Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
ἄνδρες, τὰ μὲν δὴ πόλεος ἀσφαλῶς θεοὶ Ancianos, el timón de la ciudad que los
πολλῷ σάλῳ σείσαντες ὤρθωσαν πάλιν. dioses bajo tremenda tempestad
habían conmovido, hoy de nuevo
ὑμᾶς δ᾽ ἐγὼ πομποῖσιν ἐκ πάντων δίχα enderezan rumbo cierto.
ἔστειλ᾽ ἱκέσθαι τοῦτο μὲν τὰ Λαΐου Si yo por mis emisarios os he mandado
σέβοντας εἰδὼς εὖ θρόνων ἀεὶ κράτη, aviso, a vosotros entre todos los
ciudadanos, de venir aquí, ha sido
τοῦτ᾽ αὖθις, ἡνίκ᾽ Οἰδίπους ὤρθου πόλιν, porque conozco bien vuestro respeto
κἀπεὶ διώλετ᾽, ἀμφὶ τοὺς κείνων ἔτι ininterrumpido al gobierno de Layo, y
también, igualmente, mientras regía
παῖδας μένοντας ἐμπέδοις φρονήμασιν.
Edipo la ciudad; porque sé que, cuando
ὅτ᾽ οὖν ἐκεῖνοι πρὸς διπλῆς μοίρας μίαν él murió, vuestro sentimiento de
lealtad os hizo permanecer al lado de
καθ᾽ ἡμέραν ὤλοντο παίσαντές τε καὶ
sus hijos.
πληγέντες αὐτόχειρι σὺν μιάσματι,
Y pues ellos en un solo día, víctimas de
ἐγὼ κράτη δὴ πάντα καὶ θρόνους ἔχω un doble, común destino, se han dado
γένους κατ᾽ ἀγχιστεῖα τῶν ὀλωλότων. muerte, mancha de fratricidio que a la
vez causaron y sufrieron, yo, pues, en
ἀμήχανον δὲ παντὸς ἀνδρὸς ἐκμαθεῖν razón de mi parentesco familiar con los
ψυχήν τε καὶ φρόνημα καὶ γνώμην, πρὶν caídos, todo el poder, la realeza asuma.
ἂν Es imposible conocer el ánimo, las
ἀρχαῖς τε καὶ νόμοισιν ἐντριβὴς φανῇ. opiniones y principios de cualquier
hombre que no se haya enfrentado a la
ἐμοὶ γὰρ ὅστις πᾶσαν εὐθύνων πόλιν
experiencia del gobierno y de la
μὴ τῶν ἀρίστων ἅπτεται βουλευμάτων legislación.
ἀλλ᾽ ἐκ φόβου του γλῶσσαν ἐγκλῄσας A mí, quienquiera que, encargado del
ἔχει gobierno total de una ciudad, no se
κάκιστος εἶναι νῦν τε καὶ πάλαι δοκεῖ·
acoge al parecer de los mejores, sino
que, por miedo a algo, tiene la boca
καὶ μεῖζον ὅστις ἀντὶ τῆς αὑτοῦ πάτρας cerrada, de tal me parece —y no solo
φίλον νομίζει, τοῦτον οὐδαμοῦ λέγω. ahora, sino desde siempre— un
individuo pésimo.
ἐγὼ γάρ, ἴστω Ζεὺς ὁ πάνθ᾽ ὁρῶν ἀεί,
Y el que en más considera a un amigo
οὔτ᾽ ἂν σιωπήσαιμι τὴν ἄτην ὁρῶν que a su propia patria, éste no me
στείχουσαν ἀστοῖς ἀντὶ τῆς σωτηρίας, merece consideración alguna; porque
yo —sépalo Zeus, eterno escrutador de οὔτ᾽ ἂν φίλον ποτ᾽ ἄνδρα δυσμενῆ
todo— ni puedo estarme callado al ver χθονὸς
que se cierne sobre mis conciudadanos θείμην ἐμαυτῷ, τοῦτο γιγνώσκων ὅτι
no salvación, sino castigo divino, ni
podría considerar amigo mío a un ἥδ᾽ ἐστὶν ἡ σῴζουσα καὶ ταύτης ἔπι
enemigo de esta tierra, y esto porque πλέοντες ὀρθῆς τοὺς φίλους ποιούμεθα.
