Domagala, Chosia - Atlas Histopatologii PDF

Prof. dr hab. med.
Wenanciusz Domagala
Kierownik Zakladu Patomorfologii i Katedry Patologii
Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie
Prof. dr hab. med. Maria Chosia

Profe sor w Zakladzie Patomorfologii
Prof. dr hab. med. Elżbieta Urasińska

Profesor w Zakladzie Patomorfologii
objaśnienia
Atlas ułożony jest w kolejnoŚci alfabetycznej łacińskich nazw zmian patologicznych. Aby obraz
morfologiczny danej jednostki można było łatwo odnaleŹc, nazwy w języ[u łaóińskim-wydru-
kowano na gÓrnym marginesie stron nieparzystych. Kolorem .'e.'nón1'' oznaczono nazw
nowotworów złoŚliwych lub potencjalnie złoś|iwych,krl|rllt.ltl u ie llltlrlll nowotworów łagodnycń,
a ko|orem czarnym oznaczono nazwy łacińskie pozostałych zmian. W opisie preparatów (nistrońach
parzystych) najpierw podana jest nazwa zmiany w języku łacińskim, poniie.;iłustym
drukiem po
polsku, jeszcze niżej w języku angielskim. Typ histologiczny nowotworu oznaczony jest pod
główną
nazwą nowotworu kursywą. Synonimy nazw Zaznaczone są kurspvą w nawiasie. Na końcu
atlasu
;f;ftlffi1i
w języku angiel s nazw pre-
;H:**
.eozyną.
Prawie wszystkie preparaty histologiczne
W niektórych przypadkach'
i cyto|ogiczne zostały zabarwione hematoksyliną
i gdzie zastosowano metody históchemiczne Iub immunońisto-
chemiczne, Zostały one podan.e w częŚci opisowej. Mikrofotograńe wykonano zuŻyciemobiektywÓw
powiększających 4 x, l0 x' 40 x i l00 x.
Explanations
This atlas is arranged in alphabetical order according to Latin names of pathologic processes. The Latin
names are printed in the upper margin of odd pages. Names of malignant or potentially malignant tumors
are printed in red. of benign tumors ir greerr and of the remaining disorders in black. Short description of
photomicrographs is provided on even pages facing the micrographs. Here the name of the disease is first
printed in Latin. below in Polish (bo|d) and fuńher below in English' Histologic type of a neoplasm is written
in italics. Synonyms are printed in italics and in brackets. At the end ofthe book there are indexes arranged
according to the name ofthe entity and organ involved as well as according to main chapters of pathology
i.e. circulatory disorders, degenerations and adaptative processes, inflammations and neoplasms.
Almost all specimens were hematoxylin and eosin stained. Some sections were treated with special
histochemical or immunohistochemical stains. Photomicrographs were taken using x 4, x lQ, x {Q, x IQQ
objectives.
ACTINOMYCOSIS
Promienica
Eng. ACTINOMYCOSIS
AC Ko|onie Actinomyces (+) zatopione w ,,morzu'' leukocytów obojętnochłonnych wielopła-

towych (-).
B Tkanka nacieczona zapa|nie z sąsiedztwa promieniowca. Widac liczne leukocyty obo-
jętnochłonne wielopłatowe (=) i histiocyty o piankowatej cytoplazmie (-;. Erytrocyty
i granulocyt kwasochłonny w świetle naczynia krwionoŚnego (+).
D W otoczeniu kolonii promieniowca (+) widac obflty naciek zapalny, złoiony głównie
z leukocytów obojętnochłonnych wielopłatowych (-) i histioc1'tów (+).
AC Actinomyces colonies (+) in the "sea" of neutrophils (-).

B Tissue in the vicinity of Actinomyces. Note numerous neutrophils (=) and foam cells (histiocytes)
(--). Erythrocytes and an eosinophil within a vessel lumen (=).
D Extensive inflammatory infiltrate mostly made of neutrophils (=) and histiocytes (+) around lcll'-
nomyces colonies (-).
10
ti'.
ACTINOMYCOSIS
@ a
a
C n
9r
t
t
ll
Gruczolak kosmkowy jelita grubego
Eng. VILLOUS ADENOMA OF THE LARGE INTESTINE
A Powierzchowny fragment gruczolaka kosmkowego. Widoczne są kosmkowate two]"y

pokryte nabłonkiem cylindrycznym (+)' Zrąb stanowi de1ikatne pasemko tkanki łącznej
z naczyniami włosowatymi (-).
Większe powiększenie gruczolaka kosmkowego. Pokrywę nabłonkową kosmkowatych
tworÓw stanowią komÓrki cylindryczne o znacznie wydłuzonych kształtach z wydłuzonymi
jądrami nieregulamie ułożonymi u podstawy komÓrek 1ub w wyższych częŚciach cytop1azmy.
Komórki kubkowe (-).
C Fragment tworu kosmkowatego. W Środku zrąb łącznotkankowy z naczyniami włosowa-
tymi. W nabłonku widac cechy neoplazji Śródnabłonkowej (dysplazji) Średniego stopnia,
przejawiające się zaburzeniem budowy architektonicznej z obecnoŚcią jąder nie tylko
u podstawy komórek (tzn. w pob1izu zrębu)' ale rowniez powyżej, w 2-3 rzędach (--).
Jądra są równiez nieco powiększone i wykazują pewien polimorflzm.
SuperficiaJ portion of a villous adenoma. Note the thin villous fronds covered by columnar epithelium
1-). The stalk is composed of connective tissue with blood vessels (=).
A high-power view of the villous adenoma. The villous fronds are covered by tall columnar celJs
with interspersed goblet cells (-). Note the somewhat disordered epithelium with elongated nuclei
located in basal or apical portion ofthe cytoplasm.
(_ A portion ofa villous lrond covered by epithelium with features ofmoderate intraepithelial neoplasia
(moderate dysplasia). Note the djsordered epithelium with slightly enlarged nuclei with mild pleo-
morphism. The nuclei are placed at varlous levels of columnar cells i.e. at the basal portion (near
the stroma) or higher in the cytoplasm. Therefore two or three rows of nuclei (-) are visible.
I2
ADENO\'TA VILLOSUVI INTESTINI CRASSI
AMELOBLASTOMA
( Ad ct t t t u t t t i tt o ttt ct )
Szkliwiak
Ene. AMELOBLASTOMA
(Adamantinoma)
AB Nowotwór (zębopochodny) zbudowany z ognisk tkanki nabłonkowej (--) położonych

w tkance łącznej (=). Nieregularne pasma nabłonkowe tworzą siatkowatą strukturę'
ogniska nablonkowe przypominają różne warstwy narządu szkliwotwórczego.
C Zewnętrzna warstwa komÓrek nabłonkowych (*) przypomina warstwę ameloblastów
narządu szkliwotwórczego. Tkanka łączna z naczyniami krwionoŚnymi (=).
D Fragment tkanki nabłonkowej przypominający miazgę narządu szkliwotwórczego.
Zapamiętaj!
. Ameloblastoma rozrasta się w sposób naciekający, daje nawroty' rzadko może dawacprze-
tz\tly.
AB An odontogenic tumor composed of epithelial islands (-)

lying in the flbrous connective tissue
stroma (-). Irregular cords of epithelial cells form plexiform pattern and resemble various layers
of developing tooth follicle.
C The outermost cells (-) resemble the ameloblastic layer of developing tooth follicle. Connective
tissue with blood vęssels (-).
D The central portion of the epithelial cord is composed of a loose network of cells resembling stellate
reticulum.
Remember!
. Ameloblastoma is characterized by an infiltrative growth and a tendency to recur. Sometimes, but
rarely, it may metastasize.
t4
L
AMELOBLASTOMA
AM\T,OIDOSIS GLANDULAE SUPRARENALIS
Skrobiawica nadnercza
Eng. AMYLOIDOSIS OF THE ADRENAL GLAND
A Fragment utkania kory nadnercza z widoczną walstwą kłębkowatą (--) i pasmowatą (-).
Szczególnie w warstwię pasmowatej zwracająuwagę obfite, bezpostaciowe złogi zabarwio-
nego na rózowo amyloidu.
B Fragment kory nadnercza ze złogamt amyloidu (-). W tkance tłuszczowej otaczającej
nadnercze widac przekro1e przez naczynia krwionoŚne z obfltymi złogamt amyloidu
w Ścianie (-).
C Ściana tętniczki z obfltymi złogami amyloidu.
D Duze powiększenie warstwy pasmowatej kory nadnercza ze złogami amyloidu (--)' które
olaczają komÓrki kory nadnercza (-), dezintegrując utkanie kory.
A A sample of the adrenal cortex with zona glomerukna (-) and zona fasciculata (-). In the latter
there is massive accumulation of pink amyloid.
B Amyloid deposits in the adrenal cortex (-). In the adipose tissue surrounding the adrenal gland
homogeneous, pink amyloid deposits are seen in the thickened arterial walls (-).
C An arterial wall with massive accumulation of amyloid
D A high-power view of zona fasciculala with amyloid deposits (-), which surround the cortical cells
(-) and disintegrate the architecture of the cortex.
16
AMYLOIDOSIS GLANDULAE SUPRARENALIS
11
AMYLOIDOSIS HEPATIS
Skrobiawica wątroby
Eng. AMYLOIDOSIS OFTHE LIVER
AB obfite, bezpostaciowe, kwasochłonne złogi skrobiowate (+) izolują od siebie komórki

wątrobowe i fragmenty bęlęczek (-). Przestrzęń bramno.żółciowa (+).
cD Duże powiększenie. Resaki beleczek wątrobowych (=) |eią ,,zastygłe w lawie'' amyloidu
(-).
AB Liver cells and fragmented cords of hepatocytes (=) have been separated by abundant, amorphous
pink amyloid deposits (+). Hepatic triad (+).
CD At high power, remnants of cords of hepatocytes (=) are seen isolated in the "lava" of amyloid
dePosits (+).
t8
AMYLODOSIS HEPATIS
l9
AM}LOIDOSIS RENIS
Skrobiawica nerki
Eng. AMYLOIDOSIS OF THE KIDNEY
A Dwa kłębuszki nerkowę z obfltymi, bezpostaciowymi złogami amyloidu (-).

BC Fragment kłębuszka nerkowego w większym powiększenlu. Zwracają uwagę obflte, bez-
postaciowe, kwasochłonne złogi amyloidu (-). Pętle naczyniowe kłębuszka (-). Listek
Ścienny torebki Bowmana (torebki kłębuszka) (+).
D Barwienie czerwienią Kongo' Między pętlami naczyniowymi widac złogi amyloidu (-)
zabarwione na kolor żółtawoczerwonv.
A Pink, eosinophilic amyloid deposits (-) are present in two glomeruli.

BC A fragment of a glomerulus at high power Note abundant, amorphous, eosinophilic amyloid (..).
Glomerular capillaries (-). Capsular (parietal) epithelium of Bowman's (glomerular) capsule
D An orange-red amyloid deposit is visible between gJomerular capillaries (-).A Congo red stain.
20
AMYLOIDOSIS RENIS
,ł
';
,r
,!
a?
'ł
ri
\
a ,.t,.
(
el
o.ą
I -
.Ł t 0!
La
a
4
.4
tl
ANTHRACOSIS ET FIBROSIS PULMONIS
Ęlica węglowa i włóknienie płuca
Eng. ANTHRACOSIS AND FIBROSIS OF THE LLNG
AB Tkanka łączna włÓknista z cechami szk]iwienia (+) i obfltymi złogami pyłu węglowego
(-).
C obflte złogi pyłu węglowego |eząw cfioplazmie makrofagów oraz pozakomórkowo'
D Fibroblasty (-) i kolagen (*) w tkance ł'ącznej włóknistej.
AB (.-) with carbon plgment deposits (=).

Fibrous connective tissue
C Carbon pigment accumulates within the cytoplasm of pulmonary macrophages and in the connective
tiss ue.
D Fibroblasts (-) and collagen (*) ln the fibrous connective tissue.
22
L
ANTHRACOSIS ET FIBROSIS PULMONIS
AIITHRACOSIS LYMPHONODI
Ęlica węglowa węzła chłonnego
Ene. ANTHRACOSIS OF THE LYMPH NODE
A Utkanie węzła chłonnego z obfitymi złogami pyłu węglowego.

(-;
Bc Ęłwęgtowy widoczny jest przede wszystkim w cytoplazmie makrofaeów w zatokach
węzła chłonnego.
D Grudka chłonna z oŚrodkiem rozmnaŻanta.
A A lymph node with carbon pigment deposits.

BC Carbon-laden macrophages (+) in the lymph node sinus'
D A lymphoid follicle with germinal center.
24
ANTHRACOSIS LYN4PHONODI
25
AORTITIS LUETICA
Kiłowe zapalenie aorty
Eng. SYPHILITIC AORTITIS
AB Fragment Ściany aorty (głównie przydanki) z przekrojami przez vasa vasorlrm. Widac
znacznie zwęż'one Światło tych naczyi(.) wskutek silnego rozrostu ich błony wewnętrznej
(-) (endarteritis obliterans lttetica), Naciek z komorek p|azmatycznych i limfocytÓw (+)
wokół naczyń.
C Naciek zapa|ny zł'oŻony z komÓrek plazmatycznych (+1 i limfocyów (-), uszkadzający
błonę Środkową aorty. Naczynie wtosowate (+).
AB A narrowed yasa rasorum (-) inthe adventitia of the aorta. Note obliterative endarteritis (-) which
leads to the narrowing of the lumens of lhe vasa that are surrounded by an infiltrate of lymphocytes
and plasma cells (+).
C lnflammatory infiltrate of plasma cells (..; and lymphocytes (=) destroysthe media. A capillary
vessel (+).
26
AORTITIS LUETICA
\
a
n
-r
'l
f,| ł,
e
.*tt4
27
APPENDICITIS PHLEGMONOSA
Ropowicze zapalenie wyrostka robaczkowego
Eng. ACUTE SUPPURATTVE APPEN DICITIS
A Błona Śluzowa i podśluzowa wyrostka robaczkowego bardzo obflcie nacieczota przez

leukocyty obojętnochłonne wielopłatowe (+).
B BłonamięŚniowanacięczonaprzęzleukocytyobojętnochłonnewielopłatowe.
c Błona mięśniowa (.*) i błona surowicza z cechami obrzęku (-). ZwrÓĆ uwagę na obfity
nacięk z leukocytów oboj ętn ochłonnych wielopłatowych.
D Błona mięŚniowa nacieczona przęz granulocyty (-). Jądra miocytów gładkich (-).
A A neutrophilic inflltrate (+) in the mucosa and submucosa.

B The muscularis propłc infiltrated by neutrophils.
C The muscularis propria (+) and serosa with edema (-). Note extensive neutrophilic infiltrate.
D (-)
A high-power view of neutrophilic infiltrate in the muscularis propria.The nuclei of myocytes
(-).
28
\,.
APPENDICITIS PHLEGMONOSA
29
ARTHRITIS RHETJMATOIDEA (1)
Reumatoida|ne zapalenie stawów
Eng. RHEUMATOID ARTHzuTIS (l)
ABCD Błona maziowa stawu z cechami kosmkowatego rozrostu. Rozplem komórek synowialnych
(-)' obrzęk podŚcieliska (-). Zwiększona liczbanaczyiwłosowatych, rozszerzenie Świa.
tłanaczyńwł'osowatych (*), nacieki z limfoc1tów i komórek plazmatycznych wokołnaczyń
włosowatych (>)' Zorganizowany włÓknik ( )i ) na powierzchni błony maziowej.
ABCD Synovial hypertrophy with formations of villi. Proliferation of synoviocltes (-). Stromal edema
(-). Note increased vascularity with diiated capiliaries (*) and a dense perivascular inflammatory
infl|trate (>) composed of plasma cells and lymphocytes. An organized fibrin ( >-ł; on the synovial
surface.
30
ARTHRITIS RHEUMATOIDEA (1)
Reumatoidalne zapalenie stawów
Ene. RHEUMATOID ARTHRITIS (2)
E Rozplem komórek błony maziowej (-) oraz obrzęk podŚcieliska (-) kosmka błony
maziowej.
F obfity naciek z limfocy.tÓw, komóręk p|azmalycznych (--) i makrofagów dookoła tozszę-
rZonego naczynia włosowatego.
G obfity naciek głównie z komórek p|azmatycznych, niekiedy dwujądrowych (-) dookoła
rozszerzonych naczyń włosowatych (*) oraz obrzęk podŚcieliska (-).
H Włóknik (-) w stadium organtzacji. Wśród mas włóknika widocznę są fibroblasty i ma-
krofagi.
C ec hy c harakterystyczne:
l . Proliferacj a i rozszerzenie naczyń włosowatych w błonie maziowej.
2. Mufkowate nacieki z limfocytów, plazmocytów i makrofagÓw dookoła naczyi włosowa-
tych.
3, obrzęk podŚcieliska.
4. Na powierzchni kosmków proliferacja komórek błony maziowej albo warstwa włóknika
w stadium organizacji.
Zapamiętaj!
. | + 2 + 3 + 4 + pannus (łuszczka) anlcylosisi
-
. organizacja = zam|ana w tkankę łączną
E A proliferation of synoviocytes (+) and stromal edema (-) of the synovial villus.
F A dense perivascular infiltrate made of lymphocytes, plasma cells (..) and macrophages.
G Numerous plasma cells - some of them binuclear ('*) - around dilated vessels (*). Stromal edema
(-1.
H Organizing fibrin (.-;. Among masses of fibrin there are scattered fibroblasts and macrophages.
C h ara c te rist ic le at u re s :
l.
lncreased vascularlty of synovium and vasodilatation.
2.
Perivascular infiltrates (lymphocytes, plasma cells, macrophages).
3.
Stromal edema.
4.
Synovial villi with either proliferation of surface synoviocl.tes or organizing fibrin layer.
Rememher!
c | + ) + 3 + 4 pal111US + ankylosis;
-
. organization offibrin = replacement offibrin by the connective tissue.
JZ
ffiT:llffiT#i#ffi
ENe. I}WASIVE ASPERGILLOSIS OF THE BRAIN
AB Tkankamózgowa (+) z ogniskowymi krwotokami (=) i polami martwicy (+).

CD Grzybnia kropidlaka (+), wokół ktÓrej widac naciek zapa|ny i zmiany krwotoczne (-).
Zapamiętaj!
l. KropidlakmożęnaciekaĆnaczyniakrwionośne,d|ategooprÓczreakcjizapaInejwystępują
zwykle zmiany krwotoczne i martwica.
2, Aspergillosis invąsiva występuje zwykle jako oportunistyczna infekcja u osób z immunosu.
preSJą.
AB Brain tissue (+) with hemorrhages (-) and necrosis (+).

CD Fungal hyphae (--) with inflammatory infiltrate and hemorrhage (-).
Remember!
I. Aspergillus can invade blood vessels therefore the necrotizing inflammation is combined with he.
morrhage.
2. lnvasive aspergillosis usually appears as an opportunistic infection in immunosuppressed hosts.
34
ASPERGILLOSIS INVASIVA CEREBRI
35
ASPERGILLOSIS PULMONIS
Grzybica kropidlakowa płuca
Eng. ASPERCILLOSIS OF THE LUNG
AB okrągła grzybnia kropidlaka (-) w Świetle większych przestrzeni powietrznych w płucu.

Brak odczynu zapalnego wokół grzybni.
CD Duze powiększenie grzybni kropidlaka. Zwraca uwagę charakterystyczny uklad i wygląd ni-
tek grzybni, które rozgałęziająsię pod kątem ostrym (ryc. D - barwienie metodą PAS).
Zapamiętaj!
. Aspergilltts w płucach zwykle ko|onizuje zmiany (jamy) gruz|icze, ropnie, stare zawały
lub rozstrzenie oskrzeli.
AB Fungus balls (-; in pulmonary cavities. No inflammatory reaction.

CD Proliferating masses offungal hyphae (i.e. fungus balls) branching at acute angles (Fig. D - PAS
stain).
Renenber!
'Inthelungs,Aspergillu.iusuallycolonizestuberculouscavities.abscesses,oldinfarctsorbronchiecta-
sls.
36
ASPERGILTOSIS PULMONIS
JI
ASTHMA BRONCHIALE
Astma oskrzelowa
Eng. BRONCHIAL ASTHMA
AB Przekój przez fragment oskrzela. Światto wypełnione wydzie|iną śluzową, w ktÓrej widac
komórki zapalne oraz złllszczone komórki nabłonkowe (--). W błonie śluzowej widac
komÓrki zapa|ne.. eozynofi|e, histiocyty, neutroflle, limfocyty i komórki plazmatyczne oraz
Iiczne naczynia włosowate i zmiany obrzękowe' Przerost gruczołów śluzowosurowicrych (-).
Przerost i rozrost mięŚni gładkich Ściany oskrzela ( >-+ 1.
C Przekrój przez fragment oskrzela wyścielonego nabłonkiem wielorzędowym migawko-
wym. Błona podstawna nablonka jest znacznie pogrubiała (-). (Porównaj z cienką błoną
podstawną oskrzela w zespole błon szklistych _ s.249 ryc. D). Błona mięśniowa(-) jest
'
wyrainie pogrubiała.
D Przekrój ptzęz gIuczoły śluzowo.surowicze z cęchami przęrostu i wydzieliną w Świetlę
gruczołu (--).
C ec hy c harakterystyczne :
l. Gęsta wydzielina Śluzowa wypełniająca Światło oskrzeli i oskrzelików.

2. Pogrubienie błony podstawnej nabłonka.
3' Nacieczenie Ściany przez eozynofile, makrofagi, nęutrofllę, limfocyty i komÓrki p\azma.
tyczne.
4. Przerost i rozrost mięŚni gładkich Ściany
5. Przerost gruczołów śluzowo.surowiczych,
AB A sample of a bronchus filled by thick mucous plug containing inflammatory cells and exfoliated
epithelial cells (-). There is intense chronic inflammation in the mucosa with numerous eosinophils,
histiocytes, neutrophils, lymphocy.tes, plasma cells, capillaries and edema. Hypertrophyof submucosal
seromucous glands (-). Hypertrophy and hyperplasia of smooth muscle cells ( >r ).
C A fragment ofthe wall ofthe bronchus. The basement membrane underneath the pseudostratified
ciliated mucosal epithelium is thickened (=). (Compare with the thin basement membrane of
a bronchus in hyaline membrane disease - page f49, Fig. D). Note thickened bronchial wall muscle
(..).
D Hypertrophy of mixed seromucous submucosal glands. Note mucous secretion in the glandular
lumen (-).
C haracterist ic feat ures :
1. Thick mucus fills bronchi and bronchioles.

2. Basement membrane of the epithelium is thickened.
3. Mucosa is infiltrated by eosinophils, macrophages, neutrophils, lymphocytes and plasma cells.
4. Hypertrophy and hyperplasia ofthe bronchial wall muscle.
5. Hypertrophy ofseromucous submucosal glands.
38
ASTHMA BRONCHIALE
39
ASTROCYTO\IA FI BRILLA RE
Gw iaździak włó kie nkowy
Eng. FIBRILLARY ASTROCYTOMA
AB Utkanię nowotworu mózgu zbudowanę z komÓrek przypominających astrocyty o długich

wypustkach. W porÓwnaniu z prawidłową tkanką mózgową liczba jąder jest-nieco zńęk-
szona.Leią one wśród utkania zbudowanego zprzepIatających się długich wypustek ko-
mÓrkowych. Jest to astrocytoma o I. złoŚliwości, czy|i dobrze zrożnicowany' pónieważ:
. polimorflzm jąder jest nieznaczny;
. brak mitoz;
. brak martwicy;
. wŚrÓd utkania glzawidać licznę drobne,,,pustę'' mikrowodniczki'
Zapamiętaj!
. astrocytoma jest glejakiem;
. ąStrocytomą jest guzem mózgu osób dorosłych;
. astrocytoma występuje w półkulach mózgu;
. przebieg kliniczny zalei:y od stopnia histologicznego zroinicowania;
. nowotwory te z upływem czasu stają się bardziej anaplastyczne (ulegają tzw. progresji).
AB a glioma which is characterized by tumor cells resembling flbńllary astrocytes. When

This is compared
with normal brain tissue the number of glial cell nuclei is increased. They are seen in the meshwork
of fine cltoplasmic processes. This is a low grade (1") i.e. well-differentiited astroc).toma, because:
. there is only a mild nuclear pleomorphism;
.
mitoses are absent;
.
there is no necrosis;
.
numerous small, "empty" microvacuoles are vlsible.
Rememher!
. astroc)'toma belongs to gliomas;
. astrocytoma is a brain tumor which aflects adults;
. astrocytoma usually occurs in cerebral hemispheres:
. a ciinical course depends on histologic grade,
' astrocytomas have a tendency to become more anaplastic with time (so called progression).
40
ASTROCYTOMA FIBRILLARE
4l
ĄTHERoSCLERoSIS (1)
(Arteriosclerosis )
Miażdżycowe stwardnienie tętnic

Ens. ATHEROSCLEROSIS (I)
AB Przekrój przez Ścianę tętnicy. Membrana elasticą interna (--). Nieco pogrubiała intima
(-). Takie rÓwnomierne pogrubienie nie ma bezpoŚredniego klinicznego znaczenia, aIę
może usposabiaĆ do miaizdizycy. Media (..). Adventitia (+).
CD Blaszka mlażldżlycowa (ognisko kaszowate _ atheroma) w ścianie tętnicy składa się z:
r) częścicentralnej, zbudowanej z bezpostaciowych mas lipidowych (ryc. C,
-), kryształów
cholesterolu (ryc. C, D, *), fragmentow zniszczonych komÓrek, komÓrek piankowatych
(makrofagów) obładowanych tłuszczami (s. 45, ryc' G, .-)' złogów wapnia (s. 45, ryc.
F,
-);
z) częŚci obwodowej (włóknistej otoczki), zbudowanej z komórek piankowatych (makrofa-
gów), komórek mięŚniowych gładkich (s' 45, ryc. H,
-), limfocytów, kolagenu (ryc. D;
s.45, ryc. E, --), naczyi włosowatych (vascularisatio) (ryc. D; s.45, ryc, E, -). Na
granicy z częściącentralną blaszki (ryc. D) widoczne są kryształy cholesterolu (*) o cha-
rakterystycznym kształcie wrzeciona, otoczone komÓrkami o|brzymimi wielojądrowymi
typu ciał obcych (>)'
AB A cross.section through an arterial wall. Interna| elastic membrane (+). A slightly thickened trlłl.-
ca intinta (-). Such mild and uniform thickening does not have a clinical significance but might
predispose Io atherosclerosis. Media ( +) Adrentitia (=).
CD An atheromatous plaque in the arterial wall is composed ot
l) a central core which contains lipids (Fig. Q, .-), cholesterol clefts (Figs. C, D, "), cellular debris,
lipid-laden foam cells (macrophages) (p. 45, Fig. Q, +) and calcium salts (p. 45, Fig. F,
f) a peripheral fibrous cap composed of foam cells, smooth muscle cells (p. 45, Fig. H,
-);
collagen (Fig. D; p.45, Fig.5.
-), lymphocy.tes,
proliferating small blood vessels (vascularization) (Fig. D;
p. 45, Fig. E, =+).
-)and
Between the peripheral and central part ofthe plaque (Fig. D) characteristic spindle-shaped cho-
lesterol clefts (*) are surrounded by foreign body multinucleated giant cells (>-).
42
ATFTEROSCLEROSIS (1)
43
ATHEROSCLEROSIS (2)
(Arteriosclerosis )
Miażdżycowe stwardnienie tętnic

Ene. ATHEROSCLEROSIS (2)
E obwodowa częŚc blaszki miażdżycowej. Tworzęnie nowych naczyń włosowatych (vasculari-

satio) (=), ko|agen (+) oraz kryształy cholesterolu (*) otoczone komÓrkami olbrzymimi
wieiojądrowymi typu ciał obcych (>-).
F Centralna częŚc blaszki miazdżycowej z licznymi zł'ogami wapnia koloru fioletowego
(-).
G Centralna częścblaszki miazdżycowej , Licznę piankowate makrofagi (--).
H obwodowa częŚc blaszki miazdŻycowej. Widać komórki mięŚniowe gładke (-).
Zapamiętai!
Najważniejsze morfologiczne powikłania miazdżycy tętnic:
'zaKrzep:
.krwotok:
.pęknięcie blaszki miażd'Życowej;
.zwapnlenlę;
.zmniejszenie w1trzymałoŚci (osłabienie) Ściany naczynia.
Najważniejsze klinicznie skutki miażdzycy tętnic:
. infarctus m).ocą rdii;
. encephalomalacia;
. aneur\'smą aortae abdominalisi
. gangraena pedis.
E an atheromatous plaque. Note new small blood vessels (vascularization) (-),

A peripheral part of
collagen (+) and cholesterol clefts (*) encased by foreign body multinucleated giant cells (>-)
F The core of the plaque with blue-colored calcium salt deposits (-).
G The core of the plaque. Note foam cells (macrophages) (.*).
H The peripheral part of the plaque. Smooth muscle cells (+).
Remenher!
The most important morphologic complications of allterosclerosis are'.
. thrombus:
. hemorrhage;
. plaque rupture;
. calcification:
. decreased strength ofarterial wall.
The most important clinical consequences of atherosclerosis are'.
. myocardial infarct;
. cerebral infarct;
. abdominal aortic aneurysm;
. gangrene of lower limbs.
44
ATROPHIA FUSCA MYOCARDII
Zalnk brunatny mięśnia sercowego
Eng. BROWN ATROPHY OF THE HEART
A Utkanie mięŚnia sęrcowego z wysmukłymi włÓknami mięŚniowymi.

BC Włókna mięŚniowe o wydłuzonych jądrach (--) z widocznymi złogami brązowego, drob-
noziarnistego barwnika (|ipofusc1na) przy biegunach jąder (-), Złogi tę mogą układac się
na kształt czapek napoleońskich lub wydłużacSmugowato, ZuttoĆ uwagę na poprzęczne
prążkowanie włókięn mięŚniowych. Zauwaz, że w mięśniusercowym jądra|eżąw Środku
komórki, natomiast wę włóknach szkieletowych mięŚni poprzecznie prązkowanych jądra
umiejscowione są na obwodzie komórki (porównaj s. 345, ryc. D)'
A Cardiac muscle with thinned myocytes.

