WEEK 9 LONG TEST 3

Question 1
Correct
Mark 1.00 out of 1.00
Flag question

Question text
Ano ang salitang paningit sa sumusunod na pangungusap?
Hindi pa man siya nakakaalis ng bansa ay marami ng bilin sa kanya ang kanyang nanay.
Answer:
Feedback
The correct answer is: man
Correct
Marks for this submission: 1.00/1.00.
Question 2
Correct
Mark 1.00 out of 1.00
Flag question

Question text
Alin sa mga sumusunod ang hindi nadagdag sa abakada noong 1971?
Select one:
a. Ñ
b. NG
c. LL
d. Q
e. CH
Feedback
The correct answer is: NG
Correct
Marks for this submission: 1.00/1.00.
Question 3
Correct
Mark 1.00 out of 1.00
Flag question

Question text
Uri ng pagbabagong morpoponemiko na tumutukoy sa pagpapalit ng posisyon ng
panlaping /-in/ kapag ang kasunod na ponema ay ang mga ponemang l, y, at o.
Answer:
Feedback
The correct answer is: Metatesis
Correct
 Marks for this submission: 1.00/1.00.
Question 4
Correct
Mark 1.00 out of 1.00
Flag question

Question text
Piliin kung alin sa mga sumusunod na salita ang may klaster sa unahan.
Select one:
a. kard
b. nars
c. krimen
d. dalawa
Feedback
The correct answer is: krimen
Correct
Marks for this submission: 1.00/1.00.
Question 5
Correct
Mark 1.00 out of 1.00
Flag question

Question text
Ano ang katumbas ng salitang "telephone" sa Filipino?
Answer:
Feedback
The correct answer is: telepono
Correct
Marks for this submission: 1.00/1.00.
Question 6
Correct
Mark 1.00 out of 1.00
Flag question

Question text
Bumuo ng salita gamit ang pagkakaltas ng ponema. Pang + palo =Answer.
Feedback
The correct answer is: pamalo
Correct
Marks for this submission: 1.00/1.00.
Question 7
Correct
Mark 1.00 out of 1.00
Flag question

Question text
 Alin sa mga sumusunod ang katumbas ng salitang "rule" sa Filipino?
Select one:
a. tuntunin
b. rule
c. rul
Feedback
The correct answer is: tuntunin
Correct
Marks for this submission: 1.00/1.00.
Question 8
Correct
Mark 1.00 out of 1.00
Flag question

Question text
Ang abakada ay binubuo ng ___ titik.
Answer:
Feedback
The correct answer is: 20
Correct
Marks for this submission: 1.00/1.00.
Question 9
Correct
Mark 1.00 out of 1.00
Flag question

Question text
Ito ang pinakaunang alpabetong ginamit ng mga Pilipino.
Answer:
Feedback
The correct answer is: Alibata
Correct
Marks for this submission: 1.00/1.00.
Question 10
Correct
Mark 1.00 out of 1.00
Flag question

Question text
Ang salitang Ingles na "television" sa wikang Filipino ayAnswer.
Feedback
The correct answer is: telebisyon
Correct
Marks for this submission: 1.00/1.00.
Question 11
Correct
Mark 1.00 out of 1.00
Flag question

Question text
Ito ang tawag sa makabuluhang yunit ng binibigkas na tunog sa isang wika.
Answer:
Feedback
The correct answer is: ponema
Correct
Marks for this submission: 1.00/1.00.
Question 12
Correct
Mark 0.67 out of 1.00
Flag question

Question text
Ito ang representasyon ng mga tunog ng isang wika ng nakasulat o nakalimbag na mga
simbolo tulad ng alpabeto.
Answer:
Feedback
The correct answer is: ortograpiya
Correct
Marks for this submission: 1.00/1.00. Accounting for previous tries, this
gives 0.67/1.00.
Question 13
Correct
Mark 0.67 out of 1.00
Flag question

Question text
Ano ang katumbas ng salitang "narrative" sa Filipino?
Answer:
Feedback
The correct answer is: salaysay
Correct
Marks for this submission: 1.00/1.00. Accounting for previous tries, this
gives 0.67/1.00.
Question 14
Correct
Mark 1.00 out of 1.00
Flag question

Question text
Ano ang salitang-ugat ng salitang layunin?
 Answer:
Feedback
The correct answer is: layon
Correct
Marks for this submission: 1.00/1.00.
Question 15
Correct
Mark 1.00 out of 1.00
Flag question

Question text
Ano ang ayos ng sumusunod na pangungusap? (Karaniwan o Di-Karaniwan)
Malayo pa ang umaga.
Answer:
Feedback
The correct answer is: Karaniwan
Correct
Marks for this submission: 1.00/1.00.
Question 16
Correct
Mark 1.00 out of 1.00
Flag question

