‫ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮات ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ و ﻧﺎاﯾﻤﻦ ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺷﻐﻠﯽ ﺑﺎ ﻣﯿﺪاﻧﻬﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ‬

‫ﭘﺎﯾﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺗﺼﻮﯾﺮي در ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﻌﺪﻧﯽ و ﺻﻨﻌﺖ آﻫﻦ و ﻓﻮﻻد ﺑﺎﻓﻖ –‪1390‬‬

‫ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻣﻘﺪﺳﯽ‬
‫ﻣﺸﺎور ﻋﺎﻟﯽ ‪ HSE‬ﺳﻨﮓ آﻫﻦ ﻣﺮﮐﺰي ﺑﺎﻓﻖ‪ ،‬ﯾﺰد‪.‬‬
‫ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﯿﻨﯽ اﻟﻤﺪواري‬
‫ﻣﺪﯾﺮ واﺣﺪ ‪ HSE‬ﭘﺮوژه اﺣﯿﺎي ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻓﻮﻻد ﺑﺎﻓﻖ‪ ،‬ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺑﺎﻓﻖ‪ ،‬ﯾﺰد‪.‬‬
‫ﻣﻬﺪﯾﻪ ﺷﻔﯿﻌﯽ زاده ﺑﺎﻓﻘﯽ‬
‫داﻧﺸﺠﻮي ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺣﺮﻓﻪ اي داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ ﮐﺮﻣﺎن‪ ،‬ﻋﻀﻮ ﮐﻤﯿﺘﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت و ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي داﻧﺸﺠﻮﯾﯽ‬
‫داﻧﺸﮑﺪه ﺑﻬﺪاﺷﺖ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ ﮐﺮﻣﺎن‪ ،‬ﮐﺮﻣﺎن‪.‬‬
‫ﺳﻤﺎﻧﻪ اﻟﺴﺎدات ﺣﺴﯿﻨﯽ‬
‫ﻣﺸﺎور و ﻣﺘﺨﺼﺺ آﻣﺎر‪ -‬داﻧﺸﮕﺎه ﯾﺰد‬
‫‪Mojtabahse@yahoo.com‬‬

‫ﭼﮑﯿﺪه‬
‫ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﺳﺘﻔﺎده روزاﻓﺰون از راﯾﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺷﮑﺎﯾﺎت ﻣﺘﻌﺪدي از اﺛﺮات ﺳﻮء آن ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ ﮐﺎرﺑﺮان ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﯾـﻦ اﺛـﺮات ﺷـﺎﻣﻞ‬
‫اﺧﺘﻼﻻت اﺳﮑﻠﺘﯽ‪-‬ﻋﻀﻼﻧﯽ و اﺛﺮات ﺳﻮء ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﯿﺪاﻧﻬﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻣﺎﻧﯿﺘﻮرﻫﺎ ﺗﺎﺑﺶ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑـﺎ‬
‫ﻫﺪف ﺗﻌﯿﯿﻦ اﺛﺮات ﺳﻮء ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺷﻐﻠﯽ ﺑﺎ ﻣﯿﺪاﻧﻬﺎي اﻟﮑﺘﺮو ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﭘﺎﯾﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺗﺼﻮﯾﺮي و ﺑﺮرﺳﯽ آﺛﺎر اﯾﻦ ﻣﯿـﺪاﻧﻬﺎ ﺑـﺮ‬
‫روي ﺳﻼﻣﺖ ﮐﺎرﺑﺮان اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪت ﻣﯿﺪاﻧﻬﺎي اﻟﮑﺘﺮو ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﭘﺎﯾﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺗﺼﻮﯾﺮي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﻌـﺪﻧﯽ و ﺻـﻨﻌﺖ‬
‫آﻫﻦ و ﻓﻮﻻد ﺑﺎﻓﻖ – ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻗﺎﯾﻢ رﺿﺎ ‪ 1390‬ﺑﻪ روش ﻣﻘﻄﻌﯽ_ﺗﻮﺻـﯿﻔﯽ اﻧﺠـﺎم ﮔﺮدﯾـﺪه اﺳـﺖ ‪ .‬ﺑـﺮاي اﯾـﻦ ﻣﻨﻈـﻮر ﺑـﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬
‫ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬آﺛﺎر اﻣﻮاج ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ و ﺑﺮ ﻃﺒﻖ آن ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اي ﺷﺎﻣﻞ اﻃﻼﻋـﺎت ﻋﻤـﻮﻣﯽ و ﺑﻌﻀـﯽ ﺣﺎﻟﺘﻬـﺎي ﺟﺴـﻤﯽ و‬
‫روﺣﯽ ﮐﻪ در اﺛﺮ ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ اﻣﻮاج ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﻨﻈﯿﻢ ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﻣﺠﺘﻤﻊ و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﻫﺎي ﻻزم ‪ ،‬ﮐﻠﯿﻪ ﭘﺮﺳﻨﻞ‬
‫واﺣﺪﻫﺎي ﻃﺮح و ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻓﺮوش ‪ ،‬ﻧﺮم اﻓﺰار ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي و واﺣﺪ آﻣﻮزش ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﮐﺎر ﺧﻮد از راﯾﺎﻧﻪ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﯾﺪ ‪ .‬اﺛﺮات اﯾﻦ اﻣﻮاج ﺑﺮ روي ﺳﻼﻣﺖ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ) ﺷﺎﻣﻞ اﺛـﺮات ﺑـﺮ روي ﭼﺸـﻢ‪ ،‬ﮔـﻮش‪ ،‬ﭘﻮﺳـﺖ‪ ،‬دﺳـﺘﮕﺎه‬
‫ﮔﻮارش و اﺛﺮات ذﻫﻨﯽ و رواﻧﯽ( ﻧﯿﺰ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ در دو ﮔﺮوه ﮐﺎرﮔﺮان ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ ﺑﺮرﺳﯽ و ﺑﺎ‬
‫ﻫﻢ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﭘﺮﺷﺪن ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد‪ ،‬ﺑﺎ ﺣﻀﻮر در ﻣﺤﻞ ﺑﻪ اﺑﻬﺎﻣﺎت و ﭘﺮﺳﺸﻬﺎي آﻧﻬـﺎ ﺟـﻮاب داده ﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺳﻨﺠﯿﺪه ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻋﻼﯾﻢ و ﻣﺸﮑﻼت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ ﺑﯿﻦ ﮔﺮوه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﮔﺮوه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ آﺑﺮﯾﺰش ﭼﺸﻢ‪ ،‬ﺧﺴﺘﮕﯽ ﺑﯿﻨـﺎﯾﯽ‪،‬‬
‫وزوز ﮔﻮش‪ ،‬ﺳﻮزش ﻣﻌﺪه‪ ،‬ﺑﯽ ﺧﻮاﺑﯽ‪ ،‬ﺳﺮدردﻫﺎي ﻏﯿﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ‪ ،‬ﻋﺼﺒﺎﻧﯿﺖ‪ ،‬ﺷﯿﻮع ﺑﯿﺸﺘﺮي در ﮔﺮوه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﮔـﺮوه‬
‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ داﺷﺘﻨﺪ )‪ .(P<0/05‬در ﻣﻮرد ﻋﻮارض ﭘﻮﺳﺘﯽ ﻫﯿﭻ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽ داري ﺑﯿﻦ دو ﮔﺮوه ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ )‪.(P >0/05‬‬
‫اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽ دار ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه در ﺷﯿﻮع ﻋﻼﯾﻢ و ﻋﻮارض ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪه ﺑﯿﻦ دو ﮔﺮوه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨـﺪه‬
‫ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ اﺳﺘﻔﺎده از راﯾﺎﻧﻪ و ﺑﺮوز اﯾﻦ ﻧﻮع ﻋﻮارض و ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻫﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺆﯾﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻄﺢ ﺧﻄﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺑـﯿﺶ از‬
‫ﺣﺪ از اﯾﻦ وﺳﺎﯾﻞ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﯿﺪاﻧﻬﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ‪ ،‬ﭘﺎﯾﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺗﺼﻮﯾﺮي‪ ،‬راﯾﺎﻧﻪ‪ ،‬اﺛﺮات ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ ‪VDT‬‬ ‫ﮐﻠﻤﺎت ﮐﻠﯿﺪي‪:‬‬