BC Muscle cells with elongated nuclei (.*) and an accumulation of brown lipofuscin granules at both
ends of the nuclei (=). Note cross-striations of muscle cells. Recall that nuclei of cardiac myocfes
are placed in the center ofthe cells whereas in skeletal muscle cells they are seen at the cell periphery
(compare p. 345, Fig. D).
+o
ATROPHIA F{JSCA MYOCARDII
41
BRONCHOPNEUMONIA
Odoskrzelowe zapalenie płuc
Eng. BRONCHOPNEUMONIA
ABC
ABC rY eterogeneous. Some

in , still others are filled
hr ar walls (+).
D ha eolar space. Dilated
48
BRONCHOPNE,I.IMONTA
BRONCHOPNEUMONIA EX ASPIRATIONE
Zachłystowe zapalenie płuc
Eng. ASPIRATORY BRONCHOPNEUMONIA
AB Tkanka płucna z cechami zapalenia odoskrzelowego' z widocznymi resztkami pokarmo-

wymi w postaci tkanek roŚ1innych (-). W Świetle dwóch pęcherzykÓw (ryc. B) widoczne
są liczne komÓrki zapa|ne, głównie leukocyty obojętnochłonne wielopłatowe i makrofagi'
w przegrodzle międzypęcherzykowej widac poszerzone naczynia włosowate wypełnione
erytrocytami (-).
C KomÓrki roślinne.
D Włókno mięŚnia szkieletowego z widocznym poprzecznym prążkowaniem, otoczonę
komórkami zapa|nymt.
AB Microscopic features of bronchopneumonia and lood particles such as plant tissues (-). There is
vascular congestion in the alveolar walls (-). Note acute inflammatory exudate consisting mainly
of neutrophils and macrophages in the two neighbouring alveoli (Fig. B).
C Plant cells.
D A striated skeletal muscle surrounded by inflammatory cells.
50
BRONCHOPNEI.]MONIA EX ASPIRATIONE
51
Rakowiak jelita cienkiego
Eng. CARCINOID TUMOR OF THE SMALL INTESTINE
A Fragment ŚcianyjeIita cienkiego Z rozrostem rakowiaka w postaci licznych drobnych gniazd

(+), ktÓre naciekają błony mięŚniowe.' nlusculąris nuczsae et muscularis propria.
B Gniazda komórek rakowiaka naciekają błonę Śluzową (-), blaszkę mięśniową błony Ślu-
zoweJ Uamina muscularis nlucosae) (-) i błonę podśluzową ( >+ ).
C Utkanie rakowiaka w postaci gniazd komórek nowotworowych (--) otoczonych tkanką
łączną (-).
D Gniazda komórek rakowiaka w duzym powiększeniu (-). Komórki rakowiaka są doŚc
małe, okrągłe, o skąpej cytoplazmie. Jądra małe, okrągłe, podobne do sięb.ie kształtem,
wielkością i zabarwieniem (niewielki po1imorfizm, obraz monotonny - rÓwniez na ryc. A'
B,C)'z charakterystyczną ziarnistą chromatyną (ang' salt & pepper chromatin, chromatyrra
podobna do ziaren soli i pieprzu). Brak mitoz. KomÓrki kubkowe nabłonka błony śluzowej
/-\
A N umerous small sheets of tumor cells ('- ) invade n ttscu la ri.s nl ucosae and ttt ust u la ris propria of the
small intestine.
B Islands and sheets of tumor cells invade nrucosa (-). nuscttlaris nuco,sae (-) and subntttt'osa
(>).
C Clusters of tumor cells (..) surrounded by connective tissue (-).
D A high-power vjew of sheets of tumor cells (-). The tumor cęl|s are small. round with Scanty cyto-
plasm and round stippled nuclei (the characteristic salt & pepper chromatin). The tumor cells are
similar in shape. size and color. Note only mild nuclear pleomorphism and a generally homogenous
pattern (also on Figs. A, B, C) and no mitoses. Goblet cells in normal mucosa (-).
52
CARCINOID INTESTINI TE,NI.]IS
53
CARCINOMA COLI
Adettocu ft itttttttrt
Gruczolakorak okrężnicy
(dodatnia reakcja na obecnośc białka p53)
Eng. CARCINOMA OF THE COLON

Adenocarcinoma
(accumulation of p53 protein)
AB Gniazda gruczolakoraka naciekającego błonę Śluzową jelita grubego. W jądrach komórek

rakowych stwierdza się dodatnią reakcję immunohistochemiczną fiądra koloru brązowo-
czerwonego) na obecnośćbiałka p53, natomiastjądra nienowotworowych nabłonkowych
komórek błony Śluzowej są p53-ujemne fiądra koloru niebieskiego). (Zastosowano immu-
nohistochemiczną metodę streptawidyna-biotyna z monok-lonalnym przeciwciałemprze-
ciwko białku p53). Cęwki gruczołowe gruczo|akoraka (+). Przekroje poprzęczne przez
kypty jelita grubego (.+).
CD Jądra niektórych komórek rakowych tworzących cewki gruczołowe wykazują obecnośc
białka p53. Zwróc uwagę na cechy złoŚliwości jąder.
AB An accumulation of p53 protein in tumor cell nuclei (brown-red) of adenocarcinoma of the colon.
Note that nuclei of benign epithelial cells of normal mucosa are p53 negative (blue) (streptavidin-bio
tin immunohistochemical method with monoclonal p53 antibody). Tubules of the adenocarcinoma
(
- ). Cross-sectioned intesti nal g|ands (==ł).
CD Some nuclei of tumor cells forming tubules are p53 positive. Note the cytologic features of malig-
nancy in the tumor cell nuclei.
CARCINOMA COLI
Adenocarcinoma
ł
?o t 1*r-l
il
t
h!
l.
55
:),),:#,:r::?,:,:
Rak sygnetowatokomórkowy okrężnicy
( Rak śluzowokomórkowy okręznicy )
Eng. CARCINOMA OF THE COLON
Signet ring cell carcinotna
A Fragment utkania Ściany jelita grubego z widocznym naciekięm raka w błonie Śluzowej
(-) i podśluzowej (-). Gruczoły błony śJ.uzowęj (*). Muscttlaris mttcosae (>-+).
B Błona Śiuzowa nacieczona przez Sygnętowate komÓrki rakowe ('*). Gruczoł błony Śluzowej
(*)' Widoczne są równiez pojedyncze komÓrki zapalne.. granulocyt kwasochłonny (>-ł),
komorka plazmatyczna (> ).
C Błona mięśniowa nacieczol7a przęz komÓrki rakowe (-). Komórki mięŚni gładkich
(-).
D Sygnetowata komórka rakowa w dużym powiększeniu: jądro (--) zepchnięte na obwód
i uciŚnięte przez duiząwodniczkę zawierającą Śluz (-)'
A Carcinoma of the colon invading mucosa (+) and submucosa (=). Normal colonic mucosa (").
Muscularis mucosae (>+ ).
B Signet ring tumor cells (-) invading mucosa. Benign colonic gland (*). Sparse inflammatory infil-
trate: eosinophil ( >+ ), plasma cell (>).
C Muscularis propria rnvaded by tumor cells (-). Smooth muscle cells (-).
D A signet ring cell at high power. The nucleus (+) is pushed to the periphery of the cell and deformed
by a large vacuole containing mucus (-)
56
CARCINOMA COLI
Carcinoma mucocellulare
il
IL
-lr
3 o
51
CARCINONIA COLLI UTERI
('u rt' i tt o ttt ct p I u tt rte p i t lt e I i tt I t' i tt ru s it tt t t t
Rak płaskonabłonkowy inwazyjny szyjki macicy

ENS. CARCINOMA OF THE UTERINE CERVIX
lnyastve squamous cell carctnoma
AB Gniazda komórek rakotuurych rożnej wielkości(+) naciekają podścielisko łącznotkankowe,

w którym widac komórki zapalne, Fragment nabłonka więlowarstwowego płaskiego (=)'
pokrywającego częŚc pochwową szyjki mactcy'
CD Gniazda komÓrek rakowych (-). Jądra komórkowe z cechami złoŚliwoŚci. Komórki rako
we w środkugniazdwykazują cechy rogowacenia (dlategojest to rak płaskonabłonkowy).
Mitoza (=).
AB Groups of cancer cells (-) of various sizes invade stroma in which some inflammatory cells are
visible. Mature squamous epithelium (=+) on the surface of the vaginal part of the cervix.
CD A cluster of cancer cells (+). Note the morphologic features of malignancy in nuclei of tumor
cells. The tumor cells in the center ofthe clumps exhibit features ofkeratinization (therefore this is
squamous cell carcinoma). A mitotic figure (-).
58
CARCINOMA COLLI TJTERI
Carcinoma planoepitheliale invasivttru
59
l'l.lil..i]]\t'l l:.Ą lJ|-.}ii i ll -|il-.Fł-i
.t t. ),.
Rak płaskonabłonkowy inwazyjny szyjki macicy

Ene. CARCINOMA OF THE UTERINE CER\TX
I nvas iw s cl Lto nloLts ce I I ca rci n o t'n a
ABC Rozmaz cy.tologiczny z szy1ki macicy barwiony metodą Papanicolaou. Zalwaz wyraŹne
cy.to1ogiczne cechy złośliwoŚci jąder komorek rakowych, które leżą w grupach (-).
D Duze gniazdo komÓrek raka płaskonabłonkowego (-) naciekające podŚcielisko szyjki
macicy. Obraz histologiczny.
ABC Groups of squamous cell carcinoma cells (-) in cy.tologic smear from uterine cervlx (so called Pap
smear) Paoanicolaou stain.
D Large nest of squamous cell carcinoma (-) invading stroma of the uterine cervlr. Histology
60
CARCINOMA COLLI TJTERI
Carcinoma planoepitheliale invasivum
6t
Rak podstawnokomórkowy skóry
Eng. CARCINOMA OF THE SKIN
Basal celI cqr(rtlonta
ABC Utkanie skóry z gniazdami raka podstawnokomórkowego ( --). Na obwodzie gniazd zwraca
uwagę charakterystyczny układ palisadowaty komórek (-), ktÓrych $rycląd przypomina
komÓrki podstawne naskórka (stąd nazwa - rak podstawnokomorkowy). NaskÓrek ( >-ł ).
Warstwa logowa naskÓrka (>-).
D Duze powiększenie. Gniazda komórek rakowych z palisadowatym obramowaniem (-).
Komórki rakowe są gęsto ułożone, mają wydłuzone jądra i skąpą cytop|azmę orazwyrazne
jąderka ( >-+;.
Zapanliętai!
. Rak podstawnokomÓrkowy nacieka podscielisko, ale nie daje przerzutÓw.
. Naciekanię może byc bardzo głębokie, a na powierzchni widoczne owrzodzenie. Dlatego
dawniej naz)ryVano go ulcus rodens - wrzod zrący,
ABC Clusters of basaloid tumor cells (.-) invading dermis. The cells at the periphery of tumor cell
clusters tend to be arranged radially in a palisade manner (-). The tumor cells resemble those in
the basal cell layer of normal epidermis (hence the term - basal cell carcinoma). Epidermis ( >+;.
Keratinized cell layer (>-).
D Aclustersoftumorcellsathighpower.Notepalisadingattheperiphery(=) Thetumorcellshave
slightly elongated nuclei with very little cy.toplasm and conspicuous nucleoli ( >+ ).
Renentber!
. Basal cell carcinoma invades stroma but does not metastasize.
.Itmayulcerateandbeveryinvasive.therefore jtusedtobeknownasł/r'łsrodełs(rodentulcer).
ol
CARCINOMA CT]TIS
Carcinoma basocellulare
63
Rak płaskonabłonkowy (kolczystokomórkowy) skóry
Ens. CARCINOMA OF THE SKIN
St1tn tt't o Lt s ce I I ca rci n o nta
A Gniazda dobrze zróżnicowanego raka płaskonabłonkowego (-) naciekają podŚcielisko

skóry właŚciwej. W górnym 1ewym rogu widac naskÓrek.
Wieloboczne komÓrki rakowę o obfitej rogowaciejącej cytoplazmie. W cytopiazmie niektó-
rych komÓrek widaĆ zlarna keratohialiny. W dolnej częŚci ryciny widoczne łuski rogowe
(bez jąder) jako pozostałośckomÓrek rakowych, ktore uległy całkowitemu rogowaceniu.
Komórki rakowę w lewym górnym rogu nie wykazują cech rogowacenia.
CD Fragmenty gniazd komórek rakowych naciekających podŚcielisko. Komorki rakowe są duze,
wykazują cytologiczne cechy złoŚliwości. Cytoplazma obflta, dobrze widoczne granice mię.
dzykomorkowe. Na rycinie D gniazdo naciekających komórek rakowych (którego granicę
wskazuje grot strzatki --) znajduje się w bezpoŚrednim sąsiedztwie tętniczki (-).
Clusters of well-differentiated squamous cell carcinoma (--) invading stroma of the skin. The epi
dermis is visible on the upper left of the figure.
Polygonal squamous tumor celis with ample cytoplasm. The tumor cells exhibit large areas of
keratinization and keratohyaline granules. Keratinized squamae (without nuclei) which constitute
remnants of tumor cells that have undergone complete keratinization are visible at the bottom. The
tumor cells at the upper left corner do not exhibit signs of keratinization.
CD Some fragments of tumor clusters invading the stroma. The tumor cells are large with abundant
cytoplasm and cytologic features ofmalignancy. The cell borders are clearly visible. The invading
cluster oitumor cells on Fig. D (arrowhead
proximity to an arteriole (=+)
- shows the border of the cluster) is visible in close
64
65
[]'{Rf ]I\(]}|Ą E,\IBR\ ()\,\LE TEST!'".
Rak zarodkowy jądra
Eng. EMBRYONAL CARCINOMA OF THE TESTIS
ABC Guz zbudowany z prymitywnych anaplastycznych komórek, tworzących lite pola 1--) lub
nieregularne struktury cewkowę (-). Widac rÓwnież rozLegłe pola martwicy (+).
D W dużym powiększeniu widac wyrażne cechy złośliwoŚci komórek nowotworowych'
Szczególną uwagę zwracają nieregularne obrysyjąder komórkowych i dużejąderka.
ABC This tumor is composed of primitive anaplastic tumor cells that grow in solid sheets (*) or in
glandular or tubular pattern (=ł). Large areas ofnecrosis (+)
D A high-power view discloses anaplasia of tumor cells. Note the large and hyperchromatic nuclei,
irregular nuclear contours and conspicuous nucleoli.
66
CARCINOMA EMBRYONALE TESTIS
67
1]'-\ Ę{{.l \c \ l \ E'-\l-}1 r \,1 El-]] l i
Gruczolakorak błony śluzowej trzonu macicy

Ens. CARCINOMA OF THE ENDOMETRIUM
Adenocarctnona
A Utkanię raka tworzą liczne cewki gruczołowe o nieregularnym, gwiazdkowatym Świetle

(-)' Cewki gruczołowe ułożonechaotycznie nie tworzą regulamego, symetrycznęgo układu,
ktorym charakteryzuje się prawidłowy nabłonek gruczołowy.
BCD Struktury gruczołowe zbudowane są z komórek rakowych, którychjądra IeŻąna rÓżnych
wysokościach _ stąd wrażenie wielowarstwowości. Widac stłoczenie cewek gruczołowych,
a w wielu miejscach brak wyraŹnych granic między poszczególnymi cewkami (ryc. B,
Jądra wykazują cechy złoŚliwości; są to m.ln.:
-).
. nieregularne wielkośći kształt grud chromatyny jądrowejl
. dllż'e, różnej wielkoŚci jąderka;
. nieregularne pogrubienie błony jądrowe,.
A This is adenocarcinoma characterized by well-formed, irregular glands (.*). Note the chaotic ar-
rangement of glands quite different from regular symmetric pattern of normal endometrial glandular
epithelium.
BCD Well-formed glands made of cancer cells. Tumor cell nuclei are visible at various levels of the neo-
plastic epithelium (stratification). There is high density ofglands with indistinct divisions between
the glands (Fig. B,
. -). There are cytologic features of malignancy i.e.:
irregular shape and size of chromatin clumps,
. enlarged nucleoli ofvarious sizes;
. irresular thickenine of nuclear membrane.
68
F--
CARCINOMA E.NDOME,TRII
Adenocarcinoma
69
Rak pęcherzykowy tar czycy
Eng. CARCINOMA OF THE THYROID
Follicular carunona
AB Rak pęcherzykowy tarczycy (*) nacieka w poprzek łącznotkankową torebkę (-) otacza.
1ącąglz. Podwójne strzałki wyznaczająmiejsca przerwania torebki przez naciek nowo-
tworowy. Poza torebką tkanka nowotworowa rośnie na kształt grzyba (ryc. B). W górnej
częŚci rycin A i B widac niezmienioną tatczycę,
C Gruba torebka łącznotkankowa (-) otaczająca guz.Povyizej torębki utkanie nowotworowe,
poniżej prawidłowe utkanie tafczycy.
D Rak zbudowany jest z komórek o niewielkim polimorflzmie jądrowym, tworzących struktury
pęcherzykowe z widocznym kololdem (-).
Zapamiętaj!
. Żeby rozpoznac wysokozrÓznicowanego raka pęcherzykowego tarczycy,trzebawykazaĆ po-
przeczne naciekanię otaczającej go torebki lub naciekanie naczyn krwionoŚnych przez
komÓrki rakowe.
AB Follicular carcinoma (*) invading capsule (-) surrounding the tumor. The double arrows indicate
a ruptured capsule at the border of the tumor. The tumor expands in a mushroomJike fashion on
the outside of the capsule (Fig. B). A normal thyroid is visible at the top of Figs. A and B.
C Thick fibrous capsule (-) surrounding the tumor. The tumor is visible above the capsule. Below,
there is a normal thyroid.
D Follicular carcinoma is composed of cells with mild nuclear polymorphism, forming small follicles
containing colloid (*).
Remember!
. Diagnosis of a well-differentiated encapsulated follicular carcinoma depends entirely on the demon-
stration of full thickness capsular and/or blood vessel invasion.
10
CARCINOMA GLANDULAE THYREOIDEAE
Cąrcinoma folliculare
1l
Cu rt i tt rt ttttt gi gct tt t t tt e I I Lt I a re u n u p I tt sr i t Lt t tt
Rak olbrzymiokomórkowy anaplastyczny tarczycy

Giant cell anaplastic carcinoma
AB Utkanie nowotworu utworzone przez komórki o dużym polimorfizmie, z obe,cnoŚcią

komÓrek olbrzymich wielojądrowych (-1 i dużymi ogniskami martwicy (-).
CD W dużym powiększeniu widać duży polimorfizm komÓrek i jąder.
AB This tumor is composed of large pleomorphic giant cells. Some tumor cells are rnultinucleated (*).
There are large areas of necrosis (-).
CD Extreme polymorphism of tumor cells and nuclei are visible.
7Z
V

Carcinoma gigantocellulare anaplasticum
73
Rak rdzeniasty tarczYcY
Medullarv carcinoma
A Lite gniazdakomÓrek rakowch, między którymi widac w podŚcielisku homogenne, kwa.

sochłonne złogi amyloidu (-).
Komórki rakowę zawierająwydłużone, wrzecionowate jądra o drobnoziarnistym układzie
chromatyny.
L- Kwasocńłonne (w barwieniu hematoksy1iną i eozyną) złogi amyloidu (ryc' A) barwią ste
na kolor zółtawoczerwony (-+) w reakcji histochemicznej z czerwienią Kongo. Złogi te
(+) leżą między gniazdami komórek rakowych (-).
D w ółtoplu'.ie kómórek rakowych występuje kalcytonina. Widoczna jest pod postacia
.r..*orr.go zabarwienia cytoplazmy w reakcji immunohistochemicznej (streptawid)'
na-biotyni) z monoklonalnym przeciwciałem przeciwko kalcytoninie.
A
B
c
D
'74
Carcinorut medullare
,{, )
,{-ł]*
r
75
CARCINOMA GLANDULAE THYREOI DEAE
C'uttittontu pupillare (I )
Rak brodawkowaĘ tarczycy

Eng. CARCINOMA OFTHE THYROID
Papillary carcinoma (l )
A ognisko raka brodawkowatego tarczycy (+) otoczonego grubą, łącznotkankową torebką

(=).
BC Struktury brodawkowate raka' W środku brodawęk widoczna tkanka łączna z naczyniami
krwionośnymi.
D Fragmenty struktur brodawkowatych z charakterystycznymi cechami cytologicznymi
jąder:
. jądra owalne, bladoniebieskie, o nieregularnym obrysie, wydają się puste, o jakby wypłukanej
chromatynie (ang. ground glass);
. charakterystyczneszczelinywewnątrzjądrowe (ang. nucleargrooves) (-); takiejądraprzy-
pominają ziarna kawy;
. tzw. wodniczki śródjądrowe (=);
. polimorfizm jądrowy (zwróć uwagę, żę nie ma dwóch identycznych jądęr!).
A A papillary carcinoma of the thyroid (+) surrounded by a thick fibrous capsule (=).
BC A well-formed papillae having a fibrovascular stalk lined by cancer cells.
D Fragments of papillae with characteristic cytologic nuclear features:
. ground glass (empty-appearing) nuclei with irregular outline;
. nuclear grooves (+); such nuclei resemble coffee beans;
. intranuclear inclusions ("vacuoles") (=);
. nuclear polymorphism (there are no two identical nuclei!).
Carcinoma papilląre (I )
1l
CARCINO\ IA G LAN D ULAE TH\'REOIDEAE
('tt rt'i t tr t ntu ptt p i I la re | ) 1
Rak brodawkowaty tar czy cy

(biopsj a aspiracyjna cienkoigłowa)
Eng. CARCINOMA OF THE TFIYROID

Papil lary carci noma (2 )
(fine needle aspiration biopsy)
A Duży płat komóręk rakowych odpowiadający strukturze brodawkowatej guza (małe po-
większenie)'
B Płat komórek rakowych. Jądra okrągłe lub owalne różnią się wielkościąi zawiera1ą wy-
rażne, mał,e jąderka. W jądrze w Środku ryciny widac tzw. wodniczkę Śródjądrową (-).
Cytoplazma nieostro odgraniczona.
CD Komórki rakowe w dużym powiększeniu . Zauwai szczeliny wewnątrzjądrowe (ang. grooves)
(_) powodujące, ź:'e jądra wyg|ądają jak ziarnakawy, i tzw. wodniczki śrÓdjądrowe (-),
które są wpukleniami cytop|azmy w głąb jądra.
A A low-power view of large papillae of papillary carcrnoma.

B A sheet of cancer cells. Anisokaryosis and small but distinct nucleoli are visible. Characteristic
intranuclear inclusion (+) is visible in the center. The cytoplasmic borders are indistinct.
CD A high-power view of tumor cells. Note nuclear grooves (-)
that make the nuclei look like coffee
beans. There are also intranuclear inclusions (=) representing invaginations of the cytoplasm into
the nucleus.
78
Cąrcinoma papillare (2)
79
CARCINO}{A HEPATIS
(-tt rt i tt o tttct lt e pu I ot e I I Lt I u re
Rak z komórek wątrobowych

Ene. CARCINOMA OF THE LN'ER
Hepatoce !lu lar carcin o ma
A Utkanie raka (+) zwidocznym rozległym ogniskiem martwicy (-)'

BC Komórki rakowe (+) przypominają nieco komorki wątrobowe, ale wykazują cy.tologiczne
cechy złoś|iwoŚci. Widac tzw. wodniczki ŚrÓdjądrowe (>-.ł) i komórki ŚrÓdbłonka (-).
D Wyrażne cy{ologiczne cechy złoŚliwoŚci komórek rakowych, a w szczegÓlnoŚci:
. rÓznorodnośc wielkoŚci i kształtu jąder komorkowych;
. nieregularne obrysy jąder, widaÓ wytażne,,wręby'' (+);
. duże jąderka (=)'
Cancer cells (+) and a large necrotic area (-).

BC Tumor cells 1+) of a moderately well-differentiated carcinoma are recognizable as hepatic in origin
but have cltologic features of malignancy. Intranuclear vacuoles ( >+.; and endothelial cells (-) are
visible.
D Conspicuous cytologic features of malignancy are visible. In particular:
. diversity of shape and size of tumor cell nuclei;
. irregular nuclear contours ( '):
. large nucleoli (-).
80
CARCINOMA HE,PATIS
Carc' i no tt'tct he pcttoce I lu I a re
lr-
tt
1 1-
-;t
a
I
{r
a st,
t{ł
.
ł
81
Rak płaskonabłonkowy rogowaciejący wargi
Eng. CARCINOMA OF THE LIP
Kera ti n i -edsq u o nlott s ce I I t'a rc'i ttr: tn a
A Utkanię wysokozrÓznicowanego raka płaskonabłonkowego z tworzeniem .,pereł rogowych.'

(,,pereł rakowych'') (-).
B ,,Perła rogowa'' w dużym powiększeniu- JeSt to cebulasty twór o współśrodkowo ułozonych.
rogowaciejących komórkach rakowych. Występują one na ogÓł w Środku gniazd komórek
rakowych.
C obwód gniazda komÓrek rakowych (-)' Komórki rakowe nie wykazują cech rogowacenia.
natomiast widocznę są cytologiczne cechy złoŚliwoŚci, m.in. duze jąderka (-). W podście-
lisku łącznotkankowym widac limfocy.ty i komÓrki plazmaIyczne.
D Komórki rakowe w dużym powiększenu. Widoczne mostki międzykomórkowe (--) oraz
olbrzymie jąderka (-).
Zapamiętaj!
o róznicowaniu płaskonabłonkowym tego raka Świadczą:
. mostki międzykomórkowe;
. ,,perły rogowe'', ktÓre są objawem rogowacen1a.
A A wel[-dilferentiated squamous cell carcinoma with horn pearls (.-).

B The horn pearl is composed ofconcentric layers ofturnor cells showing gradually increasing kera-
tinization toward the center. Such pearls are usualJ-v found in the central parts oftunlor clusters.
C The peripheral part of a cluster of tumor cells ( -). Keratinization is not visible but cytologic
features of malignancy are present e.g. large nucleoli (=). In the connective tissue stroma there are
lymphocytes and plasma cells.
D A high-power view of tumor cells. Note the intercellular bridges (.-; and the very large nucleoli
(r+1.
Rementber!
Epidermal (squamous) differentiatjon of this carcinoma is attested by:
. intercellular bridges:
. horn pearls that indicate keratinization.
8).
CARCINOMA LABII
Carcinomc) planoepitheliale keratodes
83
CARCINO\,TA NIA\T\IAE
('tttt'itttlttttł tlttL rttlt, ittttt;il ttttt ( l )
Rak przewodowy inwazyjny (naciekający) sutka

Eng. CARCINOMA OF THE BREAST
Invasive ductal carcinoma ( I )
A Lite gniazda komórek rakowych (--) naciekających łącznotkankowe podscielisko.

B Prawidłowy zrazik sutka'
CD Duże powiększenie komórek rakowych tworzących lite gńazda (ryc' C) bądź'teiL struktury
cęwkowe (ryc. D' >-+ ). Widac polimońzm jąder komórkowych i wyraŹne' duż,ę, nieregular-
ne, kwasochłonne jąderka. Zauwa/ jak blisko naczyń krwionoŚnych (ryc. C,
-) znajdują
się komórki rakowe. Gdy komÓrki rakowe przedostaną się do Światła tych naczyń, mogą
byc z prądem krwi przenoszone do odległych narządów, dając przerzlty (metastases).
A Solid clusters of cancer cells (-) invading stroma.

B A normal breast lobule.
CD Cancer cells form solid clusters (Fig. C) or tubules (Fig. D, >r ). Nuclear polymorphism and conspicu-
ous, large, irregular, eosinophilic nucleoli are visible. Note that the tumor cells grow very close to
blood vessels (Fig. C, +). When tumor cells invade a vessel wali and reach the blood stream they
may be disseminated to various organs throughout the body and start to grow as metastases.
84
CARCINOMA MAMMAE,
C'orcittotllo dttc'tale invclsivtun ( l )
ś
I
,l
p,
I
i'
r'
I
'I
Ł'
85
Rak przewodowy inwazyjny (naciekający) sutka
Ittyasiłe tlutIul cur<.itttltlla ( ])
EF Gniazda komórek rakowych (-) naciekających łącznotkankowe podŚcielisko (-)' Pato-

logiczna mitoza ( >. ).
GH Komórki rakowe zwyrażny,mi cytologicznymi cechami złoŚliwoŚci. w dużym powiększe-
n1u.
Przypomnij sobie cytohisto|ogiczne cechy złoś|iwości
. Polimońzm (różnorodnoŚc) wielkoŚci, ksztahu i zabarwienia jąder i całych komÓrek. Na ry-
cinach E, F nie ma dwÓch takich samych jąderI
. Hiperchromazja (nadmierna barwliwoŚc) jąder'
. Heterochromazja jąder (rożna intensytvnoŚc zabarwienia chromatyny w rożn1'ch miej-
scach jądra). Są miejsca jasne i ciemne.
. Nieregularny kształt i wielkoŚc oraz roŻne zabarwienie chronrocentrórr. czyIi grud chronta.
t"vny jądrowej.
. Nieregularny obr1's jąder. obrys ten nie jest owalny 1ub okrągły (jak w komÓrkach prawi
dłowych)' ale widoczne są wcięcia lub ostre kanty.
. Błonajądrowa niejest cienką kreskąjednakowej grubości (jakw komórkach prawidłowych),
ale jest nieregu|arnie pogrubiała.
. Duże (ogromne) jąderka o nieregu|arnyrn kształcie lub po kilka jąderek w jądrze.
. Patologiczne mitozS'
. Anarchia architektoniczna. Gniazda komórek rakow1,ch nie tworzą dobrze zorganizorł'a-
nych struktur (tkanki prawidłowe mają strukturę zorganizowaną. np. w sutku Są Zra-
ziki i przewody). Pewne cechy histoformat},wne nowotworu są wszakże ważnym elementem
diagnostyki m i kroskopowej.
. Naciekanie podścieliska.
EF Clusters of cancer cells (-) invading connective tissue stroma (=). Pathologrc mitotic figure
(>)
GH A high-pon'er view of cancer cells n'ith conspicuous c)tologic featrLres of malignancy.
Recall cytohistolo gic features of m al i g nancl'

'Pleonorphisnlievrriationinsize.shapeanclstainingofnLrcleiandcells Therearenotsoidenticalnucleion
Figs E. Fl
' Hlpe rchromasia (i,e extremel-r'dark staining) ol'nuclei
' Ileterochronrasia of nuclei ie diversitr of intensitv of chromatin staining at rirrious areas of the nucLeus Sonre
areas arepale and other are dark
' Irregular shape ancl size of chromocenters i e clusters of nuclear chronratin
. lrregular nLLclear outline The nuclei are not rollnd ol olal (as rn benign cells) bLrt lhe nLrcleirr shape js e\tremel)'
variable with sharp invaginations of nuclear nrenrbrune
' 'fhc nuclear nlenrbranc is irregLrlarll thickenecl dLre to coarse chromatin clLrsters distribLrted along the nuclear
menrbrane (as opposed to thin regLLlar nucleaT nrembrune ofbenign cells)
. A large (giant) nucleoli uiLh irregular shape and/or increased number ofnlLcleoli per nLrcleLrs
. Patho|ogic (i.ę. at)'pical. bizarre) nlitotic ligurcs
. Architectural anarchr Nests of tumor cells do not form ue ll-organized structLrres (rrs opposed to r'rormal tis-
sues that are conlposed ofrelJ-organized histcllogic strLlctures eg. lobules and dLrcts in the breast) Houerer.
some histotbrnlirLive characteristics of a tunror constitute imporlant elerner'rts ul'nricroscopic diagnosis
' lnrasion ol the sLrrroLrnding tissLle
86
'tłuLĘł'ąli,.ł
t'rt: ', , l r'l
i,t "
87
CARCI\o\lĄ \|A]\i\lĄE
(. .tt(jtjt)lli(t,tii ( l(|'( //|at\'t trtrt / -r'/
Rak Qtrzewodowy inwa4;jny) sutka

(biopsja aspiracyjna cien koigłowa)
Ene. CARCINOMA OF THE BREAST

[nyasiye ductal carcinona (3)
(fi ne-needle aspiration biopsy)
A Rozmaz cytologiczny uzyskany drogą biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej. Komórki rakowe

lezą w grupach lub pojedynczo.
Bc Grupy komórek rakowych. Zauważ' różnorodność(polimorfizm) kształtu i wielkości jąder
oraz chromocentra różnego kształtu i wielkoŚci, nieregularnie ,IozrzlJcone,, na terenie
jąder.
D Patologiczna figura podziału mitotycznego. Chromosomy lezą nie tylko w płytce równi-
kowej, ale ,,pogubiły się'' po lewej i prawej stronię.
A A cy'tologic smear offine-needle aspirate. The cancer cells are isolated or in large clusters.
BC Groups of tumor cells. Note the polymorphism of the shape and size of the nuclei and the polymor-
phism of the chromocenters that are irregularly dispersed in the nuclei.
D A pathologic mitotic figure. Chromosomes do not lie only in the horizontal plate but "are lost" at
both poles of the cell.
88
CARCINOMA MAMMAE,
Carcinoma ductale invasivum (3 )
89
Rak zrazikowy inwazyjny (naciekajqcy) sutka
Inru sirt l,,btt lu r ta r. i nutt ta
AB Utkanie raka zbudowane z drobnych komÓrek o matej kohezji, uktadających się w szeregi
(ang. Indian files) (-). Szeregi komórek rakowych twolzą koncentryczny układ wokoł
przewodów sutka (obraz ,,tarczy strzelniczej.', ryc. B, +). PodŚcielisko raka obflte. zbu-
dowane z tkanki łącznej włÓknistej (=).
C KomÓrki rakowe (-)' lezące szeregowo w tkancę łącznej włóknistej, charakteryzują się
niewielkim polimorflzmem i zmniejszoną kohezją.
D CzęŚc komorek rakowych zawiera śródc1.toplazm atyczne cewki wydzielnicze z kropJą Śluzu
(+) o charakterystycznym wyglądzie. Jądro w takiej komÓrce zepchnięte jest na obwÓd
(-).
C h ara kte rystyc zn e c ec h! :
. nięwielkię rozmiary komorek rakowych,
. niewielki polimorflzm;
. zmniejszona kohezja;
. szeregi komÓrek rakowych (ang. Indian fiIes);
. obraz ,,tarczJ strzeJniczej".
AB Strands of small tumor cells exhibit low cohesion and form so called lndian files i.e. rows of cells often
only one cell in width (-). The strands of tumor cells are arranged concentrically around normal
ducts (Fig. B, This has been known as targetoid arrangement. Abundant connective tissue
stroma
-).(=).
C Tumor ceJls (-) forming a single file exhibit slight polymorphism and decreased cohesjon
D Tumor cells may contain intracytoplasmic vacuoles with round, condensed dropJets of mucin in the
center (+). The nucleus in such cells is pushed to the side of the cell (-).
C harac te r ist ic Jb a t u re s :
. tumor cells are small:
. poJymorphism is slight;
. intercellular cohesion is reduced:
. tumor cells arranged in Indian frles;
. targetoid arrangement of tumor cells aroLrnd normal ducts.
90
CARCINOMA MAMMAE
Carcinoma lobulare tnvasivum
9l
', i', t)rl!,i,,i,)i !:i, ll,tt I"/\Ii r1 r,,,';
Gruczolakorak torbielowaty surowiczy j ajnika

Ene. CARCINOMA OF THE OVARY
Se ro u s papi I la r,- cysta de n oca rc i no m a
AB Utkanię guza zbudowane z |icznych brodawkowatych tworów pokrytych komorkami

rakowymi, układającymi się w kilka warstw (+).
C Duze powiększenie fragmentu brodawkowatego tworu. Łącznotkankowy rdzeń pokryrvają
bezładnie ułozone komÓrki rakowe o duzym polimorfizmie. Mitoza (-).
D W utkaniu podŚcieliska guza obok cewek rakowych (-; widac ciałka piaszczakowate (tzn'
koncentryczne zwapnienia) (-).
AB Numerous papilJae made of a fibrovascular stalk covered by several layers of cancer cells (-)
C A high-power view showing papillary fragment Note stratification of tumor cells covering the papilla.
Mitotic figure (-*).
D Psammoma bodies (i.e. concentric calcifications) (=) lie in the connective tissue stroma near
cancerous tubules (-)
92
CARCINOMA OYARII
Cystadenocarcinoma papillomatosum serosum
93
Rak gruczołowo-torbielowaty ślinianki
Eng. CARCINOMA OF THE PAROTID GLAND
Attcttoitl L \.\l it (tt'( ittt,tlILt
A Utkanie raka stanowią drobne komórki tworzącę układy sitowate (.). niekiedy bardziej
rozdęte (-). Uważa się. że szklisty materiał widoczny w obrębie torbie|owatych pizestrzeni
jest utworzony z nadmiaru błon podstawnych. PodŚcielisko wykazuje cechy
zwyrodnienia
szklistego ( >+ ).
B Gniazda komórek rakowych (-) naciekają mięsień szkie1etowy (=+).
C Gniazda komórek raka (-) naciekają perinettrittltt. PrzekrÓj p,,.. n..* 1-,1.
D Duze powiększenie sitowatęgo gniazda raka. Małe komórki rako*. z hiperchromatycZnym
jądrem i skąpym rąbkiem cytoplazmy. W oczkach .'sita'. lvidac kwasochłonną
substanl.1ę
szklistą (-).
Zapamiętaj!
l, Ten rak roŚnie powoli.
2. ,,Lubi'' naciekac perineuriunt, co powocluje, że:
. jest najbardziej bolesny z g|]Zow Ślinianek;
. daje często nawroty.
3. Jest najczęstszym nowotworem ś|inianek w obrębie jamy ustnej
A Small tumor cells grow in cribriform pattern (+) i.e clusters of tumor cells are arrangecl concentri-
cally around gland-like spaces fiJJed with homogeneous eosinophilic material (supposedly reduplica-
ting basement mentbranes). Some spaces between tulnor cells are distendecl
is present ir the stroma ( )-+ ).
1-)ttS,ailn maierial
B Clusters ol'tumor cells (

-) invading skeletal muscle (=+).
C Clusters of tumor cells invade perittettriLtnt (-). A cross-section through a nerve fiber (=).
D A high-power view showin-e a cribriform cluster of the tunror made oi srnall cancer cells rvith hr.
perchromatic nuclei and scant arnount of cytoplasm The gland-like spaces are fiJle<J with hyalinc
eosinophllic material ( +)
Rententher!
l. This cancer grows slowly.
2. It "f ikes" to invade lteritteuriun hence..
. it is the most painful of'aJl salivary tumors:
. it otten recurs.
3. It is the ntost frequent salivary,gland tumor within the oral cavitv
94
CARCINOMA PAROTIS
Carcinoma adenoides cysticum
95
Gruczolakorak gruczołu krokowego
(biopsja aspiracyjna cienkoigłowa)
Eng. CARCINOMA OF THE PROSTATE

Adenocarcinona ( I )
A Płat komórek rakowych.

B Grupa komórek rakowych z zaznaczonymi cytologicznymi cechami złośliwoŚci. Zwraca1ą
uwagę duże, nieregularne jąderka (--;.
C W cytoplazmie komórek widac dodatni odczyn reakcji immunocy.tochemicznej (czerwony
kolor) na obecnośćPSA (ang. Prostate-Specific Antigęn). Są to komÓrki rakowe, ponieważ
jądra wykazują cechy złośliwoŚci, a szczegÓlnie polimorflzm kształtu i wielkoŚci, oraz dużę
nieregularne jąderka.
D W cy.toplazmie dwóch komÓrek rakowych widac dodatni odczyn reakcji immunocytoche-
micznej (czerwony kolor) na obecnoŚc PSAP (ang. Prostate-Specific Acid Phosphatase).
A A sheet of cancer cells.

