Troll 1

Jqzyk szwedzki: teoria i pra ktyka

POZTOM PODSTAWOWY

Hanna Dymel-Trzebiatowska
Ewa Mrozek-Sadowska

slowo /obroz lerylorio

Troll 1

Jqzyk szwedzki: teoria i praktYka

POZIOM PODSTAWOWY

Hanna Dymel-Trzebiatowska
Ewa Mrozek-Sadowska

slowo/obroz te ryio ri o
 Spis treici

Wstep / 9

zaimek
1. Zaimki osobowe w funkcji mianownika / 12
2. Zaimki osobowe u'funkcji dopelnienia / 14
3. Zaimki dziedawcze / 16
,1. Zaimki zwrotne / t8
5. Zaimki zwrotne dzieriawcze / 20
6. Zaimki pytai4ce / 22
7 . Zai$ek wzgl?dny / 24

8. Zaimki wskazuj4ce / 26
9. Zaimki nieokreslone 1 / 28
10. Zaimki nieokre6loDe 2 / 30
Test / 32

Liczebnik
11. Liczebniki gl6wne / 36
12. Liczebniki porz4dkowe / 38
Tesr / 40

Rzeczownik
13. Rodzajnik / 42
L4.Ro1zai / 44
15. Forma okre6lona rzeczownika wliczbie pojedynczej / +6
16. Liczba mnoga rzeczownika w formie nieokre6lonej i okreslonej. Deklhacia 1 / 48
17. Liczba mnoga rzeczownika w formie nieokreSlonej i okreslonei. Deklinacja 2 / 50
18. Liczba mnoga rzeczo nika w formie nieokre6lonej i okreslonei. Deklinacja 3 / 52
19. Liczba mnoga rzeczownika w formie nieokreslonej i okre6lonej. Deklinacia 4 / 54
zo.Liczb^ mnoga veczownika w formie nieokre6lonej i okreslonei. Deklinacia 5 / 56
21. Rzeczowniki policzalre i niepoliczalne / 58
22. Dopelniacz / 60
23. Uiycie rodzajnika / 62
Test / 64

Przymiotnik
24. Prz),rniotdk w formie nieokre6lonej 1 / 58
25. Przymiotnik w fo{mie nieokreslonei2 / 70
26. Zgodno66 prz].miotnika z rzeczownikiem 1 / 72
2z Zgodnos6 przymiotnik^ z neczo\rniklelI. 2 /74
28. Zgodno66 przyniotnika z rzeczorvnikiem 3 / 76
29. Stopniowanie przymiotnika grupa 1 / 78
30. Stopniowanie przymiotnika - grupa 2 / 8o
31. Stopniowanie przymiotnika - grupa 3 / 82
 32. Stopniowanie przymiotnika grupa.l 84
33. Odmiana przymiotnika 86 he"
Test / 88

Czasownik i czasy gramatyczne

34. Czasownik \r czasie rerarniejsz),m oraz trybie rozkazujqc),m. Koniuga cja 1i 2 /
92
35. Czasovnik 1r czasie rerainiejszlm oraz trybie rozkazujqc).m. Koniuga cja 3 i 4 /
94
3ti. Czasohniki modalne rr czasie terazniejszym / 95
3Z Koniugacja 1 ,i 98
3S.Koniugacja2/1oo
,/ioz
39. Koniugacja 3
,l0.Koniugacja4/ro4
41. System czas6w rerainiejszych i czas terainiejszy / ro5
42. Czas przeszlo-terazniejszy / ro8
43. Sposoby tf,raiania przyszloaci / 1to
44. System czas6w przeszlych i czas przeszly / nz
45. Czas zavzeszly / 114
16. Czas przyszly \n przeszlo6ci /fl6
47 Czasowniki modalne w czasie przeszlym / 8
Test / 12o

Szyk zdania

48. Zdania gl6rane 1 / r24

49. Zdania gl6wne 2. Sp6jniki wsp6irzqdnosci / 126
50. Zd.ania poboczle 7 / !28
51. Zdabia poboczne 2 / Bo
52. Sp6jniki podrz9dnosci / 132
53 .Mowa zaleZna / 84
54. Zdania warunkowe / 136
55. Opis emfatyczny / 138
Test / 14o

Strona bierna
56. Strona bierna 1 / r44
57 Soona bierna 2 / 146
58. Imiesl6w czasu przeszlego / i48
59. Strona biema opisowa / r5o
60. Uiycie strony bierneii stronybiernej opisowej / r52
Test / r54

Przyimek
61. Przyimki czasu 1 / 158
62. Przyimki czasu 2./ 160
63. Przyimki okre6laj4ce poloi.enie / 152
64. Inne przyimki 1 / r54
65.Inneprzyimki2/165
Test / 168

Przysl6wek
56. Przysl6wek / U2
67 Przysl6wki miejsca / r74
Test / r?6

Test powt6rkowy / rz7

 Wstqp

I.rll I ro pierwszy w Polsce gramatyczny podrgcznik do nauki jezyka szwedzkiego laczqcy tunkcjg
:roren'czn4 i praktyczn4. Na parzystych stronach ksi4zki znajduja siq opisane w jqzyku polskim za-
:;dnienia szwedzkiej gramatyki, opatrzone licznymi przykladami, na nicparzystych odnoszacc 'ia
:) nich 6wiczenia. Taki uuad ma ulatwia uczniom korzystanie z podrgcznika zar6wro przy samo_
;:riehei pracy, iak i na kursach jgzykowych, w szkolach czy na uczelniach.
ilbok polskich nazwpoig6 gramatycznych umieszczono ich szwedzkie odpowiedniki, aby uczeil m6gi
i, razie porrzeby odnalez6 je w gmmatykach szwedzkojqzycznych.

I-rl I sklada sia z dziewigciu rozdzial6w, obejmujacych podstawolry poziom nauczania igzyka szwedz-
iiego. Kaidy z nicLkoiczysie kr6rkim testem powt6rkowym, a ksiqike zamyka duiy rcst obejmuj4cy
i'izvsrkie om6wione zagadnienia. Klucz do awiczei bedzie dost9pnyw osobnym wydaniu Przewod-
:riueu podczas calego kursu jest tytulowy skand],nawski tro1l, kt6ry sluiy uczniom radami i prze-
.:rogami, a jednocze6nie sygnuje seriq podrqcznik6w do nauki jezyk6w szwedzkiego, norweskiego
d.,n,liego nd r62n)r h pozioma. h zaauansowania.

HarDa Dyrel-Trzebiatowska
Flra \,Irozek-Sadowska
1-10
Zaimek
Pronomen
 Zaimki osobowe w funkcji mianownika
Personliga pronomen - subjektsform

w jezyku szwedzkim w formie miano$,rika Gdieft,sform) mamy nastEpni4ce zaimki osohowe:

;\
Licz-ba poicd\r(,a:
1. osoba: IAG (ja) 1. osoba: Vl (ny)
2. osobar DU (y) 2. osoba: NI (wy)
3. osoba: HAN (on) 3. osoba: DE (oni, ore)
HON (ona)
DEN, DET (on, ona, ono)

E! W trzelic, osobie liczby pojedynczej istnieja cztery formy zaimka, z kt6rvch dwie pierwsze, IIAN i HoN,
I odnoszq src do ludzi.

s,?yktrc Han heter Jan. (On ma na imiE fan.)

Hon heter Ulla. (Ona ma na imiE Ulla )

d' D$ ie naSrqpne for mJ zaimla o5obo\ ego, DE\ i DET, odnoszq sie do pzedmiot6w i poi96, w zaleZnosci od
! i, h ,iramary. znegu todtal en \utt tmt lrb cfi (nPu l.u

Cutrum
ir?./iiiar laghar en bil. (Mam samoch6d.)
Den ar ny. (On jest nol''ry.) en
Jaghar ett Apple. (Manl jablko )
Det er gott. (Ono jest smaczne.)
ett Cheutrum
-i .r Nie mozna automatycznie tlumaczy6 zaimka DEN a oN/oNA iub DET na oNo. Rodzaje gramatvczne
w jgzyku szwcdzkim nie zawsze pokrvajq sie z rodzajami ll'jqzvku polskim.

' .. Iag har en stol. (Mam krzeslo.)

Den ar ny. (Ono jest nolvc.)
Iag har ett bord. (Man1 st61.)
Det ar nytt. (On jes. no\af'.)

' Zaimek osobowy liczby mnogiej DE (oni, one) odnosi si9 zar6n'no do osi)b' iak i przcdmiot6w.

Eva och UIIa ar snalla. (Ei'a i Ulla sE mile.)

De er snAlh. (One sa mi1e.)
Tomas och Jan spelar fotboll. (Tomas i fan graja 1{ pilkq noin4 )
De spclar fotboll. (Oni grajq w pilk€ nornq.)
Jag har fem stolar. (Mam pi96 krzesel.)
De et nya. (One s4 no!'t'e.)
Jag har tva bord. (Mam dwa stoly.)
De :ir ocksa nya. (One tei sq nowe )

W jezyku szwedzkim istnieie r6$'nie, grzecznosciowa forma NI, pisana ztrykle duiq liter4. Najczq6ciej uiv
wamy jednak formy zaimkowejDU.

Behirver Ni Lialp? (Czy potrzebuje/cie Pan/Pani/Panstwo pomocy?)

 iwiczenia

' -\[l1a ar svensk. Hon ar svensk.

: -\dam ir svensk Han
Lena kommer fren Sveige. Han kommer fran Svedge.
Peter bor i Po1en.
Han bor i Polen.
E\ a Ar fran Uppsala. Hun er fren Uppsala.
Roger och Emil har ett hus. De har ett hus.
Llla och Kajsa har ett hus. De
Vi
\Iarta och jag studerar svenska. studerar svenska
](ommer Janne och du tu6n Dannemora? Kommer ni fren Dannemora?
-\nnika och Maria iir fren Polen.
De er fren Polen.
Kuba och jag talar inte svenska. Vi talar inte svenska.
Iiommer Mia ftan Sved,ve? Kommernon fran Sverige?
, -\nna har en kaft. Hom
: Emil och Sara liiser pe universitetet.
De laser pe universitetet.
, Du och Peter talar engelska. Ni talar engelska.

') . t, j ,ddnia zaimkami s L,re( icj o.obie.

L - . Dolen ;r err land. Der ligger i Europ.r.
Uada har ett hus. Det ar stort.
Iag har en bil. Dem ir fin.
Hom heter Johanna.
Erik och Birgitta har en son och en dotter.
Srockholm ar en stad.Dem ar vacker.
De heter Jan och Kajsa.

, Ingrid har en man. Han heterJan.

G.lran hor i en vi]la.
Dem ar stor
, Iag jobbar med Eva och Helena. De ar rrevliga.
Du har ett paraply. Det ar n 1t.
\-i har ettbord och en stol.
De ar nya.

' :relnij dialog zaimkami.

3
Anna, va bor (1)du ?

zag
(2) bor i Stockholm.
Och var bor Adam?
- (3)Han bor i Lund.
- Bor Adam tillsammans med Lena?
-I", (4)
han
- -\r Eva och Lena
bor med Lena.
fren Lund?
- rej, (5)
de
O(h Perer, var bor (o)han l
(7)
Han bor i Griteborg.
bor (8) du och Lena tillsammans?
-Ldam,
I", (9) vi bor tillsammans.
Kommer (10)ni frin Lund?
(11) komner ften Lund och (12)
how kommer ften Bores.
Jag

rl
 Zaimki osobowe w funkcji dopelnienia
Personliga pronomen - objektsform

W jgzyku szwedzkim w ftrnkcji dopelnienia (r-innych przypadkach nii mianounik) rvystepuj4 nastEpujqce

l.,LrL,a poj.d]!.ra:
1. osoba: MIG (mnie, mi, mn4)
2. osoba: DIG (ciebie, tobie, ci, toba)
3. osoba: HoNoM (jego, jemu, nim)
HENNE (ia, jej, niE, niej)
DEN, DEr (ieso, jej, jemu, jej, jq,
1. osoba: OSS (nas, nam, nami)
2. osoba: ER (was, wam, wami)
3. osoba: DEM (ich, im, nich)
nin, nia)

Przyktad Han ger en presen. till mig. (On daje mi prezent.) - polski celownik (komu?)
Han gil1ar mig. (on mnie lubi.) - polski biernik (kogo?)
Han pratar med mig. (On ze mn4 rozmawia.) - polski narzEdnik (z kim?)
Hanbererhr om mig. (On opowiada o mnie.) - polski miejscownik (o kim?)

W trzeciej osobie liczby pojedynczej istnieia cztery formy zaimka, z kt6rych dwie pierwsze, HENNE
B i HoNoM, odnosza sie do ludzi.

Ppyklad Adam ser henne. (Adam ja widzi.)

Anna ser honom. (Anna go widzi.)

Dwie nastqpne formy zaimka osobowego, DEN i DET, odnosza sia do pzedmiot6w i poj96, w zalezno6ci od
c ich gramatycznego rodzajv en (unwn) lnb ett (neunun) (paiz tuzdzial14).

Przyklad lag kdper en bil. (Kupuje samoch6d.)

Jag kdper den. (Kupuje go.)
Jag kdper en bok. (KupujE ksi4zk9.)
lag kdper den. (Kupuj€ ia.)
Jag kijper ett epple. (Kupujg jablko.)
Iae kijper det. (Kupuie je.)

Zaimek osobowy !v liczbie n]nogiei DE\I odnosi sia zar6mo do os6b, iak i przedmjoti,w.
D
przyktad Jag gillar Adam och Lena. (Lubie Adama i Leng.)
fag gillar dem. (Lubie ich.)
Jag ater ett apple och ett peron. (Jem jabtko i gruszke.)
Iag ater dem. (Jem je.)
/
E l lo) mie gr/eL/noiciowei uiy\,vdm) Iormy I R. Di.dnei du2q lirerq.
L.
pnyktad Kan iag hj:ilpa Er? (Czy mogq Pani/Panu/Panshru pom6c?)

14
 Cwiczenia ,}

,.,,.linri \. l^,mrc dopelniFnid.

, , :: ::: :D bil. fag tviittar den.

r:::i.arn.DL1ilskar
. - . -. ,: ::rre LIla. Jan Alskar inte
..:: .:: :..11: \i bol i
. -.:: ::: oord. lagkdper
' : :: ::--eLi Perer. fag iir gift med
: : .: -:i! och hgrid. Iae giliar
. ii:re med Jan. Iag pratar inte med
'.: -'a mig och pappa? Lyssnar du pa ?
- - -:. , :'jir erl apple. Hon ater
,, .-
_:, , ::er en baian. Hon ater

l.L' :- :.:r::ozainelDElubDEM.
.: :: . .i Jan ar lrelliga. De Ar trevliga.
'::," . - I ik oLh Jan l"g gill,r dem.
r

.- :- ::.: ::--ed Janne och Bosse. Jag pratar med

..-, : mig. bor med mig.
:,:'ise bor med
:- . r: har. star har'
:II bord sier
- .: -.:,oherh^rd. ligmalar
.-r -. .. ilesenr dll mamma och papDa. Jag ger en present till
-
, - :, : :h pappa bor tillsammans. bor tillsammans.
- - ::r::id gar i skolan. g5r i skolan.
r - : :: '- ..r och Ingdd. Jag gillar
tt-:r-..-: : : :..:.11kani osobor'ymi w lbrmie dopelnieniowej.
' :..:: , :.:: ;u hj:llpa (1) ? Den her vaskan ar se tung.
- : . ::: i:ia[a (2) . Ska iagbara (3) tiu din bii, Ann-Cluistine?
.
' . ::r du (a) ,a parkeringsplatsen?
. .-: :r dar kommer Pia och Rickard, jag ska ga pa bio med (5)
. - : :. i:,rner iag ti11, men (6) har jag inte treftat.
. -.: :., \i och fikar tillsammans? lag biuder (7) al1a.
i .::: ::sr .1ft du bjuder (8) . Vi kommer garna!

tr-"r!-'-i , -- i,.:qpulEc zaimkiem, w formie mianolrnika lub dopelnienia, osoby umieszczone

.. :rmedE\.aochU a.lasgiilar/l/ (Eva, U11a) och /2/ (Eva, Ulla) Sillar
-:, . \leu,1/ (jag, Eva, U]]a) har ocks5 en skolkamrat. Han heter Peter.
: 5r irte se snall. /6/ (jag, Eva, Ula) gillar inte /7/ (Peter) Och
- inte /9./ (jag, Eva, Ulla) . "Jag pratar inte med /10/ (jag, Ulla, Eva)
' . ::: 11{LlarLPerer) alltid till/12l (jag, Eva, Ulla) "och det er perfektl' sva-
.- :::.. Llla)
 Zaimki dzier2awcze
Possessiva pronomen

Zaimki dzicriawcze we wszvsrkich osobach (opr6cz rrzeciei) wystgpuiq w rrzech formach. pieril,sza odnosi
siq do rzeczowrik6w rodzaju €n (,/&,n), druga - ett (neurrun), a tizecia do liczby ninogiei (niezaleZnie
od 3
rodzaju). Po zaimkach dzieria$'cz),ch rzcczowniki maja forn]e nieokre6ton4.

l-iczhtL pojedrnc,a:
I o.nhJ. VI\. \4ll . \ll\ \,mo;. moid. -ojer 1. osoba: v,{R, vART, vARA (nasz, nasza,
2. o\ohJ: DIN. DI L \ ,r\oi. r\\o r\ojF)
'l\ ". nasze)
3. osoba: HEN]\IES (iei) 2- osoba: ER, LRT, ERA (wasz, wasza, wasze)
HA^"S (iego) 3. osoba: DERAS (ich)
DESS (jei, jeso)

Przyklad Jag har en blus. Det ar min blus. ([,Iam b]uzkg. To jest moia btuzka.)
Jaghar etr problem. Det ar mitt problem. (trIam probtem.Ib jest m6jproblem.)
Jag har tva sijner. Der er mina siiner. (I,fam dw6ch syn6w. To s4 moi iinowie.)

lwasai Kaida tzecia osaba (han, han, de) ma ten sam zaimek dzieriaw.zy dla wszystkich rzeczownik6w, 3.
niezaleinie od rodzaju i liczbl

P,zykl.,1 Horl har en blus. D€r:ir hennes btus. (Ona ma bluzke. To

iest ieibluzka.)
Hon har ett problem. Det er hennes pr obiem. (Ona ma
F,ublem. To jest,ej problem.)
Hon har tve siiner. Det er henhes sdner. (Ona ma dw6ch sp6w To sE jei synowie.)

Zaimki osobowe w trzcciej osobie liczby pojedynczej, DEN i DET, maia jealn4 forma zaimka dzieriawczego:
nr.\. u/)\ans glowrric u iq/ykJ pi.dn)m.

:r. .::. Det er en blus. Dess armar ar langa. (To jest bluzka.
Jei r9kawy s4 dtueie.)
Der ir err hu. De* , "n .. 1o ip{ dum h i, .r ,z.rrvon1.1
"k;r
{ lego .la,

rr;:.::) Zaimek dzieriaffczy DERAS odnosi si9 do rzeczorvnik6w oiflionvch i nieoif.wionych.

3.:
r.:, ' ' Det ar tvA unga flickor. Deras ijgon ar bna. Oo sq dwie mlode dzieirzlny. Ich oczy sE niebieskie.)
Det ar rve stora lander. Deras probiem ar allvarliga. (To sE dwa dure kraje. Ich problemy sq
posrrn".)

Zaimki dzieriawcze w jqzyku szwedzkim maj4 taka sam4 formq w pozycji przvda&,kowej (przed rzeczol,,.ni-
kiem) i orzecznikowej (po rzeczowniku).

,. Det ar ditt hus. Det hAr husef nr dift. (To jesr rw6j dom. Ten dom
iest tw6j.)
Dct ar ver bil. Den har bilen ar vlr (To iesr rasz samoch6d. Ten samoch6d jest nasz.)

i ::. Forma DESS w pozycji orzecznikowej praktycznie nie wysrgpuje.

).4
W formie grzecznoiciowei uiry.a]lilt, zaimk,w ER/F,R?ERA pisanych duia lircra.

Kan jag ta Ert pass? (Czy trogE prosi6 pani/pana paszport?)

r6
 Cwiczenia 3

. :::..-xnidzieria$,czyn1i.

I
. .::::i. Dc! ar ditt hus.

- : Der:ir
: .:-ii min hund.
:: Der ar
: r:ri hans nicka.
' . _.:r:
Der irhennes barn.
'::: Der;ir dit. t oico.
::: l:I :rvart hus-
- :.:r' Dci irderasgrtarr.
' :: Ji: ardin natt.
' .: : r :i..em. Det air era problen1.
, :: l:: :rvoir kair-
: :::':.r' Der:tr
deras ddttmr.

::r, r.::: !i Tier ia$ cz\rni.

:::r lri.ar. Der ar hans bilar.

' 1:r . e barn. I)ct ar

era
hrrn.
-- ;r .::r :1a c\l]ar. llet hans cykJar.
ar
.-:::l:rrcrl' \r dcr dina 'lasenheter?
. . l:! har karten:ir min
-
-.: --: \r.Ien. Det ardess plats.
. ' :. I)si har brevet iirhennes
. lF pF-g"r Der i deras fLrgJr.
t -' - . - ::rr:nsa biicker. De h:irbiickerna arnoira
- , .., ,.,r t',ottor. Ar aet
era bollar?
:: t,.: :irvoirt peron.

'.::r.r.i d har. Brirtal

min :...r.:.,I ar \ acker i ar. Men (2)din radgard, E!a,;r tila iin.
- .::. ,ri;lper tnig i lr.
min ::-.;lonrnrorl f4)
Hans tulpaner er se rijda
Hans ::'r :ir dukrig pa \Axter. Hon hjalper honom mycket ofra
,: : :..:: dLLktig. (6)'
Dina pasHiljor er lika imPonerande
-
Vera)nan ko mer tillbaka tuan triil1ingcn. Kanske vil1 de hialpa
vera :r.--i.:i311
-:-:.:::..trere er ju inte (9)der
as hobby (10)De
vas hobby ar fotbolll

_:::::l'
1tMin man hete' lbmas och (2) voira barn heter Jonas,
: .: :.r rrisn enhund. (3) voir hundheterBrek. (4)
Vera erannar
' :: ,. .ar en katr. (5)Devas katt heter Gustav. "(6)Er Iiund er
'. - . ::qer de ofta iritdadc ti]l oss. "Vadl? (7)
. ran hund:ilskar
Er . :-:.: i orainlig nlot stackars BrAkl" svarar vi.
 Zaimkizwrotne
Reflexiva pronomen

W jazyku szlvedzkim zaimek z$rotny SIG Gie) towarzyszacy czasol,r.nikom z rotnl1n odmieDia sie przez

Liczba pojrc1tncza:
1. osoba:ulc (sie) 1. osoba: oss (sie)
2. osoba: DIG (sie) 2. osoba: ER Gia)
3. osoba: SIG (sie) 3. osoba: slc (sir)

Przyklad Jag t\,'etEr mig. (la myjq si€.)

Du tvaitar dig. (T_v m,vjesz si9.)
Hon/han t\.ettar sig. (Ona/on myje si9.)

Vi tvathr oss. (My myjemy si€.)

Ni tvatrar er. (wy myjecie sie.)
De tvattar sig. (oni myja sie.)

LvJagal Naleiy zachowa6 ostroino6a w uiyciu formy SIG ze $zg]€du na jej podohienstwo do polskiego SIE.
Forma SIG jest popmwna wylacznie w trzccicj osobie zar6wno liczby poiedtnczej, jak i mnogiej.

p.zrrita,: Han torkar sig. (on wyciera sic.) Ll Vi torkar oss. (Mywycieramy siQ.)
Hon m6lar sig. (Ona nalujc sig.) .,1 Du mAlar dig. (Ty malujesz siq.)
De lar sig. (One/oni ucz4 siq.) , i Vi lar oss. (My ucz],my si€.)
Det kanner sig bra. (Ono czuje si9 dobrze.) l. lag kanner mig bra. (Ja czuj€ si9 dobrze.)

S Zaimki ztwome pul\rr.$dj{ !e $ tcz\ Lu szwedzkim, opr6cz trzecieiosoby, z zaimkami w formie dopehienio'
'r t\ei \,ddndle;) rMu,'( !nJgqrdi, ,rpop-ahnF n,,Lmieniei.ro.nwrnipsFs{(fnFj ldlie naukije,,}ti.

r,:? ,r..,:l Har rairar sig. (On nvje sie.) zaimek zwrotll)
IIar natiar dg (On nvje lqqtl zaimek dopelnieniowy
4
Jag rviittar mig. (\lljE siq.) - zaimek z\1'lo 1,\'
IIon kler av sig. (ODa rozbiera sie.) zaimek zwrorny
Hon kler av !!g. (Ona rozbiera qieb!s.) - zaimek dopelnieniowy
Du klar av dig. (Ty rozbierasz sie.) zaimek zwrotny

,- Zaimki zwrotne nale2y r6wniei odmieniat po czasormikach pomocniczych, mimo ie czasownik zwromy
' \"l.repujF u rormie bezokoliczrit".

,
-,, .- lag lUl inte tvafta mig! (Nie chca siE mv6l)
Drl qtiqg Fatta dig nul (Musisz siq rcraz umyal) 4.
' W jEz,vku szwedzkim relacje wzajemnosci wymia osobny zaimek VARA\DRA, w jezyku polskim czesto thr
' maczony jako sIE.

De kysser varandra. (Oni cahtj4 sie.)

De hj:ilper rarandra. (Oni pomagajE sobie nawzaiem.)

r8
 Cwiczenia

-. : ::::. :::imlami zt'rotnymi, dobierajqc je odpo$ iednio.1" os"b1.

, --- .id

: :: :::rinlami ztrotnymi.
:.
. . :.:r rrrrc bcstinllna sig.

: :::1.: lasga ?
:.:\illinrelegga kl.81
.r ta rA morgonen.
' :i.ncenrrera
::: nu?
inre varie morgon.
. ::rr.nn a l'ill skilja
?
. .--:. ri inie hra i Polen?
. -: melar
,: ,,,ortttor varje dag.
- : rr::e lJii pe !

. r r:.imkatrri z$.rotnymi lub dopelnieniowymi.

: nu,Ingridl
hre i\aira (2)
-... . ]ag vill att dLl tvettar (3) , mamma.
:::: rlaira (,1) | Jag har inte tid. Dr :ir €n sror flicka nu!
::.:: Jaq ?ir stor och iag kan tvetta (5) , Lorka (6) och
:

. ::r ') ma*c du och Erik kla av (8) och legga (9) |

: -.::r t): \ i \-ill inte lagga (10) klockan 9. Iag er en stor flicka. Ocll

l -. . :.:: ... zaimki zrvrotne lub osobowe.

. Kajsal" siser Erik ti (2) och ler. "lag vill prata mcd
:rrrsifter (4) . "Jag vill eifta (5) med Lena. I(an du
aft velja en present till (7) ?" fregar (8) och jer.
r,::ir 19) . "\,Ien kanske imorgon? Nu n6ste jag skynda (10)
 Zaim ki zwrotne dzierlawcze
Refl exiva possessiva pronomen

Gdy okre6lamy przynaleino6a dopehlieria do podmiotu, korzystamy z zaimk6rv zwrotnych dzieriawczl'ch.

kt6re pokrlvaj4 siq z zaimkani dzieriarrczvmi we wszystkich osobach opr6cz rrzeciei. Kazda osoba grama-
t,\7czna ma trzy formy zaimka: dla Lzeczorflrik6$. rodzaju eli, rodzaju tfi oraz liczby mDugi(j.

Uwagal Po zaimkach zllroinich dzler:a\r.zvch rzeczowniki maja zarvsze form9 nieokre6lou4.

Liczla pojtrlyncza:
l. u$b,: \4,\. \ll n. \ll\ \ .'\oj.."ojr..sujr) 1. osoba: vAR, vARll vARA (sw6i, swoia, s\,\.oje)
/. o.ohd: Dl\. DI'l l. nl\ \ .$oj. .soja. .rol.l 2. osoba: nR, LRll ERA (sw6i, swoia, s$.oie)
3. osoba: slN, SITT, sl\.l (str'6j, swoja' swoje) 3. osoba: slN, SII"I, SINA Gt{6j, st{oia, snoje)

P,zyklad Iag saljer mitt hus. (Sptzedajq sw6j dolll )

Du seljo ditt hus. (T] sprzedajesz sw6j dom.)
Ilan saljcr sitt Lus. (On sptzedaie sw6i dom.)

uwaEal Fornv SlN, Sl'fT, SINA uil-r\ am,\, wylqcznie w trzcciejosobie.

Przyklad Han triiffar sina kamratcr (On spotyka siq ze swoimi kolegami.)
Du uaffar dina kamraicr. (Ty spotykasz siq ze swoimi kolegami )

W trzecjei osobie liczby pojedynczej HAN, HoN, DEN, DDT i mrogiei DE mai4 takE samq formE zaimk6\1
B zwrotnych dzier2awczych.

Przyklad FIan gillar sitt paraply. (On lLrbi srv6j parasol.)

Hon airer sitt apple. (Ona ie sw-oje jablfo.)
De gillar sitt hus. (Oni lubiq s$'6j donr.)

fL torm\\l\..11..'l\\n.c''oe"'\''pn$.i \. ludn'io' ie. eclvi 'a ro.u m\ dohFlrienios'. \ nndmiu"' 5-

rri. m,q.r re),rr..rq1 r,, po-.. .1"/' nrt or-diFriau,ze.alepu}rrur-.iqone//dimldmi driF
2arvczyini, kt6re moga zajmortai tq pozr cj9, i st4d mvlne t"'raienie, 2e przyimuj4 posra6 nianownika.

PEyklad IIan bor i sitt hLLS. (On mieszka $ srroin clomu.) zaimek zurotrry dzicriawczv
Hans hus Ar stort. (lego dom ien duii.) - rannek dzierZawczy
Iag bor i mitt hus. (Ilieszkam N swoim donu.) - zanlek zNrotDl' dzietiawczy
N{itt hus ar litet. (M6j dom jest malv) - zaimck dzieria$'.2,v

Urycie fbrmy HANS,IIEN\Ls tub DERAS w dopelnieniu zmienia sel1s zdania.

D
Prz)kla.l Britta har ctt hus. E\? saljer henres hus. (Bitta ma doln Eva splzedaje iei dom.)
E\.a har ett hus. Hon saljer sitt hus. (Er-a ma dom. Ona sprzedaje sw6i dom.)

5.,
 Cwiczenia 5

'- : r .r:.i zainkami zwrotnl,mi dzierza$.czymi.

"- , :: , .:: :,::r sin smcirgAs.

- _rr rar ^led tcnr hrrnd

:..::.: red (en) son.
,..r ::red (lm.) katter.
(etr) hus.
ned (en) flickvan.
-::.:.rr
'::.:::.r (lm.) vanner
; . .:r i (en) sang.
(ett) kijk.
(ett) :ipple.
.:.:: pa (en) doter.

:,::::iami zwrornymi dzieriawczymi.

, . rr'.:ir tiinker pi sina barn.

-:: ::.::ier ofta pl briidcr.

..: '- -la om hund?
.: ::: irre katier?
..' irbar pl sjukhuset men tycker inte om jobb.
:::r:r.r hand om fiskar?
-: : :i.-ar Lno inte syster?
- . . r:l- inre beretta om liv.
. :r.:.: med kamrater.
:, : :,r ola skfi.er va4e dag till fdlaldrar.
. : :r:n1cr alltid paraply pa taget.

:, .-: ;ar1: \Iad tanker (1) pe?

.: :::: .in han tanker pe (2) bil.
-, -.rlier han pe (3) bil?
-:: :.r: han nestan all.id. Han abkar (4) bil och (5) hus.
.: !.:.:ir d ? Llskar han inte (6) fru?
:::::: :rre si mycker som bilen. Bilen ar mycket viktig i (7) liv.
: r.:.'r rsl barn?
: ::r.::r:: ne.
. .,: .ilikar (9) barn, eller hur?
- .: :,::e Uer. rirtal (10) hus och bil ar verkligen final

'.. -: .ipo\riedriDi zaill1ka i: osobowymi, dzieriawcT.y.'r.i' dzieti'awczymi zwrornymi.

. ..:.r :n fal1 bara tanker pA (1)

egendom. Vad konstigt! Han har ju en trevliS n.

: .:.r hoD? la. (2) fru heter ]ohanna. (3)

her ar langt, blont och lockigt. Alskar
' i iiu Dli lre an (5) bil? Ar det mijjligt? Och de har ocksa tva sbta ungar.
r'em heter Peter och Petra. De liknar (7) nror. (8) har er ocksa ljust och
. l.lier ofra nled (9) kamrarer. Och de leker ockse med (10) hund som hetcr
 Zaimki pytajqce
lnterrogativa pronomen

Za pomocq zaimk6w p)tajEcych moremy pytad o osoby, rzeczy lub zjawiska. Zaimki pytaiace w jgzyku
szwedzkim zaczynajq siq na literi V:

VEM. VILKA - kto

VAD- co
VEMS czyj, czyia, czyje
VILKEN- kt6r)-, kt6ra, jaki, jaka
VILruT - kt6rc, kt6ry, ,akie, jaki
VILKA - kt6rz,v, kt6re, jacy, jakie
\AD.. roR - jaki. jaka. jdkie

Zaimek p)'tai4cy vEM odnosi siq do osdb. Gdy pltamyo kil}a osob, moiemy zamiasr VEM uiy6 fbrmy VILKA.
B
Przyktad Vem er def (Kto ro jest?) Det ar Torben. (To jest Torben.)
Vem kommer fren Sv€rige? (Kto pochodzi ze Szwecji?) Mattias kommer fran Sverige. (Mattias
pochodzi ze Szwecii.)
Vilka kommer imorgon? (Kto przyjdzie jutro?) Mia och Jan kommer. (Przyida Mia i Ian.)

c Zaimek p,,taj4cy VAD odnosi si9 do rzeczy i pojE6.

Przyki,d Vad er det? (Co to jest?) Det er en bok. (To jesr ksi4Zka.)
Vad gitr du? (Co robisz?) Jag laser svenska. (Uczq siq szwedzkiego.)

Zaimek VAD nie zawsze odpowiada polskiemu zaimkowi CO.

'l$aea!
:,,z.,ltlid Vad heter du? (Jak siq nazfvasz?)
Vad kostar det? (Ile to kosztuje?)

Do zaimka pytajacego VEMS dodajemtr rzeczorvnik w formie nieokreslonei.

m
; .r.i J V€ms bok ar det? (Czyia ro ksiarka?)
Vems pengar ar det? (Czyje to pieniqdze?)
Vems hafte ar det? (Czyi to zeszyt?)

I Zaimki p]'taj4ce VILKEN, VILKET, VILKA uiFane sE razem z nieokreslon),mi zeczownikami, odpowiednio
,od,dju en. rodzaju pn i s li, zbie mnogiej.

:., . Vilken tiddng laser du? (JakA gazete czytasz?)

Vilket program tittar du p5? (laki program ogl4dasz?)
Vilka blommor gillar du? (Jakie kwiaty lubisz?)

cdy zostanie zarysowany kontekst, zaimki te mog4 wystgpowad samodzielnie, bez rzeczownika.

' ,. Iag har manga bijcker. Vilken vill du ha? (Mam wiele ksi4Zek. lak4 chcesz?)

Zamiast zaimk6w vlLKEN, VILKET, VILKA moina w j9zyku szwedzkim skorzysta6 z konsrrukcji vAD... FoR,
nierrTmagai4cej znajomo6ci rodzaju rzeczownika, o kt6ry pytamy. Konstiukcja ta lqanaga u;yria innego
szyku zdania.

Vad laser du f& tidning? (Jaka gazetQ czytasz?)

Vad har du fiir hus? ( Iaki masz dom?)
Vad gillar du fiir blommor? (Jakie kwiaty lubisz?)
 Cwiczenia 6

r ::. ::rmkami p),tajqcymi: vAD, vEMs, vEM.

Der Ar Camilla.
Jagheter Per.
:idnhg ar det? Den ar min.
-:) der? Det ar en cykel.
.:rer dt? .lag laser en bok.
::rs ar det? Det ar Peters hus.
r.r har? Karin och Peter bor hiir.
'j.ngar:iI det? De nr mina.

: : . -::rrliaml pvtaj4c],rni: VILKEN! VILKET, VILKA.

::.: :.:'del i dag? Det ar mAndag.

.:- ::.: dll Lppsala? Det som star dar.
t ,ag laser en deckare.
.a : :.::.:ier gillar dt? Jag gillar mordtter och sallad.
i Jag talar engelska och norska.
o .-:: ..ir ni fdr i sommar:' Vi rcser runt i Europa i juli.
'-:- :r:: !i;n blts? Ilcn ar riid.
a ::- -.1. du giirna resa till? Jag vill garna resa till Island.

:.:\. \ ILI..ET, VILKA na konstrukcjQ z vAD... FOR

-.. ::.:ar du? \rad gillar du f6t musik?

- r:- rr'lednimi zaimkami pytaj4clmi.

iilorra iir det?

ldr du?
:.,r.{.

bLLSs gar rill ccntrum?

''-an --ller f-emman.

.:::i !i srers pojkven.

gor han har?
 Zaimek wzglEdny
Relativt pronomen

W jgzyku szwedzkim istnieje zaimek wzgladny SoM (kt6ry kt6m, kt6re, kt6py, kt6rego, kt6rei, kt6rfni itd.)
Nie odmienia sie on przez osoby i przypadki, w przeciwieistwie do polskiego zaimka KT6RY.

przyklad Emma har en bror som du kanner. (Emma ma brata, kt6rego znasz.)
Jag vi11 k.jpa en lagenhet som ar stor och modern. (Chca kupi6 mieszkanie, kt6re jest duie
i nowoczesne.)
Flickan, som han gillar, heter Ingrid. (Dziewczyna, kt6r4lubi, ma na imie Ingrid.)

Zaim€k wzglqdny SoY jest ui),'wany w zdaniach podrzqdnych, rozwiiajqcych tre36 zdania nadrzqdnego
B obowiEzuje po nim sz-\.k zdania podrzgdnego.

Przyktad Flickan, som heter Ingrid, ar fdrlovad. (Dziewcz)na, kt6ra ma na imie Ingrid, jest zareczona.)
Hon ar fijrlovad med min kollega sombor i Bores. (Ona iest zaraczona z moim kolega, kt6ry mieszka
w Bores.)
Du ska traffa Ingrid som ar fdrlovad. (Spod{asz Ing d, kt6ra jest zarqczona.)

Przyimki w iqzyku polskim stoj4ce bezposrednio przed zaimkiem KTdRY w igzyku szwedzkim znajduj4 sie
c na koicu zdania podrzgdnego.

P[yklad F]ickan, som jag pratar om, heter Ingrid. (Dziewczyna, o kt6rei m6wi9, ma na imi€ Ingrid.)
Mannen, som IDgrid ar fijrlovad med, heter Stig. (Mpiczyzta, z kt6ryn jest zarEczona, ma na imig
Stig )

le6li w zdaniu podzednym wyst€puje odrabny podmiot, moina zaimka SoM nie ui1'wa6, gdyi nie wplynie
to na rozumienie tresci zdania.

p*ykiad Flickan (som) jag pmtar om, heter Ingrid. (Dziewczyna, o kt6rei m6wiq, ma na imi€ Ingrid.)
Mannen (som) Ingrid ar frirlovad med, heter Stig. (Mezczyzna, z kt6rym iest zarEczona, ma na inris
Stig.)

Zaimka SoM nie wolno pomin4a, gdyw zdaniu podrzqdnym brakuie podmiotu. Zdanie poduedne nastepr-
E j4ce po SoM opisuje w6wczas dopehlienie zdaria nadrzednego.

Przyklad Du ska treffa Ingrid som er fijrlovad. (Spotkasz Ingrid, kt6m jest zar€czona )
Hon ar fiirlovad med min kolega som bor i Boras. (Ona iest zarqczona z moim koleg4, kt6ry mieszka
w Boles.)
(wiczenia 7

. :: :-.rnla rrzglgdrego.
.+ - : :i::ir. Hon heter Ingrid. Jag kanner en flicka som heter Ingrid.

:. :lan herer Srig.

::: :,: .tad. Den 5r i Norgc.

lu- .:1. 1l.n ar r6d.
lll! *- . .rr .ir inrressant.
- --:.: Den ar klassisk.
- : .:: hu-r. Der ar gammalt.
::r - _. .. :.,: Den ar hans.
. :-,:irla\rzglednego.
. ::: li.:. ag gillar hennc. lag kinner cn flicka som iag gillar.
J

, I ::::li:.. Jag er fiinjust i hennc. Jag kenner en flicka som iag ar fitrtiust i.

- :i:,,gillarden.
- _ r:r- ,..i. Hon berettar om den.
- :.:::1. Han r]..ker onr honom.
:-:i:.rden. \'i :ilskat den.
-.:..:: Hau fotograferar den.
lG- :. 1r:i harar honorn.
: :l ,D lnalar den.
.::r IIan be$ttar om den.

::.rrnka rrzglednego. Gdy iest to moiliwe, ponii go.

::r gLamre. Hon hor uppe.lag pratar med en granne som bor ovanpa.
.:..d. Jag k:,mer det. Jag reser till ett land jag kanner.

':.: cillar det.

' : :r: :r:an. Han ar snygg.
r:: .:: lall. Hon gillar den.
.:: ::r: \ i tlcker om det.
' -.::::::ns mcd ]-ena. Hon ar s6t.
. - . ::.i:r. Dc biter.
.: :: .:r lolografcrar dem.
'r : -l(I ar gott.
 Zaimki wskazujqce
Demonstrativa pronomen

Zaimek wskazuj4ry znaj dnje sie zaz$yczaj Wzed rzeczownikiem, cho6 czasami l{ystgpuje osobno. Ui) {amt
go, gdy chcemy uskaza6 na dany przedmiot, osobe lub cos podkresli6. Zainlti wskazujace odmienia sig zgod
nie z rcdzaje}r]. iliczba rueczo nika (DEN HAR, DET HAR, DEHAR). Zaleznie od odleglo6ci do wskazywanei
osoby lub przedmiotu w,'r6inia sie zaimki wskazuj4ce bliisze (np. DEN H-1iR - ten, ta) oraz zaimki wskazu-
j4ce dalsze (np. DEN DAR- tamtenJ tamta).

Liczha pojedyncza
Liczba mnoga (oba rodzaie)
Rodzai en (ut,u;n)

DEN - ten, ta DET te11, to DE - ci, te

DEN HAR - ten, ta DET HAR - ren, to DE HIR - ci, te

DEN DAR - tamten, tamta DET DAR - ramto DE DAR - tamci, tamte

DENNA - ten, ta DETTA ten, to DESSA - ci, te

Zaimki wskazuj4ce DEN, DET i DE poprzedzaiqwskazt'wany rzeczo nik w formie oke6lonej.

B
Przyklad Ge mig den bokenl (Dai mi ta ksiaikel)
]ag t},.cker att det ordet ar mycket svat. (Uwazam, ie to slowo jest bardzo trudne.)
De blommorna ar ftan min dotter (Te kwiaty s4 od moj€j c6rki.)

uwaga! Rzeczowlikj, kt6re chcemy podkre61i6, czesto lrystppuja z zaimkiem wskazujqcyn na poczatl-r
zdania.

Przyklad De bdckerna maste jag kiipa. (Te ksi4zki muszQ kupi6.)

fs w jgzyku potoczn,,rn ui).wane sa najcze6ciej formy DEN H1iR, DET HAR i DE HAR, jezeli dany przedmia
)ub osoba znajdujq sie blisko nas, lub DEN DAR, DET DAR i DE DAR, iezeli znajduja si€ dalei. Rzeczownit
wystQpuj4cy po tych zaimkach tei jest okreslony.

PEyklad Den har blusen ei ftir liten. (Ta bluzka jest za mala.)
Den d:ir skjorun ar fijr dla. (Tamta koszula jest za droga.)
Det her tradet er mycket htigt. (To drzewo jest bardzo wysokie.)
Det &ir huset ar mycket gammalt. (Tamten dom jest bardzo stary.)
De har bdckerna far du Ena. (Te ksiaiki moiesz po2yczy6.)

uwaga! ]e61i rzeczownit po zaimku wskazujqq.m oke5la zdanie podrzgdne, zwyHe rozpoczEte przez SOIL
wystgpuie on w6wczas czgsto w formie nieokre6lonej.

Prlyklad De der flickor(na), som stir ftamf6r skolan, ar tuen min klass. (Tamte dziewczyny, kt6re stojE przed
szkola, sa z mojej klasy.)

Zaimki wskazujEce DENNA, DETTA i DESSA majE takie samo znaczenie jah DEN, DET i DE. W mowie potocz'
nej u,ywane sa rzadko, cz96ciet w jqzyku pisanym. Rzeczownik wystgpuj4cy po nich ma zawsze forme de-
okre3lonq.

PEyklad I detta hus bodde Selma Lagerli;t fliV tym domu mieszkala Selma Lagerl6f.)
 Cwiczenia 8

!!E,-: , : :. ,xiedirimi zaimka i wskazuj4cymi.

