Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
RIKUCHIY
1 INTRODUCCIÓN
33 GASTO ELECTORAL
38 VI. PRESCRIPCIÓN
39 VII. APELACIÓN RESPECTO DE SANCIONES IMPUESTAS POR EL CNE POR NO SUFRAGAR Y POR NO
INTEGRAR LAS JUNTAS RECEPTORAS DEL VOTO
Ecuador Mama llakta
Tribunal Contencioso Electoral Nishka
Contencioso Electorales Nishkakunata Katiy Ñankuna.
TCE hatun Tantanakuy
Dra. Catalina Castro Llerena
Apak Kamachik
KALLARI YUYAY
2008 Mama llaktapa Kamachiy, kay 217 yupay kamachiypika kaytami nikun, “Kay Akllay Rurayka tukuy llaktaypa akllayta
ushaykunamanta hayñikunatami paktachina kankuna, chay shina llaktay tantanakuykunapashmi chay hayñikunata charin;
kaykunaka kay Consejo Nacional Electoral nishka uku, Tribunal Contencioso Electoralpashmi; paykunapa kamachiy hawan,
shukllayashka, riksichiy, rikurik, paktapakta, iskantin kawsay, kari warmi pakta, haykata shinallatak mana llullashpami kaykunataka
paktachina kan”
Kay Tribunal Supremo Electoralka kay mama kamachik nishkakunamantami paypa hayñikunataka sakirishka kan, kay ishkay
ukukunapimi sakirishka kan: Consejo Nacional Electoral shinallatak (CNE) Tribunal Contencioso Electoralkunami kan (TCE).
Kay Consejo Nacional Electoralka akllay hayñikunamantallami rikuna kan, kay ukumi ima llakikunata rurakpipash llakichina kan,
chay shinami llamkashpa shamuna, kutin Tribunal Contencioso Electoralka kamachikkunatami paktachina kan, paypa rikuytallami
rikuna kan.
Kay Procedimientos Contencioso Electoralta pushak ñanka kay kamachikkunata ashtawan achikyachishpa akllay kamaykunatami
paktachina kan, shinallatak ña imaykunata rikushkakashpapash kay kamachikkunata shinallatak mashna punchakunata
chariktapashmi kay Tribunal Contencioso Electoral ukupimi rikushna kan.
Ecuador Mamallaktaka hayñiwan shinallata kamachikwanmi kan, tukuykunapak, pakta kay, hatun ushay, paylla, shuklla, ishkantin
kawsay, tawka hatun ayllullaktakuna shinallatak mana Achik wasikuna illakmi kan. Hatun Tantanakuy shina shinallatak mana
shukllallapichu kankuna.
Llaktakunapa makipimi tukuy ushaykuna kan, pushakkunapa makipimi kankuna, kaykunaka llaktay ukukunapimi imakunatapash
rurana kan shinallatak kay (Art. 1) yupay mamakamachikpimi kaykunataka nikun.
Ecuadormanta runakunami kay llaktayta akllanamantaka paykunami tukuy ushaykunata charin, maykan taririshkapura:
paykunaka mirka llaktay Tantanakuy shinallatak llaktay Tantanakuy, yaykuyta shinallatak llukshitapash paykunapa ushaypimi
tiyankuna; tapuy tukuna; akllay tukushka pushakkuna imakunata mana rurakpika llukchitapash ushanami kan; llamkaykunata
shinallatak shuk tukuy ruraykunata; tukuy akllayta, paktayta ñankunapish, pakalla shinallatak tukuy rikuktami akllana kan. 18
watamanta runakuna shinallatak kispita mirkashka shinapash manara wichkakpi paykunaka maymantami akllana kan; shinapash
maykan chunka sukta shinallatak chunka pusak watata charikkunaka munashpami shitana kan, shinallatak sukta chunka pichka
watata yallishkapash munashpaka shitanallami kan, ista llaktapi kawsak ecuadormanta runakunapash, awka chapak
tantanakuypi kakkunapash shinallatak mana ukkuwan ushayta charikkunapash paykua munashpaka akllatay ushanallami kan kay
(Arts. 61, 62 shinallatak 63 yupaykuna).
Runakunaka, paykunalla shinallatak tukuylla, akllay ushay, llamkayñanpish, tukuypa mutsurishkakunata shinallatak mamallakta
ukukunapipash kamayta charinkuna, tukuylla runakuna, shinallatak shutirishkakunapash, paykunami kawsaykunamantaka
ashtawan llamkashpa katina kan. (Art. 95 iskun chunka pichka yupay).