B A group ofcancer cells. The nuclei exhibit cytologic features ofmalignancy, mainly large irregular
nucleoli (-).
t, A positive immunocytochemical stain (red color) for Prostate-Specific Antigen (PSA) in the clto-
plasm of cancer cells. Note polymorphism of the nucleat shape and size, as well as large irregular
nucleoli.
D A positive immunocytochemical stain (red color) for Prostate-Specific Acid Phosphatase (PSAP)
in the cytoplasm of two tumor cells.
96
V-
CARCINOMA PROSTATAE,
Adenocarcinoma ( 1)
97
..,j"{{i-il'"'{..}il:r\ ri1ii-iir .l \Ti il
''lil. llilt l,l ;, i łr ()li ! | i,
Gruczolakorak gruczołu krokowego

(biopsja gruboigłowa)
Eng. CARCINOMA OF THE PROSTATE

Adenocarcinoma (2)
(core biopsy)
A Małe powiększenie materiału tkankowego biopsji gruboigłowej gruczołu krokowego. Widać

licznegniazda komÓrek rakowych o jasnej c1toplazmie (-)'
B KomÓrki rakowe (+) naciekają włókna mięŚniowe (-).
C Utkanie dobrze zróżnicowanęgo gruczolakorakalworzącego licZne, drobne cewki gruczo-
łowe (_)'
D W dużym powiększeniu widac, ze komÓrki rakowe lworząnieregularne cewki gruczołowe
(--). Jądra wykazują cytologiczne cechy złoŚliwoŚci, a szczególnie zwracają uwagę duże
jąderka (-)' C1toplazma dośc obflta' jasna, zawięra wodniczki'
A A low-power view showing a core biopsy of the prostate. Numerous clusters of cancer cells with
clear cl.toplasm are visibJe (-).
B Some tumor cells (+) invading smooth muscle (-).
C A well-differentiated adenocarcinoma forming numerous small tubules 1-.,r.
D A high-power view showing irregular tubules (-)
made of cancer ce1ls. The nuclei of the tumor
cells show cytologic features of malignancy and especially large nucleoli (-). Note an abundance
of clear, vacuolated c1.toplasm.
98
CARCINOMA PROSTATAE
Adenocarcinoma (2 )
99
Gruczolakorak płuca
Eng. CARCINOMA OF THE LUNG
Adenoca rt'tnon'ta
AB Utkanie raka zbudowane z licznych nieregu|arnych cewek gruczołowych. Światło cewek

gruczołowych rÓżnego kształtu i wie]koŚci (-). W Świetle bezpostaciowe masy, złlszczone
pojedyncze komÓrki lub ich fragmenty. W podścielisku obfity odczyn zapalny utworzony
głÓwnie przez limfocy.ty i komÓrki plazmatyczne (-).
C Struktury cewkowe wyŚcielone są jedną walstwą duzych. walcowatych komórek, wykazu-
jących cechy złoślirłości:
. jądra różnią się wielkoŚcią i kształtem:
. obrysyjąder są niereguJarne;
. nieregularne jest pogrubienie błony jądrowe1;
. chromatyna w postaci nieregularnych grud rozmieszczonych nierowno;
. wyraznejąderka.
W podŚcielisku widoczne liczne komÓrki plazmatyczne (+).
D Dla porównania fragment nabłonka migawkowego. Zauważ..
. jądra komórkowe są podobnej wie|koŚci i mają zb|iżony, owalny kształt;
. komÓrki są wydłużone, o podobnym kształcie;
. widoczne są migawki (--).
AB This cancer is made of numerous irreguLar glands of various shapes and sizes (-) Amorphous
proteinaceous masses, desquamated cells or cell fragments are visible in the lumen of the glnnds
Extensive inflammatoryinfi[trate in the stroma, made of lymphoc]tes and plasma celts (.=).
Cl A neoplastic gland is rnade ofone Jayer oflarge ceJls, showing features ofmalignancy:
. polymorphism of nuclear shape irnd size:
. irregular nuclear outline:
. irregular thickening of nuclear membrane;
. chromatin clumps unevenly spaced within the nucleus:
. conspicuous nucleoli
In the stroma numerous pJasma cells are visible (*).
D A fragment of cjliated bronchial epitheJiLrm to compare with cancerous gland on Figure C. Abte:
. similar sjze and oval shape of nuclei:
. ciliated epithelial cells have sirnilar elongated shapes;
. there are noticeable cilia (
-)
100
CARCINOMA PI.]LMONIS
Adenocarcinoma
101
CARCINO\I4 PULNIONIS
Curc'inonta tuictoceIIuIare ( I)
(Cąrcinomą ąvenocellulare; ang, oat cell carcinoma)
Rak drobnokomórkowy (rak owsianokomórkol,y) płuca

Ene. CARCINOMA OF THE LLING
Small cell carcinoma (oat cell carcinoma) ( l)
A Tkanka płucna zlitymtpolami raka owsianokomórkowego w postaci licznych, w większoŚci

zlewających się gniazd (_). Widac takzę wolne od nacieku nowotworowego pęcherzyki
płucne (-).
B W dolnej częŚci ryciny widoczne ognisko raka zbudowanego z drobnych komÓrek o wy-
dłuzonych, ciemnych jądrach. Komórki te nie tworzą zadnych Struktur.
CD Komórki rakowe przypominaj ąziarna owsa, w większoŚci mają kształt wydłuzony lub wrze-
cionowaty, skąpą, słabo widoczną cytoplazmę i wyraŹnie wydłuzone, hiperchromatyczne
jądra, które na przekroju poptzęcznym są kształtu okrągłego i przypominają limfocy.ty.
Widoczna figura podziału mitotycznego (-)'
A Solid nests of oat cell carcinoma (-) invading the lung Some alveoli are not involved (-).
B In the lower half of this figure a large nest of cancer made of small cells with elongated dark blue
nuclei is visible. The tumor cells do not form particular histologic sttuctures.
CD Tumor cells resemble oat seeds. They are small, elongated, spindle-shaped, they have little cytoplasm
and elongated hyperchromatic nuclei which in this cross-section are lymphocyteJike. Mitotic figure
(-).
102
CARCINOMA PTJLMONIS
Carcinoma microcellulare (I )
103
( Ca rcin o m a a ve n oc:e l l u lą re ; ą il g o(łt c' e l l ca rc i n o nl a )
Rak drobnokomórkowy (ra k o ws ia n o kom ó rk ołuy) płuca

( wycine k bronchoskopowy)

Sntall cell tarcittotna (oat cell urcittonta) ())
(bronchoscopic biopsy)
A Cały wycinek bronchoskopowy w małym powiększeniu. Widac |ragment błony Śluzowej oskrzela obficie
nacieczony drobnymi hiperchromatycznymi komórkami rakowymi.
BCD Utkanie raka drobnokomórkowego w dużym powiększeniu Lity naciek z małych komórek rakowych
o skąpej. słabo widocznej cytoplazm,ie. zawierających okrągłe bądz owalne (wrzecionowate) hiper.
chromatyczne jądra o drobnoziarnistej strukturze chromatyny. z wyraznymi jąderkami. Widoczne
są liczne mitozy (ryc. C, -).
Nabłonek wielorzędowy migawkowy pokrywający błonę Śluzową (ryc. D.
-). Zwróć uwagę. że
jądra komórek migawkowych barwią się słabiej i są podobnego kształtu. wielkości i zabarwienia.
Jądra komórek rakowych znajdujących się poniŹej nabłonka są nieco większe, hiperchromatyczne
i wykazują polimorfizm kształtu oraz wielkoŚci.
Zapamiętaj!
Raka płuca moi'na rozpoznać na podstawie:
. biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej:
. wycinka pobranego w czasie bronchoskopiil
. wymazu szczoteczkowego pobranego podczas bronchoskopii:
. badania cytologicznego plwociny.
Carcinoma microcellulare pulmonis:
. ma silny związek z paleniem papierosÓw;
. jest najzłośliwszymz raków płuc;
. jest rakiem neuroendokrynnym:
. często jest podłożem zespołów paraneoplastycznych;
. jest wrażliwy na chemio- i radioterapię.
A A 1ow-power view ofthe entire bronchoscopic biopsy The bronchial mucosa is almost entirely infiltrated by
small hyperchromatic cancer cells
BCD Ahigh-powervieu'ofsmall cell carcinoma Solidnestsofsmall cancercellswithlittlecltoplasmandroundor
spindle-shaped hyperchromatic nuclei with finely granular chromatin and small but conspicuous nucleoli. Note
numerous mitotic figures (Fig C. -.1.
Pseudostratifiedciliatedbronchial epithelium(Fig.D.=) Notethatnucleiolciliated(benign)cellsaresimjlar
inshapeandsizeandstainingintensity.Thelatterislessjntensethanthatofcancercells Mucosabelowthe
ciliated epithelium is invaded by cancer cells When compared to ciliated epithelial cells the nuclei of cancer
cells are a bit larger, hyperchromatic and show polymorphism olshape and size
Rentcmher!
Carcinoma of the lung can be diagnosed b1:
. line needle aspiration biopsy;
. bronchoscopic biopsy;
. brush smear taken during bronchoscopy;
. sputum cytology.
Small cell carcinoma of the lung:
. is strongly associated with cigarerte smoking:
. is the most malignant of all lung carcinomas;
. belongs to neuroendocrine carcinomas:
. is tiequentJy associaLed with paraneopJastic syndromes:
. is sensitive Lo radio- and chemiotheraov
104
CARCINOMA PULMONIS
Carcinoma microcellulare (2 )
Rak płaskonabłonkowy płuca
Squantou.s cel! carcinona ( ! )
A Utkanie płuca z widocznymi uciśniętymi (nie.dodmowymi) pęcherzykami

nacieczonę przę.z gniazda raka płaskonabłonkowego (=+)', .
. .. płucnymi (--),
*
B Gniazda raka płaskonabłonkowego (-) naciekające podŚcielisko łącznotkankowe
z lim-
focytami 1--1.
CD Duże powiększenie gniazda rakowego.
Zwróc uwagę na cechy złosiiwoŚci kómórek rakowych i cechy
róznicowania płaskonabłon-
kowego. Jest to rak o średnim stopniu zroznicowania.
Nie wióac...t' .ogo*u.*i.';i;;;;
nice międzykomÓrkowe są wyraŹnie zaznaczone,komórki
rakowe ma.1ą obfit4
i można zna|eżĆ mostki międzykomÓrkowe. Patologiczna filura podziału cwoplazmę
mitotycznego
1*). W gÓrnym prawym rogu ryciny D widac złuszczone''u-.t*i.,o zmienione komórki
rakowe (martwica skrzepowa). Takie komÓrki, jeżeli mają
łącznoŚc ze światłęm
mogą złuszczac się do plwociny ibyc rozpoznane w cy.tologicznym "'ń;;l;,
badaniu plwocinv.
Nests of squamous cell carcinoma (.+) invading the lung.

Note compressed (atelectatic) lung alveoli
(-).
B Nests of squamous cell carcinoma (-) invading connective tissue stroma with lymphocytes (+).
CD A high-power view of nest of squamous cell carcinoma. This
is a moderateiy well diil'erentiated
carcinoma..Note cytologic features of malignancy and characteristics
o|squańous dif|erentiation.
Keratinization is not visible, however therJare intercellular
bridges, well deflned cell borders and
the. tumor cells have ample cytoplasm. Pathologic
mitotic figure (-). Ex|oliated nęcrotic tumol
cells (coagulative necrosis) are visible in the upper right of
Figure o. ir'".ń lu'or ce]ls find their
way to bronchial lumen they can be diagnosed by cytólogical
.*o'inuti* or';;.".
r06
CARCINOMA PT]LMONIS
Carcinoma planoepitheliale (I )
107
CARCINONIA PULN{ONIS
('u rt'i tto tttu plu tt r tc 1t it lte I ia le ( ) 1
Rak płaskonabłonkowy płuca

(wycinek bronchoskopowy)
Eng. CARCINOMA OF THE LL|NG

Squamous cell c:arr:inonta (2)
A Błona śluzowa oskrzela pokryta nabłonkięm wielorzędowym migawkowym (_). W głęb.

Szych warstwach widac gniazda komóręk raka płaskonabłonkowego (-), naciekającego
podŚcielisko łącznotkankowe nacieczone zapalnie.
B Nieregularne gniazdo raka płaskonabłonkowego (-), naciekające podŚcielisko z komÓr.
kami zapalnymi (+).
CD Utkanie raka z cechami różnicowania płaskonabłonkowego. Jądra komÓrek rakowych
zawierają duże kwasochłonne jąderka. Widac też liczne flgury podziału mitotycznego
{+}.
A Bronchial mucosa lined by pseudostratified ciliated epithelium ('*). Deeper layers of the mucosa
are invaded by nests of squamous ce1l carcinoma (-).
B An irregular nest of squamous cell carcinoma (-)
invading stroma with inflammatory cells (-).
CD A high-power view of squamous cell carcinoma. Note the large eosinophilic nucleoli and the mitotic
figures (..).
108
CARCINOMA PT]LMONIS
Carcinoma planoepitheliale (2)
109
Rak jasnokomórkowy nerki
Eng. RENAL CELL CARCINOMA
Clear cell carcinonru ( I)
A Rak zbudowany z duzych, jasnych komÓręk tworzących niekiedy struktury tubularne (--)
lub beleczkowe (-). W utkaniu nowotworowym dostrzega się także gęstą siec naczyń
włosowatych (=) otaczających grupy komórek rakowych.
B Lite pole utkania raka jasnokomÓrkowego 1-) z widocznym ogniskiem krwotocznym
(-).
CD Utkanie raka jasnokomÓrkowego w dużym powiększeniu.
Widac wielobocznę komórki rakowę z obfitą jasną cytoplazmą (asna, poniewaz zawięra
dużo glikogenu i lipidów, które zostają ,,wypłukane'' w czasie odwadniania preparatu) i wy-
razne granice międzykomórkowe. Jądra okrągłe, zawierająduze jąderka (--).W otoczeniu
gniazda komÓręk rakowych widac naczynia włosowate (-).
A This cancer is composed of large, ciear cells which may form tubules (-) or trabeculae (-). Groups
of tumor cells are surrounded by capillaries (=).
B A solid nest of clear cell carcinoma (+). Focus of hemorrhage (-).
CD A high-power view showing polygonal tumor cells with abundant clear cy.toplasm (clear because
cytoplasmic glycogen and lipids have been "washed out" during dehydration ofhistologic section).
The intercellular borders are clearlyvisible. The round nuclei contain prominent nucleoli (.-). The
caplllary vessels surrounding cluster of tumor cells (-).
lt0
CARCINOMA RENIS
Carcinoma clarocellulare (I )
111
CARCINOI,'IA RENIS
Ctt rci tt o nta c' I a ntt'e I It t Iu re ( ) )
Rak jasnokomórkowy nerki

Eng. RENAL CELL CARCINOMA

Clear cell carcinoma (2)
(fine-needle aspiration biopsy)
ABCD Rozmaz cytologiczny z biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej.

Grupy komórek rakowych (ryc. A, B, C) oraz jedna komÓrka rakowa (ryc. D). Zwraca
uwagę bardzo obfita, jasna cytop|azmaz wodniczkami, mały polimońzm jądrowy i wytaż'ne
duże jąderka (+) oraz licznę krwinki czerwone (ryc' A, B' C). W rozmazachwykonanych
Z matęriałU uzyskanego blopsją aspiracyjną cienkoigłową raka nerki jest zwyk1e dużo krwi,
poniewaz nowotwory te są bardzo dobrzę unaczynione (por. obraz histologiczny raka nerki,
ryc. A, C, s. 11.r.
ABCD A cytologic smear from fine-needle aspirate. Sheets of tumor cells (Figs. A, B, C) and a single tumor
cell (Fig. D). Note an abundance of c|ear yacuolated c1.toplasm' on1y slight nucłear polymorphism,
prominent nucleoli (+) and erythrocytes (Figs. A, B, C). There are usually numerous ery.throc)'tes
in fine needle aspirates ofrenal cell carcinoma because these tumors are well vascularized (compare
Figs. A, C, page I I 1).
112
CARCINOMA RE,NIS
Carcinoma clarocellulare (2 )
113
CARCINOMA \TNTRICULI
Adenocarc'inotnct ( I )
Gruczolakorak żołądka
Eng. GASTRIC CARCINOMA
Adenocarcinoma ( I )
AB Utkanie gruczolakoraka (+) i błony śluzowej żołądkazcechami metaplazji jelitowej (=).

W podŚcielisku widac nacieki zapalne (+).
CD Lite gniazda komórek gru'czolakoraka (+), miejscami tworzące poronne cewki gruczoło
we' naciekają błonę podŚluzową, dochodząc do błony mięśnio*ój (=). Naciekl zapalne
w podścielisku (+).
AB Adenocarcinoma (-) and gastric mucosa with intestinal metaplasia (=). There is an inflammaton
infiltrate in the stroma (+).
CD Solid nests of adenocarcinoma cells (-) forming abortive glands invade submucosa and approac-:
muscularis propria (=).Inflammatory infiltrate in the stroma (+).
1t4
IE--
CARCINOMA VENTRICT]LI
Adenocarcinoma ( 1)
115
CARCINOMA \'ENTRICULI
Aclentlc,ąrc'inolłta ( ) )
Adenocarcinoma (2)
EFGH Tojest rak, ponieważ:

. jest zbudowany z komórek nabłonkowych' które mają cytologiczne cechy złośliwoŚcl
(omówione na s. l l8), szczególnie dobrze widoczne na rycinie H.
To jest gruczolakorako ponieważ:
. komórki rakowe tworzą nieregularne cewki gruczołowe (ryc. E' F' H'
To jest naciekający, Zaawansowany gruczo|akorak, ponieważ :
-).
. gniazda komórek rakowych naciekają warstwę mięŚniową (ryc. E,
Taki rak może dawać przerzuĘ, ponieważ:
-) Ściany Żołądka,
. komórki rakowe naciekajqc podścielisko, w którym znajdują się naczynia chłonne i krwio
noŚne, mogą się do nich przedostac, a Wedy rozsiewają się z prądem limslub krwi' Zauwaz.
jak blisko tętniczki (ryc. G' znajdują się komórki rakowe (ryc. G, +).
-)
This is a carcinoma because:
. it is made ofepithelial cells showing cytologic fęatures ofmalignancy (described on page l 18) and
particularly visible in Figure H.
This is an adenocarcinoma because:
. the tumor cells form irregular glands (Figs. E, F, H,
This is advanced, invading adenocarcinoma because:
-).
. the tumor cell clusters have invaded the muscularis propria (Fig. E, gastric wall.
=) of
This cancer can metastasize because:
. the tumor cells invading the stroma in which there are lymph and blood vessels may enter the vessels
and be disseminated with lymph or blood. Note the close proximity between an arteriole (Fig. G.
and tumor cells (Fig. G, +).
=)
116
Adenocarcinonta (
-l )
IJ Cewki gruczołowe zbudowane z komórek rakowych w duzym powiększeniu' Widac nastę.

pujące cyto|ogiczne cechy zlośliwościkomÓręk rakowych:
. duze kwasochłonnejąderkaroznej wielkoŚci i kształtu;
. różnawielkośc i kształtjąder;
. nieregularny obrys jąder;
. nieregularne pogrubienie błony jądrowej;
. jądra komórek rakowych leŻąw roznych miejscach cy.toplazmy, od podstawy az do częŚci
apikalnej (stratyflkacja).
ZwrÓć uwagę na pojedyncze komÓrki martwicze (--), ciałka apoptotycznę (>+) oraz
figury podziału mitotycznego (-).
KL Cewki gruczołowe zbudowane z nienowotworowych komórek z cechami metaplazji jelito.
wej' Komórki kubkowę (+). Komórki Panetha (=).
Zauważ cechy cfiologiczne nienowotworowego gruczołu:
. jąderka małe, podobnej wielkoŚci i kształtu,
. jądra podobnej wielkoŚci i kształtu (owalnego);
. regularny obrys jądęr;
. cienka błona jądrowa jednakowej gruboŚci;
. komÓrki oraz ich jądra mniejsze od komÓrek rakowych (por. ryc. I' J);
. jądra komórek gruczołowych leżą wjednym rzędzie u podstawy (przy podścielisku).
tJ High-power view of glands made of cancer cells. The following cytologic features of malignancy are
present:
. large eosinophilic nucleoli of various shapes and sizes;
. polymorphism of nuclear shape and size;
. irregular nuclear outline;
. irregular thickening of nuclear membrane;
'. stratificatlonofnuclei(theyareplacednotonlyatthebasallevelofthecytoplasmbutalsoathigher
levels).
Note single necrotic cells ('-), apoptotic bodies ( >+ ) and mitotic figures (-).
KL Benign glands of gastric mucosa with signs of intestinal metaplasia. Goblet cells (-). Paneth's cells
(=).
Cytologic features of non-neoplastic glands are:
. small nucleoli of similar slze and shape;
. nuclei of similar (oval) shape and size;
. regular outline ofnuclei;
. thin, uniform nuclear membrane;
. cells and their nuclei are smaller than those of cancer cells (compare Figs. I, J);
. nuclei of glandular cells are arranged in one row at the basal region of the cytoplasm (near the
stroma).
118
F
CARCINOMA VE,NTRICI]LI
Adenocarcinoma (3 )
119
CARC{\a'\ tA 1-Ł5TRICŁ] I'i
(l rt' i i t t t tt t tt t i i l r ('( )i'(, I I l t it! i'(, ( I )
(ąng. signet ring cell Cąrcinoma)
Rak sygnetowatokomórkowy żołądka

( Rak ś luzolvokomórkowy żotądka )
Ene. GASTRIC CARCINOMA

śignetring cell carcinoma ( } )
A Fragment Ściany żołądkanacieczonej przez|iczne komórki raka sygnetowatokomÓrkowego

1+). WidaĆ tez gruczoły błony Śluzowej zołądka (=) i blaszkę mięŚniową błony Śluzowej
(lamina muscularis mucosae) (+).
Naciek raka w błonie Śluzowej . ZwrÓc uwagę na hiperchromazję i polimorfizm jąder ko-
mórek rakowych (-1. Jądra komórek prawidłowego gruczołu błony Śluzowej są mniejsze.
podobne do siebie i mniej intensl,rvnie zabarwione (=).
C Naciek raka w błonie mięŚniowej. Komórki rakowe (--) z wodniczkami w cy.toplazmie
lezą w jeziorkach Śluzu (=)' Błona mięŚniowa (+)'
D Duze powiększęnie komórek rakowych. Są to typowe komórki Sygnetowate' których c1to-
plazma zawteta liczne lub pojedyncze wodniczki wypełnione Śluzem. obecnoŚc Śluzu
w wodniczkach mozna stwięrdzic badaniami histochęmicznymi (mucykarmin, PAS).
Jądro komÓrkowe (,,oczko sygnetu'') jest zniekształcone i zepchnięte na obwÓd, często
ma kształt półksiężycowaty.
A section of gastric wall infiltrated by numerous signet ring cancer ce1ls (+). Mttscularis mucosae
(+) and mucosal glands (-) are also visible.
B Signet ring cancer cells infiltrating mucosa. Nuclear hyperchromasia and polymorphism (--) are
noticeable. The nuclei of normal gastric gland cells are smaller, similar in size and faintly stained
(-).
C Invasion of mttsutlaris propria (+) by signet ring cancer cells (+) which lie in "lakes" of mucus
(.3).
D A high-power view oftumor cells. These are typical signet ring cel1s with several vacuoles or a single
cytoplasmic vacuole filled with mucus. In order to disclose the mucus in the vacuoles histochemi-
cal stains (mucicarmine, PAS) have to be used. The nucleus often of semilunar shape ("gem of the
signet"), is displaced to the periphery.
r20
CARCII\OMA VE.NTRICI.]LI
Carcinoma mLtcocellulare (I )
Offi,
Ł+
mŁ w
ffi*:$i :....::ł:*
|.j':E'''
rc
"t'*'i,i
'ffi
.'
.,r,at''
Ł=
T2L
CARCINO\,IA VENTRICL LI
(-a rci tto ltttt nlut'oce l ltt lą re ( ] )
(ang. signet ring cell carcinoma)
Rak sygnetowatokomórkowy żołądka

( Rak śluzowokomórkowy żołądka)

Signet ring cell carcinoma (2)
E . To jest rak' ponieważ jądra komórkowe mają cytologiczne cechy złoŚliwoŚci wymienione
na s. 86. Zauważ. polimorflzm jąder komÓrkowych. Nie ma dwóch takich samych!
. To jest rak sygnetowatokomórkowy, poniewaz komórki wytwarzają Śluz, który zbiera się w cyto
plazmie pod postacią kilku wodniczęk lub jednęj dużej wodniczki spychającej jądro na
obwód. Taka komórka przypomina sygnet (iądro jest ,,oczkiem sygnetu'').
E . This is a carcinoma, because the nuclei have cytologic features of malignancy listed on page 86. Note
nuclear polymorphism. There are no two identical nuclei!
. This is a signet ring cell carcinoma, because the tumor cells produce mucus that accumulates in
the cytoplasm in the form of several vacuoles or one large vacuole which pushes the nucleus to the
periphery. Such a tumor cell resembles a signet (with the nucleus as its gem).
r22
w
CARCINOMA VENTRICT]LI
Carcinoma mucocellulare ( 2)
'
,*fu, t
'"'u'
,"
:
'1,+
"ffi
,r
': :
ffi
fu.
Ęn.
If3
CĄRCI\o\l.\ \ F-SIC.\E LRI\ \|ł| \lj,
{
Rak brodawkowaĘ z nabłonka urotelialnego pęcherza moczowego

Eng. CARCINOMA OF THE UzuNARY BLADDER
Pa p i I la 11' u rot h e tia I ca rci no na
AB Brodawkowate twory dobrze zroznicowanego raka z nabłonka urotelialnego (ryc' A

- przekłój podłużny, ryc. B - przekrój poprzeczny). Rdzeń takiej brodawki zbudowany
jest z tkanki ł'ącznej z naczyniami włosowatymi (*) i pokryty komórkami rakowymi o nie-
regu|arnym układzie (--).
CD W większym powiększeniu widoczne cęchy złoŚliwościkomÓrek: chaotyczny układ
komÓrek, rÓznicę wielkoŚci, kształtu i zabarwienia jąder komórkowych. Figury podziału
mitotycznego (--).
AB A well-differentiated papillary urothelial carcinoma made of fingerJike papillae (Fig. A - longitudinal

section, Fig. B - cross-section) that have a fibrovascular core (x) covered by irregularly arranged
cancer cells (.-).
CD Note the following features of malignancy of tumor cells: the chaotic arrangement of tumor cells,
polymorphism of the nuclear shape and staining. Mitotic figures (-).
124
rF
CARCINOMA VESICAE T]RINARIAE,

Carcinoma papillare urotheliale
125
CARNIFICATIO POST PNETMONIAM
Zmięsowacenie płuca (pozapalne)
Eng. CARNIFICATION OF THE LLiNG
(Aheolar.fi brosis due to pneumococcal pneumonia)
A Tkanka płucna z częŚcią pęcherzyków płucnych powietrznych (.-). W pozostałych pęche.

rzykach widoczne cechy organizacji włóknika (-).
BC Pęcherzyki płucne zawierają młodą tkankę łącznąz ręsztkami włÓknika (rÓżowe złogi).
Zwraca1ąuwagę ,,miotełkowate'' układy włókien tkanki łącznej,przechodzących z jednego
pęcherzyka do drugiego przez otwory pęcherzykowe (pory Kohna) (-)'
D Duze powiększenie młodej tkanki łącznej w Świetle pęcherzyka płucnego. Fibroblasty (-),
resztki włóknika (=)' naczynla włosowate (+).
A Some alveoli are filled with organized fibrin (-) the remaining alveoli are not involved (.-).
BC Pulmonary alveoli obliterated by young connective tissue with remnants of fibrin (pink masses).
Note the connective tissue transversing alveolar pores (pores of Kohn) (=).
D A high-power view of young connective tissue filling the lumen of an alveolus. Fibroblasts (.-), fibrin
remnants (=), capillaries (+).
126
CAR]\IFICATIO POST PNEUMONTAM
.' ,"|; rs
;t !r ;'
' r\'ł:
\/ r'lil,r
-
- ---1. .
. r','. rlr
,;
l
l*i
tf ,.ł
li..'
-"'. i r'. i,lH
!,1r,
..; ':,,f
'\ -f I
' "....-
.: ':., rr 't
f.
' ;i3'
"'
, -
-*Ę
'
.., Jf,l
'i,.:,':i:
|ł.
ffirii{
F.Ę't'.'
HŁ.*'.ii
,/ . '\'t.r
:- rtv
-..'; ii'iń.
- 'i
'f 't[:
tra'ijil
-łfi*:'
lj ł.t.'
' tł,P
l; t.'iłli
F#'t--l./v
i :-',1.:
r'li' Fi'
WM,
[.#]a.'
rf7
CHONDROMA
Chrzęstniak
Eng. CHONDROMA
AB Utkanie chrzęstniaka zroznej wielkościpolami tkanki chrzęstnej (+), poprzedzielanymi

delikatnym zrębem łącznotkankowym z widocznymi przekrojami przez naczynia krwio-
nośne (-).
C Komórki chrzęstniaka lezące w jamkach pojedynczo (+) lub w grupach po dwie albo trzy
(=). Substancja podstawowa chrząstki (+).
AB Well circumscribed nests of cartilage(*) separated by strands of connective tissue stroma with
blood vessels (-).
C Single (..) or two or three (.-+) neoplastic chondrocytes reside in lacunae. The hyaline matrix
(+).
128
CHONDROMA
r29
CHo\DROSARC.(}\I'Ą
Chrzęstniakomięsak
Ene. CHONDROSARCOMA
A Gniazda chrzęstniakomięsaka (_) wŚrÓd łącznotkankowego zrębu (=+).

B Gniazda chrzęstniakomięsaka o większej dojrzałoŚci, przypominające utkanie chrzęstniaka
1-)' obok gniazd chrzęstniakomięsaka mniej dojrzałych Cądra komórek większe, hiper.
chromatyczne, komórki gęsto upakowane) (=). Łącznotkankowe podŚcielisko (+).
CD W dużym powiększeniu komÓrki chrzęstniakomięsaka wykazują cytologiczne cechy zło
Śliwości. Istota międzykomórkowa skąpa. Figura podziału mitotycznego (-).
A Nests of chondrosarcoma (+) in connective tissue stroma (=).