>a :t- -.]:' :.:.n ar ml'cket intrcssant.
ddningen, tack!
:::..r bor min syster med sin mar.
= -:i!net kan jag inte lijsa.
:r:rxorna er till mir mor. Hon fyller ir i dag.
r: blusen eller ?
::: :r bilIig, men bilen kostar en massa pengar.
: :::akcrna ar mycket hiilsosamma. Ta merl
:r.!rn rar jag ti]] jobbet.
:l: rkladen ti]] nig?
: ...:]l n1,ste du l:isa, nar du har mer tid.
: n . "/ujac) mi bli2-zy.mi lub dal-z1ri.
::,: i'ia ia.q kijpa? Den her eller den der?

: min systcrs klass.

::. -.r na. sotn srar vid kiosken, ar fuan
- som du kan se i bakgrunden, hijr rill kungcn.
::::.
-. :r.r.D nara oss er mycket sijt, mer hunden er mycket farlig.
- . i:r na. som ligger pa bordet vid fdnstret vjll jag g:irna Hna dig.
.:,..: :lar-ren. sorrr du har i handen, passar till din vita skjorta.
ia.kan eller ?
- r:inr. som ligger dtuborta, ska jag lemna tillbaka pa biblioteket idag.
t .:.iirier, sonl henger der uppe pe \.aggen, ar mycket dyrr.
:.:.:rl'.eien er fdr liten fdr oss, vi har iu tre bam.
'.. . r: boken som du laser nu?

. :' .:: rd]

. .::.] ]1
\-ill du lana en bok ocksa? Jag har tva spannande bijcker som du k,rn

boker. ias kanner inte till den.

: . :rr:a rill statioren?

: \agen och sedan ia till vanster.

- ololnmorllal
_.:::::.. :len ritia pe (5) |

.-, ,:ii:.. Ol, jag tar fem av (6) och fem av (7)
 Zaimki nieokre6lone t
lndef nita pronomen r

Zaimki nieokreslone (np. NAcott, ixcpx, gN aNNAN) odnosz4 sia zar6wno do rzeczounik6w oi,'wionrrE

iak i nieo2,.$.ionych. Wystgpui4 w zastQpstwie rodza;nik6w EN, ETT (np. NAGoN, NAcorl lub lako ich "zr-
pelnienie (EN ANNAN, ETT ANNAT). Maj4 zwyue trzy formy: dla rodzaju m, dla rodzajt ett ooz dlaliczlt
mnogiej. Posiadaia tez czwartq, dodatkow4 form9 (N-AGONTING, INGENTING).

uwaga! Po zaimkach nieokeslonych uz],wamy wyl4cznie rzeczownilt6w nieokreslonych.

Zaimek nieokreslonv Znaczenie samodzielne Znaczeni,e l4czne

NAGoN ktos jaka6, jaki6

NAGoT co5 jarie6, jaki6

NAGRA niekt6rzy, kilka niekt6zy, niekt6re, jacy6, iakies

NicoNTrNG
]NGEN/INTE NAGoN nikt zaden, iadna

INGET/INTE NAGOT zaaen,zadne

INGA/INTE NAGRA nikt i.ad ., Zadne

]NGENTING

(EN) ANNAN inny, drugi, inna, druga inny, drugi, inna, druga

(ETT) ANNAT inny, drugi, inne, drugie inny, drugi, inne, drugie

ANDRA inni, drudzy, inne, drugie inni, drudzy, inne, drugie

Pzyklady na zastosowanie zaprezentowanych zaink6v. nieokre6lonych w obu pozyqach:

B
Nagon maste hjalpa mig. (Ktos musi mi pom6c.)
Finns det llgsqt4ry har? (Czy tu jest iaki6 n6i?)
Har du nagot fijr a1la? (Czy masz co6 dla wszystkich?)
Finns det qjlggdo4llq! i det her rummet? (Czy w t)'m pokoju jest jakies okno?)
Nagra vill tjana mycket pengarl (Niekt6rzy chca zarabia6 duio pieniqdzy!)
Har du 44gl4j!jq! hemma? (Masz w domu ,akie6 zwierz9ta?)

Ingen vill pmta med mig. (Nikt nie chce ze mna rozmawia6.)
Vi har insen we1 hemma. (Nie mamy w domu iadnego mydla.)
Har du inset hem?! (Nie masz iadn€go domu?l)
Han har inget att sega nu. (On nie ma teraz nic do powiedzenia.)
T,'varr har iag inga pensat idag. (Niestety nie mam dzis iadnycl pienigdzy.)

Det har applet er gl6nt, jag vill ha ett annat. (To iablko iest zielone, chce inne.)
Ett arnat apple kan vara godare. (Inne jablko moie by6 smaczniejsze.)
Andra iir inte battrc. (Inne nie s4lepsze.)
]!IL4b!k{ kan vara annu varrc. (Inne samochody moga by6 jeszcze gorsze.)
Zaimki INGEN, INGET, INGA maja znaczenie zbliione odpowiednio do INTE NAGoN, INTE NAGoT, l\lt
c Ivicna i czgsto sE u21.nane wymiennie.
Przyklad lag har ingen bil. Jag har inte nAgon bil. (Nie mam iadnego samochodu.)
Jag har inga pengar. Jag har inte nagra pengar. (Nie mam zadnych pieniEdzy.)
 Cwiczenia 9

: : ::::.iednio zaimki INGEN, INGET, INGA.

,- :. i.:. :Ien iag har ingen bil.
ir '; ,- - - : ::er iag har katt.
:L.- - : :, -- :. ::r .rr hr1s men han har bi1ar.
r:l[ -,: : :: :::r iag har blommor.
ftimarke.
ii- :- - - -..: :::n han har drittrar.
h :.. -: ' .:: .:en iag har bord.
m r . ..- i ..::. .1ler \i har
F.r'r " .:.- r .-...: 1li'ckel tvel men hon har handduk.

I - _.-.:\ 1\\1\, ETTANNAT, ANDRA.

Er---,
r] -'- ----,.,-:: :r lrasig, jagvill haenannan.
1!n: : .=::r ri kanjagfA ?
-- '. :- - :i!ar barrre till din Uanning.
pojkar, e1ler hur?
hus? Det har ar se gammalt.
,-::r::ii:\enssons, vill inte komma till oss.
.:: I i:ipa glass.
glasdgon?
.1..:!':ll
:* : : . -. r::: ::leokre6lon-\rmi w pozycji samodzielnei i l4cznei.

i:n;L :ir:qer dll digl

jk i- : - . :::.i, i2) pojke i a]la fall.

-itd,r, -" -- -
-lb : ,. ! :'- ir :ana migpengarut (3) pengar, sna1la U1la?
;rh.-:--.--r: just nu. Kanske kan (5) kamrater hjelpa dig.

-ll'; i:.:. l:na mig iust nu.

nrohlemi
probien. ven jag maste kdpa (9) present ti11 Peter. Han
{ - -: - : :. :: rill kopa (10) till honom.
 Zaimki nieokre5lone z
lndef,nita Pronomen 2

Do tworzenia zdad, w kt6rych w jezyku polskim nie r,lystqpuje podmiot, w jQzyku szwedzLim ui)'lvaff
zaimek nieokre6lony MAN. Odmienia sia on podobnie jak pozostale zaimki. W ipzyku polskim bl,wa
czony na zaimek TY, TWOJE, CIEBIE itd. lub zdania bezpodmiotowe z SlE. Oto odmiana MAN zesra$i
z zaimkiem osobowvm HAN:

HAN

MAN

Przyktad Bam ser och hbr mycket mer :in man tror. (Dzieci widz4 i slysz4 duio wigcej, nii sig s4dzi.)
Hur ska man kla sig ner man jobbar i skolan? (Jah naleUy siA ubiera6, gdy sig pracuje w szkole?)
Som man baddar fer man ligga. (lak sobie po6cielisz, tak siA wy6pisz.)
Det spelar ingen roll hur det Uten bara negon fijlstar en. (Nie gra iadnej roli, jak to bzmi, byleb_i'
zozumiano.)
H11I mycket betyder egentligen ens nationalitet di man reser? (I1e wlasciwie znaczy narodowosa,
sie podr6iuje?)
Man maste ta hand om sina grejer (Trzeba sie zatroszczy6 o swoje ueczy.)
Man maste vara fairsiktig n:ir man ralGr sig. (Naleiy by6 ostrotn).m, gdy sie goli.)

Do zaimk6w nieokre6lonych naleiq tez odmieniane przez fidzaje i li,czby ALL (wszystek, lrszystka), A
B (wszystek, wszlstka, wsz,stko), ALLA (wszystkie, wszlscr, ALLTING (wszystko). Zaimek ten stoi plzed
nikami niepoliczaln]ryni rodzajn efl (ALl.),todzain e,t (ALLT) oraz policzaln]'rni i niepoliczaln]'mi
mi liczby mnogiej (ALLA). Ponadto forma ALLT ui,.wana samodzielnie oznacza WSZYSTKO, podobnie i
ALLTING. Sama forma ALLA z kolei znaczy WSZYSCY.

Przyklad ]ag gi11ar an mat. (Lubie karde jedzenie.)

Han krrper alt brt d som finns i aff;ircn. (On kupuje wszysrek chleb, kt6ry jest w sklepie.)
Kan jag ta alla apelsiner? (Czy moge wzi4a wszystkie pomaraicze?)
Alla gillar Emmy, hon ar se sna[. (Wszyscy lubi4 Emmy, ona jest taka mila.)
Yi vill veta allt om Sve gel (Chcemy wiedziea wszystko o Szwecji!)
Han villge heDne allting. (On chce da6 jej wszystko.)

lo
Cwiczenia 10

: . :::i:i tI\\
-.:::.,.i hrr.

tander tve genger om dager.

, klockan er mycketl

'. r.red . l-rnner mrn .ie lire oroliq

! . -:::i odnieDioie formy zaimka uAN.

te : : .renslenrerhaharpaen.

ser att a]la litar pa

Lr* ::ra rlair barn ar elaka mor
DtrJ ' har goda vanner som hjalper
tr! .: .:::fannande sprak, er det latt att klara
E"- ::!: rlair pergama inte racker?
Dtr :,: :r:eD:ilskar
Irr
::::i:11!\allg0111 bam beter sig illa.
r: er lrckiig n:ir fiirabkar
.Ir:- ir olrcklig om ingen blir kar i
'-: . r:.l.rlia -\LL.
.r,: ::.rarig fdr all olycka i sirt liv?

som vi1l lam sig si€nska.

arbete idagl

- :,:: l..r en inrressant bok.

.:..ia i 1i\etl
:::::hall lren A tiil d?

I .,..,1 nelrrnlo *r't r.to.

.,:.:: :i3n du k6ra den harbilen.
 Zaimek

Jag och min bror bor i Stockholm, bor i Stockholm.

ade bhan cvi dni
Du och din s}.Ira bor i Gdteborg, bor i Gi,reborg.
avi bni chon dde

Vi har en fin stol, er helt ny.

aden bdet .de dhan

vi tanker ofta pa problem.

a sitt b sina ( vam d de

Jonas har en fin hund, hund ar mycker duktig.

a hennes bhans c deras dsin

Han promenerar ofta med hund.

a hans b hennes c den. d-sin

Vems penna ar det? Den ar

, mitl' b min ( mina d sin

-biliir det? Den ar mammas.

a vilka ib Vems r vilket d vad

9 Jack ar en rolig kile, vi gilar

rhonom b henne cden d hans

10 Jonas och Emmal husarsavackert!

a Er ,b Vert c Ert d Ditt
r Ekorren bor inne i tradet. den bor inne i
ade bder.demiddet
sa k,
12 Ingdd och Gunnar ar arserika.
ade tdem cdedar dderas

rl Van har dcr stArL n5r ingen i sl'ar

aman bhonom (ens d en

r4 Uno och Erik! Tviitta nu!

a er 'b ert c sig d era

rs Han bor pi gatan, ha! har hem

a inga b nagotfr inget d ingen

15 Vi maste skIlda .-- nul

a sig b var c vera d oss

17 Flickan Mattlas pmtar med, heter Ulla.

a vilket b vars c som d vilka

18 ry{ar gilar hus och vill inte fl}'tta.

'a sit! b sin c er d hans

32
Za imek

,. ,i]
:- .-: d \.i1ker
-. -:ila tlcker om

:: : .r om skolan oclr

:: rir en dLLnl artikel.

-12
ebnik
kneord
 Liczebniki gl6wne
Rlkneord - grundtal

Liczebnild w iezyku szwedzkim nie odmieniaja sie. wyiatek stanowi liczebnik JEDEN, kt6ry jesr
z rodzajnikami EN i ETT, odpowiednio dla rodzajD eti ett. Dla o&6Lnie a slowa te w funkcji licze

0 noll, 1 en/ett, 2 wa, 3 ffe, 4 fyra, 5 fem, 6 sex, 7 siu, 8 atta, 9 nio, 10 tio, 1:1 elva, 12 toh.
13 $etton, 14 qorton, 15 femton, 16 sexton, 17 sjutton, 18 artoD, 19 nitton,20 tjugo,30 trettio.
40 frrtio, 50 femtio, 60 sextio, 70 sjuttio, 80 attio, 90 nittio, 100 (ett) hundra, 1000 (ett) tusen.
I 000 000 en milion

Liczebniki zlozone powyzej 20 pisane s4l4czme.

B
Przyktad 22 tjugotva; 33 tr€ttiotr€; 44 fyrtiofyra; 55 femtiofemi 66 sextiosex; 77 sjultiosiut
88 aftioatta; 102 (ett)hundratv& 846 a(ahundrafrltiosex

c Czaswjqzyku szwedzkim podajemy za pornocE dw6ch liczebnik6w: pierwszy oznacza minuty, drugi -
ny. raczy ie pzyimek I (za) 1ub ovER (po).
5

Pnyklad 720 ttugo tjvff sju (dwadziescia po si6dmei); 8.50 tio i nio (za dziesi96 dziewiata)

Uwaga! Polor{y goAzin w:Jlaiamy przlrlkiem HALV, a 15 minut zastqpowane iest cz€sto przez Il
(kwadrans).

Przyklad 5.30 halv sex (wp61 do sz6stej); 745 kvart i atta Ewadmns do 6smej)

Uwaga! 25 minut zast9powane jest cz9sto przez zwrot fem I/OVER HALV (za pi96/pi96 po wp61 do).

Pnyklad 1725 fem i halv sex pa eftermiddagen (za piaa wp6l do sz6stej po poludniu)
735 fem ijver halv etta (pi96 po wp61do 6smej)

Uwagal Dla rozr6inienia godzin rannych i popoludnio$,ych dodajemy odpowiednio pA uoncoNgt r,

pA EFTERMTDDAGEN (po por dniu), pA KVALLEN (wieczorem), pA NATTEN (w nocy). Godznr!
te2byt odczytane za pomoc4 tarczy d xdziestoczterogodzinnej.

Pryklad 18.30 arton och trettio (osiemnasta tzydziesci)

Ceny okreslane s4 zazwyczaiprzez dwa liczebniki. Pierwszy oznacza liczbg koron, drugi - ilre,l4czyie
nik ocH (i).

Przyklad 2 kronor 90 r;re - tvi och nittio (dwa dziewiaddziesi4t)

f Liczebniki gl6wre 0- l2 zmieniaiq si( $ rzeL zowniU po dodaniu kolic6bk -A. OznacTaiq m.in. naTs \
- numerowanych pomieszczen. :rodkow lokomocji. o(en lub rozmiar6h.

en nolla (zer6wka), en tvaa (dw6jka), en trea (tr6ika), en fyra (czw6rka), en femma (pi4tka), €n se\a
(sz6stka), en sjua Gi6demka), en atta (6semka), en nia (dziewiatka), en tia (dziesiatka), en elra
(jedenas*a), en tolva (dwmastka).

Przyklad Kan du Hna mig en tia? (Moiesz mi pozyczy6 dziesi4tkg /10 koron/?)
Vi meste ta sexan. (Musimy pojecha6 sz6stka /ramwaj, autobus/.)

Uwaga! Liczebniki w formie rzeczomikowej odmieniaja sia zgodnie z zasadami deklinacii 1.

Przyklad en tia tian - tior - tioma; en trea - trean - treor - treorna

36
 iwiczenia 11

I Zrpis, elownie nasttpujace lirzebniki.

nika s4 .| ,r,yklad 87 attiosiu

126
267
148
4 '111

t 277
6 389
7 592
I 9'1?
e '1260
ro 5E31

.tl,
Odpowiedz na prtania.
:,rr1133 \;r lker du.' (5.45) lae eker krayr i ser.

, \ar bi,riar filmen? (07.15)

, Nar gar dget? (03.10)
r Nar vill du ata? (1730)
a Nar ar vi framme? (24.05)
5 Nar bbrjar lektionen? (10.45)
6 Nar kommer dger? (16.13)
7 Nar slutar ]anne? (08.50)
8 Nar kommer du tillbaka? (21.55)
9 Ner biirjar mi,tet? (11.30)
ro Ner ska du till frisdren? (13.35)

2 Odpowiedz nd pytania doryczEle cen.

G-"), 'J,.zy<tad\ddlo*rdrborderl(8qqtr)Derkostarlrrahundratemriofemkronor.
ry mogE
r Vad kostar tv:n? (5680 kr)
2 Vad kostar lAgenheten? (298 900 kr)
3 Vad kostarhunden? (17 600 kr)
4 Vad kostar Hanningen? (693 kr)
5 Vad kostar applet? (2:50)
6 Vad kostar paronet? (3:70)
7 Vad kostar pianot? (7 460 kr)
8 Vad kostar glassen? (9150)
9 Vad kostarbilen? (80 500 kr)
10 Vad kostar boken? (60:50)

Ia

37
 Liczebniki porzqdkowe
Rikneord - ordningstal

(drugi) i SIATTE Gz'rstv)'

WiEkszosa liczebnik6w porzedkowych, z w]'iqtkiem F0RSTA (pieL{szv), l\NDRA
,*. r,,an,"ulru , *rt "rrvstanicm rLLenid w posraci liczebnika gl6ivnego Poczqwszy od SITTNDE (si6dm-v)'
i;.;;;;i ;;;;Jb.t ros prz(z .toLIani; koi1c61\*i \Dt do liczebnika gi6wneeo' opr6cz rLFrL (jcd€.
'talc
nast),) i ri)L[TE (dwunasty).

8:e ltronde'
1:a fdrsta, 2:a andra, 3:e rreclje, 4:e fjerde, 5:e femte, 6:e sjatte'- 7:c sjunde'
fiortonde' 15:e fcmtollde'
!r,".;a., rO," tionde, 11:c elitc. 12:e tolfre l3:e trettonde, 14:e
16:e sextonde, 17:e sjuttondc, 18;e artonde, 19:e nirionde,20:e tjugonde

trV liczebnikach z1o2onr,rh. od 2l \r211-f i, odmienia si9 tylko ostatni czlon'

B
Przyktad 21:a - tj gofiirsta i23:e - hundratj gotredie, 215:c tvehundrafcmtondc

Plzed liczcbnikami porzqdkowvmi mole rry'tepo$ac rodzajnrl' okreslony DEll '

nLT.lub llD' odpolviednio
c ai"."j,1;"1", ."a,it' ,; i Lc;bv mnoeiej sroirtv dalel rze(zo$nj! nra-r"rm( okreslona' Rodzajniki
torm(
moea

zast4prolre ptzez zaimki dzicrZa\r cze, jcdn.rk rzet zo h ni I m r w ted )

tricnl re6lonq'
byt
det (Jeste6 pierw-sz4 osob4, kt6ra to m6ivi )
Przyklad D11ar (den) fdrsta personen som sagcr
(Det) arldra fiinstr;t dll h6ger:ir mitt' (Drugie okno na prawo jest moje )
Peter ar hcnnes tredje man (l'eter jest jej trzecim meZem )

Liczebniki porz4dkowc stosolvane s.l przy poda$'aniu daty Tu rzadzici op szcza sia DE\'

Przyklad Idag er det del1 sjette maj 2005. (DziS jest sz6sty maia 2005 )
' laeir fodd den iortonde apil 1970' (Urodzilem sie czternastego kwietnia
1970 roku )

korzystujqry liczcbnik porzqd

uwaBat w j9zyku szwcdzkim istnieje altenut\''$ny spos6b podawania dat, \T
kowl. zamiast nazwl' niesiqca.

Przyklad 2314 tjugotredje i larde (dwudziestv trzeci kwietDia)

dodanie pozosralej cze3'::
Lata w jqzyku szweLl/-ldm odczytlriem,v poprzez podanie liczbv setek, a rastcpnie
E liczbn

p,zlklad 01.10.1994 dcn ldrsra okroher niitonhun<tranittiofyra (pierwszego pazdziernika tysiac dzicwiq6se:
drie$ ici d,,ie.r4reeu ./v. ar een rul u)
ii'.12i:zz - den"tlugoslattc deccmber tjugohunclratjugode (dwudzicstego sz6stego grudnia d1r:
tvsiace dwudziesteso trzeciego rokn)

osobg w rodzaju
Liczcbniki porz4dkot{e stosowane s4 takie w inrionach wladc6w i papieiy. Gdy opisujq
F mqskim, przyjmuj4 czqsto koi1c61'*e -E.

przvr(1ad Gustav VI AdoU Gustav den sjatte Adolf (Gustaw sz6sty Adolf)
Johannes Paulus II - Johannes Paulus den andre (Jan Pawel Drugi)

VAR/V R'r TREDlll (cr

Liczebniki porz4dkowe ziajduiq tei zastosowanie w zl'rotach: VAR/YART ANDRA'
J."gr,l. iir*i i,a.l, atu ,,..,orv"ik6w rodzaju sn i e"' co DRUGI rrla tez czc'ciei ui,'warq
"apolvl.a',io
osobna konstrukcjq \TARANNAN/YARTANN A1'

p,?y(t:,J Hor bcs6ker oss var tredje vecka' (Odl'\iedza nas co trzeci t,vdzieii )
Janne har semester vart rredie er' fanne na wakacie co trzcci rok )
il"rr ko,,,,r.' uuru,,na', dag. (Przvchodzi co drugi dzieil')

38

den tjugosjoitle december tjugohundratingetre

 iwiczenia 12

'lZ'I1 lvstaw ]i(zebniti porz4dtowe.

p,,t11"6 (l:a) Peppe;r (den)ftrsra hunden imi
v
i6dmy), hem.
I (jede'
1 (5:e) Nu ar Lan gift fdrferrite Sangen.
, (3:e) Vi ar har
tredje dagen idag.
I (10:e) Den tionde katten viil inte dricka mjdlk.
a (6:e) Andercsonshar sjoitte barnet nu.
s (20:e) Iag orkar inte att hijra det ftjrtjugonde gangen.
6 (4:e) Nu sitter Bo i fangelse
fjorde eret.
7
8
(15:e) Idag skiner solen
(2:a) De bor i det anowa
femtonde
huset
dagen
nu.
i str?ickl
I
e (7:e) Hans kontor finns pa sjunde vaningen.
U
ro (1:a) Hennes v
firsta dotter heter Anna.

,,,,iednio 't Lzupelnij luki.

ri mog4 3 ?rzyktad ( t:e dag) De bF.ijker o.\ var tredie dag.

1 (8:e/ar) De besiiker oss vartaottondeear v

, V
(3:e/timme) Barnet blir hungdgt var
tredjetimme
I (2:a/menad) Han har en kort semester varannan maenad V
a (7:e/ar) Han hebar pa fdraldrarna
vartsjundear v
5 (4relvecka) Vi fer ldnen
varfjardereckon V
6 (15:c/dygn) Ta medicinen vartferntonde V
Digginmaste vi betala
7 (.2l:e/dag)
Vartjugendedrag u hyran.
8 our V
art elfte vi
(1'1:e/er) betalar extra.
9 (sre/minut) Taget gar
varfemteminuet V
ro (2raler) Vi ffaffas vartannatoar
porz4d
Zapisz slownie daty.
3 -zyktad Z5/1 1996 - dentjugofemte i fiirsta/ianua nittonhundranittiosex

t
,
17/02 7968
denafter februarinittonhundrasextioatta V
ej czq6ci 30/041410 dentrettiondeaprilfjortonhundratio
t 02/03 966 denanowamares niohundrasextiosex U
r 15/061899 den femtondejuni artonhundranittionio V
; 04/081320 denfjciroleaugusti trettonhundratjugo V
. L2/111970 demtofte november nittonhundrasjuttio V
r 08/05 1945 denoattondeMaj nittonhundrafyrtiotem V
3 01/10 2006
den firstaoktobertjugohundrasex
e L3'02 7567
den trettondefebruari femtonhundrasextiosju V
rodzaju ':31,122O2O den trettioforsta december tjugonundratjugo U

IDJE (co
 Liczebnik

vilken buss tar vi? (10).

a Tvaan bTian.Trean d Tio
O
, Vad kostar briidet? (13:90).
U
nitio
O
a Tre och nitrcn b Treftio och nittio c Tre och d Tretton och nittio

r Nar iil du fijdd? l't972)

U
a Nittonhundnsjuttiotve b Nirronhundrasjuttio Nittonhundmsjuttiosiu d Nittonhundralttiotve
O
c

4 I !ilker hus bor du? I det (7:e). U

a tjugonde
Ob siunde c sjatte d sjuttonde
5 Ar Gustav den (o) er lvensk lune?

Oa sjatte b sjunde c sjutonde d tjugorde

o Ar det vir (24) lektion? V

a tjugofemte b tiugondefiarde c tiugonde
OtiugoEerde
d

|
Vv
I vilken hdr ni letLion nu.' (7).
'al
a tolvan b sexan c sjuan
O
d femman

Vad ?ir ktockan nu? (7.50)

til
O
a Tio aiver sju b Femtio tjver siu ( Tio i etta d Tio atta

Han besijker oss (2:a vecka). v

a varannat vecka b varie andra vecka cvar andra vecka d varannan vecka
O
V
ro Vilket datum har vi idag? (2L/8).
tjugondefilrsta i Attonde Den tiugof{irsta i etta
od Den tjugofijrsta i arronde
a Den tjugofijrsra i ettonde u Den
'

1r Vad kostar den fina cykeln? (2345 kr). V

O
a TvAtusenfemhuncirifyrtiofem b Tvatusentrehundralentiotyra c Tvetusenrrehundrafyrriofem
d Tvltusentrehundratrettiofem

12 Ner slutar kursen? (8.30).

V
a Halv afta
ob Halv nio c Halv sju d Treuio i afta

Vi eker til Spanien (3:e/ar).

V
a var tredje ar b varannat ar
O
c varie er d vart tredje er

i4 Emma ar hennes (15;e) barnbarn! V

a femte b femlionde
Oc femtonde d femtiofemte

15 Nar slutar skolarer? (1/7).

a
o
Den fijrsta i sjAtte bDen fdrsra i sjunde c Ett i sjatte d En i sjunde v
13-23
Rzeczownik
Substantiv
 Rodzajnik
Artikel

W iazyku szwedzkim kategorie okre6lono6ci i nieoke6lonosci, rodzaiu oraz liczby wfaZa rodzajnik'
A
Rodzajnil nieokre6lony dla zeczownik6w rodzaiu nieni,akiego przyjmuje postad EN, a dla rzeczownik6\r
B rodzaiu niiakiego ETI. W liczbie mnogiej rodzajnik nieokeslony nie wyst9puie.

przyklad en bil (samoch6d), ett hus (dom), bilar (samochody), hus (domy)

Rodzajnil oke6lony wystepuje w dlv6ch postaciacb' ialo:

c
1. Rodzainik koicowy (sufigowany):
a) do rzeczownik6w rod zair en zakof,czotryct,r,a sp6lgloskq dodajemy konc6wke -EN
kzyklad en bil (samoch6d): bil + en = bilen
b) do rzeczownik6w rodzaj! efl zakolTczotychna samogloske dodajemy kofic6wk€ -N
Przyklad en kvinna (lobieta): kvinna + n = kvinnan
c) do rzeczownik6w rod zain ett zakoiczor'rychna sp6lgloske dodaiemy koicfirke -ET
PEyktad ett hus (dom): hus + et = huset
d) do rzeczownik6w rodzaju ett zakot.czo1r,yc}'I,a samogloske dodajemy koic6wke 'T
Przyklad etthiarta (serce): hiefta + t = hjartat

2. Rodzajnik wolnostoj4cy (prcpozycyiny), ]uLy.,[ar1y pneA prz)'miotnikiem poprzedzai4qnn r

w formie okre6lonej:
a) dla rzeczownik6w rodzaju er przyjmuie forma DEN
Prryklad den iijda bilen (ten czerwony samoch6d)
b) dla zeczownik6w rodzaiu €tr przyjmuje forme DE I
Przyklad det hiiga huset (ten wysoki dom)
c) w liczbie mnogiei przyjmuje forme DE
PEyktad de vita kiolarna (te biale sp6ddce)

rodzai en (nienijali)

rodzaj e,1 (nijaki)

rJi:ycie rzeczowtlka z rodzajnikiem

h Rzeczownil( moie uiy$qpowat takie bez rodzajnika.
U okre;lonr.m lub bez rodzainika wpl,'wa na znaczenie w)?owiedzi

Przyklad Bez rcdzainil(a:

Han at smdrges medan vi pratade. (Podczas naszei rozmowy jadl kanapka )
Z rodzajnikiem nieokr€slonYm:
Han et pe en smiirgas medan vi pmtade. (Podczas naszej rozmowy iadl iak46 kanapkg )
Z rodzajnikiem okeSlon,'m:
Han et upp sm6rgasen medan vi piatade. (Podczas naszej rozmowy ziadl kanapke )

42
 iwiczenia 13

R"dz.iniki nieokreslone ramied na rodzainiki oLre(lone koncowe.

. tI : ,!kl,d Fn vi\ka - vlakan
lwnik6w

, en hund -
r en blomma -
+ en flod -
t eft kna -

9 err flilt -
': en giraff -
--
.ipetni, forme nieokreslona i oke61ona.
:.:,(lad ett blod - blodet

tveftmaskirl -
kaffebryggare -
frys -
kylskAp -
ddrr -
Ar-
hund -
band -
:r:-:.ri fbrme okreslon4 na forme deokreslona.
:=,<,:d Dlamman - en mamma

tv) \lkortet -
lakaren -

liosken -
e51on1aa. landet -
iilor -

:-L-::a:orma nieokre6lonq na formg okre61on4 z rodzajnildem wolnostoj4c),rn.

ef lrona - d€n kronan
':...:i
::r paliet -
:r irijmming -
::r bord -
::: gardin -
::: Ir ukr-iixt -
::: rorsiik -
:]
 Rodzaj
Genus

kt6rym informuje rodzainik nieokreslony lub okre6lon!:

Kazaly rzeczo\a'nik ma sw6i rcazaj gtar.1atyc4-ny, o
W iqzyku szwedzkim w liczbie poiedynczej s4 dwa rodzaje. W ticzbie mnogiei nie ma podzialu na rodzaje'

Rodzaj nienijaki UTRUM rodzajnik nieokre6lony EN

Rodzaj niiaki NEUTRUM rodzajdk nieoke6lony ETr

Przyklad en pojke (chlopiec), en flicka (dziewcz)'na), ett barn (dziecko)

Budowa rzeczownika moie nas informowa6 o jego rodzaiugramatyczn)'n:

B
1. Rodzaju nienijakiego (6'a) s4 rzeczowniki kollczqce si9 ra:
.ELSE, ING,.ION, DOMJ 'HET,.NAD' IST,.ISMJ IKER' .ARE'
Przyklad en bakelse (ciastko), en visning (pokaz), €n nation (nar6d), en sjukdom (choroba)' en legenhel
(mieszkanie), en byggnad &ud,,Iek)' en aktivist (akt},wista), en socialism (socializm)' en magikel
(magik), en larare (nauczyciel)

Uwasal Wyj4tkiem iest rzeczownik ett fiingelse \wiEzienie), kt6ry mimo kodc6wki -ELSE naleiy do rodzaju: er

2. Rodzaju nijakiego (e,1) sa wyrazy koiczace si9 na:

ERI, .GRAM, .SKOP, TEK, .MENT, .MANG.
e,,yttaa ett raseri (w6ciek1o66), ett program (prograra), ett holoskop (horoskop)' eft bibliotek (bibliotekal
ett supplement (suplement), ett engagemang (zaaDgaiowanie)

f tuecrowniki rloionemaiq tali rodzai.iaki ma i,h o'rarni rzlon'

\-
Przyklad ett tra (alrc&'ro) + en diirr (drzwi) = en tradii (drewniane drzwi)
en sten (kamief) + ett hus (dom) = ett stenhus (kamienny dom)

uwagal Przy poznawaniu nowych wyraz6w naleiy od razu nauczy6 sig ich rodzaju'

UTR\,T{J El\,,
fuEo,rQuH-) €Tr

44

I
 iwiczenia 14

'-
EN ETT
zupelnij zdania rodzainikami nieokreslonyml
:-:,<rad En ungrare kommer fuan Ungern. TADAELSEtbddserrasen.li
NGCvisning Gramprogram
-{rna vill kdpa lagenhet. 10N nation
Skop choroskop
DOMGjukdum
: \.i letar eftff datatekniker.
Du maste aka
Orkesternsaknar
bara station.
pianist.
Hati im tniiisuImIm
Han fick teleskop i presenl. 1ST Caidivist
las MANGCangagemang
Jag beretelse av Hamsun.
ISMCsocialism
Han fick telegram.
Lena ska g6ra tjining i tuanska. IKERmagikert
Han jobbar pe tryckeri. AREHarare
Per affar Lisa pa bibliotek.
lagenher
w iBdfagde
L magiker ---:€inij zdania rodzajnikami nieokre6lonlnni.
'-...r: Ge mig en knivl
!zaj.u. etr.
Oloi har hund och guldfirl.
politiker kommer till oss i morgon.
Berran har blus, kjol och skarp pe sig.
Elin. du tu engel, jag tycker om dig!

blioreka).
Du skak<ipa kaka, tidning och apple.
{dam dr6mmerom bil, men jeg tror han kiiper motorcykel.
har son och dotter.
faDrilien Olsson
lag har present till lohan, trirja. Jag ger honom biomma ocksa.

- -:.inii dialog rcdzainilemi ni€okreslonymi.

Lan jas fa (1) glas vin?

Ia\isst.
Bra. Iae tar ockse (2) smtiryes.
\lll du ha (3) sallad ocksff EIer (4) soppa?
la-g tar bara (5) smtirgas, hck.
\ arsngod. Vill du kanske ha (6) kopp kaffe eller te?
Ja rack, jag tar te. Hur mycket kostar det?

- (an jag betala med (7) hundralapp?

- la. och du fer (8) tia tillbala.varsagod.
- Tackl

!:
tr Forma okreSlona rzeczownika w liczbie pojedynczej
Substantivets bestimda form i singularis

FormQ okreslona rzeczownika w liczbie poiedyn czej twotzynry w jezyk\t szwedzkim pzez dolEczenie
nika EN lub ETT do kolica $ryrazu.

Przyklad en tidning - tidningen rodzajnikenktityany

ett hus - huset

Uwagal W formie okreslonej ETT gubi jedDo T.

Od tej reguly istniej4 drobne wyjqtki. w wr?adku rodzaiu ?'1 mozna je podziete na 3 grupy:
B
1. Do rzeczownik6w zako6czonych na samogloske dol4czamy samo -N w formie okre6lonej.
Priyktad en pojke - pojken (chlopiec), en flicka - flickan (dziewczyna)

2. okre61ono56 przez dodanie samego -N stosuiemy r6wnie2 w v/wadku rzeczownik6w z koilc6w

-ER, -EL, -OR.
Przyklad en syster - system (siostra), en rykel - cykeln (rower), en doktor - doktom (lekarz)

Uwagal Niekt6re szwedzkie rzeczowniti zakoiczone na 'EN zachouuja tq sam4 form9 w postaci okre6lonei'

Przyktad en tudken - frijken (panna)

3. w zeczownikach zahoiczonych na akcentowane N lub M po utworzeniu formy okreslonei

sp6lgloski zostaia podwojone.
Prryklad en man - mannen (mgiczyzna), en kam - kammen (grzebieli)

l,. Wyiatki rworzenia formy okresloneiw reczownilach rodzaiu enmoinauiae w trzech kategoriach:

1. w rzeczownikach zakoiczonych na samogloskg forma okreslona twolz)'rny pfiez dodanie samE litery T.
Pruyktad ett apple - applet Cablko), ett m€ddelande - meddelandet (wiadomosi)

2. Oke5lonos6 rzeczo$,nil6w zakoiiczonych na -ER, -EN, -EL twolz]ryny przez dodanie koicowki ET
zredukowanie litery E w koic6wce slowa.
przyklad ett fdnster - fiinsEet (okno), (ett) vatten - vaftnet (woda), ett exempel - exemplet (przyklad)

3. W rzeczownikach rodzai,r ett, zakolczonych La akcentowane N Iub M w formie oke6lonej, podobnie j

w rodzaiu en podwajamy ostatnia sp6lg1osk9.
Przykiad ett lim - limmet (klej), ett rum - rummet (pok6i)

Fl Formy okreslone rzeczownik6w na,czQsciei poprzedzone s4 zaimtrami wskazujacymi DEN HAR/DAR dla
v dzafu m oruL DLt HAR D4R dla rodzaiu efl.

Przyklad den har stolen Go kzeslo), det der tddet (tamto drz€wo)

GtbwNA 2ASADA EN tub ET

WYJAytk.IE E
1 Samogioska in Samogioska t

z nf.eu
3 D M_ tNMtENN M NMtET
46
 iwiczenia 15

ie rodzaj '-
rL6rz formE okeslon4 rzeczownik6w.
:.:,<lad en restaurang - restaurangen

. en hals haben bordet

r en manniska manniskan ru eu biografen
biograf
: err tr?id
triolet r3 ett caf€ cafe't
: en soffa
soffan tureen
: ert dga
ogat 15 ett fdnster fonsteret
Katten Konserten
!
moderen 17 en veg
viigen
en hand hander 18 et1 larare eoiraren
; en strand stranden r9 en frSga
froigan
.: en kille Killen arbetet
-.. ., i_orm9 nieokre6lona.
:-..,ri h set _ ett hus
re61onej.
ettpass tr veggen envoigg
l nningen
envoining en munn
envann 13 mattan enmatta
enstol ra spegeln enspegel
:uddgummit ettsuddgummi 15 trtjjan entroja
enmus 16 tradgarden entroidgard
enfader 17 sjukskiiterskan ensjukskoterska
ettfinger 18 blomman entolomma
envoig ettsvar
ennagel enKontakt
rry T.
, -:ti:::i dialog formq okreslon4 podanych w nawiasach rzeczowdk6w.

i -ET ora2 T:IIa: Den der /1/ (bil)been ar toppenl Vi maste ha denl
IJ har ratt men den der /2/ (boll) bottom er Ika finl
'.-. der stammer. Men /3/ (punbok)
ad) ploinookenar toml Vi kau inte k6pa ntgonting-
\ rnral Ko[a i /4/ (ficka)
lobnie jai ian du tro!? En tial!
fickan I Kanske har du nagm sp?inn?
\ j sar och ktjper den /5/ (glass) som arbast i hela landet! Miraculo-glassenl
lr( eo, \ i: Orh vi dela den
glassen
som vanliqr.
"ka
riR dla ro-
 Liczba mnoga rzeczownika w formie nieokreilonej
i okreilonej. Deklinacja t
Pluralis i obestimd och bestimd form. t:a deklinationen
W jgzyku szwedzkim moina wyr6ini6 5 sposob6$' tworzenia liczby mrogiej rzeczownik6w Sposoby te
zywane s4 deklinacjami. Istniej4 pewne tyzraczDiki pozwalai4ce zaklasfikowa6 rzeczowniki do konkre
deklinacji.

f, Do deklinacii I nald4
rzeczowniki dwusylabo e lub dluisze rodzaju cT, zakoiczone na nieakcenton
D ,a-oetorl e A. fi.zbq mnog4 nieoLreilo& fivorz.,nv przez oderwanie koicowego A i dodanie koirc6wki

Przyklrd en klocka (zegar) klock a + or = klockor

en jacka (kurtka) jack -a + or = jackor
en skola (szkola) skol'a + or = skolor
cn mb.sa (crdpka) mds' _a + or = md'$r
en gata (ulica) gat -a + or = gator

fl Formq okre6lon4 w liczbie mnogiej otrz)'muiemy w deklinacji 1 po dodaniu koirc6wki NA'

+ na = klockoma
Fr;rkia.r klockor
jackor+na=iackorna
skolor+na=skoloma
mdssor+na=miissorna
gator+na=gatoma

W deklinacji 1 iest kilka wyiqtk6w. Cho6 nie ko6cza siq na litera A' to w liczbie mnogiej naja
oR. I

I
Pnylrhd en vag (fala) - vlgor - vigorna
en ros (r62a) - rosor - rosorna I
en toffel (1Gpe6) - tofflor - tofflorna t
en Sder (2yia) - 6dror - idrorna

i
t
!
!

i\

48
 Cwiczenia 16

15.1;',.T-XHi:f i:tiJfr :x$"i,ilriT:lrzeczownik6w

i Min mamma har fem (vaska)vaskor !
, Varfdr finns det tvA (tavla)
tailor i det har klassrummet?
I vi meste kijpa (strumpa)strumpor till lonas.
4 Peter vill ha tre nya (mdssa)missor
s Du mtute packa ner nagra (trijja)
trojor , det kan vara kallt.
5 Det finns en massa (fluga)
flugor i kitket.
7 Pebordet sdr tio (flaska)
flasher
8 Kenner du alla (flicka)
flicker
9 Ni har sadana vackra (lilia)
biljor
i tradgerden.
10 Villni kiipa nagra 0ampa)
lampor til lagenheten?

4 ,
tl!frt Uzupelnij Iuki brakuj4cymi formami rzeczownika w nastepuj4cei kolejnosci: liczba poiedyncza nie-
o6'."1or",1i.zba pojedyncza okre6lona, liczba mnoga nieokre6lona, liczba mnoga okre6lona.
Przyktad en flicka - flickan - flickor - flickorna

mattan matter mattoma

enkvinna winner winnoma
3 enmianniska inniskan
mo manniskot moinniskorna
4 en penna pennan penner
5 en geva
gavan gavor gavorna
6
en pianka plankan
plankor plankorna
7
en Kassa Kassam Kassorna
8
endocka dockan doctor
9 en limpa limpan iimpor limporna
roen mlTan
myror myroma
myna Kuban Kulor kulorna
enKuba
semian senior semloma
r3
en villa villan villor oilloma
14
enfraua frauan frallor
trauma
kappoma
15
enKappa kappan Kapper
Uzupelnii opowiadanie brakui4c].mi rzeczownikami w liczbie mnosiei nieokreslonei.
1 (i.3
Anette har en fin affar med tvA /1/ (kassa) Kassar Du kan ktipa olika
12/ (vaft)
varor (papdka) dar, ti1l exempel nAgot att ata: /3/ (Iadisa)
radisor , /4/ (s\rka)
och /6/ (peNika) persikor ar inte allL
paprika
Men det
gurkor ,/5/ .