Tukuy llaktapi kawsak runakuna imakunata munashpapish kamachik hawami rurana kan, shukman tikrachina shinallatak
kamachikkunata anchuchinkapapash paykuna rikuyta ushanmi shinapash maykan shuk kamachik ukukunapash rikuyta ushanmi.
Runakunaka tukuy runakunata kayachiy imakunamantapash ushanmi. Maykan runakunapash llaktay kamachiykunata
charikkunaka paykuna akllay tukushka runakunataka kutin llukchita ushanmi. ( Arts. 103 patsak kimsa, 104 patsak chusku, 105 patsak
pishka yupaykuna)
Tawka runakunata akllankapakka, kamachiypimi tiyakun mirarishpa akllayta ushankapakka, pakta akllay, tukuyman, kari
warmikunaman shinallatak harikunata warmikunata muchashpami kana kan. (Art. 116 patsak chunka sukta yupay)
2
TRIBUNAL CONTENCIOSO ELECTORALPA KUYKUNA
Kay Tribunal Contencioso Electoralpa ruraykunataka mama kamachikmi kukun, kay rikuykunaka kay (221) ishkay patsak ishkay
chunka shuk kamachik (1) shuk shinallatak (2) ishkay yupay mama kamachikpimi tiyakun:
Kay 268 yupay kamachikpi kay Ley Organica Electoral shinallatak Ecuador mamallaktapa tantanakuykunapash kay, Codigo de la
Democracia, kay Tribunal Contencioso Electoral ka kay risinakunata shinallatak allichinakunatami ushankuna.
kay imaykunata katichinkapak, TCEka imakunata rurayta ushankapak mañayta ushanmi, pankakunata shinallatak shuk
willachikkunatapash mañayta ushanmi. Kay akllak ukukunaka paykuna ima munashkakunatami alli kachishpa katina kan,
chawpita yallik akllaykunawanmi imakunatapash rurana kan.
4
PIKUNATAK HAWALLA CHURAYTA RURAYTA SHINALLATAK IMAKUNATA
AKLLAY TAKURITA USHAN
- llaktay runakunaka rikuyta ushankunami, pikunatatak llakta runakuna nin kay llakta tantanakushkakunatami nin, hatun llakta
tantanakuykunata, akllay tantanakuykuna shinallatak llakta runakunapash, charikkunapash, pushakunapashmi kaykunataka
rikuyta kamachik hawa ushan.
2 tukuylla shutikunatami churana kan mayhan apakkrikunkunawan, paykunapa hayñikunawanmi rurana kan,
shutirishkakunapashmi rurayta ushan; kay mirkapi, shutikunata shinallatak maykan apasha nishkakunami apana kan.
3 Ima ruranakunamanta, ari nirishka shinallatak mayhan imakuna shinallatak ruraykuna kan. Imapi kashpapash, tantanakushka
ukukunapash, pushakkunapash, llamkakkunapash paykunami rikuna kan.
4 Achikllatami nina kan, ima killakunapi churashkatami paktachina kan, ima llakikuna tiyakpipash kaykunataka mana hawalla
yallichinachu kan shinallatak kaykunaka kamachikpimi tiyankuna.
6 llaki akllay casilla nishkata chariy ushanmi, kaytaka ushanmi mana ima shuk llakikuna tiyakpi.
9 Shuti shinallatak aspipash rikurikupakmi kan, mana kashpaka maki ruka rikcha kan.
(Art. 13chunka kimsa yupaykuna, 1shuk manta 10chunka kaman takuri akllaykunata paktachinami kan).
6
I. TUKUY IMAKUNATA TAPUYKUNA
(Art. 269 ishkay patsak sukta chunka iskun yupay Codigo de la democracia kamachikpi tiyakun).
Excepciones nishka:
CNEpa akllarinkapak runakunata ari mana nishkakunaka, kaytaka ishkay punchakunapimi llukshina kan.
(Art. 103, Codigo de la Democraciapimi tiyakun)
kay CNE shinallatak shuk Tantanakuykuna mana allita akllariy runakunata akllarinkapak munanakuktapash rikushpa ishkay
punchapi ruranami kan.
(Art. 106, Codigo de la Democraciapimi tiyakun)
kay akllashka pankakunataka, kay Tribunal Contencioso Electoralka, chushku chunka pusak pachakunapimi willana kan.