B Well differentiated nests of chondrosarcoma (.-) somewhat similar to chondroma reside near poorll
differentiated nests (larger hyperchromatic nuclei, higher cellularity) (=). Stroma (+).
CD At high power, cytologic features of malignancy are visible. Scant amount of myxoid matrix between
cells. Mitotic figure (.-).
130
CHONDROSARCOMA
131
-
CHORIOC.\RCI\O\ [A ('ORPORIS L TERi
t
Nabłoniak kosmówkowy trzonu macicy

Ene. CHORIOCARCINOMA OF THE CORPUS OF THE UTERUS
ABC Utkanię nowotworu (-) z polami martwicy (=) i krwotokami (+) naciekającego mięsień
trzonu macicy ( >.' ). Nowotwór zbudowany jest z komÓrek syncycjotrofob]astu (>) i cytotrG
foblastu (*)' wykazujących cechy złoŚliwoŚci. Zwroc uwagę na polimorfizm i nadbarwliwoŚc
jąder oraz ogromne j4derka.
D Komórki cytotrofoblastu z wyrażnymi cy.tologicznymi cęchami złośliwości.
ABC Choriocarcinoma (.-) invading smooth muscle of the uterine body (>-t). Note the areas of necro-
sis(-) and hemorrhage (+). The choriocarcinoma is composed of syncytiotrophoblast (>) and
cytotrophoblast (*) with prominent features of malignancy. Note the polymorphism and hyperchro.
masia of the nuclei and enormous nucleoli.
D Cytotrophoblast cells with conspicuous cytologic features of malignancy.
t32
CHORIOCARCINOMA CORPORIS UTERI
133
CICATRX POST INFARCTTM MYOCARDII
Blizna po zawale mięśnia sercowego
Eng. MYOCARDIAL SCAR DUE TO PREVIOUS INFARCT
ABc Rozplem bliznowatej tkanki łącznej (*) między komÓrkami mięŚnia sercowego (-).
Niektóre jądra komórek mięŚniowych są powiększonę i nadbarwliwe, co przemawia za
przęrostem tych włókien.
ABC A dense collagenous scar (-) between myocytes (=). Some nuclei are enlarged and hyperchromatic
suggesting hypertrophy.
134
CICATRD( POST INEARCTUM MYOCARDII
135
CTRRHOSTS HEPATTS (1)
Marskośćwątroby
Eng. CIRRHOSIS OF THE LIVER (l)
AB Utkanie wątroby z cechami guzkowej przebudowy występującej w marskoŚci:

fragmentacja miąilszl i przekształcenie go w guzki regeneracyjne (-);
pasma tkanki tącznej włóknistej wokół guzkÓw (.+);
proliferacja przewodzików zółciowych (+);
nacięki limfocytarne (
').
Komórki wątrobowe wykazuj ą cechy stłuszczenia (marskośc alkoholowa).
CD Marskośc alkoholowa w duzym powiększeniu. Widac:
stłuszczenie hepatocytÓw (-);
pasmo tkanki łącznej (=);
proliferację przewodzikÓw żółciowych (+).
AB Cirrhotic remodeling of liver parenchyma:

' disruption ofthe architecture ofthe liver with parenchymal regenerative nodules 1-;;
. broad fibrous septa surrounding the nodules (=);
. proliferation of bile ducts (=);
. lymphocytic infiltrates (-.).
CD Alcoholic cirrhosis. At high power, one can see:
. steatosis (fattychange) of hepatocytes (..);
. fibrous septum (-);
. proliferation of bile ducts (=).
r36
CIRRHOSIS HEPATIS (1)
CTRRHOSIS HEPATTS (2)
Marskośćwątroby
(biopsja gruboigłowa)
Eng. CIRRHOSIS OF THE LIVER (2)

(core biopsy)
A Materiał uzyskany drog4 nakłucia gruboigłowego. Widoczna struktura guzkowa wątroby

(-) z pasmami tkanki łącztej (-), przedzielającymi grupy komórek wątrobowych.
B Komórki wątrobowe (--) dwóch guzków regeneracyjnych, rozdzielone szerokim pasmem
tkanki łącznej (-), w ktÓrej dostrzega się liczne przekroje przęz przęwodziki żółciowę
(+).
CD Guzki z komórek wątrobowych (=) ,'odsznurowanę', przez tkankę łączną, w której wy-
barwione są włókna srebrochłonne (*).
Barwienie na obecnoŚc włÓkien retikulinowych (srebrochłonnych) (ryc. A, C, D). Barwie.
nie hęmatoksyliną i eozyną (ryc. B).
A The characteristic shape of a core biopsy. Note regenerative nodules (.-) entrapped in fibrous tissue
r-\
B Hepatocytes (+) of two regenerative nodules are separated by a broad band of fibrous tissue (=)
with numerous bile ducts (+).
CD Fibrous tissue with reticulin fibers (-; surrounds regenerative nodules made of hepatocytes (=).
A histochemical reticulin (silver) stain (Figs. A, C, D). A hematoxylin and eosin stain (Fig. B).
138
w
CTRRHOSIS HEPATIS (2)

COAGULUM SANGUINIS
(Cruor sanguinis)
Skrzep krwi
Eng. CLOT
ABCD Składniki skrzepu krwi. WłÓknik (--)' erytrocyty (-) i leukocyty (+).
ABCD The principal components of a clot. Fibrin (..), ery.throcytes (=) and leukocytes (+)
140
COAGTJLIJM SANGI.]INIS
COLITIS ULCEROSA
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego
Eng. ULCERATŃaE COLITIS
ABCD Błona Śluzowa jelita grubego obflcię nacieczona głÓwnie przez komÓrki jednoj4drowe'
Widac tzw ropnie kryptowe (czyli liczne granulocy{y w Świetle cewek gruczołowych) (-)'
Komórki kubkowe (-) w gruczołach są zwykle mniej liczne niż w normte.
ABCD Mucosa of the colon with extensive predominantly mononuclear inflammatory infiltrate in the
lamina propria. Note crypt abscesses (i.e. crypts fll1ed with neutrophils) (--) and a reduced number
of goblet cells (-).
t42
COLITIS ULCEROSA
r43
COR VILLOSUM
( Perica rditi s .fi bri nosą )
Serce kosmate
( Włó kni kolre za pa le n ie o si erdzia )
Eng. FIBRINOUS PERICARDITIS
(Bread & butter pericarditis)
AB Na powierzchni nasierdzia widac kzaczaste czopy włóknika zabarwionę na kolor różowy

(+). Do czopów wnikają komÓrki zlarniny (początek procesu organizacji włóknika) (-).
Pod nasierdziem warstwa tkanki tłuszczowej (=).
C Organizacja włóknika. Masy włóknika (-;' flbroblast (=)' limfocyty (=)' histiocyt
( --> ).
D otłuszczenie zwyradniające serca(adipositas cordis). Między komórkami mięŚnia sercowego

(=) widac lozrost tkanki tłuszczowej (+).
AB An epicardium covered with fibrin deposits which stain pink (.-). Note an ingrowth of granulation
tissue into fibrin deposits (that leads to organization of fibrin) (-). An adipose tissue is visible
below
c organization of fibńn' Fibrin (--1, fibroblast (-)' lymphocytes (+), histiocyte (-.|).
D Adipositas of the heart i.e. an ingrowth of adipose tissue (--) separating groups of myocl4es (.=).
144
COR VTLLOST]M
( Pericarditis fibrinosa)
i#&
,...ą
r'{ł. 4;
r45
CYSTIS BRANCHIOGENES
( Cystis ly mp hoepithe lialis )
Torbiel skrzelopochodna
Eng. BRANCHIAL CYST
( Ly mp h oe pit he Iial cr st )
A Torbiel w małym powiększeniu. Światło torbieli (*) wypełnione białkowym płynem. Ścia-
na torbieli wyŚcielona nabłonkiem wielowarstwowym płaskim (+) i miejscami również
nabłonkiem walcowatym urzęsionym. Pod nabłonkiem widoczna jest tkanka limfatyczna
4
grudkami chłonnymi i ośrodkami rozmnaŻania (-).
BCD Sciana torbieli wyścielona nabłonkięm więlowarstwowym płaskim (_), pod którym wi-
doczna jest tkanka limfatyczna (-) (ry-c. B' C) lub (ryc' D) wie1orzędowym nabłonkiem
walcowatym urzęsionym. Rzęski (-). Swiatło torbieli (*).
A Low-power view of the cyst. Note some proteinaceous fluid within the lumen (* ). The lining of the
wall of the cyst consists of stratified squamous epithelium (-). Beneath, there is lymphoid tissue
with secondary |olliclęs with germinal centers (-).
BCD The wall of the cyst is lined by stratified squamous epithelium (Figs. B, C, +) and focally also by
pseudostratified ciliated columnar epithelium (Fig. D). Cilia (-). Lumen of the cyst (*).
t46
CYSTIS BRAI{CHIOGENES
CYSTIS RADICULARIS
Torbiel korzeniowa
(Tbrbie l zębopoc hodna )
Eng. RADICULAR CYST
ABC Torbiel częściowowyŚcielona nabłonkiem wielowarstwowym płaskim (-), ktÓry może

głęboko wrastac w podŚcielisko. Rzadko mozna spotkać nieliczne komórki nabłonka
Śluzotwórczego (-). Sciana torbieli jest nacieczona zapa|nie, głÓwnie przez limfocyty
i plazmocyty (+).
ABC The lining of the cyst wall partially consists of stratified squamous epithelium (-) of variable
thickness. The epithelium may deeply invaginate into stroma. Sometimes but rarely, mucous cells
(=+) may be found. Extensive inflammatory inflltrate predominantly composed of lymphocytes and
plasma cells (+) is visible.
148
]tr-
CYSTIS RADICTJLARIS
149
CYTOMEGALIA RENIS
Cytomegalia nerki
Eng. CYTOMEGALIC INCLUSION DISEASE OF THE KIDNEY
A Utkanię nęrki noworodka z widocznymi wirusowymi wtrętami węwnątrzjądrowymi w ko-

mórkach nabłonka kanalików 1--). Kłębuszki nerkowe (-).
BC Znacznie powiększone komórki nabłonkowe kanalików nerki z charakterystycznymi kwa.
sochłonnymi, owalnymi, wewnątrzjądrowymi wtrętami (*;. Pętle naczyń włosowatych kłę.
buszka nerkowego zawiera1ą er}troc}ty (=+). Komórki listka trzewnego kłębuszka (+).
D Duże komórki nabłonkowę z wirusowymi wtrętami wewn4trzjądrowymi (,,sowie oko'').
Dla porÓwnania niezmięnione komórki nabłonka (.-).
A Intranuclear viral inclusions in the tubular epithelial cells ('-) of the kidney of an infant. Glomeruli
(-).
BC Some markedly enlarged tubular epithelial cells with characteristic oval, eosinophilic, intranuclear
inclusions (.-). Glomerular capillaries contain erythrocytes (=). Glomerular visceral epithelium
(+).
D Enlarged epithelial cells with intranuclear viral inclusions ("owl eye"). For comparison, normal
epithelial cells (--).
150
W
CYTOMEGATTA RENIS
DECIDUA ET \TLLI PLACENTARII
Doczesna i kosmki łożyskowe
(materiał z wyłyŻeczkowania jamy macicy)
Eng. DECIDUAAND CHORIONIC \ILLI

(material taken by D & C)
A Fragmenty utkania doczesnej.

BC Kosmki łożyskowe. PodŚcięlisko kosmka z przekrojem przez naczynie włosowate (-)
pokryte jest warstwą trofoblastu (-).
D Fragment kosmka łozyskowego. PodŚcielisko kosmka pokywa od wewnątrz warstwa cy-
totrofoblastu (-), a od zewnątrz syncycjotrofoblast ( '). W podŚcielisku widac przekrój
przez naczytię krwionoŚne zawierające erytroblasty (--).
A Fragments ofdecidua.
BC Chorionic villi. The stroma of the villus, with a blood vessel (..) is covered by a layer of trophoblast
(-).
D A sample ofa villus. The inner layer ofcytotrophoblast (=+) and outer layer ofsyncytiotrophoblast
(--') Erythroblasts (+) are visible in the stromal vessel.
Note: D & C means dilation ofthe cervical canal and curettage ofthe endometrial cavity.
152
DECIDUA ET VILLI PLACENTARII
DEGENERATIO H\DROPICA RENIS
Zrvyrodnienie wodniczkowe nerki
Eng. HYDROPIC DEGENERATION OF THE KIDNEY
A Utkanie nerki z przekrojami ptzez zwęŻone światłokanalikÓw krętych I rzędu, w których

komÓrki wykazują cechy obrzmienia. Nieco powyż'ej środka przekłoj przez kłębuszek
nerkowY (+).
B WyraŹnie zwakuolizowana cytoplazma komórek nabłonkowych kanalików krętych. Światło
kana1ików gwiazdkowato zw ęi:'one,
CD Przekoje przezfragmenty kanalików. Komórki nabłonkowe obrzmiałe, ze zwakuolizowaną
cy.toplazmą. W górnej częściryciny D prawidłowy kanalik kręty II rzędu.
A A glomerulus (* ) surrounded by proximal convoluted tubules with narrowed lumen due to swelling
of epithelial cells.
B Prominent vacuolization of the cytoplasm of epithelial cells. An irregular narrowed lumen of the
tubule is visible.
CD Fragments of tubular epithelium. Note swelling of the cy.toplasm and numerous small clear vacuoles.
At the top ofFigure D there is a normal distal convoluted tubule.
t54
W
DEGENERATIO HYDROPICA RENIS
155
F
DERMATOFIBROMA
Włókniak twardy skóry
Eng. DERMATOFIBROMA
A Utkanie skóry pokrytej naskórkięm (+) z nieostro odgraniczonym guzkiem (=), zbudo-
wanym z wydłtlilonych komórek.
BCD Różne powiększenia guzka zbudowanego z wrzecionowatych komórek typu fibroblastu,
ułożonych w krótkie, wzajemnie przeplatające się wiązki (,,p1ecionka''), które zwykle tworzą
tzw. struktury wiatraczkowate (ang. ,,storiform pattern") (ryc. D).
A An ill-defined skin tumor (-) covered by epidermis (.-). The tumor is composed of elongated
cells.
BCD The tumor consists of short intersecting fascicles of flbroblastic spindle ce1ls. The tumor cells usually
form a vague storiform pattern (Fig. D).
156
DE,RMATOFIBROMA
r51
DERMATO FI BROSARCO\'IA PROTUBERA\ S
Włókniakomięsak guzowaty skóry
Eng. DERMATOFIBROSARCOMA PROTUBERAN S
A KomÓrki nowotworowę (--) naciekaj4 skÓrę i tkankę podskórną, i widocznę są tuz pod
cienkim naskórkiem.
BC BogatokomÓrkowy guz zbudowany z wydłuizonych komÓrek typu flbroblastu, tworzących
układy wiatraczkowate (-). Widoczne jest naciekanie tkanki tłuszczowej podskórnej
{+}.
D Fragment guza w powiększeniu. Układy wiatraczkowate (-). Mitoza (_).
Zapamiętaj ! Dermatofi bros arcoma protu berans charaktęryzuje się:
. dtlizą miej scową agresytvnoŚcią (liczne wznowy! );
. małą skłonnoŚcią do - zwykle pożnych - prze.łzutow,
. powolnym, ale stałym wzrostęm.
A T[mor cells (-) invade skin and subcutaneous tissue. Tumor cells are visible just beneath epider-
mis.
BC Dense cellular infiltrate of spindle fibroblast-like tumor cells arranged in storiform pattern (=). Note
lnfiltration of the subcutaneous lat (+).
D High magnification of a portion of the tumor. Storiform pattern (-). Mitosis (-).
Remember! Dermaturtbrosarcoma protuberans is characterlzed by:
. local aggressiveness (numerous recurrences!);
. rare - usually late - metastases;
. slow but steady growth.
158
DERMATOFIBROSARCOMA PROTUBERANS
.,'-'"-.,.".?..:*."":.';
* j j '..,'.
i;;'i+*o :.,,,ir-' -r ;i;1'.. .''. |... .',
".!Ę."ii,1.-;, ",'.
159
ECTROPION
Ektropion
Eng. CERVICAL ECTOPY
A Prawidłowy obraz częŚci pochwowej szyjki macicy. PodŚcielisko łącznotkankowe (+)

pokry{e dojr załym nabłonkie m wi e lowarstwowym płaski m.
Kanał szyjki macicy. PodŚcielisko, w którym widoczne są cewki gruczołowe (--), pokr},te
jest nabłonkiem gruczołowym.
CD Ektropion. Metaplastyczny nabłonek wielowarstwowy płaski znajduje się w miejscu'
w którym powinien byc nabłonek gruczołowy, o czym świadczy zna1dująca się ponizej
cewka gruczołowa (ryc. C,
-).Na rycinie D ujście gruczołu błony śluzowejszyjki macicy
,,przebija się'' przez pokr1rvający metaplastyczny nabłonek wielowarstwoury płaski (-).
Podścielisko obficie nacieczonę orzez limfocl.tv i komórki o|azmatyczne.
A Mature squamous epithelium of the vaginal part of the cervix. Some connective tissue stroma (.-)
below the epithelium.
B Endocervical glandular epithelium. Cervical glands (-) are visible in the stroma
CD The metaplastic squamous epithelium has replaced glandular epithelium that is attested by the
presence of cervical gland in the stroma below (Fig. C,
-). The metaplastic squamous epithelium
which had occluded the mouth of ęndocervical 91and is disrupted here (.-) probably by the mucous
content of the gland (Fig. D). The stroma is heavily :infiltrated by lymphoc)'tes and plasma cells.
160
ECTROPION
EMBOLIAE BACTERIALES PULMONIS
Zatory bakteryjne w płucu
Eng. BACTERIAL PULMONARY EMBOLI
ABC Tkanka płucna z widocznymi licznymi koloniami bakteryjnymi w Świetle naczyn włosowa-
tych przegród międzypęcherzykowych (-). Ponadto widac cechy zastoju zylnego i obrzęku
płuc (różowy Ścięty płyn w świetlepęcherzyków) (=)'
ABC The capillaries of alveolar walls are distended and filled with bacterial colonies (.-). Venous conges-
tion and edema (pink intra-alveolar fluid) (-) are also visible.
162
EMBOLIAE BACTERIALES PULMONIS
r63
EMPI{YSEMA PULMONT]M
Rozedma płuc
Eng. EMPHYSEMA OF THE LUNG
ABC Tkanka płucna z duiymi pęcherzykami płucnymi (..), powstałymi wskutek pęknięcia
przegród międzypęcherzykowych. Zauwaz Ścieńczałe przegrody międzypęcherzykowe
(=) oraz końce poprzerywanych przegród (+).
D Tkanka płucna z widocznym przekrojem przeztętniczkę w górnej częściryciny orazprzez
oskrzelik (ze złuszczonym do światłaz powodu autolizy nabłonkiem wielorzędowym
migawkowym) w dolnej części ryciny. W częŚci Środkowej - złogi pyłu węglowego.
ABC Large abnormal air spaces (+) due to destruction of septal walls. Note the free ends (+) of the
thinned alveolar walls (.+).
D Arteriole at the top and bronchiolus (with exfoliated ciliated epithelium due to autolysis) at the
bottom ofthe figure. In the center, black coal dust is visible.
164
EMPHYSEMA PT]LMONUM
ENCEPHALOMALACIA
Rozmiękanie mózgu
Eng. BRAIN INFARCT
A ognisko rozmiękania z|icznymi makrofagami (komórki piankowate) (-)' U dołu ryciny

widoczna tkanka mózgowa.
B KomÓrka piankowata (duże powiększenie) z ogniska rozmiękania widocznego na ryci.
nie A.
C Tkanka mózgowa (istota biała) z pojedynczymi oligodendrocy'tami i naczyniem włosowatym
w przekroju podłużnymz krwinkami czerwonymi'
DE Istota szara mÓzgu (duże powiększenie). Na rycinie D widac podłużny przekroj przez
naczynie włosowate oraz komórki astrogleju. W Środku ryciny E widoczna jest komÓrka
nerwowa gruszkowatego kształtu. Ma ona obfltą c}'toplazmę, długą wypustkę cyĄ.op|azma-
tyczuąoraz duże jqdro z jednym dużym jąderkiem.
A Focus of liquefactive necrosis with lipid-laden macrophages (foam cells) (-). Brain tissue is visible
at the bottom.
B Thę foam cell from the necrotic area (Fig. A).
C White matter of the brain. An elongated capillary with erythrocl"tes is visible as well as oligoden-
droglia.
DE Gray matter of the brain. The astrocytes and a longitudinally sectioned capillary (Fig. D). In the
center of Figure E there is a neuron. Note the typical pearJike shape, a large perikaryon (cell body),
a long cytoplasmic process, a large nucleus with prominent nucleolus.
t66
W
ENCEPHALOMALACTA
s
s
#*"#f*#i&t;,n,..o
r6l
ENDOCARDTTIS RHEUMATICA
ReumaĘczne zapalenie wsierdzia
Eng. RHEUMATIC ENDOCARDITIS
A Przekrój przez wsietdzie z widocznym guzkiem Aschoffa (- ) i fragme nterm myacardium

(-).
BC Guzek reumatyczny w dużym powiększeniu:
. martwica włóknikowata (+);
. kardiohistiocyty (komórki Aniczkowa) (=);
. limfocyty.
A Aschoff's body (*) in endocardium. Myocardium (-)

BC Aschoffs body at high power:
. fibrinoid necrosis (-);
. cardiac histiocytes (Anitschkow's cells) (=),
. lymphocytes.
168
ENDOCARDITIS RHETJMATICA
169
EPULIS GIGANTOCELLULARIS
Nadziąślak olbrzymiokomórkowy
Eng. GIANT CELL EPULIS
(Peripheral giant cell granuloma)
A Utkanienadziąślakazbudowanezbogatokomórkowegopodścieliskałącznotkankowego
(+),z|icznymi naczyniami krwionoŚnymiorazzwielojądrowymi komórkami olbrzymimi
typu osteoklastu (-). Na powierzchni nabłonęk wielowarstwowy płaski (+) dziąsła.
BC Podścielisko zbudowane z ,,aktywnych'' flbroblastów (-)' między którymi dostrzega się
liczne wielojądrowe komórki olbrzymie, przypominające osteoklasty (-)'
D Wielojądrowa komÓrka olbrzymia typu osteoklastu.
A This lesion shows an "active" stroma (.-) with numerous blood vessels and numerous osteoclast-like
giant cells (-). Squamous epithelium of the gingiva (+).
BC 'Active" stromal flbroblasts 1-) and osteoclast-like giant cells (-).
D An osteoclast-like, multinucleated giant cell.
170
EPT]LIS GIGANTOCELLI.]LARIS
fi#ff'
i"i*j;Tią;
ę.".tł**s#j"
ffi
iiffi
ŁH'łł#ie
ffi
ffi
T1 T
EXOS'I'OSIS OSTEOCARTI LAG IN EA
( ( ).\1 (, (
)( lt ( ) tt dt (
) | t t ( t)
Wy'roślkostno-chrzęstna
( Ko st niakoc hrz ę stnia k )
Ene. OSTEOCARTILAGINOUS EXOSTOSIS

(Osteochondroma )
AB Utkanie zbudowane z dwóch do1rzałych tkanek: na powierzchni tkanka chrzęstna (--),

pod nią tkanka kostna (-).
C Element chrzęstny utkania w duzym powiększeniu.Dojrzał'e komórki chrzęstne w jamkach
(*), pomiędzy nimi istota podstawowa chrząstki (-)'
D Fragment beleczki kostnej w duzym powiększeniu'
AB This tumor is composed of mature bone (-)

covered by a well-diffbrentiated cartilaginous cap
(+/.
C The carlilaginous part of the tumor' Note chondroc1tes in thę lacunae (.-) separated by the matrix
D A portion ofbone trabecula.
t]2
W
iffiir
iłIl
E,XOSTOSIS OSTEOCARTILAGINEA
'.iii'
;i,
ii
r13
FIBROADENOMA MAMMAE
Włókniakogruczolak sutka
Eng. FIBROADENOMA OF THE BREAST
AB Guzęk zbudowany z częścinabłonkowej w postaci rozgałęziających się przewodÓw (-)

i częścimezenchymalnej (-) zbudowanej z |uźnej tkanki łącznej, uciskającej i zutęinjące1
przewody.
C Przewody zbudowane są z dwÓch warstw komÓręk. od Strony światławidac komÓrki na-
błonkowe (+), pod nimi lezą komÓrki mioepitelialne (-). Przewód otaczaluźna tkanka
łączrta z fibroblastami (+)'
AB This tumor is composed of two components: mesenchymal (.+) i.e. loose connective tissue stroma
surrounding and compressing the epithelial part in the form of glandular or ductal structures (+)
lined by epithelium.
C Epithelial cells (-) lining ductal structures on the luminal side. Myoepithelial cells (=) are facing
stroma. Fibroblasts (+) in the loose connective tissue stroma.
l'l4
FIBROADENOMA MAMMAE,
n5
FIBROSIS CYSTICA PANCREATIS
Mttcovis c i do s is ; morbus .t'i b ros ocy.stic u s pan cre at is
Włóknienie torbielowate trzustki

(Mttkovłiscydoza; choroba włóknisto-torbielowata trrustki )
Eng. CYSTIC FIBROSIS OF THE PANCREAS
( Mucoviscidosis )
A Cechy zaniku i zwłóknienia częŚci zewnątrzwydzielniczęj trzustki. widac tylko nieliczne

gruczoły pęcherzykowe (--).W obrazię dominują poszęrzonę przewody wyprowadzające,
zawlerające wydzielinę ( = ).
B Poszerzony przewód zzagęszczonąwydzieliną w Świetle (.=) oraz włóknienie podŚcieliska
(+).
C Poszerzone przewody ze spł'aszczonym nabłonkiem i wydzieliną w Świetle (*). Grube
pasma tkanki łqcznej i nacieki z komórek jednojądrowych w podŚcielisku (*). Zrazik
gruczołowy z cęchami zaniku (Z).
A Atrophy and fibrosis of the exocrine portion of the pancreas. A reduced number of glands (.-). The
dilated ducts contain mucous plugs (-).
B A dilated gland duct with mucous plug (-) and stromal fibrosis (.-).
C Dilated gland ducts with thinned epithelium and mucous secretion in the lumen ("). Thick bands of
connective tissue and infiltrate of lymphocl.tes in the stroma (-). Atrophic pancreatic lobule (Z).
176
rtr-
FIBROSIS CYSTICA PANCREATIS

(Mucoviscidosis)
117
FOCI HAEMORRHAGICI MINUTI CEREBRI
Drobne ogniska krwotoczne mózgu
Eng. MINUTE HEMORRHAGIC FOCI OF THE BRAIN
ABC Istota biała mózgu z widocznymi jądrami komórek glejowych (_) i z drobnymi ogniskami
krwotocznvmi (*).
ABC White matter with minute hemorrhagic loci (*). The nuclei of glial cells (-).
t78
FOCI HAEMORRHAGICI MINUTI CEREBRI
179
Błoniak ziarnisty jajnika
(Ziarniszczak)
Eng. GRANULOSA CELL TUMOR
(Folliatloma)
AB Utkanle guzazkomórek przypominających komórki warstwy ziarnistej pęcherzyka Graafa.

Ko-
mórki tę tworzą lite pola (*), wŚród których widac twory prżypominające poronne pęcherzyki,
zawierające.iamkę otoczoną przez rozetkowato ułozone komórki (tzw.ciałfa Ca|l-Exneru) (=").
Wstawka:jądra komÓrek nowotwolowych. ZwróĆ uwagę na bardzo nieregularny
ouryś1ąoei
fiądra ''pogniecione'') z charakterystyczną podłużnąszczeliną (jądra typu ziarnakiiy).
C Lite pole utkania guza. ZauwaŻ nieregularne obrysy jąder t<omortowyótl i poszukaj
tyc,h,
które przypominajq ziarna kawy.
D Trzy ciałka Call-Exnera. W dolnej l/j ryciny widac podŚcielisko guza z cechami lutęini-
zacji.
Zapamiętaj!
. Charakterystyczne cechy histologiczne to:
- ciałka Call.Exnera.
- jądra typu ziarna kawy;
. są to guzy potencja|nie złośliwe'a|e z obrazu histologicznego trudno
wnioskowac o ich bio|o-
gicznym charakterze;
. mogą wydzie|ac estrogeny' dlatego mogą byc związane Z występowanlem:
- hyperp la.s ia endometrii,
- ade nocarci noma e ndontet rii,
- laes io n es Ji b roso-c.l,st i cae m a n n1 ae.
AB Tumor cells, that are reminiscent of granulosa cells of graaflan follicle, grow in solid sheets (-)
and lbrnr
gland-like structures with nuclearpalisading. They are filled with acidophilic
matenal and reminiscent or
immature follicles (Call-Exner bodies) (-). Inset: the tumor cell nuclei have irregular (wrinkled)
outlines
and long grooves ("coffee bean nuclei").
C Solid sheet of tumor cells. Note the irregular nuclear shape. Find the "cotlbe bean nuclei".
D Three Call-Exner bodies. Stroma with features of luteinizition is visible at the bottom.
Remember!
. Characteristic histologic features of this tumor:
- Call-Exner bodies,
- "coffee bean nuclei":
' these tumors are potentially malignant, however, from the histoiogic pattern it is dilficult
to predict the
biological behaviour ofthe tumor;
' granulosa cell tumors may secrete estrogens and hence they may be associated
with:
- endometrial hyperplasia,
- endometrial adenocarcinoma,
- fibrocystic diseasę ofthe breast.
180
FOLLICT]LOMA
(Granulosa cell tumor)
181
GANGLIONET]ROMA
Nerwiak zwojowy
Eng. GANGLIONEUROMA
ABC Utkanie nowotworu zbudowane z komórek Schwanna (-) ułożonych w pasmach lub
bezładnie, wŚród ktÓrych widac komÓrki zwojowe (-).
D KomÓrka zwojowa z obwodowo ułozonym pęcherzykowym jądrem i dużym jąderkiem.
otoczona przez komórki Schwanna (_).
ABC This tumor is composed of Schwann cells (.-) and ganglion cells (-.).
D A ganglion cell with an eccentrically placed vesicular nucleus and a large nucleolus. The ganr,,. ri
cell is surrounded by Schwann cells (-).
r82
o
183
GASTRITIS CHRONICA CUM METAPLASIA INTESTINALI
Przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądkaz metap|azją jelitową
Eng. CHRONIC GASTRITIS WITH INTESTINAL METAPLASIA
AB Powierzchownę walstwy błony śluzowej zołądka z naciekiem zapalnym w podŚcielisku

zł.ozonym z komÓręk jednojądrowych, głÓwnie limfocytów i plazmocytÓw (--), oraz
metap1azją jelitową nabłonka gruczołowego wyrazoną obecnoŚcią komórek kubkowych
(-).
C Fragment nabłonka z komÓrkami kubkowymi (=). W podścielisku widocznę komórki
plazmatyczne.
DE Bakterie typu Helicobacter p1,lori (-) widoczne Są w warstwię Śluzu przylegającego do
komórek gruczołowych (-) błony Śluzowej zołądka. Barwienię metodą Giemsy.Roma.
nowsky'ego.
AB A superficial portion of mucosa with inflammatory infiltrate composed of lymphocytes and plasnlr,
cells (-).Note goblet cells (-) as a feature of intestinal metaplasia.
C Gastric epithelium with goblet cells (-). Plasma cells are visible in the stroma.
DE Helicobacter p.t'lori (.-1in a layer of mucus covering gastric epithelium (-). A Giemsa-Romanowskl s
stain.
184
GASTRITIS CHRONICA
CI]M ME,TAPLASIA INTESTINALI
185
1,7
GI'IoBLASTO\'tĄ 1t l Lj|-IF{}[ł\{ f,
]
Glejak wielopostaciowy
Ene. GLIOBLASTOMA MULTIFORME
A Nowotwór złośliwymozgu zbudowany z komÓręk o dużym polimorfizmie.

B Komórki nowotworowe różnią się znacznię wielkoŚcią i kształtem. J4dra komc:r. . . l
równych obrysach, z duzymtjąderkami. Występują tu rÓwnież komórki wieloj;;: .'' .
l|l
Mitoza patologiczna (-).

C W utkaniu nowotworu stwięrdza się często proliferację komórek ŚrÓdbło:. : . ] ' " jlj
(-).
D KomÓrkanowotworowawduzympowiększeruuzcytop|azmatycznąinkluzj4wertn.. ..i:- ,uu,lt
(--)inieregu1arnymobrysemjądra,alakżeznieregularnympogrubieniembło:'.'l.]l ]\lll]łłl!]i
Nowotworowa komórka wielojądrowa (-).
A A malignant tumor of the brain showing a high degree of polymorphism.

B Tumor cel1 nuclei di||er in size and shape. The nuclei havę irregular contouls and i. ;. . " ll'ltt
Note the multinucleated tumor cells (+). Pathologic mitosis (-).
C Vascular endothelial cell proliferation (+) is often visible in this tumor.
D A high-power view of a tumor cell. Note "cy.toplasmic vacuole" i.e. invagination of r:. - - - iÓr,rlll
into the nucleus (-) an irregular nuclear outline and irregular thickening of the nucle. - : - -,*ÓLurr
A multinucieated tumor cell (-).
186
w-
GLIOBLASTOMA MT]LTIFORME,
GLOMERULOSCLEROSIS INTERCAPILLARIS REN I S
Międzywłośniczkowestwardnienie kłębuszków nerkowych

Eng. INTERCAPILLARY GLOMERULOSCLEROSIS OF THE KIDNEY
AB Utkanie nerki z widocznymi zmianami w obrębie kłębuszków nerkowych, polegając1 n:-

na ogniskowym odkładaniu się kwasochłonnych mas w mezangium kłębuszka w postac-
homogennych kwasochłonnych kul (+). Widac równiez stwardnienię tętniczek z homt-
gennym szkliwieniem ściany (-).
CD Fragmenty kłębuszka nerkowego - odkładanie się bezpostaciowej, rÓżowej substanci:
w mezangium'. rozlane 1-) lub w postaci kul (-).
AB Spherical or ovoid eosinophilic masses (+) usually situated in the mesangium at the peripheri' c:
the glomerulus. Hyaline thickening of arterioles (=).
CD Fragments of glomeruli with circumscribed (globular) (-) and diffuse (--) eosinophilic dep,:-
sits.
188
GLOMERULO SCLERO SIS INTERCAPILLARIS
RENIS
GRANULATIO NON SPECIFICA (1)
Ziarnina nieswoista
Eng. GRANULATION TISSUE (non-specific) (l)
A Ztarntna zbudowana z młodej tkanki łącznej , z |icznymi naczyniami włosowatymi (--

i komÓrkami zapalnymi (-).
'
B Polimorficzny naciek zapa|ny pomiędzy krwionoŚnymi naczyniami włosowatymi.