Question text
Ito ang tawag sa pinakamaliit na makabuluhang yunit ng salita sa isang wika.
Answer:
Feedback
The correct answer is: morpema
Correct
Marks for this submission: 1.00/1.00.
Question 17
Correct
Mark 1.00 out of 1.00
Flag question

Question text
Alin sa mga sumusunod ang hindi isa sa mga kondisyon sa paggamit ng walong dagdag na
letra sa mga salita at ekspresyong hinihiram?
Select one:
a. Pambalanang ngalan
b. Salitang pang-agham at teknikal
c. Salitang katutubo mula sa ibang wika sa Pilipinas
d. Salitang hindi konsistent ang ispeling at malayo ang ispeling sa bigkas
Feedback
 The correct answer is: Pambalanang ngalan
Correct
Marks for this submission: 1.00/1.00.
Question 18
Correct
Mark 1.00 out of 1.00
Flag question

Question text
Ano ang angkop na salitang may diptonggo ang magagamit sa sumusunod na
pangungusap?
"Uuwi ako nang maaga para makakain ng hapunan. Ang ulam namin ay ________."
Select one:
a. nilaga
b. sinigang
c. paksiw
d. tinola
Feedback
The correct answer is: paksiw
Correct
Marks for this submission: 1.00/1.00.
Question 19
Correct
Mark 1.00 out of 1.00
Flag question

Question text
Ang uri ng morpema na walang panlapi at payak na anyo ng isang salita.
Answer:
Feedback
The correct answer is: Morpemang salitang-ugat
Correct
Marks for this submission: 1.00/1.00.
Question 20
Correct
Mark 1.00 out of 1.00
Flag question

Question text
Kapag ang salitang hihiramin ay nasa wikangAnswer, baybayin ang salita ayon sa
ABAKADA.
Feedback
The correct answer is: Espanyol
Correct
Marks for this submission: 1.00/1.00.
 Question text
Ibigay ang salitang hinahanap. Piliin ang tamang sagot.
Aling salita ang may klaster?
Select one:
a. Maglaro
b. Palay
c. Preno
d. Almusal
Feedback
Tamang Sagot
The correct answer is: Preno
Correct
Marks for this submission: 1/1.
Question 2
Correct
Mark 1 out of 1
Flag question

Question text
Ibigay ang salitang hinahanap. Piliin ang tamang sagot.
Alin ang salitang may unlapi at hulapi?
Select one:
a. Nag-inuman
b. Laruan
c. Kainan
d. Isinali
Feedback
Tamang Sagot
The correct answer is: Nag-inuman
Correct
Marks for this submission: 1/1.
Question 3
Correct
Mark 1 out of 1
Flag question

Question text
Ibigay ang salitang hinahanap. Piliin ang tamang sagot.
Sa pangungusap na, Ang mabuting mamamayan ay may disiplina sa sarili. Ang disiplina sa
sarili ay halimbawa ng:
Select one:
a. Parirala
b. Pantulong sugnay
c. Pangungusap
d. Punong sugnay
Feedback
Tamang Sagot
The correct answer is: Parirala
Correct
Marks for this submission: 1/1.
Question 4
Correct
Mark 1 out of 1
Flag question

Question text
Ibigay ang salitang hinahanap. Piliin ang tamang sagot.
Nasa di-karaniwang ayos ng pangungusap ang:
Select one:
a. Ang mga lalaki at babae ay naghahanda ng palatuntunan para sa darating na pista.
b. Tunay bang nagtatag ng isang samahan sina Arnel at Ariel?
c. Naglinis ng kalye ang mga kabataan sa amin para sa darating na tag-ulan.
d. Namuhunan ng dugo ang ating mga bayani kaya dapat itong pahalagahan.
Feedback
Tamang Sagot
The correct answer is: Ang mga lalaki at babae ay naghahanda ng palatuntunan para sa
darating na pista.
Correct
Marks for this submission: 1/1.
Question 5
Correct
Mark 1 out of 1
Flag question

Question text
Ibigay ang salitang hinahanap. Piliin ang tamang sagot.
Alin ang may pares-minimal?
Select one:
a. Mesa-Misa
b. Babae-Babai
c. Talo-Tuyo
d. Nasa-Nasan
Feedback
Tamang Sagot
The correct answer is: Mesa-Misa
 Correct
Marks for this submission: 1/1.
Question 6
Correct
Mark 1 out of 1
Flag question