(Art. 137 patsak kimsa chunka kanchik yupay)
Akllashka pankata kushka, kaykunataka mañayta ushanmi, kaykunaka ishkay punchapimi rikuchina kan.
(Art. 137, puchukay mirka)
8
Mirkashka punchakuna tukuy Imakunata Tapuykuna
Tukuy Imakunata Tapuykunaka akllay punchakunapimi kan, kaykunaka pichka punchakutami paktachina kan chaykunaka ima
puncha kallarishkamantami yupana kan.
Excepciones:
Kay imakunata ña pachakunata yallikpika, kaykunaka ña kimsa punchakuna yallikpika ña mana imapash alli kankachu.
(insiso nishka tukuriy Art. 268 ishkay patsak sukta chunka pusak kay Codigo de la Democraciapi tiyakun)
Kay llaktay tantanakuykunaka ima tapuyta charishpapish rikunami kan, pachakunapash shinallatak ruraykunapash shuk shukmi
kan kaykunaka kanchis punchapimi rikurin.
(Art. 269 ishkay patsak sukta chunka iskun, 11 chunka shuk yupaypi Codigo de la Democraciapimi tiyakun)
Kay 12 chunka ishkay yupaypika, kay 269 ishkay patsak shukta chunka kamachik Codigo de la Democraciapimi tiyakun, kaykunaka
chunka punchakunapimi rikurin, kaykunaka ña punchakunata yupashka tukurikpimi rikuna kan.
Kay TCE rurankakamanka kay CNEpika tukuykuna shayarinka, kay 12chunka ishkay yupaypi Art, 269 ishkay chunka iskun
kamachikpi tiyakun
10
Mashna ukukunatak kay asuntos litigiosos de las organizaciones políticas
nishkakunata, rikuykunaka charin.
Kay Art. 269 ishkay patsak sukta chunka iskun yupay Codigo de la Democraciapimi kay ishkay rikuykuna tiyanakun: Ñawpataka
shuk kamachik hari warmimi rikukuna, chaytaka akllashpami hapina kan. Katikka, kay Tribunal Contencioso Electoral tantanakuymi
kaykunataka rikuna kan.
Katichiy:
ñawpapika, ña kay kayachikunata ña chaskishpami kaykunataka paktachita ushankuna, kaykunataka Hatun kayachikunata
kamachiy hawami rurana kan, chaypimi imakunata nina kashpapash willachina kan.
ALLICHINKAPAK PACHAKUNA
7
kanchis
3
kimsa pachakunapi ña
mañaykunata 1shuk
5
punchakunapipash
punchakunapi
ñawpa kayachiypi kayachikpi rikuna
1 Kay acción de queja nishkataka Mayhanpish Consejo Nacional Electoral, nishkapa ukumanta pushakkuna shinallatak
washa katikkuna, juezes y juezas nishka kamayta mana paktachinakukpimi kay acción queja nishkata mañay paktachipa
kankuna.
2 Administración electoral nishkata, shuk mañayta rurashpa mayhan rikukkuna, kamakkunapish mana kutichikpika kay
acción de queja nishkataka ruranallami.
12
Ima pachakunapitak kay acción de queja nishkataka churay tukunkuna?
Kay acción de queja nishkata mañay rurashkamanta mayhanpish mana kutichikpika, pishka punllakunata yupashpami imalla
mana allí rurashkakunatapish rikuchishpa kutichikunataka pushakkunaman shukkunamanpish willashpa mañanalla kan.
(Art. 72 kanchis chunka yupay, Art. 270 ishkay patsak kanchis chunka
yupay Código de la Democraciapi nishka shina)
* Tribunal Contencioso Electoralpa juez, jueza nishka kay akcion de queja nishkata riksichishka kakpika, ima llaki kashpapish Pleno
del órgano nishkami riksishpa allichina kan.
5
acción de queja nishkata
churana pachakuna
Alawniyta allikachinapachakuna:
Ima punllami kay riksichik pankakunata churashka pachamanta yupashpami. Kay acción de queja nishkata, kallaripika chunka
punllakunapimi imakashkatapish allichishka kana kan.
Kay imashina kishpirina kamayta punta pachakunapi acción de queja nishka rantika, kay allikachina chunka punllakuna
ukullapitakmi kishpiritaka mañaytukunkuna.