estoy convencido de que en esta nave
está la salvación y en ella, si va por τοιοῖσδ᾽ ἐγὼ νόμοισι τήνδ᾽ αὔξω πόλιν,
buen camino, podemos hacer amigos. καὶ νῦν ἀδελφὰ τῶνδε κηρύξας ἔχω
Estas son las normas con que me ἀστοῖσι παίδων τῶν ἀπ᾽ Οἰδίπου πέρι·
propongo hacer la grandeza de Tebas, y
Ἐτεοκλέα μέν, ὃς πόλεως ὑπερμαχῶν
hermanas de ellas las órdenes que hoy
he mandado pregonar a los ciudadanos ὄλωλε τῆσδε, πάντ᾽ ἀριστεύσας δόρει,
sobre los hijos de Edipo: a Etéocles, que
τάφῳ τε κρύψαι καὶ τὰ πάντ᾽ ἀφαγνίσαι
luchando en favor de la ciudad por ella
ha sucumbido, totalmente el primero ἃ τοῖς ἀρίστοις ἔρχεται κάτω νεκροῖς.
en el manejo de la lanza, que se le τὸν δ᾽ αὖ ξύναιμον τοῦδε, Πολυνείκη
entierre en una tumba y que se le λέγω,
propicie con cuantos sacrificios se
dirigen a los más ilustres muertos, bajo ὃς γῆν πατρῴαν καὶ θεοὺς τοὺς ἐγγενεῖς
tierra; pero a su hermano, a Polinices φυγὰς κατελθὼν ἠθέλησε μὲν πυρὶ
digo, que, exiliado, a su vuelta quiso
πρῆσαι κατ᾽ ἄκρας, ἠθέλησε δ᾽ αἵματος
por el fuego arrasar, de arriba a abajo,
la tierra patria y los dioses de la raza, κοινοῦ πάσασθαι, τοὺς δὲ δουλώσας
que quiso gustar la sangre de algunos ἄγειν,
de sus parientes y esclavizar a otros; a
τοῦτον πόλει τῇδ᾽ ἐκκεκήρυκται τάφῳ
éste, heraldos he mandado que
anuncien que en esta ciudad no se le μήτε κτερίζειν μήτε κωκῦσαί τινα,
honra, ni con tumba ni con lágrimas:
ἐᾶν δ᾽ ἄθαπτον καὶ πρὸς οἰωνῶν δέμας
dejarle insepulto, presa expuesta al
azar de las aves y los perros, miserable καὶ πρὸς κυνῶν ἐδεστὸν αἰκισθέν τ᾽
despojo para los que le vean. ἰδεῖν.
[2.36.1] 'Ἄρξομαι δὲ ἀπὸ τῶν προγόνων 36.— Comenzaré primero por los
πρῶτον· δίκαιον γὰρ αὐτοῖς καὶ πρέπον antepasados, pues es justo, y adecuado
δὲ ἅμα ἐν τῶι τοιῶιδε τὴν τιμὴν ταύτην además en tal circunstancia, concederles
τῆς μνήμης δίδοσθαι. τὴν γὰρ χώραν οἱ el honor del recuerdo, ya que ellos, que
αὐτοὶ αἰεὶ οἰκοῦντες διαδοχῆι τῶν habitaron siempre el mismo país a lo
ἐπιγιγνομένων μέχρι τοῦδε ἐλευθέραν largo de las sucesivas generaciones,
δι' ἀρετὴν παρέδοσαν. gracias a sus méritos, nos lo legaron libre
hasta este momento.
[2.36.2] καὶ ἐκεῖνοί τε ἄξιοι ἐπαίνου καὶ
ἔτι μᾶλλον οἱ πατέρες ἡμῶν· κτησάμενοι Si dignos de elogio eran ellos, más aún lo
γὰρ πρὸς οἷς ἐδέξαντο ὅσην ἔχομεν son nuestros padres, pues al hacerse con
ἀρχὴν οὐκ ἀπόνως ἡμῖν τοῖς νῦν el imperio que tenemos a más de lo que
προσκατέλιπον. heredaron, nos lo dejaron no sin esfuerzo
a nosotros, los del momento presente.
[2.36.3] τὰ δὲ πλείω αὐτῆς αὐτοὶ ἡμεῖς
En su mayor parte lo hemos aumentado
οἵδε οἱ νῦν ἔτι ὄντες μάλιστα ἐν τῆι
nosotros, sobre todo los que aún
καθεστηκυίαι ἡλικίαι ἐπηυξήσαμεν καὶ
estamos en la madurez, y además hemos
τὴν πόλιν τοῖς πᾶσι παρεσκευάσαμεν καὶ
logrado una ciudad capacitada en todos
ἐς πόλεμον καὶ ἐς εἰρήνην
los aspectos tanto para la guerra como
αὐταρκεστάτην.
para la paz.