Hos henne kan du ocksa kdpa olika /7/ (Uomma) blommor :/8/ (pAslditja)
poiskliljor
/9/ (tusenskiina)
tusenskinor eller /10/ (ros) rosor . Anette siiljel ti11 och med
/11/ (eqna\ (kanna) . Alla i staden gillar hennes aff:ir.
grytor och /12l Kanner

49
 Liczba mnoga rzeczownika w formie nieokreilonej
i okreilonejl Deklinacja z
pturatis i obes[emd och bestimd form' z:a deklinationen
przez dodanie
en, kt6rvch liczbs mnog4 nieokre6lonq tlvorzvmv
Do clekhracii 2 nalei4 rzeczowniki rodzaiu
koic6wki -AR.
dodatko$'o do AR koic6wkq -NA'
Liczbc mnoga okre6lon4 uzyskujem)" dolqczajac
B
zakoirczone na rieakccnto}raDe II EL EN
oN'
W deklinacii tei znalduja siq rzeLrorniki dlius-vlabo've
c l;-:ilH;H;;;:;;ii ii.,.t* ; ;;;;ienionvch koic6$'ek znika sanogloska
-^,gi.j
E rLlb 1r $rypad.

ku kofc6wki oN samog]oska O'

- Doi
Przyklad en Pojke (chloPiec)
- ,r n^ilar pnikdr - rra -'llLrna
,)oir< -e -rnd
en cykel (rower) iun.1 -.*"- ,yr.l,. ,vklar-n"
en botten (dDo) h.flcn -- I ar - hort.ar bnrtndr I nr = D".'r"rna
en morgon (ranek) morgon o + ar = morgnar mofgnar+ lla = nlorgrlarna
en syster (siostra) syster -e + ar =systrar systrar + rla = svsrrarna

W deklinacji tej znajduj:t siE r6rvniei rzeczorvniki

o koic6ivkach -DoM' 'I\G' lS -I-Eli'

p,zvklad ensiLkJom
'-' - ttho)obd) 'jukdnm+"r 'iutd"mar'irkdomar*-'-i't]aot
\eningar -ra-\ari fe:rna
"'na
ra"l,n r|ni".zloni.t '5ning*nr-virringar
".
.n tn*oi. rt"t.eul kompi'r dr ' k"mpi'ar knmpr'dr - nd ror'PrYrni
' dr - 'rnrl'\ar 'tnrletrJ" 11 - ' nr" \"rnn
"" "*,"f ,.orrrli.,", 'rorlck
8I".':" lr\tcriu'1'
W clFklinJ(ii l Tndi(ltrjc.iq w;ere "/'./o$nikud ied"6'rlabor'1' h' "'d-:'-*'"eeo
E , ./c.ipi. forn.E.,. /b, -r-ue;Fi rnr"Jl.u
1,0,.
"*i i. o.r,";ni, idn".,r,u""."" "+r,,,.,i
o.r
"r"
;;;;lii";"';;,i.;,,"$ niro'. ,oo/ai'r '
a rrlcba zatem 'pr'rwdza'l u 'ror'rrrI

bil (samoch6d) bil+ar=bi1ar bilar+na=bilarna

P,zykiad en
en bro (most)
broar+na=broarna
en fru (Zona) fflar+na=fruaina
en haj (rckin) hai+ar=haiar hajar+na=hajarna
kopp+ar=koPPar koppar+na=koPPama
en koPP(filiianka)

uwasal Gdv rzeczounik koiczy siq na aLcentowane, dlugieMtub N' przyt$'orzeniu liczb( mnogiej sp6]gloska
"-"" p"a"u'i" '"r p"1 ri' poiLdi Ii'/e' o -F''o '' '
';.,:i;;;;'"".. '"o""ni' "bv
Przyklad en kam (grzebie6) - kammcn - kammar - kammarna

5o
 Cwiczenia 17

l7
L . tI
Urwow Ii, /be mnogq nieokrtilonq podany(h w nawiasd, h rreczownilow.
Przyklad fanne har tre (bil) bilar.

r lag har tio (finger) fingrar

2 (fhck)
HaD har en massa
ficickar i 5r.
(stdvel)
i ansiktet.
3 Bosse mtste ha nya
Att bita pe (Mgel)
Stolar
a hagear ar ime fint!
5 Vill du ha n8gra varma (tulle)
bullar ?
6 Vi har tre (cykel)
Ni m6're vanra ticyklar
hemma och du vi11ha en ny?!
I (imm")timmar
8 Negm (ungdom) ungdomar ventar pe bussen.
9 Brittas och Kajsas (make) Makar ,obbar tillsammans.
10 Ta pe dig (handske)
handskar , det ar se ka[t.

l7
L .4,
Uzupelnij luki brakuj4cynri formami rzeczownika. wyst9puia one w kole,nosci: liczba pojed],ncza
nieokreslona. )iczba pojedynrza okreslona, liczba mnoga nieokreslona, liczba mnoga okre6lona.
Pryklad en pojke - pojken - pojkar - poikarna

l viigen voigar
en vag
vagama
enring dngen
ringar ringarna
3
en owning inningen 6\,' ngar ooningarna
en Kopp Koppen Koppar kopparna
5 avdelningenardelningar avowningar
en avdelning
6 en arm atmen armour armarna
7 ensjukolomsjukdomen sjukdomar
I ensked skeden sjukdomarna
skedar
9 en pa{m poirmen parmar pairmarna
10embank banken boinkar boinkarna
en mening meningen menmgar
meningarna
enbeat beaten voitar
13 enkniv kniven knivar knivarna
14enroikning rekningen
roikningarroikningar
r5
en humid hunden hundarna
Uzupelnij opowiadanie bmkujacymi rzeczownikami w liczbie mnogiej nieokreSlonej lub okreslonei.
17. 3
Jag har en vaninna som heter Marit. ]ag gilla( henne valdigt mycket men hon har en lite kon-
stig smak. Marit har en fin ny hgenhet men alla /1/ (vagg) dar ar graa medan
alla /2/ (ddtr)diorrar har g{iin ftirg. I vaggar
solaummet star fie brcda rdda /3/ (sang)

Sangat
men de /4/ (stol)
Stolar som ster bredvid ar rosal Marit klar sig ocksa
lit€t konstigt. Hon har menga rutiga gulrijda /5/ (kjol)
Kjolar
som hon matchar med
blea /6/ Glus) bursar . Vi brukar fika tillsammans hemma hos henne. Marits
/7 / ldtlk)
dukar ar alltid bruna. Vi dricker kaffe i oraneefargade /8/ (kopp)
Koppar medan /9/ (bulle)
Ar hon fargblind?
bullar Iigger pe svarta /10/ (ta[rik) tallrikar

5r
 Liczba mnoga rzeczownika w formie nieokreilonej
i okre6lonej. Deklinacja 3
Pluralis iobest6md och bestlmd form. 3:e deklinationen
Liczbqmnog4wdeklinacji3tworzymyprzezdodanickoilc6wkiERlub.R.Dotejdeklinacjinaleiarzeczow.
niki zar6wno rodzaju 41, jak i rodzaju er.

Forme okre6lonq w liczbie mnogiej otrzymuiemy po dodaniu do koiic6itki liczby mnogiej drugiej kon-
B c6wki -NA.

Spo6r6d rzeczo nik6w rodzaiu en do deklinacji 3 nalciq.

c
1. Rzeczowniki pochodzenia obcego akcentot'ane na ostatniei s1'labie.
Przykl.d en maskin (maszyna) maskin+er=maskiner maskiner+ na = maskinerna
en kosilm (garnitur) kostlrm+er=kostlrmer kosr,\ er + na = kostymerna
en rragedi (tragedia) tragedi+er=tragedier rragedier + na = fiagedlema

2. Rzeczowniki jednos,vtabowe z przegiosem (zamianE sa ogloski w rdzeniu) $'liczbic mnogiej'

Pryktad en hand (dlon) hend+er=hander hander+na=handema
en nart (noc) natrer+na=niittema

3. Rzeczowniki zakoilczone na-NAD, SKAP, 'AR, HET, -ELSE, lor"".

Przyklad en mAndd (miesia() mSnad+er=manader minader+na=mAnaderna
en kunskap (umiejetno66) k nskap er = kunskaper kunskaper na = kunskaperna
+ +

4. Wiele rzeczownik6w jednosylabowych.

Prryklad en film (film) film+cI=filmer filmer+na=fiimema
en rejp (ta6ma) teip+er=teiper teiper+na=tejpema

_EN, _ER, oR, _Lrs'

5. Rzeczolvniki pochodzenia obcego zakoiczone na nieacentowane DL,
Przyklad en mdbel (mebel) miibel 'e + er = mtibler
mdbler + ua = m6blema
en dekan s (dziekan) +
dekanus us er = dekancr dekaner + na = dekanerna

Uwaga! Rzeczownikizakoiczone na nieakccntolrane EL, lR Ird,4 t s li(7bie mrugi(:. W)padu ,ak2e

konc6wka "US.

6. Niekt6re zeczo niki iednosylabowe zako6czone na samoglosk€ (kofic6rvka liczb\- nDogiei:

Przyklad en ko (krowa)
en sko (but)

Spo5r6d {zeczouDik6w rcdzaiu €f, do deklinacii 3 nalei4:

D
1. Rzeczowniki pochodzenia obcego zakoiiczone na zaakcentowanE samogloskE (m iD' -ERI, oRI)'
Pryklad ett bageri (piekarnia) bage + er = bagerier bagerier + na =bagerierna
ett konditori (cukiernia) konditori + er = konditorier kondirorier + na = konditodema
ett kaf6 (kawiarnia) kaf6+er=kaf6€r kaf6er+na=kaf6ema

2. Rzeczowniki pochodzenia obcego zakoliczonc na EUM, JUM.

Przyklad ett museum (mLrzelrm) museum um+er=museer museer+ra=nrseerna
ett gymnasium (liceum)gymnasium -um + er = gFnnasier gynnasier+ na = glmnasierna

uwasa! w rzeczownikach tych w liczbie mnogiei wpada konc6wka uM.

 iwiczenia 18

w nawiasach rzeczownik6w
1 8.1 i;'JfllTff il:::; H,"jjfi"ffi:,'#anvch
Hur manga (station) meste jag eka?
Der har ar inqcr ,obb liir (dma,rir)
3 I den har staden finns detbara tve Gonditori)
4 Vilka 0and) ska du besbka i er?
5 Hon vil salia sina (aktie) och gijra en Eng resa.
6 Han Lrndervi"dr p; ni olika lgymna.ium)
1 De {annar her i ,re (nanad)
I Lena tar manga (bild)
9 Den hzir alfl,iren ar k;nd tijr gndd (vin)
Vad ar det ftjr (dumhet) !

18.2 iffi;i,';i;.';;fJ3iltJ:t:1il";::?#*{"HTi,:fi:?J",,':fi::::;:'ifft'.f.,"'"
Pnyklad en text - texten - texter - texterna

1 en butik

l hander
journaiisterna
5 en park
6
7 skor
8 paraplyerna
9 en spanror
10 damen

1, tanderna
rl el mAnad
r4 kunskapen
1t museer

2 upel n iJ opowiadanie hrakuj4clani rzeczownikami w liczbie mnogiej nieokreslonej lub okreslonej.

Karin iobbar pA ett varuhus. Honsalier/1/ (eardin) ,/2/ (fet6l och

andra /3/ (mijbel) , olika /a/ (appara$ som man anvander hem'
r,r, Der ar eI billig \drlrhu.. se 5 (pris) Ar inte hdga. Hon har mSnga
6, (k11nd) och pa kvalarna ar hon ffijtt och har ont i /7/ (fot)
Helst skulle hon vilja jobba pd en blomsterhandel, f6r hon tycker mycket om att binda
E (blombukett)
 Liczba mnoga rzeczownika w formie nieokreilonej
pluralis i obesiiimd och beatemd form. 4:e deklinationen

Liczba mnoga nieokre6lona w deklinacji 4 tworzymy przez dodanie

kofic6i1'ki \'
A na sanroqlo'kg'
Do tejdeklinac,i nalei4 wyl4cznie rzeczownil'j rodzaiu €'t zakoilczone
B
Pnyklad ett yrke (zaw6d) 1.rke+n=Fken
ett irimilrke (znaczek pocztowy) ftimerke +n = frimerken
ett kna (kolano) kna+n=kDan
ett piano (pianino) piano+n=pianon

uwagat W teigrupie wyj4t1'jem sa rzeczowniki e" ogd (oko) i ed ora luchol

ett dga (oko) forma nieoke6lona: bgon forma okr€slonar (igonen

etr iira (uchol forma nieolredona: bton ibr a oire-i]ona, aronen
w(I6al rzeczownik6w rodzaiu e,, natdacr-ch do deklinacji I duiq gruP< .:anosi4
rzeczo$niki odimieslowo-
c i
we zakoiczone na NDE, _ENDE, oznaczajace przedmiors aarti-ila'

Przyklad ett meddelande (info{macja)
ett fdftroende (zaufanie)
ett,ttrande (w)?owiedz)
ett pestaende (twierdzenie)
meddelande * n = meddela:r,ien
f6rroende * n = a6rtr,renden
l.trrande*n=\Ttianden
pesraende * n =Pasl,enden

FormQ okre61on4 w liczbie mnogiej otrzynuiemy po dodaniu

kon"'\ }ir -1'

Przyktad meddelanden + a = meddelandena

fdrtroenden + a = fdrtroendena
+ a = ,ttrandena
]'tffanden
pAstienden + a = pdst6endena
,'rken+a=]'ikena
frimarken +a= frimarkena
knen+a=knana
pianon+a=piano[a

54
 iwiczenia 19

.l ,. .,/ .,?b( mnoq.1podan1, h u ndwid.ach rreclownik6$.

. I :.:vU,d De lur tve (piano) pianon.

, lag dijmmer ofta om ett monster med lem (dga)

, Boken bri4ar med tva korta (motto)
I Hans (pastaende) iir inte sanna.
I llet finns inga pengar pa firmans (bank*onto)
t '.' r p;.r (Jkerhehbelr.)
6 I den trista staden finns inga (ndie)
- l. \i' har lenqa (r,ra)
8lagh tre nya (meddelande) pi min mobil.
9 lo,r behdvPr n)a Gkosnijrel
'o Peter jobbar pe tva olika (bygge)
, l,retnij luki braliujacl,mi formami rzeczownika w nastqpujacej kolejnosci: liczba poiedyncza
. L . -=. un a, li c zba pojed!,n c za oI reitn na, liczba mnoga nieoke6lona, liczba mnoga okre6lona.
:.:vklad ett epple applet - applen -:ipplena

,erbelte

3 hjertan

5 cri stre
5 suddgummit
1
6 kviftona
9 efi omrede
fi,rhalandet
bin
haftena
'3
tacket
stallen

:rpelnii opowiadanie bmk1ljqcymi rzeczownikami w liczbie mnogiei nieokreslonej.

.3
.\nna och ]anne har tre stjner som leker mycket i skogen. De slSr sig ofta och fAr /'1 / (blAm:irke)
pa olika /2/ (stalle) pi kroppen, serskilt pe /3/ sina (kna)
och i sina /4/ (ansilne) . De tycker om att leta efter /5/ (fagelbo)
. De leker ocksa pa angen och da far de /6/ (Sr:isstla) i hAret och
blir mycketsmutsiga. Sedankommer dehem och tvattar sigmen de vill inte tvattasina /7/ (dra)
. Pa morgonen eAr deras fiilaldrar till silla /8/ (a ete) eller utrat-
rar olika /9/ (arende) . De springer pojkarna till skogen. Ibtand regnar det. De
srannar de hemma och tittar i sina /10/ Oafte) med /11l (ftimarke)
eller ordnar l2 (roro)
 Liczba mnoga rzeczownika w formie nieok re6lonej
i okre6lonej. Deklinacja 5
Pluralis i obestemd och bestlimd form. 5:e deklinationen
jest identyczna z formq nie-
Forma liczby mnogiej nieokre6lonei rzeczownik6t'\' naleiqcych do deklinacji 5
okresloDa liczby pojedynczej

Prryklad ett hus (dom) 2 hus

en bagare (piekarz) 2 bagare

Do tej deklnracji nalci4 rzeczo$miki:

B
1.rodzajuj e,, zakonczone na sp6lgloske.
Pnyktad ett problem (Problem) 2 problem
ett papper (kall'alek papieru) 2 pappel

2. a rakie rzeczo\rniki rodzaju cn zakoilczone na',{RE

Przykiad en lerare (l1arczlciel) 2larare
roln,,,,1" 1',bar 2 [-,ntn"'.
".,
3. oraz rzeczowniki rodzaiu en zakoiczode na _ER. oznaczaj4ce nazty zatrod6w lub narodowosci'
PEyklad en tekniker (technik) 2 .ekniker
el betgier iBelg) 2 belgier

c w6r6drzeczownik6wrodzajuennaleiqcychdodek]inacji5osobn4grupestano\,\.i4rze.zownikiodiDieslo
wowe zakofczone na -NDE lub -ENDD okreslaiEce osoby'

Przyktad en studerande (studenr) 2 studerande

en geende (przechodzien) 2 gden'le

FormE okre6lona w liczbie mnogiejotzymujemy po dodaniLl koic6wki -EN do Eeczownik6w

rodzaju erlub
l<oic6wk-NA do zeczownik6w rodzaiLl rn

PEyklad studerande studemndena

prcblem Problemen
liirarc larama
tekniker teknikerna

uwaga! Koicowc E wypada !'!' rzeczowDikach zakoilczoll,vch na -'qREl

Dodeklinacii5nale2ytakZegruparzeczownik6wjedrrosylabollchr.odzajUen.\fktijllch1'liczbiemnogiej
E zmienia siq samogloska.

Przyklad en mar (mli(/ m;n m;nnerr

en ges (g€s) gasen gass gassen
en mus (mysz) nusen mdss mossen
en lus (wesz) lusen liiss ldssen
Do tcj deklinacii zaliczamy rakic rzeczowniki okrc6lai4ce ndarv i \ragi
F
Przyklad en liter (litr) 2 liter
en meter (metr) 2 metcr

,6
 iwiczenia 20
I
2 0. 1 y,'J-ffi
'f"'l;Ji::?"*H,.:} n"ff :asach'Izeczownik6w
r Tve (man) sitter och praiar.
, Det finns we (hotell) i staden.
3 Jag kommer iheg alla (telefonnummer)
4 Kan du kijpa tvA (liter) mjblk?
5 Alla (svetsare) har ftir hdga lijner.
5 Hur mtnga (sprAk) talar du?
7 Det ar tre (mil) till staden.
I Pa rcstaurangen finns det bara tre lediga (bord)

tn ', Lzupelnrj luki brakuja().rni tormami zeczownika w nastepujacej kolejnosci: liczba pojed)arcza nie-
4r," olre(lona, li(zba pojed),ncza olreslona, liczba mnoga nieokreslona, liczba mnoga okreslona.
' Przyklad en larare - Hraren - lairare - lararna

1 ett djur
teget
l
krllarna
5 en belgier
6 studeranden
1
I gassen
9 ett ljus

Iekare

'l

:.:::acz ir rekscie te rzeczownili, kt6re wystqpujE w liczbie mnogiei okre6lonej.

.3 i:,<rad \{ia och Peter vandrar i fjallen.

Perer skriver det femte brevet. De f?irdiga breven ligger pe sk vbo{det. Paketen tigger ocksa
dar. Han ska posta dem idag mer han har ont i benen och kan inte gA. Lakarna sager att det
inre ar alivarligt. Men problemen blir stijrre med aren. Peter fer hialp av studenter fran uni-
lersireten i staden. Studerandena kommer och stadar rummen och tratar fdnstr€n.

' :::einij opowiadanie brakuj4c),ni rzeczownikami w liczbie mnogiej nieokreslonei.

Iiadn gijr en ftuktsallad. Hon tar tio /1/ (plommon) , ue /2/ (peron)
, negm /3/ (smultron) och /4/ (hal]on) ./5/ (lineon)
vill hon inte ta, fijr da blir salladen sur. Hon la*qer salladen i fyra hdga /6/ (glas)
. Sedan ijppnar hon $e /7/ (paket) glass och legger den till fruk'
pa det.
 Rzeczowniki policzalne i niepoliczalne
Riiknebara och oriknebara substantiv

j
Rzeczor'!'niki policzalne io takie, kt(lrc maja zar6wno liczbe poied]'ncza' jak nnoga'
A
Przyktad en katt (kot) 2 karrer (2 koty)
ett hus (dom) 2 hus (2 domy)
ett iipplc (jablko) 2 applen (2 jablka)
en bi1 Gamoch6d) 2 bilar (2 samochody)

tt R/e,/o$ril i,1cpol'./dlncokrF.ldia'/F./)lubf,oiq'i".kor!'hnrcmo,'ndpuliL/v':
E'
'1. Subsrancjc i materiaty:
Przyklad kaffe (kal\?) r,'arten (woda) (meka)
salt G6l) ris (ryi) (deszcz)
ul1 (welna) tre (drew-no) (zelazo)

lag ddcker aldrig kaffe. (Nigdy nie pljQ ka$'y.)

Min trdja ar siord av ull. (M6i slvcter jest zrobiony z welny )
Du anvander frir nycket salt. (Lirvasz za duio soli.)

2. Poiecia abstrakcvine:
Pzykrad kerlek (milo66) fattigdori (bieda) varme (cieplo)
ondska (z1o) Sodhet (dobro) tuihet (wolnoat)
hat (nienawisa) fred (pok6j) kijld (zimno)

Gammal kairlek rosrar aldrig (Stara ilosa nie rdzewicic.)

Har du en jacka? lag darrar av kiild. (Masz kurtke? Trzese sia z zimna.)
Nlenga menniskor meste kenpa fdr fred. (Wielu ludzi mt1si !va1czy6 o pok6i.)

a Rzeczusniki niepoliczaln. mrjq:

1. albo tylko licz-bq pojedyncz4,

Przyklad kaffe (kawa), te (herbata), vanen 6voda)

2. albo tylko liczbg mnog4.

PEyklad pengar (pieni4dze)

h Przcd rzeczownikami poli.zalnynli w liczbie poiedynczej stawiamy rodzajnil E\ lLlb Erl', z kolei przed rze
U czounilami niep,lic,.rlnvmi ioinek nieokreslony N-,\cor, rAcor,licn-r. lub stosu;emy fornqbezro
dzajnikowa.

Przyklad Det ligger en bok pe boder. (Na stole lety ksiazka.)

Der ster en flicka fran min klass dar. (Tam s.oi dzicwczvna z nojej klasl.)
Har du negra varma klader? (Czv masz jakie6 cieple ubranie?)
Iag eter intc kijtt. (Nie je1n miqsa.)

58
 Cwiczenia 21

t.l
41. 'lI
Podziel rzeczowniki na policzalne i niepoliczalne, za.czyraj4c zdanie od ,,Det ai': PEPPAR, HUS,
ptNNA. vqrr rr. svdn. BoRD. vlol. xoLD. r yKFL. iAtr. 5o.xr R. R15. polxF. D6RR. Lr fi.
BLI \, I q I I L, I l\1, LR, lA \ DBOR5I L, 6G A.
PPyklad Der;r salr. Der;r en \rol.

Niepoliczalne Policzalne

1 Det ar r Det ar

3
4 4
5
6 6
1 7
8 8
9 9

ai t \\'sraw rodzaidk EN lub ETT Drzed rzeczownikami policzaln],mi. Rzeczownild riepoliczalne pozo-
4 1.4 .,u* u., ,oa,,i,;r.,.
Prlyklad Vill du ha en flaska iil?

1vegetarianer ater inte kiitt. De ater grdnsaker och fisk.

z Tienal Jag vill ha kopp kaffe och bit kaka.
I Hennes halsband er giort av guld.
a Jag far altid sand i skorna, nar jag promenerar pi stranden.
5 Du meste kdpa vatten, sm6r och mjiilk.
6 vifl du ha kaffe eller te?
7 Jesper kiiper alltid ros, nar han gfu ut med Monika.
8 Fmnsman ater ost och ddcker rdtt vin.
9 Min mor sager, att det ar ohalsosamt att dricka juice.
Mina ftiraldrar har sommarsruga. dar har vi semester varle 6r.

n.3 Lzupelnij zdania rzeczoiamiKami: KAFFE, KUSIN, \TT.KORT, FRAGA, KILLE, MJ6L, SMORGAS, VATTEN.
Pamiataj o rodzajniku przed rzeczownikami policzalnymi.
Prlyklad Har du miijlk i kaffet?

r Degen ,r giord rv o(h

, Vill du skicka til mig?
I ]ag kenner fren USA- Hans mor Ar fran Sverige och han talar perfekt svenska.
4 Har du tid nu? Jagharbara tilldig.
5 Maria kiiper alltid nar hon kijr till arbetet.
6 Jag har som bor i Sydaftika. Jag vill garna besdka honom en dag.
7 Min syster ddcker alltid till frukost.

59
 Dopelniacz

w iszyku szvredzkim wyst9pujE iedynie dwa przypadki: mianownik (No,ninahi,) i dopelniacz (Geritu). Do"
pelniacz informuje nas, ie kto6 lub co6 jest w czyim6 posiadaniu. Formq lego przypadka tworzymy prez
dodanie do rzeczownika litery S.

Uwa8.l Rzeczo$rik po s-dopelniaczu ma formq nieokre6lon4.

Pnyklad Det ar en poike. (To jest chlopiec.)

Det ar en poikes hund. (To jest pies chlopca.)

Dopelniacz mozemy tworzy6 dla wszystkich form rzeczownika, niezaleinie od okrcslonoSci i liczby.
B
Przyktad pojkes - pojkens pojkars - pojkarnas (chlopca, chlopc6w)
flickas - flickans flickors - flickornas (dziewczynki, dziewczynek)

l.! Gd) rze(rosniki kon,za.ie na.. \ lub l. rwor/E, dop.lni.rz. nie d"daiemt S. Forma dopelniacza
pokryua -ie wowLza- z mianowniliem.

Przyktad Det ar Lars. (To jest Lars.)

Det ar Lars fru. (To iest iona Larsa.)
Det ar Max (To iest Maks.)
Det er Ma-x boll. (To jest pilka Maksa )

Zamiast formy s-dopelniacza moina w jazyku sz('edzkim zastosoiraa z$ToI przvimko$,'v. Nie istnie,a iedno'
znaczne reguly okreslaiace, jaki pzyimek naleiv uiv6 wkoDhetnm rspadku.

uwagat Nie naleiy naduz) ra6 pzyilnl€ Av- W tur*cji dopelrliacza $aalqpujq r6:ne inne przyimki, np. PA, TILL,
MED, FOR.

Przyklad husets ddrr - dilrren till huset (drzwi domu)

Charlottes slakting - slaktingeD till Charlotte (krertn\-Char1ofte)

Sveriges kung - kurgen i Slerige (k61 Szrrecji)

Stockholms invanare in\Anarna i Srocklolm (mieszkaici Sztokholnu)

bolagets chef - chefen fiir bolaget (szef sp6lki)

matchens datum - datumet fiir matchen (data meczu)

problemets lijsning - ltjsningen pe problemet (rozwi4zanie problemu)

resans bi;rjan - bc;rjan pe resan (poczatek podr6iy)

- felet med Peter (wada Petera)

Peters fel
metodens fijrdel - fddelen med metoden (zaleta metody)

bokens del - delen av boken (cze6a ksiarki)

mdtets resultat - resultatet av mdtet (efekt spotkania)

6o
 iwiczenia 22

.l / .r,i. ,d"ria z u2y( iem torm) sdopelnidcza oraz nieoLreilonego rreczot!4ril..r.

.I )':yktad Bnken rillhrir E\d. Der ar Evas bok.

r Hundarna tillLiir Birgitta. Det ar

, Husen tillhdr Mattias. Det ar
I Barnen tillhtjr Ingrid. Det ar
a Datorn tillhdr A1ex. Det er
s Cykeln rillhitr U[a. Det ar
6 Fiinstret tillhiir Gomez. Det ar
7 Applena tillhttr Gunnar Det air
8 Paraplyet tillhdr Adam. Det air
9 Lamporna tilhijr Ionas. Det ar
,c B6ckerna tillhiir Elin. Det ar

--
::,relnij zdania formami s-dopelniacza.
2 ;.:yklad Huset har ett hog! pris. Husets pds rr fijr hijgt fijr oss.

r Pojkarna spelar boll. Det ar boll.

2 Klinnan har fie flickor flickor ar sA si;tal
3 Bordet har fyraben. ben ar trasiga.
.1 Chefen har tre sekrcterare. Alla gillar sekreterare.
5 Slensson har ett stort och fint hus. Jag skulle gerna kitpa
6 Flickorna har fem dockor. dockor iir gamla.
7 Barnen har en snall frbken. Fijraldmrna tycker om frdken.
I Hundarna bor i €n kartong. kartong iir stor och bekv?im.
9 Huset har fina f5nster fiin$er ar ocksa brcda.
10 Bilen har en ny ratt. ralt ar riid!

Zaliqp zwroty pzyimkowe form4 s-dopelniacza.

3 ,.!yklad Agaren titl huset:ir gener6s. Husets agare ar min ven.

1 Det finns menga blommor i tradgerden.

? Det bor fem hyresgasler i huset. ar stijkiga.
I Jan ar ledare fdr partiet. er duktig.
4 Det finns ry,ra ben pe stolen. ?ir raka.
5 Slutet pa boken ar dst. ar inte lyckligt.
6 Invenarna i Gdafsk ar glada. er ofta glada.
7 Taket pa huset ar gammalt. ar inte n)'tt.
8 Diirren till toaletten er trasig. ar ocksA smutsig.
e Problemen i ftjretaget ar stora. Jag ar intresserad av
ro Fiirfattaren till boken ar fran Finland. er inte polack.

6l
 t2 ycie rodzajn ika
A nv Sndning av artikel

Rzeczornika z rodzainikiem nieokreslonym uiy"amy, gdy:

1. m6r'imy po raz pierwszy o osobach iub rzeczach'

Przyklad Petra ser en blomma. (Petra widzi iakis kwiat )
Kalle har en katt. (Kalle ma kota )

2. rzeczolvnikowi towarzyszy okre6lenie, najczesciej przymiotDik albo

nawet cale zdanie'
Przyklad Han har en intressant bok. (On ma ciekawa ksia,ke )
Han har en bok med vackra bilder. (On ma ksiqike z pieknymi obrazkami )
Han har en bok som ar intressart (On ma ksiqikq, kt6ra iesi ciekawa )

R/1/u\vnik1 r IooT"jnrtiem okre.lon('rn u/\1v"mv qdv:

B
1. m6wimy o osobach lub rzeczach, o kt6rych mowabyla
juz wczesniej'
Przyklad Petra ser en blomma. (Petra widzi jaki6 kwiat )
Blomman ar fit. (Ten kwiat jest bialy.)
Kalle har en katt. (Ka1le ma kota.)
Katten heter Dolly. (TeD kot ma na imiq Dolly )

2. mo\aimy o czyms jedynpn w swoim rodzaju lub rczpoznawalnym przez iakas grupg'
Przyklad Solen skiner' (Swieci slonte )
Iorden dr rund. tZiemia ie'r olrqgla.)
Han jobbar i skolan. (On pracuje w szkole )

Rzeczownika bez rodzajnika uZ,'wamy, gdy:

c religijne i polityczne'
1. oznacza on nazwy wlasne, nazwy narodowosci, zawod6w, przekonania
Pzyklad Hon heter CreLa. lOnr ma na imis Creta i
Han ar polack. (On iest Polal.iem )
Berit ar tolk. (Berir iest tlumaczem.)
Maria ar Protestant. (Mada jest protestantk4')
KaIe er kommunist. (Kaile iest komunista)

2. m6wimy o Srcdkach transPortu

Przyklad Iag rar buss. (Pojadq aulobusem.)
tsri,r kaj, bit. (Bri,r ierdTisamochodem.r

3. wyst€puje on w pewnych stalych polEczeniach z inn)'ni \trrazami'

Przvklad Hon Ialar.anning. lOna mom prawdq )
Pelle\pelarpiano lPelle gra na pirninie')
Vi gijr det pe skemt (Robimy to dla zartu )
De gar pAbio varje vecka (Oni chodz4 co tvdziei do k a.)

4. rzeczownik abstrakcyjny wystgpuje w pol4czeniu z bezokoliczDikiem'

Przyklad Han har tid atl sjunga. (On ma czas na Spiewanie )
Hon har lust att resa ti]] Paris. (Ona ma ochote pojecha' do ParIia )
Carl har mod att tala sanning. (Carl ma odwagg, iebv powiedzie6 prawde )
 iwiczenia

I
.I
.oelnii /ddnia ve, zok.rlikami w lormie nieol,Fi onej ioLre:lorel.
o,zyklad lae ser ert hus. Huset ;r srorr.

r (bild) Bo ktjper ar vacker

, (veninna) Barbrc har heter Johanna.
3 Gart) Marcus vill selja ar &e veckor gammal.
a 0;, karuo, ka) Pe bordF, .ri, ringer ofta.
5 (ring) Villdu Ie ? ar av guld.
6 (ugn) I mirt hus finns der ar vit.
1 0a0 kommer in i hamnen. ar fransk.
I (kassett) Det finns i bandspelaren. er inte min.
e rbil) tu, kard kciper er riid.
.o rrilm) | rbdn drrar p; er spannande.

., :\ .
.r4 "s "odzainik nieokrejlonv. rarr gdzic jc.r ro lonie,'zne.
,'zyklad Anna er enbesevad mllare.

1 Per er socialist,
z Han ar valdigt bra arbetare.
I Han kommer fran Sverige.
4 tu
Per svensk.
r Han tar buss till jobbet.
5 Pe fritiden tycker han om att ge pA
7 Han har inte tid att lesa nycket.
8 Ven han leser tidnirg som heter "Metallarbetaren".
9 Han har lagenher med en vacker utsikt.
10 Han har ockse gammal motorcykel.

2 :\. , ,7e(/o$rik$ odpou ietJ niej tormre.

., :.:y!iad r.olt Solen .l,iner illag {guld) Ar den a\ guldl (notn) Jag.er etr moln.
'tr /1/ (iord) verkligen rund?" fregar /2/ (barn) i /3/ (skola)
. "Ja", svarar /a/ Grare) som heter K]lut. Han talar alltid /5/ (san-
ning) . Han har sjalv /6/ (dotter) och vet att det ;ir viktigt. Men
iblaid meste manha/7/ (mod) . Hans dotter heter Lina och tycker om /8/ (djur)
. Hon hade /9/ (kau) som dog i /10/ (bilolycka)
Hennes pappa hade /11/ (lust) arr ljuga oth inrF be,;rd om l2 rbilolvLlai

./,1 - zupelnij zLlania nazwami zawod6w z rodzainikiem nieokreslonym lub bez rodzainika.
.rl :.,.klao Hdn Jkrner bdcker. Han;r liirtatrare.

: Hon jobbar pd en restaurang. Hon er som jobbar fort. a lakare

som arbetar pe en stor fabrik. b mAlare
; Hon ger sprutor.llon ar
.r Han tycker om bilar. I{an iir d
-i IIan eI som lagar god mat. kock
6 llon jobbdr i .koldn. Hon er t servitris
7 Hdn ry, ker om rra. Han ar t pilot
I Han har en ur{ellning. Hdn: h hmre
, llon Jr .om har m;nga pdrienrer i lastbilchauffdr
c H,n II) tscr tir nd. Hdn ;r sjukskdterska

6)
 Rzeczownik

Maten ligger i det dar

a kyhkapet b kylskep ( kylskepen d ftysen

Det star fem pa bordet.

a flaskan b flaskorna c glasen d flaskor

Det finns fem i varje grupp.

a qruderanden b studentema ( studerande d studerandena

De dar ar jettefinal
aljus b ljuset cljusen d lampor

Har nr kallaren. r
a mus b musen ( mdss d retta

fanne har tre

a syster b system . systrarna d systmr

chef ar svensk.
a Fdretagets b Frirctaget c F6retags d Fijretagen

Huset tillhiir Erik, det er

a honom b hennes c Eriks d Erik

Vi maste kbpa
a ett miijl b mjijl . de mj61 d det miijl

De der var inte fran Polen.

( mannen d mannen

De har inga
a plommon b applena . plommonen d applet

i2 Hul manga finns i London?

abror b bro cbroar dbroarna
13 Hur mycket kostar de der ?
a villor b husen c hus d villan

14 Hon har kunning och fbruade pa sig.

a en, en b ett, ett ( en, ett d ett, en

r5 skiner och der ar mycket varmt.

a Manen b MAne c Solen dEnsol

16 Vara er rrasiga.
a kaffebryggaren b kaffebryggama c kaffebryggare d kannorna

17 Kan du lana mig negra

abok b boken c bdcker d biickerna

r8 Berit ar
a iivercattare b en iiversettale < 6versattaren d dversattarna

64
 Rzeczownik

agare vill inte prata med oss.

i Hundens b Hunden c Hrndar d Hundarna

i hLtser?
: pianot b pianon c piano d ctt piano

: De dar var jatteEnga-

: neddelande b meddelandct c meddelanden d meddelandena

Feler med resan ar att den ar dyr, pris iir alltsa feler.
: resan b resornas c resans d resa

Rnlgen ar gjord av g!ld.

ren b- .nagon dett
De ha1 tre cigaretter.
3 askarna b paket c paketen d ask

\rn, ta pa dig I

: niissan b mtissor .miissorna d miissa

i ?-
..N zz4; --
- --'

65
24-33
Przymiotnik
Adjektiv
 Przymiotnik w formie nieokre6lonej t
Adjektiv i obestimd form t

W jczyku szwcdzkim przymiotnik przyimuie dwie formv: nieokeslora lub okre61oD4, r' zaleinosci od zwiqz
ku l4czacego go z rzeczo$nikiem.

PlzymiotniknieokleslonywzwiEzkuzfzeczownikiemnieokre6lonyrnposiadatrzyformy:dlarodzaju€n,
B rodzaju en oraz liczby mnogiej, niezaleinie od rodzaju. W liczbie pojedvnczej pEvmiotniki opisLrjqcc
rze'
czowniki rodzaju enl,\,ysrEpuia w formie bazo'r'ej, kt6ra odnajdujemvw slownikach
jako piem'sz4 Dlarodza-
ju er, dodajemy do fbimy bazowcj konc6wke T, z kolei bv uzvska6 przlnniotnik liczbv mnogicj, do formv
bazowei nalezy doda6 koilc6wke -4.

PEyklad en stor flicka stora applen

(dura dzieuczynka) (dnty dom) (dure jablka)
en leng vag ett lengt brev langa kvinnor
(dluga droga) (dlllgi list) (wysokie kobiety)
en idiotisk bok ctt idiotiskt skamt idiotiska historicr
(idioryczna ksiqika) (idioryczny tart) (idjotyczne historie)

/. Plzvmiotnik nlcokeslony u;}^!any przydawkowo (!./ pozycjj plzed rzeczownikiem) zachowuje tak4 samq
L t,r-q * pory, j, rn iLo".i r,u ,r..rorenikiem, zwvkle po czaso$'nikach '6v6/
lub bli /stawa6 sie4'
".... 'ala
PEyklad Det er en Hng inan. (To jest wysoki maiczyzna.)
Den har mannen :ir lang. ( ltn meiczvzna jest wvsoki )

Det ar ett d)'rt piano. (To jest drogie pianino.)

Det har pianot er dyrt. (To pianino jest drogie.)

Der ar nya fdnster. (To s4 nowe okna.)

De fdnstren ar nya. (Te okua sa nolve.)

Nie wszysrkie szwedzkic przymiotniki oclmieniaj4 sie wcdltg tcj prostej zasad,L Wiele z ni'h odchodzi od
je do
niej czEjciowo lub z pelnie. Wiekszo66 spclnia jednak pclrn, e krvteria, kr6re pozsalaiq zaklasvfikowa6
jeclncj z obocznych grup, kt6re om6wioDe s4 \'!'nastqPnym rozdziale'

68
 iwiczenia 24

1 I rLpelnii luki odpowiednim: lormJmi pr,,vmiornila.

'I o zyklad grdn: en griin {ol, Fr griinr bo.d, eritna .kor

varmt cnwarm dng, varma kledel

kaffe,
stov ett
klass,start bord, stora dgon
I viktig:
viktiga ftagor, ettviktigt problem, en viktig lektion
4 snall: ett barn, shiina kvinnor, engnaw pojke
snoint sang, ett
smal smart sund, smala tiejer
6 dyr: en kianning, eft
dry grdnsaker, ettdyrt br6d,
7 billig: billiga
hus,
dyra bdcker
8 fattig: en gubbe, billigt en
billig
glass

fattiga manniskor, ett land

9 ung: ett fattig djur, bjdrnar, ett
ungt
fattigt
par
unga unga
Kall morgoni ettnaut te, Kallen
) - zupelnij zdania odpowiedniq formq podanego przymiotnika, dobran4 do rodzaiu i liczby.
'L ),zyklad qod: En ost kan vdra god.

1 blommig: Mina kjolar ar inte blommiga

, smutsig: Ar poiken ofta smutsig p6 kviillen?
3 h6g:Va dr:ir vaggama se
a hoga her?
ren: Ilaerr ir den har duken inre ren
5 rolig: Kan du nigra
roliga historier?
6 friskl Varfiir ?ir barner inie frisket
7 modern: Det her huset ar mycket modernt
B srark Kenner du negra starka ki11ar? jag
9 largr Det har brevet er se
,o grdn: Traden er inte
loingtan.
, maste lasa det?

grona
2 :LLpehrij zdania odpowiedniE for m4 przymiotnika, *ymiaiacego przeciwr, e znaczenie nii zawarte

:.:yklad Ar lagenheten stor? Nei, den ar [ten.

, ir soppan kall? N"i,denoirvarm

z Ar Britta smal? N"i,honartjock
r Ar datorn ny? N.i,denoirgammal
: irfanneEngsam? honarsnabb
Nei,
5 Ar stolen hard? N"i,denoirmjuk
6 Ar UIa dum? Nej,wonarsmart
r Arbarnen siuka? Nej,decirfriska
3 ir vaggarna hiiga? Nei, dear
laga
-. -\r viigarna kurviga? Nei, dear raka
. ,ir djuret matt? Nej, detoirhungrigt

69
 Przymiotnik w formie nieokre6lonej z
Adjektiv i obestiimd form z
NIEREGULARNOSE W FORMIE NIEOKRESLONEJ
Nieregularno6ci w odmianie nieokreslonego puymiotnika moina podzielia na 3 grupy:
A
2. w liczbie mnogiej, PRZYMIOTNIKA
3. zar6wno w rodzajrl ?ti, jak i w liczble mnogiej.

Grupa Speryfika nieregularno6ci Cechy plzl1niotnik6w Przyklady

zakoilczone na dluga ny - nltt - nya (nowy)
z samogloske aaaa hl:
b1a hlett
blatt blia
blaa (niebieski)
rniehies

w formie pojawia sie iednosylabowce z dluga ,dd -,"d,, rdd" (.r".*r1,

amid god gott - goda (dobry)
€t't

ett podw6jne ti samogiosk4, zakonczone na d

iednosylabowce z dluga vit vitt vita Oialy)

ialy)
samosloska. acetyl
na,
amoqloska, zakon.,zonc ry
vet - vatt - vAta (n1okry)

w formie er litera r zastQpuje zalon.zonerradpopr,.dtune . rilJ - .ilt-rildr

lda (dzrli)
(d
Ei .polglo.la hl.d - hlfl - he,da
herda (,ward))
pd
forma rl, pol(r]'rra siQ z forma zakoiczone na t poprzedzone svdrt - !vdrt - 5\arta (czarny)
sp6lgloskq rrott - rrbn - rr.ina (zmtczony)
w liczbie mnoeiej znika
pt
zakoilczone na nieakcentowanc vackcr - vacket - vackra (piqkn-v)
rel ner enkel- enkelt enkla (tanrry)
f MN :3d
podwaianie ostatnie j sp6lgloski
dum - dumt dumma ma (elupl)
(glup
zakoiiczone na dlugie m lub n allman allment - almanna
-2.;'; ln, n) (powszechny )
mm mmmm
1. w formie s,rliterE ?1 nogen moget - mogna
zast9puje litera t zakoilczone na nieakcentowane (dojrzaly)
2. wliczbie mnosiej z konc6wki vaken-vaket-vakna
4;i znika €
ten (przebudzony)

ett
e ;i
imieslowy czf.nne zakoiiczone
nde
spannande - spennande
spannande (fascynuiacy)

eMA trzy jednakowe lbrmy ..* - -"" -,"* (.62",y)

(t6i.
brak lub obce pochodzenie
bra bra bra (dobry)
rbry
graxs gratrs - gmt$
18 (darmowa)
la"

P
v
WyjErek sranowia te; dwa inne, barJzo popularre przlmiotniki, kt6rych nie moiDa zaklasyfikowai do iad-
n"j / nm"r^i"n), h w1;ej grrrp. choL i,h odn"idnu uLlbir ga ud rceulirDel. 5a,,

gammal - gammalt gamla (stary)

liten - litet - sma (maly)

uwaga! hz],miotnik liten ma nieregularn4 odmiare takie w formic okreslonej i po6wiecony iest mu odr9bny
rozdzial (33).

GAMIAL GAMESTALTIGALLA
LI TEN LITET SMAse
 Cwiczenia 25

Lt6i zdania z podanymi przrmiotnikami i zeczownikami, prawidlowo odmieniai4c ie wliczbie poje,

.1 drncze;.
o zyklad fin laCenher: Del iiren lin lagenher.

, hArd/liv Honhavetthat Liv

, triif/arheiare
Det ar en trottartetave
3 vild/djurDetar vil
da d
a jur
vaken/hundDennoirhundarvaken
5 dum/programDetar et dumt
t program
6 gammal/hus
Detar ett gammalthus
7
8
svart/kostymHans
Kostymoirsuart
intressani/svar Det air ett intressantsvar
e mogen,6arn Det ar m na varn
og
ro gratis/present
Det ar en gratispresent
'-]a,i zdada z podanymi prz].miotnikami i rzeczownikami, prawidlowo odmicniaj4c je wliczbie mno-
.2 :1ei. Liczebniki zapisz stownie.
, :yklad 2,6run/soffa: Vi har tva bruna soffor.

i 2/bra/lttsning Det f inns tua ora losni ar

ng
z f
5/dum/fraea Detair emdummafroigor
I 3/enkel/uppgift Vihav tr e enKia up iftar
pg
4 finnstievalenabarn
10/vaken,6arn Pet
5 finnsdettjugogamlasockor
zolgammal/socka Har
Han havsjwrosa rosor
7 l2lvacker/bildHair tow vackrabilder
8 9/liten/somma$tugahanger
Detfinnsmiasmasommarstuger
9 7/spannande/filmPaobiofinnsdet sinspannandefilmer
,o loo/tom/flaska Vihavetthundratommaflaskor
--
ilpelnij tekst odpowiednimi formami przlniotnik6w podanych w nawiasach.
3
Lisa har igen en /1/ (ny)
my/3/ (dyr) ,
/2/ (underbar)under b ar lasenhetl Jag trcr att

dyra
alia miible{ meste vara mycket . Hon har till exempel en /4/ (bekvam)

be
Kvam , /5/ (svart)
svart skinnsoffa som st6r mitt emot ett /6/ (liten)
litet , /7/ (it) vitt bord. Sjelva bordet kostar tiugo cusenll Och kan ri
lanka er att vaggarna i vardagsrummet ar /8/ (randig)
ran dig
a
t?
Hennes lagenher har ockse en /9/
star
(scor) wi
terrass och /10/ (fantastisk)
fantastiska
(.it) vitor
balkonger. Dnr odlar hon olika
liljor och /13/ (rosa) rosa
blommor /11l (rdd)
roda tosor, /72/
nejlikor. Termssen har ett /14l (ritd)
ritt tak som skvddar not solen.