Question text
Ibigay ang salitang hinahanap. Piliin ang tamang sagot.
Ano ang magaganap sa salitang kwento matapos itong lagyan ng mga panlapi?
Select one:
a. KInuwento
b. Kwentuhan
c. Nagkwentuhan
d. Nagkwento
Feedback
Tamang Sagot
The correct answer is: Nagkwentuhan
Correct
Marks for this submission: 1/1.
Question 7
Correct
Mark 1 out of 1
Flag question

Question text
Ibigay ang salitang hinahanap. Piliin ang tamang sagot.
Aling pangungusap sa ibaba makikita ang salitang may naganap na metatesis ?
Select one:
a. Ginulat ako ng nakatambad na duguang damit.
b. Lumipat sa amin ang nakababahalang amoy.
c. Bakit pa niya binili iyon?
d. Agad ko siyang niyaya patungo sa entablado.
Feedback
Tamang Sagot
The correct answer is: Agad ko siyang niyaya patungo sa entablado.
Correct
Marks for this submission: 1/1.
Question 8
Correct
Mark 1 out of 1
Flag question

Question text
Ibigay ang salitang hinahanap. Piliin ang tamang sagot.
 Aling pangungusap sa ibaba ang may salitang nakaltasan ng ponema?
Select one:
a. Huwag buhusan ng kasamaan ang kapwa.
b. Nilipad ng hangin ang isipan ko.
c. Huwag sarhan ng pinto ang nangangailangan.
d. Huwag tawanan ang mga nagkamali.
Feedback
Tamang Sagot
The correct answer is: Huwag sarhan ng pinto ang nangangailangan.
Correct
Marks for this submission: 1/1.
Question 9
Correct
Mark 1 out of 1
Flag question

Question text
Ibigay ang salitang hinahanap. Piliin ang tamang sagot.
Para sa kanyang kinabukasan,pinag-aral ko siya nang mabuti”. Ano ang punong sugnay sa
pangungusap na ito.
Select one:
a. Sa kanyang kinabukasan
b. Para sa kanyang kinabukasan
c. Siyang mabuti
d. Pinag-aral ko siya nang mabuti
Feedback
Tamang Sagot
The correct answer is: Pinag-aral ko siya nang mabuti
Correct
Marks for this submission: 1/1.
Question 10
Correct
Mark 1 out of 1
Flag question

Question text
Ibigay ang salitang hinahanap. Piliin ang tamang sagot.
Anong pangungusap ang walang tiyak na paksa?
Select one:
a. Ikaw ang kumuha ng aking lapis?
b. Tayo!
c. Tuloy ang ikot ng mundo para sa magkapatid.
d. Malungkot siya dahil namatay na ang kanyang alagang aso.
Feedback
Depenisyon ng Filipino

·0 Ang wikang Fipino ang pambansang wika at isa sa mga opisyal wika ng pilipinas

Ang Ingles ay isa pa (ayun sa saligang batas ng 1987

FILIPINO – lingua franca pangkalahatng medium na gngamit sa komukikasyon ; madlaing gamitin

at maunawaan.

*binubuo ng 28 titik

* tinwag din tagalog plus

* Porsyento ng populasyon ng pilipinas nag nkakaunawa at nkakabasa nkakakapagsalit ng wikang

Pilipino

92% nkakaunawa

88% nkkakabasa

83% nkakapagsalita

82% nkakasulat

Apat na pinkalaganap na wikain sa pilipinas; CEBUANO , TAGALOG, ILOKANO, HILAGAYON

KATUTBONG WIKA – wika ng komunikasyon ng etnikong grupo.

SALIGANG BATAS NG BIAK NA BATO 1986 – Ang wikang atgalog ay magiging opisyal na wika ng
pilipinas

1935 – Pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang pamnsa batasy sa umiiral na katutubong

wika (sekyon 3, art. XIV )

1936 - inaprubhan ng kongreso ang batas kommonwelth bilang 184 na lumikha ng surian ng
wikang pampnsa. Na naatasan gumawa ng pag aaral ng mga katutubong wika at pumili ng isa na
magigng batayan ng wikang pambansa

NOV 13 1937 – Inilikha ang unang pambnsang asamblea ang surian ng wikang pambansa na
pinili ang tagalog ( batyan ng isang pambansang wika)
DEC 330 1937 – Ang wikang pambansa ay ibabatay sa tagalog

APRIL 1 1940 – paglilimbag sa isang diksyunaryo sa wikang pambansa

JUNE 19 1940 – Ipinahayag ang ituturo na wikang pambansa sa buong paaralan sa bubong
pilipinas

JUNE 7 1940 – Pinagtibay na batas komonwelt blg 570 na natadhana na simula sa JULY 4 1946
ang wikang pambansa ay isa sa mga opisyal na wika ng bansa

MARCH 26 1954 –

BAKIT NAGING “F” ANG “P”

TAGALOG PLUS – kung saan ito ay binubuo ng ibat ibang banyagang salita maliban sa tagalog

AUG. 25 1998 = Nilagdaan ng pangulong Corazon Aquino na nattadhana ng paglika ng komisyong

pangwika na siyang magpaptuloy ng pag aaral ng Filipino.