[2.36.4] ὧν ἐγὼ τὰ μὲν κατὰ πολέμους
De todo ello, omitiré los hechos bélicos
ἔργα, οἷς ἕκαστα ἐκτήθη, ἢ εἴ τι αὐτοὶ ἢ
en los que se consiguió cada cosa, o si
οἱ πατέρες ἡμῶν βάρβαρον ἢ Ἕλληνα
nosotros o nuestros padres rechazamos
πολέμιον ἐπιόντα προθύμως
con coraje al enemigo invasor, fuera
ἠμυνάμεθα, μακρηγορεῖν ἐν εἰδόσιν οὐ
bárbaro o griego, por no querer
βουλόμενος ἐάσω· ἀπὸ δὲ οἵας τε
extenderme entre gentes que lo saben;
ἐπιτηδεύσεως ἤλθομεν ἐπ' αὐτὰ καὶ μεθ'
sin embargo, con qué actitud llegamos a
οἵας πολιτείας καὶ τρόπων ἐξ οἵων
ello, con qué régimen político y por qué
μεγάλα ἐγένετο, ταῦτα δηλώσας πρῶτον
forma de ser se engrandeció, eso es lo
εἶμι καὶ ἐπὶ τὸν τῶνδε ἔπαινον, νομίζων
que voy a exponer primero, y luego el
ἐπί τε τῶι παρόντι οὐκ ἂν ἀπρεπῆ
elogio de éstos, por creer que en la
λεχθῆναι αὐτὰ καὶ τὸν πάντα ὅμιλον καὶ
circunstancia presente no resultaría
ἀστῶν καὶ ξένων ξύμφορον εἶναι
inadecuado decirlo y que sería
ἐπακοῦσαι αὐτῶν.
conveniente que lo escuchara toda la
multitud, sean ciudadanos o extranjeros.
[2.37.1] 'Χρώμεθα γὰρ πολιτείαι οὐ καρποῦσθαι ἢ καὶ τὰ τῶν ἄλλων
ζηλούσηι τοὺς τῶν πέλας νόμους, ἀνθρώπων.
παράδειγμα δὲ μᾶλλον αὐτοὶ ὄντες τισὶν
ἢ μιμούμενοι ἑτέρους. καὶ ὄνομα μὲν διὰ
τὸ μὴ ἐς ὀλίγους ἀλλ' ἐς πλείονας οἰκεῖν [2.39.1] 'Διαφέρομεν δὲ καὶ ταῖς τῶν
δημοκρατία κέκληται· μέτεστι δὲ κατὰ πολεμικῶν μελέταις τῶν ἐναντίων
μὲν τοὺς νόμους πρὸς τὰ ἴδια διάφορα τοῖσδε. τήν τε γὰρ πόλιν κοινὴν
πᾶσι τὸ ἴσον, κατὰ δὲ τὴν ἀξίωσιν, ὡς παρέχομεν, καὶ οὐκ ἔστιν ὅτε
ἕκαστος ἔν τωι εὐδοκιμεῖ, οὐκ ἀπὸ ξενηλασίαις ἀπείργομέν τινα ἢ
μέρους τὸ πλέον ἐς τὰ κοινὰ ἢ ἀπ' μαθήματος ἢ θεάματος, ὃ μὴ κρυφθὲν
ἀρετῆς προτιμᾶται, οὐδ' αὖ κατὰ πενίαν, ἄν τις τῶν πολεμίων ἰδὼν ὠφεληθείη,
ἔχων γέ τι ἀγαθὸν δρᾶσαι τὴν πόλιν, πιστεύοντες οὐ ταῖς παρασκευαῖς τὸ
ἀξιώματος ἀφανείαι κεκώλυται. πλέον καὶ ἀπάταις ἢ τῶι ἀφ' ἡμῶν αὐτῶν
ἐς τὰ ἔργα εὐψύχωι· καὶ ἐν ταῖς
[2.37.2] ἐλευθέρως δὲ τά τε πρὸς τὸ
παιδείαις οἱ μὲν ἐπιπόνωι ἀσκήσει εὐθὺς
κοινὸν πολιτεύομεν καὶ ἐς τὴν πρὸς
νέοι ὄντες τὸ ἀνδρεῖον μετέρχονται,
ἀλλήλους τῶν καθ' ἡμέραν
ἡμεῖς δὲ ἀνειμένως διαιτώμενοι οὐδὲν
ἐπιτηδευμάτων ὑποψίαν, οὐ δι' ὀργῆς
ἧσσον ἐπὶ τοὺς ἰσοπαλεῖς κινδύνους
τὸν πέλας, εἰ καθ' ἡδονήν τι δρᾶι,
χωροῦμεν.