Chay kipaka, mayhan punllakunamanta acción de queja nishkata yupashpa rikushpami Pleno del Tribunal Contencioso Electoral
nishkami allichinka, ima ruraykunatapish rikushpa.
ALLICHINKAPAK PACHAKUNA
10
Shuk niki ariy ninakuytaka 10
chunka punllakunapimi
2
Punllapimi nikipimi ariy
nishka kan
5
pishka punllapimi katiy
allikachitaka rikushka kan
allichinkuna, kishpichiy mañaytaka
Kashkata rikuchina pankakuna: kay killkashka pankakunapimi tukuy imalla nisha nishkakuna shinallatak imalla mayñay
rurashkakunapish kana kan; shinami kay tukuylla mañashka pankakunawan alawnishkata mañankapakka chayana kan,
ashtawanka kay pankakunallapitak 6 sukta yupaykunapi wakinkunataka mañashka kan.
(Art. 13, del Reglamento de Trámites
Contencioso Electorales).
14
III. RECURSO EXTRAORDINARIO DE NULIDAD NISHKATIN.
RIKUCHINKAPAK PACHAKUNA
3
punllakunapimi, recurso
extraordinario de nulidad
nishkataka rikuchishka kana
1 Akllaypa pankakunata chaskikkunami kashka rikuchikunata imashina nulidad nishka ruraykunatapish rikuchiy tukunkuna,
2 Imapak kashkata, imamanta kay recurso extraordinario de nulidad nishkata mañakuskatapishmi yachakchayachina kan,
3 Kay recurso de nulidad nishka hawa tukuchinkapakka, ima hawa, ima hayñiy charishkakunamantapismi kashkata killkashpa
chayachinaka kan,
4 Imapish kashkata nishpa rikuchishpa, shitaypa, akllaypa, mana kashpaka kuskapa tukuchiy akllayta rikuchina,
5 Mayhan markamanta kikinpa kashka rikuchik pankata, suyu, llaktay kushka, pichashka sakirina kashkamantapishmi rikuchina
kan,
6 Kikinpa kashka killka rikuchik willayta rurashpapismi imamanta kay pichayta mañakushkataka riksichina kan.
16
(Código de la Democracia nishkapa;
Art. 271 iskay patsak kanchis chunka shuk)
ALLICHINKAPAK PACHAKUNA
48
Kay recurso extraordinario de nulidad nishkata
30
kay recurso extraordinario de nulidad nishkata
mañankapakka, 48 chusku chunka pusak tukuchinkapakka, 30 kimsa chunka
pachakunapimi paktay chayan. punllakunapimi paktay chayan.
1 Consejo Nacional Electoral nishka mana kashpaka Tribunal Contencioso Electoral nishkapish mana allí ari nishpa hayñukunta
chaskichishka kakpimi, tukuyta rikushka kipa imapish mana allí paktakukpi mañaypantachishka kay tukun.
2 Chay kipapi imapish mana allí ruraykunamanta mana allichishka kakpika Consejo Nacional Electoral o sentencia del Tribunal
Contencioso Electoral nishka imamakashkatapish rikushpami paktachin.
Art. 272 ishkay patsak kanchis chunka ishkay yupaymanta 1 shuk yupaymanta 4 chusku yupaykaman,
Ley Orgánica Electoral y de Organizaciones Políticas de la República del Ecuador, Código de la Democracia
18
3. Kay arinishka mana kashpaka wanachiy paktachinkpak pankakunapish kallariy tiksipi hapishpa paktachishkami kanman karka.
4. Kamachik ukumantata rikushka shina kakpika, Consejo Nacional Electoral o Sentencia del Tribunal Contencioso Electoral
nishkami kay paktachikunataka rikushpa paktachishka kana kan, ashtawanka kay rikuy llamkay paktachikunata llaktay
llamkakunawan shinallatak shukkunawanpish ishkanchishka kakpika rikushpa allichinami kan.
5
Pichka (5) watapika,
15
Chunka Pichka (15) punllakunapika, ,
resolución recurso excepcional de
recurso excepcional de
revisión nikami paktan revisión nishka ashtawanka.
V. NISHKAPASHMI PAKTAYCHAYTUKUN.
Kamachiy pakikuna
1 Kay Ley Orgánica Electoral nishka, Organizaciones Políticas de la República del Ecuador shinallatak Código de la
Democracia.nishkapi rikuchishka shinallatakmi paktachiykunata allí paktachishka kana kan.
