Vous êtes sur la page 1sur 53

Arquivo da tag: Gramática

Kiitos
Você já deve saber que kiitos significa obrigado, mas aqui vai uma lista com algumas formas de
agradecer.

Na linguagem coloquial, kiitos é kiitti.

Fonte: Suomen Mestari 1 (s. 13)

No finlandês, utilizamos o caso elativo (-sta/-stä) para agradecer por alguma coisa:

 Kiitos ruoasta. = Obrigado pela comida.


 Kiitos avusta. = Obrigado pela ajuda.
 Kiitos mielenkiintoisesta esitelmästä. = Obrigado pela palestra interessante.
 Kiitos viimeisestä. = Obrigado (pelo que aconteceu da última vez que nos vimos).
 Kiitos nopeasta vastauksesta. = Obrigado pela resposta rápida.
 Kiitos seurasta. = Obrigado pela companhia.
 Kiitos kivasta päivästä. = Obrigado pelo dia agradável.
 Kiitos korjauksesta. = Obrigado pela correção.
 Kiitos itsellesi! = Eu que agradeço! (Não, obrigado a você!)

O verbo “agradecer” é kiittää (um verbo do tipo 1) e ele possui a seguinte regência: agradecer a alguém
(partitivo) por alguma coisa (elativo).

 Kiitin häntä illasta. = Agradeci a ela pela noite.


 En voi kiittää sinua kylliksi. = Não posso te agradecer o suficiente. (Não sei como expressar
minha gratidão)
 Muistitko kiittää? = Você se lembrou de agradecer?

1
Sufixos possessivos
No finlandês, não existem pronomes possessivos independentes para marcar posse. Essa função
é desempenhada pelos pronomes pessoais no genitivo. Além disso, cada pessoa possui um sufixo próprio,
que deve ser adicionado ao final do objeto possuído.

Pronome pessoal Pronome possessivo Sufixo possessivo

minä (minun) taloni

sinä (sinun) talosi

hän hänen talonsa

me (meidän) talomme

te (teidän) talonne

he heidän talonsa

A omissão dos pronomes possessivos de 1ª e 2ª pessoa é comum, já que a pessoa pode ser identificada
através do sufixo possessivo:

 Otan (minun) kirjani. = Eu vou pegar meu livro.


 Myyttekö (teidän) autonne? = Vocês estão vendendo o carro de vocês?

Já com a 3ª pessoa isso não ocorre, porque ela possui o mesmo sufixo para o singular e plural (-nsa/-nsä).
A omissão só ocorre quando está se referindo ao sujeito da frase:

 Miehet juovat oluensa. = Os homens bebem as cervejas deles.


 Kalle ajaa autonsa kotiin. = Kalle dirige o carro dele para casa.

Entretanto, compare a última frase com esta:

 Kalle ajaa hänen autonsa kotiin. = Kalle dirige o carro dele/dela para casa. (o carro é de outra pessoa e
não de Kalle)

Atenção: o sufixo possessivo só é adicionado à palavra principal, e não aos adjetivos:

 minun pieni poikani = meu filho pequeno


 hänen kolme mukavaa ystäväänsä = os três amigos simpáticos dele/dela

Na linguagem falada, os sufixos possessivos são frequentemente omitidos. É por isso que é comum se
ouvir “Mikä sun nimi on?” ao invés de “Mikä sinun nimesi on?”.

Formação
1. Maioria das palavras: adicione a terminação no final da palavra

 kirja ⇒ kirjani (meu livro)


 sisko ⇒ siskosi (sua irmã)

2
 koti ⇒ kotinsa (a casa dele)

2. Palavras antigas terminadas em -i: troque -i por -e

 nimi ⇒ nimeni (meu nome)


 lapsi ⇒ lapsesi (seu filho)
 veli ⇒ veljensä (o irmão dela)

3. Palavras terminadas em -si: troque -si por -te

 käsi ⇒ kätesi (sua mão)


 vesi ⇒ vetenne (a água de vocês)