*MAY SISTEMANG BALANGKAS – ito ay binubuo ng maga makabuluhang tunong ( ponomena)

Na kapag pinagsama sama sa makabuluhang sikwens ay makaliliha ng mga salita ( morpema) na

bumabagay sa iba pang salita ( semantika ) upang makabuo ng mga pangungusap (sintaks)
ngiging basehan sa pagpapakahulugan ng wika.

SINASALITANG TUNOG – dahil ito ay binubuo ngmga tunog upang magamit nang mabuti ang
wika

ARBITARYO - salitang pinagkasunduan ng mga tao para gamitin nila sa pang araw-araw na
pamumuhay.

WORD METAMORPHISM – kapangyarihan n gating wika na makabuo ng marami pang salita

mula sa iisang sailtang ugat.

EX: BUHAY ( hanapbuhay, nabuhay, etc..)

PHONETIC SIMPLICITY - kung anong bigkas siyia ding baybay

ONOMATOPOEIA – (tunog kalikasan ) kakayahang mangaya ng likas na tunog kaugnay ng mga

bagay o kilos na nkapaloob sa salita.

EX: UBO , HATSING , UNTOG ,HALAKHAK

NEOLIGISTIC COHESION – Pagdurugtong ng unlapi sa mga salitang ugat

EX: Kakambal ; kamag-anak , kasama, kabiyak , kaanak

KATAGA AT SALITANG INUULIT – katangiang pag uulit ng kataga o slaita

EX: Tingting , araw-araw, isa-isa

TUNGKULIN NG WIKA ( MICHAEL A.K HALLIDAY)

PANG INTERALSYUNAL – nkakpagpapanatili o nkakakpagpatatag ng relasyong sosyal

Ex: pangungumusta , pagpapalitan ng biro , pasulat liham magkaibigan

PANG INSTRUMENTAL – tumutugon sa pangangailangan

EX: Pasalita – pakikitungo sa pangangalakal pag uutos pasulat – liham pangangalakal

PANG REGULATORI –kumokontrol gumagabay sa kilos at asal ng iba

EX: Direksyon paalala – recipe

PAMPERSONAL – nkakapagpahayag ng sariling damdamin o opinion

PANG IMAHINASYON – nkakapagpahayag ng sariling imahinasyon sa malikhaing paraan

PANGHEURISTIKO – naghahanp ng impormasyon o datos

PAN-IMPORMATIBO – nagbibigay ng impormasyon o mga datos.

GAMPANIN NG WIKANG FILIPINO

·1 Bilang buklod ng pambansang wika

·2 Bilang sagisag ng pambansang pagkakakilanlan

 GAMIT NG WIKA (ROMAN JAKOBSON)

·3 KOGNITIBO / REPERENSYAL / PANGKAISIPAN –paparating na mensahe at impormasyon

·4 CONATIVE – Paghimok at pag impluwesnya sa iba sa pamamagitan ng mg autos at

pakiusap

·5 EMOTIVE – pandamdamin pagpapahayag ng mga saloobin damdamin at emosyon

·6 PHATIC – pakikipag kapwa tao sa pamamgitan ng pangangamusta , pagbati at iba pa.

METALINGGWAL – paglilinaw sa mga suliranin tungkol sa mga layunin (intensyon) ng mga

salita at kahulugan.

POETIC – patula pagagamit ng wika para sas ariling kapakanan

Ginagamit din ang wika sa ibat ibang larangan tulad ng edukasyon pangasiwaang baya ,
lipunan , pabatirang pangmadla , agham at teknolohiya, batas o legalidad.

Uri ng pakikinig na ang layunin ay maunawaan ang nilalaman at kahulugan ng kanyang

pinakikinggan.

Select one:
a. paggamot
b. deskriminatibo
c. komprehensibo
d. paglilibang
Feedback
The correct answer is: komprehensibo
Correct
Marks for this submission: 1/1.

Question 2
Correct
Mark 1 out of 1
Flag question

Question text
Tama o Mali: Ayon sa isang pag-aaral, mas maraming oras ang inilalaan ng tao sa pakikinig
kaysa sa pagsasalita.

