Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Unidad III
ECUACIONES DIFERENCIALES
1. DEFINICIONES
Ejemplos:
Las siguientes son ecuaciones diferenciales:
d2 y dy
1. 2
+ + y = 2x
dx dx
dy
2x( ) + y2
dx
2. =2
x +1
d3 y d2 y y
4. ( 3
)2 + ( 2
)5 + 2
= ex
dx dx x +1
∂2y ∂2y
5. = a2
∂t 2 ∂x 2
75
Matemática Aplicada
EJEMPLO 1
y ′′ − 3 y ′ + 2y = 0
Solución
Sabemos:
y = f (x)
y = e 2x
y ′ = 2e 2 x
y ′′ = 4e 2 x
76
Matemática Aplicada
EJEMPLO 2
y ′′ − 3 y ′ + 2y = 0
Solución
Tomando ahora en vez de y la función g (x).
Tenemos que:
y = g( x )
y = e3x
y ′ = 3e 3 x
y ′′ = 9e 3 x
Reemplazando estos valores en la ecuación diferencial:
9e 3 x − 3(3e 3 x ) + 2(e 3 x ) = 2e 3 x
EJEMPLO 3
Solución
77
Matemática Aplicada
EJEMPLO 1
Identificar y resolver:
dQ
+ 8Q = 2
dt
Solución
Ecuación diferencial:
• Ordinaria
• De primer orden
• De primer grado
dQ
= 2 − 8Q
dt
dQ
= dt
2 − 8Q
Integrando:
∫ ( 2 − 8Q ) = ∫ d t + c
dQ
c = Constante
− 8dQ = dX
78
Matemática Aplicada
dX
dQ = −
8
Reemplazando:
1
8∫ ∫dt + c
dX
∫ ∫
dX
− = dt + c → − =
8X X
Luego:
1
− ⋅ ln X = t + c
8
1
− ⋅ ln( 2 − 8Q ) = t + c → ln( 2 − 8Q ) = −8 ⋅ ( t + c )
8
a
(Recordar: ln X = a → X=e )
−8( t + c )
→ 2 − 8Q = e
e −8( t + c ) 2
Q= −
−8 −8
e−8 t −8c 1
Q= +
−8 4
e−8 t ⋅ e−8c 1
Q= +
−8 4
e−8⋅c
Sea: C=−
8
1
Respuesta: Q = C ⋅ e− 8 ⋅ t +
4
EJEMPLO 2
dx = 3 ⋅ 1 −
x ⋅ dt
Identificar y resolver:
100
Solución
Reordenando la ecuación:
79
Matemática Aplicada
dx 3x
+ =3
dt 100
Solución:
Ecuación diferencial:
• Ordinaria
• De primer orden
• De primer grado
∫ (3 − 3 x ) = ∫ d t + c
dx
100
c = Constante
3x
Hacemos un cambio de variable: (3 − = U)
100
Derivando:
100
dx = − ⋅ dU
3
Reemplazando:
100
− dU
∫ 3
U
=
∫ dt + c
100
∫ U = ∫ dt + c
dU
−
3
(Recordar: ∫u
du
= ln u , y que
∫dt = t )
100
− ⋅ ln U = t + c
3
Reemplazando:
100
⋅ ln 3 −
3x = t+c
−
3 100
80
Matemática Aplicada
ln 3 −
3x = − 3 ⋅ (t + c)
100 100
a
(Recordar: ln v = a ⇒ v = e )
3
3x −⋅( t +c )
3− =e 100
100
3
3x −
⋅( t + c )
= 3 − e 100
100
3
− (t + c)
100 100
x = 100 − ⋅e
3
3 3
− c − t
100 100 100
x = 100 − e ⋅e
3
3
− c
100 100
Hagamos: C= − e
3
3
− t
x = 100 − C.e 100
ϕ( y )dy = f ( x )dx
De donde:
∫ ϕ( y )dy = ∫ f ( x )dx + C
81
Matemática Aplicada
Luego:
dy xdz + zdx dz
= =x + z = f (z )
dx dx dx
De donde se deduce:
dx dz