71
 Zgodnoii przym iotn i ka z rzeczown i kie m r
Kongruens av adjektiv och substantiv r

Pz,.miotnik z koic6wkq -A nie jest wylqcznie formE liczby mnogiej, lecz zarazem forma okre6lonA przr',
miotnika w liczbie poiedynczej, tak4 sama dla obu rodzaj6w gramatycznych. Forma przlaniornikoira
z -A poptzedza rzeczowniki okreslone, co nie oznacza jednak, Ze wystepuj4cy po pz),miotniku Izeczolr l
musi zawsze posiadai sufigowany (dopisany lqcznie do slowa) rodzajnik okreslony.

Przyktad den vackra bilden (ten piekny obraz)

samma vackra bild (ten sam piekny obraz)

El Nailatwiei zrozumiemy zwj4zki zgody pomiqdzy szwedzkimi przymiotnikami i rzeczownikami, gdy upo,
v nadkujemy je w uzech grupach, wedlug s16w poprzedzaj4cych przymiotnik. S4 one zaznaczone w tabeli
qtluszczonl.m drukiem.
1. Slowa z pierwszej grupy spmwiaiE, ie nast9pujacy po nich pzl.miomik i rzeczownik maj4 fonng nieokreSlonq-
2. W drugiei grupie pzlaniotnik jest okre6lony, a rzeczownik nieokre6lony.
3. W trzeciej grupie zar6wno prz,,miotnik, iak i rzeczo\dnik maj4 formy okre6lone.

Rodzaj en Rodz i ett Liczba mnoga

en leng vag ett Ungt brev wa Unga vagar,/brev
(dluga droga) (dlugi liso (dwie/dwa dlugie drogi/listy)
negon leng veg nagot langt brev nagra lenga vegar/brev
ingen leng vag inget Ungr brev inga Ienga vegar/brev
1. grupa en annan Hng vag ett annat nngt brev andra lAnga vagar/brev
en sedan Dng vag ett sedant Ungt brev sadana Unga vagar/brev
vilken leng vag vilket Ungt brev vilka Unga vagar,&rev
falfl era lenga vagar/brev
alh Unga vagar,trev
min Hnga vag mitt Unga brev mina langa vagar,$rev
sin Hnea vag sitt lSnga brev sina Unga vagar,trev
Annas lenga vag Annas Hnga brev Anms Hnga vagar/brev
vars Hnga vag vars 15nga brev vars langa vegar,/brev
2. gtiupa samma Enga vag samfta Enga brev samma Hnga vagar/brev
denna Unga veg detta langa brev dessa hnga vagar/brcv
nasta Enga vag nasta ienga brev nesta Bnga vagar/brev
fitliande Unga vag fi;ljande l8nga brev fiiliande Enga vagar,trev
fitregeende lenga veg fiiregSende Hnga brev fdregaende Unga vagar/brev

den linga viigen det Enga brevet de ldnga vegarna,6reven

3. grupa den har Hrya vegen det hZir lenga brevet de h?ir 15nga vagarna/breven
den dar vagen der dar lenga brevet de der Unga vagama,6rcven

1| Slowa wlrnagaiqce u:yria pierwrzego zwiAzku zgody to: rcdzatniki sygnalizuj4ce uZycie formy nieokre6lonei
! (EN, ETT lub bral w wlpadlu liczby mnogiej), a takie zaimki: NAGON, NAcoT, NAGRA (jakis, jaka6, jakie6),
INGEN, INGET, INGA (iaden, iadna, iadne), VIL(EN, VIL(ET, YILKA (jaki, taka, jakie), EN ANNAN, ETT
ANNAT, ANDRA (inny, inna, inne) o{az EN SADAN, DTT SADANT, SADANA (taki, taka, tate, tacy).

ewiczena w t]r.n rozdziale dotycza pierwszei z zaprezentowanvch grup. Kolejne alwie zostaly om6wione
i prze6wiczone w nastepnych rozdzialach.

72
 Cwiczenia 26

.j.rieri przymiotnik i rzeczownik, dobierajqc formy do pierwszego $Trazu.

:':r krad r.ilka/fin/bil vilka fina bilar

, en sadan/dum/tjej:
en Sadandumtjey
:
trevrigexpedit
elannan/trevlig/expedit: en annan
I
:
fargammal/affiir:
a gamla
f affierer
andra/fin/soffa: andra
tinasoffer
r inget/fin/peron: in
get fint pair
on
a alla/svart/sto1: aUasvartaStolar
r \ilken/trakig/fi1m:
vilkentroikig film
3 err,/rry/hus:
ett nytt his
9
'.
nagon/grtjn/matta:
magengrinmatta
flera/dum/kar1:
fbradumma Kartar
:r.ien przymiotnik i zeczownik, dobieraj4c formy do pierwszego nyrazu.
:':r(lad mcker/dag: Vilka vackra dagar vi har i sommarl

' -eammal/bok
Jag vill inte behalh sedana
gamlabacker I
Der er ingen
gammalbore det ar en ny bastseljare!
,
: ue\4ig/prosmm
lag vill se nagot treorigtprogram idag.
lakob gillar alla
I d\'r/skida treirigaprogrammer som ger i svensk tv.

Det er inga
dyra skidor , de 2ir billigal

r
Iag vi1l inte
r6d/klanning
ha nagra
dyra skidor
Britta gillar inte sadana rid a Khenningar som du har
T]-!'arr har vi inga
ride Klanningar
r nv/hus
Familjen lansson har etr
Det finns allt flera
nighthis
myahas
i Stockholm.

' :rrelnij dialog.

myKappa
Uila, vill du ha en /1/ (ny, kappa) ?
\ei, jag behtjver ingen /2/ (n,, kappa) i Ar vill ha sAdana
3, Gdd, handske)
rode handsKar
myKappa
som Erika har
Jag

Iilka /1/ (rrld, handske) noda

handsKar har Erika?
Hon har inte nigra /5/ (tjock, vante)
handslar frAn en hutil<l
vantar
tjocka som jag utan fina

13
 Zgodnoii przymiotnika z rzeczownikiem z
Kongruens av adjektiv och substantiv 2

W drugim zwiqzku zgody pzymiotnik posiada formq okre6lon4 z koic6w-k4-A, rzeczownik za6, chociaz ma
charakter okre6lony) to nie ma rodzainika sufigowanego (na koicn slowa). Przymiornik okrestony budowany
jest zgodnie z wczesDiej zaprezentowanl.mi zasadami tworzenia przymiotnika w liczbie mnogiej (patlz roz-
dzialy 24 i 25).

Wprowadzaiqce slowa, kt6re wynagaj.] uiycia tego zwi4zku prz)miornika z rzeczo nikiem, to:
B
1. zaimki dzieiawcze.
Przyklad Pcter ar min gamla van. (Piotr jesr moim starym przyjacielem.)

2. zairtr-\ki zwrold].e dzetZaw.ze.

Przyklad Han berattar ofta om sin Hnga vag ii]] arbeiet. (CzQsto opowiada o swej dlugiej drodze do pracy.)

3. s-dopelniacz.
tuzyklad Annas Unga har iir sa vackert! (Dlugie wtosy Anny s4 takie pigkne!)

4. zaimek wzgledny rars (kr6rej, kt6rego, kt6rych).

Przyklad Det ar den flicka vars vackra sAngrdst:ir kend i hela stan. (To jest ra dziewczyna, kt6rej pickny glos
jest znany w calym mie3cie.)

5. zaimek wskazujEcy samma (taki/taka/rakie same).

Przyktad Jag ar ftdtr pe att lesa samma ffAkiga bok. (]estem zmqczona czytaniem tej samej nudnei ksi4iki.)

6. zaimki wskazuj4ce dmn a/detta/dessa (ten, ta, to, te).

Przyklad Denna nya granne konmer fren Sverige. (Ten nowry sqsiad pochodzi ze Szwecii.)
Detta fina exempel biir alla fi:lja! (Wszyscy powinni nasladowaa ten dobry przyktadt)

7 przymiotniki r.isra,liLjande (tastepry) i f)regdende (poprzednl).

Przyklad ]otlas liknar ftregecnde dumma ftirare. (]onas jest podobny do poprzedniego gtupicgo nauczyciela.)

Przymiotnik okre6lony wystqpuie jed,, e w pozycji przydawkowej (przed okre6tanym rzeczownikiem).

c lli, rara) lla postaa nieokrestona, nawer gdy opisuje
W pozycji orzecznikowej (/.az'r\czaj za czasownikami
rzcczowniki ol<re(lone

Przyklad Jag gillar din riida blus. (Podoba mi sia twoja czerwona bluzka.)
Din blus ar riid. (Twoia bluzka jest czerwona.)
Iagliiser denna nya artikel. (Czytam ten nory artykul.)
Denna artikel ar ny. (Ten artykul jesr nou,y.)
Jag kriper Ingrids gamla bil. (Kupujg stary samoch6d Ingrid.)
Ingrids bil ar gammal. (Samoch6d Ingrid jcst srary.)

lVviatek stanowi przymiotnik €gen (wlasny), kt6ry po zaimkach dzieria$.czych oraz z$,rornych dzieriaw-
czvch zachowrje formq nieokre6lon4.

Przyklad Jag vill ha mitt eget hus. (Chca mie6 m6j wlasny dom.)
FAr han inte kaira sin egen bil? (Cz,\r on nie moie ieidzi6 r.lasnym autem?)
Jag vill betala mcd mina egna pengar. (Chce zaplaci6 wlasnymi pieniedzmi.)
 (wiczenia 27

t
.t
Odmieft wedlug uzoru.
Przyllad jJg fin l:reenher: min lina lagenler

r vi/ny/sruga:
, de/vacker/tavla:
3 ni/svart/paraplyl
4 han/gammal/hatt:
i jag/rijd/penna:
6 du/modern/lampa:
? hon/dum/man:
8 ni/bekram/fatijlj:
9 den/leng/svans:
10 nilegen/hus:

1 Odl.ien Drzwniornik i rzeczownik nedlug wzoru.

.Z p,,yklad lvarr harr. Hcrr Irikson ber,amma s\arra hari \arje dag.

diid/apple. Vill du ha nesta

polsk/flagga. Vi er stoita dver ver
l nylhus. Jag tycker inte om Peters
4 lang/rcsa. Eva och Tomas vill inte beretta om sina
5 skrynklig/skiorta. Hans er ofta smutsiga.
6 rclig/datorspel. Min lille sot1s ar mycket d,.ra.
7 randig Ilu.. Brilra borde r\erra .in
8 gul,/bil. Er er verd en massa pengat.
9 dum/film. Barnen tittar pe samma flera genger.
ro amerikansk/president. Vem blir nesta ?

2 I rupelnii luU odpowiednimi tormami prrlmiornikd i rTerzownikd.

Jag vill beratta fdr er om min /1/ (ny, hund) , vars /2/ (fin, namn)
ar Sepp. Hans /3/ (svaf! pels) impo
nerar pa ala. Sepp ar bade duktig och snygg. De /4/ (svart, hund)
som vi hade haft fdrr, var inte lika stiliga, det hiller alla med om. Niir Sepp skeller med sin
/5/ (lag, rijst) , h6r man honom dverallt. Hans /6/ (stark, stiim
m4 ar redan kend. Granners /7/ (ung, hund)
skaller inte sa h6gt, men den har samma /8/ (15g, rtjst)
som Sepp.

7t
 Zgodnoie przymiotnika z rzeczownikiem 3
Kongruens av adjektiv och substantiv 3

W trzecim zwi4zku zgody zar6wno przymiotnik (w formie okre6lonej z koilc6rrl4 A), iak i ueczownik (z ro
dzajnikiem sufigowanlrn) sa okrcsione. Przymiotnik okre6lony otrz_\nnnjem\- zgodlie z wlzeiniej zaprezen
towanymi zasadami tuorzenia przl.rniotnika w liczbie mnogiei (patr ro zdzial .\' 21 i 25) .

Wprowadza,ace slowa, kt6rc wlmagajE uzycia tego zwi4zku przymiotnika z rzeczownikiem, to zaimki wska'
B znj4ce den (te[, ra)/det \ren,to)/de (a, te), denhiir (ten, ta)/d"t hdl (ten, to)1de h.i/ (ci, te) lub der &ir (tamten,
tamta)/der dal (tamten, tanto)/de dtir lta[tci, ramle), dobrane zgodnie z rodzajem i iiczba rzeczownika.

Payklad Vibor i e$ av de der moderna husen. (Mieszkamy w iednyn z tamtych nowoczesnych dom6w.)
Ingen vi11 sina pe den har harda stolen. (Nikt nie chce siedziea na tym tward].m krze6le.)
Den der unga kvinann er Olles fru. (Tamta mloda kobieta iest ion4 Ollego.)
Vi vill inte s€ det dar dumma programmet. (Nie chcemy ogl4dad tego glupiego programu.)
]anne ger i samma Uass som de dar snalla flickorna. (lanne chodzi do tej samei klasy, co tamte mile
dziewczynki.)

c ]e6li po okreslonym rzeczomiku nastgpuje zdanie podrzqdne (najczesciei wprowadzane przez zaimek
wzgl€dny som), to w pismie zeczo\dnik cz9sto gubi sufigowany rodzajnik okreslony.

Przyklad Det er det nya hus som Bi€itta ofta berettar om. (To jest ten nowy dom, o kt6r,,n Birgitta czesto
opowiada.)
Vi gillar de trevliga menniskor som bor dar uppe. (Lubimy tych milych ludzi, kt6rzy mieszkaia na
96rze.)

Forma okreslona przymiotnika powstaje czasem pzez dodanie koiic6wki E w zwi4zku zgody z rzeczowni
kiem mgskoosobowym. Znaiduj€ ona zastosowanie w zrvrotach do adresata (np. w listach, przem6wieniach),
w imionach 1ub w przyniotnikach uilnvanych w funkcji rzeczownik6w.

Przyklad Kere ]ohan! (Drogi lohanie!)

Vad vill den lille pojken? (Czego chce ten maly chlopiec?)
Min lille son vil1e inte ata. (M6j synek nie chce ie66.)
Karl den store er ett namn pa en fransk kung. (Karcl Wielki to imig francuskiego kr6la.)
Den gamle ar huwdpersonen i filmen. (Starzec jest gl6wnym bohaterem filmu.)

76
 iwiczenia 28

1 L zupelnij wedlug wzoru.

.I , zy"lao den (Lnderbdr. villar: den underbara villan

r de (ny, hus):
, de (gammal, skida):
3 det (tr6kig, program):
4 den (intrcssant, bok):
5 den (vackcr, utsikr):
6 de (snygg, man):
7 det (rijd, fiirHade):
8 det (mogen, apple):
9 de (enkel, problem):
ro den (polsk, produkt):

1 :.,nrz zdania wedhLg wzoru.

.L , ...tao rdd rdgg: \cr du den riida \:iggen.'
r allmiin/problem:
, n-v/piano:
3 r'it/lakan:
a svullen/knii:
5 gammal/byrA:
6 rdd/stuga:
7 mogen/applel
8 rosa/kjoll
9 modern/fbnster:
'c lacker/film:

2 -,n en prr)rniurnilirrec/owni[ he.llue wnrnwdd/aid(vr h okrpilen.

.J . :. r,ao ror hur: rmma .tora hu\. JeL." srora hus. de <lora hucen
r farlig bil: de
I""*
: pigg barr: det , hans

I trdrr mamma:mAnga
hga
r kall dag: trAsta
de har
t hungrig va{g: samma , den diir
en sadar
a rikrig frAga: andra ,de

- lArg film: dcnna

! god bulle: mammas

!ilken
e rtark kaffe: vilket , det

: lort brev: de dAr

T7
 Stopniowanie.przymiotnika - grupa 1
Adjektivets komparati6n - frupp r

Liczna grupa szwedzkich przymiotnik6w il'lorzy stopien

wT;szy (tompora,ir) poprzez dodanie do form\
baTosei {,/\ti pr,,\rniorn,kdw roour u mr t,nt,rki-q*, . .,"pi.,i
nri* j,r, I,J;;1;;;;:,";;;;):,
doddnie do p.zy.lniornika ba,,oheeo toi, o\ Lr q.l

Stopief 16wny Stopieir wy2szy Stopien najwy iszy

skiin (pi9kny) skiinare (pigknie jszy) skiinast (najpiekniejszy)
bred (szeroki)
brcdast tnajszerrzy)
smal (wqski) snlalare (vqiszy) smalast (najwaiszy)
tr:kiq (nudnl) oSligare (nudniejszy) tekgast (najrudnie jszy)

koiczy sie na EL, -EN,

B !a;1.,*i"-lt -ER, w ryzszym i naiu.yiszym stopniu po dodaniu koiic6wki odpa-

Stopieri r6wny
Stopien najwyiszy
enkel (larry) enklare (tarwieiszy) enklasr (najlatwiejszy)
mogen (dojrzaly) mognare (dojrzalszy) mo$ast (najdojzatszy)
\'?cker (piekny) vackrare (pieknie jszy) vackrast (najpiqknie jszy)

z te, grupy koiiczy sie na dlugie M lub N, w stopniu

C fjl,5::l-,","t* wyiszym sp6tgloska ta zosraje po-

Stopiei r6wny Stopiei ryyiszy Stopieil naiwyzszy

dum (slupi) dummare (glupszy) dummast (najglupszy)
lSngsam (wolny) Ungsammare (wolniejszy) Ung5amma!r (najwotDiejszy)

I iql"iqr .ropnia q,.zego. zd,,wvrTai tor,,).ramy a porownaniarn

z przvimka ,i\ (nii. od). a w.ropniu
nalrv1z.z1m z przvimla A\ r.po:rod.,,,.Koniruk,ie(OR{7rwor/v.ienadrna.porob,,,rtrpoprzezpo"rr
n ienie rlowa {l I r przed drl,ajm.ropniem. (2) pop,,,e,,pow1orr.ri"pi.":'l";",riio".drugim.ropniupo
lEczony( h spoinikiem OCH.

D
4lrar Johannd -r dukrigare en cnnikd. (Juhdnna
ie.r ,,.iotniei.rd od Aniti.r
iohdnnar;r LIul(iga.r J! a r rreiFr i ktd_cn. I lohannd ie.r ndizdolniei,/J
zp w.z,.rt.(h d7iewr,,\ n

VAra proflem ar stdre och stdrre/allt stdrre varie er. (Nasze problemy sE kazdego roku colaz

Por6wnujEc dwa elementy w jqzyku szwedzkim, korzystamy

E ze stopnia najwyiszego.

Przyrri:d Vcm ar dl*tigast? Eva eller Annika? (Kto jest

zdolniejszy? Ewa czyAnika?)

Informacje z prmki6w D i E dotycz4 sropniowania we wszysrkich

F $lpach (patrz tozdziaty 29_32).

ja

I
 Cwiczenia 29

.
II Uzupelnii brakujqce *ropnie prz), iornila. Formy ustawione sa w porzadku: stopiei r6$,ny, wyzszy
i najory:iszy.

fin
- intressantare -
3 trivsammast
4 lydig
5 - starkare
5 gladast
1
I o"u,n*-.
8 fiirsiktigast
9
- magrare

't i ldz /ddnia zeodnie z podanpr przyldadem.

.L ptzyktad film rolig - br-rk trS}ig: Filmen ar roligare an boken.
1 Ulia/kot - Biitta,4eng:
, U[as sanysmal - Brittas sang,6red:
3 brrid/l0 kr - korv/3O kr:
4 Gunnar/tjock - Erik/smal:
5 l,arsson/rik - Andersson/fattig:
5 paraply/vat - jacka/torr:
7 skyrning/m6rk - dag,4jus:
8 larare/lugn - elev/nert s:
e hund/trogen katt/otrogen:
:o kudde/mjuk soffa/hird:

.)2
I rupelnijdialogi odmienionymi tormami podanych przyrniotnikou.

1 rclig
- Bosse ar an Nisse.
- Miiiligen. Men han ar inte i klassen.

, pigg
- Var katt, Remus, ar av alla katter iag kanner till.
- Men du kiinner inte var Emma. Hon ar tusen glnger

I lAngsam
- Paddor ar mycket an r;dlor.
- Ja, det s*imm€r Men d€t ar iu snigeln som ar

4 ledsen
- Vem iir ? Ulrika eller Katarina?
- Iag tror att Uldka ar en Katarina, hon maste ge ti tandlakaren.

t fartig
- Mina hsiner ar mvcket en iag och min bror, de har bara ett tusen pe banken.
-Dear i hela slekten.

19
 Stopniowanie przymiotnika - gru?a 2
Adjekiivets komparati6n - {rupp z

Czaa6 przymiotnik6w twotzy stopiei wyiszy (honparatit) przez dodanie

do formy bazowej (przymiotnik6w
rodzaju efl) konc6wki ,RE. Sropien najwyzszy (sl,p ertatht) piwstaje przez dodanie
do przymiotnika bazowego

Stopieil r6wny Stopiefi wy2szy Stopiei naiwy2szy

stor (maly) stijrre (wiqkszy) stirrst (najwiqkszy)

grov (ordynarny, powainy) grijvre Oardziej ordynamy, griivst (najbardziej ordynarny,

powazmerszy) nqpowaznrc)szy )
tllne (ria\ny) ffengre (cia6niejszy) trangst (najciasnieiszy)
Ung (dlugi) Iengre (dturszy) langst (naidluzszy)
l5g (niski) lagre (nirszy) legst (najnizszy)
ung (mlody) yngre (mlodszy)
).ngst (najmlodszy)
rune (ciqrki) tyngre (ciqiszy) tyngst (naicieiszy)

W grupie rej wystepuja trzy rodzaje przeglosu, czyli wfmiany samoglosek

B u-+y,a-,a,o-)aj:
w rdzeniu:

stor-stiirre-sdirst
Ung - lengre langsr
tung _ tyngre t],ngst

c W grupie 2 znajduje siE

hij{ hitgre hdgst.
tei przlmiornik h.ig ($,ysoki), cho6 nie dochodzi w nim do pzegrosu:

Przyklad Svenssons hus ar hdgre an vlrt. (Dom Svensson6w iest wyiszy od naszego.)

D^o grupy tej nateZy rakie przi.miotnikfi (niewielu, nieticzni), kt6ry posiada $].iqcznie
sropien drusi:
16 - Jtinc.

Przyklad Farre och fane man fdntar kvinnor idag. (Coraz mniej mEiczyzn rozumie dzi6 kobietp)

8o

I
 iwiczenia 30

Lzupelnii brakujace stopnie przymiotnil<a.

. 1
, hijg

l langst
a 1Ag
5 ffangre
6 yngst
7 grov
8

'l . ,o,,danir zqodnie z poddnlm pr/)klad.n.

.L ) Lyrtad hil rung .)kel l;irr: Bilenerr,.ngre,inc)keln.
1 ]annes brctt/grov Emmas brotr/litet:
, bokhylla/hdg b,vre/leg:
i vng/lang stig/korr:
a hav/stor insid/liten:
5 Ingdd/3 ar Anna/9 er:
6 skap,/2 m bokhylla/l.s m:
7 Gunillas kjol/tring mammas kjol/stor:
8 ]an/1.80 cm Bo/1.70 crlr,l

.)2
r pFln ij oialoqi odmien iun, mi lurmam, podd nvch p, r) m io,nikds

, nng
- \rem ar i gruppen? Ar det Uno?
- Jag tror att ]onas er An Uno.

- Ar Gdansk
Nej, warszawa er av a]la stader i Polen.

I lang
Min storebror ar an jag.
Ar han i hela famiiien?
Ja, det tror iag.

rung
lhfijr iir min ryggsack an din?
Iag vet inte. Men Lisas vaska ar av allal Hon har tio bdcker i denl

; hlg
en min?
- Jag tror att det ar den. Den var i hela afQiren niir iag ki,pte den.

8r
 Stopniowanie przymiotnika
grupp
- gru?a 3
Adjektivets komparation - 3

Do grupy trzeciej, okreslaneijako nieregularna, nalei4 przymiotniki, kt6re rv stopniu r'ryiszym i najwyi-
sz],m przyjmujq formq zupelnie innq niz wstopniu r6wnym.

Stopien r6wny Stopieii wyiszy Stopiefi naiwyiszy

dalig (zln marny) samre (gorszy) samst (naigorszy)

dtlig/ond (zty) varre (gofszy) varst (najgorszy)

gammal (stary) aldrc (starszy) eldst (najstarszy)

liten (maly) mindre (mniejszy) minst (naimnicszy)

god/bra (dobry) battre (lepszy) bast (najlepszy)

kzianiotnik DALIG stopniujemy na ffzy r6ine sposoby, w zalcznosci od znaczenia.

B
1. - siMRx - SAMST
DALrc
2. DALrG - VARRE - VARST
3. DALIG - DALIGARE DALIGAST

1. Gdy chcemy powiedziet, ie co6 jest gorsze od czego6 pozyt],wnego lub neutralnego, ui]'wamy form
SAMRE i SAMST.
Przyklad Anna talar samre svenska an Katadna. (Anna m6wi gorzei po szwedzku od Katariny.)
Peter skriver samst i hela klassen. (Peter pisze najgorzei w calei klasie.)

2. Gdy chcemy powiedzie6, ie co6 jest gorsze od czegos negat!'wnego, uL,'lvamy form VARRE i vARsT.
Przyklad Vedret ar deligt, men det btr annu varre. (Pogoda iest zla, a bedzie jeszcze goEza.)
Deharhundarna ar mycket aggressiva. D€nstora svarta hundcn ar varst. (Te psysqbardzo agres]'$'ne.
Najgorszyjest ten duzy czarny pies.)

3. Form DALIGARE, DALIGAST uiywamy zwykle przy okreilaniu stant zdrowia lub kwestii moralnych
w jgzyku m6wionl.m. Znajd jq one jednak corazbardziej r6Lrcrodte zastosowanie.
Przyklad lagkenner mig annu daligare idag en igar. @zis czuj€ sie jeszcze gorzejni, wczorai)

82
 iwiczenia 31

s'iopniu'
31.1 y#ff'Jlii',Il,'61ffi::l-ltriJ.:""\^'iednim

, Polcn ar (liten) en Kina.

2 Tovc:[ (gammal) i hela gluppen.
I Petcr :iI tva Ar (gammal) al1 Petra.
a Den har boken er Ora) ihelav:irldeD.
5 Hon mir (da1ig) idag en iger.
6 Vilkcn stad ar 0iten) i Sverige?

I 1 \^tlds p'l)min,rik t\ .ropniu n1jwy,,.,,)m iodp"ui..lz rra p..,n'e.

1.1 ptzyt*tad B.r.iliFn. Polpn. \\eriqe br-. \ ilker laId -pclar ba\l ,nrboll.
Brasilien spelar best fotboll.

, (rak6w, Warszawa, cdansk/gammal: Vilket universitct er

, Fiat, !'ord, Volvo/bra: Vilket bilmerke ar ?

3 Svedge, Polen, Tjeckien/liten: Vilket land iir ?

a 2,5, 3/datg: Vilker betyg eI ?

s trafik, Gs, hammare/dets: Vilket buller:[ ?

2 . ,,Jfelnii hrki odp"\^ipLlnia lornr.r prl!mioLrr\d podrneqo w 1awid.i.

. ) o zv*,ad PFrFr ir (bral bbrtre;n lan i {en-lJ.

A[na och Peter har tre barn. Ulla at 2 ergamma], Karin 3 och Kaisa 6. Kaisa ar alltsa /1/ (gam
mal) . Ulla er yngsr men inte /2/ (liten) . Karin ar /3/ (gammal)
iin Ulla, meD ar lika stor. Xarin ar /4/ (bra) pe att rita och Kaisa er
/5/ (bra) pA att beratta historier. Vad ar Lt1la /6/ (bra) p5? fo, horr
/7/ (&a) pe aft grlta.
^r
, . iJfFlnijl,rkiodp"wie.lnialorrraprzlmiotnil".
.r,Eyklad edmmal: 5,rnu dr 5 I ;r' gammal ^, h jJnre il. Hin arSldre d hor.

r bra/dalig:MAr han nu? Nejt)'verr, han mer

I lir"n: 4r P.tcr ,rur re dll Hrr..' Ncl, hdn ;r
3 gammal:Ar Sopot an Gdynia? Ia, men Gdansk ar
4 bra: Ar filmen An boken?
5 lirer: Vem Ar i derl hir gruppen?
6 delig: Valdct blir allt
7 delig: Hon ar bra i matte, mcn i lianska.
8 bm: Den har matcn smakar endenserut.
9 gammal: Univcrsitctet i Krak6w ar i Po1en.
10 liren: De saljcr sin stora volvo och k6per en bil.

83
 ;,i3-Blf#f,:,1:,r,'_,y;;,;, n ik a - sr uPa 4

;1TffiTi:i:i",,:,ffi*.tl;::i#.:".,_:?;x:#ljff;i:il;enjep'edrnrm4baz.w4wyrazu
Do grupy stopniowanej
B opisovr'o nalei4 przymiorniki
zakoiiczone na JSk, AD, ELi.
Stopiei 16w1ly Sropi€ri wyi\zy
Stopi€n najwyiszy
praktisk (praktyczny)
mer praltisk @ardziE prakryczny)
mest nraktGk (najbardziej
beglvad (uzdotniony) praktyczny)
mer begavad (bardziej uzdotnjony)
mest beS6ud (naibardziej
ofticieil (oficjalny) nzaohiony)
mer ofticielt (bardziej oficjainy)
mest officielt (najbardziej
oficjalny)
Przyklad Du mAste gorJ
der pi ert mer offic
v nr *a ar mer p.ar.ri.rr; ;;i;:l:,JJi]1":Yl;,#:;:;il;ili:j* ;l;
Uwagat Prrymiurni(i I rei grup) odmienia.
,..1,,i, ri,,u'
i i ''"'il'''pn'ropniuwvivlm r/n maiql
"n ""9.]-
PEyklad en mer praltibk
uppgjtt - err mer nr
r prdk,.l'a ro, emlt
,,' i[lillt'rberF m( jX",:-;XI.L,,1,,,,",.,"r,,,",,
^.,^,-,^.:nl'.i)iji
bara,iei nrdk*,,n,
Da,oTrer p'.,k,r, zni iv"r,,"i o,ill,ll;"1:
en mer o[fi.ie]t ron - err mer
ofticieltr 9h,
ba,dziF, o,iciarn) ;"" - ;#,;:l;:i:;;:T;i:,illr;,;;;;i;;,1;;r,rr*r,
c oDi.owu .rnpn ir, iFm! rei im ie.towl . hien r\ i t /rnn!
tfctnkt palti.ip.prpe \pa,tii,)
Sropiei rdwny
Stopieii wyZszy
Sropjen naiwyiszy
(zainteresowany) mer inrl esserad (bardzici
zarnteresowany) mesr lnrresseraLl (naibdrdzi.i
zarnrer esuwany)
f6rtiusande
(czirujqcy) mer fbrtiusand€ (bdrdziei
czarul4cy) rnesr fdft iusande (naibardTiei
czarl!a( v)
Jw.ga! \ropniF w\i.,,v j ndiwll./\
w imie.tnrir nj-.-..* pru\bierdiJ
,oozau n. rodzdit"*"""t'
?n i t, ,0,',,
*.,' - ri" '|o'mv '7eudne
,[,"lil"'.,^t",1i,:;,'f;lj.T:.1'#",]l:
,,"Jlil"',,
^,''11)'l'hie'nvm ",,",
I\fnieie rcz moriIaoia stopniowana
\rr\Dkc,ub vr\\, .;,,,1;;l#il:",i1;l;il;:1";i;:if,:i;:l;l,J;1
z za.r.l
0"0.,," o" prTvmio,nikil

Stopieii r6wny
Sropien wyiszy
Stopieii naiwyiszy
mindre inrreslerad (mniei
2arntererorvany) mrnsr intresserad (niimniei
zarnreresowany)
fdrtjusande
(czarui4cy) mjndre idrtjusan{]e (mniei
czarut4cy) minst torqusande tnaimnipi
(zar ulq(y)

Niekt6re przymiotDiki
E odmieniajrl sig na dwaa sposoby:
snosohv...--r---:-,
re$darnie i opisowo, np. i?Lressanr
(inreresui4cy)

84

I
 iwiczenia 32

t.! .l /.zv lub naiwr,;wv sop cn pr,,) mio,nikd z g, dp\ 4.

Zu.Losui r.,r
52. I p,ryktud' rot xn{t t qrlu,vitl.n t:l- ;rme.runderhellande

F6RSTAENDI]
1 Min mamma er mycket an mm pappa.
, Min mamma er den kvinna som jag kanner.
F()RviNAD
3 Eriks mormor ar ijver poikens betyg en hans tijraldrar.
4 Vemaverar ?
PROBLEMA'I'ISK
5 Droger ar iin cigarctter.
6 Det er fiir in\-andrare an fdr svenskar.
LYSANDE
7 Han vill anstalla en skedespelare an fdrra gengen.
8 Vem er Sveriges musiker idag?
EMOTIONI]I-L
e Den har reklamen bdr vara :in den gamla.
10 Berits brc\.ar
LO(;ISK
n Du meste ftirsiika att skriva en tcxt an f6rra veckan.
rz Emma iir i hcla klassen.
KAND
13 Det hiir bamet er fdr sitt daliga beteende an nagon annan p5 dagiset.
ra Ar lulia Roberts an Angelina Jolie?
15 Angelina erbast! Hon ar av alia!

,. Przypor/adfuj przymiorniki do odpowiednicj grupy stopniowania, wedlug podzialu zaprezentowa-

nego u poprzednich rozdzialath, oraz utw6rz ich wyisze i najuryisze stopnie: DUKTIG, RASANDE,
LITEN, TUN\J MOBBAD' INTERNATIONEI-1, BEI.AST' B!XV'iM' ROL]C, BRA' LLCN' LAG' DALIG'
GRO\T, STOR, ROMANTISX, H6G, L,iJ\-G, GAMMAL,

85
 Odmiana przymiotnika LITEN
Adjektivet LITEN

Przyrlliotnik l-IrEN 0naly) ma specyticznq odmianq: w formie okresloncj liczb,v pojedynczcj przybicra po-
sta6 LILLA, a w liczbie nogiej SMA zar6wno dla rzeczownik6w nieokrcsloD,vch, jak i okl eStonych.

Liczba pojedyncza

Forma nieokre(lona

en liten pojkc (maly chlopiec) den li1la poikcn (en maly chlopiec)
en litet barn (male dziecko) det lilla barnet (o male dziecko)

Liczna mloga

Forma nieokreilonr
t\A sme pojkar (d$'6ch mal),ch chlopc6w) de wa sme pojkarna (ci drvaj mali chlopcy)
tvl sme barn (dwoje malych dzieci) de tve sme barren (tych dr.oje malych dzieci)

Pr:ykra.i Varfijr gillar Emil inte sma barn? (Dlaczego Dmil nie lubi malych dzieci?)
Britta vill ha bara eu litet h s. (Britta chce rylko malv domek.)
Dcn dar lilla flickan grnter hela tiden! (Ta mala dziewczynka calv czas placzel)
Kan du se de dar smi batarna? (Widzisz ramre male l6dki?)
Ska du ata en liten bul1e tlll? (Ziesz jeszcte iedna mala buleczkc?)

,n[\+
r\\' r "
Fi.\,;
,i[\iw
 iwiczenia 33

Odmiei rzeczownitri w lola(zeni z przymiotnikiem LI l'E\ $.edhLg zal4czonego wzoru. W niekt6,

J2 2
J. 1I r)ch m padkd, h popr"$ nc v Llwie odpot{iFd,,i - u tat.rrro, i od,. zbr.
Przykiad liten/ba. en litcn bet, Annas lilh bat/sma batar, rre sma batar

t liten/museum: tre
de
u liten/dator: vira , sin
nesta
; liten/stad: den
fv*
4 liten/problem: ett , de der
familjens
s liten/son: min
sin
6 liten/rum: vilket , vilka
niista
r liten,6arn: det
vert
8 liten/for deras , Eriks
de
e liten/eppla det har , sidana

10 liten/spik, den , ingen

inga

2 \\,rb$ odpou iedniq tnrmL p,r)mio,nila L L\

) , ,L prrtl1^o llan ldper etr lirer hu!

, Den har kiolen ar fdr . lag meste kripa en srijrre.

: l\4in dn.re, ir .jul.
j Var ar den raida boken?
4 Tre pojkar spelar fotboll.
5 Hal1 har ltm srora akvarier i sin legenhet.
6 Det har huset ar
7 Hans syster har wa kaner.
8 Jag behdver en paus.
9 I)e bamen meste sranna hemma.
ro I)r r flr*-cl;r my\igr.
r\.
J2
\\ { r$ odpu$ iedui.r torme prl} nriornikd I I'l
. hzyklad Stetdns sme barn ir he\ lisa

Stefan har en (1) kait. tlans (2) katt tycker om att sova. Andra
(3) katterlekcr rnvcket, men Srefans (4) katt bara sover Stefan har
ocks6 ue (5) dajttrar. De tycker ocksA om att sova. Men bara pA molgnarna. Sre-
fan lan inte sova pa morgnarna, darfdr att hans (6) katt vacker honom- "]ag vill
aldrig ha (7) katterl" klagar Stcfan. "Pappa! Vi vi11 ha en (8)
katt iilll" ber tlickoma. "lnga (9) katter merl" skriker Stefan. "Det racker lned
dcn (10)

87
 Przymiotnik

Den her stolen ar

a herda bhard.hart d hardaste

Jag orkar inte lesa dina

a kort hng clengt
b d Hnga

Ar epplena ?
a mogen b god ( mogna d moget

Vem ar , jag eler min syster?

a dukrig b duktiga c dukLiqar d dukriga.te

j Det ar att tala sanning.

a enklare b svera c enkel d svit

Mitt paraply er se !
a vet b vett c torl d torra
Ver liigenhet iir mycket an er.
a stor b stiirre . stiirst d sriirsta

8 Det bamet greter pa natterna.

a litet b Iiten c sm, d lilla
9 Denna it\.ning tycker jag om.
a intressant bintressanta c sv5rt d svar

10 Se{ dr de dar ffiiden?

a litet b sme c lilla d liten

11 Det Ar en fdrfattare vars

a nya b ny . nytt d nyare

12 Min pappa ar an jag.

a lagre b langre ( hdgre d lang

1t Vi bor i nasta hus.

a grijn b gra c gratt d gYdna

14 Vi tycker inte om sadana

a riida kjolarna b rdd kjol crijdakiolen d rddakiolar

15 De der lararna rr
a trevlig b trevligaste c ffevliga d trevligt

16 Kan du nagra ord?

a svenska b svensk

Vill du ha samma glass?

a god b gott c godare d goda

18 Vemar i famitien?
a ),ngrc unga c ungt
b d ),ngst

88
 Przymiotnik

19 Varfdr ar din uppsats an min?

a bra b hatrre c hast d srm.r

a sma b minsr c liier d liiei

,1 De klederna er , tyckcr jag.

a mer praktisk b praktiskare c mer prakriskt d mer prakriska

z, Annas lagenhet ar si mysig.

a fin b finare c fint d lill.

:l De tve pojkama vinner varje er!

a duktig b duktigasr r duktigt d snabba

:: Ingen vill diskutera thmiljens

a sm6 problem b litet problem < sma problemen d lilia problemet

:; Lisa brukar vara en Iohanna.

a mest filrtjusande b mest rasande c mer fdrtjusande d mesr irrirerandc

:-\

89
34-47
Czasownik i czasy gramatyczne
Verb och tempus
 Cza.sownik w czasie tera2niejszym oraztrybie
rozkazujEcym. Koniugacja r iz
Verb ipresens och imperativ. Konjugation r och
Szl'edzkic czasowniki pod wzqledem odmiany clzicli sic
zrl,kle na 4 gtupy, nazr.-wane koniugacjami_ przy-
nareinos. do juLlnei r erup uharunku,i.ana
Fst roznicami pc,mrqazi
h./ototi,/riknsqtnmdrro,a,zqi,rnr,zu.dok,.;ij"".i.;ri'",r0";,.;;;,,;:i,"bra,r,,"d'.".k, ;.;:;;;;.tk"
a jego rorma

B ill,::;\*:r;,-i",li#:,1."H#:,j::;:,X?::::l:iy,H,ti:, z kolei,orms czasu,eraznicjszeso

Uwaga! Forma czasu terazniejszego

iest jednakorva dla wszystkich os6b w obu liczbach.

Cechy czasownika/przyklady Czas ter ai)riejszy / przykJ^dy Trlh rozkazuiE(y/przyUady

tcnlat = bczokoli.hilr do t()nam dociajcD\. koncan kE R trl'b ri)zka^rjqc\, = t.mat
tala/tala (ma,wi6) talar (m6wiq, m6wisz...) Talal (M6!'.!)
stada/sttida (sprzara6) stadar (sprz4ram, sprz4tasz...) Stadal (Sprzarajl)
laga/laga (przygorowywa6) lagar (przysoto'l,ujq...) Ingal (Przygorujt)
tctrat bczokoticznili -.,\
= do icDra{u dodaienr,v ko,ic6r{kq -rjR trlb roTk:rzni4cr = ienrnt
sHng/stlinga (sprzara6) stanger (zamykam...) Stengl (Zamknijt)
c. kbp/kiipa (kupowaa) kciper (kupujq...)
tank/dnka (mystea) I K.ipt (I(upr)
6nker (mysie...) Tenk! (Myslt)

Uwagat (oniugacja 2 dzieli sia na czgSci a j b, zalcinic

od tego, lzy remar lonlzy siq na sp6tgtoskq cliwieczn4
czy bezdi\tiec,"q. podzial tcn iednat porrrebn)"jebr
w czasach przcszlych. "pi.,"
p,,i-i*i_*ru form czasownika

hzyklad C!rnar.'c\er rill AJr\K",dricdr.rt,unn,r,orotrUpodr6iuiedoA,r\ki.r

Li- ren[€r hcld ddparni. r t :..] mysti cat\ mi LIni.,mi.)
Vdr idr a, berar ni inL" i pulen., I Dt"(rceo
nie pracuiecie \\ pot... ,r
Barnr n slurar .kotan kt. . id"e. (D/i., ikonl:za d.i, ,rlof. jrrei.;.f
"
rs leili rcmar kon.,v s'jc na t'] re'e R. nic dodaiemv cto niego zadrej koric6\,\-ki czasr relainiejs zego. czas te*i.
rrejszy pokrrria sie \ ted\ z ternaien)

Przyki,d Brzotolicrnik: krim (kierowa6 auterr)

Tcma kiir
(lzas lcralnicisT],: ktjr
1) yb rozliazuj:1cv: kitrt

92
 iwiczenia 34

l Lzupelnil br akuj4ce formy czasosnila, kieruj4c sig zaznaczon4 przy bezokoiiczniku koniugacj4.

'I P,zyklad arbeta (l)

Arbeta! arbetar

Tryb rozkazuj4cy Czas terainieiszy

,
biriar
borja (I)

, hdra (II)
boria
nor nor
I vecka (II)
Voick voicker
4 prata (I)
prata pratar
sulla OD
stall Staller
6 sluta (I)
sluta swear
7 bysga (lI)
bygg bugger
tyan tycker
8 ry(Ia (U)
e stiira (II)
star stir
Netyd betyder
betyda (tD

jabbar
n jobba (I)
jobba
1, rrudera (I)
studera studerar
r3 fiilja (lI)

lryra (ID folj foljer

hyr hyr
14

15 slecka (ID
stock sticker
Uzupelnij zdania czasownikami w czasie terainieiszym. Sprai{dz koniugacje w slowniku.
. 2
r lyssna: Uno
lyssnar bara pa svensk musik.
bAdda: Varfi,r boiddar o1le inre sin sang pa morgonen?
3 anvieinder vara cyklar varje dag.
4 kdm: Iag Kir inte bi1 nar det sndar.
5 bada: Du
badar tiir liinge, andra vill ocksa ge till badrummet.
6 dansa: Ulla dansar bara med sin man.
7 betala: De betatar f6r maten bara nAr de har pengar.
8 mAla: cunnar kan inte ge p5 bio nu, han
e hsa: Ann-Chrisrin en tidning nu.
,o bd4a,Ner boy'artoiser
L-zupelnii tekst odmienionymi formami czasownika w czasie t€rainieiszym.
. 3
Anders /1/ (sluta) sluton arbetct klockaD 16 och /2/ (Aka) oaken tiii kijpcen-
tret. Han /3/ (kijra)
Kiir sin nya bil. Sedan /4/
hdlv rimme. Klorkan 17 er h"n hcmma och i
(handla) handcar han mat en
Gridd)staidar Ugenheten. Sedan
/6/ Over1J) trittar han hela familjens
han mat. Idag /8/ (steka)
kladcr. Klockan 78 /7/ \laga)
nagar pota-
(ringa) stekar Anders kiittbullar och /9/ (koka)
pe telefonen men han /11/ (svara)
Kokar inte. Han
tis. Det /10/
ringer Sharar
pa frun och barnen.
harbdttom. Klockan i9 ar allt klart. Anders /12l (vanta)Vointan

9l
 Czasownik w czasie terainiejszym oraz trybie
rozkazujqcym. Koniugacja 3 I 4'
Verb i presens och imperativ. Konjugation 3 och 4
W koniugaciach 3 i 4 1{-czasie rcrarniejszym dodajemy koiic6wki -R lub ER, podobnic jak w poprzednich
koniugacjach.