Answer:
Feedback
The correct answer is: Tama
Correct
 Marks for this submission: 1/1. Accounting for previous tries, this gives 1/1.

Question 3
Correct
Mark 1 out of 1
Flag question

Question text
Alin sa mga sumusunod ang hindi isa sa mga salik/elementong nakaiimpluwensiya sa
pakikinig?

Select one:
a. opinyon
b. kultura
c. edad o gulang
d. oras
e. kasarian
Feedback
The correct answer is: opinyon
Correct
Marks for this submission: 1/1.

Question 4
Correct
Mark 0 out of 1
Flag question

Question text
Importanteng magkaroon ngAnswer sa pakikinig para malaman kung para saan at bakit tayo
nakikinig.

Feedback
The correct answer is: layunin
Correct
Marks for this submission: 1/1. Accounting for previous tries, this gives 0/1.

Question 5
Correct
Mark 1 out of 1
Flag question

Question text
Uri ng tagapakinig na laging handang magbigay ng reaksyon sa anumang sasabihin ng
tagapagsalita.

Select one:
a. Sleeper
b. Eager beaver
c. Bewildered
d. Tiger
Feedback
 The correct answer is: Tiger
Correct
Marks for this submission: 1/1.

Question 6
Correct
Mark 1 out of 1
Flag question

Question text
Uri ng pakikinig na ang kahalagahan ay matulungan ng tagapakinig ang nagsasalita na
madamayan o makisimpatiya sa pamamagitan ng pakikinig sa hinaing o suliranin ng
nagsasalita.

Select one:
a. komprehensibo
b. deskriminatibo
c. kritikal
d. paggamot
e. paglilibang
f. pagkonsulta
Feedback
The correct answer is: paggamot
Correct
Marks for this submission: 1/1.

Question 7
Correct
Mark 1 out of 1
Flag question

Question text
Tama o Mali: Isang patnubay sa mabisang pagbabasa na paghahanda ng isasagot o
ibibigay-puna sa taong pinakikinggan.

Answer:
Feedback
The correct answer is: Mali
Correct
Marks for this submission: 1/1. Accounting for previous tries, this gives 1/1.

Question 8
Correct
Mark 1 out of 1
Flag question

Question text
Uri ng tagapakinig na ngiti nang ngiti o tango nang tango habang may nagsasalita sa
kanyang harapan, ngunit kung naiintindihan niya ang kanyang naririnig ay isang malaking
tanong.
 Select one:
a. Bewildered
b. Sleeper
c. Eager beaver
d. Tiger
Feedback
The correct answer is: Eager beaver
Correct
Marks for this submission: 1/1.

Question 9
Correct
Mark 1 out of 1
Flag question

Question text
Tama o Mali: Sa mabisang pakikinig ang pag-iwas sa mga tugong emosyonal sa naririnig.

Answer:
Feedback
The correct answer is: Tama
Correct
Marks for this submission: 1/1. Accounting for previous tries, this gives 1/1.

Question 10
Correct
Mark 0 out of 1
Flag question

Question text
Alin sa mga sumusunod ang hindi isang kasanayan sa pakikinig?

Select one:
a. Pakikinig upang maghatid ng impormasyon
b. Pakikinig para maaliw
c. Pakikinig upang makapagbalangkas ng mga katanungan at matamo ang tamang sagot sa
mga tanong
d. Pakikinig upang mailahad ang detalye ng paghahambing sa pakikipagtalo at pagpapahayag

Tatalakayin sa modyul na ito ang mga sumusunod:

·7 Pagsasalita
·8 Mga kasangkapan sa pagsasalita
 ·9 Salik sa epektibong pagsasalita
·10 Pagsasalita sa publiko
·11 Katangian ng mahusay na mananalumpati
·12 Uri ng talumpati
·13 Panoood

·14 Ito ay kakayahan at kasanayan ng isang tao na maihayag ang kanyang ideya, paniniwala
at nadarama sa pamamagitan ng paggamit ng wiakng nauunawaan ng kanyang kausap.
·15 Naggaganap sa paguusap ng dalawa o higit pang bilang ng mga tao: ang nagsalita ang
kinakausap
·16 Mahalaga ang pagsasalita dahil:
*naipaabot sa kausap ang kaisipan at damdaming niloloob ng nagsasalita
*nagiging kasangkapan sa pagkakaunawaan ng mga tao
*nakapag-anyayas o nakakaimpluwensiya ng saloobin ng nakikinig
*naibubulalas sa publiko ang opinion at katwirang may kabubuluhan sa kapakanang
panlipunan upang magamit sa pagbuo ng mga patakaran at istratehiya sa pagpapatupad
ng mga ito.