‫‪ – 1‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﭘﺮﺗﻮﻫﺎ ﯾﺎ ﺗﺸﻌﺸﻌﺎت ﺷﮑ ﻠﯽ از اﻧﺮژي ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ در ﺧﻼء ﯾﺎ ﻣﺎده ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﯽ از آﻧﻬﺎ داراي ﺟﺮم و ﺑﺮﺧﯽ ﻓﺎﻗﺪ ﺟـﺮم‬
‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان اﻧﺮژي داراي ﻗﺪرت ﻧﻔﻮذ در ﻣﺎده ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﭘﺮﺗﻮﻫﺎ ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﭘﺮﺗﻮﻫﺎي ﯾﻮﻧﺴﺎز ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺷﻌﻪ اﯾﮑﺲ‪ ،‬ﮔﺎﻣﺎ‪ ،‬ﺑﺘﺎ‪ ،‬ﭘﺮوﺗﻮﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻧﻮﺗﺮوﻧﻬﺎ‬
‫ب( ﭘﺮﺗﻮﻫﺎي ﻏﯿﺮ ﯾﻮﻧﺴﺎز ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺮﺗﻮﻫﺎي ﻣﺎدون ﻗﺮﻣﺰ و ﻣﺎوراء ﺑﻨﻔﺶ‬
‫ﺗﺸﻌﺸﻌﺎت ﻧﯿﺰ ﺟﺰء ﻋﻮاﻣﻞ زﯾﺎن آور ﻣﺤﯿﻂ ﮐﺎر ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و ﭘﺎﯾﺶ ﻓﺮدي و ﻣﺤﯿﻄﯽ اﯾـﻦ ﻋﺎﻣـﻞ ﻧﯿـﺰ ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﮐﺎﻣـﻞ از ﺳـﻮي‬
‫ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﮐﺎر و ﺗﺎﻣﯿﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در ﮐﺸﻮرﻣﺎن ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد و در ﻗﻮاﻧﯿﻦ ‪ 95 ،92 ،85‬ﻗﺎﻧﻮن ﮐﺎر و ﻣﻮاد ‪ 88‬و ‪ 90‬ﻗـﺎﻧﻮن ﺗـﺎﻣﯿﻦ‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﮐﺎر ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ اﯾﻦ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻫﺎ وﺟﻮد دارﻧﺪ‬
‫در ﻋﯿﻦ اﺳﺘﻔﺎده روز اﻓﺰون از ‪ VDT‬ﻫﺎ ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻫﺎﯾﯽ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﺛﺮات ﺑﺎﻟﻘﻮه آﻧﻬﺎ ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ اﺑﺮاز ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬ﺗﺎ اﻣـﺮوز ﺗﺤﻘﯿﻘـﺎت‬
‫زﯾﺎدي ﺑﺮ روي اﻓﺮاد در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ‪ VDT‬اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﺮ ﮐﺪام ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﺧﺎص ﺧﻮد را داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﯽ ﻣﺤـﻞ ﺧﺎﺻـﯽ‬
‫را از ﻧﻈﺮ ﺷﺪت ﻣﯿﺪان اﻧﺪازه ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻌﻀﯽ ﺳﺎﻋﺎت ﺗﻤﺎس در ﻫﻔﺘﻪ را ﺑﺮآورد ﮐـﺮده اﻧـﺪ‪ .‬ﺗﺤﻘﯿﻘـﺎت دﯾﮕـﺮ ﮐـﺎرﺑﺮان ‪ VDT‬را ﺑـﺎ‬
‫ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮐﺮده اﻧﺪ و در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن ﺑﻌﻀﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺨﺼﺼﯽ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ آﺛﺎر اﯾﻦ ﻣﯿـﺪاﻧﻬﺎ ﺑـﺮ ﺳـﻼﻣﺖ‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺤﺮﯾﮏ و آﺑﺮﯾﺰش ﭼﺸﻢ‪ ،‬ﺗﺎري دﯾﺪ‪ ،‬ﺳﺮدرد‪ ،‬اﺳﺘﺮس‪ ،‬درد ﻋﻀﻼﻧﯽ‪ ،‬درد ﭘﺸﺖ و ﮔﺮدن و ﻧﯿﺰ ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ﭼﻮن ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑـﺪن‪،‬‬
‫آﺳﯿﺐ ﻫﺎي ﺗﺠﻤﻌﯽ‪ CTDs‬و ‪ ...‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻮارﺿﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺎ ‪ VDT‬ارﺗﺒﺎط داده ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑ ﻌﻀﯽ از اﯾﻦ ﻋﻮارض ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺎﺷﯽ از اﺷﮑﺎل در ﺗﺠﻬﯿﺰات‪ ،‬ﻃﺮاﺣﯽ ﮐﺎر ﯾﺎ ﻣﺤﯿﻂ ﮐﺎر ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﮐﻤﯿﺘﻪ ‪ [1] NCRP‬آﻣﺮﯾﮑﺎ اﻇﻬﺎر ﻣﯽ دارد ﮐﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﺑﯿﻮاﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ ]‪ [2‬ﺷﻮاﻫﺪ ﮐﺎﻓﯽ اراﺋﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐـﻪ ارﺗﺒـﺎط ﻗﺎﺑـﻞ‬
‫ﻗﺒﻮﻟﯽ ﺑﯿﻦ ﻣﯿﺪاﻧﻬﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ ‪ ELF‬و اﺧﺘﻼل در ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﻃﺒﯿﻌﯽ وﺟﻮد دارد ]‪.[5‬‬
‫در ﻣﻮرد ﺳﺮﻃﺎﻧﺰاﯾﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ و ﻧﺘﺎﯾﺞ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﻄﻊ ﻗﺎﺑﻞ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﭼـﻮن اﺛـﺮ ﺳـﺎﯾﺮ‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در ﺳﺮﻃﺎن ﻫﻤﭽﻮن وﺿﻌﯿﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ_اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﺗﻐﺬﯾﻪ‪ ،‬ﺷﯿﻮه زﻧﺪﮔﯽ‪ ،‬ژﻧﺘﯿﮏ‪ ،‬ﺷﻐﻞ و ‪ ...‬را ﻧﺎدﯾﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺳﺎل ‪ Wertheimer & Leeper ، 1979‬ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﻣﯿﺪاﻧﻬﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺧﻄـﻮط ﻓﺸـﺎر ﻗـﻮي و‬
‫ﺳﺮﻃﺎن ﺧﻮن ﺑﭽﻪ ﻫﺎرا ﮔﺰارش ﮐﺮدﻧﺪ ]‪.[6‬‬
‫ﮐﻤﯿﺘﻪ ‪ NCRP‬ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺷﻮاﻫﺪي ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺮوز ﺳﺮﻃﺎن ﻫﺎي ﮐﻮدﮐﯽ و ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﯽ)ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺮﻃﺎن ﺧﻮن‬
‫و ﻣﻐﺰ( در اﻓﺮاد در ﻣﻌﺮض ﻣﯿﺪاﻧﻬﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ اراﺋﻪ ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻤﯿﺘﻪ از روي ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ اﻋﻼم ﻣﯽ دارد‪،‬‬
‫ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﻣﯿﺪاﻧﻬﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺗﻮﻣﻮر در ﺣﯿﻮاﻧﺎت آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ارﺗﺒﺎط دارد‪.‬‬
‫در ﺳﺎل ‪ Bonhomme Faivre ،98‬و ﻫﻤﮑﺎران در ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻤﺎس ﻣﺪاوم ﺑـﺎ ﻣﯿـﺪاﻧﻬﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴـﯽ ‪ELF‬‬
‫ﺑﺎﻋﺚ اﺧﺘﻼﻻت ﺧﻮﻧﯽ‪ ،‬اﯾﻤﻨﯽ و ﻋﺼﺒﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺗﻌﺪاد ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖ ﮐﺎرﮔﺮان در ﻣﻌﺮض ﻣﯿﺪاﻧﻬﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ‪0.9-66‬‬
‫‪ mG‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻨﯽ داري از ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ﮐﻤﺘﺮ ﺑﻮد ]‪.[7‬‬
‫‪ Goghill‬و ﻫﻤﮑﺎران در ﺳﺎل ‪ 98‬ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﯿﺪاﻧﻬﺎي اﻟﮑﺘﺮﯾﮑـﯽ ‪ 50Hz‬اﺛـﺮات ﺷـﺪﯾﺪي روي ﻟﻨﻔﻮﺳـﯿﺖ ﻫـﺎي ﻣﺤﯿﻄـﯽ‬
‫اﻧﺴﺎن دارﻧﺪ ]‪.[2‬‬
‫ﻏﺸﺎي ﺳﻠﻮﻟﯽ‪ ،‬ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﺮاﻧﺴﻤﯿﺘﺮﻫﺎ و ﻫﻮرﻣﻮن ﻫﺎ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﯾﺎ ﺑﻪ داﺧﻞ ﺳﯿﺘﻮﭘﻼﺳﻢ ﻋﺒﻮر ﻣـﯽ ﮐﻨﻨـﺪ‪ ،‬ﻣﺤﻠـﯽ اﺳـﺖ ﮐـﻪ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺣﺘﻤﺎل اﺛﺮ ‪ EMF‬ﺑﺮ آن ﻫﺴﺖ ]‪.[3‬‬
‫ﻣﻼﺗﻮﻧﯿﻦ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در ﮐﻨﺘﺮل رﯾﺘﻢ ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺘﻪ ﺑﺪن ﺑﺎزي ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﯾﻦ ﻫﻮرﻣﻮن‪-‬ﮐﻪ از ﻫﯿﭙﻮﻓﯿﺰ ﺗﺮﺷـﺢ ﻣـﯽ ﺷـﻮد‪ -‬از‬
‫ﺑﯿﻦ ﺑﺮﻧﺪه رادﯾﮑﺎﻟﻬﺎي آزاد در ﺳﻠﻮل ﺑﻮده و ﻧﻘﺶ ﻣﺤﺪود ﮐﻨﻨﺪه در ﺗﺮﺷﺢ اﺳﺘﺮوژن دارد‪.‬‬
‫در ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ در ژاﭘﻦ ﮐﻪ ﺑﺮ روي ﮐﺎرﺑﺮان ‪ VDT‬اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬اﺛﺮ ﻣﺨﺘﻞ ﮐﻨﻨـﺪه آن در ﺗﺮﺷـﺢ ﻣﻼﺗـﻮﻧﯿﻦ و در ﻧﺘﯿﺠـﻪ آن‪ ،‬ﭼﺮﺧـﻪ‬
‫ﺳﯿﺮﮐﺎدﯾﻦ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﺷﺪ ]‪.[6‬‬
‫ﮐﻤﯿﺘﻪ ‪ NCRP‬ﻣﯿﺪان ﻫﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮ از )‪ 2mG(0.2 µT‬و ﻣﯿﺪان ﻫﺎي اﻟﮑﺘﺮﯾﮑـﯽ ﺑـﺎ ﺷـﺪت ‪ 10-100V/m‬را ﺑـﺮاي‬
‫ﻣﻼﺗﻮﻧﯿﻦ ﻣﺨﺘﻞ ﮐﻨﻨﺪه ﻋﻨﻮان ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت در آﻣﺮﯾﮑﺎ و اﻧﮕﻠﯿﺲ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ‪ ،‬ﻋﻠﺖ ﻋﻤﺪه ﺧﻮدﮐﺸﯽ در اﯾﻦ ﮐﺸـﻮرﻫﺎ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ اﺳـﺖ‪.‬در ﺳـﺎل ‪، Perry 1978‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮدﮐﻪ روي ‪ 600‬ﻣﻮرد ﺧ ﻮدﮐﺸﯽ در ﻧﻮاﺣﯽ ﺑﯿﺮﻣﻨﮕﺎم اﻧﮕﻠﯿﺲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸـﺎن ﻣـﯽ داد‬
‫در ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮ از )‪ 1mG(0.1 µT‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻄﺮ ﻧﺴﺒﯽ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺑﺎﻻ ﻣﯽ رود ]‪.[7‬‬
‫در ﺗﺤﻘﯿﻖ دﯾﮕﺮي ﮐﻪ روي ﺣﺪود ‪ 6000‬ﻧﻔﺮ در ‪ 3000‬واﺣﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﮐﺎﺑﻠﻬﺎي ﺑﺮق ﻓﺸﺎر ﻗـﻮي ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﺑﺮرﺳـﯽ‬
‫راﺑﻄﻪ اﻓﺴﺮدﮔﯽ و ﻣﯿﺪان ‪ EMF‬اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﮐﻪ از اﻓﺴﺮدﮔﯽ و ﻧﻮﻋﯽ ﺑﯿﻤﺎري ﻗﻠﺒﯽ رﻧﺞ ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻧـﺪازه‬
‫ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﮐﻪ از ‪ 3.15mG‬در ﻧﺰدﯾﮑﺘﺮﯾﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺗﺎ ‪ 1.61mG‬در دورﺗﺮﯾﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﯿﺰان ﺷﯿﻮع اﯾﻦ ﻋﻼﺋﻢ ﺗﺎ‬
‫ﺣﺪود ‪ %82‬در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﻧﺰدﯾﮑﺘﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻮد ] ‪.[7‬‬
‫آﮐﺎدﻣﯽ ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ ﺳﻨﺠﯽ آﻣﺮﯾﮑﺎ اﺛﺮات ‪ VDT‬ﺑﺮ روي ﭼﺸﻢ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﯾﺮ ﺑﯿـﺎن ﻣـﯽ ﮐﻨـﺪ‪ .‬ﺗﺤﺮﯾـﮏ ﭼﺸﻤﯽ)ﺷـﺎﻣﻞ؛ ﻗﺮﻣـﺰي‪،‬‬
‫آﺑﺮﯾﺰش‪ ،‬ﺧﺸﮑﯽ ﭼﺸﻢ(‪ -‬ﺧﺴﺘﮕﯽ)ﺧﺴﺘﮕﯽ‪ ،‬ﺳﻨﮕﯿﻦ ﺷﺪن ﭘﻠﮑﻬﺎ(‪-‬ﺳﺨﺘﯽ ﺗﻤﺮﮐﺰ)ﺗﺎر دﯾﺪن اﺟﺴﺎم دور ﯾﺎ ﻧﺰدﯾﮏ(‪.‬‬
‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﻫﻤﻪ ﻣﻮارد اﺧﺘﻼﻻت ﭘﻮﺳﺘﯽ ﮐﺎرﺑﺮان ‪ VDT‬در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﺷﻤﺎل اروﭘﺎ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺸﮑﯽ ﻫﻮا در آﻧﺠﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳـﺖ‬
‫ﯾﮏ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻢ ﺑﺎﺷﺪ ]‪.[5‬‬
‫در ﺑﻌﻀﯽ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺑﯿﻦ ﮐﺎر ﺑﺎ ‪ VDT‬و ﻣﺸﮑﻼت ﮔﻮارﺷﯽ ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﯽ دار ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺑﻌﻀـﯽ ﺑﺮرﺳـﯿﻬﺎي اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ‬
‫ﻋﺼﺒﺎﻧﯿﺖ و ﺑﻌﻀﯽ اﺧﺘﻼﻻت رﻓﺘﺎري دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺰ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ‪ VDT‬ﺑﯿﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺘﯽ آﺳﯿﺐ ﻧـﻮك درﺧﺘـﺎن ﻧﺰدﯾـﮏ ﺧﻄـﻮط‬
‫اﻧﺘﻔﺎل ﻧﯿﺮو و ﮐﻢ ﺷﯿﺮ ﺷﺪن ﺣﯿﻮاﻧﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﺪت زﯾﺎدي را زﯾﺮ اﯾﻦ ﺧﻄﻮط ﻣﯽ ﮔﺬراﻧﻨﺪ از ﺗﺄﺛﯿﺮات اﻣﻮاج اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ ﺑﯿﺎن ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﻣﻮاد و روش ﻫﺎ‬