4. Palavras terminadas em -nen: troque -nen por -se

 nainen ⇒ naiseni (minha mulher)


 hevonen ⇒ hevosemme (nosso cavalo)
 lautanen ⇒ lautasesi (seu prato)

5. Palavras terminadas em -e ou consoante: adicione o sufixo possessivo ao grau forte da palavra


(gradação inversa de consoantes)

 huone ⇒ huoneeni (meu quarto)


 osoite ⇒ osoitteensa (o endereço dele)
 perhe ⇒ perheensä (a família dela)

6. Palavras com terminações de casos

Se a palavra possui a terminação de algum caso, o sufixo possessivo é adicionado depois:

 talossani (na minha casa)


 osoitteestansa (do endereço dele/dela)

Quando a terminação do caso termina em -t ou -n (nominativo, genitivo, acusativo e ilativo) essas


consoantes são perdidas na adição do sufixo possessivo:

 lapset = nominativo plural de lapsi (filho, criança)


 Meidän lapsemme ovat jo koulussa. = Nossos filhos já estão na escola.

 veljen = genitivo singular de veli (irmão)


 Mikä sinun veljesi nimi on? = Qual é o nome do seu irmão?

 huoneeseen = ilativo singular de huone (quarto, cômodo)


 Tule minun huoneeseeni! = Venha para o meu quarto!

Como essa consoante final é perdida, alguns casos possuem a mesma forma quando adicionamos os
sufixos possessivos:

 Veneeni on uusi. = Meu barco é novo.


 Veneeni ovat uudet. = Meus barcos são novos.
 Oletko nahnyt veneeni? = Você viu meu(s) barco(s)?

3
Perceba que aqui, o que diferencia barco de barcos é o verbo (on ou ovat).

Por causa dessa perda da consoante final, (minun) kirjani, por exemplo, pode significar “meu livro”
(kirja), “meus livros” (kirjat) ou “do meu livro” (kirjan).

O sufixo possessivo de 3ª pessoa

Como você viu, o sufixo de 3ª pessoa pode ser -nsa/-nsä. Há ainda uma segunda possibilidade: repetir a
última vogal mais -n:

kirjassansa = kirjassaan “no livro dele/dela”

Atualmente, esta última forma é bastante utilizada. Entretanto, ela só é possível quando há uma única
vogal no final da terminação do caso. Assim, o nominativo, genitivo, acusativo e ilativo (terminados em -
t ou -n) sempre levam o sufixo possessivo -nsa/-nsä.

No quadro abaixo está a palavra lehti em alguns casos com o sufixo possessivo de 3ª pessoa. As palavras
em verde indicam que apenas a forma -nsa/-nsä é possível.

Casos Singular Possessivo Plural Possessivo

Nominativo lehti lehtensä lehdet lehtensä

Partitivo lehteä lehteään lehtiä lehtiään

Genitivo lehden lehtensä lehtien lehtiensä

Inessivo lehdessä lehdessään lehdissä lehdissään

Elativo lehdestä lehdestään lehdistä lehdistään

Ilativo lehteen lehteensä lehtiin lehtiinsä

Adessivo lehdellä lehdellään lehdillä lehdillään

Ablativo lehdeltä lehdeltään lehdiltä lehdiltään

Alativo lehdelle lehdelleen lehdille lehdilleen

Essivo lehtenä lehtenään lehtinä lehtinään

Translativo lehdeksi lehdekseen lehdiksi lehdikseen

Atenção: se o partitivo singular terminar em vogal dupla, apenas o sufixo possessivo -nsa/-nsä deve ser
usado:

 pöytää ⇒ pöytäänsä
 kirjaa ⇒ kirjaansa

4
Genitivo
Usos
1. Para indicar posse ou relação

 Se on tuon miehen lompakko. = Essa é a carteira daquele homem.


 Erja on Saulin serkku. = Erja é prima do Sauli.
 Kylpyhuoneen hana vuotaa. = A torneira do banheiro está vazando.