·17 Nagsasalita ang tao upang bigyang ekspresyon ang kanyang damdamin o saloobin,
upang maibahagi niya ang kanyang iniisip sa iba, upang makipag-ugnayan, pakipamuhay
at makipag-0unawaan, upang makapagkalat ng impormasyon at kaalaman na magiging
kapakipakinabang sa tao, upang matamo ang mga pagbabagot kaunlaran, at hindi
mahiwalay o mahuli sa agos ng ng mundo.

·18 Prosesong naghahatid o naglilipat ng impormasyon sa pamamagitan ng tinig

·19 Likas na Gawain na gumagamit ng wika sa pagpapahayag
Mga kasangkapan sa pagsasalita
·20 Tinig
·21 Bigkas
·22 Tindig
·23 Kumpas
·24 Kilos
Salik sa Epektibong Pagsasalita
·25 Kaalaman
 ·26 Kasanyan
·27 Tiwala sa sarili
ANG PAGSASALITA SA PUBLIKO
Pagsasalita sa harap ng maraming tao (public speaking)
Dapat ay:

·28 Irelaks ang katawan, huminga ngmalalim at pigilin ito panumandali pagkatapos ay ilabas
ang hangin nang banayad habang nakarelaks ang kamay, balikat at iba pang parte ng
katawan
·29 Irelaks ang bosesm paluwagin ang babagitingan sa pamamagitan ng panghihimig ng
patataas
·30 Pababang tono o kayay sa pamamagitan nang pagbanggit sa A, E, I, O< U
·31 Huwag maintimideyt sa sitwasyon, isasip na kayang-laya ang gagawin
·32 Magpraktis, simulant sa maliit na grupo o kaya ay irekord upang mapakinggann ang
boses
·33 Maghanda, maiiwasan ang takot kung may paghahanda sa mga material na gagamitin

Mga mungkahi kung pano makapagsasalita ng maayos sa harap ng madla:

·34 Magkartoon ng positibong pananaw, isiping kaya mong magsalita sa harap ng madla.
Isipin ding hindi nag-iisa, dahil lahat ng tagapagsalita ay kinakabahan sa mga unang
Segundo o minute ng pagsasalita\
·35 Magtiwala sa iyong sarili, isiping may mahalagang ideya na ibabahagi sa madla.
MAKRONG KASANAYAN: PAGSASALITA AT PANONOOD
·36 Tanggapin mo ang iyong sarili, ang iyong tagumpay at kabiguan, ang iyong kalakasan aty
kahinaan, ang iyong kagandahan at kapintasan isiping maging ang mga taong may
depekto ay maari ring magtagumpay

·37 Magkaroon ng marubdob na pagnanasang maging mahusay na tagap[agsalita

·38 Harapin mo ang takot, huwag mong takas an hindi ka magkakaroon ng karanasan kung
hindi mo susubukan
·39 Magpraktis ka ng magpraktis. Magsimula sa pagharap sa maliliit na pangkat hanggang sa
malalaking madla
·40 Isiping ang madlang tagapakinig ay palakaibigan at hindi mapanghusga
·41 Magdasal, humingi ng lakas at dunog sa poong maykapal
KATANGIAN NG MAHUSAY NA MANANALUMPATI (MCBURNEY AT WRAGE)
 ·42 Responsible sa kanyang sasabihin
·43 Nagpapakita ng personal na kwalipikasyon
·44 May layunin
·45 Tumatalakay sa kapakipakinabang na paksa
·46 May analisis sa paksa
·47 Mahusay ang plano sa pagdedeliver ng paksa
·48 Humihikayat at tumatawag ng pansin sa mga tagapakinig
·49 Gumagamit ng tamang boses at kilos ng katawan
·50 Mahusay na diksyon, lenggwahe at istilo
URI NG TALUMPATI
IMPROMPTU- Ito ay biglaang talumpati na binibigkas nang walang ganap na paghahanda.
HGabay sa pagbigkas ng biglaang talumpati:
·51 Maglaan ng oras apaghahanda
·52 Magkaroon ng tiwala sa sarili
·53 Magsalita nang medyo mabagal
·54 Magpokus sa paksa habang nagsasalita
EKSTEMPORANYO – Ito ang pagbigkas sa isang kompetisyon na walang tiyak na kahandaan sa
pagbigkas.
HANDANG TALUMPATI – Ang tagapagsalita ay gumagawa muna ng kanyan talumpati, may
paghahanda at kailangan memoryado o saulado ang pyesa bago bigkasin ang talumpati