‫اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪت ﻣﯿﺪاﻧﻬﺎي اﻟﮑﺘﺮو ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﭘﺎﯾﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺗﺼﻮﯾﺮي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﻌـﺪﻧﯽ و ﺻـﻨﻌﺖ‬
‫آﻫﻦ و ﻓﻮﻻد ﺑﺎﻓﻖ – ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻗﺎﯾﻢ رﺿﺎ ‪ 1390‬ﺑﻪ روش ﻣﻘﻄﻌﯽ_ﺗﻮﺻـﯿﻔﯽ اﻧﺠـﺎم ﮔﺮدﯾـﺪه اﺳـﺖ ‪ .‬ﺑـﺮاي اﯾـﻦ ﻣﻨﻈـﻮر ﺑـﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬
‫ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬آﺛﺎر اﻣﻮاج ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ و ﺑﺮ ﻃﺒﻖ آن ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اي ﺷﺎﻣﻞ اﻃﻼﻋـﺎت ﻋﻤـﻮﻣﯽ و ﺑﻌﻀـﯽ ﺣﺎﻟﺘﻬـﺎي ﺟﺴـﻤﯽ و‬
‫روﺣﯽ ﮐﻪ در اﺛﺮ ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑ ﺎ اﻣﻮاج ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﻨﻈﯿﻢ ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﻣﺠﺘﻤﻊ و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﻫﺎي ﻻزم ‪ ،‬ﮐﻠﯿﻪ ﭘﺮﺳﻨﻞ‬
‫واﺣﺪﻫﺎي ﻃﺮح و ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻓﺮوش ‪ ،‬ﻧﺮم اﻓﺰار ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي و واﺣﺪ آﻣﻮزش ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﮐﺎر ﺧﻮد از راﯾﺎﻧﻪ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﯾﺪ ‪ .‬اﺛﺮات اﯾﻦ اﻣﻮاج ﺑﺮ روي ﺳﻼﻣﺖ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ) ﺷﺎﻣﻞ اﺛـﺮات ﺑـﺮ روي ﭼﺸـﻢ‪ ،‬ﮔـﻮش‪ ،‬ﭘﻮﺳـﺖ‪ ،‬دﺳـﺘﮕﺎه‬
‫ﮔﻮارش و اﺛﺮات ذﻫﻨﯽ و رواﻧﯽ( ﻧﯿﺰ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ در دو ﮔﺮوه ﮐﺎرﮔﺮان ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ ﺑﺮرﺳﯽ و ﺑﺎ‬
‫ﻫﻢ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﮔﺮوه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ‪ 65‬ﻧﻔﺮ و ﮔﺮوه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﺒﻊ آن ‪ 70‬ﻧﻔﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﺑـﯿﻦ اﯾـﻦ دو ﮔـﺮوه از ﻟﺤـﺎظ‬
‫ﺳﻦ‪ ،‬ﺳﺎﺑﻘﻪ ﮐﺎر و ﺟﻨﺴﯿﺖ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽ داري ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ اﻣﺮ ﺑﺎ ﺗﺴﺘﻬﺎي آﻣﺎري ﻣﺮﺑﻮط ﺳﻨﺠﯿﺪه ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ :3-1‬درﺻﺪ ﻓﺮاواﻧﯽ وﺟﻮد ﻋﻼﺋﻢ ﭼﺸﻢ در دو ﮔﺮوه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺳﻨﯽ‬