⇒ Qualquer adjetivo conectado a uma palavra no genitivo também fica no genitivo: kiva opettaja →
kivan opettajan. Com primeiro nome e títulos, apenas o segundo nome vai para o genitivo:

 Markku Salonen → Markku Salosen


 herra Lehtinen → herra Lehtisen
 hotelli Sunset → hotelli Sunsetin (neste caso, como a palavra Sunset não termina em vogal, adicione -i)

2. Junto com posposições

 television päällä = sobre a televisão


 pankin lähellä = perto do banco
 veden alla = sob a água

3. Em frases de necessidade

 Minun täytyy mennä työhön. = Eu tenho que ir pro trabalho.


 Keiton pitää olla kuumaa. = A sopa tem que estar quente.
 Pienen ihmisen ei tarvitse tietää kaikkea. = Uma pessoa pequena não precisa saber tudo.

4. Para enfatizar adjetivos

 Se on hirveän suuri. = Isso é monstruosamente grande.


 Ilma oli kamalan kylmä. = O clima estava terrivelmente frio.
 Takki on tummansininen. = O casaco é azul escuro.

Formação

Aqui estão as regras apenas para formação do genitivo singular. A formação do plural será em outro
post, já que existem três terminações diferentes.

1. Palavras terminadas em apenas uma vogal (-a/-ä, -u/-y, -o/-ö) ⇒ adicione -n

kala → kalan
seinä → seinän
talo → talon

2. Palavras terminadas -e ⇒ adicione mais um -e e depois -n

huone → huoneen
perhe → perheen
kappale → kappaleen

5
⇒ Estas palavras podem sofrer gradação inversa, como em parveke → parvekkeen

3. Palavras terminadas em -nen ⇒ troque -nen por -se- e adicione -n

nainen → naisen
sininen → sinisen
iloinen → iloisen

4. Palavras terminadas em -i

4.1. Palavras novas terminadas em -i ⇒ adicione -n

banaani → banaanin
pankki → pankin
kahvi → kahvin

4.2. Palavras velhas terminadas em -i ⇒ troque -i por -e e adicione -n

Suomi → Suomen
kivi → kiven
ovi → oven

4.3. Palavras terminadas em -si ⇒ troque -si por -de e adicione -n

uusi → uuden
vesi → veden
vuosi → vuoden
kuukausi → kuukauden

5. Palavras terminadas em consoantes

Veja a terminação para cada subgrupo neste post.

Gradação de consoantes

O genitivo sempre tem o grau fraco nas palavras terminadas em vogal (exceto -e) (leia sobre a gradação
de consoantes para entender a formação):

 tyttö → tytön
 pankki → pankin
 pöytä → pöydän
 Matti → Matin

E sempre o grau forte nas palavras terminadas em -e ou consoante (leia sobre a gradação inversa):

 tavoite → tavoitteen
 opas → oppaan
 hammas → hampaan
 koe → kokeen

6
Palavras terminadas em consoante
Você já deve saber que brasileiro em finlandês é brasilialainen e que brasileiros é brasilialaiset. O que
aconteceu com o -nen nesse caso?! E por que kysymys (pergunta) vira kysymykset no plural?

Assim como os verbos, os substantivos e adjetivos também são classificados em tipos, agrupando as
palavras de acordo com suas terminações e determinando a forma de decliná-las nos diversos casos da
língua finlandesa.

São vários os subgrupos dentro das palavras que terminam em consoante. O objetivo deste post é apenas
mostrar as alterações que a forma básica sofre quando adicionamos as terminações dos diferentes casos.
Para não ficar muito extenso, aqui estão sendo mostrados apenas o partitivo, genitivo, inessivo e ilativo
no singular e plural.

1. Palavras terminadas em -in

 Troque -in por -ime

puhelin (telefone) – soitin (instrumento musical)


Partitivo Genitivo Inessivo Ilativo

Puhelinta puhelimen puhelimessa puhelimeen

Soitinta soittimen soittimessa soittimeen

Partitivo pl. Genitivo pl. Inessivo pl. Ilativo pl.

