i

|
… -

DISSERT. I. DE SCRIPTORIBUS GENERATIM. 3*,

V. ' ii adfererent per illud Millenarium Chrifti regnum homines qui
I! buslibet voluptatibus, etiam illicitis & inhoneftis, quales nimi
! - rum Cerinthus ipfe , carni addiétus expetebat, effè fruituros.
Deinde quod omnia legis mofaicæ præcepta, puta circumcifio
nis, feftorum, fàcrificiorum, immolationum, baptifmorum,
& aliarum quarumlibet ceremoniarum per totum illud idem
| tempus efle ab omnibus five judæis, five Chriftianis, five aliis
. quibuslibet obfervanda docerent. Quae quidem quam merito
| jüre ab fan&is Ecclefiæ Do&oribus fint profcriptâ, nemo eft,
qui non ultro fateatur. Neque enim ulli licebit umquam illi
citis frui voluptatibus: neque lex Moyfis, a ChriftoTDomino
. femel abrogata, vigebit umquam amplius, & nullus umquam
præceptis illius atque mandatis rurfum tenebitur.
' , ARTICU LUS II.
- Sentemtiae Catholicorum Chiliqffarum.
§. I. .
•
Opiuiones Papiae ö' Irenaei explicamtur, ubi ö* de ultimis hujus
adverfus haerefès libri capitibus.
Verum hæc erronea Millenariorum, aliis hærefibus erro
ribusque addi&torum opinio, quo potiori jure, ab orthodoxis
fcriptóribus reje&a eft,Teo diligentiori examine perfcrutandum,
num alii Chiliaftæ, orthodoxi, qui ab his hæreticis vix um
uam ab ullo diftinguuntur, eorumdem revera errorum confcii
uerint & fautores. -

Catholicorum vero Chiliaftarum agmen ducere folet Pa

pias Hierapolitanus Epifcopus, qui etiam a plerisque hujus opi
nionis parens & au£tor effe traditur. Eufebius autem fenten
Lib. 3. HĘ.
tiam ejus fic explicat: Idem praeterea fcriptor monnulla mudae v0 cap. - •*
39•
cis traditione ad fè pervemiffè teftatur, novas quasdam fcilicet Ser
vatoris parabolis, ac prædicatiónes, aliaque fâbulis propria. In
ter quae &* mille annorum fpatium, poft corporum refurre£fionem » •
- -
• , ,
, … -* - —
fore dixit, quo regnum Chrifti corporaliter ftet in orbe terrarum.
' Quae quidemi ita opinatus effè videtur Papias, ex male intelleétis
2Thejaur. Tom. I. … Tt - Apoff0
 33o AERAE CHRISTIANÆ SAECULI II. *.
Apoftolorum marrationibus; cum ea quae arcano quodam fenfü ë*
exempli caufà ab illis dicebántur, momi fàtis pervidiffet. Fuit enim
mediocri admodum ingenio præditus, ut ex fcriptis illius comjicere
licet: plerisque tamen poff ipfum Ecclefiafticis fcriptoribus ejtisdem
erroris tn; âuoia; aùræ 333n; occafionem præbuit, hominis vetuftate
fentemtiam fuam tuentibus, puta Irenæo, Ü' fiquis alius ejusdem
opinionis fiutor τα ομοια τgowor, exftitit. Quális fuerit Papias
aperte docet ibi Eufebius, ubi eum tradit fuiffe ingenio admo
dum mediocri. Ne quis vero id a fe temere adfertum effe cre
deret, illud idem ÉÉÉ defumto ex ejus fcriptis,
quæ tum
temporis omnium terebantur manibus, argumento invi&te de
monftrat.
Lib. 3. Hift. Quid ergo inquies? nonne idem ipfe Eufebius paulo fu
cap. 36. perius fcripfèrat: Papias Hierapolitamus Epifcopus, eadem aetate
çelebris fuit, vir in primis difertus, Ö* eruditus, ac fèripturarum
peritus? Certe vir ingenio tam mediocri præditus, non poteft
tanto exornari facundiæ & eruditionis elogio. At quid vetat,
ajunt quidam, quominus vir ingenii etfi mediocris, nativa ta
men quadam elóquentia, nec mediocri fcripturarum {àcrarum
eruditione probe fnftru&us fuerit? alitér tamen hunc difficulta
tis nodum folvit Valefius, ubi in hunc pofteriorem Eufebii lo
cum obfervat, totum illud Papiæ elogium neque in manufcrip
tis codicibus Maz. Medic. & Fick. neque inlatina Rufini vér
fione reperiri. Unde nullus ille dubitat, hæc verba ab impe
rito ?? fcholiafte fuiffe adjeéta præter Eufebii mentem at
que fententiam. - -