‫‪ 60 - 50‬ﺳﺎل‬ ‫‪ 50 - 40‬ﺳﺎل‬ ‫‪ 40 - 30‬ﺳﺎل‬ ‫‪ 30 - 20‬ﺳﺎل‬ ‫ﺟﻨ ﺲ‬

‫‪P‬‬

‫ردﯾ ﻒ‬
‫*‪V alue‬‬ ‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ‬ ‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ‬ ‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ‬ ‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ‬ ‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ‬ ‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ‬ ‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ‬ ‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ‬
‫ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﯾﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﯾﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﯾﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﯾﺎﻓﺘﻪ‬
‫ﻋﻼﺋﻢ‬
‫‪0.02‬‬ ‫‪%0‬‬ ‫‪%0‬‬ ‫‪% 16‬‬ ‫‪% 50‬‬ ‫‪% 13‬‬ ‫‪% 46.2‬‬ ‫‪% 4.5‬‬ ‫‪% 31.6‬‬ ‫آﺑﺮﯾﺰ ش ﭼﺸﻢ) ‪( A 1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪0.001‬‬ ‫‪%0‬‬ ‫‪%0‬‬ ‫‪% 32‬‬ ‫‪% 50‬‬ ‫‪%0‬‬ ‫‪% 76.9‬‬ ‫‪% 18.2‬‬ ‫‪% 73.7‬‬ ‫ﺳﻮز ش ﭼﺸﻢ) ‪( A 2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪0.02‬‬ ‫‪%0‬‬ ‫‪%0‬‬ ‫‪% 20‬‬ ‫‪% 61.1‬‬ ‫‪% 4.3‬‬ ‫‪% 69.2‬‬ ‫‪% 4.5‬‬ ‫‪% 31.6‬‬ ‫ﺗﺎر ي دﯾﺪ) ‪( A 3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪0.529‬‬ ‫‪%0‬‬ ‫‪%0‬‬ ‫‪% 12‬‬ ‫‪% 27.8‬‬ ‫‪% 4.3‬‬ ‫‪% 50‬‬ ‫‪% 13.6‬‬ ‫‪% 21.1‬‬ ‫ﺧﺸﮑﯽ ﭼﺸﻢ) ‪( A 4‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪0.107‬‬ ‫‪%0‬‬ ‫‪%0‬‬ ‫‪%0‬‬ ‫‪% 16.7‬‬ ‫‪% 4.3‬‬ ‫‪% 42.3‬‬ ‫‪% 4.5‬‬ ‫‪% 21.1‬‬ ‫ﭘﻠ ﮏ زدن ﻏﯿﺮاراد ي و ﻏﯿﺮ‬ ‫‪5‬‬
‫ﻃﺒﯿﻌﯽ) ‪( A 5‬‬
‫‪0.001‬‬ ‫‪%0‬‬ ‫‪%0‬‬ ‫‪% 12‬‬ ‫‪% 50‬‬ ‫‪% 17.4‬‬ ‫‪% 61.5‬‬ ‫‪% 4.5‬‬ ‫‪% 47.4‬‬ ‫ﺧﺴﺘﮕﯽ ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ ﻏﯿﺮ‬ ‫‪6‬‬
‫ﻃﺒﯿﻌﯽ) ‪( A 6‬‬

‫آزﻣﻮن ‪Chi-Square‬‬
‫از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﯽ دار‬
 ‫ﺟﺪول‪ : 3-2‬ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺮاواﻧﯽ ﻋﻼﺋﻢ در دو ﮔﺮوه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ‬

‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﮔﺮوه‬

‫ردﯾﻒ‬
‫*‪P value‬‬
‫ﻧﺪارد‬ ‫دارد‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫دارد‬ ‫ﻋﻼﺋﻢ‬
‫‪P<0.05‬‬ ‫‪%88,6‬‬ ‫‪%11,4‬‬ ‫‪%58,5‬‬ ‫‪%41,5‬‬ ‫آﺑﺮﯾﺰش ﭼﺸﻢ)‪(A1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪P<0.05‬‬ ‫‪%82,9‬‬ ‫‪%17,1‬‬ ‫‪%33,8‬‬ ‫‪%66,2‬‬ ‫ﺳﻮزش ﭼﺸﻢ)‪(A2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪P<0.05‬‬ ‫‪%90‬‬ ‫‪%10‬‬ ‫‪%46,2‬‬ ‫‪%53,8‬‬ ‫ﺗﺎري دﯾﺪ)‪(A3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪P<0.05‬‬ ‫‪%90‬‬ ‫‪%10‬‬ ‫‪%66,2‬‬ ‫‪%33,8‬‬ ‫ﺧﺸﮑﯽ ﭼﺸﻢ)‪(A4‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪P<0.05‬‬ ‫‪%97,1‬‬ ‫‪%2,9‬‬ ‫‪%72,3‬‬ ‫‪%27,7‬‬ ‫ﭘﻠﮏ زدن ﻏﯿﺮارادي و ﻏﯿﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ)‪(A5‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪P<0.05‬‬ ‫‪%88,6‬‬ ‫‪%11,4‬‬ ‫‪%47,7‬‬ ‫‪%52,3‬‬ ‫ﺧﺴﺘﮕﯽ ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ ﻏﯿﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ)‪(A6‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪P<0.05‬‬ ‫‪%95,7‬‬ ‫‪%4,3‬‬ ‫‪%81,5‬‬ ‫‪%18,5‬‬ ‫وزوز ﮔﻮش)‪(B1‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪P<0.05‬‬ ‫‪%84,3‬‬ ‫‪%15,7‬‬ ‫‪%63,1‬‬ ‫‪%36,9‬‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﮕﯽ ﮔﻮش)‪(B2‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪P<0.05‬‬ ‫‪%92,9‬‬ ‫‪%7,1‬‬ ‫‪%80‬‬ ‫‪%20‬‬ ‫ﻣﺸﮑﻞ در ﺷﻨﯿﺪن)‪(B3‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪P=0.9‬‬ ‫‪%58,6‬‬ ‫‪%41,4‬‬ ‫‪%55,4‬‬ ‫‪%44,6‬‬ ‫ﺧﺸﮑﯽ ﭘﻮﺳﺖ)‪(C1‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪P=0.9‬‬ ‫‪%95,7‬‬ ‫‪%4,3‬‬ ‫‪%95,4‬‬ ‫‪%4,6‬‬ ‫ﺿﺎﯾﻌﺎت ﭘﻮﺳﺘﯽ)‪(C2‬‬ ‫‪11‬‬
‫‪P=0.09‬‬ ‫‪%81,4‬‬ ‫‪%18,6‬‬ ‫‪%69,2‬‬ ‫‪%30,8‬‬ ‫ﺧﺎرش ﭘﻮﺳﺖ)‪(C3‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪P<0.05‬‬ ‫‪%95,7‬‬ ‫‪%4,3‬‬ ‫‪%81,5‬‬ ‫‪%18,5‬‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ)‪(D1‬‬ ‫‪13‬‬
‫‪P<0.05‬‬ ‫‪%82,9‬‬ ‫‪%17,1‬‬ ‫‪%52,3‬‬ ‫‪%47,7‬‬ ‫ﺳﻮزش ﻣﻌﺪه)‪(D2‬‬ ‫‪14‬‬
‫‪P<0.05‬‬ ‫‪%94,3‬‬ ‫‪%5,7‬‬ ‫‪%83,1‬‬ ‫‪%16,9‬‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻣﺰاج)‪(D3‬‬ ‫‪15‬‬
‫‪P=0.14‬‬ ‫‪%81,4‬‬ ‫‪%18,6‬‬ ‫‪%70,8‬‬ ‫‪%29,2‬‬ ‫ﮐﻢ اﺷﺘﻬﺎﯾﯽ)‪(D4‬‬ ‫‪16‬‬
‫‪P=0.85‬‬ ‫‪%85,7‬‬ ‫‪%14,3‬‬ ‫‪%84,6‬‬ ‫‪%15,4‬‬ ‫ﭘﺮ اﺷﺘﻬﺎﯾﯽ)‪(D5‬‬ ‫‪17‬‬

‫ﺟﺪول‪ : 3-3‬ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺮاواﻧﯽ ﻋﻼﺋﻢ در دو ﮔﺮوه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ‬

‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﮔﺮوه‬

‫ردﯾﻒ‬

‫*‪P value‬‬
‫ﻧﺪارد‬ ‫دارد‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫دارد‬ ‫ﻋﻼﺋﻢ‬
‫‪=0.001‬‬ ‫‪94,1%‬‬ ‫‪5,9%‬‬ ‫‪67,7%‬‬ ‫‪32,3%‬‬ ‫ﺑﯽ ﺧﻮاﺑﯽ)‪(E1‬‬ ‫‪18‬‬
‫‪<0.05‬‬ ‫‪58,8%‬‬ ‫‪41,2%‬‬ ‫‪45,2%‬‬ ‫‪54,8%‬‬ ‫ﮐﻢ ﺧﻮاﺑﯽ)‪(E2‬‬ ‫‪19‬‬
‫‪=0.001‬‬ ‫‪88,2%‬‬ ‫‪11,8%‬‬ ‫‪58,1%‬‬ ‫‪41,9%‬‬ ‫دﯾﺪن ﺧﻮاﺑﻬﺎي آﺷﻔﺘﻪ)‪(E3‬‬ ‫‪20‬‬
‫‪<0.05‬‬ ‫‪82,4%‬‬ ‫‪17,6%‬‬ ‫‪71%‬‬ ‫‪29%‬‬ ‫ﺑﺪ ﺧﻠﻘﯽ)‪(E4‬‬ ‫‪21‬‬
‫‪=0.001‬‬ ‫‪94,1%‬‬ ‫‪5,9%‬‬ ‫‪51,6%‬‬ ‫‪48,4%‬‬ ‫ﺳﺮ دردﻫﺎي ﻏﯿﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ)‪(E5‬‬ ‫‪22‬‬
‫‪=0.001‬‬ ‫‪91,2%‬‬ ‫‪8,8%‬‬ ‫‪61,3%‬‬ ‫‪38,7%‬‬ ‫ﺳﺮ ﮔﯿﺠﻪ)‪(E6‬‬ ‫‪23‬‬
‫‪=0.06‬‬ ‫‪94,1%‬‬ ‫‪5,9%‬‬ ‫‪80,6%‬‬ ‫‪19,4%‬‬ ‫اﺧﺘﻼل ﺣﻮاس)‪(E7‬‬ ‫‪24‬‬
‫‪=0.001‬‬ ‫‪82,4%‬‬ ‫‪11,6%‬‬ ‫‪45,2%‬‬ ‫‪54,8%‬‬ ‫ﺑﯽ ﻗﺮاري )‪(E8‬‬ ‫‪25‬‬
‫‪<0.05‬‬ ‫‪88,2%‬‬ ‫‪11,8%‬‬ ‫‪67,7%‬‬ ‫‪32,3%‬‬ ‫درد در ﻗﻔﺴﻪ ﺳﯿﻨﻪ)‪(E9‬‬ ‫‪26‬‬
‫‪<0.05‬‬ ‫‪97,1%‬‬ ‫‪2,9%‬‬ ‫‪74,2%‬‬ ‫‪25,8%‬‬ ‫ﺗﺤﺮﯾﮏ ﭘﺬﯾﺮي)‪(E10‬‬ ‫‪27‬‬
‫‪<0.05‬‬ ‫‪79,4%‬‬ ‫‪20,6%‬‬ ‫‪41,9%‬‬ ‫‪58,1%‬‬ ‫ﻋﺼﺒﺎﻧﯿﺖ)‪(E11‬‬ ‫‪28‬‬
‫‪=0.12‬‬ ‫‪55,9%‬‬ ‫‪44,1%‬‬ ‫‪45,2%‬‬ ‫‪54,8%‬‬ ‫ﺑﯽ ﺣﻮﺻﻠﮕﯽ)‪(E12‬‬ ‫‪29‬‬
 ‫آزﻣﻮن ‪Chi-Square‬‬
‫از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﯽ دار‬