2 Consejo Nacional Electoral shinallatak Tribunal Contencioso Electoral nishkapash wanachikunata paktachikunata mana
rikurashkata willachiy.
3 Kamachiy yupaykunapi rikuchishka shinallatak paktachikunatapash mana paktay rikuchikunamanta willachikunami kan,
mana kashka imapash yankata ruraykunatapish rikushpa wanachiy paktachinami kan.
4 Willay riksichikunapi imashina kashkata mana rikuchik, mashka kullki illrishkakunatapish, shuktakunatapish, imashinalla
kashkata, mashna yapakakukuna, ashtawanka paykunapa shutikunapish shinallatak maymanta kashkatapish rikuchinami
kan, imakunallata rurashpa tukurishkakunata mashna kullki illarishkakunatapish mashka hapishka, mashna
tukurishkakunatapismi willay riksichikunamantaka rikuchina kan, shinallatak kay rikuchikunaka tukuyllami pankakunapi
killkashpa siksichishka kana kanpash.
(Art. 275 iskay patsa kanchis chunka pichka manta, (1) shuk yupaymata,
(7) kanchiskaman, kashka rikuchik Código de la Democracia)
20
5 Kay mañaykunata Consejo Nacional Electoral o Tribunal Contencioso Electoral nishkaman chayachishpaka kikin pankakunapi
allí rikuchishkami kana kan, Shinallatak paykunapa mañashka pachakunapimi rikuchikka kana kanpash.
6 Ñawpaman ruray rikuchik ñanta mana kashpaka kashka willachikunamantapash willachinami kan.
7 Imashina anta .uyaripi, anta-rikuriypi, willachikunata rurashkamantapish imashina kashkatami willachina kankuna, pikuna
paktalla yanaparishpa paktachinakushkamantapash.
WANACHIY
mana kaykunata paktachikkunataka kapaktukukamaymanta shuk watata mitsashka
shinallatak llamkaymantapash salarios básicos unificado nishkatami kichunata charinkuna
ama imapash llakikunata rurashpa paktachinakuchunka:
Shinallatak kapaktukukamaykunamanta llukshichihpapash kikinpa hayñikunamantapashmi
wakin ushaykunata kichushka kan, imashinami kay (2) iskay manta (4) chushkukaman, artículo
(275) iskay kanchis chunka pichka del Código de la Democracia nishkapi nikushka shina.
30
punllakunaka, shuk niki rikuy
3
punllakunaka, shinallatak
10
punllakunaka, resolución
juzgamiento de shuk niki apelación de desde la interposición de
infracciones electorales resolución nishkapish apelación
nishkakunami kanka nishkakunatapishmi kan.
22
Akllayapak wanachikunata rikuchinkapakka kay garantías del debido proces
nishkatami rurana kan:
Kay akllaypak wanachikunata paktachinkapakka, tukuylla chay garantías nishkakunatami katishpa rikuchina kankuna, shinami kay
shutichikunaka Derechos de protección nishkakuna kankuna, kay articulo 75, 76 shinallatak 77 yupaykunapi ashtawana Art. 249
Código de la Democracia nishkapipash.
Mitsak kari, mitsak warmikashpapashmi kay llakichiy rurakkunata ima kashkatapish ashtawan achikllata rikuy-paktachinka. Shinami
chay pachakunallapitak Audiencia Oral de Prueba shinallatak Juzgamiento nishkata rurashpa, allichishka kan, ña rikushka
pachakunallapitak Pleno del Tribunal Contencioso Electoral nishka paktay-rikuchikunata rurankunapash.
Shinami kay sustanciación nishka ashtawanka Audiencia Oral de Prueba y Juzgamiento nishkakunawan, rikunakuna kallarimanta
allchishka kana kan:
24
Tukuykunaman llamkak runakuna mana alli llamkakpika kaykunatami rurana kan.
1 Llamkana kashpapash mana llamkashpa yanapashkami kaykunataka rurachina, akllay ukukunami kay ukukunataka mañana
kan.
3 Mana mirachik, pachapi, akllay ukukuna mañashkataka ima tapuykunatapashmi kuna kan
LLAKICHIY
Chaykunata shinakpika paykunapa llamkaymantaka llukchi tukunkami shinallatak chunka
llamkay kullkitami kuna kan.