=
x f(x) − z
E integrado queda:
dx dz
∫ x
= ln x = ∫
f (z) − z
+C
dy
+ f ( x )y = F( x )
dx
82
Matemática Aplicada
dz du
u +z + f ( x )uz = F( x )
dx dx
dz du
u + f ( x )z + z = F( x )
dx dx
dz
+ f ( x )z = 0
dx
Quedará:
du
z = F( x )
dx
De donde:
F( x )
u=∫ dx
z
dz
= −f ( x )dx
z
De donde:
dz
∫ z
= ln z = − ∫ f ( x )dx
Y despejando z queda:
z=e ∫
− f ( x )dx
83
Matemática Aplicada
F( x )
dx = ∫ F( x )e ∫
f ( x )dx
u=∫ dx + C
− ∫ f ( x )dx
e
− f ( x )dx ∫ f ( x )dxdx + C
y = uz = e ∫ ∫ F( x )e
O bien:
∫ f ( x )dx dx + C
y=
∫ F( x )e
e∫
f ( x )dx
d2 y
dx = Cdx
dx 2
e integrando queda:
d2 y
∫ dx 2 dx = ∫ Cdx
De donde:
dy
= Cx + C1
dx
dy = Cxdx + C1dx
E integrando:
84
Matemática Aplicada
x2
y = ∫ Cxdx + ∫ C1dx =C + C1x + C 2
2
d2 y
dx = f ( x )dx
dx 2
De donde:
dy
dx ∫
= f ( x )dx + C
Luego:
dy = ∫ f ( x )dx 2 +Cdx
Y, finalmente:
[ ]
y = ∫ ∫ f ( x )dx 2 + Cdx = ∫ ∫ f ( x )dx 2 + Cx + C1
d2 y dz dy dz dz
2
= = x =z = f (y)
dx dx dx dy dy
zdz = f ( y )dy
85
Matemática Aplicada
Y, de aquí:
z2
∫ zdz = 2∫
f ( y )dy = F( y ) + C
Despejando z queda:
dy
z = 2[F( y ) + C] =
dx
De donde:
dy
dx =
2[F( y ) + C]
Y, finalmente:
dy
∫ dx = x = ∫ 2[F( y ) + C]
+C'
d2 y dy
1.4.7. ECUACIONES DE LA FORMA f 2 , =0
dx dx
Se efectúa el mismo cambio de variable del caso anterior
dy
z= , con lo que se obtiene una ecuación de la forma
dx
dz dz
f , z = 0 y despejando queda:
dx dx
dz
= F( z)
dx
De donde:
dz
dx =
F( z)
86
Matemática Aplicada
dy
x = ϕ + C
dx
dy = Ψ( x )dx
N(t) α N ′ (t)
Es decir:
N′( t ) = kN( t )
Lo que es lo mismo:
N′( t ) − kN( t ) = 0
87
Matemática Aplicada
Siendo M constante.
Si aplicamos la exponencial a ambos lados tenemos:
N( t ) = e kt +M
N( t ) = Ce kt
Donde: C = e M.
EJEMPLO 1
Solución
Datos:
Inicialmente para t = 0 años C = 400 000 habitantes
kt
La función es: N( t ) = Ce
Sabemos que C es la población inicial, en este caso 400 000;
N( t ) = 40000 e kt
88
Matemática Aplicada
450000 45 9
e 3k = = =
400000 40 8
9
Es decir: e 3k =
8
0,03926 t = ln 2
ln 2
t= = 17,65 años
0,03926
t = 17 años, 7 meses, 24 días
89
Matemática Aplicada
EJEMPLO 1
Solución
Se recomienda hacer una gráfica con los elementos del circuito eléctrico;
indicando:
Figura 3.2
90
Matemática Aplicada
dI
L = Caída de voltaje en el inductor
dt
RI = Caída de voltaje en la resistencia