‫ﺟﺪول ‪ :3-4‬ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺮاواﻧﯽ ﻋﻼﺋﻢ ﭼﺸﻢ در دو ﮔﺮوه ﺧﺎﻧﻤﻬﺎي ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ‬

‫‪P‬‬ ‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﮔﺮوه‬

‫ردﯾ ﻒ‬
‫*‪V alue‬‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫دارد‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫دارد‬ ‫ﻋﻼﺋﻢ‬
‫‪<0.05‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪10‬‬ ‫آﺑﺮﯾﺰ ش ﭼ ﺸﻢ) ‪( A 1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪<0.05‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪19‬‬ ‫ﺳﻮز ش ﭼ ﺸﻢ) ‪( A 2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪<0.05‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪16‬‬ ‫ﺗﺎر ي دﯾﺪ) ‪( A 3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪=0.12‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪7‬‬ ‫ﺧ ﺸﮑ ﯽ ﭼ ﺸﻢ) ‪( A 4‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪<0.05‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ﭘﻠ ﮏ زدن ﻏﯿﺮاراد ي و ﻏﯿﺮ ﻃﺒﯿﻌ ﯽ) ‪( A 5‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪<0.05‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪18‬‬ ‫ﺧ ﺴﺘﮕ ﯽ ﺑﯿﻨﺎﯾ ﯽ ﻏﯿﺮ ﻃﺒﯿﻌ ﯽ) ‪( A 6‬‬ ‫‪6‬‬

‫ﺟﺪول ‪ : 3-5‬ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺮاواﻧﯽ ﻋﻼﺋﻢ ﮔﻮش و ﭘﻮﺳﺖ در دو ﮔﺮوه ﺧﺎﻧﻤﻬﺎي ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ‬

‫ﺟﺪول ‪ :3-6‬ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺮاواﻧﯽ ﻋﻼﺋﻢ ﮔﻮارﺷﯽ در دو ﮔﺮوه ﺧﺎﻧﻤﻬﺎي ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ‬
‫آزﻣﻮن ‪Chi-Square‬‬
‫از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﯽ دار‬

‫*‪P value‬‬ ‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﮔﺮوه‬ ‫ردﯾﻒ‬

‫ﻧﺪارد‬ ‫دارد‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫دارد‬ ‫ﻋﻼﺋﻢ‬
‫‪<0.05‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ)‪( D1‬‬ ‫‪13‬‬
‫‪<0.05‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪15‬‬ ‫ﺳﻮزش ﻣﻌﺪه) ‪( D2‬‬ ‫‪14‬‬
‫‪=0.22‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻣﺰاج) ‪( D3‬‬ ‫‪15‬‬
‫‪=0.83‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪8‬‬ ‫ﮐﻢ اﺷﺘﻬﺎﯾﯽ) ‪( D4‬‬ ‫‪16‬‬
‫‪=0.78‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ﭘﺮ اﺷﺘﻬﺎﯾﯽ) ‪( D5‬‬ ‫‪17‬‬
‫ﺟﺪول ‪ :3-7‬ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺮاواﻧﯽ ﻋﻼﺋﻢ ﭼﺸﻢ در دو ﮔﺮوه آﻗﺎﯾﺎن ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ‬

‫‪P‬‬ ‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﮔﺮوه‬

‫ردﯾﻒ‬

‫*‪Value‬‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫دارد‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫دارد‬ ‫ﻋﻼﺋﻢ‬

‫‪<0.001‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪17‬‬ ‫آﺑﺮﯾﺰش ﭼﺸﻢ)‪(A1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪<0.001‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪24‬‬ ‫ﺳﻮزش ﭼﺸﻢ)‪(A2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪<0.001‬‬ ‫‪34‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪19‬‬ ‫ﺗﺎري دﯾﺪ)‪(A3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪=0.002‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪15‬‬ ‫ﺧﺸﮑﯽ ﭼﺸﻢ)‪(A4‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪<0.001‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪12‬‬ ‫ﭘﻠﮏ زدن ﻏﯿﺮارادي و ﻏﯿﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ)‪(A5‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪<0.001‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪16‬‬ ‫ﺧﺴﺘﮕﯽ ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ ﻏﯿﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ)‪(A6‬‬ ‫‪6‬‬
 ‫ﺟﺪول ‪ :3-8‬ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺮاواﻧﯽ ﻋﻼﺋﻢ ذﻫﻨﯽ در دو ﮔﺮوه ﺧﺎﻧﻤﻬﺎي ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ‬

‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﮔﺮوه‬

‫ردﯾﻒ‬
‫*‪P value‬‬
‫ﻧﺪارد‬ ‫دارد‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫دارد‬ ‫ﻋﻼﺋﻢ‬
‫‪<0.05‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪10‬‬ ‫ﺑﯽ ﺧﻮاﺑﯽ)‪(E1‬‬ ‫‪18‬‬
‫‪=0.27‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪17‬‬ ‫ﮐﻢ ﺧﻮاﺑﯽ)‪(E2‬‬ ‫‪19‬‬
‫‪<0.05‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪13‬‬ ‫دﯾﺪن ﺧﻮاﺑﻬﺎي آﺷﻔﺘﻪ)‪(E3‬‬ ‫‪20‬‬
‫‪=0.27‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ﺑﺪ ﺧﻠﻘﯽ)‪(E4‬‬ ‫‪21‬‬
‫‪<0.05‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪15‬‬ ‫ﺳﺮ دردﻫﺎي ﻏﯿﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ)‪(E5‬‬ ‫‪22‬‬
‫‪<0.05‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪12‬‬ ‫ﺳﺮ ﮔﯿﺠﻪ)‪(E6‬‬ ‫‪23‬‬
‫‪=0.09‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪6‬‬ ‫اﺧﺘﻼل ﺣﻮاس)‪(E7‬‬ ‫‪24‬‬
‫‪<0.05‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪17‬‬ ‫ﺑﯽ ﻗﺮاري )‪(E8‬‬ ‫‪25‬‬
‫‪<0.05‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪10‬‬ ‫درد در ﻗﻔﺴﻪ ﺳﯿﻨﻪ)‪(E9‬‬ ‫‪26‬‬
‫‪<0.05‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪8‬‬ ‫ﺗﺤﺮﯾﮏ ﭘﺬﯾﺮي)‪(E10‬‬ ‫‪27‬‬
‫‪<0.05‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪18‬‬ ‫ﻋﺼﺒﺎﻧﯿﺖ)‪(E11‬‬ ‫‪28‬‬
‫‪=0.38‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪17‬‬ ‫ﺑﯽ ﺣﻮﺻﻠﮕﯽ)‪(E12‬‬ ‫‪29‬‬

‫آزﻣﻮن ‪Chi-Square‬‬
‫از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﯽ دار‬

‫ﺟﺪول ‪ :3-9‬ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺮاواﻧﯽ ﻋﻼﺋﻢ ﮔﻮش و ﭘﻮﺳﺖ در دو ﮔﺮوه آﻗﺎﯾﺎن ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ‬

‫*‪P value‬‬ ‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﮔﺮوه‬

‫ردﯾ ﻒ‬

‫ﻧﺪارد‬ ‫دارد‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫دارد‬ ‫ﻋ ﻼﺋﻢ‬