Tryb rozkazuj4cy/przyklad,v
r..rr, - }, 7,,|i,)ii.7,rili ih trultu tlorlajrrr:1 In,ic.!\,lir li , r:1, r,,zliazuj:r, i = Lr.,r;,r
sy/sy (szy6) syr Gzyjq, szyjesz...) syl (szyj!)
,3
!. bo/bo (mieszka6) bor (mieszkam, mieszkasz...) Bo! (Mieszkaj!)
rolro (wioslowa6) ror (wiosluje...) Rol (Wioslujl)

g.l\ ,:7,rso1i,iili lir'li./. !j(!. i. rlo '.cnr:ii] :iochjcr rt lioiic, \! i q Iit rrl tr fyli:::. jat\ = r.Irl
relr:t = h.7droli.7,r;1,r \
skiv/skriva (pisa6) skdver (pisze...) Skrivl (Piszl)
sjung/sjunga (spiewa6) sjunger (Spiewam...) Sj0ngl (Spicwail)
spring/springa (biega6) springer (biegl1e...) Spdng! (Bicgnij!)
€.
rLl\' (rir.",!rlli lilncur. r;t,r;r irr::, (lo rInrrrr !lo(iai,rrir, in)r-r,r\1li,r ii r-,i. r,i7lr:r/ria,, = i,r;.,1
5ti roglosk,,' L(D!i = r:).r,,lioli'!rilr
ge/ge (isd) gar (idE...) Gar (rdzr)
se/se (widzie6) ser (widzE...) Sel (Patrzl)

P,zykh: Vaft gar ni? (Dok4d idziecie?)

Vad ser du pe bilden? (Co widzisz na obrazku?)
Spring till affarcn och kijp en liter ]njiilkl (Bie$rij do sklepu i kup liu mlekal)
lanne skriver ett brevtill sin kusin. (Janne pisze lisr do kuzlrla.)

w
sFl iEzyLu szwedzkim istnieje grupa (zasownik6w nieregularnych, czasem okrc6lana jako koniugacja 5. Od-
czasownila - czasa ch przes zlych w koniugacji 4 ina tyle warianr6w, ie wymaga nauczenia siq ich na
m ia na
pamia6, podobnie jak odmiany czasownik6w nieregrtarnych. St4d coraz czesciei pomiia siQ eydzielanie
koniugacji 5. Najpopulainieiszym czasownikiem nieregularnym jesr gDra (robia).

Tl,r/,rlr.ll,_/|ili: giira
Ir rit,r giir
(.zl lLrrllri(;ir\': gdr
L r .r,:lt r!i:r, : ciirl

c Popularny czasownik rara (by6) z koniugacji 4 ma nieregularn4 formg czasti teminiejszego:

llr 1ri.0 iL,rrriL:vara

(./rr r.,t ,,i.i..r\ : iir

l'r i lr n)zl.llTLrlrr( \:Var!
 iwiczenia 35

ich ( 1 Uzupetnii bral,ui4re forny rzalnwnika, kieruj4c sie zaznaczona przy bezokoliczniku koniugacjq.
J, I Ptzyktad ro (III) Rol ror

v Bezokolicznik Tryb rozkazuj4cy Czai te, ainiejszy

,
spot spear
spa GII)

,
Stig
stiga (lV)
stiger
3 bo (III)
bo bor
a tro (lll)
to tror
5 komma (lv)
Kom kommer
5 aca (lV)
at ater
(III)
she sker
7 ske

(Iv)
8 'tri!.r
skirr skniver
bjud bjuder
q bjuda (ID

(lI!
try
,o bry
bryr
fly
n fly (III)
1, springa (lV) flyr
spring Springer
flyg
(lv)
flyger
13 flyga

,a sy (III)
syr
d-
(III) Sy
Soa 58N
15 sa
ie

') Uzupelnlj zdania .zasownikami w czasie terazniejszym. Sprawdi koniugacje \,'. slowniku.

, m5:Hurmoir ni idag?
, Vadater
ata: du till middag?
3 frysa:Lena fryser pojkarna?altid pe morgnama.
4 g5: Vart geir
5 stiga: Imorgon bittiSager viuppkl.5.
6 spa:Jag vill inte arrhon
7 sjunga: Mamma ginger
star mig i handen.
fijr sitt lilja barn vate kvall.
8 Sleta: Johanna grater ailtid nar hon tittar pe sorgliga filmer.
9 ner lanne iir ftjr kort, hanwar int€ hy]]an.
10 kla: Vaditr Noir du inre pa dig? Det er si ka]]r.

, I /upelnij rek.r odmienion) mi rormdmi , /d.obnikd s ( /rrie ,e, r,,n iej.,,) m.

Lina /1/ (ligga) i sengen och /2/ (frysa)

Li11a
ligger fryser om fdtterna. Hon
/3/ (me)
/5/ (gleta)
noir irte bra. Hon /,1/ Gro) for att hon snart ska dii. Hon
(greta)aret inre
greater lite. Dekommermammain i rummei. "/6/
min lilla flickal Du ar bara lit€ fdrk,vld. /7/ Ga) en aspirin tilll"
/8/ (saga) /9/ (sjunga) tar
singer mamma. Hon
sjunger
Linas favoriti.aggviba
och allt /10/ (vara) bra igen.
a'v

95
 Czasowniki modalne w czasie terainiejszym
Modala hjlilpverb i presens

Czasowniki modalne uiy'wane s4 razem z bezokolicznikami bez wyznacznika an i modr{ikujE ich znaczetlc-
wyraiajac staflowisko podmiotu wobec tre6ci zdania.

Czasowniki modalne maj4 czAsto kilka znacze6. Ich forma jest iednakowa dla wszystkich os6b gramat_r'o-
B nych. Zdania p)'tajEce tworz,.my poprzez inwersje - prestawienie czasownika przed podmiot; zdania przc-
czqce - poptzez tL'ycie INTE (nie) bezposrednio po czasowniku modalnlrn.

Bezokolicznik Czas te$ifieiszy

bitra biir powinno6ahada

umie jatno6i/moiliwo66/pozwolenie

konieczno66/obowiEzek/przymus

skola ska(x) czas przyszly /zamiar / obovi4zek

vilja vill wola podmiotu

ft fer pozwolenie/przl.rnus

Przyktad Du biil hialpa dina fiiraldrar. (Powinna6 pom6c rodzicom.)

Barnen btir inte ata glass idagl (Dzieci nie powinny je6a dzi61od6w.)
Ian kan prata tyska fl)tande. (Jan umie m6wi6 plynnie po niemiecku.)
Vi kan inte komma till er imorgon. (Nie moZemy przyi6d do was jurro.)
Kan jag lina din bil? (Czy moge poiyczy6 tw6j samoch6d?)
Maste ni ge nu? (Czy musicie i66 teraz?)
Vi ska aka dll Paris. (Pojedziemy do Paryia.)
Du ska vara hemma fiire klockan 9! (Masz bya w domu plzed dziewi4ta!)
Vill du fi,lja med oss? (Chcesz i56 z nami?)
Ianne vill inte bli lakare. (Janne nie chce by6 lekarzem.)
Du far inte rdka har. (Nie moiesz ru pa1i6.)

Uwagal W zdaniach przecz4cych zamiast MASTE uz),wamy czaso$,nika BEHOVA (por{zebowa6).

Przyklad Ni behi;ver inte jobba idag. (Nie musicie dzi6 pracowa6.)

C Eunkcie rzasownilow modalnv(h przeimuiq tei inne czasowniki, np. BEHoVA, BRUKA, LATA, TANK1.
- ORKA, SLIPPA. VACA, SLUTA, BOR]A,

Prryklad Du behiiver lana lte pengar. (Musisz poiyczya trochA pieniedzy.)

lag brukar stiga upp k1. 5. (Z*'),kle wstajg o piqtej.)
Mamma Uter mig inte ga pA bio pA kvallen. (Mama ni€ pozwala mi chodzi6 irieczorem do kina.)
lag orkar inte lasa den trakiga boken. (Nie dam rady przeczlra6 tej nudnej ksiaiki.)
Du slipper gtjra det om du gar nu. (Unikniesz robienia rego, ie51i wyidziesz teraz.)
]ag vagar inre saga emot honom. (Nie odwaZ€ siA mu sprzeciwi6.)
Nar dutar du jobba pe fabdken? (Kiedy przestaniesz pracowa6 w fabryce?)
Nar biiriar man ljuga fiir sina fijraldrar? (Ki€dy zaczrra sie oklam)'waa rodzic6w?)

96
 iwiczenia 36

'l ll<l),,ularriazpodrn\,helemp db.rolpo,rvndiq, iend 7dlnd.,oneqo.lo\^a

'I Przyklad prara !ven>ka/.'/kanrdu
Kan du prata svenska?

r kan/Elisabeth/pe/festen/imorgon/komma

: Kan
ElisabethKomm a poifesten imorgan
inte/vi11/fakob/skolan/ti11/ge

3
jakob vill inte ga ti U sKolan
?/si:ndag/du/vill/bio/pa/ga/pA

+
Windu gapTibiopasondag
ritka/vi/?/firlktiket/i
Fdr vi ri ka i KEket
dig/varfiir/r,i11/du/inte/?/gifta/Inga/med
Tarter villIninte a medInga
bo/?/miste/vi/warszawa/i gift dig
Moa Ste vi fo i Warszawa
kan/han/t)'verr/beslut/fatta/inte
TyTarrThanThanintefattabeshut
som mijjligt/lan/harifran/se snabbt/vi]]/f lytta

Jan vill 1lytta harifransashdbftsommojh.gl

jag/f6r/1nna/aldrig/bil/deras

JagfairatomofTenader as bil
m6ste/du/hem/ga/plugga/och,ft
ilrja
tannategothemothbitjaplugga
Uzupelnii zdania Lzasosnik:mi modalnymi VILL, MASTE 1ub KAN oraz pol4cz zdania z koltlmny le
7

Kan inte hjelpa dig nu. a Ja, jagbehover en massa pengar.

IUS
Ingddvill ha 5 barn. b Han ska hielpa sin fiu bcmma.
3 Bo
moistdka hem nu. c Hon:ilskar barn.
du spela tennis?
4
Kan
Sara lekare.
d Det ar sa kvavt har innc.
vill bli e Du mast prata med mig nu.
Iag inte ringa senare. f Hon gillar att ta hand om manniskor.
7 Ulla inte sjunga. g Annars orkar du inte stiga upp imorgon bitti.
s Nu du sova. h Hon har ingcn sangrdst.
arbeta iivetid? i ]ag har bretiom.
na dudu ajppna lbnstret? j Vi behdvcr en spelare.
Kan
Uzupetnii tekst czasownikami modalnymi VILL, XAN', \{ASTE. SXA, BRLXAR.
.3
snarka pA natten. Jag (2) moiste
Jag meste be dig om red. lohan (1) brukar
honom i samma sang eftersom det ar sa trangr hemma hos oss. Men varie natt (3) Kan
iag inte somna pa flera timmar och sedan er jag trtjti nasta morgon. (4)s ka iag prata
med honom? Iae (5)
uU inte sara honom mcn i andra sidan orkar jag inte langre.

97
 Koniugacja r
Konjugation r

Czasowniki szwedzkie naleZacc do koniugacji 1-3 okresla sie iako slabe (flaga), co oznacza,2e tworzqlormr
przeszle wspos6b regularny, tj. poprzez dodanie koiic6wek. Czaso$,riki mocne (stirrft") z koniugacji 4 fornq
przcszl4 buduj4 bez ko6c6wek, ale za pomoc4 przeglosu w samogloskach tematu.

Do koniugacii 1 naleiy ponad polowa szwedzkich czasownik6w. Ich temat pokrywa sig z bezokolicznikien.
B podobnie jak tryb rozkazuj4cy, a forma czasu terainiejszego powstaje przez dodanie konc5wki -R (pai,
rozdzial34).

c Czaso$rik szwedzki posiada ponadto formE czasn pneszlego (preterifitn) oruz aw. supinum, potrzebne do
budowania orzeczenia w czasach dokonanych (perf€ht, plustuanperfeht\ . Fotm€ czasu prct€lialm w koniuga-
cji 1 tworzy sie przez dodanie koric6wki -DE, $rpiflrm - koic6\rLi T.

Czas przeszly
Bezokolicznik Tryb rozkazui4cy Czas terainiejszy Supinan

steda (sprzqtac) Stadal stedar stadade stadat

bdtia (zaczwa6) Btjrial bitriar bdrjade borjat

iobba (pmcowa6) Iobbal iobbar iobbade jobbat

leta (szuka6) Leta! letar letade

baka (piec) Baka!

PEyklad Har du stedat ditt rum? (WyspzAtale6 pok6j?)

Vi arbetade inte i sdndags. (Nie pracowalismy w zeszl4 niedziele.)
Nar bitrjade ni? (Kiedy zaczqliscie?)
De iippnad€ klockan sex. (Otworzyli o godzinie sz6stej.)
Mamma harbakat en sockerkaka. (Mama upiekla babk€.)

Uwagal Uzycie czas6w yercntumi.perfeht opisane jest w kolejnych rozdzialach.

98
 _l
Cwiczenia 37

zE form! Uzupelnii brakujace formy czasownik6w z koniugacii 1.

.'l
de
4 formE

triiffa triiffar trioiffade

vissia visslar visslade
(oniuga.
borstal borstar bovstade
beretta berattar brevoittade
rita n'tar ritade
promenera promenerar promenerade
studera studerar studerade
mejia mejia mejlade
flytta flyttar flyttade
taka torkar torkade
cage eager lagade
elda eldar eldade
forbearer forbearer forklarade
reparera reparerar reparerade
taba tahar talade
Odmien podane czasownili z lonil,gacji 1, dobierajqc odpowiednio fotmg pretetiaoni:$ supinum.
t'? o.?yitaa,Fckna: Lilla Linnea rerknadeFn lin blomma ig;r.

koka: Mamma ertsoppa i liedags.

fika: Flickorna en halrtimme elter skolan.
3 kama:Poiken fdraldrarna och gick ut.
skicka: Nisse har inte brevet.
5 btjria:Vi skolan kl. 8.00 i fajrrger.
6 pmta:Varfijr du inte med din kille p5 festen?
7 faftjr: Vi har inte ver son pe 20 er.
8 parkera: ]ag minns inte var jag bilen fast det bara var fiir en timme sedan.

Uzupelniitekst formami przcszlymi czasownika koniugacji l w czasie yeterinL,tl.

,3
Barbro /1/ (lova) sin mamma att hjalpa till hemma. Men hon /2/ (stada)
intc lovade
i vardagsrulr1mcq /3/ (diska)
stiedade intc hcllcr i diskade int€ i utkiiket
tviiftstugan. Hon /5/ (titta)
och /4/ (tvafta)
wattade tittade tddgardsarbetet! Hon
genom ftjnstret och
kom pa att hjalpa mamman i radgarden. Hon /6/ (gilla)
/7/ (bdtj^) gillade
med dctsamma. Fijrst /8/ (vattna)
vattnade hon blommorna,
scdan /9/
biorjade
(rensa)
rensa.ae
hon triitt och stolt-
hon rabaiterna. NAr flickan /10/ (sluta)
shitade

99
 Koniugacja z
Konjugation z

Do koniugacii 2 naleZa czasowniki, kt6rych tematem iest bezokolicznik bez koncowej samogloski A. Tr{b
rozkazui4cy pokrl'wa siQ z tematem, a czas terainielszy twozy dodana do tematu koic6wka -ER (parz
rozdz;,al 34),.

Koniugacja 2 dzieli sia na dwie $upy w zaleino6ci od sp6lgloski ko6cz4cel temat. Po sp6lgloskach diwiqcr-
B nych lorma czastr preteritum powstaie przez dodanie do tematu kofc6wki -DE, z kolei po sp6lgloskach
bezdZwiqcznych (p, t, k, s) konc6wki -TE. S4r4r,z w obu grupach tworzy siq prz€z dodanie do tematu koii-

Bezokolicznik Tryb Czas przeszly

roikazuiacy Czas terainiEszy Supinunl

$anga (zamyka6) Stangl stanger stengde stangt

a kijra (kierowa6) Krtrl kdr kiirde kiir

ringa (dzwoni6) Ringl ringer ringde ringt
rdka (pa1i6) R6kl riiler riikte rdkt
b kdpa (kupowad) Kiip! kdper kitpte ki,pt
lasa (czlra6) Lesl laser laste lest

Przyklad Hur manga cigaretter har du riikt idag? (Ile wypa1ile6 dzi6 papieros6w?)
Emma har inte t ist den dar boken. (Emma nie przeczltala tamtej ksiaiki.)
De sringde afeiren klockan fem igar (Wczoraj zamkn€li sklep o piqtej.)

( Ie6li temat konczV sic na sp6lgloske D lub T po innej sp6lg1osce, to D tub T zlewa sie ze sp6lglosk4 konc6wki.

Pzyklad anvanda - anvinder - anvande - anvant (ui,.wa6)

p Gdl temat czasomika koilczy siq na lirerQ D po dtugiej samogtosce, to D w fo::rrie strpbwm przechodzi w T.

PEyklad fiida - fijder - fijdde - fijrt (rodzia)

Niekt6re czasowniki z koniugacji 2 zmieniai4 samogloskg tematycznq w for}r:,act. preteritum i sltpirll-Ln, co

E upodabnia ie do niercgularnej koniugacii 4.

Pnykiad valia - valjer - valde - valt (wybierad)

salja - saljer - saide - selt (sprzedawat)
smdrja - smir4er - smorde - smort (smarowa6)

Czasowriki, kt6rych temat zakoiczony jest na podw6jne M 1ub N, trac4 jedn4 z tych liter w formach prze-
F szlych.

Pnyklad kanna - kanner - kande - kant (znaa, czu6)

 iwiczenia 38

mpodwojhestywomie.org
uzupelnij brakujace rbrmy czasownika.
.1 dwomasamogto
teltde
tecz-
kach
koir- tank tanker tankte
lois loiser loiste
sting Stinger stiingde
nor nor rorde
Stamm stammer stamde
startedKoniugacjah Valde
Starke satte
betyd betyder betydde
started bags liigger hade
oversatt oversatter oversatte
begorra begoir begarde
nymm Memmer nymde
rack rather rockte
Kip Kiper Kopte
star Storer storde
Lzupelnii dialogi w czasie preteituln, korzystaiqc z podanych czasownik6w.
.2
GIFTA SIG/II6RA
- (1)Horde du nyheten?
- Nei, vada?
- Nei, minsann! giftesig
- Uma och Kjell (2) iger

SAGA/LASA/GLoMMA
- vad (3)
Sade farfar?
- Han (a) en viktig sak.
- Vada? glimmde
Han minns inte om han (5)
LY]]A/M6TA/TYCKA
taste dbrrcn.

Nar (6)
I fjol.
motte du Ullas barn sista gangcn?

- och vad (7)

tyclete
lydie
- De var sr,ta men (8) inte sin mamma.

nibil nar ni var i England?

Hynde
(e)
Ia, det gjorde vi.
och vem (10) Kirde der?
Det var Mikael, han ar van vid l.enstertrafik.
 Koniugacja 3
Konjugation 3

Do koriugacii 3 naleZq nieliczne czasowniki, kt6rych temat pokr,r,a si9 z bezokolicznikiem. Formq
terainicjszego t$-orzy koiic6$'ka'R dodana do tematu (patrz rozdzial35).

W czasic przeszlym preter.it'um do tematu w koniugacji 3 dodaje si9 koilc6wkQ DDE, w rupraum
B c6r.!'kq TT.

B€zokolicznik Czas przeszly

Tryb rozkazuiacy Czas terazniejszy Su?inum

bo (mieszka6) Bol bodde bott

sy (szya) Sv! svr sydde s!'tt
se (sia6) se! slr sedde sett

ro (wiosior.a6) Rol rodde

tsrcl bredde

Pqyklal Hur manga mackor har ni brett? (I1e kanapck posmarowali6cie?)

Familjen Anderssonbodde har fiir lenge sedan. (Rodzina Andersson6w micszkala tu dawno temu.)
Har mormor sltt dig en ny klanning? (Czy babcia uszyla ci now4 sukienkq?)
Vi sAdde en massa blommor i tredgerden. (Zasialismy w ogrodzie mn6stwo kwiar6w.)
]ag har aldigrott i mitt liv! (Nigdy w tycnl nie wioslowalaml)

bor
bodde
bol l-

I
 iwiczenia 39

Uzupelnij brakujace formy czasownik6w z koniugacji 3.

.'l
olde

mao mar
maddens
Mr rodale
ske sker skedde
spot spar spadde
bero beror berodde
bry bryn brydole
avsky avskyr avskydde
gmo gnor gnodole
fly flyer flydole
r.)

too tror trodden

, rlzu peln ij zdani a odpowied n i4 lorm a czasown\ka (presns, {eteitum. perfekt) z ko[iugaq;.3.
'' otzyktad ma: Han medde m)( ke, b;rrre iger.

se
i Har ni vete har nagon geng?
, Harcmdagen Karin vackra blommor i trndgtuden.
3 Vara grannar rag varie ar.

Nils i Polen fdr tio er sedan?

Hur lenge har du i Gda6sk?
5 Vi vid Storagatan.

spv
dina barn niir du ktir fiir snabbt?
! Rickard kraftigt nar han var sjuk.
r Har hon igen idag?

k1a
rt- Anna ar i sitt rum och pe sig.
, Mamma sin lilla flicka och gick pe en promenad.
'' Har du inie dig en? Klockan ar mycketl

md
, IIur ni?
Morfar illa och stannad€ hemma.
. Har du lika bra nAgon gang?

rol
 Koniugacja 4
Konjugation 4

Do koniugacji 4 na1ei4 czasowniki zakoiiczone na samogloskg A lub inn4. W pieMszym przypadku (a) re-
mat to bezokolicznik bez koicowego A - tu czas terainiejszy tworzy koiic6wka ER; w drugim (b) - tema:
pokrl'wa si9 z bezokolicznikiem, a forme czasu teratniejszego tworzy samo ,R dodane do tematu (parr:
to?.dzial35).

Czasonnik mocne z koniugacji 4 nie mala ko6c6wekw czasle preteirum. Formy przeszte tworzy sie za pG
B moca przeglosu (zamiany) samoglosek w temacie, a s&pin.rm ma naiczesciej kofic6wk9 rT lub ,TT.

Bezokolicznik Trvb Czas przeszly

Czas teraznieiszy Wturum
roikanjacy
brista (peka6) Bristl b ster brustit
springa (biec) Spring! spnnger sprang sprungit
skriva (pisa6) Slrivl! sk vit
se (widzier) Se! seg

b ea (i56) Gal ger gick gatr

Ie (u6miecha6 si€) Lcl 1er log lett

Przyklad Ingdds hjarta har brustitl (PQtrJo serce Ingridl)

Iag skrev inget brev. (Nie napisalam Zadnego liscu.)
Bamen gick pa bio i sitndags. (W zeszla sobotq dzieci poszly do kina.)
Jaghar aldig sett deras far. (Nigdy nie widzialam ich ojca.)

,- Oro nai, /ei iFi wvsrcpui4cc rod/die prlFglo.u w l.oniusa, ji 4:

f. i-e-i skriva- skrev - skrivit (pisa6)

2. n/y-n-n biuda -bjdd-bjudit (zaprasza6);lrysa friis frusir (marzna6)
3. i-a-u dricka- drack - druckit (pi6)
4. a-o-a ta- tog- tagir (bm6)
5. ?i-a-u stjah - stal - srulir (ka66)
6. o-o-o sova - sov - sovit (spa6)
7. a-i-e ge - gick -geft (is6)
8. A-a-a Uta -ht-letit (pozwa1a6)
 iwiczenia 40

Uzupetnij tabelc czasownikami z koniugacii 4.

.1

brinn brinner brann brunnit

bit biter bet bitit
dra i drar drog drags't
do dir dog dott
fall faller foll fallit
frogs fryser fro's fruit
flyg flyger flog flugit
forsvinn forsvinner forsvann forsvunnit
ge ger gav get
groat grater groit groatit
him hinner harm hunnit
hall l halter hill hallit
ie ter log lett
ligg bigger tag legat
ljug ljuger ljog ljugit
sjung sjunger sjing sjungit
style stryker stroke strukit
ta tar
tog tag't
', Uzupelnij dialog rm4 preteitum hb supillum podanych czasownik6q uwzgledniajqc ich koniugacig
fu
.4 oznaczonq rzymsla ctf, q.

-Hur lange har du /1/ (viinta I) ?

-lag har /2/ (sitta Iv) her i er kvart.

- /3/ (komma Iq du fdr tidigt?
-la, det /4/ (gtjra II) jue
- Har du rcdan /5/ (bestalla II) ?
- Bara kaffe.
Har du /6/ (eta IV) har fdrr?
la, har /7/ (ha II) jag en triiff med gamla klasskamrater ftira ereL
Vad /8/ (ata IV) du d6?
Biffmed champiD,oner
och vad /9/ (dicka Iv) du?
Rijtt vin, sjalvklarrl
- /10/ (niuta IV)
- la, iag angtade inte att vi hade valt den har restaurangen.

105
 Syste m czas6w ter a2niejszych
i czas terainiejszy
Presenssystemet och presens
Czas terainicjszy (pres€ns) znajduje siq w relacji remporalnej z czasanj: przeszlo-rera,Licszyl\1 (petaht)
orcz przysztyn\ (futlrun) .

TERAZ
czas terainieiszy czas przyszly
-tercLniejszy (p/esens) (fntwun)
(perfeht)

Budowa orzeczenia w czasie rerainiejszym polega na dodaniu do tematu czasownika ko6c6wki -R lub -ER
B (paiz nzdzi,aly 34 i 35). Pyrania tworzy si9 poprzez inwersjq, a zdania przecz4ce
rv zale2no6ci od konluga cii
przez uiycie INTEbezposreddo po orzeczeniu. Orzeczenie ma jcdn4 posraa dla wszystkich os6b gramatycz,
nych.

Pnyklad Johanna leser engelska pa uni\€rsitetet. (]ohanna studiuje ansielski na uniwersyrecie.)

L?iser Johanna engelska pa universirerct? (Czylohanna studiuje angielski na uniwersytecic?)
]ohanna laser inte engelska pa universiteter. 0ohanna nie studiuie angielskiego na uniwfisytecie.)

c Czasu presens u2ywamv:

1. gdy
m6wimy o tym, co sig dzieje teraz.
Pnyklad l'appa diskar i kdker och mamma laser tldningen i vadagsrummet. (Tara zm).r',,a w kuchni, a mama
czyta gazete w salonie.)
Vad giir du nu? (Co reraz robisz?)

Uwasa! Aby podkre6li6, Ze czFno56 dzieje sie w chwili, gdy o niei mowa, moina niyi zwrot! hdllet pd. att...
0est w trakcie...) lub siifer/ligger/st,ir och... (siedzi/le'y / stoi i...)

PEyklad lanne heler pa aft g6ra lalan. (lanne robl teraz lekcje.)
Vi siiter och laser svenska rill prover. (Teraz uczymy si9 szr,\,edzkieeo do eezaminu.)

2. przy stwierdzeniach og6lnych.

Przyklad Polcn ligger stjder om Sverige. (Polska 1e2,v na poludnie od Szwecii.)
Talar du tyska? (M6wisz po niemiecku?)

3. gdy czynno66 po tarzana icst regularnie.

Przyklad Pe tisdagarna spelar vi rennis. (We.wtorki gramy w renisa.)
Grnhr ni varie dag? (Ki6cicie siq codziennic?)

4. gdymowa o czyms, co ma si€ $,ydarzy6 w przyszloSci, i wl,nika to z konrekstu $,ypowiedzi.

Przyklad Reser Kerstin till Warszawa imorgon? (Czy Kersrin jedzie jutro do Warszawy?)
HtlI dags sriger du upp imorgon? (O kt6rej wstajesz jutro rano?)
 iwiczenia 41

11 ljobier/iudn)i,n\,,,d-ierF"",,n:ei'r\m.BUH\lq.Hl\{. l\.\ l\.'PRl\L{. l4'{.'rRl\\. bo.

I I At?BITA, S]U\CA! IALA,
'
inte s5 snabbt som Emma.
2 Irar inte pa veckoslutet-
I Dcras barnbarn tre biicker i veckan.
du inte brev till mig?
5 I'c1' inre i T.un.l utan i Malmri.
6 Iohanna til1 Krera i sommar.
7 ni juisinger pn julafton?
8 Mark aldrig sina smutsiga strumpor
I ni arabiska hemma?
ni inte tiinderna \.arie dag?

1, I lu/Tdanidpr/e,zq,eip1r rrriaLlopuda'y.hzdanruierdza.lth.
LL p',t1n|o1 I enndr drrar pa .ina trar r'.
'
NEGATION: Lennart vantar inte pa sina barn.
FRAGA: Viintar Lennart p5 sina barn?

, Vnrmor l,lgar goJa ki,,,bu la,.

N:
F:
: Uno torkar kliiderna prl vinder.
N:
F:
I Jonas berattar roliSa histoier.
N:
F:
+ larfar dricker alltid vin till naten.
N:
F:
: Kocken steker 1ax i kijlct-
N:
F:

12 LIoz zdania z poct,n1.h clemcntor, rozpoczynajqr zdanie od zaznaczoDeuo slowa.

l.) ttzyttAd melar \4,i Brirr rr;, d.'g. rag,r'na
Malar Mai'Britt naglarna varie dag?

en gang i veckal?/U11a/ger/till biblioteket

inte/anvander/varfiir/du,/torktumlaren?

i Polen/ofta/regnar/det/pa sommaren?

aftiren,/iippnar/nar/pa ldrdag?

kassar,'t 1ga/allrid/pappa/st:i11er/i korridorcn.

 Czas przeszlo-te ra i n iejs zy
Perfekt

Czas perJeht naleLy do systemu czas6w terazniejszych (prcsenssystemet), co oznacza, ie ui,'wany jest w kon-
tekscie terarniejszo6ci. Na jgzyk polski tlumaczy siq go w niekr6rych uwadkach jako czas terainieiszy,
w innych jako czas przeszly.

El P.lreh jest czasem zlo;ontrn jego orzeczenie sklada sie z dw6ch czlon6w: sl6wka pomomiczego HAR oraz
I tormy czasownika supinun. Orzeczenie ma tC sama posta6 dla wszl'stkich os6b gramatycznych.

HAR + SUPINUM = ORZECZENIE W CZASIE PERFEKT

P)'tania tworzy si€ przez inwersje (slSwko pomocnicze HAR puestawiane jest przed podmioo, a zdania
przecz4ce pnez przecze[ie INTE stawiane po HAR.

Przyklad Beata har studerat svenska. (Beata studiowala szwedzki.)

Har Beata studerat svenska? (Czy Beata studiowala szwedzki?)
Beata har inte student svenska. (Beata nie studiowala szwedzkiego.)

f Cza\u pel lekt fi.wamy, m6wi4c o:

1. czytntoici przeszlei zaloiczonej, nieosadzonej w konkretnlan czasie w przeszlo6cij skutki tej czFnoSci
trwal4 nadal.
Przyklad Radion har gatt sdnder. (Radio siA popsulo.)
Har du varit i Sverige? (Byle6 w Szwecji?)
lag har aldrig sett en orm- (Nigdy nie widzialam w9ra.)
Jag har bott i Norge- (Mieszkalam w Norwegii.)

2. czy[lJo(.i rczpoczete; w przeszlo6ci i wciai trwaj4cej w chwili, gdy o niej mowa.

Przyklad Vi har last svenska i ett ar nu. (Uczymy siQ szwedzkiego od roku.)
Har ni varit har i en timme? (Jeste6cie tu od godziny?)

3. cz),nno6ci powrarzan€j w przedziale czasow].m trwaj4cym do momentu wlpowiedzi.

Przyklad Jag har besdkt mormor varannan dag den her veckan. (W tl1n tygodniu odwiedzalem babcie co drugi
dzie6.)
Jag har fitat med honom tve gAnger den har manaden. (W t),m mi€siacu pilem z nim kauQ dwa
razy.\

4. cz).nno6ci zakoiczonei dopiero w przyszlosci.

Przyklad Nar du (har) slutat, ring till oss. (Kiedy skoilczysz, zadzworl do nas.)
Om de (har) kommit, ska vi ata lunch rillsammans. (Kiedy pryjd4, zjemy razem obiad.)

Uwagal W czasie perfekr w zdadach podrzednych w pi6mie znika sl6wko pomocnicze har.

rog

t
,tt, tt
 (wiczenia 42

,1 OdpouiFdrnJo\riniuh,za.iFl',,/.#,.ko/).r ,j",,,.z.,.ownito$.t\{iTAHARrT.Atq\4tDDAU,
zY' tl. l 1,,tr1-11 516 r rpoe lrl,tct, otL-ra Ircrni oL, n,+l,rsuca,l,r,4la oll, cIm,r sIc, lonra uArr,
fA xflloBB,IoccA, LAGA (6'[TBUr-LAR.
Przyklad Varfiir:ir du se ghd? Jaghar sift mi(.

I Varf6r er du sA fin? Jag

, Varfdr ar Adam se meft? Han
I Varfdr er de se berusade? Dc
4 Varfdr ar pojkcn sa ren? Han
5 Vafdr ar matan se riid? Iag den.
6 Vaddr ut?
ser husct se nyrt Farbror det.
7 Varfijr er far saglad? Han
8 Varfijr luktar det se goft i kijket? Hon
9 Varfiir ar du sa trijrt? Jag
10 Varfiir ar Emil sl svertig? Han

, , I zupelnii dialogi i za.o$ nikami w,,,r.ie pet1etu lub yerenun.

LtL
SI
du (1) "Sa som i himmelen"?
lac Q) den nAr jag var i Sverige.

du (:) i Uppsala?
luc (4) der fiir lange sen.
STRYKA
du redan (5)
- Iac (6) den ig5r.
TORKA
du (7) tallrikarna?
- Ias(8) dem direkt efter maten.
KLIPPA SIG
Mikael (e) ?
- Han (10) fdre festen haromdagen.

, 2 Uloizdania$ edsie poiekt i peteitum z podanymi czasownikami, dobierajEc odpowiednie okre6le

Przyklad iag/tdffa honom/den har veckan/frirra i€ckan

Jag har traffat honom den her veckan.
Jag tr:iffad€ honom fi,rra veckan.

1 steka falukoiv/den har veckan/16r en vecka sen

, aka utomlands/i arlfdr ett lr sen

3 flytta/i sommar/i somras

4 besdka farfridldrarna/idag/fiir cn vecka sen

ro9
 5 poso by wy r a2ania przy szloici
Futurum

W jgzyku szwcdzkim istuieje kilka sposob6w m6wlcnia o prztrszloici. Jcdnym z najpopulamiejszych jesr
uiycie czasu terainicjszego presens wraz z okre3leniem czasu odnosz4cym siq jednoznacznie do przyszlo6ci
(patz rozdzial 4'l) .

P,zykiad lag reser till Grcllaud i iuui. (W czerr.c jadE do Grccii.)

Imorgon kommcr Inga. (lutro przychodzi InSa.)

Irne sposoby $f,raicniar4durunr to zastosorvanie czasoivrik6w posilkowych KOMMER \ I l, S\A, i A^KtR

B oraz bezokoli.zhika

1, KOMMER ATT + BEZOXO],ICZNIK = ORZECZEN]E WYRAZAI4CE PRZYSZT,OS(

Konstrukcia ta rvyraia pzypuszczerie m6wiqce{o, progrozq, przewidy{anie.

Przyklad Detkomncr att reg[a snar.. (Zaraz bEdzie pada6.)

Morfar kommer att bli tuisk. (DziadekbEdzlc zdro$y.)

2, SKA + BEZOXO],ICZ]{IK = ORZECZLNIE WYRAZAIACE PRZYSZT-OS'

Konstrukcja ta stosowana jest wtedy, gdy czynno66 podlega $.oli podmiotu 1ub kogos innego.

Prvktai A]]a ska vara narvarande pa lektionen pn fredag. (Na lekcji $. piqtck wszyscy majaby6 obecni.)
lag ska bijria en datakurs. (P6jdE na kurs komputerowy.)

3, TANKER + BEZOKOLICZ\IK = ORZI](]ZENIE WYRAZA]ACtr PRZYSZLOSC

Konstrukcja ta ryraZa plany i zamiar_v poclmioru.

.D'zykr,d Vi tenker salia vAr gamla legenher. (Zamierzamy sprzedai nasze stare mieszkarie.)
Vad *inker ni giira pe sdndag? (Co zamicrzacie robi6 w niedzielq?)

\\\\
rI{
ilr
 iwiczenia 43

Wybierz odpor!iedni spos6b wlraZenia przyszlo6ci.

3.1
1 Jag tycker Bo till tandlekare, han ar sA duktig.
a tanker studem b ska studera ( studerar

: Du bra i din nya klass, trdstade leraren.

a kanner dig b komner ari kenna dig c tenker kenra dig

90 ar om tre dagar.
a fyller b slta fylla ckommer att fylla

a Din tjcj om du siir slut med henne.

aska greta btankcrgr6ta cko mer atr greta

s 'l'lget kvart ijver tio.

aska avge b kommer att avge ( avger

6 Mamma, vad till festen?

a kommcr jag att ta pa mig b ska jag ta pA mig . 6nker jag ta pa mig

7 Du den ratten ner du smakar delt.

a ska gilla b kommer att gilla . gillar

8 E\,?. vilka skor ?

a.k"."g kbpa o kornmer jig d,r \dpd (kdperjrs

9 At inte de epplenalDu dem fdrsil

a rv:inar b kommer att w:itta c ska tvatta

,o Kr_va pa digl Dr1 om negra dagar.

a blir frisk b ska bli frisk c kommer art bli ftisk

, | / Jpelnij dialoei odpo!\ iFdniq lor mil .,,d.o$ nika wyr didia, q pr,,).71o- .

N;ir /1/ (tylla) du er, Yvonne?

Pa rcrsdag /2/ (tli) jag 15.
vem /:/ Ojuda) du?
Ilela vArt gang.
vad /a/ (fe) vi att ata?
Pizza och prinsessdrta.
Det /5/ (bli) kull

- Vad /6/ (gdra)

- lag /7/ (resa) till lralicn i iuni.
- finil
Vad
- Vem /8/ (nka) du n1cd?
- Nagra vlinner tanker /9/ (fdlja) med.
- /10/ (surfa) n;?
- Sj:ilvklartl
 System czas6w przeszlychi czas przeszly
Preteritumsystemet och preteritum

Czas przeszly (preterinm) znajduie sig w relacji temporalnejz czasami: z aqzeszltm (p sk:uanLperfekt) oftz
przpzlym w przeszlo6ci (futuum preteain m).

WTEDY
czas zaprzeszly czas przeszty czas przyszly
(ptushtamperfekt\ (preteitum\ w przeszlosci
( fuauum pretninm)

f!
u
Budowa orzeczenia w czasie przeszllan polega na dodaniu do tematu czasowdka koic6w1.i w czasownikach
slabych lub zmianie samogloski rematycznej w czasownikach mocnych (panz rozdzialy 3?-4O). Pyrarria
tworzy si€ przez inwersje, a zdania ptzeczTce przez .uiyc:e przeczenia INTE bezpo6rednio po orzeczeniu.
Otzeczenie ma t9 sam4 postad we wszystkich osobach gmmatycznych.

Przyklad lohan slutade arbeta fih wa manader sen. (fohan przestal pracowa6 przez dwoma miesi4cami.)
ci€k ni pe teatem i siindags? (Poszliscie do tearu w zeszl4 niedziela?)
Boken harullade inte om faglar i Aftika. (Ksi4zka nie opowiadala o ptakach w Alryce.)

Czas\t pleteritum fit warnyl

C
1. referuiac $l.daizenia z pzeszlo6ci okre6lonej czasowo.
Przyklad De lade rer fabihen ftir fem ir sen. (Przed pifcioma laty zamkngli fabryke.)
I torsdags besiikte vi farfitr?ildmma. (W zeszly czwartek odwiedzili6my dziadk6w.)

2. m6wiac o zakoliczonych wydarzeniach.

Pnyktad Vi balade en massa pepparkakoi. (Upieklismy mn6stwo pierdczk6w.)
Vi bitiade i tid. (Zaczeli6my ra czas.)

3. w opowiadaniu.
Przyklad Han berattade om sin ungdom. Redan som en liten pojke jobbade han mycket. Han tvattade bilar ocb
klippte gdsmattor. Pa det sattet hjalpte han sina ftraldrar.
(Opowiadal o swojej mlodoSci. JuZ iako maly chlopiec du2o praconal. Myl samochody i kosil tranniki.
W ten spos6b pomagal rcdzicom.)

4. w pewnych zwrotach dumaczonych w jgzyku polskim w czasie terazniejszFr.

Przyklad Det var sant. (To iest prawda.)
Det r gott. (To jest dobre.)
 iwiczenia 44

/ek.ztala onos iaddn,e na, rdt prTF'rl\. /nriFr i' ,..'

.l'l
Pr

Annika (1) har en iobbig dag. Hon (2) tar tunneli'..::. : . r ir\rer till buss. Se-
dan (4) handlar hon mcllan k1 10 och 12. Annila : . :,: , - ,: r:. r och en modern
hatt. Efter en rid (6) kanner hon sighungrig och (;) irE!:.:. .: .- :. r.il prinsesstarta.
Hon (8) ler och (9) sluter dgoner. Det (10) smakar sa gor:: :: : ,: .: :i: rill och (12) fAr
skuldkanslor. -{nnika (13) bantar men det (14) ar iu en s}rii..
' :: :-.ller irl
1. hade 2. 3. 4-
h 6. 7E, 9.
'11. 1,2. 13. 14.

Dobier/ i ndmien w,7d-ie przewlym cza.ounitri: t,l ov\4A. corc' Pc' I r' I
.., TRANA, PL ISA, SLALKA, LA\A,

1 Ingen mig att fijrbcreda festen.

2 l,aget inte mycket igar'
3 Fijnstren ar sa rena eftersom staderskar dem igar'
4 Anna lamPan och somnade.
5 Arne oss 1000 kronor som vi misrc ge tilbaka inom ett Ar'
6 Berii bcnet och kunde inte Aka skidor.
7 Barnet sig i pannan och bajrjade storgrlta
s Flickan en bolltill kamraterna.
9 Ftir nSgra
- Ar sedau han tiugo cigaretter om dagen'
,; I"e skealespelarens nann och kunde inie komma pa der under hela filmen'

t Wvbrcrz Drawidlowv tzdrownil.

.)
1 Hvllan fiill och itu pe gol'!ct.
a ber b gick ( band
och solade oss hela dagen
a lade u log c lAg
3 Liirarenblev Iiid i ansiktet och pi elcvema
a skrek b skrev c skr.it
a Vart lag
a vann b valde vande
c

5 Solen hela dagen och himlen var utan moln.

a siitnk b sken c sjdng
5 IIan sin tiu som begerde en skilsmassa.
, sved b svor . svek
7 Jag fli..kans hand innan hon fiil1.
a gned b Sret c grep
8 Mormor Nattade mina kiolar och sedan
a striickte b sirrik c strddde
9 Klockan tolv och alla spijken gick ut ur garderoben'
a slog b stod . sdllde
ro Pojken hadc inte lust att prata med oss och hela kvellen.
a tog b rjdt . teg

rrl
 Czas zaprzeszly
Pluskvamperfekt

Czas zaprzeszly-naler.r' do sysremu czas6w ptzesztych, co oz*acz Ze u2y,vany

A , iest w odniesieniu do czasu
't pt etetitum. Jezykpol\ki posiada jeden czas Vzeszty, stqd plusb)ampefekt tlJimaszorlly jest tak samo jak prf
ierirurn (lub w dekt6rych wrypadkach perfekt), a jego specyfike poAkr;Slaja okeslenia czasu lub
konteksr.

Ptuskvanperkkt.ro czas zlo;ony - jego_orzeczenie sklada siQ ze sl6wka pomocniczego HADD

B
v Orzet zenie ma iedna torm( dta w.,zysrkir h orob gramar), znych.
oraz supinur..

HADE + SUPINUM = oRZECZENIE w CZASIE PLUSKVAMPERFEKT

Pytania tworzy si9 przez inwersjg (sl6wko pomocnicze HADE przestawiane

iesr pzed podmiot), a zdania
pfleczqce przez przeczenie INTE srawiane po HADE.

Przyklad Maria hade arbetat i Lund fijre kliget. (przed wojn4 Maria pracowala w Lund.)
Hade Mada arbetat i Lund firre kriger? (Czy Maria pracowala w Lund przed wojn4?)
Maria hade inte arbetat i Lund titre }riger. (Maria nie pracowata wfund przed wojnq.)

( czasu plush|omperlerrr uiywamy, opisujEc czynno6e rub stan sprzed innei czynnosci lub
stanu wlraionegr,
- w pteteritum-

Przyklad laghade tvattat handema innan jag at lunch. (Umylam rAce, zanim zjadtam lunch.)
Han fly'ttade fr6n UmeS der han hade bott i flera dr. (Wlprowadzil sig z Umei, gdzie mieszkal przez
wiele 1at.)
Emma tar p6 gott humr;r i morse. Hon hade sovit gott hela natten. (Emma byla rano w dobnrr
humorze. Przespala dobze cal4 noc.)