Quidquid autem de præftanti aut mediocri Papiæ ingenio

dicatur, nihil profe&to aliud opinione ejus definitum fcribit Eu
febius, nifi Chriftum per mille annos poft refurre&tionem toto
* •
terrarum in orbe corporaliter ora uatixog cum fan&is hominibus
regnaturum. Quam autem felicitatem, quasve delicias fecum
-*' . .
invexerit illud corporale Chrifti regnum, ibi non explicat.
Verum Irenæus, quiem primum ejusdem Papiæ fe&atorem Eu
febius, Hieronymusque appellant, illas iisdém Papiæ verbis ita
*5. c. 33. defcribit: Venient dies in qüibus vineae mafçentur, jingulæ decem
millia palmitum habentes , & im.umo palmite dema miilia brachio
~ _ . • - • - v. ·· · Trtum,
v.
 DISSERT. I. DE SCRIPTORIBUS GENERATIM. 33t
*um, ö* in umo brachio dema millia flagellorum, J° in unoquoque
flagello de//a milia botrorum, ö* im uno quoque botro, demâ millia
acinorum, Ö* umumquodque acinum expreffüm dabit viginti quin
ue metretas vimi. Et cum eorum apprehenderit aliquis fanétorum
otrum, alius clamabit: Botrus ego melior fum, me fume, per me
Dominum benedic. Similiter J*gramum tritici decem millia fpica
| -
-
rum generaturum , Ù* umamquamque fpicam habituram decem
millia granorum, ö* umumquodque graniim quinque bilibres fimilae
clarae mundæ; Ü' reliqua autem poma & femina ô° herbam fe
cumdum congruentiam iis confequentem. Et omnia animalia iis ci
bis utentia, quæ a terra accipiuntur pacifica ö* confentanea invi
cem fieri fubjeéta hominibus cum omni jubjeéîione. Haec autem
Papias johammis auditor , Polycarpi autem contubernalis, vetus
' homo, per fcripturam teftimonium perhibet in quarto librorum
fuorum, funt enim illi quinque libri confçripti; Ö* adjecit dicens:
THæc autem credibilia funt credemtibus. `Et juda, inquit, prodi
turo mon credente ö* interrogante: Quomodo ergo tales gemiturae
a Domino perficientur? Dixiffè Dominum: videbunt, qui venient
in illa. Haec Irenæus de Papiæ fententia, cui & ipfe ultro fub
{cripfit, eamque tuitus eft.
Quid autem de hoc Millenario tempore amplius ftatuerit
Papias, ex ipfomet Irenæo, qui in eadem penitus cum illo fuit
opinione, hic exponendum eft; ut una eademque opera quid
uterque hoc de argumento fenferit, omnium fubjiciamus oculis.
Irenæus itaque ultimis libri quinti adverfus hærefes capitu
lis docetjuftos homines poft refurre&ionem per mille annorum
tempus in ea carne, in qua ærumnas pertulerant, debitam mer
cedem, & promiffum a Chrifto eorum omnium, quæ propter
ipfum dimiferant, centuplum accepturos. _ Quæ enim, inquit,
À in hoc faeculo centupla, ö* prtndia, exhibita pauperibus, ö*
Icazmae, quæ redduntur: Tunc autem ea reddentur, atque exhi
bebuntür, qttnmdo regnabunt juffi, furgentes a mortuis; qudmdo
ô° creatura removata, ô° liberata multitudinem fruétificabit umi
verfae efcae ex rore cæli ö* fèrtilitate terrae. Tantam vero ex
ipfo Papia probat futuram terræ ubertatem; ut vix ac ne vix
<quidem ulli umquam fiat credibilis. Neque porro alia dum i
-
* Tt 2 - taXat