‫‪< 0.05‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪9‬‬ ‫وزوز ﮔﻮ ش) ‪( B 1‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪< 0.05‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪13‬‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﮕ ﯽ ﮔﻮ ش) ‪( B 2‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪= 0.08‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪8‬‬ ‫ﻣ ﺸﮑ ﻞ در ﺷﻨﯿﺪ ن) ‪( B 3‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪= 0.23‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪13‬‬ ‫ﺧ ﺸﮑ ﯽ ﭘﻮﺳ ﺖ) ‪( C 1‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪= 0.32‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪34‬‬ ‫‪0‬‬ ‫ﺿﺎﯾﻌﺎ ت ﭘﻮﺳﺘ ﯽ) ‪( C 2‬‬ ‫‪11‬‬
‫‪= 0.18‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ﺧﺎر ش ﭘﻮﺳ ﺖ) ‪( C 3‬‬ ‫‪12‬‬
 ‫ﺟﺪول ‪ :3-10‬ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺮاواﻧﯽ ﻋﻼﺋﻢ ﮔﻮارﺷﯽ در دو ﮔﺮوه آﻗﺎﯾﺎن ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ‬

‫*‪P v alu e‬‬ ‫ﻣﻮا ﺟﻬ ﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘ ﻪ‬ ‫ﻣﻮا ﺟﻬ ﻪ ﯾﺎﻓﺘ ﻪ‬ ‫ﮔﺮوه‬

‫ردﯾ ﻒ‬
‫ﻧ ﺪارد‬ ‫دارد‬ ‫ﻧ ﺪارد‬ ‫دارد‬ ‫ﻋ ﻼﺋ ﻢ‬
‫‪= 0 .2 7‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ﺣﺎﻟ ﺖ ﺗﻬﻮ ع و ا ﺳﺘﻔﺮا غ) ‪( D 1‬‬ ‫‪13‬‬
‫‪< 0 .0 5‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪16‬‬ ‫ﺳﻮز ش ﻣﻌ ﺪه) ‪( D 2‬‬ ‫‪14‬‬
‫‪= 0 .0 7‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪5‬‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻣﺰا ج) ‪( D 3‬‬ ‫‪15‬‬
‫‪= 0 .0 6‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪11‬‬ ‫ﮐ ﻢ ا ﺷﺘﻬﺎﯾ ﯽ) ‪( D 4‬‬ ‫‪16‬‬
‫‪= 0 .6 7‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪7‬‬ ‫ﭘﺮ ا ﺷﺘﻬﺎﯾ ﯽ) ‪( D 5‬‬ ‫‪17‬‬

‫‪ - 3‬ﻧﺘﺎﯾﺞ‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﺗﺤ ﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﻋﻼﺋﻢ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪه در ﮔﺮوه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ از ﺷـﯿﻮع ﺑﯿﺸـﺘﺮي )‪ (P<0.05‬ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ‬
‫ﮔﺮوه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ‪ .‬در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺗﻨﻬﺎ در ‪5‬ﻣﻮرد )ﺧﺸﮑﯽ ﭘﻮﺳﺖ ‪ ، P=0.7‬ﺿﺎﯾﻌﺎت ﭘﻮﺳﺘﯽ ‪ ، P=0.9‬ﺧﺎرش‬
‫ﭘﻮﺳﺖ ‪ ، P=0.09‬ﮐﻢ اﺷﺘﻬﺎﯾﯽ ‪ ،P=0.14‬ﭘﺮ اﺷﺘﻬﺎﯾﯽ ‪ ، P=0.85‬ﺑﯽ ﺣﻮﺻﻠﮕﯽ‪ ( P=0.12‬اﺧـﺘﻼف ﻣﻌﻨـﯽ داري دﯾـﺪه ﻧﺸـﺪه‬
‫اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ‪ 5‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ درﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اروﭘﺎﯾﯽ در ﺳﺎل ‪ 1985‬ﻧﺸـﺎن داد ﮐـﻪ ﻣﯿـﺰان ﺷـﯿﻮع ﺳـﺮ درد و ﺳـﺮﮔﯿﺠﻪ در‬
‫ﮐﺎرﺑﺮان ﭘﺎﯾﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺗﺼﻮﯾﺮي ﮐﻪ ﺑﯿﺶ از ‪ 4‬ﺳﺎﻋﺖ ﭘﺸﺖ ﭘﺎﯾﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ ‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ از اﻓﺮاد دﯾﮕﺮ ﺑـﻮده اﺳـﺖ ‪ .‬اﯾـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬
‫ﻋﻠﺖ آن را در ﻋﺪم رﻋﺎﯾﺖ ﻣﺴﺎﺋﻞ ارﮔﻮﻧﻮﻣﯽ داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ در ﺷﯿﻮع ﻋﻼﺋﻢ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪه ﯾﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﮐﺎر اﻓﺮاد ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ در ﺳﺮﮔﯿﺠﻪ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽ دار ﺑـﯿﻦ‬
‫ﮔﺮوه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﮔﺮوه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ دﯾﺪه ﺷﺪ )‪ . (P<0.007‬ﺷﯿﻮع ﺳﺮﮔﯿﺠﻪ در اﻓﺮادي ﮐﻪ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﮐﺎر ﺑﯿﺸﺘﺮي داﺷـﺘﻪ اﻧـﺪ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ در ﺷﯿﻮع ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻫﺎي ﭘﻮﺳﺘﯽ )ﺧﺎرش ‪ ،‬ﺧﺸﮑﯽ وﺿﺎﯾﻌﺎت ﭘﻮﺳﺘﯽ ( ﺑـﯿﻦ ﮔـﺮوه ﻣﻮاﺟﻬـﻪ ﯾﺎﻓﺘـﻪ و‬
‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﯽ داري دﯾﺪه ﻧﺸﺪ ‪ ،‬اﯾﻦ در ﺣﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒـﺎً ﻫﻤـﻪ ﻣـﻮارد اﺧـﺘﻼﻻت ﭘﻮﺳـﺘﯽ ﮐـﺎرﺑﺮان ‪ VDT‬در‬
‫ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﺷﻤﺎل اروﭘﺎ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺸﮑﯽ ﻫﻮا در آﻧﺠﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﯾﮏ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻢ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺷﯿﻮع ﮐﻢ ﺧﻮاﺑﯽ در ﻣﯿﺎن ﮔﺮوه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﮔﺮوه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ)‪. (P=0.001‬‬
‫ﻋﻠﺖ اﯾﻦ ﮐﻢ ﺧﻮاﺑﯽ ﻫﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﺛﺮات ﻣﯿﺪاﻧﻬﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﺮ روي ﺗﺮﺷﺢ ﻣﻼﺗﻮﻧﯿﻦ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗـﺄﺛﯿﺮ ﺑـﺮ روي‬
‫ﺳﯿﮑﻞ ﺧﻮاب ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺷﯿﻮع ﺑﯽ ﺧﻮاﺑﯽ در ﻣﯿﺎن ﮔﺮوه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﮔﺮوه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ اﺳـﺖ )‪ . (P=0.05‬اﯾـﻦ در ﺣﺎﻟﯿﺴـﺖ ﮐـﻪ‬
‫ﺷﻮاﻫﺪي ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻣﻌﻨﯽ دار ﺑﻮدن ﺑﯽ ﺧﻮاﺑﯽ ﺑﯿﻦ ﮔﺮوه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اي ﮐﻪ در ﻫﻤﺪان اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﻮد‬
‫‪ ،‬دﯾﺪه ﻧﺸﺪ ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﻋﻼﺋﻢ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪه درﺧﺎﻧﻢ ﻫﺎي ﮔﺮوه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘـﻪ از ﺷـﯿﻮع ﺑﯿﺸـﺘﺮي )‪(P<0.05‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ‪ .‬در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ در ‪ 14‬ﻣﻮرد اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨـﯽ داري دﯾـﺪه ﻧﺸـﺪه اﺳـﺖ ﻧﺘـﺎﯾﺞ اﯾـﻦ‬
‫ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﻋﻼﺋﻢ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪه درآﻗﺎﯾﺎن ﮔﺮوه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ از ﺷﯿﻮع ﺑﯿﺸﺘﺮي )‪ (P<0.05‬ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﮔـﺮوه‬
‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ‪ .‬در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ در ‪ 11‬ﻣﻮرد اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽ داري دﯾﺪه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻋﻼﺋﻢ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪه در ﺗ ﻮزﯾﻊ ﺟﻨﺴﯽ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨـﯽ داري ﻧـﺪارد ‪ .‬ﺗﻨﻬـﺎ در ﻣـﻮرد ﺣﺎﻟـﺖ ﺗﻬـﻮع و‬
‫اﺳﺘﻔﺮاغ )‪ ( P<0.05‬ﺑﯿﻦ دو ﺟﻨﺲ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽ دار دﯾﺪه ﺷﺪ ‪ .‬ﮐﻪ ﺷﯿﻮع اﯾﻦ ﻣﻮرد در ﺧﺎﻧﻢ ﻫـﺎ ﺑﯿﺸـﺘﺮ از آﻗﺎﯾـﺎن ﺑـﻮده اﺳـﺖ ‪.‬‬
‫ﻋﻠﺖ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺪﻟﯿﻞ اﺧﺘﻼﻻت ﻫﻮرﻣﻮﻧﯽ در اﯾﻦ ﺟﻨﺲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺪﻟﯿﻞ اﺳﺘﻔﺎده زﯾﺎد از داروﻫـﺎي ﻫﺮﻣـﻮﻧﯽ در دوران‬
‫ﻗﺎﻋﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ در ﺷﯿﻮع ﻋﻼﺋﻢ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪه در ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺳﻨﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻨﻬﺎ در آﺑﺮﯾﺰش ﭼﺸﻢ ‪ ،‬ﺳـﻮزش ﭼﺸـﻢ ‪،‬‬
‫ﺗﺎري دﯾﺪ ‪ ،‬ﺧﺴﺘﮕﯽ ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ ‪ ،‬ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻬﻮع ‪ ،‬ﮐﻢ اﺷﺘﻬﺎﯾﯽ ‪ ،‬ﮐﻢ ﺧﻮاﺑﯽ ‪ ،‬ﺳﺮ دردﻫﺎي ﻏﯿﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ ‪ ،‬ﺑﯽ ﻗﺮاري و درد در ﻗﻔﺴﻪ ﺳـﯿﻨﻪ‬
‫اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽ داري دﯾﺪه ﺷﺪ )‪. (P<0.05‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ در ﺷﯿﻮع ﻋﻼﺋﻢ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪه ﯾﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﮐﺎر اﻓﺮاد ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ در ﺳﺮﮔﯿﺠﻪ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽ دار ﺑـﯿﻦ‬
‫ﮔﺮوه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﮔﺮوه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ دﯾﺪه ﺷﺪ )‪ . ( P<0.007‬ﺷﯿﻮع ﺳﺮﮔﯿﺠﻪ در اﻓﺮادي ﮐﻪ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﮐﺎر ﺑﯿﺸﺘﺮي داﺷـﺘﻪ اﻧـﺪ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ – 4‬ﺑﺤﺚ و ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮي‬

‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ‪ ،‬ﻣﯿﺪاﻧﻬﺎي اﻟﮑﺘﺮو ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ ﻧﺎﺷﯽ از ‪ VDTs‬ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠﺎد ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻫﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺷـﺎﻣﻞ ﻣـﻮارد‬
‫زﯾﺮ اﺳﺖ ‪:‬‬

‫ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻫﺎي ﮔﻮش و‬ ‫ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻫﺎي ﭼﺸﻢ و‬ ‫ﻣﺸﮑﻼت روﺣﯽ و ذﻫﻨﯽ‬ ‫ﻣﺸﮑﻼت روﺣﯽ و‬ ‫ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻫﺎي‬
‫ﻣﺸﮑﻼت ﺷﻨﻮاﯾﯽ‬ ‫ﻣﺸﮑﻼت ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ‬ ‫ذﻫﻨﯽ‬ ‫ﮔﻮارﺷﯽ‬

‫وزوز ﮔﻮش‬ ‫آﺑﺮﯾﺰش ﭼﺸﻢ‬ ‫ﺳﺮ ﮔﯿﺠﻪ‬ ‫ﺑﯽ ﺧﻮاﺑﯽ‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻬﻮع و‬
‫اﺳﺘﻔﺮاغ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﮕﯽ ﮔﻮش‬ ‫ﺳﻮزش ﭼﺸﻢ‬ ‫اﺧﺘﻼل ﺣﻮاس‬ ‫ﮐﻢ ﺧﻮاﺑﯽ‬ ‫ﺳﻮزش ﻣﻌﺪه‬

‫ﻣﺸﮑﻞ در ﺷﻨﯿﺪن‬ ‫ﺗﺎري دﯾﺪ‬ ‫دﯾــﺪن ﺧﻮاﺑﻬــﺎي ﺑﯽ ﻗﺮاري و ﻋﺼﺒﺎﻧﯿﺖ‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻣﺰاج‬
‫آﺷﻔﺘﻪ‬
‫اﺣﺴــﺎس درد در ﻗﻔﺴــﻪ ﭘﻠﮏ زدن ﻏﯿﺮ ارادي و‬ ‫ﺑﺪ ﺧﻠﻘﯽ‬
‫ﻏﯿﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ‬ ‫ﺳﯿﻨﻪ‬
‫ﺧﺴــﺘﮕﯽ ﺑﯿﻨــﺎي ﻏﯿــﺮ‬ ‫ﺳﺮ دردﻫﺎي ﻏﯿﺮ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﭘﺬﯾﺮي‬
‫ﻃﺒﯿﻌﯽ‬ ‫ﻃﺒﯿﻌﯽ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻓﺎﺻﻠﻪ اﯾﻤﻦ از اﻃﺮاف ﻣﺎﻧﯿﺘﻮرﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ رﻋﺎﯾﺖ ﮔﺮدد‪ .‬ﮐﻪ ﺑـﺮ اﺳـﺎس ﺑﺮرﺳـﯽ ﻫـﺎي ﮔﺬﺷـﺘﻪ و‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﯾﻦ ﺣﺪاﻗﻞ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 50‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽ دار ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷـﺪه در ﺷـﯿﻮع ﻋﻼﯾـﻢ و‬
‫ﻋﻮارض ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪه ﺑﯿﻦ دو ﮔﺮوه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ارﺗﺒـﺎط ﺑـﯿﻦ اﺳـﺘﻔﺎده از راﯾﺎﻧـﻪ و ﺑـﺮوز اﯾـﻦ ﻧـﻮع‬
‫ﻋﻮارض و ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻫﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺆﯾﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻄﺢ ﺧﻄﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ از اﯾﻦ وﺳﺎﯾﻞ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫ ﻣﺮاﺟﻊ‬-5
[1]-Institute of Electrical and Electronics Engineers: "Biological and Health Effects of Electric and Magnetic
fields from Video Display Terminals". IEEE 16(3) 87-92, 1997
[2]-D. Maisch, B. Rapley, R.E. Rowland, J. Podd. "chronic Fatigue Syndrome – Is prolonged exposure to
environmental level powerline frequency electromagnetic fields a co-factor to consider in treatment? 1999 .
[3]-STATE UNIVERSITY OF NEW YORK , Environmental Health and Safety Manual : Video Display
TerminaS
[4]-Graeme Elliott, Peter Gies, Kenneth H.Joyner and Colin R.Roy. "Electromagnetic radiation emissions from
video display terminals (VDTs). Clinical & Experimental optometry 69.2: March 1986. p:53-61
[5]-Andres Ahlbom, Elisabeth Cordis, Adele Green et al. "Review of the Epidemiologic Literature on EMF and
Health". Environmental Health Perspectives. Volume 109| Supplement 6| December 2001. p:911-920
[6]-Shigekazu Higuchi, Yutaka Motohashi, Yang Liu, Mio Ahara and Yoshihiro Kaneko. "Effects of VDT tasks
with a bright display at night on Melatonin, core temperature, heart rate and sleepiness. 2003
[7]-Policy Number : EH&S 1-13 . 1992 .