W zdaniach podrz9dnych znika w pismie sl6wko pomocnicze HADE.

D
Pnyktad Om du (hade) betr mig, hade jag hjiilpr dig med detsamma. (Gdyby6 byt mnie poprosil,
od razu b1n:
ci pomogla.)
 iwiczenia 45

E1 I loi /ddnia z podanlch elernrn ou. kurzy.rdjq, / , za.o$ l,/tr.lzrd nft tPk'
"n7
prcrc,itua
).I p,,ytl"d aVi iirdlrulo.r btappd LIi.LJ
Nar vi hade etit frukost, diskade pappa.

1aPeter/kommahe b laga mat

, a Mamma/ata smiirges b lesa ddning

] a Vi ddmm'ugd ruurme, b \arnJ v;Yrerna

a a Vi/tjena stora pengar b byta legenhet

I a Monika/vakna b s:itta pe kaffe

6 a Vi/salja villan b eka jorden runt

z a Bonden/mj<,lka korna b mata kaninerna

8 a Tomten/dricka ail b dela ut julklappar

9 a Vi/lasa alla obligatoriska biicker b ta examen

a Sara/stiga upp b hijra nlgon frammande sj nga i badrummet

Uzupelnii dialog czasownikami w czasle preteitumlLrb ph.shttLnperfekt.

5.2
Nbr /1/ (bli) du pensionerad?
I !ol, eftcr att jag /2/ (arbcia) i fabriken i 30 lr.
/3/ (fa) du negonting i present?
- Direktdren /4/ (ge) mig en guldklocka och /5/ Oe1la)
avskedstal.
- Innan jag /6/ (ga) ur labriken sista gAngen, /7/ (saga) jae adjtj
till mina kamrater.
- /8/ (vara) du ledsen?
- Inte allsl lag /9/ (spara) en viss summa innan jag /10/ (bli)
pensioner. Nu ska iag resa jorden runt!

1r5
 Czas przyszly w przeszloici
Futurum preteritum

Czas przyszly w przeszlosci naleiy do systemu c zas6w przeszlych (prctetitumrsrcmei,

co ozlacza, ie znaj-
duie zasro*ooanie u r.la, ii do Lra.u pr/e..,lcgo prueritum.

Jest to czas zlozony, kt6rego dwuczlororve orzeczenie sklaala si9 z czasownika posflkov.ego sKUr-LE oraz
B bezokolicznika.

SKULLE + BEZOKOI,ICZNIK = ORZECZENIE W CZASIE TUTURUM PRE,I.ERITUM

Przykiad Britta berettade att hon skulle byta jobb inom en manad. (Britta opowiadala, ie
w ciAg! miesiqca
zmieni prace.)
Familjen iovade a. de skulle srddja Kalle fi jande er. (Rodzina obiecala, ie bgdzie wspieraa
Kalleso
r lolejnl, h larrLh..7

C?ds, tuturum_ere* irum uilyamy, m6wi4c o czynnosci przyszlej u, oalniesieniu alo czasu
C
r .ama , Tvnnuii nalei\ do prTe.Tluici h .hu ili. gdy o niej mnwJ.
pr.a teritum, choa

Przvklad A]]a elever var pa gott humiir efte."om de sku e sluta skoran om tva veckor. (wszyscy
uczniowie byli
w dobrym humorze, gdyi za dwa tygodnie koiczyli szkole.)
Birgitta var mycket ledsen. Hon:lulle s}iti:r srrj nlsta rlag. lBirgina byta baralzo smutna. NastQpnego
dnia sic rozwodzila.)

Czas przyszly w pzeszlo6ci znaiduje rei zastosowanie w rrybie warunlowym oraz w mowie zaleinej_
D
Przykrad Jag skulle komma om jag btevbjuden. (przysztabym, gdyby mnie zaproszono.)
Uno sa aft han skulle reparera ver Tv. (Uno powiedziat, ie naprawi nasz telewizor)

t t-'
sl(rrllc + !g7ei6e1;a,r;1

n5
 iwiczenia 46

1l Z'l I podarrrch *ros ul^z zdini, \\./d.r, t'?tp,in'noH/ ttuurun ptPtP'itun.

0. I p,lr1;u6 a ni,ck,h,Fn rrila nertn.r o ,\.keda 100 per.oner nJ-ra ddg
Direktdren rdkte nerviist eftersomhan skulle avskeda 100 personer nesta dag.

r a Ulla/ha brattom b hamta barnen tidigare

2 a l,ena/bli nends b tenia i matte

3 a Jonas/vara sur b laga mat igcn

4 a M:irit/komma tidigare hem b tvatta alla fiinster ftire pisken

5 a Fijraldrarna^ijpa nya tallrikar b tiirbereda ett stort kalas

wybierz prawidlowa odpowiedz.

.2
r NAr Kristina slrtexamen, fick hon jobb med dersamma.
a har klarat b hade klarat c sku11e klara

2 Vi Akte till Arlanda eftersom vi tifl London.

a har flugir b skulle flyga c hade fl gir

I Jag mig inte bra i lijrdags morse.

a kandc b har kant c skulle kanna

a Niir jag efter festen,lade jag mig klockan 12.

a har st:idat b skulle stada c hade stadat

5 Maja hiill p6 att kla sig fint fijr hon pa festen.

agick b skulle ga c har gltt

6 Moster ett tyg och sydde en fin jacka ti]] mig.

a har kdpt skulle kijpa r hade kijpt
b

7 Vera \.enner frln ohnd lovade au de oss regelburdet.

a besiikte b hade besiikt . skulle besrika

8l"I] en dverr abkrnde presenr hiromdagen.

a har fett b fick c hade faft

9 Ulla cnvisades med att hon aldrig h5ret.

a skulle farga b fargar r ska ftirga

10 Kijttet blev mdrt ner jag det i ugnen i flera tinmar

a har stekt b hade stekt c skdle steka

n1
 Czasowniki modalne w czasie przeszlym
Modala hjilpverb i preteritum

Czasownild modalne posiadaj4, podobnie iak inne czasowniki, formy przeszle. Ic]Ir znaczerlie ztajdziesz

Bezokolicznik Czas telaz'Iieiszy St pl""

biir borde
kunde
mSste mest

ska(1) skulle
viI vi11e velat
"ilju
fA f& fick fatt

FotI.r.y sr?itun czasownik6w modalnych s4 bardzo rzadko u21wane.

B
Przyklad Adam ville inte hjalpa mig. (Adam nie chcial mi pomdc.)
Jag kunde inte simma de. (Wtedy nie pouafilem plprae.)
Igar ma$e iag jobba fral1 kl. 6. (Wczorai musialam pracowa6 od godziny 6.)

f: Czasowrik SXULLE ui,,wany jest w zwrotach grzecznosciowych, zw.rotach r.\,.,:raLalqcych nasze zyczenia,
a talr2e w orzeczenrach czas\, fututufi prcrcrirum (pa\ rczdzial4b).

Przyklad Skulle du vilia ata en macka? (Chcialaby6 zjese kaoapka?)

Iag skulle gama lyssna pa Chopin. (Chgtnie posluchalabl'rn Chopina.)
Annika var sur darfijr att hon skulle dammsuga hela huset. (Annila byla niezadowolona, gdyi miala
odkurzy6 caly dom.)
 iwiczenia 47

7L 1I Ulo, zdania z nastspujaryrh etement6w, rozpoczynajqc zdania od zaznaczonego slowa.

p,,y*"a med inre lundL aka rillrear"rn o.. l;raren
Leraren kunde inte aka med oss till teatern.

kunde/Lasse/inte/lAxorna/?/tidigarc/gijra

behr;vde/inrc/jagi hans/ratta/rppsats

lamna/?/varfiir/du/meste/familjen

Lena/till sin make/aldrig/skriva/ville/mejl

5 borde/be/han/sina fiireldrar/om ursnkr

6 brukade/varje dag/vi/sin1ma/i havet

7 fick/de/aldrig/bilen/ft amfilr huset/parkera

8 maste/mormor/igar/diska/ef rer kalaser/i tva rimmar

t},.verr/inte/kunde/cle\-en/saga sanningen

skulle/ni/dricka/?/vilja/lite te

I rupelnii /ddniar,,a.nwnik.,mi modaln\mi u, ta,te p,ereriruq.

.2
r Varfijr (vill) du inte se filmen?
, Bamen (kan) inte sova eftersom det var fdr hdgljuft.
3 lag (brukar) g6 p6 teater 2 gnnger i mhnaden.
a Vi (maste) betala h,,1an och darfijr lanade vi pengar.
5 Barnen (bdr) iita mera vitaminer.
6 Nerhan trom till svc,igc (kan) han inte prata negra fternmande sprnk.
z cunilla (vi11) bli tandl;ikare nar hon var en liren flicka.
8 Vad (brr*a) ni gajra pa veckosluten niir ni jobbade i Grekland?
9 Ingen i klassen (kan) lijsa problemet, der var fijr svert.
ro Lennart (vill) kilpa en ny bil men han iindrade sig.

{\I't.
.)2
I zupclnij dialoq,,,a.ouril""ni: BoRDt. \4 \ t, I L, \K|,LLL, t I \DF

GuDnar, du smakade inte pa min tarta igerl

- Fdrlet, mormor. lag (1) ata den men ias (2) irte. lag var rcdan sa maftl
-ou() ata atminstone en liten bit! En fin chokladtarra efter min mormors recept
- Det var synd, men ielr (a) iag ata lite mindrc. Jag hade ju etit se mycket fdre

-.fa, och du (5) till en fest till, om jag minns raft. Min stackars lille pojke.

rr9
 Czasownik

Nar affliren?
a stiing b iippm ( stanger d stanga
hiigre! Jag hdr ingenting.
aTal bTala . Sjunga d Skdka

Igat mormor kdttbullar till middag.

a stek b stekt c stekte d steker

Se pahimlen!]ag tlor att det

a regnar b kommer att regna ( regnat d regna

Anna armen och kutrde inte fdlia med oss.

a bryter bbry.t c hade brutit d biutit
Lena, du spela fiol?
a Kan b Vilja c Behdver d Kunna

7 Vi brukar pa teater en geng i manaden.

a gick b ge c gatt d gar

8 Igtu vi 5 bakelser var!

aat b ir . atit d har etit
9 Eva lovade att hon efter maten.
a har diskat b diskai ( skulle diska dskadiska

rc Nar iag det har testet, ska iag ga och promenera.

a ar.slutade b arsluta c har avslutat d hade a\.'slutat

r Har du alla skjortor?

asrryk b srryka ( strukit d stlbk

12 Hur ofta du heret?

a klippa b tvattat G klippt d tvafiar

13 Har du uron aDds negon gang?

a varit b vara (var d varat

vi satt och morgontidningar.

a skiv b Uste c Dst d skrivit

De bilen innan de Akte till klrkan.

a har wefiat bhade wattat c tvattat d ska tvatta

15 Hui tinge i Malmd?

a ni bor bharnibott rnibodde dbottni
11 Har du redar den hiir filmen?
a sagt b seg . se d sett

r8 Fdrm veckan vi slutligen huset.

a s?ilj bselt (sald d salde
 Czasownik

19 Var har du nycklarna?

a lagr b legat c la d hgg

Gunnar var p6 gott humijr igtu cftcrsom ha11

a f:ir b hade fiitt c har fett d fi
inte fdr mlg, du meste lira dig att tala saDningl
a Ler b Ljuga c I-jije d Ljug

I morse dc inrc hj:ilpa mig.

a kan b ville . vill d kunnat

2) G n kom och bilrjadc pa oss.

a skrek b skrik ( skrikit d skrika

inte med matenl sa mamma.

a Lek b Leka c Lekt d Lett

25 Teger om 10 minuter
a har avgatt b avgick c avger d avgatt
48-55
Szyk zdania
Ordfoljd
 Zdania gl6wne t
Huvudsatser r

zdanie glawne (hur.udsaro moie by6l

;\
1. samodzielnym zdanicm pojed],nczym.
Przyklad Berit boEtar tandcrna varje morgon. (Berit codziennic myic zaby-)

2. czlonem nadrzednym w zdaniu zloionym podrzednie.

Przyklad Berit borstar tenderna varje morgon eftersom hon gillar nAr de et \.ita. (Berit codziennie myje zeb\.
bo lubi, gdy s4 biale.)

J. jednl,In ,,e zLIrn w rrn.L,nku !..polr,,qLIno:ci.

PEyklad Berit borstar tanderna varje morgon och ater inte godis. (Berit codziennie myje zgby i nie it
dodyczy.)

Cz96ci zdaniaw zdariu gl6wnym maj4w jqzyku szwedzkim ustalon4 kolejno6a, kt6ra jestbardzo istotna dl;
B zrozumienia przekazl.wanych tre6ci. Podstawowe zasady to:

1. Czasownik (tzw.lnir nrb, czyli forma yesens, preterium oraz imperarir) stoi na drugim miejscu w zda
niach twierdz4cych i pytaniach szczeg6lowych, a na miejscu pierwszym w pytaniach gl6wnych oraz trybie
rozkazujqcym (impelanl). Drugi czaso rik okeslany jest iako inlni l,e/b. Do tcj karegorii na1ei4 form\:
infinitit, - bezokolicznik srpin&m lbrma czasownika slu,qca do budowy ctas6w petfekt i plltsklanper.feh-
parricrp - in1iesl6w. Jego pozycja w rabeli znajdujacej sie poniiej oznaczona jest numerem 5.
2. Okolicznik zdaniowy, zwany wgdrujacym (r,aruban(le advetbiausatsadrelDia,, m.in. sl6wko negujqce in...
sl6wka czestotliwosci, n p. ofta, aldtig, ibldnd, r.iekt6re przysl6wki, np. fi//eslen, D.i/o), w zdaniach g16wnyc1:
stoi na czwartym miejscu-
3. Piemsze miejsce z zdaniu gl6wnym naz]ryane jest tundamentem. Czesto zajmuje je podmiot, a1e mo2.
to by6 inna czc56 zdania. Czasownik (finit wrb) r,ie zmienia pozycji w zdaniu (patrz zdania 2 i 3). Gdy pod-
miot stoi wfundamencie zdania twierdz4cego, szyk okre6lany jest jako prosty (/a[ rrdliira), gdy ftlndamen:
zajmuje inna c2956 zdania, szyk okresla sie jako o dwrbcony (onwtind orulfdljtl).

c KolejnoSi czeSci zdania w zdaniach 916 nych wygl4da nastqpuj4co:

4. Okolicznik 5. Czasomik 2
8. Okolicznik
lfituit t/b)
l lus irte laga

2.Vi ger < pabio

3It rll gar pd bio

4. Vadiir tycker dr
5. Gillar glass?

fr6n dagis
6. Hemta idag!

1. Nie umiem gotowaa. 2. ldzieny do kina wieczorem. 3. wieczorem idziemy do kina. ,[. Dlaczego nas ni€
lubisz? 5. Lubicie lody? 6. Odbierz dzisiaj dzieci z przedszkolal

w j€zyku polskim istniej4 zdaria bezpodmiotowe, co nie jest moZliwe w jezyku szwedzkim, gdzie zdanie
musi zawiera6 podmioi i orzeczeuie. Czasami jcst to tzw. podmiot lormalny DET.

PEyktad Det regnar. (Pada.)

 iwiczenia 48

.,.,,,'
48 . 1 i);;i;1[5ll rTiJ"'i]i" '"
1 Min gamla vaska har gart sajDcler.
, IeAr gick den sijndcr.
l Dartiir viue jag intc ge dll lAkaren.
Efter manga er etcrvande hor hem.
jnget pass n1cd sig.
5 Han hade
6 Det var lett att komna dverens.
7 Eva he er alltid mcd oss.
8 om en vecka eker vi till bcrgen.
9 Av min mormor fick vi cn stor present.
J"e ml.re.rb$lur + der n)r rpln.ld lilmen.

mieFcu zdania
8.2 };il,'i:[?i['#iill].",Xi:ffidnim
olle kan inte hoppa hijgst i klasscn.

aldrig: Vi ater frukost klockan 7.

ofta: De simmade i simbassangei.
3 intc: lanne har sett en elefant.
4 bara: De har st lit 5 kronorl
t alltid: Hela klassen klagar pa marteleraren.
6 inte: Iag v aka ti1l Kana eiiarna.
7 fijrresten: Det var irgen intressant film.
8 illdn: \ r l'i, r rrdr n5 tilmer den h;r \ e, kan.
9 redan: Mormor har diskat allt.
ry.varr: De hade 5kt pa semcster

6 ) l'rzeoisz zd^Lia twier.lzace. umieszczaj4c w fundamencie wytluszczonq c2936 zdania

6 .) p,.y;tud Man kan illan se bra litm". pi tio. ra r,lo t u,', man snlhn sebra filmer'
r Mnnga bi;cker stir i bokhyllan.
2 Tre barn satt utanfiii huset.
3 Vi bmkar cykla pi viren.
4 De har sovit hela siindagen.
5 Manniskor har menga cyklar i Kina.
6 Vi traffas nastan varje kve[.
7 Hela familien aker ti11 Sverige i jul.
8 Hela familien eker till Sverige i jul.
e Vi fick en fin bil igar.
ro Vi fick en hn bil igdr.
 Zdania gl6wne z. 5p6jni ki wsp6lrzqd noici
Huvudsatser 2. Samordnande konjunktioner

Zdania g16wne mog4 byd zlo2one w stosunku !4sp6lrzedno6ci. tqczq je w6wczas tzw. sp6jniki sp6lrzedno6ci
(sanmdande honlnktioner). Oba zdania g16wne w tyrn ukladzie zdaf zloionych zachowuja szyk zaprezento-
wany w popzednim rozdziale.

Prryklad Bdtta drskar och hennes man jobbar i tradgerden. (B tta zm),.wa naczynia, a jei mqi pracuje
w ogrodzie.)
fag skutle villa balo pepparkakor men jag har inget mjijl. (Chcialab),rn upiec pierniczki, ale nie mam
-aki)
Jag har inget mjdl sa jag meste ga til affliren. (Nie mam mEki, wigc musze p6jst do sklepu.)

Do naipopularnieiszych sp6jnil6w v/sp6llzadnosci nalei4: oCH (r, MEN (ale), ELLER (lub), FoR (ponie-
B \ ai). sA (wiqr).

c fe51ifundament drugiego zdania iest pusty, po sp6jniku OCH nie musimy powtarzad podmiotu. cdy zaimu
je go inna c2956 zdania, podmiot naleiy powt6rzya.

Przyklad Jag lagar mat och diskar.

IAg lagar mat och sedan diskar i4g.

Skladnia zda6 gl6wnych wsp6hz9dnie zloionych w1.gl4da nasrepuj4co (F - tundament, O - orzeczenie, Po

- podmiot, O.zd. - okolicznik zdanio\trry, Czz - drugi czasou k, Prz - przyimek, D - dopelnienie, Ok - oko-
licznik, Sp.w. - sp6jnik wsp6hzadnosci):

F o (6i) cz2 (infin) D ok I o (lin)

FdR

ocH

3. Ni gA ELLEX

1. Per zwykle nie pomaga mi, bo jest leniwy. 2. ]est chora i dlatego jedzie do domu. 3. Moiecie tam i56]ub
tu zosta6.

Uwagal W mieiscu dopelnienia moie wystQpowa6 te2 orzecznik (1) lub podmiot wlasciwy (2).

PEyktad 1. Asa blk mer och mer nervds varje dag. (,{sa jest kazdego dnia comz bardziel nerwowa.)
2. Det finns manga tardlakare i den h?ir stan sa €n av dem kan hj:ilpa dig. (W tym mie6cie jesr wielu
dentyst6w, wiec jeden z nich moie ci pom6c.)

Uwaga! Okolicznild odpowiadaj4 w kolejno6ci na pytania: jak? gdzie? kiedy? dlaczego?

Przy&lad Vi kan komma till skolan pa sitndag. (Mo2emy przyiSd do szkoly w niedzielg.)
Vi plockade blebar mycket snabbt pe eftermiddagen. (Zbierali6my jagody bardzo szybko po poludniu.)
 .T
il

iwiczenia 49

9.1
":i,x)"ll'""'
Du kan skriva ett brev eller
De har inga problem s6
3Ni kan ta buss el1er
Hon kan ta medicinen eller
5 Gunilla sceker skinka och
6 Vi sku11e garna betala men
7 Du borde inte fdrlova dig fijr
8 De har inte sparat negra pengar
9 Emma hade daliga betyg
hans syskon pratar 4 sprik
b hennes man kLir en julgran
vara pengar har tagit slut
d det blir ingen Polenresa
e han elskar inte dig
f dnga honom
c deras liv ar fint och enkelt
sa h hon ska aldrig Lisa till liikare
se i hon kommer att bli sjuk imorgon

ionas kan irte lam sig eft frammande j ika med vAt hil
sprikmen

Z podanyrh€lementow ulti zdania wsp6kzadnie zloione polEczone sp6inikiem oCH Z!t166 uwage,
O
/'' 7 l'ed' nndmiot -iq pomarra. d Ii.J) ie.r pomini(ry w drLrgim z.laniu.
Pnyklad Bosse: 1) vaknar 2) stiger upp.
Bosse vaknar och stiger upp.
Bosse 1) vaknar 2) Iite senare/stiger upp
Bosse vaknar och lite senare stiger han upp.

r fag: 1) kommer hem 2) ringer till mina viinner.

: Lasse: 1) lagar bilen b) fie timmar senare/aker rill landet.

I KnuL 1) ger hemifran 2) gnr pA disko

4 MonJ. l) ;r rrdII 2\ g;r rill \eng.

5 Mats: 1) reparerar TV 2) en hel kvall/tittar pe filmer

6 Jenny: 1) ater middag 2) pratar i mobil

Karolina: 1) handlar mat 2) pe kvallen/laga( middag

Tina: :l) vaknar 2) sedan/baddar

oian: 1) aker til Karlskrona 2) fiskar

ro Ritar 1) hiilsar pi sina kamrater 2) dar/spelar kort

O 2 I ,,upelnii ek{. Lri,'.!iajq, .poinik6u: \.11N. or H. lllLR. s-4., loR. Kaid,\, sp6jnik moie by6 u2yty

Klockan iir halv atm. ,isa gar tiI skotan (1) har brattom. Hon borde gi hemifrAn nLt
(2) hon kan intehitta nyckeln. Flickan Ar ihken (3) hennes bror har tagit den igenl
Hon kan l:imna dijrrcn olest (4) ringa mamma. isa ringer sin morsa och meddelar an
hon har cti problem. Mamma lugnar henne och lovar komma med bil om 5 minuter (5)
laget ar under kontrc]l.

127
 Zdania poboczne 1
Bisatser l

obok zdan gl6wrych istdej4 zdania poboczne (risarsel), kt6re sq zaleine od zdania gl6wnego i nie mog4
ismie6 samodzielnie. Ich skladnia r6ini sie od skladni zdan gl6wnych.

CzE6ci zdania w zdaniu poboczn],m majE w jczyku szwedzkim ustalon4 kolejno56, kt6ra jest badzo istotna
B dla zrozumienia przekazywanych tre6ci. Podstawowe zasady to:

1. Szyk zdania pobocznego jest zawsze prosty (ruk ordfdljd), czyli podmiot stoi przed orzeczeniem.
2. okolicznik zdanionry (sorsadrelbial, np. sl6wko neguiEce inre, sl6wka czestodiwosci, np. o/ra, aldris iblanri.
niekt6re przysl6wki np.lnesten,bara) stoibezpocrednio po podmiocie. w zdaniach podrzcdnych pzydawko
wych, gdy brakuie podmiotu, okolicznik zdaniowy znajduje sie przed orzeczeniem (patrz zdanie 5 w tabeli).
3. Zdania poboczne sa wprowadzane przez sp6jniki podrzgdno6ci (om6wione w nastapnlm rozdziale).

c Ko1eino56 czesci zdania w zdaniach pobocznych wyglqda nastapujaco:

S.pod.- sp6inik podrzadnosci, Po - podmiot, O.zd. - okolicznik zdaniowy, O - otzeczenie, Cz2 drtgi cza
sownik, Prz - przyimek, D - dopelnienie, Ok - okolicznik

S.pod. O.zd. o Czz Prz D ok

1. ner vill
2. eftersom sellan h;ilsar pa larfar.

konstiga
3. dar
manniskor

inte hlir mild

vill kenna mg.

1. ...kiedy nie chce widziea swoich pzyjaci6l.

2. ...poniewai rzadko odwiedzamy dziadka.
3. ...gdzie mieszkaj4 dziwni ludzie.
4. ...je61i zima nie bgdzie w tym roku lagodna.
5. ...kt6ry nie chce mnie znaa.

Kazde z tych zdaf jest kontynuacjq poprzedzajEcego go zdada gl6wnego, kt6rego szyk iest zgodnyz prczen'
towan4 wcze6niej skladnia zdan gl6wnych (hur,udsdrs€r).

Pnyklad Han gtjmmer sig i sin sommarstuga nar han inte vill se sina viinner. (Uk{.wa sig w domku Ie in1.
kiedy nie chce widzied swoich przyjaci6t.)
Fdraldrama kanner sig besvikna eftersom vi siillan h?ilsar pa farfar. (Rodzice b4 rozczarowani
poniewai rzadko odwiedzamy dziadka.)
Tabaluna er etr land der konstiga menniskor bor. (Tabaluna jest kraiem, gdzie mieszkai4 dzirni
ludzie.)
lag blir sjuk igen om vintern inte blir mild i 5r. (Znoru bede chora, je51i w tym roku nie bqdzie
lagodnej zimy.)
Det ar den kille som inte v l kenna mig. (To jest ten chlopak, kt6ry nie chce mnie znaa.)

1,8
 iwiczenia 50

Zaznacz w odpowiednim miejscu zdania pobocznego pozycjE podanego okolicznika zdaniowego.

.1 Przyklad t)'varr: Janne sager att han tl'varr inte kan hjalpa oss.

r redan: Johan sager att de har skili sig.

z allid: \ i unLLar unr AdJm 'immd' rl \ in,e,n.
3 aidrig: V6r flicka lovar att hon har ljugit f{ir sina hrare.
4 inte: Det iir sverr ati tro att din man alskar dig.
5 nos: Jag tror att hon mAste ge till tandlekaren.
6 redan: Det er synd att sommaren ar slut.
7 verkligen: Ar du siiker att du alskar Johan?
I oftai Mamma sa att du hade kommit fdr sent.

Pol4cz zdania sp6jnikicm podrzEdn()6ci.

,2 Prykla d fast. 1- Jag bestimde mig fdr att frirlova mig med Peter. 2. Han var snel.
JagbcstAmde mig fdr att fdrlova mig med Peter fast han var snel.

eftersom. :1. Hon tog bussen. 2. Hon kunde inte starta bilen.

nAr. 1. Ue ska resa til Portugal. 2. De har sparar pengar.

fast. 1. Monika gar till festen med barnet. 2. Flickan iir bara 3 mAnader gammal.

eftersom. 1. Magnus fAr inte ga hem. 2. Han har inte slutat an.

t medan. :1. Mormor sredar. 2. Hon lagar middag.

6 eftersom. 1. Jag vill inte dricka vatten. 2. Jag ar inre rijrstig.

1 om. 1. Du behtiver inte ata med oss. 2. Du vill inte.

8 derfiir att. 1. De 6nker flytta fien Polcn. 2. De kan inre hitta jobb her.

efrersom. 1. Ingrid tog en promenad. 2. Iger var hon inte siuk.

om. 1. Vi ska tka skidor. 2. Det sniiar inte imorgon.

wybierz odpowiedni wa ant skladri w nastQpujacym tekscie.

. 3
Jag (1 a vill inte b inte vill) klaga men min s,'rra Monika ar en hemsk person. Hon (, a hielper
aldrig b aldrig hjalpcr) mig med mina lexorl Hon (i a ockse er b er ocksl) irriterande efter-
som hon (+ a inte vill b vill inte) bem min vaska till skolan. Men iag meste medge aft jag
alskar henne lite grann fast hon (5 a inre sekert alskar b hon sAkcrt inre alskar) mig.

129
 Zdania poboczne z
Bisatser 2

Zdania w stosunku podrzpdnoSci moga w]'stapowaa w kolejnosci:

;[
1. zdanie gl&ane (h4rrdsars) + zdanie poboczne (risars)
2. zdarie poboczne (bisors) + zdanie glfirne (hxhrdsats)

El
I
Skladnia wedtug ukladu 1 (patz punkt A) zostala zaprezentowana w poprzednim rozdziale i. oztacza zasto
sowanie w zdaniu nadrzqdnl,rn szy*u z tabeli dla zda6 gl6wnych (har.tdsars), a nastgpnie w zdaniu po sp6l
niku podrzedno6ci - szyku z tabeli dla zdaf pobocznych. Oto ko1ejno66 cze6ci zdania w tym ukladzie:

F tundament, O - orzeczenie, Po - podmiot, o.zd. - okolicznik zdaniowy, CzZ

- - drugi czasownik, Prz -
przyimek, D - dopelnienie, Ok - okolicznik, S.pod. - sp6inik podrzQdno6ci

l. zdanie gl6l1,l1e (hur,lrdsars) + zdanie pobocrne (br5a6)

F. o o-zd. Czz D ok S.pod. Po O.zd. o Cz2 Ptz D ok

britd efter- jas $go"

7.lae kan int€
last.

2. Magnus vill *dpa en hil rAd.

till
3. Vi ska fi,ria vill Aka Sve-
rige.

1. Nie mogQ upiec chleba, poniewai nie marn droZdiy.

2. Magnus chce kupii w tyrn roku samoch6d, cho6 go nie sta6.
3. Poredziemy z wami, je61i chceci€ jecha6 do Szwecji.

Skladnia wedtug ukladu 2 oznacza, Ze zdame podrzgdne znajdzie sig cale w fundamencie zdania glarlego.
c Zdanie podrzQdne musi byd skonstruowane zgodnie z szykiem z tabeli dla zdan pobocznych. W6v.czas gl6w-
ny czasownik orzeczenia zdania gl6wnego (rhit tmb) lJ".dal zna'1dr\e sia na pozycji drugiej.

2. zdanie poboczne (Dr:s@ts) + zdanie *6wne (huntdsats)

S.pod. O.zd. o Czz Ptz D ok o o.zd. Cz2 Prz D ok

1. Efter- nagon
jue inte j:ist lag t ritd-

2. Fast Magnus inte har rAd vill han kijpa en bil i er.

3. Orn vill Aka

till S!e- ska ft1ja
rige

1. PoniewaZ nie mam droidZy, nie mogg upiec chleba.

2. Cho6 Magnusa nie sta6, chce w tFn toku kupi6 samoch6d.
l. JeSli chcecie jechai do szuecji. ro pojedzieml z uami.

Uwaga! Tlust],rn drul.iem zaznaczone s4 najistomiejsze pozycje w szyku zdania gl6wnego (umiejscowienie
czasownika) oraz zdania pobocznego (umiejscowienie okolicznile zdaniowego).
 Cwiczenia 51

1I' 1I Zamirnloleinoi Tddn. Po.rdi\,zlon nodrz"dnr nd piFrs'r\r' mieiru.

Przyklad Enma rcser om hon kan.
Om Emma kan, reser hon.

r De bijr byta ti11en stiirre vaning eftersom de fir barn i maj.

, Adam tanker kiipa en ny bi1 nar han har sparat en stor summa.

I Barnen solar ner mamma badar.

a Vi gar till samma skola ettersom vi bor s& niira.

5 LekLionen slutade nar klockan var 6.

6 Vi gick pe rcstaurang innan vi gick pa bio.

I Vi sag Knut genast eftelsom han hade en g!1 skjorta pe sig.

8 Farfar kdrde bi1 fast han seg se deligt.

9 IIan drack kafle medan han pratade i telefon.

10 Barnen Ieker inne om det regnar.

, Uld;i z podanylh zdan prorrych zddnia zlouone podrzgdnie, wstawiajEc podany sp6jnik w zaznaczo
'4 n],T n miejscrL (x).
Przyklad nar:X barnen skriker. Pappa ar irdterad.
Nar barn€n skriker, ar pappa irdterad.

r medan: Jag laser. X Johan lagar mat.

efterson: X min bi1 gick sijnder. Jag tog busseD.

om: X du \,i11inte. Du behdver inte fiilja med.

medan, X pappa diskar. Familjen tittar pe tv.

! fast: Vi lovade att komma. X vi r.ar sjuka.

medan: X Sara spelar piano. Familjcn sitter och lyssnar.

nar: X Adam har:itit glass. Han blir mett.

fast: Iakobs kamrater ville inte ga hem. X klockan var mycket

medan: Ilva drack 3 koppar kaffe. X hon vantade pe dget.

n?ir: X vi :ir trdtta. Vi ska sluta.

E Sp6jniki podrzqdnoici
Underordnande konjunktioner

Sp6jniki podrzqdne l4cz4 zdania nadrzgdne z podrzednymi. Wzaleinosci od tunkcji i znaczenia wyodrebnia
sie kilka ich rodzaj6w. Oto na)popularnieisze:

1. Sp6inik dopetniaiacy (allmi;n kalljlnktion) : A"t't (ze).

Przyklad Jag tycker att ni inte har latt. (MySIe, ie nie macie racji.)

2. Sp6inik pytaiqcy, wprowadzaj4cy pltania w mowte zaleinej (interogath, honjmknot): OM (czy).

Pnyklad Vi vet inte om de klarar testet. (Nie wiemy, czy zdadz4 test.)

Sp6iniki czasu (rrmporala konju|Lkno|Lit N AR (kiedy), INNAN (zanim), MEDAN (podczas), INTE... FoRR-ri \
B
pnyklad Han Ster middag nar han har duschat. (]e obiad, kiedy iui lvzial prysznic.)
Det drdjde lenge innan han lom. (Trwalo dlugo, zanim przyszedl.)
Han laser tidningen medan han ater middag. (Czyta gazeta, podczas gdy je obiad.)
Det drtjjde inte lange, fiirran han kom. (Nie uwalo dlugo, zanim przyszedi.)

Uwagat Sp6jnika FoRRAN uz]'wamy wyl4cznie, gdy zdanie gi6wne iest przecz4ce.

c Sp6jniki pzyczyny (rausakthonjunktioltetl DiRFoR ATT (poniewai), EFTERSoM (FnniewaZ).

Przyklad De iiter fisk, darfiir att de inte tycker om kt tt. (Jedz4 ryby, poniewai nie lubia miqsa.)
Eftersom de inte tycker om kdtt, ater de fisk i stal€L (Poniewai nie lubiE miqsa, iedzE zamiast niego
rvbv )

Uwaga! Gdy zdanie podrzgdne poprzedza zdarie nadrzqdne, ui]'wamy wyl4cznie sp6jnika EFTIRSoM.

Sp6iniki przyzwolenia (kon esstuakoninktiatler\: rAsrAN (chociaZ), FAST (pomimo ie), TRoTS ATT (pomi'
mo ie), AVEN oM (nawer iesli).

Pnyklad Jag har ofta ont i hu\,'udet aven om jag tar hu\,rdvarkstabletter. (Czgsto boli mnie gtowa, nawet iesli
biore tabletki przeciwb6lowe.)

Sp6jniki warunkowe (,?onditianalahonfunktioner\: oM (ie61i), IFALL (je61i).

E
Pryklad Om/ifall han inte ar bortrest, skulle iag vilja traffa honom. ( lesli nie wyjechal, chcialabln sie z nin
spotkaa.)

Sp6jnik celu (rnal kont"nftrton): l'6R ATT (aby).

F
Pnyklad Jag jobbar fdr att inte vara fattig. (Pracujq, by nie by6 biednym.)

Sp6iniki por6unawcze (homparatua konjunkion€r): soM (jak), soM oM (jak gdyby).

Przyklad Som man beddar, f5r man 1igga. (Jak sobie poscielisz, tak sie riyspisz.)
Det verkade som om han skulle svimma. (Wydawalo siq, jakby mial zemdle6.)
 iwiczenia 52

1 1 Wybierz prawidlowy spoinik.

L' I przyn aa om. r rorr ar r. niir: \ i promenerade rrors arr der biirjdlle r cera.

1 att, thst, om: Ulla, vi kan hiilsa pn dig du vill.

2 medan, nar som: Mina stjner spelar dataspel dc har gjofi laxan.
I medan, om, atr: vi er smiirgasar vi tittade pa videofilmer.
4 ne\ som, ltjuenr Han seg inte bilen den var ganska nara.
5 medan, eftersom, att: du inte gillar mig, ska jag intc bjuda dig.
6 nar innan, fijr att: Du biir Natta handerna du iitcr.
7 om, fast, fiirraDr Britta lagade maten hon hade ont i magen.
8 son1, att, medan: Hon leser inte lika mycket hcnnes vaninna giir.
9 fiir att eftcrsom, nar: Min man er jatteiriitt han inte har sovir pe l?inge.
ro sonl, att, lrftcrsom: Jag tycker vi ska sluta ijvningen.

/ /naklclr, \ prawidloqan.
.')
Zazna\ zd.tn id bcrblqdne. W pozostalych zdanjach bl9dny sp6jnik zastqp
Pruyklad lagrroren+du r.rh. -dnnins. \l I
fag tyckcr an du sjunger vaikert. V

r Han bcter sig att hon var en miiion:ir

2 DArfdr att ]:irarcn var arg, meste vi skiva ett dclprov.
I lgar ftegade mig Lasse alt iag ville fdlia med honom.
4 Maja ska kijpa ett nytt hus on1 hon bara har red.
5 Jag har kiipt nya skor om dc var dyra.
6 Vi meste springa fijr art hinna med taget.
7 lhst iag inte var fijrberedd, hijll iag talet.
8 Att du vill ha kaffe, bestal det.
9 l'etcr dricker vin medan han eter maL
ro 'leresa ska inte forlova sig innan hennes fdriildrar kommer ti1lbaka.

2 lrLpclnij opodiadaniF.f^jnikami: lA\1. l6R \ll. O\,1. qlL EFlFRSOV. \AR. \OM l\\\\
.J ltroan. sou oll.
Emma kan inte tro pa det. Kiasskamraterna betraktar henne (1)
sessa. Varfijr? Det var Emma (2) vann luciadvlingen iger och med dctsamrrla blet
hon den populamste tjejen i hela skolarl A1la pojkarfragar nu (3) hon vill ga pa bio
ikval De maste nastan k{,a (4) vaxla nagra ord med henne.
Men (5) honblevutvald, hade fa k hr lust att prata med henne. (6)
gi,k i mFlldn.rddier. h'ulad( hnn l;.a br,( ker pr ra{en (7)
(8) alla struntade i henfle. (9) hon fortlarande ar samma Emma, iill all:.
umgas med henne idag. Vad konstigtl Tank (10) der dc-kte att vinna en en...
tevtngl

rll
 Mowa zale2na
lndirekt tal

W mowie zaleinej pz,'taczamy czyl4s wpowiedz za polnoc|zdani,a zapowiadaj4cego, czyli gl6wnego, omz
ptzytoczenia, czyli zdania pobocznego. St4d w j€zyku szwedzkim zasady moirry zaleinei to w duiei mieze
zasady obowi4zujqce przy budowaniu zdaf pobocznych. W prz,'toczeniu, czyli zdaniu pobocznlm, obowiq
zuje SZYK PROSTY.

Przyklad Mowa riezaleina: Per sa: "Mamma ar inte siuk'. (Per powiedzial: ,,Mama nie iest chora,,).
Nlowa zalcina: Per sa att mamma inre var siuk. (Per powiedzial, ie mama ni€ iest chora).

Wprowadzenie przl'toczenia:
B
1. Sp6jnik ATT (ie) sluzy do ptzttaczania zdaf twierdzarych.
Prryklad Han pastar att han gillar oss. (Twierdzi, 2e nas lubi.)

2. Sp6jnik OM (czy) slury do przytaczania pyta6 og61nych.

Przyklad Han vill veta om iag ahkar honom. (Chce wi€dzie6, czy go kocham.)

3. Zaimki i przysl6wki pytaiace sluZq do pzytaczania p,'tai szczeg6lowych.

Pzyklad Janne vill veta varifrin ni kommer. (fanne chce wiedzie6, skad pochodzicie.)

c W przpoczeniu naleiy czasem zmienie zaimek osobowy.

Przyklad Han fregar: "Hatar du mig?" (P,'ta: ,Nienawidzisz mnie?")

Han vill veta om jag hatar honom. (Chce wiedzie6, czy go nienawidzp.)

Okolicznik zdaniowy w zdaniu podrzgdnym (p(2,'toczeniu) srawiamy po podmiocie.

D
Przyklad .Jonas siiger aft han ofta badar. (fonas m6wi, ie czesto sie k4pie.)

Zaimki nieokeslone INGEN, INGET, INGA przed okolicznikiem w zdaniu podrzedym przechodza w INTE
E NAGON, INTE NAGoT i INTE NAGRA.

Pnyktad Han har ingen bil. (On Die ma iadnego auta.)

Han sager att han idte har nagon bil. (M6wi, ie nie ma iadnego aura.)

Je6li w zdanirprzt\aczaj4cln (g16wnFD) ivyst9pnie czas ptzeszly,to w zdaniu poboczn)nn naleiy zamienir
F czas na wczesniejszy wedlug schematu:

Presens -) Preteritum Pretedtum + Pluskvamperfekt

Perfekt -+ Pluskvamperfekt Futurum + Futurum preteritum

Pnyklad Prcs.ns: Han sade 'Jag vill inte dricka vin". (Powiedzial ,,Nie chcq pi6 wina.',)
i1!tc!illnr: Han sade atr han inte ville dricka vin. (Powiedzial, ie nie chce pia wina.)

Tryb rozkazuj4cy uz}1y w mowie niezaleinej zastepuje w mowie zaleinej konsuukcja z czasowrikiem po-
mocniczlan SKULLE.

Przyklad Gi;I inte d€tl (Nie 6b tegol) - Hon sa att vi inte skulle gina det. (Powiedziala, ie mam tego nie mbi6.)

W p)'taniach o podmiot, \^, zdaniu podrzedn),n w mowie zale2nej, pojawia sia dodatkowo sl6wko soM.

Przykiad Vem vill kyssa henne? (Kto chce j4 pocalowa6?)

fag undrar vem 9941vill kyssa henne. (Zastanawiam sig, kto chce j4 pocalowa6.)

134
 iwiczenia 53

21
)'I
Zamicd p) tania na mowE zaleina.
przy aa Hur mSr du.'Ber;ira hur du m6i
cwi4-
r Hur er det? Berena
2 Nar kommer du? Seg
I Hur merya villdu kripa? Berata
4 Hur mycket pengar har du? Beratta
5 Nar kommer du tillbaka? Bedrta
6 Vart ska du ge? Sag
7 Vad herer du? Beratra
8 Vilka planer har du fijr imorgon? Bcr:itta
9 Varifren kommer du? Beratta
ro Har dll nlgra venner har? Berara

2 't Zamien zdanir na mowe zdleinq.

).2 e,tyktaa Ingridhar :ngdbarn. lagrro, al lngrid inre har nigra barn.

1 Jag vill inte ha negon hund. Adam sAger

2 Berit har ingcn dator. Lararen sager
3 Uno har aldrig vadt i Polen. Uno sager
4 Vi har inga pengar. De sager
5 Eva har nog ratt. Jag tror
6 Pia vaknar alltid kl. 7 Hon sager
7 De kommer saket till oss. De lovar
8 Peter arer val middag med sina vanner. De hoppas
9 Ni fijrstar ingenting. Ni klagar
ro Anna har alddg besdkt dem. Hon sager

\TI 2 2 Taddj w mota ic /Jle;nei pyrdniFonndmio,.

)'J p,,y ta \cm r ill ira gla*.' lag trig"r vem som vill iita glass.
I Vem vill liilja med?
, Vad ligger pe golvet?
I Vilka fick bra betyg?
4 Vilket tlg kom fitr senr?
5 Vem ahkar mig?
6 Vilka var pa festen?
7 Vilkcn bil ar reparerad?
8 Vdd lom mcd po\er'

I 4 Trmien na mouq zalejnq. pamieraiq. zll'anie. Tasu qramar!cArego:

/" "
Przykiau Ironne svarade: "Vi varinte pe jobbet igtu".Ivonne saatt deintehade 1,? tpaiobbet
dagen innan.

r Bi4itia sa: "Vadret har varit hemskt".

., Lars undrade: "Finns iite vin kvar?"
a.i I Mamma fuagade: "Har barnen tvetht sig?"
i Gunnar sa: 'Vi ska fika har".
! Lasse sa: "lag ska skolka imorgon".
5 Merit lovade "Jag ska aldrig betala dina skulder!"
7 Grstav skrek ti]] oss: "F66\.inn med detsammal"
s HundFr verlade ,i9.,: JdB har ilne;,i, kakan:

135
 Zdania warunkowe
Konditionalis

Zdania warunkowe budowane s4 zgodnie z zasadami skladni w zdaniach zloionych podrzqdnie.

A
W jqzyku szwedzkim ismieje kilka sposob&,. tworzenia zdarl warunkowych, w zalezno6ci od aspektu
B nik6w i prawdopodobieistwa czynnosci, o kt6rych mowa.