C Wśród komÓrek zapalnych moŻna spotkac pojedyncze komÓrki olbrzymie wielojądrolte
typu ciał obcych (-).
D PrzekÓj przeznaczynie włosowate w duzym powiększeniu. Swiatło (*) komórkl śródbłonka
(-), obok makrofag z nerkowato wygiętym jądrem (.=).
A Granulation tissue composed of newloose connective tissue with numerous capillaries (+) and
inflammatory cells (-).
B Polymorphic inflammatory inflltrate among capillaries.
C Among inflammatory cells there are multinucleated foreign body-type giant cells (+;.
D A cross-sectioned capillary. Note the lumen (*) and the endothelial cells (-). A macrophage with
kidney-shaped nucleus (-).
190
. ].Ęł:'-';'l..j--,Ę #
:,
Ł.ż''.j
I^ę. o i.',ll}:^i... .l-{:i:.
=
.
.L.l..'.'jt i.o:.
191
Ziarnina nieswoista
Eng. GRANULATION TISSUE (non-specific) (2)
E Komórki p|azmatyczne z mimoŚrodkowo ułozonym jądręm o szprychowatym układzi;

chromatyny.
F Fibrob1asty z wydłużonymi jądrami.
G Ltcznęgranulocytyobojętnochłonnewielopłatowe.
H Makrofagl o piankowatej cy'toplazmie i obwodowo ułozonym jądrze komÓrkowym, niekiec "
kształtu nerkowatego.
Zapamiętaj!
Skład ziarniny nieswoistej:
. naczynla włosowate;
. limfocy.ty, granulocyty, monoc),ty;
. komórki plazmatyczne;
. makrofagi;
. komÓrki olbrzymie wielojqdrowe typu ciał obcych (niękiedy);
. fibroblasty.
E Plasma cel1s with eccentrically placed nucleus. Note: the characteristic chromatin clumps alo:.
the nuclear membrane (the so called cart wheel arrangement of chromatin).
F Fibroblasts with elongated nuclei.
G Numerous neutrophils.
H Macrophages with pale, vacuolated cytoplasm often with kidney-shaped nucleus in peripheral loc.
tlon.
Remember!
Non-specific granulation tissue is composed of:
. capillaries;
. lymphocy.tes, granulocytes, monocltes;
. plasma cells;
. macrophages;
. multinucleated foreign body-type giant cells (sometimes);
. fibroblasts.
r92
GRANIILATIO NON SPECIFICA (f)
193
GRANULOMA RESORPTIVUM
Ziarniniak resorpcyjny
Eng. RESORPTN'E GRANULOMA
( Foreign body granuloma )
A WŚród tkanki łączlej widac komórki zapalne, m.in. komórki olbrzymie wielojądrowe typu
ciał obcych, lezące wokół nici szwu chirurgicznego (-)'
BCD Komórki olbrzymie wielojądrowe ze sfagocy.towanymi resztkami nici chirurgicznych (--)
W otoczeniu liczne makrofasi.
A Sutures (-) surrounded by multinucleated foreign body-type giant cells, various inflammatory cells
and connective tissue.
BCD Multinucleated foreign body-type giant cells are apposed to the surface ofand encompass the foreign
bodies (-). There are also numerous macrophages.
194
GRANTJLOMA RESORPTIWM
GRANULOMA TELEANGIECTATICUM
( Gra n u Io ma pyoge n i cum )
Ziarniniak naczyniasty
Ene. PYOGENIC GRANULOMA
( Lo bular capi lla ry he mangio ma )
AB Uszypułowany guzek zbudowany ze zrazikÓw tkanki łącznej zbardzo gęstą siecią naczyn
włosowatych' obrzękiem i komÓrkami zapalnymi w podŚcielisku' Pokrywający nabłonek
wielowarstwowy płaski rogowaciejący (-)'
CD Przekroje przez |iczne drobne naczynia krwionoŚne, w których Świet1e widac erytrocy.ty.
AB A polypoid nodule composed of lobules of dense, proliferating capillaries, often with edema and
inflammatory infiltrate. Keratinized squamous epithelium (-).
CD Numerousthin-walledcapillariescontaininger).throcltes.
196
\lF-
GRANI.]LOMA TE LEANGIECTATICIJM
(Granuloma pyogenicum)
GRAVIDITAS TT]BARIA
Ciążajajowodowa
Eng. TUBAL PREGNANCY
(Ectopic pregnancy)
A W górnej połowie ryciny widac Ścianę jajowodu. W dolnej połowie, widoczny w Świetle
jajowodu' skrzep czerwony, w którym leżą kosmki łożyskowe (-).
B Fragmentścianyjajowoduobficie,,nafaszerowanej''krwotocznie.
C Kosmki łozyskowe w świętlęjajowodu. Kosmki pokryte s4 warstwą c1totrofoblastu (od
wewnątrz) i syncycj otrofoblastu (z zewnątr z).
D Fragment kosmka łożyskowego w dużym powiększeniu' Cytotrofoblast (+) i syncycjotro
foblast (-).
A The wall of the fallopian tube (upper half of Figure A). In the lumen of the tube (lower half of Figure
A) placental villi(-; are visible surrounded by hemorrhaging.
B A hemorrhage in the tubal wall.
C Chorionic villi covered by cytotrophoblast (inner layer) and syncy.tiotrophoblast (outer layer).
D A portion of the villus. Cytotrophoblast (-) and syncytiotrophoblast (-).
198
GRAVIDITAS TI]BARTA
199
I | l.- \tA \(; | () \I A ('A\, I.' |ł \ ()S L, \| I I |., |)A.|.IS
^
Naczyniak krwionośny jamisty wątroby
Eng. CAVERNOUS HEMANGIOMA OF THE LIVER
A Guz zbudowany z jamistych przestrzeni naczyniovn1chzawierających elementy morfotyczne

krwi. Po stronię lewej widac utkanie wątroby.
BC Jamiste przestrzenie naczyniowe wypełnione krwinkami i oddzięlone od siebie przegrodami
z tkanki łącznej.
D Fragment prawidłowego utkania wątroby z widoczną ptzesttzenią bramno-zółciowa
(w Środku).
A Large cavernous vascular spaces filled with blood. Liver tissue is visible on the left.
BC Large cavernous vascular spaces fl1led with eryĄhroc1'tes and separated by connective tissue septa
D A portal triad (in the center) surrounded by normal liver tissue.
200
HAEMANGIOMA CAVERNOSUM HEPATIS
HAEMOCHROMATOSIS HEPATIS
Hemochromatoza wątroby
Eng. HEMOCHROMATOSIS OF THE LIVER
AB Utkanie w4troby z cechami przebudowy guzkowej. Szerokie pasma tkanki łącznej (*)
oddzielają guzki regeneracyjne (G). W paśmietkanki łącznej widać prollferujące przewo-
dziki zółciowe (-).
CD W dużym powiększeniu widac brązowe złogizelazazarowno w makrofagach wŚród tkanki
łącznej ( ')' jak i w hepatocytach (+).
AB Parenchymal nodules (G) surrounded by wide bands of fibrous tissue (+). Proli|erating bilę ductules
(=) are visible within fibrous septa.
CD Brown deposits of hemosidęrin in thę c1top1asm of macrophages (..') and hepatocytes (-).
202
HAEMOCHROMATOSIS HEPATIS
203
HAEMORRIIAGIA INVETERATA CEREBELLI
Stary krwotok móżdżku
Eng. OLD CEREBELLAR HEMORRHAGE
AB Stare ognisko krwotoczne istoty białej w postaci blizny glejowej z grudkami hemosyderyn1'.
znajdującymi się w cytoplazmie makofagów lub leżącymi pozakomórkowo (-). Widac
także kule mielinowe (=}) i astrocyty (+). Wstawka: tkanka móżdżkuzcharakterystyczna
warstwą ziarnistą.
Komórka nerwowa. Zwróc uwagę na długie wypustki cytoplazmy oraz pęcherzykowe jądro
z dużym jąderkiem.
D PrzekrÓj podłużnyprzez naczynie włosowate z widocznymi komórkami Śródbłonka (--. l
oraz erytroc}tami w świetle.
AB An old cerebellar hemorrhage in form of a glial scar with extracellular deposits of hemosiderin as
well as hemosiderin in the cytoplasm of macrophages (-). Myelin balls (=) and astrocytes (-r
are visible. Inset: Cerebellum with the characteristic granular layer.
C Perikaryon of the neuron. Note: the vesicular nucleus with large nucleolus and long cytoplasmic
processes.
D A longitudinally sectioned capillary with erythrocytes. Endothelial cells (-).
f04
HAEMORRHAGIA IN/ETERATA CEREBELLI
HAMARTOMA PT]LMONIS
Hamartoma płuca
Eng. HAMARTOMA OF THE LUNG
A Guz zbudowany z ognisk dojrzałej chrząstki szklistej (+), tkanki tłuszczowej i szczelino
watych przestrzeni wyŚcielonych nabłonkiem oskrzelowym (+).
B Fragment dojrzałej chrząstki (*) i dojrzałej tkanki tłuszczowej (==+)'
C Nieregularne szczęlinowate przestrzenie wyście|one spłaszczonym nabłonkiem oskrzela
wym oraz tkanka tłuszczowa, tkanka łącznai pasmo miocytów gładkich (*).
D Nabłonek wielorzędowy migawkowy, a pod nim komórki tkanki łącznej.
A This tumor is composed of mature hyaline cartilage (+), adipose tissue and cleft-like spaces linec
by respiratory epithelium (+).
B Mature cartilage (+) and adipose tissue (=).
c Irregular cleft-like spaces lined by flattened respiratory epithelium. Adipose tissue, connective tissue
and a band of smooth muscle cells (-).
D Psęudostratified ciliated bronchia1 eoithelium and connective tissue cells underneath'
206
Ęr
OMA PULMONIS
HEPAR ANSERINUM
(Hepar crocątum, steatosis ddfusa hepatis)
Wątroba gęsia
( Wąt ro b a sz afra n ow a, roz la n e st łtt s z c z e n i e vł ąt ro by )
Ene. HEPATIC STEATOSIS

(Fatty liver)
AB Utkanie wątroby o obrazie siatki tiulowej .Zutracająuwagę okrągłe wodniczki w cy'toplazmie

prawie wszystkich hepatocytów. Wodniczki te utworzone są przez lipidy wyfugowane w czasle
odwadniania tkanki w alkoholu. Zyła centralna (*).
C Komórki wątrobowe kształtu sygnętowatego z powodu wypełnienia cytoplazmy przez
kroplę lipidów. Jądra hepatocytÓw zepchnięte na obwód iprzypłaszczone.
AB Steatosis of entire lobules. Note large cytoplasmic vacuoles in almost all hepatocy.tes. These vacuole,
are formed by lipid droplets that have been dissolved during dehydration ofthe tissue in a series o
alcohols. A central vein (*).
C Signet-ring hepatocytes due to accumulation of large lipid droplets in the cytoplasm. The nuclei are
compressed and displaced to the periphery ofthe hepatocltes.
208
HEPAR AI\SERINUM
f09
7
HEPAR MOSCHATTA,{
Wątroba muszkatołowa
Eng. NUTMEG LNER
A Zraz|k wątrobowy z cechami zastoju w centrum i stłuszczenięm komórek wątrobo.'.'

na obwodzie (-). Przestrzeń bramno-zółciowa (*)'
B Komórki wątrobowe z cechami stłuszczenia w otoczeniu przestrzeni bramno.żółci
w której widaĆ tętniczkę (--), zyłkę (-) i przewodziki zółciowe (+).
C obwodowy fragment zrazika w dużym powiększeniu. W doinej połowie rycint r.' .
bęleczki komÓrek wątrobowych. W gÓrnej połowie hepatoc1ty z cechami stłuszcz.'
tzn. w cytoplazmie hepatocy.tów widoczne są duże wodniczki po wyługowanych 1ip::.
Jądra zepchnięte na obwÓd komórek.
DE Przekrój przez przęwodzik zÓłciowy (ryc. D) i przez tętniczkę (ryc. E)'
Zapamiętaj!
. To nie są komÓrki tkanki tłuszczowej! To są hepatocyty z wodniczkami po wyługort.'
(w trakcie odwadniania tkanki) tłuszczach.
A Hepatic lobule with passive congestion in the centrilobular region and steatosis ofthe surro-- -
outer zone (+). The portal triad (+).
B Hepatocytes with steatosis surround the portal triad with arteriole ( .- ), venule (
- ) and bile c --
(+).
C Periportal part ofthe lobule. Cords ofhepatocytes (lower half) and hepatocy.tes with lipid c
(upper half) are visible. The peripheral displacement of the nuclei of hepatocl,.tes is visible
DE A bile ductules (Fig. D) and an arteriole (Fig. E).
Remember!
. Thesecellsarenotadipocytes!Thesecellsarehepatoclteswithlipiddroplets(vacuoles)n'ht:-
been dissolved durins tissue dehvdration.
f10
HEPAR MOSCTHTUM
zrl
7
HISTIOCYTO\{A \,TALIGN UNT FI BROSU\I

Mięsak histiocytarny włóknisty
Ene. MALIGNANT FIBROUS HISTIOCYTOMA
ABC NowotwÓr złoŚliwy zbudowany z wrzęcionowatych i polimorflcznych komóręk wykaz.

jących cechy złośiiwoŚcioraz komÓręk olbrzymich wielojądrowych. Widoczne są figu:-
podziału mitotycznego (+).
D W dużym powiększeniu widac cytologiczne cechy złoŚliwoŚci.
ABC Malignant spindle cells mixed with pleomorphic cells and multinucleated giant cells. Note mirc: :
figures (-).
D The prominent c1'tologic features of malignancy in the tumor cells.
2r2
1rr: i
l.'.'
-',*.; *
l
'
:":* 1*:t #.'$i*i*{
n",tul*.l.':*^*i',*Ń..
."' 1 **;;3:..'łł' j,*
';.| . |.ł ł:t.
; ".ł" 'i-'
."; ' -o i3,,:,t .
',.
'-:- \.'L ,' 1".-|*"'{. !,#-=Ę' ;u r.:"-"&.'

*,|
Ż-|.
.:: :r#'. ;ui': ii : ;1"l;1' i.ą, ii-,
..
..ł'#if.#t l*'':* .
-,,
.t .
ł;- Jj.,,.#:-. jis:*.'.'.;=-l ;
i|?.
-:*
"-J
- : *'"
)t3
HYPERPLASIA ADENOMATOSA PROSTATAE
Rozrost gruczolakowaty gruczołu krokowego
Eng. NODULAR PROSTATIC HYPERPLASIA
ABC Utkanię gruczołu krokowego Z rozrostem Zafowno częścinabłonkowej, w postacl gęSI.

ułożonych cewek gruczołowych z wyrastającymi do Światła palczastymi wyroŚlami
1--).1a.
i częścipodścieliskowej, w której widac rozplem flbroblastów i miocytów gładkich (=l l
D Fragment cewki gruczołowej z palczastym tworem' pokrytym jedną warstwą nabłonka rr..
łeczkowego (od strony Światła) oraz jedną warstwą kostkowych komórek mioepitelialn1 c:.
(od strony podŚcieliska).
ABC Epithelial hyperplasia in the form ofaggregates ofdilated glands with numerous papillary infolding,
('*) is accompanied by stromal hyperplasia i.e. a proliferation of fibroblasts and smooth muscl.
cells (=+).
D A portion ofpapillary bud lined by two layers ofcells, an outer cuboidal (myoepithelial) and a:
inner (facing the lumen) columnar (epithelial).
2t4
HYPERPLASIA ADENOMATOSA PROSTATAE
HYPERPLASIA FOLLICULARIS LYN{PHONODT
Rozrost grudkowy węzła chłonnego
Eng. FOLLICULAR HYPERPLASIA OF THE LYMPH NODE
A Grudka chłonna z oŚrodkiem rozmnazania (--)' Na obwodzię widac płaszcz zmałych

limfocy.tÓw (=+) i tkankę iimfatyczną strefy międzygrudkowej (+).
BC Fragment grudki chłonnej z oŚrodkiem rozmazanta: komórki są większe od Limfocy'tÓw, o ob
fitej cytoplazmie (,jaśniejsze,'). Mozna tu wyrÓznic: centrob1asty (-), ktÓre charakteryzują
się doŚc dużym okrągłym jądrem z małymi jąderkami ',trzymającymi się'' błony jądrowej;
centloc),ty ('-) o jądrach szczęllnowatych; makrofagi (=) o jasnych jądrach ułozonych
obwodowo i obfltej cytoplazmie zawierającej ciałka apoptotycznęi małe limfocyy pł'aszcza
grudki (>). Dostrzec moina rÓwniez figury podziału mitotycznego (-.).
D Kilka grudek chłonnych z duzymi oŚrodkami rozmnazania. Reakcja immunohistochemicz-
na na obęcnoŚć antygenu proli|eracyjnego Ki.67. Niemal wszystkie komÓrki w oŚrodku
rozmnazania znajÓl1ą się w cyklu komórkowym.
A A low-power view showing a reactive follicle with a germinal center (--) and surrounding mantle
zone (-). Parafollicular area (+).
BC A high-power view of the germinal center shows: centroblasts (=) with large round nucleus and small
nucleoli "attached" to the nuclear membrane: centrocltes 1-) with nuclear clefts; tingible body
macrophages (+) with pale nucleus located peripherally and ample cl.toplasm containing apoptotic
bodies. Some small lymphocltes of the mantle zone (>) are visible adjacent to the germinal center.
Note mitotic figures ( ').
D Several reactive follicles with large germinal centers stained in an immunohistochemical reaction
with Ki-67 antibody. Note that the majority of the cells in the germinal centers are in celJ cycle.
216
.F
HYPERPLASIA FOLLICULARIS LY1VIPHONODI
HYPERPLASIA SIMPLEX ENDOMETRII
Rozrost prosty błony śluzowej trzonu macicy
Ens. SIMPLE ENDOMETzuAL FIYPERPLASIA
AB Błona Śluzowatrzonl macicy z|icznymi cęwkami gruczołowymi różnej wielkoŚci, niekiedy

o poszerzonym śwletle,które lezą wśród bogatokomórkowego zrębu.
C Fragment cewki gruczoł.owej. Zwraca uwagę ,,natłok'' komÓrkowy w nabłonku cewki.
Jądra komÓrkowe są stosunkowo duż'e, leząna rÓznych wysokościach. W jądrach mozna
dostrzec małe jąderka. W Świetie cewki widoczna jest wydzielina (-).
AB The histologic appearance of endometrium showing several glands with architectural alterations.
Various sizes of the glands are visible, while some glands are cystically dilated. The stroma between
the glands is also increased.
C A fragment of a gland. Note the crowding and stratiflcation of nuclei in the eplthelium. The nuclei
contain small nucleoli. Secretorv material in the lumen (*).
218
HYPERPLASTA SIMPLEX ENDOMETRII
HYPERTROPHIA MYO CARDII
Przerost mięśnia Sercowego
Eng. MYOCARDIAL ITYPERTROPHY
AB Pogrubiałe komÓrki mięŚnia Sęrcowego zavtierająpowiększone i hiperchromatyczne 1ądra

{+}.
CD Między włóknami mięśniowymiwidac drobne ogniska bliznowatej tkanki łącznej (-)'
AB Cardiac myoc)'tes showing increased size and enlarged hyperchromatic nuclei (-)
CD Some small fibrous scars (-) among enlarged myocardiai fibers.
220
HYPERTROPHIA MYOCARDII
22r
INDURATIO VENOSTATICA PULMONUM
( I n du rat io .fu sca pu I nt o n u nt )
Stwardnienie zastoinowe płuc

( Snva rdn ien ie bru n at ne phrc )
Ene. BROWN INDURATION OF THE LUNGS
AB Utkanie płuca ze znacznię zgrubiałymi przegrodami międzypęcherzykowymi z powodu

rozplemu tkanki łącznej (-.). Liczne hemosyderynofagi w Świetle pęcherzykÓw (komórki
wad sercowych, komórki Browicza) (-).
W tkance łączne1 ogniskowo widac takze złogi czarnego pyłu węglowego (w dolnym lewym
rogu ryciny B).
C Makrofagi obładowane brązowymi ziarnami hemosyderyny w Świetle pęcherzyka, który
wyŚcielony jest pneumoc)'tami typu II (--;.
D GÓrne 273 ryciny zajmuje znaczn\e pogrubiała przegroda międzypęcherzykowa, w której
widac rozplem tkanki łącznej' wydłuzonejądra fibroblastow ofaz skupiska pyłu węglowego.
W dolnej 17-j widac liczne hemosyderynofagi w Świętle pęcherzyka.
AB Fibrosis (--) and thickening of the alveolar walls. Hemosiderin-laden macrophages ("heart-failure"
cells, Browicz cells) (-) are present within the alveoli. Focal deposits of coal dust (at the lower left
corner of Fig. B).
C Some hemosiderin-laden macrophages in the lumen of the alveolus. Type II pneumocytes (..) lining
the alveolar wall.
D A thickened fibrotic alveolar wall (upper 213 ofFig. D). The elongated nuclei ofthe fibroblasts and
deposits of black coal dust are visible. Some hemosiderinJaden macrophages in the lumen of the
alveolus are visible at the bottom.
222
INDURATIO VBNOSTATICA PULMONUM
INFARCTUS ANAEMICUS LIENIS
(Iffirctus albus, i. ischaemicus)
Zawałblady śledziony
Eng. WHITE INFARCT OF THE SPLEEN
(Anemic i4farct of the spleen)
AB ognisko zawałowę (górna częścryciny) z fragmentem zachowanego utkania śledziony

w części dolnej.
C Martwica zawałowa (skrzepowa, koagulacyjna). Widac bryłki cytoplazmatycznebez jąder
oraz rozsiane fragmenty rozpadłych jąder komórkowych.
AB lschemic coagulative necrosis (upper half of Fig. A and Fig. B) of the spleen. Some splenic tissue
without necrosis is visible at the bottom.
C Ischemic coagulative necrosis. Note: the remnants of cells devoid of nuclei and dispersed nuclear
fragments.
224
INEARCTT]S ANAEMICUS LIENIS
225
INMRCTUS HAEMORRHAGICUS PULMONIS
Zawał krwotoczny płuca
Ene. RED INFARCT OF THE LTING
(Hemorrhagic iąfarct of the lung)
ABc Utkanie płuca z ognisklem zawałowym w postaci bardzo masywnęgo

''nafaszerowania''
krwotocznego ze znlszczeniem (martwicą) przegród międzypęcherzykowych. opłucna
płucna (+).
D Utkanie płuca w sąsiedztwie zawału' Stwierdza się cechy zastoju w postaci znacznie posze.
rzonych i wypełnionych krwią naczyń włosowatych przegrod międzypęcherzykowych.
ABC Intense hemorrhage and the loss (necrosis) of alveolar wal1s. Visceral pleura (+).
D Lung tissue adjacent to the infarct. Note: the dilated alveolar capillaries engorged with blood (passive
congestion).
zzo
INEARCTUS HAEMORRHAGICUS PUTMONIS
INFARCTUS MYOCARDII RECENS (1)
Swieży zawał mięśnia sercowego
Ene. ACUTE MYOCARDIAL INFARCT ( l)
A Martwica skrzepowa (koagulacyjna) mięŚnia Sercowego' Pomiędzy marlwiczo zmienionymi

komórkami mięŚniowymi (*) naciek z granulocytów i makrofagów (-)'
BC W dużym powiększeniu widaĆ,ze martwiczo zmięnione komórki mięśniowe (-) są pozba-
wione jąder ipoprzecznego prążkowania, popękane i nadmiernie eozynochłonne. Między
nimi leżą neutrofile, makrofagi i erytrocyty.
A Ischemic coagulative myocardial necrosis. An intense infiltrate composed of neutrophils and mac-
rophages (-) is visible between necrotic myoclrtes (+).
BC A high-power view showing loss of nuclei and striations as well as hypereosinophilia and the
fragmentation of myocytes (+). Note the interstitial infiltrate of neutrophils, macrophages and
erlth rocytes.
228
TNEARCTUS MYOCARDII RECENS (1)
*-
9nfr
:: G.q ż
sT' ?
ł.,
,.: *
.u..
.
* *{..
#.
+ ł.^.
tr;
t
--
ł * *ł
'n
Ód,." j
*.3'*t.#F
...
il rt
-łs
*"E*u
--Jt,f**
# d
r**"* I.. .Ćry 'a1
{ea
ffie
ł:e.
#'d
ff9
INFARCTUS MYOCARDII RECENS (2)
Swieży zawa| mięśnia sercowego
Eng. ACUTE MYOCARDIAL INFARCT (2)
D Zauważz
. brak jąder komórek mięśniowych;
. brak lub tylko Ślad poprzęcznego prąilkowaniai
. włÓkna mięŚniowe obumarłe i pofragmentowane;
. między włókna ,,wciskają się'' liczne granulocyty i makrofagi.
Nic dziwnego, ż'e takl mięsień jest kruchy, niezdolny do efektyrvnej pracy i moze pęk-
nąc.
D Note:
. loss of nuclei;
. loss or only a trace ofstriations;
. dead and fragmented myocytes;
. numerous neutrophils and macrophages between myocltes.
No wonder that the necrotic heart muscle is fragile, unable to work properly and may even rup-
ture.
230
TNEARCTUS MYOCARDII RECENS (2)
+. . .:ż.'. j
-
Ń'::
{ił
23r
KERATOSIS MUCOSAE CAVI ORIS
(Keratosis)
Rogowacenie błony śluzowej jamy ustnej

Eng. KERATOSIS OF ORAL MUCOSA
A ŁącznoIkankowe podŚcielisko błony śluzowej jamy ustnej' pokry.te prawidłowym nierogo.

waciejącym nabłonkiem wielowarstwowym płaskim (-).
Łącznotkankowe podścielisko błony Śluzowej jamy ustnej, pokryte nabłonkięm wielo.
warstwowym płaskim z cechami wyrainego rogowacenia (*).
C Fragment prawidłowego nabłonka wielowarstwowego płaskiego błony Śluzowej jamy ustnej,
w którym widac warstwę podstawną (-), przypodstawną, pośrednią(-) i powierzchowną
(+).
D Fragment nabłonka wielowarstwowego płaskiego rogowaciejącego pokr}'lvającego błonę
Śluzową jamy ustnej. Widac warstwę poŚrednią (+), powierzchowną (w cytoplazmie
komórek widoczne są ziarna keratohialiny podobnie jak w warstwie ziarnistej naskórka,
(=) i warstwę rogową (+).
Stroma of oral mucosa covered by normal, nonkeratinized stratified squamous epithelium (.-).
B Stroma of oral mucosa covered by keratinized stratified squamous epithelium (.-).
c A high-power view of normal, nonkeratinized statifled squamous epithelium of oral mucosa. Note: the
basal (germinative) (--;, suprabasal, medial(-) and superflcial (+) layers.
D A high-power view of keratinized stratified squamous epithelium covering oral mucosa. Note: middle
zone (.-), a superficial layer with keratohyalin granules within the cltoplasm of the cells (as in
stratum granulosum of the epidermis,
-) and keratinized layer (=).
232
KERATOSIS MI.]COSAE CAVI ORIS
233
LEIONTYO}'TA CORPORIS T]T!,RI
Mięśniakgładkokomórkowy trzonu macicy
Ene. LEIOIvIYOMA OF THE UTERINE BODY
A Fragment utkania mięŚniaka gładkokomórkowego (--) z fragmentem warstwy mięśniowej

trzonu macicy poniżej (-,1.
BCD MięŚniak zbudowany Z pasm dojrzałych komórek mięśniowych gładkich wzajemnie prze.
platających się. Jądra komórkowę owalne, wydłużone,bez cech złoŚliwoŚci. W dolnej części
ryciny D przekrój poprueczny, a w górnej przekrój podłużnyprzez komórki mięŚniaka.
A Portion of the leiomyoma (-), myometrium is visible below (=).

BCD This tumor is made of whorled bundles of well-differentiated smooth muscle cells. Elongated oval
nuclei show no histoiogic features of malignancy. A cross-section (at the bottom of Fig. D) and
longitudinal section (at the top of Fig. D) of the leiomyoma.
lJ+
W'
illli
iilii
liii LEIOMYOMA CORPORIS T]TERI

|,F-lO\I\'oSĄR{.()\l \ C(}RPO|ł|5 [ l i..1?i
Mięśniakomięsak gładkokomórkowy trzonu macicy
Eng. LEIOMYOSARCOMA OF THE UTERINE BODY
A Nowotwór złoŚliwy zbudowany zprzep|atających się pasm komóręk, rÓżnicujących się w kie-
runku komórek mięśniowych gładkich.
B Utkanię guza z rozległym polem martwicy skrzepowej (dolna połowa ryciny).
CD W utkaniu guza widac liczne figury podziału mitotycznego (-).
Na rycinie D (w dużym powiększeniu) widoczne są ponadto niektóre cytologiczne cech1.
złośliwoŚci jąder komórkowych' jak nadbarw|iwoŚć i nieregularne grudy chromatyny oraz
nieregularne pogrubienie błony jądrowej.
A This is a malignant tumor composed of interlacing fascicles of tumor cells showing features of smooth
muscle differentiation.
B A large area ofcoagulative necrosis (lower halfofFig. B) is seen adjacent to the tumor cells.
CD Note: there are numerous mitotic flgures (+) and some cytologic features of malignancy such as
hyperchromasia, irregular chromatin clumps and irregular thickening of the nuclear membrane (Fig.
D).
f36
LEIOMYOSARCOMA CORPORIS T]TERI
237
t!PtlSARtl()\| \ Pl-LL)\X0RPHt \|
Tłuszczakomięsak wielopostaciowy
Eng. PLEOMORPHIC LIPOSARCOMA
AB Nowotwór złoŚliwy zbudowany z polimorficznych komórek o dużym stopniu złoŚliwości.

z bogatą siatką naczyń włosowatych (- ).
CD Komórki nowotworowe z wyraźnymi cęchami złośliwościzawierają niekiedy kilka jąder
(komórki olbrzymie, ryc. C). W obfitej cytoplazmie widac róznej więlkoŚci wodniczki po
wyługowanych lipidach (=+). Jeżeli zajmują one większoŚć obszaru komórki, pozostawiając
tylko cienkie pasęmka cytoplazmy biegnące od jqdra do błony komórkowej, powstaje obraz
tzw. komórki pająkowatej (*).
AB This tumor is composed of malignant cells showing great polymorphism. Note the prominent blood
vessels (+).
CD Tumor cells with prominent cytologic features of malignancy. The bizarre giant multinucleated
tumor cells (Fig' C) and intrac}.toplasmic vacuolęs of various sizes (=)' These vacuoles are due
to extracted lipids. The vacuoles may occupy vast areas ofthe cell leaving only narrow strips ofthe
cytoplasm betweęn the nucleus and the cell membrane (so called spider cells) (..).
238
1-qlr'
LPOSARCOMA PLEOMORPHI.]M
1.
'?t
łlg
239
LUPUS ERYTHEMATOSUS SYSTEMICUS (LIEN)
Toczeń rumieniowaty układowy (śledziona)
Eng. SYSTEMIC LUPUS ERYTHEMATOSUS (spleen)
AB Grudka chłonna śledziony, w ktÓrej widac przekrÓj poprzeezny przeztętniczkę centralną'

Ściana naczynia pogrubiała, zwłÓkniała i cebulowato rozwarstwiona.
C PrzekrÓj popfzęCzny przeztętniczkę centralną ze zmianami opisanymi powyżej.
AB A lymphoid follicle in the spleen with the central penicilliary artery. Note thlckening and perivascular
fibrosis (a so called onionskin lesion).
C A high-power view of a cross-sectioned central penicilliary artery with similar histologic features as
those described above.
240
-L'PUS ERYTT{EMATOSUS SYSTEMICUS (LIEN)
f4r
I'i-\ll,l|()\|Ą \l.\I-|(;\t \I I,\ \|PHOC\ ||cl \t l'\ \!PlIt}\{}I)|
Chłoniak zło śliwylimfocytarny w ęzła chłonne go
Eng. NON-HODG KIN'S LYMPHOMA, LYMPHOCYTIC TYPE

( S mal I lrm p h ocvtic b'm phonw )
AB Zalarta struktura węzła chłonnego z jedno1itym naciekiem komórek nowotwolowych typu

małego limfoc1tu' które naciekaj4 torebkę węzła i tkankę tłuszczową okołowęzłową (dolna
częścryciny A).
C Komórki chłoniaka mają przeważnie okrągłe jądra z widocznymi jąderkami i skąpym
rąbkiem cytoplazmy. Figura podziału mitotycznego (-).
AB The uniform infiltrate of malignant cells of the small lymphocy'te type that invade the capsule of the
lymph node and perinodal adipose tissue (at the bottom of Fig. A). Note: the diffuse effacement of
the normal architecture of the lymph node.
C At high power, most of the tumor cells have round nuclei with nucleoli and scant amount of the
cytoplasm. Mitotic figure (*).
242
LYMPHOMA MALIGNI.JM LYMPHOCYTICTJM
LYIVIPHOI\ODI
f43
Chłoniak złośliwyżołądka
(wycinek pobrany w czasie gastrofiberoskopii)
Ene. NON-HODGKIN'S MALIGNANT LYN4PHOMA OF THE STOMACH

(gastrofl beroscopic biopsy)
A Reakcja immunohistochemiczna na obecnoŚc keratyny. Dodatnia reakcja (czerwonobrą.

zowę zabarwienie cytoplazmy) widoczna jest jedynie w komÓrkach nabłonkowych cewek
gruczołowych (--). Natomiast komórki chłoniaka wykazują ujemną reakcję na obecnoŚc
keratyny (-).
B Reakcja immunohistochemiczna na obecnoŚc wspÓlnego leukoc1.tarnego antygenu (LCA).
Dodatnia reakcja widoczna jest na komÓrkach chłoniaka (=). natomiast komórki cewęk
gruczołowych wykazują ujemną reakcję na obecnośc LCA (--).
C Reakcja immunohistochemiczna na obecnoŚc antygenu CD20, ktÓry występuję na limfo-
cytach B. Dodatni odczyn widoczny jest na błonie komÓrkowej komÓrek chłoniaka (.-).
Figury podziatów mitotycznych (.+).
D Chłoniak złoŚ1iwy zbudowany Ze średniej wielkoŚci komórek (większych niŻ mały limfoc1.t).
wykazujących cechy złoŚliwoŚci.
Barwienie rutynowe hematoksyliną i eozyną.
Zapamiętaj!
. To jest chłoniak typu MALT (tzw. MALToma), czy|i chłoniak wywodzący się z tkankj limfa.
tycznej błon śluzowych'
(MALT - Mucosa-Associated Lymphoid Tissue).
A Keratin as shown by immunohistochemistry. Positive reaction (red-brown staining of the cytoplasm)

(-)
is visible only in epithelial cells lining glands The lymphoma cells are negative (=).
B Leukocyte common antigen (LCA) as shown by immunohistochemistry. The lymphoma cells are
LCA positive (-), whereas the epithelial glandular cells are negative (.-).
C CD20 antigen (which usually decorates B lymphocytes) is visible on the cell membrane of the
lymphoma cells (-). Mitotic figures (-).
D Lymphoma cells are bigger than small lymphocytes. The cytologic features of malignancy are obvi-
ous. Hematoxylin and eosin stain.
Rememher!
. This is MALT lymphoma (so called MALToma) i.e. malignant lymphoma arising in the lymphoid
tissue of mucous membranes.
(MALT - Mucosa Associated Lymphoid Tissue).
244
LYI\{PHOMA MALIGNT]M VENTRICIJLI
245
.'.
\IEL.Ą\{-)\|\ \1Ąl {{]...l ] :i 1 1i\
Czerniak złoślirvyskóry
Eng. MALIGNANT MELANOMA OF THE SKIN
AB Gniazda komórek czerniaka (-) widoczne są w rÓznych warstwach naskórka (ryc. A) oraz
w skórze właściwej(ryc. B). Powierzchnia guza owrzodziała (=).
CD Czerniak złoŚliwy w dużym powiększeniu' Komórki nowotworowę o obfitej przypominającej
komÓrki nabłonkowę ( ) lub wrzecionowatej c}toplazm ie, Zw r ac ają uwagę:
. -
komórki dwujądrowe (-);
. mimoŚrodkowe ułoienie jąder;
. w cytoplazmie ziarna melaniny (+).
Jądra wykazują cechy złośliwoŚci, takie jak:
. polimorflzmjądrowy;
. duże, nieregularne jąderka.
AB Nests of melanoma cells (.-) invade various layers of the epidermis (Fig. A) and the dermis (Fig.
B). The surface of the tumor is ulcerated (Fig. B,
CD -).
A high-power view of tumor cells showing epithelioid (-) or spindle-shaped cytoplasm. Characte-
ristic findings are:
. binucleated tumor cells (-);
. eccentrically placed nuclei:
. melanin pigment in the cytoplasm (=).
The nuclei show cy.tologic features of malignancy:
. nuclear polymorphism;
. large nucleoli with irregular contours.
246
V
MELANOMA MATIGNT]M CT]TIS
247
MEMBRANAE ITYALINEAE PULMONUM NEONATORUM
Błony szkliste płuc
(Zespół błon szklistych pfuc)
Eng. ITYALINE MEMBRANE DISEASE OF THE LUNGS

(Neonatal respiratorr distress syndrome )
ABC Tkanka płucna noworodka. Nielicznę powietrzne pęcherzyki płucne, wyścielone grubymi
błonami szklistymi (-). W większoŚci miązsz płucny bezpowietrzny (niędodma) (-).
D Przekrój przez osktzele' Gwiazdkowate Światło oskrzęla wyŚcielone nabłonkiem wielorzę.
dowym migawkowym. Pod nabłonkiem prawie niewidoczna błona podstawna' W Ścianie
oskrzela widac niedojrzałą tkankę chrzęstną (.+)'
ABC Neonatal lung tissue. Note atelectasis (- ) and a few dilated alveoli lined by thick hyaline membranes
(--).
D A cross-sectioned bronchus is lined by ciliated pseudostratified epithelium which lies on an almost
invisible basement membrane. Immature cartilage (-) of the bronchial wall.
248
til'
ME,MBRANAE HYALINEAE' PT]LMONT]M

NEONATORI.]M
249
\TENINGIOMA
Oponiak
Ene. MENINGIOMA
ABC Nowotwór łagodny zbudowany z wrzęcionowatych komórek o doŚc obfitej cytoplazmie.