(Art. 276 iskay patsa kanchis chunka sukta kamachik (1) shunk manta
3 yupaykaman kay Codigo de la Democraciapimi tiyakun)
Kay Tribunak Contencioso Electoral ukuka, paykunami llakichina imakunata mana allikunata rurashkakpi shinallatak mamallaktapa
imaykunata yankata hapishpa rurashkamanta chaykunatapashmi rikuna kan, tukuy mamallaktapa llamkay ukukunapimi rikuna
kan.
Shimi rikuchiymanta hatun kamachiy tantanakuykunatami rurana kan, kay Tribual Contencioso Electoral ukumi kay imaykunata
rurashkapipash llakichiyta rikuna kan.
LLAKICHIY
llakichinami kan, imakunata ninanta shinallatak ashalla llakikunata rurashkata rikunami kan,
10% shinallatak 30% llamkashka kullkitami kuna kan.
Imakunata mana uyakpika kaykunaka llakichiy tukuyta ushanmi shinapash mana akllayta
Ushay tukunachun shinallatak llaktay tantanakuykunapashmi anchuchina kan.
(Art, 282 Iskay patsa pusak chunka iskay Codigo de la Democracia yupaykuna).
26
Willachiy antakuna imakunatapash mana alli rurakpi rikunami kan
1 wayrapi willaykuna pachapi llukshichun katuna, maykan mirkapi llukshishpapash, llaktay runakuna, shukllayay shinallatak mana
shukllayay, chay kashpapash akllay pachapimi rikuna kan.
2 akllay imaykunata ima willaypipashmi llukshiyta ushan, kullkita kushpa shinallata yankami kayta ushan, kay Consejo Naciona
Electoralmi kay runakunataka churana kan.
3 ima willaykunapi mana alli willakukpi kaykunataka llakichinami kan, ima shina akllay kamachiypi tiyaku shina.
4 Mana Paktachishpa, imatapash mana charishpata, kay llaktay tantanakuykuna paykunapa willaykunata mana yankata
willanallachu kan, chaykunatami kay Consejo Nacional Electoralka nikun.
5 ima willaykunata mana alli willakukpi, imakunapash shukman kinkushpa willakukpi kay llakta tantanakuykunapa willayta mana
alliman tikrachishka ninakukpika chaykunataka mana rurachu ninmi.
LLAKICHIY
willachiy antakunaka llakichiy tukunkami mana willaykunata alli ninakushpa,
chaykunamantami pichka chunka shinallatak patsak waranka kullkita kuna kan.
(Art, 277 isaky patsa kanchis chunka kanchis , yupaykuna kay (1) shhuk
manta (5) pichka kaman, kay Codigo de la Democraciapi nikun)
Kamachikkuna, marka pushakkuna shinallatak shuk shuk llamkakkuna kay Akllay Rikuypi taripaykunatami riksichina kan shinallatak
ima taripaykuna llakiman apakukpipash allikuta rikushpami katichina kan.
LLAKICHIY
kaykunaka paykunapa llamkaymanta llukchiy tukunkami shinallatak ishkay watapami
mirkayman shitay tukuna.
28
Akllak runakunapa Ruraykunata kay Codigo de la Democraciami llakichina kan
1 katik akllak ukumanta, tukuypimi rikuna kan, imata mana charishpapash, mana akllay yupayman, kaykunamantallami kay
Consejo Nacional Electoral washayakpimi llakichina kan.
2 kamachik rikukkuna Mayka akllay runakunata shinallatak akllay rikuymanta llamkakta, mirkashpa chariktaka mana ushanchu,
paykunaka mana wichikay tukuyta ushanchu, shinapash manchachishpa, ayllu ukupi llakichishka kashpa, shinallatak ima llakita
rurakukta hapi tukushpallami wichikay tukuyta ushan.
3 Mayka mana akllay Tantanakuy ukupi llamkakushpa kay akllay yupaykunata rikukuytaka mana ushanchu chaytami kay akllay
rikuypika mana satirinachu kan.
LLAKICHIY
shuk watatami mana imatapash rurayta ushankuna maykan llukchiy tukushka runakunaka.
1 maykan Apak mana kamachiypi tiyakunkunata paktachikpimi kay akllay tantanakuyka llakichiyta ushankuna.
2 maykan Apak akllay punchapipacha shuk akllay ruray ukupi llamkakta shuk istapa ima llakikunapa yankata kayashpapash
llakichiy tukuyta ushanmi.