Wydarzenie jest realne.

:1.
Przyklad Om solen skiner, promene{ar vi. 0e51i swieci slodce, spacerujemy.)
Vi promenerar om solen skiner. (Spacerujemn iesli 6wieci slofce.)

2. ilyczymy sobie czego6, ale nie jest to zb,'t prawdopodobne.

przyktad Om solen sken, skulle vi promenem. (Gdyby 6wiecilo slolice, spacerowaliby6my.)
Vi skulle promenera om solen sken. (Spacerowalibysmy, gdyby 6wiecilo slonce.)

3. Mowa o cz]'m6 niemoiliw)'rn, co czqsto dotyczy przeszloSa.

Przyklad om solen hade skinit, skule vi ha promenerat. (Gdyby sloice 6wieci1o, spacerowalibysmy.)
Vi skulle ha promenerat om solen hade skinit. (Spacerowalibysmy, gdyby sloice Swiecilo.)

Zdania warunkowe mog4 wystQpowa6 !v formie pytai lub przeczel1.

c
kzyklad SkuIIe vi promenera om solen sken? (Spacerowalibysmy, gdyby 5wiecilo slonce?)
Vi sku11e inte ha promenerat om solen inte hade skinit igar. $ie spacerowalibysmy, gdyby sloncs
wczomj nie 6wiecilo.)

Nie sa to ied],ne sposoby twozenia zdai warunkowych. W jqzyku szwedzkim populame sa takie inne ro'
dzaje skladni warunkowej, b€z sp6jnik6w

Przyktad Om jag hade !'unnit stom pengar, sku11e jag ha rest mycket.
(Gdybym wygrala duze pieni4dze, duio blm podr6iowala.)

Hade tag \,'unnit stora pengar, skulle jag ha rest mycket

Hade;ag runnit stora pengar, hade iag rest mycket.

Czasownik VARA Oyd) posiada osobn4 formq w trybie przwuszczai4cym: VoRE.

E
Przyklad Jag vore glad, om ni kom imorgon. (Bylblan szczesliwy, gdyby6cie jutro przyszli.)

t36
 Cwiczenia 54

1 Doknri, / /darid *d,u,)knwc, "^,'nn,,'\rdjd od..l)ct ro,, .r:Iiigr"

'I przyklaa du oljJ gt p: rcrrer inre: Der rore LtALigr onr du inre rille ei pl rearer.

r Tohan/ingamis/aldrig:
, han/vilia/kyssa/inte/migl
i mamna/tialapa/altid/dig:
4 ni/inte/hiilsapl/oss:
5 inte/jag/provet/klara:
6 vi/sAIlan/triffas:
7 ri/inte/l:irasig/svenska:
8 de/inte,&juda/pefesten/oss:
9 Ann Christill/inte/fdlia med:
,o aldrig/vi/blivenner:
't Uloi zdanra hrr nko\ve z podanlch sl6w, odpowiednio je odmicniaiEc (najpierrv zastosui zdanie
'4 podrzsdnc. nasrqpnie nddrzqdne)
Przyklad Britia/vara frisk/hon/ fillja med oss
Om Britta var tuisk, skulle hon fijlia med oss.

1 Peier/inte/varasjuk/han/jogga

, Mattias/ringamig/jag/'blijatteglad

3 jaglkijpa eD hund/fijraldrarnai'bli arg

a hon/aka dll Dngland/hennes man/bli besviken

5 iag/slijsa pengar/jag/ir1te/ha rad med allt

2 I lo; n\r"nid bdrunkur, clo,rczr.r p./e./ o- i. tior/\ ndia, zltndanr,h.los

'' P'zy{ nd Hulni'rear-cra jag'luracr
Hur skulle ni ha reagcrat om jag hade lurat er?

r Vad/mamna/sAga/du/brytabcnet

:, Varldr/vi/fi:rga/ni/ ic/viliasvara

i Vart/de/96/dc/tappanycklarna

4 Vem/du/gifta dig ncd/Johanh1rc/vilia ha dig

: IIur dags/lngrid/komma fran, tagerir1te/vara farscnat

rl7
 Opis emfatyczny
Emfatisk omskrivning

Gdy chcemy zaakcentowa6 pewn4 c2966 zdania, korzystamy ze specjalnei konstrukcji zwanej
tyczn,,m:

DET AR/VAR + podkreslany element + zdanie podrzQdne po przyimku SoM

W zdaniu emfatycznym moina podkre6li6 dowolny element.

B
Prryklad Lasse sag en elefart i ffadgerden igarl (Lasse widzial v/czoraiw ogrodzie slonia!)

Det var Lasse som sag €n elefant i tradgarden igar. (To wla6nie Lasse widzial wczorai w ogrodzic
slonia.)
Det var en elefant (som) lasse seg i tradgerden iger. (To wlasnie slonia widzial wczoraj w ogrcdzic
l,asse.)
Det var igar (som) Lasse sag en elefant i tradgerden. (To wlasnie wczoiaj Lasse widzial w ogrodzic
slonia.)
Det var i uedgerden (som) Lasse sag en elefant igar. (To wlasnie w ogrodzie lasse widzial wczord
slonia.)

uwaga! Gdy opis emfatyczny dotyczy innych cza6ci zdania nii podmiot, moina opuscia przyimek sr,l-

a
L Oto schemar uivcia konsnukcii emfa(ycznei:

System czas6w terainie jszy ch (Pr esens syt emet) |

Ulla liiser en bok. + Det;h l]lla som laser €n bok.
(Ulla czlta ksiaike. -+ To wla6nie U11a cz,'ta ksiaik€.)
l]lla har last en bok. + Det er Ulla som har last en bok.
(UIIa przeczytala ksi4ikE. J
To wlasnie Ulla pzecz,'tala ksi4zka.)
Lllla ska lasa er bok. --) Det ar Ula som ska lasa en bok.
(UlIa prz€cz,'ta ksiaikq. , To wla.6nie Ulla przecz,'ta l$i4Zkp.)

System czas6w przeszlych (heterin unsJstemet) :

UIa Iaste en bok. -+ Det var ljlla som laste en bok.
(Ulla przeczltala ksi4zkg. + To wla6nie Ulla przeczfala ksiazkg.)
Ulla hade last en bok. -r Det r Ulla som hade last en bok.
(Ulla przeczltala ksiaZka. + To wla-<nie tlla preczltala ksiezke.)
Ulla skulle lasa en bok. -, Det var Ul[,a som skulle lasa en bok.
(Ulla miala przeczrta6 ksiqzka. -+ To wla6nie Ulla miala przeczytaa ksiaika.)

opis emfatyczny moie pizybrad forme pltania Iub przeczenia.

D
Przyklad Var det lasse som sag en elefart i tradgarden igar? (Czy to wla6nie Lasse v.idzial wczorai w ogrcdzie
slonia?)
Det var inte Lasse som sag en elefant i tradgarden iger. (To nie Lasse widziat wczorai w ogrodzie
slonia.)

E w j€zyku szwedzkim opis emfatyczny wystapuje takie w pytaniach szczeg6lowych. W j9zyku polskim 162'
L nica ta praktycznie nie istnieie.

Przyklad Vem var d€t som seg en elefant i tradgarden igar? (Kto widzial wczoraj w o$odzie slonia?)

r38
 iwiczenia 55

| 1I Zad^j h opi.ieemlar),,,n)m p}lanie o podmiot omz ttdziel odpowiedzi do podanych zdair. r:i: r.
J. i.st to pokazane w przyliladzie.
Przyklad Eva hjalper.
a Vem er det som hjalper? b Det ar Eva som hielper.

r foras skvallrar.
b
z Bo badar
b
Ivar pratar i telefon.
)z,ie

Mamma arbetade hirr.

lzie
Iamiljen tittade pi filmen.
bir

(, lddaiemlar),zrep)ranieodopelnienieiudzielodpor.iedzi iak w przylladTiF.

J.- Ptzy\tad Emma sakrar Ilicl.an.
a Vern ?ir det (som) Emma saknar? b Det ar flickan (som) Emma saknar.

Uno Feftar sina strumpor.

Du liknai din mamma.

Pappa kiiper cigaretter.

Johanna dnkte pa Mattias.

Ingdd skulle treffa siD kusin.

EI
).)
lrdai"z(Tcgolowe p) tanie u opi.ie emfatl, znym.
p',r' rro \:rr boridr lrlmen.'N:,r er der (som) tilmen bttrjar?

1 Varifren kommer ni?

: Vart f\'rtar de?
J Hur mlngabarn har Ake?
4 Vart ringer Uno?
i Var bor Adam?
6 Hur mycket iobbar du?
r Nar slutar lektionen?
8 Var ligger Stockhotm?
e Vad sager du?
1. Vart aker han?

r39
 Szykzdania

Ivonne ger alddg upp hon ar mycket envis.

a men b fttr c eller dmedan
Det finns inget mjiil hemma du maste ge och handla.
a eftersom bsA cmen d eller

Det er iriterande att han hungYig.

a ar inte b aldde iir Garalltid d ar ofta

4 Det ar Mattis alltid tjatar.

a vem bvad csom d vilken

r Erik inte var tdrstig, ville han inte dricka.

a Derfiir att bFdr c Efte$om dAtt

5 De kitpte en stor vila de mlste lAna en massa pengar.

a eftersom bom .medan dfast

7 Det var
aingen ftitesten b inte ftjrresten c fdrresten ingen d negon fdrresten

Hela dagen
aJanne sov b Ianne inte sov (sovinteJanne dsovJanne

Varfirr aka till Gre-kland?

avill hon inte b inte vill hon (honintevill dhonvillinte
ro Fast Johan inte var sarckilt duktig, medicin.
a han studeiade b studerade han c han ville studera d maste studera han

rr Jag vet inte alskar mig.

a vem b vem sorn . som d vill<a

12 Birgitta sa att
a hon ville inte bvillehon chon inte ville dvillehoninte
13 Om Daniel frisk, skulle han gi i skolan idag.
aar b \'?ra cvar dva t
14 "Ge nu!' skek de ilsket. De skrek att
avi viI ge bviskullege c skulle vi gA d skulle ge vi

rs Pappa pestar att han cigaretter.

a aldrig har rt kt b har aldrig rdkt . rttker aldrig d rijkt aldrig

15 ni har badat, blir ni rena.

a Medan b Fast . Eftersom dNnr

17 Om ni hade adt bullama, hungriga.

a ni skulle inre ha blivit b skulle ni bli c skulle ni inte ha blivir d ni skulle inte bli

18 Vadiir sager du att

a du vil inte bduintevill cdubeh6verinte d vi1l du inte
 Szykzdania

i9 lvlor undrade om litc glass i kylskirpet.

a er det irte b var der . d.t :ir ilre n der ra,

,o Leraren fregade mie jag ville 16.

a vilket betyg som b vilkct bctyg . \.ad betyg I \.ilkcn bcryg

,r Flickan sa att i,i]]c titta pa filmen.

a hon inte b irte hon c hcllcr hon inte o he11er inte hon

,, Lina rr sjllk orl darfhr p6 jobber.

: hon er inte L ar hon irlre . inte er hon d hon intc air

:l om ni lJr "r !\ cnskd. lliulle ni g.i fa e irlns h,,..

'
vill b villc rska rl skulk:

:.i Der;r s\nd rrr

, redan de har b cle har redarl c har de redan d dc redai har

De alskat glassl
a har alltid b alltid har . intc har d aldrig har

:-;a
---:**
55-5o
Strona bierna
S-passiv och bli-passiv
 Strona bierna t
5-passiv r

Ze strony biemei korzystamn gdy wykonawca cz1'nno6ci iest nieokre6lony, nieznany lub niejstotny. zakes
zastosowania strony biernej w jazyku szwedzkim iest znacznie sze$zy l;.ii w Jezyku polsl im

Strone bierna twolz)rny poprzez dodanie do odpowiedniei formy czasownika ko6c6wki -S. w wypadl'-u
B czasu teraznieiszego -S zastepuje koicowke flekslnq _R lub -ER. Forma biema czasownika jest taka sama
dla rzeczownik6w w obu iodzaiach oraz liczbach.

Kodu- Podmiot
Perfetu/
eacja Plnstuamperfekt Futwun preteitum
BiIen
1 F6nstret lagas lagades har,4rade lagats ska/skulle lagas.
Bilarna
Ddrren
2^ F6nstret st?ings stangdes har,4, ade stiingts ska/sku11e stangas.

Mate11
2b Huset kiips kdptes har/hade kdpts ska/skulle ktipas.
Skoma
Blusen
3 Fiirkladet srs syddes har/hade s]'tts ska/skulle sys.
Kjolarna
Boken
4 Brevet har,4rade skrivits ska/skulle skivas.
Artiklarna

Koniugacja 1: Samoch6d/okno/Samochody sa/byly/bad4 napmwiane.

Koniugacja 2a: Drzwi/Ohro/Sklepy s4,&yly/bed4 zamkniete.
Kooiusacja 2b: l€dzenie/Dom/Buty s4,/byly,&adq kupowane.
Konnrgacja 3: Bluzka/Fartuch/Sp6dnice sq,&yly,&ed4 s4'te.
Kodugacja 4r Ksiaika/LisvArtykuly s4,&ylylbed4 pisane.

wykonawcQ cz,'nno6ci poprzedza w suonie biernei przyimek AV. Taki rodzai w]?owiedzi iest t}?ol'y dla
c jezyka pisanego.

Payklad Jan lagade bilen. oan naprawil samoch6d.)

Bilen lagades av Ian. (Samoch6d zostal naprawio'Ly ptzezJana.)
 Cwiczenia 56

Zamici zdania ze strony czynnej na biern4-

.1 Przyklad En velkend kock har lagat kdttbullarna. Kiittbullarna har lagats av en velkand kock.

lt: Koniusacja 1
r Mormorbadar barnet-
2 Den yngste soncn vattnade tradgardcn.
3 Hela familjei malade stugan.
4 Eleverna hade bakat kakan.
t Gitarristema ska spela tva melodier.

Koniugacja 2
6 Mamma har kiirr bilen.
7 En stor tiock kvinna stangde ddrren.
8 Manga menniskor leser morgontidningen.
9 Sdderskan tiimde papperskorgen.
ro Klubben hyr huset.

Koniugacja 3
n Flickan snodde sladden.
1, Tradgerdsmastaren har satt grdnsalladen.
13 En skriiddare syr kjolen.
rq Alla minniskor trodde honom.
1s Zigenerskan spadde oss.

Koniugacja 4
16 En hund bet mig i armen.
u Sverige har vunnit ishockey'VM menga ganger.
18 Manski,rcn sjijng en jubeng.
19 Ett geng ungdomar stal mopeden.
,o Emma skriverbrevet.

/amiFn /danid s {,nnie oiernei na,,dani:r w {roni,, z} nner.

,z Przyklad Brevet ska skrivas av herr Lund. HerI Lund ska skriva ett brev.

1 Boken iivers:itts av Eva.

, Biljetterna hade sa1$ av friiken Eriksson.
I Brddet bakades av mig.
4 Vaskoma bars upp av pojken.
5 Kjolen sys av mamma.
6 Tidningen Uises av al1a.
7 Bilen har tvettats av Ulf.
8 Pannkakorna greddades av pappa.
9 Filnen rcgisserades av Ingmar Bergman
1c Gurkan skers ibitar av kocken.

145
 Strona bierna z
5-passiv z

Strona bierna czesto znaidu;e zastosowanie w oficialnych zakazach, pouczeniach lub w tltulach atykul6(-.
;\
Plzyktad Fer eiberitras. (Nie dotyka6.)
D6rrarna stangs! (Uwagal Zamykamy drzwi!)
Stormar vantas i Sydsverige. (Poludniow4 Szwecja czekaiq wichury.)

Gdy wykonawca czynno6ci nie iest znany lub gdy nie ma znacze[ia, kto dan4 czynno66 wykonal, zdania
B w jezyku szwedzkim mog4 by6 zbudovrane z zastosowaniem zaimka nieokreslonego MAN (patz rozdzial 10)
lub wlasnie strony biernej.

Przyklad Man ijppnar aff;iren kl. 5. = Afi:iren tippnas trJ. 5.

{Sklep orwierany iest o godzinie 5 )
Man plockar svamp pe hiisten. = Svamp plockas pa hiisten.
(Grzyby zbiera sia jesienia.)

c w polaczeniu
i fururum
z czasoi!'nikami modalnyrri strong biern4 buduiemy tak sam o iak w uwadk.u czas6w f1rfi.Lrun
preteritum, czyli dodajqc do czasownika modaLnego formQ bezokolicznika z koic6wk4 'S

Przyklad Bordet ska repareras. (St6l bEdzie naprawiony.)

Bordet kan repareras. (St6l moze by6 naprawiony.)
Bordet bih repareras. (St6l powinien by6 naprawiony.)

Czasowniki, kt6rych temat koriczy sia na literE S, otzymuj4 v. czasie teraZniejszym w stronie bierniel ko6
c6wke -ES.

- Boken liises (Ksi4ika jest czl'talla.)

Przyklad Hon Iaser boken. (Ona cz]'ta ksiarke.)
Han lrser ddren. (on zamyka dlzwi na klucz.) - Ddrren Eses. (Drzwi sa zamykane na lducz.)

Gdy remat czasownil..a konczy sie na -R (np.|dr, bdr, skiir), strone biern4 tworzlany, dodaj4c do tematu 's-
E
plzyktad Pojken bar en tung viiska. (Chlopiec niesie ciczka torbe.) - En tung v?iska bars. (Ciaika torba jes{
niesiona.)
Kocken skar kdttet. (Kucharz kroil mi9so.) - Ki;ttet skars. (Mieso zostalo pokojone.)

Czasem moina spotka6 starszq forma strony biernej w czasie teraZniejszym, w kt6rej litera S zastepule siq
F tylko literg R, a nie calq koic6wke -ER. Dotyczy to tylko koniugacji 2 i 4. Np. fiires' niires, hiipes, stiges.

Pryklad Starsza forma: Gr6nsaker k6pes pa marknaden.

Nowsza forma: Grdnsaker kdps pa marknaden.
(Warz).wa kupuje sie na rynku.)

146
 Cwiczenia 57

larnien Tdanid t uiyt iFm Tdimka nieokreiloncgo mdn nd !p,5vr.

. 'lI Prryklad l4an mJsre berala h,y.ran. H)'/an masle belalas.

r Pliitsligt h6rde man ett konstigt ljud.

2 Den har lAten sjunger man i alla lender.

1r, I Man hittade ett paraply pe taget.

4 Man stanger affaren kl. 8 pA kva en.

5 Man lagar d€n dtten pe 10 minuter.

6 I ar bygger man menga liigenheter.

7 Fijrra aret malade man huset tve ganger.

Man har fijrb:ittrat systemet.

Man s6darhuset pe 2 dmmar.

Man har kijpt fijr lite mjailk.

1 ldmicn tdania 7 t ta.o$nikami mudalnymi na *t.onq biernq

.L ?tzyktad Van rla tyttd bd..ansen med va en. Ba.\Angen .ka f1lla. med ratten.

r Man kan ni henne per telefon.

, Pelle bijr klippa gdsmattan.
3 I ar ska man bygga en ntiljon nya legenheter.
4 Maria ska baka en appelkaka.
5 Man meste mah huset.
6 Man kan {bda hela huser pA 2 timmar.
z Eleverna borde skriva tvi uppsatser.
8 Mekanikern fick reparera bilen.
9 I gar kunde man obseFera menga stjernor
10 Journalisten maste liisa texten ordendigt.

2 I podany, h d6w uloi /dania $ srronie biFrrrei.

.) Pttyktad arlaren dppna p; murgonen. Att:iren iippnas pa morgonen
r refbrrnen/inft ral6r 1999
z har/reparera,6ilar/va{e dag
3 salladen/laga/pa 20 minuter
a ha valja/till statsminister/i Eol
5 posten /stinga/kl. 18.00/vadc tisdag
6 fregan/upprepa/flera genger/meste
7 negot resultat/inte/uppna/kan
8 tavlan/selja/pa auktion/fijrra veckan
9 filmen/se/av bara 100 pclsorcr/igAr
ro kjolen/sy/av hennes mamma/nu

147
 Imiesl6w czasu przeszlego
PerfeK particip

Imiesl6w p{eszly w igzyku szwedzkim budowany jest na bazie formy vpiflrm. Zachowuje sip on jal piz!"
miotnik, twozy form9 dla todzai.u en, rcdzajn en i Iiczby mnogiej oraz wystapuje w pozycji zar6w'no przl-
dawkowej (przed rzeczownikiem), jak i orzecznikowej (za rzeczo$,nikiem).

lednoczesnie imi€sl6w przeszly w polqczenilu z czasownikami v,{RA (}ya) i BLI (stawaa sia) stanowi drugi spo'
B s6b tworzenia strony biernej w ;€zyku szwedzkim, znacznie populamiejszy !v mowie potoczne; nii s-passiu.

c Imieslowy przeszle powstaj4 pruez przeksztalcenie formy slrpirurrt kt6re nie przebiega tak samo w poszcze'
g6ll1ych koniugacjach. Koic6wka supiltum zmieniana jest inaczej dla rzeczownik6w rodzaju sr?, rodzaju er
i liczby mnogiei Gt6ra jest jednakowa dla obu rodzaj6w).

Supinum Pozycia orzeczrikowa Po4,cia przydawkowa Pozycia pruydawkowa

(w czasie peiekt, (nieolftstona) (okle6lona)

Iag har lagat bilen. Bilen er lagad. en lagad bil den lagade bilen
7 Iag har lagat fijnsffet. Ftinstret er lagat. ett lagat f6nster det lagade f6nstret
Jag har lagat bulama. Bullarna iir lagade. tve hgade bullar de lagade bullarna

Jag har sfingt affliren.
2a Jag har stzingt fijnstrct.
Iag har sringt ddrarna.
Vi har kiipt en hgenhet.
2b Vi har kiipt huset.
Vi har kiipt triijoma.
Affaren ar stiingd. en st2ingd aff:ir
Fttnstret ar stengt. ett st2ingt fdnster
Diirmrna er st?ingda. t\d st:ingda diirrar
Lagenheten ar kiipt. en kitpt lagenlet
Huset ar kiipt. ett kirpt hus
Trijjorna ar kitpta. tve kiipta trr;ior
den stiingda afQiren
det st2ingda fbnstret
de sringda diirrama
den kbpta lagenheten
det kitpta huset
de k6pta utijorna

Jag har sltt skiortan. Skjortan er sydd. en sydd skjorta den sydda skjortan
3 ]ag har sltt fiiruadet. Fbrkladet ar sltt. ett sltt fijrkhde det sydda fiirlJadet
Iag har sltt kjolama. Kiolarna er sydda. wi sydda kjolar de sydda kiolarna

]ag har gjort en macka. Mackan ar gjord. en giord macka den gjorda mackan
4 ]ag har giort ett lTkon. Vykotet ar gjort. ett giort \'ykort det gjorda rykortet
lag har giort 6lnerna. Filmerna ar giorda. tva giorda filmer de g,orda filmerna

uwagal Forma imieslowlt przeszlego dla tzeczow[ik6w rcdzai1 et i. eft iest jednakowa w koniugacji Zbl

Koniugacja 1: Napnwnan samoch6d./Samoch6d jest napmwiony./napnwiony samoch6d/ten naprawiony samoch6d

Naprawiten oloo./okno jest naprawione./naprawione okno/to hapEwiohe okno/Zrobilam bulki./Butki sa zrobione.
dwie zrobione hulld/fe ztohione hulLi
Kontugacja 2a: zanhalarn sllep./sklep jest zamkniEty./zamknicty sldep/teh zamlqiQty sklep/Zamknqlen oho./oloo
jest amkniete./zamkniate okDo/to zamknigte okno/Zamlmalem drzwi./Drzwi sq zamknigte itd.
Kontugacia 2b: Kupilam mieszkanie./Mieszkanie iest lupione.Aupione mieszkanie/to lupione nieszkanie/Dom jesr
kupiotry./kupiony dom/ten kupiony dom/Kupilem bluzy./Bluzy sn kupione itd.
Kontugacja 3: Szram koszulc./Koszula jest sz,.ta./sz)'ta koszula/ia szyta koszulrFaatuch iest szlty./szlty fartuch/ten
szFy fartuch/uszylam sp6dnice./Sp6dnice se szyte itd.
Koniugacja 4: Zrobilam lanapke./Kanapka jest zrobiona./zrobiona kampk ta zrobiona kanapka/zrobilam poczt6wke.
Poczt6wka jest zrobiona./zrobiona poczt6wl6/ta ziobiona poczt6wka/Zrobilem fiImy./Filmy s4 zrobione itd.

Imiesl6w przeszly czasownik6w z koniugaqi 4, kt6rych supit mko czy si9 na -TT, odmienia si9 wedlug za'
sad koniugacji 3.

Przyklad Bezokolicznik ftirsta (rozumiei)

Supinum: f6$tatt
Imieslowy przeszle: fiirstAdd, fiirstett, fiirstadda (rozumiany/e)

148
 iwiczenia 58

Odniei poddn\, r.uurik s odpowi.dri-' !r mi, l.llpinlm lLrh rrni,.)os n, e.l\

. lI
z
Przyklad \icld:d lldr .lr r;rkr b.rn.n o \. barrr.rr riickta'
r baka (koniugacja 1)
a fag har
u Appelkakan ar
. Br6det er
d Pepparkakorna ar
eDe pepparkakorna smakar gott.
f Den appelkakan smakar iirnu betlle.

z bygga (koniugacja 2a)

a lakob har ett nytt hus.
b Iluset ar .

. Stugan er
d Den ny srugan ar jattelinl
e llLsen er
f De dar ny husen ar futa.

3 steka (konnrgacja 2b)

a Mamma har kdttbullarna till middag.
b Kdttbullarna ar
c Fisken ar
d Den fisken er inte till barnen.
e Vi hade grcina tomater till lunch igir.
f Kdtter ar inte idag utan kokt.

a He (koniugacja 3)
a Har du
b Hon er redan
c Den flickan ser sn]-gg ur.
d Pojkarna er i stora byxor och smusiga skjLrrtor
e Det lilla barnet ar alltid i samma klader.
f Det fin- barnet leker i sanden.

r bjuda (koniugacja a)
Ann-Marie pe Iniddag.
b Hon ar pa middag.
( Ar barnen ockse ?
dDe gristerna er inre s6 snella.
e Den kvinnan ville inte komma.
f IIur ska en manniska bete sig pe en fest?

', lrrrduj irni, rli$ p'l../l) nit'utrr.ilon) iok,'*lon\.

,L "'tl^raa.lrira bot:a en .kriren bok b den .lri! n.r boken
r lesa/bok
, 6alm/blus:
3 saga/ord:
z, tiiDda/ialrpa: a
5 lillberecla/ta]: a
 Strona bierna opisowa
Bli-passiv

Imiesl6w przeszty w polaczeniu z czasownikami BLI i VARA stanowi drugi obok s-passfl spos6b twoueDia
strony biemei w jezyku szv.edzkim, okreslany jako opisowy.

Perfekt/
Infmitil phkkvampefekt fututwmyeteritun
Bilen blir lagad. Bilen blev lagad. Bilen har/hade blivit Bilen ska/skulle bli
lagad. 1agad.
Ftinstret blir lagat. Fiinstrct blev lagat. F6nstret har/hade Fttnstret ska/skulle bI
1 bli lagad blivit lagat. 1agat.

Bilarna blir lagade. Bilama blev lagade. Bilarna har/hade bli- Bilarna ska/skulle bli
vit lagade. lagad€.

Pojken blir bortfiid. Pojken blev boffiird. Poiken har/hadebli' Poileo ska/skulle bli
vithortfiird. boidiird.
bli bort' A!.falet blir bort- Adallet blev Ar.fa11et ska/skulle bli
2a blivit bortftirt. bortfiirt.
fiirt. bortfir{t.
De blir botf6rda. De hlev bonftirda. De har/hade blivit De ska/skulle bli bort'
$rda.

Jae blir mdtt av var- Iag blev m6tt av ver- Jag hai,ftade blivit Iag ska/skulle bli
den. m6tt av varden. miitt av varden.
2b bli mirtt
Statsradet blir miitt Statsradet blev m6tt Statsredet har/hade Statsredet ska/skulle
av verden. av viirden. blivit miitt av verden. bli mdtt av verden.
Vi blir mittta av Vi blev mdtta av Vi har/hade blivit Vi ska/skullee bli
v:irden. varden. mbtta av viirden.

Blusen blir sydd. Blusen blev sydd. Blusen har/hade blivit Blusen ska/skulle bli
sydd. sydd.
bli Skaryet blir sltt. Skarpet blev sytt. Skiiryet ska/skull€ bli
sydd hlivii crt s)'tt'
Kjolarna blir sydda. Kjolarna blev sydda. Kiolarria har/hade Kiolarna ska/skulle
bli sydda.
Bilen blir stulen. Bilen blev stulen. Bilen har/hade blivit Bilen ska/sku11e bli
stulen. stulen.
bli Brevet blir stulet. Brevet blev stulet. Brevet har/hade bli- Brevet ska/skulle b1i
vit stulet. stulet.
stulen
Bilarna blir stuha. Bilarnable, stulna. Bilarna har,&ade bli- Bilarna ska/skulle bli
stulna.

Koniugacia 1: Samoch6d/okno/samochody s4,/byly,&eda reperowane.

Koniugacja 2a: Chlopiec/odpady/oni s4/byli/zostaq w]'wiezieni.
(oniueacia 2b: Ialminister/my jeste3my,&yli5my,&gdziemy powitani przez gospodarza.
(oniugacja 3: Bluzka/pasek/sp6dnice s4,&ylylbed4 szyte.
Koniugacja 4: Samoch6d/list/samochody sa/byli,toeda ukradzione.

E! Rd;ni(a w zasrosowaniu BLI i YARA w strorde biemei opisowei jest subtelna i czgsto siq zaciera. Generalnir
u BLI ldadzie naci'k na prrebieg c7),nnd, i. a \ARA na efekt. relulrar.

Przyklad Min nya cykel blev stulen medan jag handlade i affiiren. (M6j nowy rower zostal ukradziony, gd!
rcbilam zakupy w sklepie-)
Ner jag gick ut ur afiiren, var min nya cykel stulen. (Kiedy wyszlarn ze sklepu, m6j nowy rowff b\i
ukradziony)
 iwiczenia 59

O Zamipn rddnid podane w rronic rzr.nnei n., ..,on. bierna opi.uu.1 l/i pd*i,
r . I' Pt,yktad tn aniq poile dnnnrd( porren. Porren bler itppndd a! en arrig poike.

Fdraldrama misshandlade barnet.

Sverige besegrade Finland i ishockey.

Mina brijder har nyligcn tapetserat mitt rum.

Fdrseljaren lurade kundcn.

5 Hans flickven svek honom.

6 Polisen tog honom.

7 Barnen har gjort dekorationema.

8 Regeringen hade ordnat presskonferensen.

Terroristerna har stoppat bussen.

Svenska Akademien tilldelade priset i torsdags.

., Timien /drn:a w {.onie bier nej b/i.pa*iu na n ronE i Tyn nq.

'L Ptzyktad I r-r;llr ngcn bl.\ nppndd igar. \,lan dppnadc uL\lellnigen igir.

r Flickan hade blivit sdkt av river hundra polisman.

z Hans nyaste bok blir sekert ]asr av menga lasarc.

3 Fartyget ska bli skrotat snart.

a Hon blev lurad igen.

5 Fabriken skulle bli sild av agaren.

6 Fem soldater har blivit bortfiirda under striden.

7 Hunden blev elskad av hela familjen-

8 Deras semester blir alltid planerad i god tid.

Frirfhttaren ska bli miid pe flygplatscn av fijrl:iggaren.

Alla kiolar blevsydda av dcn berdmde designem.

151
 U2ycie strony biernej i strony biernej opisowej
5-passiv och bli-passiv

s'pdssi, oraz ,l /rdssi/ mog4 by6 czQsto stosowar:c rvymiennie,

jednak w pcwnych wypadkach preferol';a:'
jest tbrma s passir:

l. zavs nrtr, h rq rardja, ) ch no{r,'cqJni,'rinu, /et /\'

\\,
Przyklad Det saes att han kommcr att bli statsministcr. (M6rvi siq, 2e zostanic Premierem.)
De hijrdes grala i bussen. (SlyszaDo, jak sie kl6cili w autobusie.)

2. W zdaniach z podmiotem formalnym DFT

Pzyktad Det darcades hela veckan. (Taficzono caly tydzien.)

3. Gdy m6wimy o czvnnosciach po$tarzanych, nieograniczonych czasowo.

Przyklad Alkohol saljs bara pt Systembolagct. (Alkohol sprzedawany jcst tylko r{' Systembolagct.)

Forma opisowa strony bierncj przy zastosowanit czasownika BI-I oraz imieslow6w przeszlych prefero\1.'r: '
B
1. Gdy akccntujemy, ie cz],nno66 odbcdzic sie w przyszlo6ci.
Przyklad Det blir fixat imorgon, det lovar jag! (lutro to bqdzie zalarwione, obiecl'jg!)

2. Gdy podmiot jesr oiywlony.

Przyklad Alla rycker att mormor maste bli unders6kt. (Wszyscy tl&'aiaj4, ie babcig trzeba zbada6 )
Alla tycker att l:iget maste undersdkas. (Wszyscy uwaiaj4, ie sytuacje trzeba zbada6.)

n
()

f_
 iwiczenia 50

1 l.,mien /dani" s ironie biFrnej .pn.i ndlddr:aw{'oniebiernejoli.ut.-

' I PEyklad Lr;.mdUan krallaJe\ igdr Lra\marran blev I'arrdd igar.
i Fiinstren ska stengas ikvall.
: Han kan nds per telefon.
3 Hyran betalas den sista dagel vade mAnad.
4 Tavlan har redan sAlts.
5 Jordgubbarna piockades ig8r.
6 Historien berattades fatr mArga er sen.
7 Boken hade skrivits av Kerstin ]lkman.
8 Tiu!'en maste haktas.
9 Tertan bakadcs av Inga och Tina.
ro Den vackra stngen har sjurgits av hela ktiren.

, Zamiei zdania \\ \tronic hiernej opisowej bli-possi, na zdania $,stronie biernei -'p,rij:: .
'Z Ptzyktad Inturmdtioncn hlc\ lirnndd dv en pojke. Infbrmationen lamnades a! en poike.

1 Sammantradct var uppskjutet.

z lla..rurnn.c. hrr hliv , r.nejo,r.
3 Relbrrnen blcv genomf6rd fiir ctt ar sedan.
4 Vi ska bli avskcdade nasta vccka-
5 Vi hade inte blivitbiudna.
6 De vat luradel
7 Peter har blivit glipen.
8 Filmcr .1," hli \ i.ad om 2 d"gd,.
9 Jag blev ijverraskad av mina kamrater.
ro Pojken blir hemtad av sina fdraldrar.

2 Zdmienldinirwsnonie,,,inrej nd,,ddniau.rrunicbierIc].U2yi'.pa*iulubL''p,.':.

Man dansade hela kvaller

'
(ompisar hamtar pappa klockan 5.

En kend konshar malar hennes portrAtt.

Man stenger dtjrrarnal

Pe Ishnd leser man manga tidningar.

Man stal hennes cykel ig6r.

En utmarkt arkitekt hade dtat huset.

IIon har kiipt blommorna pi en blomsterhandel runthdrnet.

De bestiillde biljetterna pa netet.

Ilela gruppen skulle gdra den hair 6vningen.

r53
 Strona bierna

i flera veckor nu.

a debatterar b debatterade c debatterat d debatterats

2 T).v?irr maste m6tet

asdllas in b sdlls in rsl;lllin d sdlla in

3 Huset:ir av en kand firma.

abyggd bbygg .byggda d byggt

4 Ser du den stugan?

a riidmAlad b ritdmaat . rddmelade d ritdmela

F6nstren igat
a lagade b lagat c lagats d lagades

Vi har tiist alla brev, alla brev ei

alest b lasta c l2iste d lasa

7 Mitt rum om 2 veckot.

a ska tapetsera b tapetserades ! tapetsemts d ska tapetsems

8 Den flickan vill inte ata soppanl

a bortskamda b skamda ( skemd d bortsk:imt

g IQiderna blev inom en dag.

3 salja bsald c selt d selda

ro Nar blir boken till polska?

a itversatt b 6versatta . dversatte d dversatt

Niir den fiirsta boken pa finska?

a skdven b sktivits . skrev d skrevs

IgAr var alla affiirer i sta

a st?ingas b stiingda ( stangd d suingt

13 Huset ut va4e sommar.

a hyra b h)'ras chrs d hdrs

14 \u borde du h:inga ur alJa 'kiortor'

a tvattat b tvattade c tvettad d wattats

rs Mannen
arAnades b rlnade . Ienat d dnats

15 Blev alla knappar ?

a tappa b tappat . tappade d tappad

17 Nar bamen blev , bij4ade de gniilla.

avaknade b vackt . veckta d vaknat

18 Harlampan ?
a sle..ld b shkt€s ( sHckas d slackb
 Strona bierna

19 Den maten smakar sa gott!

a hemlagad b lagad hemma c hemlagat d hemlagade

zo Vnr bil en gdng i veckan.

a reparerad b reparerats ( repareras d reparera.

SSdana saker 16r inte

a gliimma b gldms . gldmts d gliimmas

Huset blev helt

a brun.en b brunna c nerbrunnet d nerbrunna

2l Hcnnes vita khnning sag bra ut

a nystrukcn b nystruket c nystrukna d nystrijk

Nar mflerblir , ska vi vila.

a nedd b nedda .naft

Varfiir blev vi inte till brdllopct?

a bjudna bbiitds.biuda d bjudet

155
6t-65
Przyimek
Preposition
 Przyimki czasul
Tidsprepositioner r

Oto najwazniejsze pizyimki czasu w polEczeniu z czasami gramatyczn]'rni:

A
1. Preteritun FOR.. iEDAN (...temu), I GAR (wczoraj), I FIOL (w zeszlym roku), I MORSE (dzi6 rano), I GAR
MoRSE (wczorai rano) I GAR (VALL (wczora, wieczorem), I TORSDAGS (w ubiegly czwatek).
Payklad De gifte sig fiil 20 ar sedan. (oni pobrali sie przed 20 laty.)
I qot hrde han sig att ela skidor. (W zeszl)T n roku nauczf sia ierdzic na nartach.)
Vi halsade pe farlttriildrama i siindags. (W zeszle dedzielp odwiedzilismy dziadk6w.)

2. Perle*r SEDAN (od), I (od/ptzez),PL (odlpruez), I soMMAR (tego lata /kt6re wciai trv/aD.
Prryklad Vi har inte tdffats pA 3 veckor. (Nie spotykamy sip od trzech tygodni.)
Ulla har bott i Stockholm sedan 1945, d\,s i manga 6r. (IJ1la mieszka w Sztokholmie od 1945, tzn od
wielu lar.)

uwaga! Stosuj4c przlmek SEDAN, liczymy czas od momentu w przeszlo6ci, kt6ry m al.

Prryklad Jag har vadt sjuk sedan den 1 oktober/sedan 1970/sedan min fddelsedag.
(Jestem chory od 1 paudziernikrod 1970lod dnia urodzin.)
Jag har inte rdkt sedan/1
januari 2005/den dagen iag blev sjuk.
(Nie pala od 1 stycznia 2005/od dnia, kiedy zachorowalem.)

3. Futurun: oM (za),\ (Vzez)

Przyklad Vi aker pe semester om en vecka. (Za tydzien iedziemy na wakacje.)
Vi ska stanna hos mormor (i) en manad. (Zostaniemy u babci pizez miesi4c.)

D
u
Przlmek I popzedza okreSlenie czasu trwaj4cego a2 do chwili m6wienia i jest ui,'wany wylqcznie w zda-
niach twierdzqcych.

PEyklad Iag har last engelska i fem er nu/i 3 veckor/i hela livet.
(Ucza sie angielskiego od 5 Iatlod 3 tygodnvpzez cale zycie.\

UwaSa! Przyimek moie popruedzaa te safie okreslenia czasu co I, tzn.wlJ1.aiaiqcf' c,ryJoit czasu do ch$fi
PA
wlpowiedzi, lecz tylko w zdani,acfr Vzecz4cych.

Przyklad vi har inte pratat

pa ett ar nu/pe en hel daglpe en vecka.
(Nie rozmawiali6my od roku/przez caly dzie6lod tygodnia.)

a
\
w v!ryrareniach oke6laiarych czfstodiwo66 wykonywania czynnosci korzystamy z przyimka oM w pol4cze-
niu z DAGEN, DYCNET i ARET. Inne slowa okre6lajace czestotliwo6E t4cza sie z pizlmkiem I, np. TIMME\.
VECKEN, MINUTEN.

Przyklad Vi meste borsta tandema tva ganger om dagen. (Musimy my6 zeby dwa mzy dziennie.)
Hur menga ganger i minuten andas manniskan? (Ile razy na minutQ oddycha czlowiek?)

uwagal Rzeczownil( w tych zwrotach ma zawsze forme oke6lonql W jezyku szwedzkim istnieie drugi spos6b
okreslania frekw€ncji cz,'rno6ci, przyimkiem PER, kt6ry popuedza wszystke rzeczowniki w formie
neokteilonE,rry. pet nltuad (na miesiac), ?e/ dr (narck),pu tinnu (n godzind.

is8
 iwiczenia 61

Zastosujw zdaniach przyimki I,'oR... SEDA\ Iub oM.

1.1 Pizyklad en vecka. De ska gifra sig om en vecka.

r fem minuter: Taget gar

z ,e lr: llc srilLlrs
J en,;mme: l,in Idr rirgde
a e,r :r: \4 n {n rridde.
5 'n'., td: q", rar lerdigt
5 "u 3r: \ i,l,i, r;[tu. igFn
7 en vecla: Jag 6nker flytta herifren
8 ",, i.. I PmJ bl, ! rjuk
9 en hal,rimme: sla LL h;rnrdo..
,o Pr hel rirnP:Jdt ri,kre \i\r

l'rzer6b okreslenia czestotliwo6ci wedhg $,zoru.

1.2 Przyklad en gang/varje vecka:IIur ofra gar ni i kyrkan? Vi gtu i klykan en gang i !.:-r::
r fem tusen/varje er: Hur mycket pengar beh6ver ni?

, tre dagar/va4e vecka:llur ofta kommer barnflickan?

3 fcm vcckor/varje dr llur menga lediga dagar har ni?

4 tio ganger/varje dygr: Hur ofta vaknar barnet?

5 tio cigarefter/varje dag: Hur manga cigaretter rdker farbror?

6 tjugo tusen/varje menad: Hrr m1'cket rjinar du?

7 tr-5 g6nger/varje sekund: Hur ofta tenker du pe Jonas?

8 tve ganser,/vare dag: Hur ofta matar du djuren?

e tio gSnger/varje min rH r ofta saknar du mig?

ro tre hundra kilo/varje dygn: Hur mycket iiter elefanren?

Wstaw w luki jeden z przyimk6$. czasu: I, PA, SEDA\ lub Ou.

1.3
1 Vi har inte aiit tva dagarl
, Rymdskcppct kofimer tillbaka rre veckor.
I Vi vill intc arbeta siu dagar veckanl
4 Erik har surrit i fAngelse 15 6r nul
5 lr. hr' irrc l\\.1. brdlloper
6 Har ni intc mcjlat err ar?
7 Varfdr storhandlar ni inte er gang vecka ?
8 l'aster Ebba har intc vclar se oss liirra arer.
e Jag har inte sett honon 19E5.
10 Grat intel \ii ska ses igen tvl v?ckorl

r59
 Przyimki czasu 2
Tidsprepositioner z

w uiyciu pzlmk6w czasu istnieje pewna rcgularnosi, l4cz4 sie bowiem z niekt6rrmi okre6leniami czasu
np. porami roku, dnia, Swietami. Zaleiy ona od tego, czy czFmo66 odbyla sie w okreslonej przeszlosci, czs
w trwajEclr czasie, czy odbgdzie siq w przyszlosci, czy tei iest wykonFvana regulamie.

Poprzedniego/ Tego/t€i... NastQpnego/nastepner... Kaidegokaidej...

poprzedniei...
pe sommar€n
(zeszlego lata) (tego lata) till sommaren pe somrarna
(zbliZajqcego sie lata) (latem)

i vinuas i vinter i vinter pe vintem

(zeszlej zkny) (tei zimy) till vintem pe vintrarna
(zblizaiacej sie zimy) (zim4)

i tisdags pa tisdag pe tisdag pA tisdagen

(w zeszly wtorek) (w ten wtorek) (w zbliiaj4cy si9 lrtoreD * pe tisdagarna
(we wtorki)

i paskas i pask i pask pA pasken

(zeszlei wielkanocy) (tei Wielkanocy) tiII pdsken pA pAskarna
(w naibliisz4 wielkanoc) (w Wielkanoc)

i julas i jul i jul pa julen

(w zeszle Boie Narodzenie) (w to Boie Narodzenie) till julen pA jularna
(w najlrlizsze BoZe Narodzenie) (w Boie Narodzenie)

i ger natt i natt i natt pa natten

(wczorai w nocy) (dzi6 w nocy) (tej nocy) pa natterna
(nocami)

i ger morse i moryon bitti pa moryonen

(wczorai mno) (dzi6 mno) (jutlo rano) pa morgnama
(ran}jem)

i eftermiddags i eftermidag i eftermiddag pA eftermiddagen

(minionego popoludnia) (dzi6 po poludniu) (naiblitszego popotudnia) pa eftermiddagarna
(popoludniami)

r mal l ma) rma,

(zeszlego roku v. maju) (w tym roku w maiu) (w najblizsz)rn maju) (w maju)

* Sformulowania ,,w tetr exoreki' i ,w naiblirszy utoret" ozna.zailten satu drien. Z kolei jesli danego dnia iest wtorel! n6\i
sic o t r dniu po prostu idag (dzi6).