Komórki nowotworowe tworząwirowate lub współŚrodkowe układy (układy cebulowate,
*) |ub podłużne pasma (-).
D Komórki oponiaka tworzące układ cębulowaty w dużym powiększeniu. Zwroć uwagę na
wrzecionowaty kształt jąder i długie wypustki cytop|azmatyczne.
ABC This benign tumor is composed of spindle cells that have a moderate amount of cytoplasm. The
cells form whorled clusters (onionskinJike pattern, *) or long bands (-).
D Whorled cluster of tumor cells. Note the spindle shape of the nuclei and long cytoplasmic pro
cesses.
250
W
.*
'i. {tĘ :
']]ljl l
ll '"'
IE
'=F
'!'m'
nU't
|L d}ł 1
,f'!*
l rh,. "!b
F'ć
,,,Ń tf
łF.,ł
|llll, Ę."
251
MENINGITIS PURULENTA
Ropne zapalenie opon mózgowych
Eng. PYOGENIC MENINGITIS
(Purtt le nt me n in giti s )
A Bardzo obfitywysiękzapalny, zlicznymtgranulocy.tamiwielopłatowyml obojętnochłonnymi

w oponach miękkich (lewa strona ryciny), pokr1rvających tkankę mÓzgową (strona prawa
ryciny).
BC KomÓrki zapalne w obrębie opon mózgowych w duzym powiększeniu. Widać ltczne gra-
nulocyty (--) i makrofagi (-).
A A dense purulent exudate composed of neutrophils is visible within the leptomeninges (at the left)
covering the brain (at the right).
BC At high power, numerous neutrophils (+) and macrophages are visible (-).
252
MENINGITIS PT]RTJLE,NTA
S.
rI
ł
*.t
..Ę ,
s.-ł]
*ą5
.tJ,i.
rTiF ,
i' śJ
Ęs
iJ''' .{
l.F.'rE',
':'.. .:
i. f.ł
''
'3'f\ .,{
.':
!er.
'ł
'i
253
\| ESOTHELloNtA \IALIG\ U \ | PLEL RĄE
Złośliwymiędzybłoniak opłucnej
Ene. PLEURAL MALIGNANT MESOTHELIOMA
A Utkanie znacznie pogrubiałej opłucnej z rozrostem nowotworu złośliwego.W dolnym

lewym rogu widac fragment tkanki płucnej. W utkaniu płuca i opłucnej widoczne złogi
czarnego pyłu węg1owego.
BCD Jest to typ mieszany złoŚliwego międzybłoniaka zbudowanego z duiych, wielobocznych
komÓrek z obfitą cytoplazmą (podobnych do komórek rakowych) (+) oraz z komÓrek
ksztahu wydłużonego, przypominających komÓrki mięsaka (-). ZwrÓc uwagę na wyraŹnie
widoczne cytologiczne cechy złoŚliwości.
A A thickened pleura infiltrated by malignant tumor cells. A fragment of lung tissue with deposits of
black coal dust is visiblę at the 1ower left corner.
BCD This is the mixed type of malignant mesothelioma composed of a mixture of large polygonal cells
(similar to carcinoma cells) (-; and elongated tumor cells (reminding sarcoma) (-). Note the
obvious cytologic features of malignancy.
254
MESoTHELIoMAMALIGNUMPLEURAE
f55
\!ETASTASIS C,.\R(,l\t)\lAT{f,SA'ĄtrJ l IF-PĄt{
Przerzut raka do wątroby

Eng. METASTASIS OF CARCINOMATO THE LWER

AB WŚród licznych er1trocytów (.") widac gniazda komórek rakowych (+) oraz pojedyncze
hepatocyty (=).
C Grupa komórek rakowych. ZwrÓc uwagę na cechy złoŚliwoŚci tych komórek, a szczególnie
nadbarwliwośc i heterochromazję jąder oraz nieregularne obrysyjąder (kanty i ząbkowanie
obrvsu).
AB There are clusters of carcinoma cells ('-) and single hepatocytes (-) among numerous erytrocytes
(-').
C A group of carcinoma cells. Note the prominent cytologic features of malignancy, especially nuclear
hyper. and hęterochromasia and irregular angular nucłear contours.
256
METASTASIS CARCINOMATOSA AD HEPAR
f5l
l!|, l Ąbl.llSlS {.l\[ł.Cl\t}\lĄ'! {}5.Ą,\1]l l.l \lFŁ{G\(}l}t \i
Przerzat raka do węzła' chłonnego

Eng. METASTASIS OF CARCINOMA TO THE LYN4PH NODE
AB Fragment węzła chłonnego nacieczony przęzkomórki rakowę tworzące cewki gruczołowe

(+) (tzn. przez gruczolakoraka - adenocarcinoma).
C Gniazda komÓręk gruczolakoraka (.-; naciekają obwodowe zatoki węzł.a chłonnego.
Zachowane utkanię węzła chłonnego widoczne jęst w gÓrnym lewym rogu ryciny. Tkanla
tłuszczowa okołowęzłowa (-).
D Gniazdo komóręk rakowych (--) w świetle naczyniatętniczego w tkance tłuszczowej (..,)
okołowęzłowej. Błona Środkowa (runica media) Ściany naczynia (=). W górnym lewym
rogu widac nacieczenie tkanki tłuszczowej przez gniazda komórek rakowych.
AB A fragment of the lymph node is invaded by cancer cells forming glands (*) (i.e. by adenocarci-
noma),
c The tumor cells of metastatic adenocarcinoma (.-) are invading peripheral sinuses of the lymph
node. The lymphoid tissue is visible at the upper left corner. perinodal fat (=).
D Carcinoma ceils (.-) in the lumen of an artery in perinodal fat (
'). The ntnica metlia (smooth
muscle layer) (-). clusters of carcinoma cells invading fat are visible on the upper left.
258
I
I
ME,TASTASIS CARCINOMATOSA
AI) LYI\{PHONODI.]M
Przerzlt raka prostaty do węzła chłonnego
Eng. METASTASIS OF PROSTATE CARCINOMA TO THE LYMPH NODE
AB Lite gniazda komÓrek rakowych tworzących niekiedy polonnę cewki gruczołowe (--).
Jądra komÓrek rakowych wykazują cechy niewielkiego polimorfizmu' widoczne są również
wyraŹne jąderka.
C Reakcja immunohistochemi C,zna na obecnoŚc PSAP (Prostate-Speciflc Acid Phosphatase)
w cytoplazmie komÓrek rakowych. Dodatnią reakcję (pomarańczowy kolor), nięrÓwno-
miernie nasiloną, stwięrdza się w cytopIazmie większościkomórek rakowych.
D Intensytvny odczyn reakcji immunohistochemicznej na obecnoŚc PSA (Prostate-Specific
Antigen) w cytoplazmie komÓrki rakowej. W Środku bladoniebieskie jądro komórkowe.
Zapamiętai!
. obecnoŚc PSA i/|ub PSAP w cytoplazmie komórek rakowych świadczyo pochodzeniu
przerzutLl z raka gruczołu krokowego.
AB Solid nests of carcinoma cells forming abortive glandular structures (+). Note slight nuclear poly-
morphism and conspicuous nucleoli.
C PSAP (Prostate-Specific Acid Phosphatase) in the c.rtoplasm of cancer cells as shown by immuno-
histochemistry. Positive stain (orange) of various intensity is visible in the majority of tumor cells.
D The cytoplasm of a tumor cell is strongly iabelled by monoclonal antibody to PSA (Prostate-Speclfic
Antigen). The nucleus (pale blue) is visible in the center ofthe cell.
Remember!
' PSA and/or PSAP in the cytoplasm of carcinoma cells testifies to the prostatic origin of metastatic
cancer.
260
\IETASTASIS CARCINOMATIS PROSTATAE AI)
LYN{PHONODUM
MOLA HYDATIDOSA
Zaśnad groniasty
Ens. HYDATIDIFORM MOLE
AB Znacznie rozdęte' obrzęknięte kosmki łoĄskowe pokryte cytotrofoblastem (+) i syncy.

cjotrofoblastem (=). Braknaczyń w podścielisku kosmka.
CD Proliferujący na powierzchni kosmka c}to- (+) i syncycjotrofoblast (=).
AB Hydropic swelling of chorionic villi that are covered by cytotrophoblast (-) and syncliotrophoblast
(=). Note the absence of vascularization of villi.
CD A sheet of proliferating cytotrophoblast (+) and syncytiotrophoblast (=).
f62
MOLA HYDATIDOSA
f63
Choroba Hodgkina
(Cltłotliak Hodgkina; ziarnic,a złośliu,a)
Eng. HODGKIN'S DISEASE (I)

(Hodgk i n's l.t'tttphonta )
A Węzeł chłonny o zatartej budowie z tworzeniem Struktur guzkowych, pooddzielanych

grubymi pasmami kolagenu (---*).
B W dużym powiększeniu widac doŚc liczne duze komÓrki. Częścz nich to komórki Reed-
-Sternberga, pozostałe to komórki Hodgkina. Wstawka: komórka Reed.Sternberga z do-
datnim odczynem immunohistochemicznym na obecnoŚc CD30 w cytoplazmie (kolor
czerwony).
CD Komórki Reed.Sternberga (komÓrki RS), tzn. duze komÓrki o obfitej cytoplazmie, dwują-
drowe, z dużymi jąderkami i jasną obwÓdką wokÓł nich (przypominają oczy sowy), oto-
czone strefą przejaŚnienia (stąd nazwa komórki |akunarne). W otoczeniu widac limfocyty
i komórki p|azmatyczne.
Zapamiętaj!
. To jest choroba Hodgkina, poniewaz występują komórki Reed-Sternberga'
. To jest typ zwany stwardnieniem guzkowym choroby Hodgkina (sclerosi.s nodularis: ang.
nodular sclerosis, NS). ponieważ:
- występuje grubopasmowe włÓknienie węzła' które dzieli go na guzki'
_ obęcne są tzw. komórki lakunarne (szczego1'na postac komóIek RS).
A Thick collagen bands (-) divide the lymph node into well-defined nodules.
B A high-power view showing quite numerous large cells (Reed-Sternberg cells and Hodgkin's cells).
Insert: positive immunohistochemical reaction for CD30 in a Reed-Sternberg cell
CD Reed-Sternberg cells (RS cells) i.e. binucleate cells with abundant cytoplasm and large owl-eyed
nucleoli surrounded by a clear halo. Here, Reed-Sternberg cells have pale cytoplasm surrounded
by an empty space (such cells are known as lacunar cells). RS cells are surrounded by lymphocytes
and plasma cells.
Remember!
. This is Hodgkin's disease, because there are characteristic RS cells.
. This is the nodular sclerosis (NS) type of Hodgkin's disease because:
- there are thick collagen bands dividing the lymph node into nodules,
- there are lacunar cells (a variant of RS cells).
264
MORBUS HODGKINI (1)
( Lymphogranulomatosis maligna )
265
ł.
MORBUS HODGKTNI (2)
( L\' nt p lto tn a Hodgki n i ; Iy tn p hogra n u Io lttatosi s nta I igtt ct )
Choroba Hodgkina
(Chłoniak Hodgkina; ziarnica złośliwa)
Ene. HODGKIN'S DISEASE (2)

(Hodgkin's lymphoma)
E Komórkom Reed-Sternber1a tlwarzyszą inne komórki, m.in. granulocyty kwasochłonne

(+), limfocyty T i komórki p|azmatyczne'
FG Patologiczne figury podziafu mitotycznego.
H Rozmazcytologiczny zbiopsji aspiracyjnej cienkoigłowej węzła chłonnego. Wśród komórek
limfoidalnych i histiocytów widać dwujądrową komórĘ Reed-Sternberga (-) z ogromnymi
czerwonymi jąderkami (podobnymi do oczu sowy).
E RS cells are found in a polymorphous background of eosinophils (*), T-lymphocytes and plasma
cells.
FG Pathologic mitotic figures.
H Fine-needle aspirate of a lymph node. A binucleated Reed-Sternberg cell (-; with large, owleyed
nucleoli is visible among lymphocytes and histiocytes.
266
MORBUS HODGKINI (f)
Lymphogranulomatosis maligna
f67
\ l}-i.'ł,{}\trĄ \| t LTl F'[,[..\
Szpiczak mnogi
Ene. MULTIPLE MYELOMA
A Preparat histologiczny szpiku kostnego nacieczonego komórkami nowotworowymi, wy-

kazującymi cechy wyraŹnego róznicowania plazmoc}tarnęgo: obwodowo ułozone jądra
kom Órek o grudowatej chrom atyn ie, wytaina, zasadochłonna cy'toplazma.
BCD kozmaz cytologiczny z biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej ogniska osteolitycznego w koŚci'
WŚród krwinek czerwonych widac rozproszone jedno i dwujądrowe komÓrki szpiczaka
1+) wykazujące cechy cytologiczne opisane powyżej. Dla porÓwnania granulocyt obojęt-
nochłonny (-).
A The histologic appearance of the bone marrow reveals numerous neoplastic plasma cells. Note the
eccentrically placed nuclei, clusters of nuclear chromatin, distinct basophiJic cytoplasm.
BCD Fine-needle aspirate of osteolytic bone lesion. Atypical mono- and binucleated plasma cells ('-)
with cytological leatures described above. A neutrophil (-) for comparison with malignant plasma
cells.
268
MYELOMA M{JLTIPLEX
f69
NIYOCARDITIS INTERSTITIALIS PRODUCTIVA
Wytwórcze śródmiąższowezapalenie mięśnia sercowe go
Eng. INTERSTITIAL MYOCARDITIS
AB Komórki mięŚnia sercowęgo (-), a między nimi obfity naciek zapalny złoŻony głównie
z limfocytÓw (=).
C Duże powiększenie. Zwróć uwagę na nacieki z komórek jednojądrowych' glównie lim-
focytów (=)' pomiędzy włóknami mięŚniowymi' w których jądra znajdują się w częŚci
środkowej komórki (-).
AB A dense mononuclear and predominantly lymphocytic infiltrate (=) among cardiomyocytes

(-).
c A high-power view showing lymphocytic inflammatory infiltrate (-) adjacent to cardiomyocytes
which have nuclei located in the middle portion of the cytoplasm (-).
270
MYOCARDITIS INTERSTITIALIS
PRODT]CTIVA
2tr
Znamię melanocytarne złożone
Eng. COMPOLIND MELANOCYTIC NEVIJS
( Nevocellular nevus; tnole )
AB W skÓrze wtaściwej(+) oraz na granicy skórno-naskórkowej (-) widac gniazda komórek

znamieniowych.
CD W dużym powiększeniu widac gniazda komórek znamieniowych (melanocy.tÓw) ułozone na
granicy skórno.naskÓrkowej (--). Zauważ, ze komórki są podobne do siebie i nie wykazuja
cech złośliwości. W cytop|azmie niektórych komórek widac brązowy barwnik (melanina.
-\
Zapamiętaj.!
. nąewls melanocyticus marginalis _ gniazda komórek znamleniowych s4 w naskórku na
granicy skÓrno-naskÓrkowęj
. nae\\6 ntelanocyticus composittts (epidernlo.dermali's) _ ww. gniazda są na granicy skórno.
;
.naskórkowej oraz w skÓrze właŚciwej;

. nąevus nlelanocy'tictts dermąlis - wv. gniazda są tylko w skÓrze właŚciwej.
AB Nests of nevus cells are visible along the dermoepidermal junction (-) and in the underlying dermi:
(.-).
CD A high-power view showing nests of nevus cells at the dermoepidermal junction (*). The nevu:
cells are uniform and without c!.to1ogic features of malignancy. Brown pigment (melanin, -) i.
present in the cytoplasm of some news cells.
Rementber!
. junctional news - intraepidermal nests of nerus cells are found along the dermoepidermal junction.
. compound nevus - nests of nevus cells are found intraepidermally along the dermoepidermal junc'
tion and in the underl5 ing dermis:
. dermal ne\us - nests of nevus cells only in the dermis.
212
\ Łł-!. l. l $F.l l i
Znamię Spitz
( C zern i a k młodzie ń cz1, )
Ene. SPITZ NEWS
AB Utkanię skÓry z rozrostem komÓrek znamieniowych głównie wgniazdach (-) |eżących na

granicy skÓrno-naskórkowej i w skórze właściwej,Wokół tych gniazd widac szczęlinowate.
puste przestrzenie (+) (jest to artefakt, ale typowy dia tego znamienia).
C Gniazdo komórek znamieniowych w dolnych warstwach naskórka. Komórki znamieniowe
mają obfltą cytoplazmę, wydłużone jądra i wyraŹne jąderka. Pusta szczelina pomiędzy ko-
mÓrkami znamieniowymi a komórkami naskórka (--). Między komórkami nabłonkowyml
(górna połowa ryciny) widac wyraŹne mostki międzykomórkowe.
AB Nests of nevus cells ( + ) along dermoepidermal junction and deeper in the dermis. Note empty slits
between the nests and the adjacent epidermis (-).
C A nest of nevus cells at the dermoepidermal junction. The nelus cells have abundant cytoplasnr.
elongated nuclei with conspicuous nucleoli. Note the empty space between the nevus cells and the
epidermis ('-). lntercellular bridges are clearly visible between epidermal cells at the top.
274
NAE,WS SPITZ
ft5
-
NECROSIS TELAE ADIPOSAE

( Steatonecrosis; necrosis Balseri )
Martwica tkanki tłuszczowej

(Martwica Balsera)
Eng. FAT NECROSIS

(Bal.ser',s necrosis)
ABCD Martwica tkanki tłuszczowej okołotrzustkowej. Widac cienię komórek tłuszczowych

(+) z rózowoniebieskawymi, obłoczkowatymi masami złogów wapniowych, otoczone
przez odczyn zapalny z makrofagów (==+) i granuloc1tów.
ABCD Necrosis of peripancreatic fat. Note the shadows of fat cells (+) with pink-bluish (basophilic)
calcium deposits surrounded by an inflammatory infiltrate of macrophages (=) and granulocytes.
f76
NECROSIS TE,LAE ADIPOSAE
*.W,ą
'.':.Ł
*Ę-{G
n
;
7
;
l
")Ł*
)1 -
Neoplazja śródnabłonkowaszyjki macicy dużego stopnia
Eng. CERVICAL INTRAEPITHELIAL NEOPLASIA HIGH GRADE
A PodŚcielisko łącznotkankowe pokr1te częściowo nabłonkiem gruczołouym (-). częściowo

zaŚ nabłonkiem wielowarstwowym płaskim z cechami CIN IIl' czyli neoplazji Śródnabłon-
kowej dużego stopnia. dawniej zwanej dysplazją ( -) (CIN III - Cervical Intraepithelial
Neoplasia, grade III).
B Nabłonek z cechami neoplazji Śródnabłonkowej dużego stopnia (dawniej zwany rakiem
przedinwazyjnym _ curc'inonta in .sittt). Zwraca uwagę hiperchromazja jąder orazzaburzęnle
architektury nabłonka. Nienaruszona błona podstawna (-).
CD Fragmenty ryciny A w duzym powiększeniu. Nabłonek gruczołowy szyjki macicy zbudowany
z konlórek wałeczkowych o jasnej cytoplazmie z jądrami ułożonymiprzy podstawie (=).
Nabłonek wieIowarstwowy płaski z cechami CIN III (=), Zauwaz zaburzenie dojrzewania
nabłonka wyrażające się brakiem charakterystycznej warstwowej budowy. Komorki z duzy-
mi, nadbarwliwymi jądrami wykazującymi pewien polimorflzm widoczne są na WsZ.vStkich
poziomach nabłonka' Figury podziału mitotyczne-qo (--) w.idoczne są w dolnych igórnych
warstwach nabłonka'
Cechy neoplazji ŚrÓdnabłonkowej dużego stopnia (CIN III):
. zaburzenie budowy architektonicznej nabłonka (brak typowych warstw):
. liczne mitozy w dolnych i górnych warstwach nabłonka;
. j4dra nadbarwliwe:
. jądra powiększone. również w gÓrnych warstwach nabłonka.
Zapamiętai!
CIN I : gradus tttinons : low-grade SIL (LSIL),
d.t'splctsia
CIN II : d.vsflasia gradus ntediocris = high-grade SIL (HSIL).
CIN III : dysplctsia gradtts tnaitlris a|bcl cąrcittotna pIcttloepitlteliaIe praeittyasiyLtltt - high-
-grade SIL (HSIL),
SIL = Squamous lntraępithelial Lesion _ lae.sio intraplctttoepitltelialis.
A The connective tissue stroma of the uterine cervix is partially covered by'glandular epithelium (-)
and partially by squamous epitheJium with high grade (i.e. grade III) dysplasia 1.-;. High-grade
dysplasia = CIN III : Cervical Intraepithelial Neoplasia. grade IIl.
B Epithelium with CIN Illfeatures (previously known as t'urtittrttttu itt.sltu\. Note hyperchromasia of
nuclei and disorganization of architecture of the epithelium. lntact basement ntembrane (-).
CD Fragments of Figure A at high power. Glandular epithelium made of cuboiclal cells with clear
vacuolated cytoplasm and nuclei evenly clistributed at the stromal encl of the cells (-). Squamous
epithelium with features of CIN Ill (=). Note lack of maturation of the epithelium i.e. lack olusual
epithelial layers. Atypical cells with large hyperchromatic nuclei nnd some pleomorphism are
visible in all layers. Mitotic figures (+) are visible in upper iind lower layers of the epithelium.
Abnormal epithelium with high grade intraepithelial neoplasia (ClN lll) is chi.rracterized b1,':
. abnornral architecture ofthe epithelium (lack oftypical layers)l
. anincreasednumberof nlitoticfiguresinlowerandupperlayersoltheepithelium:
. hyperchromatic nuclei:
. increased nucleocytoplasmic ratio. also in the upper layers of the epithelium.
Rememher!
CIN I = low-grade (mild) dysplasia : low.grade SIL (LSIL).
CIN ll = medium grade dysplasia : high-grade SIL (HSIL).
CIN III : high-grade (severe) dysplasia - high-grade SIL (HSIL).
SIL = Squamous Intraepithelial Lesion.
278
\TOPLASIA INTRAEPITHELIALIS CERVICALIS
GRADUS MAIORIS
\ |.'{.- $ą0BLĄS.!.$ir !'il
Zwojak Zarodkowy współczu|ny

Eng. NEUROBLASTOMA
AB Utkanie nowotworu złoŚliwego drobnookągłokomórkowego w postaci litych pól. Miejscami

widac układy rozetkowe (--).
C Rozętka prawdziwa (Homera-Wrighta). w centrum rozetki - kwasochłonny materiał (-).
Są to wypustki c1'toplazmalyczne komóręk tworzących rozetkę. Komórki nowotworowe
mają okr4głę lub owalne jądra, skąpą c1'toplazmę i duże, nieregularne jąderka, Zauwaz
różnice kształtu i rozmiarów jąder, a także mitozę (-').
Zapamiętuj!
l ' Jest to złoŚliwy nowotwÓr wieku dziecięcego, który rozwija się głównie w rdzeniu nadnercza
i zwojach współczulnych.
2. Występujące tu rozetki Homera-Wrighta róźLnią się budową od rozetek Flexnera-Winter.
steinera, które stwierdza Się w retinobląStoma.
3. Istnieją jeszczerozetki rzekome, gdy komÓrki nowotworowe układają się wokół naczynia
krwionoŚnego, np. w ependymoma.
AB A malignant small, round cell tumor growing in solid sheets. The tumor cells form rosettes (..).
C True (Homer-Wright) rosette in which the tumor cells are arranged about a central area filled with
cell processes 1-1. The tumor cells have round or oval nuclei, scant amount of cy{oplasm and
prominent irregular nucleoli. Note the differences in shape and size of the nuclei as well as the
mitotic figure (-,).
Rememher!
l. This is malignant tumor of childhood which arises mainly in the adrenal medulla and sympathetic
chain.
f . Homer-Wright rosettes which are typical for neuroblastoma differ in structure from Flexner-Winter-
steiner rosettes of retinoblastoma.
3. If the tumor cells are arranged around a blood vessel ( e.g. in ependymoma) such structure is known
as pseudorosette.
280
NETJROBLASTOMA
f8r
NET]ROFIBRO\IA
Nerwiakowłókniak
Eng. NEUROFIBROMA
A W skórze właŚciwej widac nieotorebkowany guzek zbudowany zwydłuzonych drobnych

komÓrek. Rozrostowi nowotworowemu ulegają zarówno komórki osłonki nerwowej, jak
i flbroblasty ze Śródnerwia i onerwia'
BCD Utkanie guza stanowią doŚc luŹno i chaotycznie lezące komórki niewielkich rozmiarów
z wydłuzonymi jądrami, bez cytologicznych cech złoŚliwoŚci. Pomiędzy nimi widoczne
są włÓkna prekolagenowe.
A Al unencapsulated dermal tumor composed of spindle cells i.e. nerve sheath cells and flbroblasts
of perineurium and endoneurium.
BCD Note the low cellularity and the chaotic arrangement of the small tumor cells with elongated spindle
nuclei without cl.tologic features of malignancy. Precollagenous fibers are visible among tumor
cel1s.
282
D)ą
ąh
".ą- ą
t
*Ę
283
NODT]LUS RHET]MATOIDEUS
Guzek reumatoidalny
Eng. RHEUMATOID NODULE
Fragment guzka zbudowanęgo Z pola martwicy włóknikowatej (-; i palisadowato ułozt-

nych na jej obwodzie histiocytÓw (=), pojedynczych limfocy'tów i plazmoc1tów.
AB A portion of a rheumatoid nodule composed of flbrinoid necrosis (-) surrounded by palisade c.,
histiocytes (=) and a few lymphocytes and plasma cells.
NODULUS RHEMOIDEUS
OEDEMA CEREBRI
obrzęk mózgu
Eng. EDEMA OF THE BRAIN
ABCD Tkanka mozgowazszęrokimi pustymi przestrzeniami wokół naczyn krwionoŚnych (-)

i komÓrek nerwowych (-).
ABCD Brain tissue with wide empty spaces around blood vessels (+) and neurons (=)
OEDEMA CERE,BRI
281
OEDEMA PULMONUM
obrzęk płuc
Eng. PULMONARY EDEMA
AB W Świetle pęcherzyków płucnych widoczny Ścięty płyn przesiękowy z małą ilościąbiałka

(-). W przegrodach międzypęcherzykowych naczynia włosowate wypełnione erytroc}"
tami (-). Widać tęż przekroje przęz poszerzone naczynia żylne (+) oraz przekrÓj przez
naczynie tętnicze (--').
C Styczny przekrój przez ścianę naczynia tętniczego z tyciny A. Gruba ściana zbudowana
jest z miocytów gładkich ( .). Płyn przesiękowy w Świetle pęcherzyków płucnych (*).
AB Intraalveolar pink precipitate with a low protein content (-). The alveolar capillaries are engorged
(-). Dilated vein (+) and artery ( ').
C A high-power view of tangential section of the artery from Figure A. The thick media is composed
of smooth muscle cells (-'). Intraalveolar transudate (-).
288
OEDEMA PTJLMONTTM
289
OLIGODENDROGLIOMA
Skilodrzewiak
( Glej ak s kąpowpust kowy )
Eng. OLIGODENDROGLIOMA
AB Guz mózgu zbudowany z regularnie ułożonych komórek o jasnej cytop|azmie z przejaśn.:-

niem wokółjądra. Jądra są okrągłe o drobnoziarnistej strukturze chromatyny. W utkan:.
nowotworowym widać delikatną sieć łączących się ze sobą naczyh włosowatych (-).
Zapamiętaj!
. guz ten należy do glejaków;
. umiejscowiony jest głównie w półkulach mózgu, szczególnie w istocie białej;
. występuje najczęŚciej w 4. i 5. dekadzie izycia:'
. ma lepsze rokowanie nii! astrocytoma;
. chorzy z postacią anaplastyczną guza mają złe rokowanie.
AB A brain tumor composed ofregular cells with clear halo around the nucleus. The nuclei are rou::
with flnely granular chromatin- A delicate network of anastomosing capillaries is visible (-).
Remember!
. this tumor belongs to gliomas;
. it is found mostly in the cerebral hemispheres, particularly in the white matter;
. it is most common in the fourth and flfth decades:
. it is associated with better prognosis than astrocytomai
. patients with anaplastic olĘodendriogliomas have poor prognosis.
f90
OLIGODENDROGLIOMA
OSTEOPOROSIS
Zrzeszotnieńe kości
Eng. OSTEOPOROSIS
ABC (-), między nimi szpik tfuszczowy'

Beleczki kostne Ścieńczałe
D Be|eczka kostna w dużym powiększeniu zwidocznymi osteocytami (*).
ABC Thinned bone trabeculaa (-), among them yellow bone marrow.
D A high-power view of the trabecula containing osteocytes (*).
292
OSTEOPOROSIS
f93
PAPILLOMA INTRADUCTALE MAMMAE
Brodawczak wewnątrzprzewodowy sutka
Eng. INTRADUCTAL PAPILLOMA oF THE BREAST
AC Rozszerzone przewody sutka z widocznymi przekrojami przez brodawc zakiwewnątrzprze-

wodowe.
B Prawidłowy zrazik sutka'
D Fragment brodawczakaw dużym powiększeniu. Brodawkowaty twór pokryty jest warstwą
lcgmórek nabłonkowych'(*) i|eżącą pod nią warstwą komórek mioepiieiianych (=).
W środkuznajduje się rdzeń ztkanklłącznej.
AC Dilated ducts containing intraductal papillomas.

B A normal breast lobule.
D A hi-ch-9ower view of a fragment of intraductal papilloma. Note the fibrovascular
core covered by
two layers of cells: epithelial cells (+) and myoepithelial cells (=).
294
PAPILLOMA INTRADUCTALE MAMMAE
295
PAPI LLO\IA V'I.,SICAE URINARIAI.-
Brodawczak pęcherza moczowego
Eng. PAPILLOMA OF THE URINARY BLADDER
ABC Przekroje podłużne (ryc. A, C) ipoptzeczne (ryc. B) przez palczaste wyroŚla brodawczaka'
Rdzeń łącznotkankowy (*). Pokrywający nabłonek przejŚciowy (-).
D Fragment palczastego wyroŚla w przekroju podłużnym. W częŚci centralnej wid,aĆ łącz-
notkankowy rdzeń zlicznymi naczyniami włosowatymi' Po obu stronach jest on pokryty
nabłonkiem urotelialnym z komÓrkami baldaszkowatymi na powierzchni (-).
ABC Longitudinal (Figs. A, C) and transverse (Fig. B) sections through fingerJike papillae. The central
connective tissue core (*) is covered by transitional epithelium (.-).
D A fragment of longitudinally-sectioned finger-like papilla with a central fibrovascular core covered
on both sides by transitional (urothelial) epithelium. Note the umbrella cells (=).
f96
PAPILLOMA VESICAE URINARIAE
i$'ti
**.:
.trq
PERIARTERIITIS NODOSA
( Po ly6 vTr ri irrt n odo sa )
Guzkowe zapalenie tętnic

Ens. POLYARTEzuTIS NODOSA
Poprzeczny przekrój przez Ścianę naczynta tętniczego we wczesnej (zapa|enie ostre, _)

i póznej (włóknienie,
BD
-) fazie zapalenia. Naczynie zylne (*).
Przekrój popf zeczny przez śctanęmałej tętnicy w fazie ostręgo zapalenia' Widac martwicę
włóknikowatą w błonie wewnętrznej (-) oraz pogrubienie i rozwarstwięnie Ściany Ztowa-
rzyszącym bogatokomÓrkowym naciękięm zapalnym (-) sięgającym przydanki i tkanek
otaczających. Nacięk ten tworzą granuloc1'ty, makrofagi i limfocy.ty.
C Przekrój przez Ścianę tętnicy w fazie późnego zapalenia. Zniszczona uprzednio w fazie
ostrej lewa połowa Ściany tętniczki została zmieniona (w procesie organizacji) w tkankę
łączną włÓknistą (+), co spowodowało nierÓwnomierne pogrubienie Ściany ze zwężeniem
światłalaczynia (*), W przydancę i tkankach otaczających widoczne są limfocyty. Zauwaz.
ize prawa połowa Ściany tętniczki jest niezmieniona.
A A transverse section of small arteries in acute phase (acute inflammation, --) and a later phase
(fibrosis,
-). A vein (*).
BD A small artery in the acute phase of the vasculitis. Note fibrinoid necrosis (.-) and the thickening of
the vessel wall that is heavily infiltrated (-) by granulocy.tes, macrophages and lymphocltes. The
inflammatory infiltrate involves adventitia and surrounding tissue.
C A small artery in a late phase of vasculitis. Note fibrosis (.-) of the left side of the arterythat had
been destroyed by an acute inflammation. As a result, the vessel wall is irregularly thickened and the
lumen narrowed (*). There is lymphocytic infiltrate in adventitia and in neighbouring tissue. Note
that the right side ofthe vessel wall is unchanged.
f98
PERIARTERIITIS NODOSA
"Ó,
,r".1 :h
299
PERISPLENITIS CARTILAGINEA
Chrząstkowate zapalenie torebki
śledziony
Eng. CAMILAGINOUS PERTSPLENITTS
AC Fragment utkania śledziony (-.) z torebką łącznotkankową (=+), która ogniskowo jest
znacznie pogrubiała (+)' Torebka w tym miejscu zbuÓowana jest z tkanki łącznej szklistej
z obecnoŚcią jedynie pojedynczych fibroblastów. Daje to makoskopolvo obraz białawej
szklistej substancji konsystencji i barwy chrząstki (stąd nazwa).
BD Prawidłowe utkanie śledziony.Grudki miazgi białej (+) z przekrojami przez tętniczki
centtalne (*). Beleczka śledzionowa(-). Miazga czerwona (+).
The spleen (-) coveręd byfoca]ty thickened (+) fibrous capsule (=ł). The thickened
..omr>osed of frbrous connćctive capsu'le is
tiś'"iL.iii|,ii},u'i,.nao,t ćotlagin ,,a. )-i"i. tia,ob;asts.
view of the thickened capsule ń *ńli;;;"##'ćśEń1ftos.*tilage Gross
the term: cartilaginous). in consistency and color (hence
BD The histologic appearance of a normal spleen.
. . Note the lymphoid
lJutP|lvlu |Urrrulęl (*) with
folticles \+,| central arten
(*). Trabecula splenica (.=). Red purp \,t
r+l.
300
PERISPLENITIS CARTILAGINEA
301
PNEUMOCYSTOSIS
( Pn eu m o n it i s p las m oce I lu la ris )
Pneumocystoza
(Zapale nie płuc pneumocystozowe; zapalenie phrc p laznlat1,cznokonlórkowe )
Eng. PNEUMOCYSTIS PNEUMONIA

( Pla s na t'e I I pneu nton itis )
A obfity piankowaty wysięk w pęcherzykach płucnych (+) i pogrubiałe przegrody międz.'.

pęcherzykowę (-), w ktÓrych widac nacięk zapa|ny, złozony głównie z komórek plazm;..
tycznych. Przekrój prZęZ naczynie krwionoŚne (*').
B Fragment pogrubiałej przegrody międzypęcherzykowej z widocznymi komórkami plaznl.-
tYcznYmi (+).
C Fragment Światła pęcherzyka płucnego z piankowatym wysiękiem, w którym widoczne s.
cysty Pneumocystis.jiroveci. W oczkach tej pianki widac ziarenka kwasów nukIeinow1c:.
Pneuntocl'5ti5 (+).
D Barwienie metodą Grocotta. Widac skupisko cyst Pneuntoc't'stis (--) w Świetle pęcherz1k.
płucnego.
Zapamiętaj!
. Pneumoq.stis iiroveci (c,arin ż) uwaiano za pierwotniaka, ale molekularno-genetycznaanaliz'
wykazała, ie należry on do grzybów.
A The alveolar spaces are filled by a foamy, amorphous exudate (+). The thickened alveolar wal .
(-) are infiltrated by inflammatory cells, mainly plasma cells. A cross-sectioned blood vessel (*
B A high power view of the alveolar wall infiltrated by plasma cells (-;.
'
C Intra-alveolar foamy exudate containing Pnettntoct'stis cysts. The cysts contain nucleic acid granule'
(-t.
D A Grocott stain of button-Ilke Pneutttot:.t'slls cysts (-)
within an alveolus.
Rentemher!
. Pneuntoct'stis.jiroveci (carinil) has been considered a parasite, but molecular genetic analysis ha:
shown that it belongs to the fungi.
302
PNET.]MOCYSTOSIS
303
PNEUMONIA LOBARIS
(Pneumonia pneumococcicą; pneumonia fibrinosa; pneumonia crouposa;
p le u rop ne u mo n ia; sp le n op ne u m on i a )
Płatowe zapalenie płuc

Eng. LOBAR PNEUMONIA
(Pnetttn,ruccal pneilmutria: frhrittotts pneutttonia: croupotts pneunDnia:
p Ie u ropn eu nto n i a ; .s p Ie n op n e u mo n ia )
A Utkanie płrJca Zbardzo obfltym wysiękiem z granulocytów obojętnochłonnych wielopłatc-

wych w świetle pęcherzyków płucnych - okres zwątrobienia żółtego (hepatisatio flava),
Zwróc uwagę, że wszystkie pęcherzyki płucne są równomiernie objęte procesem Zapa1n.\.r'..
(obraz monotonny)' Porównaj z róŻnorodnym obrazem odoskrzelowęgo zapalenia płu;
(srr.49).
BC W pęcherzykach płucnych widac liczne granulocy'ty (+) i makrofagi oraz włÓknik (-
Przegrody międzypęcherzykowe (--).
A Massiveintra-alveolarneutrophilicexudate(yellowhepatization).
Note the homogenous, uniform involvement of all alveoli. Compare with heterogenous involveme:
of alveoli in bronchopneumonia (p. 49).
BC Extensive neutrophil (=) exudation with macrophages and fibrin (-). Intact alveolar septa (..- r.
304
PNEI.]MONIA LOBARIS
30s
POLYPUS ENDOMETRII
Polip błony śluzowej trzonu macicy
Eng. ENDOMETRIAL POLYP
A Fragment polipa pokrytęgo nabłonkiem wałeczkowym (-), w podścielisku widac cewki

gruczołowe (=), niektóre zwyraźnie poszerzonym Światłem (*).
BCD Cewki gruczołowe polipa wykazują cechy rozrostu gruczołowego prostego.
A Fragment of endometrial polyp covered by columnar epithelium 1-). In the stroma there are en-
dometrial glands (=), some of them are dilated (*).
BCD Architectural alterations in the glands resemble those that are found in simple hyperplasia.
306
POLYPUS ENDOMETRII
301
PYELONEPHRITIS CHRONICA
odmiedniczkowe przewlekłe zapalenie nerek
Eng. CHRONIC PYELONEPHRITIS
ABC Utkanie nerki z widocznym włóknieniem i szkliwieniem kłębuszków nerkowych (_).