Puhelimia puhelimien puhelimissa puhelimiin

Soittimia soittimien soittimissa soittimiin

2. Palavras terminadas em -ton

 Troque -ton por -ttoma

rahaton (sem dinheiro) – työtön (desempregado)


Partitivo Genitivo Inessivo Ilativo

Rahatonta rahattoman rahattomassa rahattomaan

Työtöntä työttömän työttömässä työttömään

Partitivo pl. Genitivo pl. Inessivo pl. Ilativo pl.

rahattomia rahattomien rahattomissa rahattomiin

Työttömiä työttömien työttömissä työttömiin

7
3. Palavras terminadas em -nen

 Troque -nen por -se

nainen (mulher) – iloinen (feliz)


Partitivo Genitivo Inessivo Ilativo

Naista naisen naisessa naiseen

Iloista iloisen iloisessa iloiseen

Partitivo pl. Genitivo pl. Inessivo pl. Ilativo pl.

Naisia naisten naisissa naisiin

Iloisia iloisten iloisissa iloisiin

4. Palavras terminadas em -is

 Troque -is por -ii

kaunis (bonito) – kallis (caro)


Partitivo Genitivo Inessivo Ilativo

Kaunista kauniin kauniissa kauniiseen

Kallista kalliin kalliissa kalliiseen

Partitivo pl. Genitivo pl. Inessivo pl. Ilativo pl.

Kauniita kauniiden kauniissa kauniisiin

Kalliita kalliiden kalliissa kalliisiin

5. Palavras terminadas em -as

 Troque -as por -aa

taivas (céu) – hammas (dente)


Partitivo Genitivo Inessivo Ilativo

Taivasta taivaan taivaassa taivaaseen

Hammasta hampaan hampaassa hampaaseen

Partitivo pl. Genitivo pl. Inessivo pl. Ilativo pl.

Taivaita taivaiden taivaissa taivaisiin

Hampaita hampaiden hampaissa hampaisiin

6. Palavras terminadas em -os/-ös, -us/-ys ou -es

 Troque -os/-ös por -okse/-ökse


 Troque -us/-ys por -ukse/-ykse
8
 Troque -es por -ekse

kerros (andar) – keskus (centro)


Partitivo Genitivo Inessivo Ilativo

Keskusta keskuksen keskuksessa keskukseen

Kerrosta kerroksen kerroksessa kerrokseen

Partitivo pl. Genitivo pl. Inessivo pl. Ilativo pl.

Keskuksia keskuksien keskuksissa keskuksiin

Kerroksia kerroksien kerroksissa kerroksiin

7. Palavras terminadas em -uus/-yys e algumas em -us/-ys

 Troque -us/-ys por -ute/-yte, que sofre gradação para -ude/-yde


 Essa regra só é aplicado no singular. O plural segue as regras do número 6.

rakkaus (amor) – hyvyys (bondade)


Partitivo Genitivo Inessivo Ilativo

Rakkautta rakkauden rakkaudessa rakkauteen

Hyvyyttä hyvyyden hyvyydessä hyvyyteen

Partitivo pl. Genitivo pl. Inessivo pl. Ilativo pl.

Rakkauksia rakkauksien rakkauksissa rakkauksiin

Hyvyyksiä hyvyyksien hyvyyksissä hyvyyksiin

8. Palavras terminadas em -el, -en, -er ou -ar

 Adicione -e ao final

sisar (irmã) – jäsen (membro)


Partitivo Genitivo Inessivo Ilativo

Sisarta sisaren sisaressa sisareen

Jäsentä jäsenen jäsenessä jäseneen

Partitivo pl. Genitivo pl. Inessivo pl. Ilativo pl.

Sisaria sisarien sisarissa sisariin

Jäseniä jäsenien jäsenissä jäseniin

9. Palavras terminadas em -tar

 Troque -tar por -ttare

9
kuningatar (rainha) – tytär (filha)
Partitivo Genitivo Inessivo Ilativo

kuningatarta kuningattaren kuningattaressa kuningattareen

Tytärtä tyttären tyttäressä tyttäreen

Partitivo pl. Genitivo pl. Inessivo pl. Ilativo pl.

kuningattaria kuningattarien kuningattarissa kuningattariin

Tyttäriä tyttärien tyttärissä tyttäriin

10. Palavras terminadas em -nut/-nyt, -lut/-lyt, -sut/-syt ou -rut

 Troque -nut/-nyt por -nee


 Troque -lut/-lyt por -lee
 Troque -sut/-syt por -see
 Troque -rut/-nyt por -ree

väsynyt (cansado) – kuollut (morto)


Partitivo Genitivo Inessivo Ilativo

Väsynyttä väsyneen väsyneessä väsyneeseen

Kuollutta kuolleen kuolleessa kuolleeseen

Partitivo pl. Genitivo pl. Inessivo pl. Ilativo pl.