Uwagal Regularno66 ta dotyczy talde innych p6r roku, 6wiat, dni tygodnia czy miesiecy niz te zaprezentowane
w tabeti.

Et Okreslenia czasu z lewej J<olumny, dotyczqce minionego czasu, naicze6ciej l4cz4 siQ z czasem pteterhun-
u a z kolumny prawej, dotycz4ce czaeu. kt6ry urci4i trwa, uz),wane s4w czasie pelfekL

przyklad Jag har inte simmat se mycket i sommar. (Nie plywalem tak duio tego lata.)
Men iag simmade valdigt mycket i somras. (Ale zeszlego lata pi),'walem bardzo duzo.)
 iwiczenia 62

) tr Odpouiedz na pr"nia.lo, \. "jE! z

pooanl, h Jou.
e. N;r,ka han vila. Nar \il.de h"n.'Nar brukar ran vila.'
Ptzyklad Pa sdndag. I sitndags. Pa sdndagama.

1 ltjrdagl
z fredag:
3 iul:
a juni:
5 hijst:
6 efrermiddag:
7 var:
8 midsommar:
9 natt:
ro kvall:

,, Odpowiedz na pltarie, dobieraj4r formq przyimka czasu w pol4czeniu z podanrm

1 iuni: Nar ska de helsa pa oss?

, natt: Nar brukar barner grata?
3 hijst Nar dog han?
a ianuari: Nar er du fddd?
5 vinter Nar brukar hon hosta?
6 eftermiddag: Nar slutar ni?
7 jul: Nar kommer tomten?
8 jul: Narbrukar tomter komma?
g sommar: Niir var du i Grekland?
ro vtr: Niir flntade ni?
fl tuedag: Nar kommer pappa rillbaka?
1, kvall (torsdag): Ner blev du filrkyld?
1t morgon (i morgoD): Narbijrjar ni?
i4 lijrda$ Nar blir du ledig?
15 lijrda$ Nar brukar du fe ledigt?

't I tzupclnrj dialog /wrordn",: r' AR Kv^tL. pq o\i:R LT] AR. p4 Hilifr \. roq
4oJ 51nq6 l fN vFaKA

- Hcj Rosa! Vad kul! Vi har inte setts (1) | Hur ar det?
-Se dar. Jag mar hcn1skt. (2) fick jag snuva och feber.
- Varfijr ligger du inte i saingen?
- Jag var hos lakaren (3) och nu er jag pe vaghem.
- Vad sa lakaren?
- Att iag ska stanna hemma (,t) och att det inte ar konstigt aft ir:l
(5)

r61
 Przyim ki okre6lajqce polo2en ie
Rumsprepositioner

Przyimki tego rodzaju reglluj4 relacie w potoieniu r6Znych element6w. Niekt6re z nich wl.raiaia kierunei
ruchu, niekt6re stala lokalizacje, inne _ oba te aspekty.

Podstawowe prz},lmkj okre6lajace poloienie tor

B
FRAN (z)' vi kommer frln Polen. (Pochodzimy z Polski.)
MoT (w kierunku): Vi Akt€ mot centrum. (Pojechali6my w strone centrum.)
TILL (do): Vi vill inte resa till Frankrikel (Nie chc€my jecha6 do Francii!)
BAKOM (za): Tradgarden finns bakom huset. (Ogr6d znaiduje sie za domem.)
FRAMFoR (przed): Bilen star framftir huset. (Samoch6d stoi przed domem.)
Hos (u): Vi var hos doklorn igar. (Wczorajbyli6my u lekarza.)
LiNcS (v/zdlui): vi promenerade liings floden. (Spacerowali6my wzdluz rzeki.)
MELLAN (miedzy): Peter ville inte sitta mellan firraldmma. (Peter nie chcial siedzie6 mi9d4'
rcdzicami.)
vID (przr: Vi parkerade vid banken. (Zaparkowalismy przy banku.)
BREDVID (przy, obok): Satt dig bredvid mig. (Usi4di obok mnie.)
RUNT (dookola): Det vaxte fina rosor runt huset. (li{ok6l domu rosly piEkne r62e.)
EFTER (za): Jag fick stanna efter Emmas bil. (Musialam siQ zatrzymaa za samochodem Emmy.)
FoRE (przed): ]ag stod i kdn strax fiire var matteliLare. (Stalam lt'koleice tui przed nauczycielen
matematyki.)
I (w), Bor lli i den dar vacka villan? (Mieszkacie w tamtej pieknej wi11i?)
PA (na): Lagg inte skorna pe bordetl (Nie ldadi but6w na stole!)
UNDER (pod): Katten Ug under stolen och iamade. ((ot leZal pod krzeslem i miauczal.)
ovER (nad, przez): Det hangde en ny lampa itver bordet. (Nad stolem wisiala nowa Iampa )
MITT EMoT (napneciwko): ]arne satt mitt emot mig och log. 0anne siedzial naptzeciw mnie i si€
u6miechnEl.)
I MITTEN Av (posrodku): Adam stod i mitten av salen och skrattade. (Adam stal po6rodku sali i si€
Smial.)

uwaga! Przyimli GENOM oraz ovER mog4 znaczyt PRzEz; GENOM odnosi siQ do przekraczania przestrzeni-
dvER - powierzchni.

Przyklad Vi gick genom parken. (Plzeszli6my przez park.)

Han gick itver gatan. (Ptzeszedl przez .ulica.)

ll.
\'
Najpopularniej'ze przyimki mieista ro PA oraz L Przyimek PA:
L w,,raia polo2enie rzego( na powierTrhni.
2. Ui),wany iest w pol4czeniu z mieiscami akt,'&1o6ci t,?u praca, miejsca publiczne, rozr)'wka, nauka.
Z kolei przyimek I sugeruje, ie co6 znaiduje sie we n4trz pewnej przestrzeni.

Pizyklad Gick ni inte pe bio? (Nie poszli6cie do kina?)

Det var sa trakigt pa jobbetl (w prary bylo tak nudno!)
Djuren madde inte b{a pa cirkus. (Zwierzeta nie czuly siq dobrze w cytku.)
AIIa filredrag pi kursen var bra. (Wszystkie wyklady na kursie byly dobre.)
Fageh satt ibuten. (Ptak siedzial w klatce.)
Har ni mycket pengar pA banken? (Czy macie w banku duro pienigdzy?)

uwaga! Istniej4 pewne wyl4tki w uZyciu przyimka I, np.1:rak€r (na suficie), i!tulden (naSwiecie) czy i 6knen
(na pustyni).
 Przyimki okreilajqce polo2enie
Rumsprepositioner

Przlmki tego rodzaju regulujq relacie w poloieniu r6inych element6w. Niekt6re z nich w)'raiaia kierunel
ruchu, niekt6ie stal4 lokalizacjc, inne - oba te aspekty.

Podsrawoue przyimli okreSlai4( e polorenie ro:

B
FRAN (z): Vi kommff fran Polen. (Pochodzimy z Polski.)
MoT (w kierunku): Vi Akte mot centrum. (Pojechali6my w strone cenffum.)
TILL (do): Vi vill inte resa titl Frankrike! (Nie chcemy iechaa do Franciil)
BAKoM (za): Tradgarden finns bakom huset. (Ogr6d znajdule siQ za domem.)
FRAMFoR (plzed)r Bilen star faamfih huset. (Samoch6d stoi przed domem.)
HoS (u): Vi var hos doktom iger. (Wczoraj byli6my u lekarza.)
LANGS (wzdluz): Vi promenerade hngs floden. (Spacerowali6my wzdlu, rzeki.)
MELLAN (mi9dzy): Peter ville inte sitta mellan ft leldralna. (Peter nie chcial siedziea miedzl
rodzicami.)
vID (przy): Vi parkerade vid banken. (Zaparkowali6my przy banku.)
BREDVID (przy, obok): Sett dig bredvid mig. (Usiqdz obok mnie.)
RUNT (dookola): Det vaxte fina rosor runt huset. (Wok6l domu rosly pigkre r6ie.)
EFTER (za): Iag fick stanna efter Emmas bil. (Musialam si9 zatzFnat za samochodem Emmy.)
PoRE (przed): lag stod i k6n stra-x fdre var mattelarare. (Stalam w kolejce tui przed nauczycieler.
matematykj.)
I (w): Bor ni i den dar vackra villan? (Mieszkacie w tamtei piqknej wifli?)
PA (na): Liieg inte skoma pa bordet! (Nie kladi but6w na stole!)
UNDER (pod): Katten Ug under stolen och jamade. (Kot le2al pod krzeslem i miauczal.)
0VER (nad, przez): Det hangde en ny lampa iiver bordet. (Nad stolem wisiala nowa lampa.)
MITT EMoT (naprzeciwko): lanne satt mitt emot mig och 1og. (fanne siedzial naprzeciw mnie i si<
u6miechn4l.)
I MITTEN Av (posrcdku): Adam stod i mitten av salen och skrattade. (Adam stal postodku sali i si<
smial.)

uwaga! Przyimki GENoM oraz oVER mog4 znaczyt PRZEZi GENOM odnosi sig do przekraczania przestrzexLi.
ovER - powierzchni.

Przyklad Vi gick gerom parken. (Preszlismy przez park.)

Han gick ijver gatan. (Przeszedl pzez ulice.)

c Najpopularniejsze przyimki mieisca to PA oraz I. Przlmek eA,

L Wlraia poloienie cTegoi na powierrchni.
2. Ur),.wany jest w pol4czeniu z miejscami akt,.v,.no5ci typu praca, mieisca publiczne, rozrywka, nauka
Z kolei przyimek I sLrgeruie. ie col znaiduie <ie wewna(rz pe$"nei przesnzeni.

Przyklad Gick ni inte pe bio? (Nie poszliscie do kina?)

Det var sa trakigt pa jobbet! (W pracy bylo tak nudnol)
Djuren medde inte bra pA cirkus. (Zwierzgta nie czuly sie dobrze w c,.rku.)
Alla fiiredrag pi kursen var bra. (Wszystkie rryklady na kursie byly dobre-)
Fegeh satt iburen. (Ptak siedzial w klatce.)
Har ni mycket pengar pi banken? (Czy macie w banku duzo pieniQdzy?)

uwaga! Istniej4 pewne wy,atki w uzyciu przyimka I, np. i ta&er (na suficie), i /d/lder (na Swiecie) czy i dhn-.
(na pustyni).
 iwiczenia 63

Uzut elnijluki odpowiednimi przvinkami lnieisca, zeodnymi z ilustracja.

63.1

1 Ett stoft bord ster tredet.

: bordet finns rve hnrikar.
: avbordet st6r en stor fin r.as.
4 tallrikarna finns nyponsoppa.
5 Det ster tva stolar bordet.
6 en av den sirter en trollflicka-
z Stolen henne ar tom.
8 tradet vdxer snulironbuskar.
9 Trollmamman 96r huscr, hon har br6riom.
ro Det star en barnvagn huset.
rr Dei sitter cn litcn rrollbiibis den och storgrAter.
r> hu.cr .!.r L- ,1tr, I
13 bordei sitter en sajt mLls och iter sin nyponsoppa.
14 Det h:ingcr ett stort:ipple troliflickan.
15 Dagen ar vackcr, solcn skiner och det finns inga lnoln himmelen.

Uzupehij luki przyimkami miejsca Pi hh I.

3.2
1 Annas portratt h:ingde veggen vardagsrummet.
, \ i3r en "e.rau,"ng BLdape.r.
3 Man kdper medicin apoteket.
4 Mamma arbetade som expedit ett varuhrs.
5 l'inns dei lyckliga m:inniskor Polen?
5 \llin lilla syster er crt daghem ml.
7 (an man inte lasa i lugn och ro biblioteket?l
8 Bor det mycket folk lande,
9 Det satt en stor spindel taket.
,o l'arfar bor en liten b], i Vedelpad.

161
 Inne przyimkit
Andra prepositioner r

System przyimk6w w jqzyku szwedzkim, w kt6rym zanikla odmiana przez przypadki, lest bardzo rozbudo-
wany. w rozdziale tym przedstawione sE podstawowe przflmki, kt6re w pol4czeniu z prz).rniotnikami wl'ra_
iajq przede wsz)stkim uczucla.

Uwaga! Czesto nie mo2na przetlumaczye tych przlml6w, gdy.. w jgzyk:u polskim ich funkcje
^aczefia
plzejmuj4 przr?adki. St4d ich przeklad na jgzyk polski podawany jest poniiei ied)mie w zdaniach.

w wi€kszosci przymiotnik6w uczuciom pozlt),wnlm towarzyszy przyimek I: F6RTJUST I (zachwycon]r.

B FoRALSKAD I (zalochany), KAR I (zakochany), ToKIG I (szalony).

Przyklad Hon har aldrig varitfi;tiust i Baibie. (Nigdy nie byla zachwycona Barbie).
Fattar du inte det att iag alltid har vadt kar i dig? (Nie pojmujesz tego, ie zawsze bylem w tobie
zakochany?)
Ver du inte att Matilda er tokig i h?istar? (Nie wiesz, ie Matylda szaleje na punkcie koni?)

c Uczucia negat,&'ne czcsto 14c24 sig z przyimkiem PA: ARG PA (zly), SVARTSIUK PA (zazdrosny), IRRITERAD
PA (poir,'towany), BEsvtroN rA (rozczarowany), TRoTT PA (zmeczony).

Przyklad Vadiir er du svartsjuk pd henne ? (Dlaczego Jestes o nia zazdrosna?)

Om du inte slutar skrile, blir jag riktigt arg pe dig! 0eSli nie przestaniesz krzycze6, naprawdg sie na
aebie zezloszczgl)
Ungdomar kanner sig besvi}na pa lerarnas passivitet. (Mlodziei czuje sie rozczarowana pasy $.no5o4
nauczycieli.)

Smutek i niepok6j najczgsciej wyraia pulmek FoR: RADD PoR (przesffaszony), oRoLIG FoR (niespokoi'
ny), NERVOS FoR (zdeneMowany).

Przyklad Barn brular vara redda ft;r ormar (Dzieci zwykle boia sie weiy.)
Ar du orolig fiir provet? (Niepokoisz sig z powodu egzaminu?)
Jag var valdigt nervds fitr att ga upp pe scen. (Bylam bardzo zdenerwowana wej6ciem na scenQ.)

FoR i oVER to przyimki naiczQ6ciej stosowane w polqczeniu ze stanem ducha. Bmkuje jednoznacznych re'
E gul okreslaiacych ich zastosowanie, moga da6 w]'raz zar6wno smutkowi, jak i mdosci: LEDSEN F0R/6VER
(smumy), GLAD F0R/6VER (zadowolony), BEKYMRAD FOR/oVER (zmartwiony). Z kolei zdziwienie zwykle
.,l|,raaanejest przez pruyimek ovER: FoRVANAD/oVERRASKAD ovER (zdziwiony).

Pnyklad Vad ar du ledsen fiir? (Z jakiego powodu jeste6 smutna?)

Mamma var glad dver mina betyg. (Mama byla zadowolona z moich stopai.)
Jag ar bekyrnrad fih hur situationen kommer att utvecklas. (Niepokoig sig tyrn, jak rozwinie siq
sltuacia.)
Alla var itveraskade itver hans konstiga reaktion. (Wszyscy byli zdziwieni jego dziwn4 reakcja.)

r64
 iwiczenia 64

w{ aw w h'ri odpowi.dni" przl imk

4.1 .

r Har han alltid varit si bekymrad

, Uila var radd hunden.
3 Han blcv glad
Alla var fdr\.Anade
5 Ar han arg alla?
6 Emil ar hcmskt svarrsjuk sin nya tjejs vanner
1 Henncs man :ir tokig bilar, han tiinker pi inget annat.
8 Pappa blcv ilsken barnet nar det brijt av hans favoritpcnna.
9 Tslrhl.\ \iuL;ud FJn. pJhiudLIe hi{nriF,
Katarina ar ofta ir terad sin ].ngre bror

Z podanvch clcncr)r6$ zbuduj poprawnc zd,aniaw czasle preterimm, dodai4c -r.:

.'?
odpowiednic:::
Ptzyklad vJrd du ilrtcn: Vad er du il\Len p6l

r han/galen/den der kvinnan:

, vad/du/orolig:
3 jag/rror/de/triirta/mig:
4 Liraren/fiirvanad/pojkens old:
5 mamma/kAr/minmartelarare:
6 ni/sura/oss:
7 de/besvikna/sit livl
8 flickorna/bekymrade/Lixao:
e Eva/f6rtjust/sin nya bil:
ro polisen/i terad/barnen:

f Uzupelnijdialou przyJmlrmi.

- Men mamma, jag ar j.ittearg (1) Alnel Jag iir verkligen f6rb.I::r:.: -
honom!
-B tta, slutalJag ar ocksa ftiitt (3) ditt dalga humijr.
-Han retar mina vanner och ar svartsiuk (4) deml Ser du inre i.:
- Men du ar ju eldre. Jag ar verkligen besviken (5) ditt upptrada:;:
- Mammal Kan du inte fijrsta aft jag ar nends (6) prcvet lmor::: ,' :
p6 nerverna?
- Men iag trodde att du var lijrelskad (7) nigon kille.
- Vadl Fijralskad? Aldrigl Iag ar inte fdrrjust (8) nagon. For:.::: '.. .
kar ar man elad (9) li\€i och det ar iag sekert inte! Iae ar rra: :

165
 !nne przyimkiz
Andra prepositioner 2

Nasz stosunek wobec r6inych ziawisk wymzamy gl6wnie za pomocq przyirnkaMo'r, lnp. finbg fiot (nqze)'
my), r.ittl,is nor (spmwiedliwy), sfldl, mot (mily), iitlig mot (szczety).

Przyklad Var snalt mot lara{na! (B4dz mily dla nauczycieli!)

Ni bdr vara dttvisa mot er sj?ilva! (Powinniscie byd sptawiedliwi wobec samych siebie!)
Var adig mot dina koll€gor! (B4d, szczery wobec koleg6w!)

uwaga! W tei grupie wyjqtek staI'owi4 nijjd med (zadowolony), missnord med (niezadowolony) oruL Jbfikrig
me.d (osnozny).

Stan ducha czy uczucie rl'raiamy czesto przez pol4czenie rzeczownika z przlmkiem OYDR. ilsha iil'et
B (zloat), gvtutje dvet (radosa), sorg drn (smuteD.

?rzyktad Ingtid kande bade ilska och gHdie iiver hans aterkomst. (Ingrid czula zar6wno zlo6d, ialr i rado56
z iego powrotu.)
Kainner du sorg 6ver de ord som sagts? (Czuiesz smutek z powodu sl6q kt6re zostaly powiedziane?)

llaleiy jednak go nadui)'wa6' np. w]'raiajac

c Czesto uz),wan,'m przyimkiem w igzyku szwedzkim jest AV. Nie
dopelnidcT. qv srosuiemv prTede wszystkim:

1. m6$,iac o materiale, z kt6rego co6 lest sporzadzone.

Prryklad Huset byggdes av tre. (Dom zbudowano z drewna.)
T,'va hai jag inga blusar av bomull. (Niestety nie mam iadnych bluzek z bawelny.)
2. m6lviac o wykonawcy czlamo6ci.
plzyktad Den der tavlan var melad av Picasso. (Tamxen obraz jest namalowany przez Picassa.)
O$kalan r bakad av farmor. (Sernik zostal upieczony przez babciQ.)
3. podajqc pow6d/przyczyla czego6.
Przyklad Erik blev riid av ilska. (Eryk zrobil si9 czeMony ze zlosci.)
Fast hon skakade av kdld, ville hon inte ta pe sig min iacka. (Choe ffzasla sie z zimna' to nie chclala
naloiy6 mojejkur*i.)

4. w utartych zwrotach.
erzyklad Min lillebror iir bara intresserad av lego (M6j mlodszy brat interesuie sig tylko lego.)
Det var sn?illt/taskigt av dig att gijm detl (To bylo mile/zlosliwe z twoiei suory, ie to zrobi1a6.)

uwasa! ewiczenia w t]'m rozdziale dotycz4wszys*ich przyimk6w z rozdzial6w 61-65.

 iwiczenia 65

wvbicrz poprawD4 odporviedz'

61 5.I
r lag har irte bcsdkt henne er er.
d sedan b tdr . PA
2 llickorlla er m],cket intresserade sport
ai bav .ir
3 Vi komrner tillbaka hem
ai bom ( fiir
4 Var fijrsiktig kopparnal
a fiir b dver . mcd

5 Sisr var vi henma piskas.

ai bpA c dver
6 Varfdr var du intc n:inarande mdtet igir?
ai bpa .undcr
? Vi blev trbtta att surdera svenska.
ape bi < ed
8 Ile gick in i salei en sror dijrr.
a mcd b ijver . gcnom
9 Flmma och Peter gick ofta tillsammans disko
apa bi c ijver
10 "Pippi Lengstrump" var skriven Astrid Lindgren.
amed i,om rav
ir Vi ger i skolan lem dagar
ai bom .per
Q Vart ska ni aka julcn.
e till i)i .om
r3 Mina barnbarn ar ldrtjusta
amed Dpe .i
14 Vi har klni herr Nilsson mdnga itl nu.
ape bi .om
r5 Solen skiner hjnmclen och dagen ar se skdnl
ai bpe c river
16 FinDs dct negra vaxter ijknen?
ape bi . ijver
r; ika ut
Ska ni landct med oss?
ai bpa c genom
,8 Kan du iro att Adam inte rdkt ett erl
ai Dpe tsedan
19 Ar det moiligt atr vi inte treffats 1978?
ai bscdan cpa
Vi bor i en liten wea tredje r.eningcn-
api ,i . iiver
Vafiir iir du radd spindlar?
a tdr bom .pa
Ilar du bott ett lyxhotell negon gang?

Pojken lniste sitta pappan och Dramman och var mycket ledsen.
a rrnder bmellan t ruut
:4 Vi brukar spela ternis torsdagarna.
.i hp.l . nder
:r lag har inte sett mina klasskanrater vi slutade skolan-
: pe ! fran : sedan

167
 Przyimek

De har fem lediga dagar manaden.

aom (bi Iitr
dpe

Vi har inte setts ett er.

aom bpa .i d fdr
Gifte ni er fdr 2 ar ?
a till b irver c sedan d fiire

sdndagarna spelar vi tennis.

:Pe bI .Under d Fi,r
torsdags blev iag alvarligt siuk.
a Under bTill cI d Pe

5 Ater ni ofta restauranger?

ai b inne (in dpa

Nar ska ni 6ka sommar?

apa bi (under d fttr

fitr?ilskad
Sag, vem ar du ?
ai bfdr cin dpe
Ar nioroliga examen?
atil bi (fdr dmed
Var inte elak fiiriildrarna!
af& btill (mot dpe

Kiinner ni sorg hennes bongang?

afdr b6ver cpe di
1, Ni maste fiirsilciga
\'.ara de d:ir koppama!
a fitr bmed c dver dpe
r3 ut
Tifta ftinstret, det ar v?irt att se!
ain bpe ci d genom

14 )ack satt mamma och pappa och sag lealsen ut.

abland b mellan cin d under

15 De bor i en vaning oss och lJagar att vera steg st& dem.
a dver b under . fiire d efter

15 Jag minns ghdjen skolerets avslutning.

ai b 6ver c ftamfiir d inom

17 Grat inte, de kommer tillbaka

aom bi (fttr din
ra Ar du radd spindlar?
aom bpa . ftir d i

r68
De har bott i Frankrike ett ar nu.
apa bi c fi;r d sedan

Anita nar vi hijrde nyheten pA radio.

apa bhos ( inne din
Barnet iiter S Serger dygnet.
ape b under ci don1

Pappa var fdrenad sonens ord.

a iiver b fiir ( fiire d pe

Erik ar missndid sitt iiktenskap.

ape bn1ed c fijr din
Vi har l:ist svenska 2001.
a fiir b inom c sedan d i

morgon bitti aker de antlgen hem.

aPe bI cUnder d Till
66-,67
Przysl6wek
Adverb
 Przysl6wek
Adverb

Przysl6$'ek to w i9zyku szwedzttm badzo zr6inico\,.ana c2966 mowy, zar6wno pod wzgladem formy, ial
i funkcji. Odpowiada na liczne prtania (iak? gdzie? kiedy? dlaczego? skqd?) i przybiera znacznie r6ini4ce si<
od siebie postacie.

Rozalzial ten dotyczy przysl6wka odprzymiotnikowego, kt6ry odpowiada na p)'tanie JAK? i budowany iest n;
B bazie przymiotnika, przez dodanie do formy podstawowej kodc6wki -T

ten spos6b przysl6wek odprz].miotnikowy pokrywa sig z formE przymiotnika dla rcdzaju eti. O t)'m'
c w
z jaka czqscia mowy mamy do czynienia, decyduje kontekst wFovriedzi.

Przymiotnik Det var ett tydligt pasteende (To bylo *yrain€ stwierdzenie.)
Przysl6wek Han ftjrklarade alt mycket tydligt. (Wyjasnil wszystko bardzo vrt'raLnle\

Przyklad De pratade svenska mycket snabbt. (M6wili po szwedzku bardzo szybko.)

Det var verkligen ett snabbt flygplan. (To byl rzecz,'wi6cie szybki samolot.)
Har du sen ett sAdant hdgt hus? (widziales taki wysoki dom?)
Iae flijg se hitgt att jag blev my&et skraj. (Lecialam tak r'lTsoko, ie bardzo si9 przestraszylam.)

Uwaga! Jesli pzrrriotnik naleiy do g{upy, w kt6rej wszystkie liczby i rodzaie maja iednakow4 formE (np }rc'
gtans, extra, silla), wbwczas przysl6wek przybiera tak4 samE posta6

Przyklad Vi tycker om stilla natrcr. (Lubimy spokojne noce.)

StA stila h;nl (St6itu spokojnie!)

Przysl6wki stopduie sig tak samo jak przymiotniki:

D
sent - senare - senast (p6i.no - p62iej - mjp62niei)
bra - batue - biist (dobrze - lepiei - najlepiei)
ofta - ofiare - oftast (czesto - cz9sciei - najczesciej)

Przyklad Janne var en mycket bettre manniska an hans syskon. ( lanne byl duio lepsz]'rn czlowiekiem nii jego
rodzellstwo.)
Han sittng mycket battre iin dem. (Spiewal duzo lepiej nii oni.)

uwaga! PopularnFn przysl6wkiem, kt6ry stopniuie siq nieregularnie, jest GARNA (chetnie):
gdna - hellre - hebt (ch9tnie - chatniej - najchetniei)
 iwiczenia 66

5 5.1 i;li;11;1r[ii:ff:i:Ti#:[1iJ,':",
t hcmsk: Det var en gammal hrnd.
2 fanrastisk: Vi hade en bekvam vening.
3 ovanlig: Hon var en sn;ill Lirare.
4 otrolig: Ann t:inker ldngsami-
s faktisk: Iag rdker sellan.
6 vaclcr: De dansade
7 snabb: Pojken sprang hem.
8 forf:irlig: De brllarna var goda.
9 hemsk: Barnen betedde sig igar.
io v:ildig: Alla blev radd3.

p,/\miornik powini( b), odmi.rrionr ,z' r(/ p,Tcrohinn' n"

5.2 fl,";;9.r*"'**,'" 1

Hcnncs man snarkar

Przyklad sa (hijg) hdgt.

I Hur (iidie) stigcr du upp?

, Himlcn Yar (svae) hl5
3 Dr behiiver inte skratta sa (ironisk)
4 Dr har velkligen handlat (egoistisk)
5 ni (ensam) h:ir?
6 ^r
Det var(vacker)
7 Hon sover sa (herd)
8 De flickoma ar sa (vacker)
9 Du har sagt det m]-cket (dum)
Iag fattar inte var frir de pratar sa (hiig)

5. 3 :::x-H
j

i:iH: i:'"'j":J.::"-" .." ,^.nna prarar annu battre meD Jasia pmtar bast.

i gerna,Adam vill (1) g5 pi bio med oss, men mamma vill (2) ga
pa teater. Iag skulle (3) stanna hemma och titta pa vidco.
, tydligl Var nva larare pratar engelska mycket (1) . Ver fijrra l:irare prarade
a'mu (2) men Peter pratar (3)
3 ofta: Jag akre (1) till Grekland. Min man Skte dit (2) :in jag men
vara grannar 6kte till crekland (3) av a1la jag vetl
a hiigl Ni borde ropa (1) I om ni ropar (2) , kan mamma hijra er.
Vem av er kan ropa (3)
s sent,Ni fhr komma tillbaka hem (1) ikvell. Mcn intc (2) an
klockau elval OK, ni fdr komma (3)
 Przysl6wki miejsca
Rumsadverb

Przysl6wki miejsca odpowiadaj4 na p,'tania: vAR? (gdzie?), VART? (dok4d?), VARIFRAN? (skad?) i przybie'
raj4 tzy r62re formy.

Oro rrzy pod\raso\^e Iormy przl.lornk6w mieisca:

B 1. odpowiada na pltanie gdzie? i l4czy sie z czaso nikami statycznymi, wlraiai4cFri stan spocz)'nku.
2. odpowiada na p,'tanie dok4d?
3. odpowiada na p]'tanie skqd?

7, Vat? 2. Yrrt2 3. Varifr8n?

HAR HIT HARFRAN
(tutaj) (tu/tutaj) Gtad)
DAR DIT DARIFRAN
Gam) (tam) (stamt4d)

HEMMA HEM HEMIFRAN

(w domu) (do domu) (z domu)

INNE IN INIFRAN
(w Srodku) (do srodka) (ze Srodka)

UTE UT UTIFRAN
(na zewnqtrz) (na zewnatrz) (z ze'natrz)

UPPE UPP UPPIFRAN

(u g6ry) (do g6ry) Qs6,v\
NERE NER NERFRAN
(na dole) (na d6l) (z dolu)

Przyklad Vi ska vanta her. (Poczekamy tu.)

Barnen vi11 inte komma hit. (Dzieci nie chc4 tu przychodzi6.)
Vi kommer inte hihifren. (Nie pochodzE st4d.)

Grannarna, som boi dar nere, kommer frin Portugal. (S4siedzi, kt6{y mieszkaj4 na dole, pochoda
z Portugalii.)
Min man ska komma ner om en stuDd. (M6j m4z za chwilp zeidzie na d6l.)
Det hbrs konstiga ljud neriftAn. (Z dolu slycha6 dziwne dzwiaki.)

Hans fru iobbar hemma. 0ego zona pmcuie w domu.)

Pappa kommer tillbaka hem om en timme. (Tato wr6ci do domu za godzing.)
Vi gick h€mifran klockan sju. (Wyszli6my z domu o si6dmej.)

Uwagat W j9zyku polskim nie zawsze rozr62niamy przysl6wki okreslajace stan spoczynku i ruch.

Przyklad Vi bor dar. (Mieszkamy tam.)

Vi gar dit. (Idziemy tam.)
 Cwiczenia 67

Wybierz jeden z podanych przysl6wk6w i l'\I."elnij luki w zdaniach.

67.1 Przyklad her/hit.Iag arherl Ska du komma hit?

1 uppe/upp
a Hissen ger b Det finns en antenn pa taket.
< Ianne sprang . d Loft€r ligger

a Ann'Marie gick . b Pdserna gar

c Ingrid bor d Flaskorna star

3 hernma/hem
a lag lemnade nycklarna . b Du biir stanna
r Nar kommer dr ? d Ringer ni ?

a derldit
: Reser du b Vi11 hon stanna
c Boken 15g

5 inne/in
a Ar katten ? b Alla kom i kiiket.
< Adam sprang i hubet. d Alla ventar pe dig

Uznpe)d) zdania jednpn z przysl6wk6w: NER, IN (,2), NERE, UPB Hlr, DAR, Hf,M, HI'MMA, DIr.
67 .2
r Hissen gick till tiugonde veningen.
, Vi tanker eka dll Sverige och sranna ett er.
I Du masrc sdga klockan sex imorgon bitti!
4 De trivdes inte i Spanien och dArfdr vill de inte eka i tr.
5 Du ar sjuk, se du bijr stanna
5 Det er skrint att komma tillbaka efter en lang resa.
7 Pojken var redd att ga till den mtjrka kalaren.
8 Hdn ,rodde pe atr .rord r;rro, bodde dar
9 Kom I Vi ska leka tillsammans.
ro Var':igod o. h
'rig

57.3y,l'-TJI'JX,l'.T'fl :*"J#i::;;,:luk€wzdaniu
har/hit/herifran: Iag vill inte stanna i skolan.lag vill gt
der/dit/daifran: Det ar en fin affzir, du maste ga
) upp/uppe/uppifrdn: Hbr ni gral€t som kommer sjette veningen?
hemma/hem/hemifr8n: Ar ni pa s6ndag?
t ute/ut/utifrAn: Stang f6nstrctl Snirn faller in
6 in/inne/inifr6n: Det regnarl Kom I

1 rere/ner/neriften: Han stod pn trappan och vi11e inre komma eftersom han var yr
 Przys16wek

r Kan du springa 1il(a som jag?

a snabbare b snabb c snabba d snabbt

2 Klockan er kvart i etta, om du gtu nu, hinner du till skolan.

e heYn b hemma (ftam d hemilren

3 Vi kan prata , nu har jag inte tid.

a snabbt b senare . sent d senast

Kom lbad kompisen.

a her b hir ( dar d framme

Anita viII veta n?il vi er i Gdteborg.

a in b ftam ( ftamme d dit

om du inte pratar , kommer eleverna inte att fdrste dig.

a tydliga b rydlig c snabbt d tydligt

Ni kan vanta . Vi kommer om rlegra minuter.

a ner fram ( ute d ut
b

Fiirsvinn , nu er det riktigt farligt.

a harifran b har c ute d dit

Ann ville inte klattra pe grund av sin hiiidskreck.

ain bupp.uppe d inne

ro Varsaqod, kom ! sa vard€n artigt.

ain inne (ute
b d framme

Har det hart negot i kiillaren? Det htirs nagot buller

a uppe b upp < nerifran d ner

Prata I Jag h6r ingenting.

a hijg bleg clegt d hi,gt
13 Kristina var snal igAr.
a ovanlig b ovanligt ( vanlig d vanligt

14 Hunden var Iilsnr;dig och vilJe gi

aut b ute cfram d nere
rs Denna artikel kridserades mycket
a herd bmjukt chArt d mjuk

176
 lsailnls
{rvto>;lgyvrod 1sa1
 Powt6rka

Pa bordet stod tre tomma

a flaska b flaskoma c flaskan d flaskor

buss ger till centrum?

, Vilka bvad . Vilken d Vilket

Kan ni inte koncenffera pe LL\an?

:er bde (sig dhonom

Anna har ingen hund, den dar hunden ar inte

a hans b henne r hennes d dess

K6p tre paket !

a ntitter bniit c ndten d ndtterna

ki11arna, som star bakom huset, ger i nionde klass.

a Den har bDender.Dem dDedar

Filmen bij4ar 215.

a kvart 6ver siu b fem minuter dver sju chalvsju dkvartisju

8 Snigeln ar mycket
a snabbare b Bngsammare c snabbast d Bngsammast

Du inte laga kijttbullar, de smakar acldigt!

a kan b maste c vill d biukar

blror et det? De ar mina.

a Vem b Vilka (Vai dvems

jag inte f6rstar svenska, maste jag plugga hart.

a Darfttr att b Fttr c Eftersom d Fast

Herr Ericsson t?hker pe son.

a sih bhans.sina d sitt

13 Har du problem?
a ingen b negot ( negon d sitt

Det kommer att bli bra, familj ska hjelpa dig.

a ditt b dina . din d dig

15 Mormor besdker oss trcdje er.

a varje bvar cvart d \.arannat

r5 Jag tar bara macka, tack.

aen bett < nagra d flera

17 lag meste saga att det inte var nigot paron.

a fin bfina c fint d finast

Paris;r n:isra srad pe \er resa.

avacker b ckert . vackra d den vackra

r78
 Powt6rka

19 ljuset, ar du snall: Der iir dag: arr so\'a

a Tanda bTand c Slecka d Slack

20 llu behiiver inte . olr drL inre \'ill.

a svara b svarar c svarade d s\ arar

r Nar jag slure\anren. ilck iag eft bra jobb.

a hade tagit b har tagit c rar d skulle ra

2, Mih sforasvster er an Iag

a hbgrc bl:igrc .langre d vngre

z3 Vi brukar cykla
ai b itver (efter dpa

,4 Vi ska giira en sndgubbe om det imorgon.

ableser b inte bBser . bleser inte d regnar

:g Min mamma lovade att bon mig i er.

, sl<a hesdka bharhesiikr ( skulle hesiika d besiiker

26 Vadiir du inte se den her filmen?

a masE bvill (b{ukar dhar

zz "Akta !" skrek mamma till mig och min bror.

aer bdig csig doss

Tvatten maste
a skdljas b skiiljs c skijljdes d skitlja

29
a viktig frega b viktiga ftAga c viktiga lrAgor d viktiga laAgorna

3o Boken ldg pe hy]]an.

a uppe bupp uppituan dut
.

l1 De pmtade svenska sa
a vackra b vackert cfin

)2 Vi kommer tillbaka tvl timmarl

aom b efter ci dpa

3l Mina Ueder ar redan

a packade b packat cpackad d packa

34 Jag har inte sett mina barn mAnga 6r.

ai bsedan cpe d efter

35 Marta vill ha ett barn ti11 hon vill inte ge dlbaka till arbetet
a eftcrsom bdarfdratt.fiir d men

36 Mattias har fett en massa prcsenter och nu lekerhan hela dagama.

a pa julen bpajuhrna.ijul dijulas
 Powt6rka

Det Eter som

a en serad tjur bensarattjur rdensaradeijtll d sarade tjur

38 Hon har
a packad b pacl".ade ( packa d packat

39 Svaret menga ganger.

aupprepade b upprepades t upprepar d har upprepat

Hennes far rdker 30 cigaretter dagen.

ai bpa .om d langs
41 lanne i Polen ftir tio 5t sedan?
a Bodde bHar bott ( Hade bott dBor

42 Ta pa dig I
a m6ssa b mdssor . mdssan d m6ssorna

43 Vill ni bo i detta
ahuset bhusen.stuga d hus

44 Vad ska man gttra nar chef iir oarlig?

aen bens.sin d hans

45 sprak talar ni?

a Vilket bvilkeh .Vem dvad

46 Vi siunger fiir vaft barn varie kva[

a sma b fiten ( lilla d litet

a7 Innan iag mig, hade iag druckit kaffe.

a har klatt pa buar pe ckhddepe dhadejagklett

48 Min van vill inte prata med

ahans bsina c sitt dsin

aq De dar er farliga.
a omddena b omraden c omradet d omrade

ro B15s ut luft!
a hel ballt c helt dall

5r \ i liingrar efrer rBr mamma.

agott bulle b goda bullar r goda bullarna dgodbulle

5, Vi ska inte faffas

ai b dver (pe dsedan

5j Den har boken er trakig, kan jag fa ?

a andm ben annan c ett annat d vamnnan

sa Iag gldmmer altid paraply.

a min b mitt c sitt d sin
 Powt6rka

Js Anna er mycket an Britta.

a mer Iydig b lydigast c lydig d )ydigare

t5 Deras
a gammalt b gammal < gamh daldst

57 Kan du
a laga b att laga ( lagade d lagat

agare ar min far.

a Huset b Husen ( Husets d Hus

59 Mamma sa att vi stada rummer,

a ska b skulle ckan d brukar

cod natt och gott!

a sova bsov.sovit d sove{

5r Min lille son ar mycket an dLt!

a mognare bmest mogen c mognast d mognaste

52 Det kan inte s, enkelt.

a ftirklara b fiirklarade fdrklarat d fdrklaras
c

6t Hur lange har du

a vanrad b vantat (vantade d vanta

64 Emma sager att hon [rukost, hon:ir inte hungrig pe morgonen.

a aldrig ater bater aldrig c alltid eter d ater alltid

65 Beratta om din
a planerat b planerade c planera d planerad

66 Tidningar varj€ daghemma hos oss.

a l:ists bleses cliis d laser

67 Na( ar vi i Malmtt? ftagade vi konduktitrcn.

a inne b in c framme ftam d

58 Den summan var inte sa stor,

a vunnit b larnna ( wnnet d vlrnnen

59 Den arronde mars kan lasas som

a ettonde i femte battondeitredje cettondeifierde d attorde i ettonde

70 De harn som sdr det er snella.

a litet bliten (sme dfi[a

?r Katterna tillhdr Jonas, de ar

a hennes bhans cderas dsin

7, ]ag har fatt en bukett

a tusenskdna b tusensk6nor c tusenskirnorna d tus€nsk6nan
 Powt6rka

Han alskar Monika sa mycket att han vill ge henne

a allt ball cala d ingenting

Adam sager att han

a har inte hund b har ingen hund . har inget hund d inte har nagon hund

75 fag undrar har kysst mig.

a vem bvad ( vilka d vem som

76 Om iag hade urnrit stora pengar,

a skulle iag kiipa ett hus b ska jag kijpa ett hus c jag skulle ki;pa ett hus d skulle ;ag ha kijpt
ett hus

77 'Bullama ar !" sa pappa.

a graddad b greddade c graddat d giadda

78 Pe sommaren cykJa, eftersom vi gillar att motionera.

a vi brukar bkan vi inte cbrukarvi dvikan

79 Samtalet blev
a brutit b brutet cbruten d bruma
8o De stod hus€t se vi kunde inte se dem.
a framfdr b fdre c utanfiir dbakom

81 'Biij !" bad lakaren patlent€n.

a knana b knan (nagotkna dkna

82 Annas har ar lockigt.

aHng bunea cungt d korl

83 Kan vi fa att ata?

a ingenting b ingen . negonting d nagon

8+ Det var en vacker hund fast svans var ffir kort.

a dessa bhans ( hennes ddess

85 barn er det? fregade presten men ingen ville saga sanningen.

a Vilken b Vems cvem dYad

86 Iger huset.
a sAldes b salde (harselt dsalt

87 De er fdr dr.ra fdr oss.

a bilen bbilar cbilarna dbil

Se, vilka fina stjarnor som s,,ns I

a pe himmel bpahimmelen ci himmel d i himmelen

89 fint vader ni hadel

a Vilka b Vilken cvar d Vilket
 Powt6rka

90 Du ska traffa min van heter Eva.

a som b vem c md d vilka

Den d?ir stolen ?ir gjord glas.

,i bav.med dom
Jag kanner inte igen min stad.
a eget b egen . egna d ny

Kiitrhrllarna meste atminstone i 15 minuter.

, steka b ste-ks . stek d ste*as

94 Du bdr tvetta i ansiket, du er smutsig.

a sig b denna ( dig d henne

95 Om duintekom, bli ledsen.

a ska jag b skulle iag r lag ska d jag skulle

kommer du?
a Var b Varifrin (Vad dYem

97 Marta och Mia tycke om tigenheter.

a sin b sitt ( sina d deras

98 Har du redan en glass?

a viilja b valde c \'ald d valt

Jag tror ni b1i olyckliga tillsammans.

a kom b kommer att biir
G d tanker

roo De dar liusen ar sa

, fin b finast ( fint d fina
Konsultacja: Ricki Tontensson
Projekt graficzny i t,?ograficzny: lanusz G6rski
Ilustracjq Joanna Kurowska
Redalcja i korekta: Piotr Sitkiewicz
Sklad: Piotr c6rski, Maciej Goldfarth
Druk i oprawa: Petit s.c. Sklad-Druk-Oprawa, 20 120 Lublin, ul. Toka$ka 13

@ by Hanna Dl.rnel-Trzebiatowsl".a, Ewa Mrozek Sadowska

o by wyda nictwo slowo/obraz terl,toria, Gdatisk 2007

wydawaictwo slowo/obraz tery4oria

al. Crunwaldzka 47 1,80-244 Cdan-k
rel. (o58\ 341 4413,345 47 07
fax (058) 520 80 63
e-mail slolvo-obraz@terytoria.com.pl
w rr.w.ter].toria.com.pl

rsBN 978-83-7453-767-4
Troll r to pierwszyw Polsce podrecznik do naukijqzyka szwedzkiego lQczery dwie funkcje: teoretyczne
i praktyczn?. KsiEika zawiera szczeg6lowy opis podstawowych zagadnie6 gramatyki szwedzkiej,
wzbogacony przykladami oraz uzupelnlony licznymi awiczeniami. Na koicu kaidego rozdzialu
znajduje siq testy polvt6rkowe, a ksie2ke zamyka obszerny test, obejmujacy treaa calego kurru.
Przejrzysta struktura utatwia korzystanie z podrecznika zar6wno podczas samodzielnej pracy,
jak i na kursach jezykowych, w szkolach i na uczelniach.

ruxxtlil[Uru[il,