LLAKICHIY
kaykunaka paykunapa llamkaymantami llukchiy tukunka shinallatak paykunapa
hayñikunatapashmi sukta killapa chinkachin
Kay Registro Civilpa Akpak hari kashpa shinallatak warmi kashpa ima llakikunata
rurakukpipash rikushpa llakichiy tukunami.
LLAKICHIY
Llamkaymanta llukchiy tukunami kan, ari, yuyashpa rurashkapi, maypi kawsayta mana
killkankapak munakpi, wañushka runakunapa shutita mana anchuchikpi, shinallatak kay
kamachiypi mana tiyakukpi chaykunamantami llukchin.
.
.
mana allikuta rikushpa paykunataka pichka killa llamkay kullkita hapiktami kichuna kan.
Art. (287) ishkay patsa pusak chunka kanchis Codigo de la Democraciapimi tiyakun
30
Shuktak llakiykuna
Akllay punchakunapi illapa imaykunata charikukpi hapi tukuyta ushanmi.
Pipash illapa imaykunawan ima llakikunata hatarichikpi llakichiy tukuna kan, kaykunaka ishkay chunka killa llamkay kullkikunatami
kuna kan shinallatak paykunapa hayñikunatapashmi sakichina kan, kaykunaka chusku watakamanmi llakichiy tukuna kan.
Pipash illapa imata apashka purikushpaka hapi tukuyta ushanmi, shinallatak imashina washapi nikurka chaytami paktachina kan,
maykan llakichishka runaka kay Fiscalia General Del Estado nishka ukupimi kay runaka rikuy tukuna kan.
(Art, 288 iskay patsa pusak chunka pusak, yupaykuna (1manta (5)
pichka kaman, kay Codigo de la Democraciapi nikun)
LLAKICHIY
ishkay chunka llamka killakunamantami kullkita multanishkata kuna kan, shinallatak chusku
watapami paypa hañikunata kichuy tukun.
32
AKLLAYPI KULLKITA TUKUCHISHKAMANTA
Mamallaktata Pushak shinallatak Katik Pushakka 0,15 USD kullkitami shuk shuk runakunamanta kuna kan. Shinallatak ishkay kutin
shitarikpika, kay kullkika 40% ñawpa shitarishkamantami kuna kan.
Kay Parlamento Andino shinallatal Latinoamericanoka 0,05 USD kullkitami shuk shuk mamallaktapi kawsak runakunamantami kullkita
kuna kan.
0,15 USD kullkunatami shuk shuk kay mamallaktapi kawsak runakunamanta kuna
Kamachikta rikuk runakuna, marka pushakkuna shinallatak kuska kan ima shina kay kamachiypi nikun shina. Mana 15.000 USD kullkitaka mana
markata apak shinallatak katik apakkunaka chaymantaka ashalla kayta ushanchu.
Kamachikta rikuy ishta llaktapi kawsak runakunaka 0,30 USD kullkitami shuk shuk runakunamanta tukuchina kan.
Kuska marka apakkunatapash akllanami kan Shinapash: 60% kullkitami ña rikushka kan maykan Apak tukuna kakpipash.
Kiti kamachik akllay Kiti apakkunapa kullkika: 60% rikuykunatallami charik kan.
Kitilli apak shinallatak katik apakkunapash kay 0,30USD shuk shuk runakuna mamallaktapi kawsakkunamantami kullkita tukuchina kan.
2.00USD kullkimantaka mana ashtawan pishiyanachu kan.
Antizuyu shinallatik galapagos llaktakunapika, kay monto máximo de gasto electoral nishkaka 20% mi wiñarinka. Ashtawanka kay IVA
nishkaka mana chay yupaykunata paktachinkapakchu kan.
Maykan ashtawan yallikta kullkikunata tukuchishpaka kay llakikunatami tarinka, chaykunamantami rikushpalla tukuchina kan.
LLAKICHIY
Multanishkakunataka ashtawan chawpi yalliytami kuna kan imapi tukuchishka kashpapash.
Shinallatak maykan llaktay tantanakuykunatapash shinallatakmi kullkikunata mañana kan.
Llaktay runakuna, kullkita rikuk runakuna shinallatak maykan akllaymanta kullkikunata rikukuktapashmi mashna kaman kullkikunata
tukuchiyta ushankunata rikuchina kan, kaykunaka kamachiypimi tiyakun.
(Art. 294 iskay patsa sukta chunka chushku,
Codigo de la Democraciapimi tiyakun).
