Google
Indianen strijden met Google Earth tegen illegale houtkap
Tekst Marieke Verhoeven Beeld Anja Ligtenberg
Surui Indianen & Google Earth
Samen
tegen illegale
houtkap
40 jaar geleden waren de Surui indianen nog niet eens ontdekt door
de 'witte mannen'. En nu zijn ze op het gebied van moderne techno-
logie al verder dan de gemiddelde Braziliaan. Lees hoe stamhoofd
Almir Surui samenwerkt met Google Earth in de strijd tegen illegale
houtkap.
Het is een vreemde gewaarwor-
ding. Een indianenstamhoofd
dat uit zijn enorme 4-wheel
drive stapt met een iPhone in
de hand. Op zijn kleurrijke ver-
entooi en traditionele kettingen
na ziet hij er met zijn poloshirt,
short en sneakers behoorlijk
modern uit. Dit is Almir Surui,
het 36-jarige stamhoofd van
de Surui indianen, een in totaal
1200 leden tellende stam in de
provincie Rondonia.
Illegale houtkap
In 2007 ziet Almir in een inter-
netcafé op Google Earth het
leefgebied van de Surui, in to-
taal bijna 250 duizend hectare.
Hij schrikt van de grote bruine
vlekken die hij ziet, het resul-
taat van illegale houtkap. Almir:
“Natuurlijk wisten we al dat de
houtkappers schade hadden
18 | Zesde Editie | Juli 2010
aangericht, maar dat die zo
groot was, kon ik me niet voor-
stellen.” Hoe wist Almir über-
haupt de weg naar een inter-
netcafé te vinden? “Ik was altijd
al gefascineerd door moderne
technologie. Hoewel ik al op
mijn zeventiende tot stamhoofd
werd verkozen, ben ik als eerste
van de stam gaan studeren in
de stad. Op die manier dacht
ik meer voor mijn bevolking te
kunnen betekenen dan als ik in
het dorp zou blijven.”
Op bezoek bij Google
De ongekende mogelijkheden
van het internet geven Almir
een belangrijk inzicht. “Met
deze technologie kon ik in
enkele secondes van de ene
naar de andere plaats worden
gebracht, in plaats van dagen
te lopen. Door deze ontdek-
king kwam ik op het idee om
Google Earth te benaderen,
want zij hebben de midde-
len om ons gebied in kaart te
brengen.” Vanaf dat moment
Almir Surui, heeft hij een missie: via het
stamhoofd
internet aandacht vragen voor
de illegale houtkap en de lakse
reactie hierop van de regering.
Hij klopt aan bij het Amazon
Conservation Team (ACT), een
non-profitorganisatie die zich
inzet voor het behoud van de
Amazone. De Nederlandse di-
recteur, Vasco van Roosmalen,
is meteen gegrepen door de
gedrevenheid van Almir. Roos-
malen: “Ik heb veel stamhoof-
den ontmoet, maar weinigen
zijn zo fanatiek als Almir.” Toch
geeft Roosmalen hem weinig
kans als Almir aangeeft met
Google Earth te willen praten.
“Almir wilde per se naar het
hoofdkantoor van Google in
San Fransisco, om ze om hulp te
vragen. Ik verklaarde hem nog
‘Na een half uur
is Google over-
tuigd van Almirs
verhaal’
net niet voor gek, want hoeveel
aanvragen krijgen ze wel niet bij
Google? Toch drong hij aan en
uiteindelijk gaf Google hem een
half uur de tijd om zijn verhaal
te komen doen.”
Bedreiging
Het halve uur wordt ruim drie
uur. Google is compleet over-
tuigd van Almirs verhaal en een
samenwerking met het Google
Earth Outreach Program is ge-
boren. De stam wordt uitgerust
met GPS-systemen, laptops
en camera's om hun dagelijks
leven en rituelen vast te leg-
gen. Google komt in 2008 een
training geven aan een aantal
leden van de stam, zodat ze
met de mobiele technologie om
kunnen gaan. In de zomer van
2010 komen ze terug om met
de smartphones aan de slag te
gaan. Tot nu toe hebben
een aantal jongens
van de stam
dankzij de GPS het hele gebied
in kaart gebracht, op de vier-
kante meter nauwkeurig. Op
gedetailleerde kaarten leggen
ze vast waar zich bepaalde die-
ren bevinden, planten groeien
en rivieren lopen. Tegelijkertijd
wordt de illegale houtkap op
camera of video vastgelegd en
direct het internet op gestuurd.
Dat wordt ze niet in dank afge-
nomen. Almir: “De houthakkers
waren uiteraard niet blij met
onze nieuwe middelen. Voordat
we met Google in zee gingen
werden stamhoofden die in
opstand kwamen regelmatig
bedreigd en zelfs vermoord.