Luego:
dI
E =L⋅ + R ⋅I
dt
Aplicando a nuestro problema, tenemos:
dI
20 = 2 ⋅ + 40 ⋅ I
dt
Vemos que es una Ecuación Diferencial:
• Ordinaria
• De Primer orden
• De Primer grado
• Integrando (2):
∫ 10 − 20 ⋅ I = ∫ d t + c
dI
•
Donde: c = constante, ya que las integrales son indefinidas (no tienen límites)
91
Matemática Aplicada
∫ ∫dt + c
dU
− =
20 ⋅ U
1 dU
20 ∫ U ∫
− = dt + c
∫ X = ln X , y que ∫ d X = X
dX
• Recordar:
1
− ⋅ ln U = t + c
20
• Reemplazando en (4)
1
− ⋅ ln(10 − 20 ⋅ I) = t + c
20
ln(10 − 20 ⋅ I) = −20 ⋅ ( t + c )
a
• Recordar: ln X = a ⇒ X = e
−20⋅( t + c )
10 − 20 ⋅ I = e
−20 ⋅( t + c )
20 ⋅ I = 10 − e
10 e −20⋅( t + c )
I= −
20 20
e−20⋅t −20⋅c ) 1
I= − +
20 2
e−20 ⋅ t ⋅ e−20 ⋅ c 1
I= − +
20 2
1 e−20⋅c
I = c.e − 20.t + Donde: c = −
2 20
92
Matemática Aplicada
Por lo tanto:
EJEMPLO 2
Solución
Se recomienda hacer una gráfica con los elementos del circuito eléctrico;
indicando:
Q = Carga Coulomb
E = Fuerza electromotriz = 50 Voltios
C = Condensador = 5 x 10-3 Faradios
R = Resistor = 25 Ohmios
93
Matemática Aplicada
• Integrando (2):
∫ 2 − 8⋅Q = ∫dt + c
dQ
•
• Cambio de variable: (2 – 8 Q) = X
• Derivando (4):
0–8dQ=dX
dX
dQ =
−8
• Reemplazando (5) y (4) en (3):
94
Matemática Aplicada
∫ − 8⋅ X = ∫dt + c
dX
1
−8∫ X ∫
dX
= dt + c
• Recordar:
∫U
dU
= ln U , y que
∫ dP = P
1
⋅ ln X = t + c
−8
• Reemplazando de (4):
1
⋅ ln( 2 − 8 ⋅ Q ) = t + c
−8
ln(2 − 8 ⋅ Q ) = −8 ⋅ (t + c )
a
• Recordar: ln X = a ⇒ X = e
−8⋅( t +c )
2−8⋅Q = e
−8 ⋅ ( t + c )
−8⋅Q = e −2
e−8⋅( t +c ) 2
Q = −
−8 −8
e−8⋅t −8⋅c ) 1
Q = +
−8 4
e−8⋅t ⋅ e−8⋅c 1
Q= +
−8 4
1
e −8⋅c
Q = c ⋅ e− 8 ⋅ t + Donde: c = −
4 8
95
Matemática Aplicada
1 1 − 8 ⋅t
Q = - ⋅e
4 4
1
Q = (1 - e − 8 ⋅ t ) Coulomb Respuesta (a)
4
Para la intensidad de corriente en cualquier instante, se calcula
previamente:
dQ d 1
I= = ⋅ (1 − e − 8 ⋅ t )
d t d t 4
d 1 1 −8⋅t
I= − e
d t 4 4
−8 −8⋅t
I=− (e )
4
I = 2 ⋅ e − 8 ⋅ t Amperios Respuesta (b)
Q = 0,25 Coulomb
máximo
EJEMPLO 1
Solución
96
Matemática Aplicada
Q=12 I/min
0,25 kg de sal/l
E=12*0,25 kg de sal/min
t=0
400 l de agua (salmuera)
25 kg de sal
Q=12 I/min
x kg de sal/l
S=12*(x/400) kg de sal/min
dx
=E−S
dt
Donde E representa la cantidad de sal que entra y S la cantidad de sal
que sale.
E = 12.0,25
x 3
S = 12 ⋅ = .x.