W Świetle rozszęrzonych kana|ików nerkowych widoczna różowa białkowa substancja
(tzw nerka tarczycopodobna, W podŚcielisku przewlekły w1tvłotczy naciek zapa|ny
złożony głównie z limfocytÓw (=).
-).
D Dla porównania (ze zwłÓkniałym kłębuszkiem nerkowym na ryc. C) obraz kłębuszka
nerkowego, którego pętle naczyniowę nie uległy zwłÓknieniu, widac natomiast niewięlkie
włóknienie okołokłębuszkowe.
ABC Fibrous obliteration of glomeruli 1-). The dilated tubules contain pink proteinaceous material
(thyroidization,
(=).
-). Chronic interstitial inflammatory inflltrate composed mainly of lymphocy'tes
D This glomerulus is shown for comparison with Figure C. There is no fibrous obliteration of this
glomerulus, however there is slight periglomerular fibrosis.
308
PI F-LON L.PHRITTS CHRON ICA
PYOSALPIN( ET SALPINGITIS PHLEGMONOSA
Ropniak i ropowicze zapalenie jajowodu
Eng. EMPYEMA AND PHLEGMONOUS (suppurarilc) SALPINGITIS
A Przekrój przez Światło (-) i fragment Ściany (=) jajowodLr. W Świetlę widac zawartoŚc
ropną.
BC Zarowno w ścianiejajowodu, tzn. w błonię Śluzowej (+) oraz w błonie mięśniowej (==).
jak i w świet|e jajowodu (=) widac obflte nagromadzenie komórek zapalnych, głównie
granu IocytÓw i makro|agow.
D W dużym powiększeniu widac neutrofilę (-).makrofagi (-). Ściana jajowoduwyŚcielona
jest nabłonkiem cylindrycznym (=)'
Zapamiętaj!
. Empyema - ropniak = zbiorowisko ropy w jamie surowiczej lub w narządzie jamistym
- zapalenie ropne powierzchorł ne.
. Phlegmona - ropowica = rozlane głębokie zapalenie ropne'
. Ahscessus - ropień : ograniczone głębokie zapalenie ropne.
. Pyaemia _ ropnica : posocznica Z osiedlaniem się bakterii ropotwórczych (np' Staph.vlococ.
t,i) w narządach, gdzie dają początek tzw' ropniom przerzutowym (abscessus metastatici).
. Sep"sis (septicaemia) - posocznica = gwałtownie rozmnazające się, bardzo wirulentne bak-
terię i ich toksyny we krwi organizmu o obniżonej odpornoŚci'
. Pyosalpinx - ropniak jajowodu.
. Pus - ropa = neutlof,1e + enzymy proteo1ityczne + baktęrie i ich toksyny + maltwiczo Zmie-
nione fragmenty komÓrek.
A Suppurative exudate in the lumen (.-) of the fallopian tube. The tubal wall is shown at the bottom
/....-l
BC Extensive infiltration ot tubal mucosa (+) and smooth muscle (-) by neutrophils and macrophages
which are visible also in the lumen of the tube (+).
D Neutrophils 1.-) and macrophages (-)
at high power. The tubal wall is lined by columnar epithe-
lium (=).
Rememher!
. Empyema - a purulent exudate in the serous cavity or in the lumen ofviscera - superficial purulent
inflammation.
. Phlegmon - a diffuse purulent inflammation of subcutaneous or deep fibrous tissue or of the inter-
stitial tissue of the viscera - a diffuse deep purulent inflammation.
. Abscess - a focal localized collection of purulent exudate buried in a tissue or an organ - a circum-
scribed deep purulent inflammation.
. Ęemia_septicemiawithseedingofpyogenicbacteria(e.g.Staplt.l'loctlccl)inorganswheretheygive
rise to so called metastatic abscesses.
. Sepsis (septicemia) - proliferating pathogenic bacteria and their toxins in the blood of a sr"rsceptible
organism with depressed immunologic response.
. Ęosalpinx - empyema of the fallopian tube.
. Pus (a purulent exudate) = neutrophils + proteolytic enzymes + bacteria and their toxins + necrotic
cell debris.
310
PYOSALPIN( E,T SALPINGITIS
PHLE,GMONOSA
311
RANULA
(Mucocele)
,rZabka"
Eng. RANULA
(Mncocele)
Torbiel w błonie śluzowejpod językiem. Przekrój przez ścianę torbieli (A' .+) wyŚcieloc:
częściowoziartinąz licznymi naczyniami włosowatymi (C'
wałeczkowym rzęskowym (B'
-)' a częŚciowo nabłonkie:
-).
Gruczoły Śluzowe w sąsiedztwie torbieli.
ABC A sublingual mucosal cyst (A, -) lined partially by granulation tissue with numerous capillarie.
(C, *)
and in part by ciliated columnar epithelium (B,
-).
D Mucous slands in the vicinitv of the cvst.
3t2
RANT]LA
313
RETINOBLASTOMA
Siatkówczak zarodkowy
Eng. RETINOBLASTOMA
A !-r1ekrój
przez Ścianę gałki ocznej. Siatkówka widocznajest u góry, białkÓwka
- u dołu.
BCD Utkanie nowotworu złoŚliwego zbudowanego z maĘchbt.ągtv.ń l.omóiet' tworzących
struktury rozetkowę. Widoczne są również pola martwicy
1-J.
Występujące tutaj
(Flexnera.Wintersteinera) mają w Środku światłoogranicżone tvtobtui-ikomórek
rozetki
nowo.
tworowych (-).
A A cross-sęction ofthe wa|l ofthe eye. The retina is visible at the top, sclera - at the bottom.
BCD A small round cell malignant tumor. Note Flexner.Wintersteiner róśettes i.-) with tumor ce11s ar.
ranged around an empty central lumen. Necrotic areas (=).
3r4
RETINOBLASTOMA
Mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy zarodkowy
Ens. EM BRYONAL RHABDOMYO SARCOMA
A Nowotwór złoŚliwy zbudowany z gniazd drobnych komÓrek, kształtu okrągłego lub owal-
nego.Zauwaz polimorfizm kształtu iwielkoŚci jądęr' wyrazne nieregularne obrysy jąder
oraz figury podziału mitotycznego (--).
B Komórki mięsaka naciekają perineuriunt. W dolnym prawym rogu widac poprzęczn}.
przekroj przez nęfw.
CD Reakcja immunohistochemiczna na obęcnoŚc desminy (kolor czerwony) w komórkach
mięsaka. Cytoplazma komóręk, w których ujawniona została desmina, jest doŚc obfita.
wydłuzona, ze Śladami poprzecznęgo prążkowania 1--). Jądra podbarwione są hemato-
ksyliną na kolor niebięski.
Zapamiętaj!
. Mięsak ('sarcrlma) jest to nowotwÓr złoŚliwy wyrvodzący się z (1ub rÓznicujący się w kierun.
ku) tkanek pochodzenia mezenchymalnego.
. Nowotwór tutaj przedstawiony:
- jest nowotworem złoŚliwym, ponieważ jego komórki wykazują cy'tologiczne cechy zło.
ŚliwoŚci:
- jest mięsakiem' poniewaz jego komórki rÓżnicują się w kierunku mięśnipoprzecznie
prąŹkowanych. a mięŚnie poprzecznie prążkowane są pochodzenia mezenchymalnego.
A This tumor is composed of nests of srnall, round or oval malignant tumor cells. Note polymorphisnr
of shape and size of nuclei, irregular nuclear contours and mitotic figures ('-).
B Perineurium invaded by sarcoma cells. A cross-sectioned nerve is visible at the lower right corner.
CD Desmin (red) visualized in the cytoplasm of tumor cells by immunohistochemistry. Note elongated.
quite abundant cytoplasm with cross-striations (-). The nuclei are stained blue with hematoxylin.
Rentemher!
. Sarcoma means a malignant tumor arising in (or differentiating into) mesenchymal tissue.
. This tumor:
- is malignant because it is composed of cells showing cltologic f'eatures of malignancy;
- is a sarcoma because tumor cells show features of muscle differentiation and striated muscle is or
mesenchymal origin.
3t6
RHABDOMYO SARCOMA EMBRYONALE'
ł*ffi t
u
łr*
3l'l
RHINOSCLEROMA
Twardziel
Eng. RHINOSCLEROMA
ABCD Wycinek ze stwardnienia w jamie nosowej. Ziarnina złożonajest głÓwnie z komÓrek

Mikulicza (--), czyli z makrofagÓw o obfltej piankowatej cytoplazmle i komÓrek plazm1
Iycznych (-). Ponadto widoczne są pojedyncze komórki Cornila (+) i ciałka Russella
( --> t.
ABCD A biopsy lrom mucosal induration of the nasal cavity. The predominant cells in the granulation
tissue are foamy macrophages (Mikulicz's cells) (-) and plasma cells (-). There are also Cornil's
cells (+) and Russell's bodles ( ').
318
RHINOSCLE,ROMA
SARCOIDOSIS BRONCHI
Sarkoidoza oskrzela
(wycinek bronchoskopowy)
Eng. SARCOIDOSIS OF THE BRONCHUS

A Fragment błony Ś1uzowej oskrzela pokryty nabłonkiem wielorzędowym migawkowym.

W błonię Śluzowej widoczne są ziarniniaki nabłonkowatokomórkowe (--) z obecnoŚcią
komóręk olbrzymich wielojądrowych (-).
BCD Ziarniniaki zbudowane z|icznych komóreknabłonkowatych (+) i pojedynczych komÓrek
olbrzymich wielojądrowych (-). Zauwaz brak martwicy.
A A fragment of bronchial mucosa lined by pseudostratified ciliated epithelium. The epithelioid

granulomas (+) with multinucleated giant cells (-;.
BCD Granulomas composed of numerous epithelioid cells (-) and a few multinucleated giant cells (-).
Note the absence of necrosis.
320
SARCOIDOSIS BRONCHI
32r
SARCOIDOSIS LYMPHONODI
Sarkoidoza w ęzła chłonne go
Eng. SARCOIDOSIS OF THE LYMPH NODE
ABCD Fragmenty ziarniniaka nabłonkowatokomÓrkowego' Widac komórki nabłonkowate (--),

limfoc1ty (=), komórki olbrzymie wielojądrowe (+). W komórce olbrzymiej wielojądrowej
na rycinach C i D widocznę ciałko gwiazdkowate (ang. asteroid body) (.')'
Zapamiętaj!
W ziarninie sarkoidalnej występują:
. komórki nabłonkowate;
. limfocyty (nieliczne);
. komórki olbrzymie wielojądrowe;
. ciałka gwiazdkowate (ang' asteroid bodies) w cy.toplazmie niektÓrych komórek olbrzymich
wieIojądrowych;
. ciałka Schaumanna;
natomiast
. w ziarniniaku sarkoidalnym NIE MA MARTWICY.
ABCD Epithelioid granulomas. Note epithelioid cells (-), lymphocytes (-), multinucleated giant cells
(+). In the cytoplasm ofgiant cells on Figures C and D there are asteroid bodies (-').
Remember!
Granulomas in sarcoidosis consist of:
. epithelioid cells;
. lymphocytes (a few);
. multinucleated giant cells;
. asteroid bodies in the cytoplasm ofsome giant cells;
. Schaumann's bodies;
but
. THERE IS NO NECROSIS.
322
SARCOTDOSIS LYI\{PHONODI
SARCON{A E\\'INGI
Mięsak Ewinga
Eng. EWING'S SARCOMA
A Nowotwór złoŚliwy drobnookrągłokomórkowy (-) rozrastający się w koŚci.

BCD Utkanie nowotworu w dużym powiększeniu. Komórki mięsaka zawierają małe okrągłe jqdra
z cytologicznymi cechami złośliwoŚci (ryc. D). Cfioplazma jasna z widocznymi wodnicz-
kami. Na rycinie B widoczny osteoklast (=).
A A small round cell malignant tumor (-) of bone.

BCD At high power the tumor cel1s have sma1l round nuc1ęi with cytologic |eatures of malignancy (Fig. D)
They have clear vacuolated cytoplasm. Osteoclast is shown in Figure B (+).
324
SARCOMA E,WTJ\GT
SCHWANNOMA
( .\'e t t ri l e t tt nt rltt tt, tt t, t t ri l t, n t o t i t (t, n ( r t n n () n t (! )
Nerwiak osłonkowy
Eng. SCHWANNOMA
( Neur i le moma, neuri noma )
A Utkanie nerwiaka zbudowane z komórek Schwanna. Po stronie prawej widac utkanie bardziej
bogatokomórkowe (typ Antoni A). W częściŚrodkowej utkanie bardziej |uŹne (typ Antoni
B) z mikrotorbielkami.
BC Typ Antoni A' Komórki Schwanna tworzą układy palisadowate (ryc. C) i tzw ciałka Vero
caya, czy|i pozbawione jąder wypustki cytoplazmy komórek pomiędzy dwoma palisadami
jąder (ryc' B,
D
-)' Komórki Schwanna maj4 wydłużonącytoplazmę i owalne jqdra'
LuŹne utkanie typu AntonlB. Zauwaz licznę mikrotorbielki, komórki o piankówatej cyto-
p(azmie (tzw. komÓrki ksantomatyczne) oraz poszerzone naczynia krwionoŚnę.
A This tumor is composed of Schwann's cells. On the right, an area of high cellularity (Antoni A pattern)
is visible. In the center there is a loose meshwork of cells (Antoni B pattern) with microcyits.
BC The Antoni A pattern. Palisade arrangement of tumor cells and Verocay bodies i.e. "nuclear-free
zones" between two zones of nuclear palisading (Fig. B, +). Schwann's cells have elongated c1'to-
plasm and oval nuclei.
D Loosę Antoni B pattern. Note microcysts, xanthomatous cells (with vacuolated cytoplasm) and
dilated biood vessels.
326
SCHWANNOMA
3f]
SCLEROSIS VASCULARIS PULMONLM
Stwardnienie naczyń płucnych
ENE. PULMONARY VASCULAR SCLERO SIS
A Tkanka płucn a z przeklo1em poprzęz naczynie tętnicze. Widoczny znaczny przęrost błony
mięŚniowej i zwęzone Światło (*).
B Przektoj przez naczynie tętnicze zę znacznle pogrubiałą Ścianą i wyraŹnie zwęzonym
Światłem. Zwraca uwagę pogrubięnię i zwłóknienie błony wewnętrznej (*) i pogrubienie
błony Środkowej (-).
A A cross-sectioned blood vessel in the lung showing marked medial hypertrophy and narrowed lumen
t+t.
B Thickened wall and narrowed lumen of the sma11 artery. Note fibrosis and thickening of intima (+)
and thickening of media (-).
328
SCLEROSIS VASCT]LARIS PTJLMONI.]M
3f9
SEMINOMA TESTIS
Nasieniak jądra
Ens. SEMINOMA OF THE TESTIS
ABCD Nowotwór złoŚliwy zbudowany z |itych pól komórek o jasnej c1toplazmie, zawierających
okrągłe jądro zdużym, nieregularnym jąderkiem (+). Wyraźnie widoczne granice międz1.
komórkowe. Lite utkanie nowotwofowe ptzedzie|ająbeleczki łącznotkankowe (==+) i naciek
maĘch limfocytów (+).
ABCD This tumor is composed of solid nests of malignant tumor cells which have clear cytoplasm and
round nucleus with large irregular nucleolus (+). Note the prominent cell borders. The nests of
tumor cells are separated by fibrous trabeculae (=) and lymphocytic infiltrate (+).
330
SEMINOMA TESTIS
331
SIALOADBNITIS CHRONICA
Przewlekłe zapalenie ślinianki
Eng. CHRONIC SIALADENITIS
A Utkanię Ślinianki potozdzielane pasmami tkanki łącznej (-).

BCD W dużym powiększeniu widac między gruczołami pęcherzykowymi (+) licznę komórki
zapaIne, głównie limfocyty (-), a takze rozplem tkanki łącznej (-) ze zmianami zaniko.
wymi w zrazlkach.
A A salivary gland is divided into nodules by bands of fibrous connective tissue (*).
BCD Dense inflammatory infiltrate composed mainly of lymphocytes (-) is visible surrounding acinar
glands (+). Note also fibrosis (-) and parenchymal atrophy.
J3Z
Ę=
* ą e ą F'\&}1-'\ I'x.ilS ą * ,E
*{{ Fą *ą a
ry *ę"
r .,f
tffie
'.Ąs
&,
s.
":* .ff
lę
# {.
#
,,F **
f,'
& *tA
\..ą
Y
:l'1Ę
ę
łł3
:
&
SINUSITIS CHRONICA
Przewlek|e zapalenie błony śluzowej zatokobocznych nosa
Eng. CHRONIC SINUSITIS oF PARANASAL SINUSES
AB Błona śluzowa pokryta nabłonkiem wielorzędowym migawkowym (_). W podścielisku

błony śluzowej widać skupiska komórek zapalnych (.+).
CD Naciek zapalny w podŚcielisku błony Śluzowój złożonygłównie z limfocytów (-*) i komórek
plazmatycznych (=).
AB Mucosa of the sinus lined by pseudostratified ciliated epithelium (*). In the stroma there
is an
inflammatory infiltrate (=).
CD The inflammatory infiltrate in the stroma is composed of lymphocytes (-) and plasma
cells (=).
334
SINUSITIS CHRONICA
335
TERATOMA \,TA]-L]RU\I O\ARII (I)
(.I t, ru | t l t tt tt a cl t t l t t t t tt, ! (, t.( | t 0 lIl (1 ilt, tt i q tl t t t łt )
Potworniak dojrz aĘ jajnika

Eng. MATURE TERATOMA OF THE OVARY (I)
(Benign teratoma)
ABCD W utkaniu guza widac: nabłonek wielowarstwowy Płaski (.*;, nabłonek wielorzędow1
migawkowy (migawki,
-), tkankę glejową (--'), tkankę chrzęstną (+), tkankę tłuszczowa
(*)' mieszek i cebulkę włosa (ryc. B).
ABCD The following mature tissues are visible: squamous epithelium (-), pseudostratified ciliated epithe.
lium (=), neuroglia (-r), cartilage (+), fat (*) and a hair follicle and bulb (Fig. B).
336
TERATOMA MATURI.JM O\ARII (t)
337
TERATOMA MATURUM OVARil (2)
( Teratoma adu llu m : te ro lofita hen ign u m )
Potworniak dojrzały jajnika

Eng. MATURE TERATOMA OF THE OVARY (2)
(Benign teratoma)
E Cewki gruczołowe wyścielone nabłonkiem walcowatym.

F Tkanka glejowa. Astrocyty (+). Nac4mia włosowate (=+).
GH Tkanka chrzęstna (+) i glejowa (=).
E Glands lined by columnar epithelium.

F Neuroglia. Astrocytes (+). Capillaries (=).
GH Cartilage (+) and neuroglia (=).
TERATOMA MATT]RI-TM OVARII (f)
339
THROMBUS ORGANISATUS
(Organisatio thrombi)
Zakrzep zorganizowany
Ens. ORGANIZED THROMBUS
A Przekrój poptzeczny ptzez Ścianę naczynia tętniczego z widocznym w Świetle zakłzepem

w stanię organizacji (+). Widoczne są membrana elasticą interna (-), media (M), mem.
brana elastica externa (.',)' adventitia (A)' a także naczynia rekanalizujące zakrzep (N).
BC Fragment ścianynaczyia ze zorganizowanym zakrzepem (-), w którym widać fibroblasty,
naczynta włosowate i nacieki z limfocytÓw. Intima (+), membraną elastica interna (+),
media (M\.
D Fragment zakrzepu w stanie organizacji w dużym powiększeniu. Widac naczynia włosowate
(+) oraz limfocy.ty' komÓrki plazmaIyczne, makrofagi i flbroblasty'
A cross-sectioned artery with the organized thrombus (*) in the lumen. Internal elastic membrane
(-), media (M)' external elastic membrane ( '), adventitią (A). Note the vessels which recanalize
the thrombus (N).
BC A part of organized thrombus (+). Note fibroblasts, capillaries and |ymphocytic infiltrate. Intimą
(-), internal elastic membrane (+), media (M).
D A high-power view of the organized thrombus. Note the capillaries ('-), lymphocytes, plasma cells,
macrophages and the fibroblasts.
340
THROMBUS ORGANISATUS
.]' Ł $- rl:
' ' 5
'1:
311
TOPHUS I.JRICUS
Guzek dnawy
Eng. GOUTYTOPHUS
ABCD Centralną częŚc guzka zajmują bezpostaciowe złogi moczanów (+) i miotełkowato ukła-
dające się kyształy (+). Na obwodzie widac włóknienie oraz zapalente ziarniniakowe
z komórkami olbr4rmimi typu ciał obcych (-) i licznymi histiocytami.
ABCD Aggregates of amorphous (+) or crystalized (-) urates are found in the center of the tophus.
Fibrosis and granulomatous inflammation with foreign body giant cells (=) and macrophages are
visible at the periphery ofthe tophus.
342
TOPHT]S T]RICUS
343
TRICHINOSIS
Włośnica
Eng. TRICHINOSIS
WŚród komórek mięśnipoprzecznie prążkowanych (+) widoczne są larwy włoŚnia kr-:ryi

(+). WokÓł larwy pasożyta stwierdza się torebkę włóknistą i odcz1m zapalny (+). gic..l..'r
z limfocytów.
Fragment larwy włoŚnia krętego w duzym powiększeniu 1-). Zmodvfikowana kon:rrul
mięśniowagospodarza (tzw. komórka odżrywcza bez poprzecznego prążkowania -
Komórki mięśniowez wyraźnym poptzęcznym prążkowaniem i jądrami ułożonrlnu
obwodzie (=).
ABC Some trichinella spiralis lamae (+) within skeletal muscle cells (=). The larva is surrouro.: sL
a fibrous capsule and inflammatory, mostly lymphocytic inflltrate (+).
D At high power, a portion of the larvą (+) and a modified host muscle (referred to as the nu;-i: ;:lLl.',
+) showing loss of striations are visible. The skeletal muscle cells with striations and peńp::.alr.
placed nuclei (.=+).
344
TRICHINOSIS
345
-Ł
r
TUBERCULOSIS CASEOSA LYMPHONODI

GruźIica serowata w ęzła chłonnego
Eng. CASEOUS TUBERCULOSIS oF THE LYMPH NODE
A Utkanie węzła chłonnego (-)

z roz|egłym ogniskiem martwicy serowatej (-) otoczonym
komórkami nabłonkowatymi (+ ).
B Prątki w ognisku martwicy wybarwione na kolor purpurowy. Barwienię
metodą Ziehl-
-Neęlsena.
CD Szczegoły budowy gruz e|ka grtlź|iczego. W gÓrnej częściryciny
C widac martwicę sero.
watą (skrzepową), a w częŚci dolnej komórt<l natłonkowatę
ł.+iułozo".
W Środku ryciny D widac komórfę olbrzymią wielojądrową ';';';;.t'i;i
typu Langhansa z jądrami
ułożonymi wianuszkowato na obwodzie komórki. w otoć'óiiu
komórki olbrzymiej
znaj duj ą się poj edyncze komórki nabłon kowat ę
or az \iczne tńJocvtv.
A A lymph node (+) with large caseous necrosis (=+) surrounded by

a zone of epithelioid cells
(+).
B Mycobacteńa {stained purple) within necrosis (b|ue). Ziehl-Neelsen
stain.
CD IJetalls oI a tubercle' At the top ofFigure C there is caseous (coagulative)
necrosis. At the bottom
epithelioid cells (=) surrounding neciosis are visible. In the cinteiornigń.
multinucleated giant cell with nuc|ei arranged into a circular band
Dii';'. is a Langhans,
at th; il.ńh;;y of the cell. The
Langhans'giant cell is surrounded by a rew epithelioid cells
and nun'.'oń, iy.ńpt,o.1,".,.
346
TUBERCUTOSISCASEoSALYN{PHoNoDI
,r+
-
TUBERCULOSIS MILIARIS LYN'IPHONODI (1 )
Gruźlica prosowata w ęzła chłonnego

Eng. MILIARY TUBERCULOSIS OF THE LYMPH NODE ( 1)
A Liczne gruzełki gruź:,|l'cze wŚród utkaniawęzła chłonnego.

B Dpowy gruzełek gruż|iczy. Martwica serowata (skrzepowa' koagulacyjna) w centrum
(+), otoczona komórkami nabłonkowatymi (-). KomÓrki olbrzymie wielojądrowe typu
Langhansa (+). Na obwodzie gruzełka limfocyty 1'.;.
C Na środku dwię komórki olbrzymie wielojądrowe typu Langhansa (z ryc. B). Powyżej
komórki nabłonkowate (-)' W dolnym prawym rogu martwica skrzepowa.
D KomÓrki nabłonkowate. Jądra tych komÓrek kształtęm przypominają podeszwę buta
(-).
A Several tubercles within a lymph node.

B A typical tubercle. Caseous (coagulative) necrosis in the center (.-) is surrounded by a zone of
epithelioid cells (+). Two Langhans' giant cells (+)' Lymphoc}Ąes (..') at the periphery of the
tubercle.
C A high-power view of a portion of Figure B. TWo Langhans' multinucleated giant cells in the center.
Above, there are epithelioid cells (.-). On the lower right, caseous necrosis is visible.
D Epithelioid cells. Nuclei of these cells are reminiscent in shape to the sole of a shoe (*).
348
(1)
TI"]BERCI.JLOSIS MILIARIS LYI\{PHONODI
349
TUBERCULOSTS MILTARIS LYN{PHONODI (2)
Gruzlica prosowata węzła chłonnego
Eng. MILIARY TUBERCULOSIS OF THE LYMPH NODE (2)
E Komórka olbrzymia wielojądrowa typu Langhansa. Liczne jądra ułożonew kształcie wieńca
w obwodowej części cytoplazmy.
E A Langhans' multinucleated giant cell with a wreath-like arrangement of numerous nuclei.
350
W
TUBERCULOSEMILIARISLYMPHoNODI(2)
u.o.Ę.
-&
TUBERCULOSIS MILIARIS PULMONI.JM
Gruźlica prosowata pluc
Ene. MILIARY TUBERCULOSIS OF THE LUNGS
Gruzełki gruż|icze wŚród tkanki pfucnej. Martwica serowata w centrum (-) gruzełków.
Na obwodzie komórki nabłonkolvate (=), a między nimi komórki olbrzymie wielojądrowe
typu Langhansa (.-').W zewnętrznej częŚci grlzełka liczne limfocyty (+)'
Tuberculous granulomas (tubercles) within the lung. Caseous necrosis is visible in the center (*) of
tubercles. The necrotic center is surrounded by epithelioid cells (=) and a scattering of Langhans'
multinucleated giant cel1s (-->). Lymphocytes (+) form the outermost zone of the tubercle.
352
TUBERCULOSIS MILIARIS PULMONUM
TU\IOR KRTIKE\BERGI
Guz Krukenberga
Ene. KRUKENBERG'S TUMOR
A Jest to przerzut raka sygnetowatokomÓrkowego (carcinoma lnurccellulare) zoł4dka do jajni.

ka. W małym powiększeniu widac gniazda jasnych komórek leŹących niekiedy w ,jezior.
kach'' Śluzu (-).
BC W dużym powiększeniu widać' żę są to komórki sygnetowate, w których jądro jest prze.
sunięte na obwÓd i uciŚnięte przez jedną dużą lub liczne małe wodniczki wypełniające
cy.toplazmę (-). Niekiedy komórki te leżą w ,jeziorkach'' Śluzu (-).
A This is metastasis of a signet ring cell carcinoma of the stomach to the ovary. At low power, cancer
cells have the appearance of clear cells, some of which 1ie in "lakes" of mucus (*).
BC At high power. signet ring tumor cells are visible. One or more vacuoles with mucus push the
nucleus to the periphery (-). Some carcinoma cells lie in "lakes" of mucus (-).
354
TI.]MOR KRTJKE,NBE,RGI
355
TU\{OR \TIXTUS PAROTIS (1)
(',1tlc tt tl t t t tt p lc t l t tttł r1l l l t t llt )
Guz mieszany śliniankiprzyusznej

G ru c zo l a k w i e l o p o sta c i olł1.
Eng. PLEOMORPHIC ADENOMA OF THE PAROTID GLAND ( 1)

(Benign mixed tuntor)
ABCD Utkanię guza zbudowane z gniazd komÓręk nabłonkowych i mioepitelialnych, tworzących

struktury cewkowe (+), beleczkowe lub lite 1*;. Pomiędzy tymi gniazdami widoczne
jest podścielisko Śluzowo-chrzęstne (-), tzn. częŚc komórek podŚcieliska różnicuje się
w kierunku tkanki chrzęstnej.
Zapamiętaj!
. Guz mieszany jest nowotworem łagodnym, ale po wyłusz częniu z otaczającej go torebki
możę dawać wznowę.
. Guz mieszany jest najczęStszym nowot'tvorem Ślinianki prz1usznej.
. Guz mieszany, ponieważ jest zbudowany z elementÓw nabłonkowych i podścieliska, ktÓre
są Ściśle ze sobą ,,wymieszane''.
ABCD This tumor is composed of nests of epithelial and myoepithelial cells forming ducts (+), trabeculae
or solid sheets (.-;. These nests are found within loose myxoid and chondroid tissue (-) i.e. there
is differentiation of a part of the stroma into cartilage.
Remember!
. Pleomorphic adenoma is a benign tumor, however it may recur when removed from its capsule
without the surrounding tissue.
. Pleomorphic adenoma is the most common neoplasm of the salivary gland.
. It is called a mlxed tumor because epithelial part and mesenchymal part in the tumor are mixed
together.
356
TIIMOR MIXTIIS PAROTIS (1)
@#
r#fsł
rtr"ł
'ffi,
, j f.ił
*ł.
351
TUMOR MTXTUS PAROTTS (2)
( Ade no nta p I eo tuo rp lt u ut )
Guz mieszany śliniankiprzyusznej

Gruczolak wie lopostaciowy
(biopsj a aspiracyjna cienkoigłowa)
Eng. PLEOMORPHIC ADENOMA OF THE PAROTID GLAND (2)

(Benign mixed tumor)
(fine-needle aspiration biopsy)
ABCD Rozmaz cytologiczny uzyskany z biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej guza ptzyusznicy.