PANONOOD

·55 Kilos ng pagtinigin kaugnay ng isipan at damdamin

·56 Proseso ng kung saan ay nanatiling gsiing ang isipan sa nakikita
·57 Nangangailangan ng malinaw na paningin at isipan dahil ito ay proseso ng pagtataya at
pagbibigay kahulugan sa nakikita na maaring hindi matukoy ng iba pang ses ng tao

·58 Nagagamit sa paglilibang, pagsusuri ng pelikula at iba pang kauri nito

·59 Center for media literacy
·60
MGA LAYUNIN SA PAGSUSULAT
·61 Magbibigay aliw sa mambabasa
·62 Mkakapagbigay ng mahalang impormasyon
·63 Luminang ng kaisipan

PAMAMARAAN NG PAGSULAT
·64 Pag-asinta (triggering) –kailangan may isang bagay na magsislbing dana upang tayo’y
sumulat. Kung tayo may paniniwala sa ating sarili matutuklasan natin ang mga paraan
upang magtagumpay sa pagsulat. Makakalikha ng mabuting sulatin ang sinuman kung
nailalagay niya ang kanyang sarili sa paksa
·65 Pagtitipon (gathering) – anumang paksang napili kailangan paring magdaan sa masusing
pagsasaliksik at pagtutuklas.kailangan makapangalap ng sapat na materyales at
ebidensyang magpapatunay bukod sa ating sariling karanasan, maari tayong magsaliksik
sa dyornal, magazine , ensayklopedya ,pahayagan, interbyu at maging sa panonood ng
sine at telebisyo.
·66 Paghugis (shaping) – habang nagnagngalap tayo ng mga materyales binibigyan na natin
ng hugis ang ating paksang susulatin. Maari na nating sulatin ang burador na maari ring
maging batayn sa pangangalap ng mga kagamitang.kailangan Makita natin ang pokus n
gating paksa sa pamamagitan ng pagtatanong sa sarili kung ano ang tunay na paksa
·67 Pagrebisa (revising) – ang isang sulatin ay hindi nakukuha sa siang upuan lamang. Ang
isang mabuting papel ay nagdadaan ng ilang yugto ng pag uunlad mula sa mga di-formal
na tala tungo sa unang burador, hanggang sa paynal na papel. Karamihan sa mga
nalathalang sulatin ay dumadaa ng mga pagbabgo at muling pagsulat hanggang sa
maabot nito ang pinakawasto at tumpak na pamaraan ng pagsulat

PAGSULAT NG SIMULA
·68 Paggamit ng retorikal na tanong
·69 Paggamit ng mga sipi
·70 Paggamit ng mga hiraam na elemento mula panitikan
·71 Paggamit ng mga hiram na element mula sa pamamahayag
·72 Mas mainam na ihayag ang thesis statement sa simula upang mabigyanng pokus ang
argumento at mesaheng nais ipahayag
·73 Maari din gumamit ng tema

PAGSULAT NG KATAWAN
·74 Isang ideya isang talata lamang
·75 Ang huling pangungusap ng isang talata ay maaring magsilbing transisyon. Maari ding
tumayo ang isang pangungusap na talatang transisyon.
·76 Ang mga sumusuportang ideya ay maaring ihiwalay bilang isang talatang
pangungusap.dapat lamang tiyaking ang susunod na talata pagkatapos nito ay talatang
nagpapaliwanag sa ideya ng sinundang talatang pangungusap.
PAGSULAT NG WAKAS – ang kongklusyon ay hndi lamang pagalalagom ng kabuan ng sulatin.
Sapat maitanim sa isipan ng mambabasa ang mensahe ng buong sulatin .

Uri ng mga Gawain sa pagsulat. Ang sulating pormal ay galing o bunga ng leksyon na pinagaralan
at tinatakay sa klase forum seminar . maaring magkaroon o magsagawa ng pagsasanay sa
pagbuo ng kathang pasalita. Pagkatapos ay iwawasto upang pasulatin ang mga magaaral ng isang
kathang di-pormal. Ang mga pagsasanay sa pagsulat o paglikha ng kathang di-pormal ay siang
gagawing paghahanda at basehan para sa pagsulat ng kathang pormal.

·77 Pormal – pili ang mga slaitang ginagamit may himig ng pagkaseryoso at limitado ang mga
salita may pormal na ayos at minsan ay mababasa ang mga salitang balbal.
·78 Di- pormal – magaan ang salitang ginagamit may mababaw na kahulugan kadalasang
may kakatwang paksa at minsan ay mababasa ang mga salitang balbal.