LLAKICHIY
Maykan ashtawan yallita kullkikunata tukuchishkamanta, paykunaka ashtawan yalliytami
kutichiyna kan. Shinallatak kaykuna kimsa chunka yallikunata yallikpika chaykunatapash
rikunami kan, kaykunaka chuskunchishka kullkikunatami paykunaka chay llakita
shinashkamantaka kuna kan.
34
(Art. 296 iskay patsa iskun chunka sukta kamachik,
Sanciones para el aporte ilícito 1 shukmanta shinallatak 2 ishay kaman kay llakichishka kullkikunamanta rikuchina kan)
Maykan akllay punchapa kullkikunata rikukun shinallatak maykan yanapak, kay kullkikuna mana alli kakpi, mana alli shamukpi
chaykunapash llakichiy tukunami kan:
Ishkay watapami mana hayñikunata charin maykan runakuna mana allita rurashkaymanta.
Maykan akllay runa kari kashpa shinallatak warmi kashpapash, akllay tukushka kashpa mana akllay tukushka kashpa, mana alli
kullkiwan llamkashka kashpaka llakichiy tukunami kan.
LLAKICHIY
Mashna mana alli kullkita hapishka kashpapash chay ishkanchiktami kutichina kan.
Shinallatak, akllay tukushka kashpapash mana allichu kana kan, shinallatak mana alli kullkita
hapishka kashpapash, kaykunataka maykan kullkita rikukukman kushka kashpash chayshuk
mishashka runakunami llakichiy tukuna kan; kay runaka maymantami willana kan, ñapashi
willachishpa sakina kan.
Kamachiy shinallatak yanka runakuna, llaktamanta shinallatak ista llaktamanta mana alli kullkikunata yanapashka kakpipash mana
allichu kan, chaykunaka kamachiykunapimi tiyakun.
LLAKICHIY
kimsanchishka kullkikunatami kuna
Kullki yupaykuna mana alli kashpa (kay Art. 298, Código de la Democracia nishka)
Llakta tantanakuymanta akllari runakuna shinallatak Tantanakuypura tuparishpapash kay kullkikunataka allikunatami tukuchina
mana mapa kullki kanachu.
LLAKICHIY
Imapa hapi tukushka kashpapash chaytaka chinkachinkami, shinallatak Imatak kamachiypi
nikukta rikunami kan, shinallatak hatun llakikuna tiyakpipash paktachinami kan.
36
Kay CNE ukupi mana killkarishka ukukuna mana yankata (kay Art. 303, Código de la Democracia nishka)
Maykan ukukunapash yankamanta akllaymanta ninakushpapash, shinallatak kaykunaka kay CNE ukupimi imakunata
rurankapapash killkarishka kana kan.
LLAKICHIY
Pichka waranka kullkikunatami kuna kan ashalla multanishkata shinallatak ishkay chunka
kullkitami kuna kan; ña kutin chaykunatallatak ruranakushpaka chay ukuka ña kamachiy runa
shinami kullkita kuna kan.
LLAKICHIY
Haykatami Shayachina kan, akllaykunamanta paykunaka ña mana imakunatapash akllay
hawaka imakunatapash ninachu kan.
Ishkay watapimi kay akllaykunaka ña mana katita ushankuna, kaykunaka ña willashpa sakishkapimi ña chaymanta yupay kallarin
shinallatak ima puncha taripayta kallarishkamantami katina kan.
38
VII. CNE ÑA IMA LLAKIKUNATA KAMACHIY HAWA CHURASHKATAKA
PAKTACHINAMI KAN CHAYKUNAKA MANA AKLLAYMAN RISHKAMANTA
SHINALLATAK MANA AKLLAY KUSKAMAN RISHKAMANTAMI LLAKICHIY TUKUNA KAN.
Ña nishkakunamanta, tukuyta rikukukpi, kay Consejo Nacional Elcetoralka, mahan mana akllankapak rishkakunata rikuna kan,
mahan mamakamachikwan llakikunata charishpaka mana ushanchu, kaykunataka ima rikuykunaka Tribunal Contencioso
Electoral ukumi rikukuna kan, chay shinami kimsa punchakunapi kana kan.
Ñan:
Constitución de la República de Ecuador.
Ley Orgánica Electoral y de Organizaciones Políticas de la República del Ecuador, Código de la Democracia.
Reglamento de Trámites Contencioso Electorales del Tribunal Contencioso Electoral.v