ἔχοντες, οὐδὲ ἀζημίους μέν, λυπηρὰς δὲ
τῆι ὄψει ἀχθηδόνας προστιθέμενοι.
[2.37.3] ἀνεπαχθῶς δὲ τὰ ἴδια [2.39.2] τεκμήριον δέ· οὔτε γὰρ
προσομιλοῦντες τὰ δημόσια διὰ δέος Λακεδαιμόνιοι καθ' ἑαυτούς, μεθ'
μάλιστα οὐ παρανομοῦμεν, τῶν τε αἰεὶ ἁπάντων δὲ ἐς τὴν γῆν ἡμῶν
ἐν ἀρχῆι ὄντων ἀκροάσει καὶ τῶν νόμων, στρατεύουσι, τήν τε τῶν πέλας αὐτοὶ
καὶ μάλιστα αὐτῶν ὅσοι τε ἐπ' ὠφελίαι ἐπελθόντες οὐ χαλεπῶς ἐν τῆι ἀλλοτρίαι
τῶν ἀδικουμένων κεῖνται καὶ ὅσοι τοὺς περὶ τῶν οἰκείων ἀμυνομένους
ἄγραφοι ὄντες αἰσχύνην ὁμολογουμένην μαχόμενοι τὰ πλείω κρατοῦμεν.
φέρουσιν.
[2.38.1] 'Καὶ μὴν καὶ τῶν πόνων πλείστας
[2.39.3] ἁθρόαι τε τῆι δυνάμει ἡμῶν
ἀναπαύλας τῆι γνώμηι ἐπορισάμεθα,
οὐδείς πω πολέμιος ἐνέτυχε διὰ τὴν τοῦ
ἀγῶσι μέν γε καὶ θυσίαις διετησίοις
ναυτικοῦ τε ἅμα ἐπιμέλειαν καὶ τὴν ἐν
νομίζοντες, ἰδίαις δὲ κατασκευαῖς
τῆι γῆι ἐπὶ πολλὰ ἡμῶν αὐτῶν
εὐπρεπέσιν, ὧν καθ' ἡμέραν ἡ τέρψις τὸ
ἐπίπεμψιν· ἢν δέ που μορίωι τινὶ
λυπηρὸν ἐκπλήσσει.
προσμείξωσι, κρατήσαντές τέ τινας ἡμῶν
[2.38.2] ἐπεσέρχεται δὲ διὰ μέγεθος τῆς πάντας αὐχοῦσιν ἀπεῶσθαι καὶ
πόλεως ἐκ πάσης γῆς τὰ πάντα, καὶ νικηθέντες ὑφ' ἁπάντων ἡσσῆσθαι.
ξυμβαίνει ἡμῖν μηδὲν οἰκειοτέραι τῆι
ἀπολαύσει τὰ αὐτοῦ ἀγαθὰ γιγνόμενα
[2.39.4] καίτοι εἰ ῥαιθυμίαι μᾶλλον ἢ
πόνων μελέτηι καὶ μὴ μετὰ νόμων τὸ
[2.40.4] καὶ τὰ ἐς ἀρετὴν ἐνηντιώμεθα
πλέον ἢ τρόπων ἀνδρείας ἐθέλομεν
τοῖς πολλοῖς· οὐ γὰρ πάσχοντες εὖ, ἀλλὰ
κινδυνεύειν, περιγίγνεται ἡμῖν τοῖς τε
δρῶντες κτώμεθα τοὺς φίλους.
μέλλουσιν ἀλγεινοῖς μὴ προκάμνειν, καὶ
βεβαιότερος δὲ ὁ δράσας τὴν χάριν ὥστε
ἐς αὐτὰ ἐλθοῦσι μὴ ἀτολμοτέρους τῶν
ὀφειλομένην δι' εὐνοίας ὧι δέδωκε
αἰεὶ μοχθούντων φαίνεσθαι, καὶ ἔν τε
σώιζειν· ὁ δὲ ἀντοφείλων ἀμβλύτερος,
τούτοις τὴν πόλιν ἀξίαν εἶναι
εἰδὼς οὐκ ἐς χάριν, ἀλλ' ἐς ὀφείλημα τὴν
θαυμάζεσθαι καὶ ἔτι ἐν ἄλλοις.
ἀρετὴν ἀποδώσων.