ANYO NG MGA SULATIN

·79 Sanaysay – pagsulat ng damdamin saloobon pananaw ukol sa isang paksa. Tintayang isa
sa pinakanaabusong uri ng sulatin ang sanaysay dahil halos walang limitasyon ang
istilong maaring gamitin sa pagsulat nito.
·80 Tula – pagsulat na may himig o indayog gumagamit ng mga tayutay minsan may sukat at
tugma.
·81 Maikling kwento – pagsasalaysayng mga pangyayaring nagagnap sa tunay buhay . may
payak na tagpuan tauhan banghay at paksa.
·82 Nobela – salaysay na higit na mahaba sa maikling kwento nagpapakita rin ng mga
pangyayari sa tunay na buhay. May kawil0kawil na pangyayari maraming tauhan at
tagpuan at kadalasangdi natatapos agad ang pagbabasa sa isang upuan lamag.
·83 Dula – sulatin na may layuning maitanghal sa tanghalan. Layuning maipakita sa
tanghalan ang karanasan ng tao. Kailangan isaalang-alang ang dayalogo balangkas ata
kagamitang pangtanghalan.
·84 Sulating pananaliksik – resu;ta ng isinagawang pananaliksik o pag aaral kaugnay na
napiling paksa. Inihahanda ito upang tasahin o pag aralan ang isang problemang
inilahad.
·85 Sulating naratibo – (nagkukukwento ) expository (naglalahad) deskriptibo (naglalarawan)
·86 Mag anyo sulatin ayon sa layunin.

ANALITIKAL NA PAGSULAT
·87 Karaniwang kinakailangan sa akademikong pagsulat upang Makita ang mga relasyon
sa pagitan ng mga piraso ng impormasyon. Ito ay gingamit upang ihambing at
kaibahan , masusuri o suriin ( ex. Ang isang bilang mga pamamaraang ,theories ,
 methologies o kinalabasan)
·88 Sa pagsulat nito malinaw ang dahilan at halaga ng nilalaman ng sulatin
·89 Kakikitaan ng paghahambing pagsusuri at resulta ng isang pag aaral

KRITIKAL NA PAGSULAT
·90 Pagtitimbang ng magkaibang naglalabang disposisyon ukol sa isang paksa
·91 Naglalahad ng mga impormasyon na may batayan at nagtatatngkang bigyan ng
kongklusyon ang mga umiiral na ideya o kaalaman.
·92 Bunga ito ng mga pagbabasa ng mga materyales na may kaugnayan sa pinapaksa
ng sinusulat.

Upang matamo ang kakayahang komunikatibo kailangang pantay na isaaalang –

alang ang pagtalakay sa mensaheng nakapaloob sa teksto at sa porma o kayarian
( gramatika ) ng wikang gingamit sa teksto” – David Wilkins(Higgs at Clifford 1992)

Wika – daluyan ng anumang uri ng komunikasyon na nauukol sa lipunan ng mga tao

Rehistro ng wika
Static register – ex. Panunumpa sa husgado , mga mangbabatas , mga mag sisipag tapos
( panunumpa)
Formal redister – pagtatalumpati
Consulatative register – private communication like doctor, guro , mag aaral abogado
Casual reg. – normal nap ag uusap ex. Kaibigan kapamilya
Intimate reg – usapang mag asawa , magkasinatahan , magkapatid, mag ina… atbp

Komunikasyon / Pakikipagtalastasan – pag gamit ng mga salita at kilos na kung saan nagkakaroon
ng uganayan gamit ang salita at kilos.
·93 Berbal – kuminkasyon gumagamit ng wika – (salita letra ) ex telegram pahayagan ,
email
pakikipagkwentuhan , telepono , talumpati.

·94 Di Berbal – di gumgamit ng wika ex. Senyas , pagkaway , kindat / magarang damit

MODELO
Tagapagsalita > mensahe > tagapakinig
ANTAS
*Intrapersonal na komunikasyon ( Pansarili ) – nagaganap sa pang individual lamang
- Pangiba – nangyayari sa dlawa o mahigit pang tao.
*Komunikasyon Pampubliko – sa harap ng maraming mamayan
* “ “ Pangmasa – mass- media radio television at pahayagan
* “ “ Pang Organisasyon – organisadong samahan
* Pang kultura - pagtatanghal o pagpapakilalang kultura sa isang bansa
* “ “ Pang Kaunlaran – industriya ekonomiya o anumang pang ka buhayan

Pormal na Komunikasyon – (piling salita o wika )sitwasyong may ugnayan sa maga pormal na
tao
Impormal na Kom. – hndi mimitado ang salita pati kilos at galaw ngaganap sa pagitan ng
mgakalapit at matalik na kapwa