KomÓrki nabłonkowę i mioepitelialne bez cech złoŚliwoŚci, rozproszone lub w grupach
kształtu wielobocznego lub wrzecionowatego, częŚciowo widoczne w substancji chondro.
idalnej (-).
ABCD Fine-needle aspirate of a tumor of the parotid gland. The benign epithelial and myoepithelial cells
are dispersed in the cytologic smear or are visible in a chondroid substance (-).
358
-v
TI.]MOR MIXTI.]S PAROTIS

(f)
@
.I'T
\TOR \\ARTIII\I
I ltlt'ttttlrtttltltr)ttt(t ('\\l(r('l('tlttttttt ltttltilltttt' l\'tttl)11()ttldlo\ttttl (t\t(t(l('t!olt tttltltttttttt )
Guz Warthina
Eng. WARTHIN'S TUMOR
(Ade nob mphotna ; papi l laĄ. a'stade n o nn ll. tltp h o nt atosu ttt )
AB Torbielowata przestrzeń, do której wrastają brodawkowatę twory (+), zbudowane z tkanki

limfatycznej z oŚrodkami rozmnazania (-), pokryte nabłonkiem onkoc}tarnym (>+)'
Torbięlowatę przestrzenie zawiera1ą bezpostaciowe masy białkowę i resztki rozpadłych
komórek (+)'
CD W dużym powiększeniu widac, żę brodawkowatę twory pokr}.te są podwójną warstwą
komórek nabłonkowych. Komórki blizej Światła torbięli mają obfitą, kwasochłonną, ziar-
nistą c}toplazmę z pęcherzykowym jądrem zawierającym duze jąderko (ryc. D)' Są to tzw.
komórki onkoc}tarne lub onkoc1'ty. Pod nabłonkiem widoczna tkanka limfatyczna.
Zapamiętaj!
. Guz Warthina jest nowotworem łagodnym'
. występuje prawie wyłącznie w ślinianceprzyusznej.
AB A cystic space to which papillary projections (+) protrude. The papillae are composed of dense
lymphoid tissue with germinal centers (=) and covered by oncocytic epithelium ( > ). The lumen
contains amorphous material and cell debris (=).
CD At high power, the epithelium consists of a double layer of epithelial cells. The cells facing the lu-
men have abundant eosinophilic granular cy'toplasm with round nuclei containing large nucleolus
(Fig. D). Such cęlls are known as oncocytes. Lymphoid stroma is visible beneath the epithelium.
Remember!
.A Warthin's tumor is benign.
. It arises almost exclusively in the parotid gland.
360
TUMOR WARTHINI
TU\TOR WILN'ISI
(,\ eplt n tb I a stttttt tt )
Guz Wilmsa
Eng. WILMS'TUMOR
( Nephroblastnnta )
A Guz zbudowany ztrzech składnikÓw: nabłonkowego (*)' blastemy (.=) oraz podŚcieliska
(=). Komórki tworzące kazdy z nich są komórkami złoŚliwymi.
B Struktury nabłonkowe przypominające kanaliki nerki.
C Blastema zbudowana z drobnych komórek o skąpej cy.top|azmie' Jądra wykazują niewielki
polimorflzm.
D PodŚcielisko (+) i blastema (-).
A This tumor consists of three components: epithelial (+). blastemic (-) and stromal (+). All three
parts are made of malignant tumor cells.
B Epithelial elements resembling ręnal tubules'
C The blastema cells are composed of small round cells with rather scanty cytoplasm. The tumor cell
nuclei show only mild polymorphism.
D Stromal 1-) and blastęmic (=) component of Wilms'tumor.
362
TT]MOR WILMSI
ULCUS PEPTICUM \TENTRICULI
Wrzód trawienny żołądka
Eng. PEPTIC ULCER OF THE STOMACH
A Dno wrzodu pozbawione pokrywającego nabłonka (-). W górnym lewym rogu widac
fragment błony Śluzowej zołądka zwisający nad brzegiem owrzodzenta.
B Dno wrzodu pokr1tvają martwicze tkanki (+), pod którymi znajduje się ziarnina nieswoista
(-).
C Komórki martwicze z dna wrzodu w duzym powiększeniu.
D Tkanka ziarninowa z dna owrzodzenia w duzym powiększeniu. Naczynie włosowate (--),
granulocyt obojętnochłonny wielopłato\\y (-), granulocfi kwasochłonny (+)' limfoc1't
{ --> ).
A The base of an ulcer is devoid of epithelium (+). In the upper left corner there is a mucosal margin
overhanging the base.
B The base of the ulcer is covered by necrotic zone (+). Beneath the necrosis there is non-specific
granulation tissue (-).
C A high-power view ofthe necrosis from the base ofthe ulcer.
D At hlgh power, capillaries ('..1, neutrophils (-), eosinophils (+) and lymphocytes ( ') are visible
in the granulation tissue beneath the necrotic zone.
364
TJLCI.]S PEPTICI.]M VENTRICI.]LI
365
\.ENOSTASIS ACUTA HEPATIS
ostry zastój krwi w wątrobie
( Prze krw ie n ie zy ln e wąt roby )
Eng. ACUTE CONGESTION OF THE LIVER
A Zrazikwątrobowy z licznymi ery.troc1tami w rozszęrzonych sinusoidach (-) oraz krwin-

kotokami w centrum (-).
B Fragment częŚci Środkowej zrazika wątroby w duzym powiększeniu. Poszerzone i wypeŁ
nione erytrocytami sinusoidy (-) pomiędzy bęleczkami wątrobowymi (--)' W prawym
górnym rogu widac skupisko wynaczynionych erytrocytów. ktÓre 1ezą w poblizu (niewi-
docznej tutaj) żyłyśrodkowej.
A Centrilobular microhemorrhage (*) and dilated sinusoids (-) filled with erythrocytes.
B A high-power view of central part of a lobule. Between hepatocyte plates 1-; there are dilated
sinusoids filled with erythrocytes (-). In the upper right corner there are extravasated erythrocytes
surrounding the central vein (not shown here).
366
VENOSTASIS ACT]TA HEPATIS
361
VERRUCA VTJLGARIS
Brodawka pospolita
Eng. VERRUCA VULGARIS
AB Brodawkowaty rozrost naskórka z pogrubiałą warstwą ko|czystą(acanl/zosls) (-)' z cechami

nadmiernego rogowacenia (hyperkeratosls) (-) otaz licznymi wydłużonymibrodawkami
skÓrnymi (papi l lo matos is).
CD Fragment brodawkowatego rozrostu naskórka (w dużym powiększeniu) z cechami nad-
miernego rogowacenia. Widac agregaty ziarnistoŚci keratohialiny w komÓrkach warstwy
ziarnistej (ryc. C) w zagłębieniach między brodawkami oraz nawarstwiające się naszczycie
brodawek komórki z cechami parakeratozy (ryc. D).
G łówn e c ec hy histo p ato Iog iczn e:
. h!'perkeratosis;
. acanthosisi
. papillomatosis:
. pąrąkeratosi,':
. koiloc1,tosis - okołojądrowe wodniczki w cytoplazmie komÓrek w gÓrnej częściwarstwy
kolczystej.
AB A low-power view of a verruca showing papillomatosis, hyperkeratosis (-) and acanthosis (*).
CD At high power, one observes clusters of keratohyaline granules in a prominent granular layer (Fig.
C) and vertical tier of parakeratotic cells (Fig. D).
M ain histologic features:
' hyperkeratosis;
. acanthosis:
. papillomatosis;
. parakeratosis;
. koilocytosis - perinuclear cltoplasmic vacuoles in the superficial prickle cell layer.
368
VERRUCA WLGARIS
Skorowidz
nazw preparatów
(numery stron podane są tłustym drukienr)
Astma oskrzelowa .................................................... 38 MiażdŹycowe stwardnienie tętnic ..........'......,' 4f , 44

Międzybłoniak złoŚliwy opłucnej..'....... .... -....... -.. f54
Blizna po zawale mięśniasercowego ................... | 34 M iędzylvłoŚn iczkowe stwardnienie
Błony szkliste płuc...'..'..'''.....' '..''.f48 kłębuszkÓw nerkowych..'..'. ...''. r88
Błoniak ziarnisty jajnika ....................................... 180 Mięsak
Brodawczak pęcherza mocZowego.....'..'...''....,..,' f9 6 Ewinga 324
Brodawczak wewnątrZprzewodowy sutka....'.''...' 29 4 histioc1 tarny włóknist1 ft2
Brodawka pospolita......... .............3ó8 mięŚniakomięsak gładkokomórkowy.............. 236
mięŚniakomięsak prązkowanokomórkowy.... 3ló
Chłoniak złośliwylimfoc1tarny tłuszczakomięsak'''''''''.............. 238
węzła chłonnego .. '... '... '........... .....,.'..',.., '..,.,,..' 'f42 Mięśniak gładkokomórkowy trzonu macicy..... 234
Chłoniak złoŚliwy Źołądka............ .'..''..'..,,,.''.''....f44 MięŚniakomięsak gładkokomórkowy
Choroba Hodgkina........ ......264,266 trzonu macicy .........'...............' 23ó
Chrząstkowate zapalenie torebki śledziony........... 300 M ięśniakomięsakprążkowanokomórkoliry
Chrzęstniak...' .'...' t28 zarodkowy ........316
Chrzęstniakomięsak ....'....'.....'.............................. |30
Ciąża jajowodowa...'...'..........'.......'..........''...........198 Nabłoniak kosmówkowy ..............132
Cytomegalia nerki ................ ........150 Naczyniak krwionoŚny jamisty wątroby'...'..''...'. 200
Czerniak złośliwyskóry ..'............ ...,.''.'',..''..,., ..'' f46 Nadziąślak o1brzymiokomórkowy'..'..'...... . ..... |70
Nasieniak jądra......................' ......330
Doczesna i kosmki łożyskowe .............................. 152 Neoplazja Śródnabłonkowa szyjki macicy........... 278
Drobne ogniska krwotoczne mózgu .................... l 78 Nerwiak osłonkowy....... -...---.---.-..3f6
Nerwiak zwojowy .........................182
Ektropion ..160 Nerwiakowłókniak.'................ '..''.f8z
Glejak wieIopostaciowy......................................... I 86 obrzęk móZgu ............' ............'....286

G ruczolak kosmkoury jel ita grubego........ .............. 12 obrzęk płuc'......'...'.'.... .'..........'....288
Grużlica prosowata płuc...........'......................'.... 352 odmiedniczkowe przewlekłe
Gruzlica prosowata węzła chłonnego......... 348' 350 zapalenie nerek............... ..........308
GruŹlica selowata węzła chłonnego ...''............... 346 odoskrzelowe zapalenie płuc...'...'.....''.................. 48
Grzybica kropidlakowa inwazyjna mózgu'.....'...'.. 34 Oponiak.......... ......250
Grzybica kropidlakowa płuca........'...'.................... 36 Organizacja zakrzepu......... ..........340
Guz Krukenberga................... ......354 ostry zastój krwi w wątrobie.'...'.............'...........' 366
Guz mieszany ślinianki przyusznej ............35ó' 358
Guz Warthina ......360 Płatowe zapalenie płuc..............................'...'..''... 304
Guz Wilmsa .........362 Pneumocystoza....................... ...... 302
Guzek dnawy .......34f Polip błony śluzowej trzonu macicy'................... 306
Guzek reumatoidalny.......................,.................... 284 Potworniak dojrzałyjajnika 336' 338
Guzkowe zapalenie tętnic ................ '.. '... ' '............ 298 Promienica..... ........ l0
Cu'iaŹdziak włókienkowy ....'.........40 Przekrwienie Żylne wątroby. ...'...' 366
Przerost mięŚnia selcowego....... -.......................... 2f0
Hamartoma płuca.'......'.....'.. Przęrzut raka do wątroby.'.......'. ...'........... -... -.. -...f56
-
Hemochromatoza wątrob1. .. Przerzut raka do węzła chłonnego.'.'...'...'...'...'... 258

Ptzetzut raka prostaty do węzła chłonnego........260
Kiłowe zapalen ie aorty..'...'.' Przewlekłe zapalenie błony Śluzowej
Krwotok zatok obocznych nosa.... 334
do mózgu..'.'.... Przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka
stary do móżdŹku z metaplazją jelitową...''............'............'...'...'.. 184
Przewlekłe zapalenie Ślinianki'.......... .,.'..',..........' 33f
MarskoŚc wątloby ..........'...' 136, 138 Pylica węglowa i włóknienie płuca.'..'..'........ ......... ff
Martwica tkanki tłuszczowei ...'..'...'...'...' f16 Pylica węglowa węzła chłonneg o',,',,',,.....'..........., 24
3tI
zlt................. ,,eĄqeT''
l
. . '.. '.'.'. lłlJu aMołZJlupoM Jluolupol,{^\Z
...... .' .... .........ńu;nzc;ods,ĄA łBlo\ĄZ
's
08z ....'...... ...I3soł
^^\ołpoJPZ
eluolu]ozsezJz
z6z..,,..
"""""""'zllos etueuz
vLT"""""""""
ZLZ "' " """ " ouozol7au.reilroueleu5tueu7
g1l ""'"' ecn;datuaoemos5truT
{'^Ą119ołZ
n97..,',................... |aucn1do 1eruo1qńzpótt"u
nazwzmian.n".onoff lil"#Jdńka[zacjinarządowej
(numery stron podane są tłuStym drukiem)
Jama nosowa Nadnercze

twardziel ......... .......... 3 I 8
skrobiawica..... ..... l6
Jama ustna zwojak zarodkowy współczulny'... ..........'...'. ...280
nadziąślakoIbrzymiokomórkowy...' 1.70
Nerka
cl tomegalia ...150
guz Wilmsa..... ...362
międzyr,vłośniczkowe stwardnien ie
prTeJsclowego. tf4
Płuco
astma oskr2e1owa.................... .38
rak olbrzymiokonlórkori 1 anaplirst1'czn1''..'''..' 7 2
rak pęclrerzykow}....'....'.''..''..''.'.'''.......'...'......'''. 70
rak rdzeniastl'. .............................74
Tętnice
guzkowe zapalenie......... ...........298
kiłowe zapalerrie aorty.'...'...'...'.............'.......'..... 26
miażdŹycowe stwardnienie . 42,44
zakrzep zorganizowany ............340
Tkanki miękkie
mięsak histioc1tarny włóknist1,,'',,,'.'''.,''..''.'''. f lf
nerwiak osłonkowy.........'..' .................326
tłuszczakomięsut *i.lopo,iu.io*l .................238
wlokniak twardy.............. . 15ó

włókniakomięsak guZowaty ... .158
ziarnina nieswoista. l 90, 19f
ziarniniak naczyniasty,..... ......... 19ó
ziarniniak resorpcyjny..... .........194
znam ię m elanocytarne złożone,.......,,.,'..,...',.,, f7 2
znamię Spitz ................f1 4
Stanl'
reumatoidalne 2apalenie.............................. 30, 32
Sutek
brodawczak wewnątrzprzewodowy .... '.. '.......... 294
rak przewodowy inwazyjny.......'............ 84, 8ó, 88
rak zrazikowy i nwazyjny ..................................... 90
włókniako-gruczolak..................'...'....'.'............ l 74
Sledziona
chrząstkowate zapalenie torebki ..............'...... 300
toczeń rumien iowaty układowy....... ..'........... f40
zawał blady' ff4
Slinianki
guz mieszany ślinianki przyusznej.......... 35ó' 358
guz Warthina.. .......'...................3ó0
rak gruczołowo{orbielowaty ..''.''.......'............... 94
przewlekłe zapalenie Ślinianki......'................... 332
Tarczyca
rak brodawkowaty.................... ..................... 7 6, 78
315
Skorowidz
nazw zmian chorobowych wg głównych działów patomorfologii
Nowotwory PrzerzlI raka prostaty do węzła chłonnego...'260

Błoniak ziarnisty jajnika ................................... l 80
Brodawczak pęcherza moczowego .,................ f96 Rak brodawkowaty tarczycy ........................ 7 6, 7 I
Brodawczak wewnątrZpIZewodowy sutka ....... 29 4 Rak brodawkowaty z nabłonka urote1ialnego
pęcherza moczowego ............|24
Chłoniak złośliwylim|oc1tarny węzła Rak drobnokomórkow1,
chłonnego ....... ........................242 ( rak owsianokomórkowy) płuca ......'.... |02, |0 4
Chłoniak zloŚliwy żołądka 244 Rak gruczołowo.torbieJowaty ślinianki.............. 94
Hodgklna........
Choroba ..264,266 Rakjasnokomórkowy nerki I l0' ll2
Chrzęstniak.... .'.... .. ... .. .. ... l28 Rak o1brzymiokomórkowy anap1astyczny
Chrzęstniakomięsak.......................................... l 30 tarczycy ,,.7f
Czerniak złoś1iwyskóry.....'...'..... .....................f46 Rak pęcherzykowy talcZycy... ...70
Rak płaskonabłonkowy
Glejak wielopostaciowy ...........176 ( koIcz1 rtokomorkorł1 ) skory.....'....'.....''...... ...64
Gruczolak kosmkowy jelita grubego........ .......... lf Rak płaskonabłonkowy inwazyjny szyjkr
Gruczolakorak błony Śluzowej trzonu macicy..... 68 maclcy............. ................... 58, 60
Gruczolakorak gruczołu krokowego........... 96' 98 Rak płaskonabłonkowy płuca.................. 106, 1 08
Gruczolakorak okrężnicy ..........54 Rak płlskonabłonkowy rogorł aciejąc1
Gruczolakorak płuca....................'.......'..'......... l 00 wargi................ ......... .. . ..........82
Gruczolakorak torbielowaty surowiczy Rak podstawnokomÓrkowy skóry ............. '........ 62
jajnika..........., ...........................92 Rak przewodowy inwazyjny (naciekający)
Gruczolakorak żołądka........'...'.....' 1 14' l 16' l | 8 sutka................ .............8,1,86, 88
Guz Krukenberga .............................................. 354 Rak rdzeniasty tarczycy.......... ........ ......... .........'7 4
Guz mieszany ślinianki prz1.usznej.......'. 356' 358 Rak sygnetowatokomórkowy okrężnicy...'......... 56
Guz Warthina ...........................360 Rak sygnetowatokomórkowy żołądka.......I f0, |f2
Guz Wilmsa ..............................362 Rak z komórek wątrobowych ............................. 80
Gwiażdziak włókienkowy .'........40 Rak zarodkowy j ądra.....................................'...'. 66
Rak zrazikowy i nwazyj ny (naciekaj ący) sutka.. 90
Mięsak Ewinga .,.......'...............3f4 Rakowiak jelita cienkiego ..........52
Mięsak histioc1tarny włókn isty'.,,..,,..,,..,,'..,'.., f If
MięŚniak gładkokomórkowy trZonu macicy.... 234 Slat korł czak zrrodkort y 314
Mięśniakomięsak gładkokomórkowy trzonu Skąpodrzewiak .........................' 280
macicy............. . . ...........f36 Szkliwiak ...........l4
Mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy Szpiczak mnogi.............. ...........268
zarodkowy....... ........................316
Tłuszczakomięsak lvielopostaciowy................. 238
Nabłoniak kosmówkowy trzonu macicy .........' 132
Naczyniak krwionośnyjamisty wątroby.......... 200 Włókniak twardy skóry... .. ... 15ó
Nasieniak jądra.....'...'...'...'....... . .. .. . . .. ..330 Włókniakogruczolak sutka ...,..|74
Neoplazja śródnabłonkowa szyjki macicy duzego Włókniakomięsak guzowaty skóry..'................ l 58
stopnia ...........2'78 Wyrośl kostno-c hrzęstna........,,.,,,..,,,..'..'.......'.. 11 f
Nerwiak osłonkowy.'...'. ...........3f6
Nerwiak zwojor,ly ..................... 182 Złośliwymiędzybłoniak opłucnej .,,...'............. 25 4
Nerwiakowłókni ak................'......................'..... 28 2 Znamię malanocytarne zloione............ ...,'..,,.. 27 f
Znamię Spitz................ .'.'''..'''..2.74
Oponiak.......... ........................... 250 Zwojak zarodkowy współczulny.'..................'.. 280
Potworniak dojrzałyjajnika 336' 338 Uszkodzenie, zwyrodnienie' adaptacja i śmierć

Ptzetzut raka do wątroby.................................. 256 komórek i tkanek oraz inne zmianr'
Przqzut raka do węzła chłonnego................... 258 Blizna po zawale mięŚnia sercowego............'.. l34
-l /o
Zmięsowacenie płuca (pozapalne) ................'. l2ó
Zrzeszotnienie koŚci.....''..'...... .,.,'..''...'...'...'..,'.f9f
Zwyrodnienie wodniczkowe nerki ................... 154
,Żabka,' ,'..,'..''..3|f
Zaburzenia w krążeniu
Drobne ogniska krwotoczne mózgu .............'.. l78
obrzęk mózgu ...''...'.... ...-.........286

obrzęk płuc.... .............'...'......'.' 288
Hamartoma płuca... f06 ostry zastój krwi w wątrobię.............'.......'.'.... 366
emochromatoza wątroby ...,....'.......'.......... 202
Skrzep krwi....
H ....
........................... 140
Marskośc wątroby .........'. 136' l38

Stary krwotok móżdżku.'..'.... ..,.,,..'''...........,',,. f0 4
Martwica tkanki tłuszczowej ..'...'.....'..'..'...'....f7 6
Miażdżycowe stwardnienie tętnic ........-......4f , 44 Zaktzep zorganizowany ...........340
Międzywłośniczkowe stwardnienie Zatory bakteryjne w płucu..'...,.'....................... |62
kłębuszków nerkowych '....... ''.. ' '... '...... '... '..... 188
.
Zapalenia
Nadziąślak olbrzymiokomórkowy'........... ........ |7 0 Astma oskr2e1owa................................................ 38
Polip błony Śluzowej trzonu macicy ................ 306 Cytomegalia nerki.............................................. I 50

Przęrost ięśnia selcowego......'. ...................... 220
m
PyIica węglowa i włóknienie płuca...........'..'...'.. 22 GruŹlica prosowata płuc ................. ..-.............'.35f
Pylica rvęglowa węzła chłonnego'............''........ 24 GruŹlica plosowata węzła chłonnego...'. 348' 350
GruŹlica Serowata węzła chłonnego ...'...'...'.... 346
Rogowacenie błony śluzowejjamy ustnej......'. 232 Grzybica kropidlakowa inwazyjna mózgu......... 34
Rozedma płuc.'...'.........'. .,..'.....|64 Grzybica kropidlakowa płuca.....'...'.........'......'.. 3ó
Rozmiękanie mÓZgu...'.............................'..''..'. l66 G uzek reumatoidalny........................................ 284
Rozrost gruczolakowaty grucZołu Guzkowe zapalenie tętnic'........ ............f98
krokowego ..............................214
Rozrost prosty błony śluzoltej Kiłowe zapalenie aorty.'.......... .....,,,..............''..'. f6
trzonu macicy. ........................218
Rozrost grudkowy węzła chłonnego ................ 216 Odmiedniczkowe przewlekłe zapalenie
nerek ............... ........................308
Skrobi awica nadnercza ....................................... 16 odoskrzelowe zapa1enie płuc.'.'..''........'......,...'. 48
Skrobiawica nerki ................................................ 20
Skrobiawica wątroby .................. |8 Płatowe zapalenie płuc......'...............''..'..........' 304
Stwardnienie naczyń płucnych................'.......' 328 Pneumocysto2a.................................................. 302
Stwardnienie zastoinowe płuc .'...''..........'........ 222 Promienica..... ............................. l0
Swieży zawał mięŚnia sercowego ..........., ff\, 230 Przewlekłe zapalenie błony śluzowej
zatok obocznych nosa ...........334
Torbiel korzen iowa............................................ I 48 Przewlekłe zapalenie błony Śluzowej
Torbiel skrzelopochodna .........146 żołądkaZ metaplazją jelitową......'...............'. 384
Przewlekłe zapalenie ślinianki.'........................ 332
Wątrobagęsia.'............. .........208
Wątroba muszkatołowa. .,''',',...f10 Reumatoidalne zapalenie stawów '...'...'...... 30, 32
Włóknienie torbielowate trzustki ..'..........,....... |7 6 Reumatyczne zapalenie wsierd2ia.................... 168
Wrzód trawi en ny żołądka ...............................'. 3ó4 Ropne zapalenie opon mózgowych ......,.....'.... 252
Ropniak i ropowicze zapalenie jajowodu........ 310
Zanik brunatny mięśniaSercowego .......''...'...... 46 Ropowicze zapalenie wyrostka robaczkowego . 28
Zaśntad groniasty......... ............f62
Zawał blady śledziony......... ......'''........,.'..........2f4 Sarkoidoza oskrzela .................320
Zawał klwotoczny płuca ........ ...,,.......,......''',.'.. 226 Sarkoi doza węzła chłonnego ......................'..''' 3ff
Ziarninlak naczyniasty..... .''.....19ó Serce kosmate ..........................144
371
Toczeń rumieniowaty układowy (śledziona).. 240 Wytwórcze śródmiąższowezapalenie
Twardziel ........ ........................... 318 mięśniaSercowego....... .........'f10
WłoŚnica ..,,...,..344 Zachłystowe zapa1enie płuc'..............................' 50

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego'..,'....... | 4f Ziarnina nieswoista....... ..I90,19f
Ziarniniak resorpcyjny..... ........194
Rak gruczołu krokowego kosnlate
Serce ......144
gntc:olukorak 96, 98 zarodkow1'
Siatkóii'czak ..........'....3t4
Rak jajnika Skąpodrzelt,iak . .. '.. . .'.............280
grttc:ola kora k o rbi e of I I rt t :' .s u rrnr i c-t .....92 Skrobiau icl nadnerczrr .t6
Rak.iąclra
rtlk:urtńkolrl
Rak nerki
r(r 0'\ l t l, !, ||I !
j
lń l,ll.l . ..........'..
okrężnicy
Rak ^'j ^'
lrttr -ttl11[,tY1ft
r0 k''.|'g t1 e t()\'a I o k o t t t ó rkr ln..t'..'.'
Rak pęcherza nlocZowego Szklis iak . .. ... ...... l4
rak brottavknt aTv, nabktttku Szpiczak mnogi.............. .f68
tt rote I ia I tt ego............. tf4
Rak płuca Tłuszczakom ięsak rvielopostaciolv1,.. .238
grttc:o la kora k ............. r00 Toczeń runiienio$'at}, Llkłado$'}. ( śledziona) .... .f40
ru k cl ro b t t o k r t t t t ri r k ou.t 102, 104 Torbiel ko12enioua ............... .148 .
ru |; p ł ct's k rl t t ct b! t l t l k rl n'.t r06, r08 Torbiel >krzelonochodnrr .146

Rak skóry Turrdziel .3t8
ru l; pła's|ttl a ht t l t l k olr.t' ...,, 61
.......'........
t t
rakpotl.stctlnol;,,,rrr;rlruu'r"...... ...... .....62 \\'ątroba gęsia ...............208

Rak sutka W4troba nluszkatołowa. ....'..........2l0
rul, pr:enOtlrnr.t inna-.tjtt.r....... ........81, 86, 88 Włośnica.....'... ..''...]44
rd A - t'Lt :iL | )tt.t i t |r, :t t j t t.t ..... 90 Włókniak twardy skór.y .'..'.......'.. l56
Rak szyjki macicy Włókniakogruczolak sutka .'...''...|14
ru lt I
tlu.s A t t t t a bl !, t t l\ !,tt.t i t t tt rt :.t j t t r................... 58. 60 Włókniakonlięsak guzort.at1' skór1' ....................... l 58
Rak ś|inianki przyusznej Włóknienie torbielowate trzustki ....'..''...'.'...'...... l 76
ru |; g n t t.:rlłolro.to rb i ? l o\.u t.1',... 94 Wrzodzrejące zapalenie jelita grubego,,,.,,,.,,..''., | 4f
Rrik tarczycy' Wrzód trawienn1.żołąclka .'.......'..364
nt l, h n ł| tl l' lt t nt(// l''''''''.............. 76,',78 W1'rosl kostno-chrzęstna........ ..',.,|72
ru l; o l b r -.l. t t l itl k o t l t ó r k o l r.l. t t t t u p l a's t.t. t.
- t t.t. .'''.. ......7f W1'tu.órcze śródmiąższtlwe zapalen ie
tu 4 1t,,' c It r r-.r A,,r'l ...................... ... 70 mięśniasercowego.'..... '.'.'''.'''..f70
tul. rJ-ettirt.tl.t.. .... 74
Rak trzonu macicy Zachł1'storvezapalenie płuc'...'...........'. . .......'.50
gt'll(t tlLr l\t,t d li ... 68 Zakrzep zorganizorvanl ................340
Rak wargi Zanik brr'rnatn1. mięśnia serco\,!'ego ..... . ............4ó
tUl, l,l,t,1,,,ttctb|!tIIAttr.I l1)?t)ttLtr i, l 7r'r ............ .... 82 Zapalen ie
Rak wątroby chrząstkowate torebki śledziony''''............ . ....300
ru k : kotn rjre k vrltrohor.t ( 1 1.... .80 €Iulko\\ e tętn lc ...''''''''''''' .......... .......298
Rak żołądka kilorve aortl ..................... f6
grttc.olakorttk .,......''' l |4' I ló' I l8 odoskrzeIorł'e pluc...'''''''''.........'''''''''' 48
ruk s.tgnetouutokontrtrkrn.t...... 120,lfz odmiedniczkowe. przewlekłe nerek . ..... .308 .
Rakowiak jelita .............. 52 crenkiego platoue pluc ............ ...... .... . ...301 ...
Reunratoidalne zapalenie stawórt. ................... 30' 32 pneullloc} \to/oue płuc'...'''''''''''''''''' ........ .......302
Reumatyczne zapalenie wsierd2ia........................ 168 przeu'lekle błon1. śluzor,r'ej zatok
Rogowacenie bon}.śluzowej jamy ustnej.'... . ...'f3z obr)czn)ch nosa................................ . ...... .334
R<lpne zapalenie opon mózgclwych'..'''....'.,,...,... 252 przewlekle błony Śluzowej żoładka' , .... ,184
Ropniak i ropowicze zapalenie jajowodu ............ 3 l 0 przer'r Iekle sl i ni:rnki .) .'
ln
' ' ' ' '...' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' -ć
Ropowicze zapalenie wyrostka robaczkowego ..... 28 reumltttliclltlne Sta\Ąo\Ą'''' ...... . ą7

Rozedma płuc................. .'''.''..'...'|64 re u lna ) c z n e r.r sie rd zia....................... ...---..........''' ló8
.
t
Rozmiękanie nlÓzgu............' .'...... ló6 ropne opon moz.uonlch .......... f52

Rozrost gruczolakowaty gruczołu krokowego'.'''.'2|4 ro potł cze jaj owod u.......''.''''''..'.'''''''' ........ 3l0 .
,28
i
Rozrost prost1 hłon5 sluzrlrtej ropowicze wyrostka robaczkowego,

trzonu macicy
...... ..............218 \Ą lokniko\\ e osierdzilt...''' ................... 1 44
Rozrost grudkow1, węzła chłonnego .................... 2 | 6 wrzodziejące jelita grLtbego .............. . .........|42 ..
w1'twórcZe. śródnriąiszowe
Sarkoidoza oskrzeltr .....................320 mięsnia SeTco\\ e-ql).''.'''' f70
Sarkoidoza Węzła chłonnego .............'.......',.,',,,,.. 3f2 zachlystotłe pIuc'''''.'.'...''''''' 50
312

Domagala, Chosia - Atlas Histopatologii PDF

Transféré par

Informations du document

Titre original

Copyright

Formats disponibles

Partager ce document

Partager ou intégrer le document

Options de partage

Avez-vous trouvé ce document utile ?

Ce contenu est-il inapproprié ?

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Domagala, Chosia - Atlas Histopatologii PDF

Transféré par

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Prof. dr hab. med.

Prof. dr hab. med. Maria Chosia

Prof. dr hab. med. Elżbieta Urasińska

AC Ko|onie Actinomyces (+) zatopione w ,,morzu'' leukocytów obojętnochłonnych wielopła-

AC Actinomyces colonies (+) in the "sea" of neutrophils (-).

A Powierzchowny fragment gruczolaka kosmkowego. Widoczne są kosmkowate two]"y

AB Nowotwór (zębopochodny) zbudowany z ognisk tkanki nabłonkowej (--) położonych

AB An odontogenic tumor composed of epithelial islands (-)

AB obfite, bezpostaciowe, kwasochłonne złogi skrobiowate (+) izolują od siebie komórki

A Dwa kłębuszki nerkowę z obfltymi, bezpostaciowymi złogami amyloidu (-).

A Pink, eosinophilic amyloid deposits (-) are present in two glomeruli.

AB (.-) with carbon plgment deposits (=).

A Utkanie węzła chłonnego z obfitymi złogami pyłu węglowego.

A A lymph node with carbon pigment deposits.

A Błona Śluzowa i podśluzowa wyrostka robaczkowego bardzo obflcie nacieczota przez

A A neutrophilic inflltrate (+) in the mucosa and submucosa.

AB Tkankamózgowa (+) z ogniskowymi krwotokami (=) i polami martwicy (+).

AB Brain tissue (+) with hemorrhages (-) and necrosis (+).

AB okrągła grzybnia kropidlaka (-) w Świetle większych przestrzeni powietrznych w płucu.

AB Fungus balls (-; in pulmonary cavities. No inflammatory reaction.

l. Gęsta wydzielina Śluzowa wypełniająca Światło oskrzeli i oskrzelików.

1. Thick mucus fills bronchi and bronchioles.

AB Utkanię nowotworu mózgu zbudowanę z komÓrek przypominających astrocyty o długich

AB a glioma which is characterized by tumor cells resembling flbńllary astrocytes. When

Miażdżycowe stwardnienie tętnic

Miażdżycowe stwardnienie tętnic

E obwodowa częŚc blaszki miażdżycowej. Tworzęnie nowych naczyń włosowatych (vasculari-

E an atheromatous plaque. Note new small blood vessels (vascularization) (-),

A Utkanie mięŚnia sęrcowego z wysmukłymi włÓknami mięŚniowymi.

A Cardiac muscle with thinned myocytes.

ABC rY eterogeneous. Some

AB Tkanka płucna z cechami zapalenia odoskrzelowego' z widocznymi resztkami pokarmo-

A Fragment ŚcianyjeIita cienkiego Z rozrostem rakowiaka w postaci licznych drobnych gniazd

Eng. CARCINOMA OF THE COLON

AB Gniazda gruczolakoraka naciekającego błonę Śluzową jelita grubego. W jądrach komórek

Rak płaskonabłonkowy inwazyjny szyjki macicy

AB Gniazda komórek rakotuurych rożnej wielkości(+) naciekają podścielisko łącznotkankowe,

Rak płaskonabłonkowy inwazyjny szyjki macicy

A Gniazda dobrze zróżnicowanego raka płaskonabłonkowego (-) naciekają podŚcielisko

Gruczolakorak błony śluzowej trzonu macicy

A Utkanię raka tworzą liczne cewki gruczołowe o nieregularnym, gwiazdkowatym Świetle

Rak olbrzymiokomórkowy anaplastyczny tarczycy

AB Utkanie nowotworu utworzone przez komórki o dużym polimorfizmie, z obe,cnoŚcią

CARCINOMA GLANDULAE THYREOIDEAE

A Lite gniazdakomÓrek rakowch, między którymi widac w podŚcielisku homogenne, kwa.

Rak brodawkowaĘ tarczycy

A ognisko raka brodawkowatego tarczycy (+) otoczonego grubą, łącznotkankową torebką

Rak brodawkowaty tar czy cy

Eng. CARCINOMA OF THE TFIYROID

A A low-power view of large papillae of papillary carcrnoma.

Rak z komórek wątrobowych

A Utkanie raka (+) zwidocznym rozległym ogniskiem martwicy (-)'

Cancer cells (+) and a large necrotic area (-).

A Utkanię wysokozrÓznicowanego raka płaskonabłonkowego z tworzeniem .,pereł rogowych.'

A A wel[-dilferentiated squamous cell carcinoma with horn pearls (.-).

Rak przewodowy inwazyjny (naciekający) sutka

A Lite gniazda komórek rakowych (--) naciekających łącznotkankowe podscielisko.

A Solid clusters of cancer cells (-) invading stroma.

EF Gniazda komórek rakowych (-) naciekających łącznotkankowe podŚcielisko (-)' Pato-

Recall cytohistolo gic features of m al i g nancl'

Rak Qtrzewodowy inwa4;jny) sutka

Ene. CARCINOMA OF THE BREAST

A Rozmaz cytologiczny uzyskany drogą biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej. Komórki rakowe