400 100
Por lo tanto tenemos:
3
dx = 3dt − xdt
100
Vemos que es una Ecuación Diferencial Lineal,
• Ordinaria
• De Primer orden
• De Primer grado (Lineal)
Resolviéndola se tiene:
3
dx = 3dt − xdt
100
dx = 3 ⋅ 1 −
x ⋅ dt
100
dx
• = dt
3x
3−
100
97
Matemática Aplicada
• Integrando (1):
∫ ∫
dx
= dt + c
3x
3−
100
Donde: c = constante
3x
• Cambio de variable: ( 3 − )=U
100
• Derivando (3):
3
0− dx = dU
100
100
dx = − ⋅ dU
3
Recordar: ∫ ∫dv = v
dv
• = ln v , y que
v
100
− ⋅ ln U = t + c
3
• Reemplazando de (3):
100
⋅ ln 3 −
3x = t+c
−
3 100
ln 3 −
3x= 3
− ⋅ (t + c)
100 100
a
• Recordar: ln v = a ⇒ v = e
3
3x − ⋅( t + c )
3− = e 100
100
98
Matemática Aplicada
3
3x −⋅( t +c )
= 3 − e 100
100
3
− (t − c)
100 100
x = 100 − ⋅e
3
3 3
− c − t
100 100 100
x = 100 − e ⋅e
3
3 3
− t − c
100 100
x = 100 − Ce 100
Donde: C=− e
3
25 = 100 − C ⋅ (1) → C = 75
Por lo tanto, resulta que la cantidad de sal en cualquier instante está dada
por la siguiente ecuación:
3
− t
100
x = 100 − 75 ⋅ e Respuesta (a)
99
Matemática Aplicada
PROBLEMAS PROPUESTOS 7
Sol:
⋅x
o 2.1 dx = 4,8 ⋅ dt − ⋅ dt
20
t
−
20
o 2.2 x = 96 − 88 ⋅ e
o 2.3 0,13 kg/l
o 2.4 x = 96 kg
100
Matemática Aplicada
3. VIBRACIONES MECÁNICAS
3.1. DEFINICIONES
101
Matemática Aplicada
EJEMPLO 1
∆
Posición de equilibrio con W
x
x0 Posición en un instante cualquiera
durante el movimiento
X
Posición de libertad inicial
SOLUCIÓN
T= k∆
W=mg
En equilibrio: T = k∆ = W.
102
Matemática Aplicada
k( x + ∆ )
∑ Fv = ma
W − T = ( W / g)a
Sustituyendo: W = k∆ y T = k( ∆ + x )
W kg
k∆ − k( ∆ + x ) = ( W / g)a → ( )a + kx = 0 → a+ x=0
g W
Además:
d2 x
a=
dt 2
Reemplazando:
d2 x kg
2
+ x = 0 ……………………………………………….. (α )
dt W
x = ASen(ωt ) + BCos(ωt )
ω = frecuencia circular en rad/s.
103
Matemática Aplicada
Reemplazando:
− ω2 x + (kg / W )x = 0.
Por tanto:
kg k
ω2 = =
W m
k
ω=
m
k
T = 2π en donde T es el período.
m
Por consiguiente:
m
T = 2π
k
La frecuencia es la inversa del período, luego:
1 1 k
f= =
T 2π m
104
Matemática Aplicada
t=0
x = x0
v = vo
En la ecuación de la velocidad:
dx k k k k
v= =A Cos( t) − B Sen ( t)
dt m m m m
EJEMPLO 2
Un motor que pesa 50 kg está montado sobre cuatro muelles, cada uno
con una constante k = 4 kgf/cm. Hallar la frecuencia (ciclos/s) (Hz) y
período (s) de la vibración del motor.
Solución
1 kg 1 k
f= =
2 π W 2π m
105
Matemática Aplicada
kg * m 1 100cm
4 * 9,8 ( 2 ) ( )
1 ( 4 kgf/cm) 1 s cm 1m 1
f= = = 2,82 = 2,82ciclos / s
2π 12,5 kg 2π 12,5kg s
f = 2,82Hz
m 1
El período será: T = 2π = = 0,357 s
k 2,82
EJEMPLO 3
Solución:
106
Matemática Aplicada
x x W W d2 x
−T *( )−T*( ) = ax =
c b g g dt 2
d2 x g T T
+ ( + )x = 0
dt 2 W c b
1 T b+c
f= ( )g ciclos/s
2π W bc
EJEMPLO 4
Solución
107
Matemática Aplicada
W d2 x
− δAx =
g dt 2
d2 x δAg
2
+ x=0
dt W
La Frecuencia es, por tanto:
1 δAg
f= ciclos/s
2π W
EJEMPLO 5
Solución
108
Matemática Aplicada
lAδ d2 x
− 2xAδ =
g dt 2
d2 x 2g
2
+ x=0
dt l
1 2g
Luego: f = cps
2π l
PROBLEMAS PROPUESTOS 8
109
Matemática Aplicada
110