Omdat we geen bewijs de we-
reld in konden sturen, stonden
we machteloos. Door de sa-
menwerking met Google Earth
en de enorme media-aandacht
die daarmee gepaard is ge-
gaan, zijn ze bang geworden.”
Hoewel de ontbossing
nog altijd gaande is,
earth
30 jaar ontbossing
M et 1,4 miljoen verschillende plant
– en diersoorten is het Amazone-
gebied het grootste en meest
diverse ecosysteem ter wereld.
In de laatste 30 jaar is een gebied
van 589.000 km, groter dan
Frankrijk, door ontbossing weg-
gevaagd.
8 0 procent van het hout uit de
Amazone is illegaal gekapt (onder-
zoek Braziliaanse regering).
O ok verdwijnt bos voor het
creëren van landbouwgrond.
R
 ondonia is één van de provincies
met de snelstgroeiende ontbossing.
M aatregelen van de overheid
tegen ontbossing
• m eer agenten om te controleren
op illegale houtkap
• m eer gebieden krijgen een
beschermde status
•b
 etere samenwerking van de ver-
schillende ministeries waaronder
de Amazone valt
The progress project
Van een mobiel netwerk voor
Indiase textielfabrikanten tot een
applicatie tegen dengue in de Ama-
zone: Nokia en Lonely Planet laten
met The Progress Project zien waar
mobiele technologie allemaal goed
voor kan zijn. Op www.theprogress-
project.com zijn filmpjes te bekijken
waarin een reporter van Lonely
Planet initiatieven over de hele we-
reld bezoekt. Of het nu gaat om het
milieu-problemen, sociale vraag-
stukken of economische zaken:
mobiele technologie blijkt het leven
van miljoenen mensen op positieve
manier te kunnen beïnvloeden.
19
 Google
earth
Het leefgebied van de Surui beslaat bijna 250 duizend hectare regenwoud.
heeft Almir wel het idee dat het
minder is geworden. 'Ze durven
niet zoveel als eerst, omdat we
ze nu vast kunnen leggen. En ze
zullen mij minder snel wat doen,
want ik ben nu redelijk bekend.'
De kracht van internet
Door het unieke karakter van
het project en de internationale
media die hier op af komen (van
CNN tot BBC World) is Almir
inmiddels een drukbezet man.
In totaal is hij al in 26 landen
geweest. Invloedrijke mensen
als prins Charles en Al Gore zijn
gecharmeerd van zijn verhaal
en hij wordt uitgenodigd voor
wereldwijde milieu-congressen.
Het vreemdste land tot nu toe
vond hij China. 'Het eten is daar
gek en de taal klinkt ook be-
hoorlijk raar.' Egypte staat hoog
op zijn verlanglijst. 'Dat is his-
torisch en religieus gezien zo'n
belangrijk land. Ik zou ook graag
de piramides een keer zien.'
Zijn succesverhaal heeft ook de
aandacht van andere indianen-
stammen bereikt, zowel in de
Amazone als daarbuiten. 'Ik ben
20 | Zesde Editie | Juli 2010
Met GPS wordt
het hele gebied in zelfs benaderd door stammen
kaart gebracht.
uit Congo en Nieuw-Zeeland,
met de vraag of ik ook iets voor
hen zou kunnen betekenen.
Voor mij weer een bevestiging
van hoeveel je dankzij internet
kan bereiken.'
Traditie en technologie
Almir hoopt van harte dat de
jongere generatie Surui zijn
werk zal voortzetten. Hij beseft
ook dat de wereld buiten het
dorp de jongeren lokt en dat
moderne ontwikkelingen niet
allemaal positief zijn. 'Op inter-
net is een hoop troep te vinden
en veel kinderen zijn verslaafd
aan gamen. Net als alle andere
jongeren willen ook die van ons
de nieuwste kleren en gadgets.
Toch probeer ik de jongere
generatie het belang van
onze tradities en de positieve
mogelijkheden van technologie
in te laten zien.' Hij is dan ook
niet bang dat de traditionele
levensstijl van zijn stam door
zijn project met Google Earth
gevaar loopt. 'Ik denk juist dat
dit de enige juiste manier is om
met de technologische ontwik-
kelingen om te gaan. Sinds
veertig jaar geleden contact
is ontstaan met de buitenwe-
reld, kunnen we onze ogen niet
meer sluiten voor de moderne
wereld. Dan kunnen we maar
beter zoeken naar een manier
om hierin mee te gaan zonder
onze traditionele levenswijze en
eigenwaarde te verliezen.'