen en respect te hebben voor je
tegenstanders. Misschien is Nederland in 2028 zo Olympisch
dat we dan weer de Olympische Spelen mogen organiseren!
Tjemp
Tjemp is de mascotte van het Nederlands Olympisch Team en
Paralympisch Team. Tjemp heeft zijn naam te danken aan de
20-jarige Albert Stek. Hij won de prijsvraag van NOC*NSF om
een super naam te bedenken voor de mascotte.
De naam Tjemp komt van het Engelse woord ‘champion’. Dit
betekent kampioen. Alle deelnemers aan de Olympische en
Paralympische Spelen zijn kampioenen. Tjemp is een vriendelijke
vlam, atletisch, eerlijk en heeft een flinke dosis ambitie! Bovendien
is hij erg sportief en goed in allerlei Olympische sporten.
Tjemp moedigt de Nederlandse topsporters aan. Hij reist het hele
land door om bezoeken te brengen aan scholen, sportverenigingen
en bedrijven.
NOC*NSF
Om ervoor te zorgen dat iedereen in Nederland aan sport kan doen, moet er veel geregeld
worden. Dit doet het Nederlands Olympisch Comité*Nederlandse Sport Federatie. Afgekort
schrijf je dit als NOC*NSF. Of het nou gaat om voetbal, tennis, roeien of korfballen en of je
nou gehandicapt bent of niet: NOC*NSF weet alles van sport. Zit jij bijvoorbeeld op een
voetbalclub of op een tennisvereniging dan ben je eigenlijk ook, zonder dat je dat weet, lid van
NOC*NSF.
Meedoen aan de Olympische Spelen kan niet zomaar. Je kunt er niet naartoe en vragen hoe laat
je moet starten. Pas als je heel goed bent, zegt NOC*NSF dat je mag meedoen. Om mee te
doen, zijn normen en limieten opgesteld. Dit betekent dat je vastgestelde sportprestaties moet
halen om aan de eisen te voldoen. Misschien ben je wel goed, maar heb je een lichamelijke
handicap, dan zijn de Paralympische Spelen wellicht iets voor jou. Ook hier beslist NOC*NSF
of jij goed genoeg bent om mee te doen. De Olympische Spelen en de Paralympische Spelen
worden elke vier jaar gehouden. Kijken naar de Olympische of Paralympische Spelen mag
natuurlijk altijd!
Het kantoor van NOC*NSF staat in Papendal. Voor sporters heeft Papendal veel mogelijkheden
om te trainen. Papendal heeft een sporthal voor de binnensporten met een groot fitnesscentrum,
maar ook tennisbanen, voetbalvelden, een atletiekbaan, een dressuurbak, golfbanen en nog
veel meer… Een groot aantal sporters traint elke dag op Papendal!
NOC*NSF werd in 1912 opgericht. De sportorganisatie bestaat dus al bijna honderd jaar.
De voorzitter van NOC*NSF is Erica Terpstra.
Wist je dat zij in 1960 en 1964 meedeed
aan de Olympische Spelen? Ze kon fantas-
tisch zwemmen en behaalde een zilveren en
bronzen medaille.
Bijzondere gebeurtenissen

1928
In 1928 was tandem rijden nog een Olympische sport. Op 7
augustus in dit jaar fietsten Daan van Dijk en Bernard Lange
in de finale tegen Groot-Brittannië. De afstand was 2.000
meter. De Britse tegenstanders kwamen op het laatste rechte 2004
eind nog snel terug. Gelukkig kwamen de Nederlanders net Op 13 juni 2004 was er koninklijk bezoek in Amsterdam. Kroonprins
iets ieder over de streep. Ze wonnen de gouden medaille! Willem Alexander en zwemkampioene Inge de Bruijn ontstoken samen
boven op de oude Marathontoren voor één dag de Olympische vlam. De
vlam was op weg naar de Spelen die dit jaar in Athene plaatsvonden. Het
was een bijzonder moment omdat op dezelfde plek, 76 jaar geleden, voor
de eerste keer het Olympisch vuur werd aangestoken. Hiervoor kwam
toen geen prins naar Amsterdam. Een medewerker van het Amsterdamse
1954 elektriciteit bedrijf klom met een gewone lucifer de toren in. Inge de Bruijn
Juli en augustus staan altijd in het teken van de Tour de France. De groot- won in Athene in 2004 trouwens vier Olympische medailles.
ste wielerwedstrijd van de wereld die altijd eindigt in Parijs, de hoofd-
stad van Frankrijk. De meeste dagen fietsen de renners in Frankrijk, maar
soms gebeurt het dat ze in een ander land komen. In 1954 vertrok, voor
het eerst in de geschiedenis van de Tour de France, een etappe buiten
Frankrijk. Dit was natuurlijk vanuit het Olympisch Stadion! En wat deze
rit extra bijzonder maakte, was dat deze etappe werd gewonnen door
een Nederlander, Wout Wagtmans. Hij kreeg hiervoor de gele trui.

2005
1966 Op zondag 16 oktober 2005 werd voor de 30ste keer de Amsterdam
Het weerbericht voor die avond op 7 december 1966 luidde: Marathon gelopen. Dat valt niet mee, 42 kilometer hardlopen. Bij de
‘Over het algemeen veel bewolking met af en toe wat neerslag.’ mannen won de Ethiopiër Haile Gebrselassie. Aan de marathon deden
Over mist werd door het KNMI, het weerstation, niet gespro- 16.000 deelnemers mee.
ken. De mist maakte de Europa Cup wedstrijd in de tweede
ronde tussen Ajax en Liverpool tot een onvergetelijke ervaring.
Gelukkig won Ajax die avond met 5-1 ondanks de mist. In die
tijd waren er nog geen lichtgevende ballen. De meeste mensen
hadden dus niets van de wedstrijd gezien!
NK Buitenspelen
Heerlijk, lekker buitenspelen en dan ook nog kampioen van
Nederland worden. Kids van groep 2 tot groep 8 kunnen
zich opgeven om buiten te komen spelen in het Olympisch
Stadion. Vies worden mag! Kijk op de website voor alle
informatie.

Mission Olympic
Sporten is gezond, gezellig en leuk! Mission Olympic,
The City is een mobiele sportstad speciaal voor jongeren
tussen de 12 en 19 jaar oud. The City tovert steden in
heel Nederland om tot een grote Olympische sportstad.
Je vindt hier alles op sportgebied en je kunt meedoen aan
veel verschillende sporten. Helemaal gratis! Elk jaar wordt
de Mission Olympic georganiseerd in het Olympisch
Stadion. Op de website vind je meer informatie.

The School Final

The School Final is de Olympische sportdag voor jongeren
tussen de 12 en 19 jaar. Tijdens dit evenement nemen
verschillende scholen uit heel Nederland het tegen elkaar op
in spannende finales. Deze finale wordt natuurlijk gespeeld
in het Olympisch Stadion. Alleen scholen die aan de
scholencompetitie meedoen, kunnen deelnemen aan de
finale. Kijk op olympischstadion.nl voor alle informatie.

Wil je nog meer weten over het Olympisch Stadion

of over de Olympische Spelen?

Surf dan eens naar

www.olympischstadion.nl
www.nocnsf.nl