Väsyneitä väsyneiden väsyneissä väsyneisiin

Kuolleita kuolleiden kuolleissa kuolleisiin

11. Palavras terminadas em -ut/-yt

 Troque -ut por -ue


 Troque -yt por -ye
 Esse é um grupo bem pequeno de palavras. Exemplos: kevyt ‘”leve”, lyhyt “baixo”, ohut “fino”, neitsyt
“virgem”, olut “cerveja”

kevyt (leve) – olut (cerveja)


Partitivo Genitivo Inessivo Ilativo

Kevyttä kevyen kevyessä kevyeen

Olutta oluen oluessa olueen

Partitivo pl. Genitivo pl. Inessivo pl. Ilativo pl.

Kevyitä kevyiden kevyissä kevyisiin

Oluita oluiden oluissa oluisiin

10
Gradação inversa de consoantes
As palavras que sofrem a gradação “inversa” são as palavras terminadas em -e ou em consoante. As
terminações mais comuns para esse tipo de palavras são -as, -ton, -in e -e. Se você começou agora,
primeiro leia o post sobre a gradação de consoantes para entender melhor esse fenômeno da língua
finlandesa.

Esse tipo de gradação ocorre em todos os casos do finlandês, exceto no partitivo singular. A gradação de
consoantes ocorre do grau forte para o grau fraco: Eurooppa → Euroopassa. Entretanto, quando a palavra
termina em -e ou em consoante, essa mudança é inversa e a palavra estará sempre no grau forte.

Mas aqui não basta adicionar a terminação de cada caso, realizar a gradação e pronto. Esse tipo de palavra
adquire uma terminação diferente na sua forma para conjugação:

 Palavras terminadas em -e: taide → taiteesta


 Palavras terminadas em -as: rikas → rikkaalla
 Palavras terminadas em -ton: työtön → työttömällä
 Palavras terminadas em -in: soitin → soittimet

⇒ Confira neste post a terminação específica para cada grupo.

Quais consoantes mudam?


Fraco Forte Exemplo 1 Exemplo 2

k kk liike → liikkeet rakas → rakkaassa

p pp opas → oppaasta saapas → saappaat

t tt osoite → osoitteet soitin → soittimella

Ø k koe → kokeessa varas → varkaat

v p varvas → varpaat taive → taipeessa

d t hidas → hitaat tehdas → tehtaan

ng nk kangas → kankaalta rengas → renkaassa

nn nt ranne → ranteella asenne → asenteet

ll lt allas → altaassa helle → helteestä

rr rt murre → murteen porras → portaan

mm mp hammas → hampaat lammas → lampaat

Casos especiais:

 hje → hke => lahje → lahkeet


 lje → lke => hylje → hylkeet
11
tässä – täällä
tässä e täällä significam aqui, mas existe uma diferença de uso para essas duas palavras.

tässä é usado para uma pequena área próximo de onde o falante está:

 Odota tässä vähän aikaa. = Espere aqui um pouco.


 Tässä on minun kirja. = Aqui está o meu livro.
 Tavataan tässä kello 10. = Nos encontramos aqui (nesse exato local) às 10.

täällä é usado em uma área maior, como uma sala, uma cidade ou um país:

 He ovat täällä. = Eles estão aqui.


 Anteeksi, onko täällä suomen kurssi? = Com licença, é aqui o curso de finlandês?
 Tavataan täällä kello 10. = Nos encontramos aqui (nesse prédio) às 10.

E assim como a maior parte das palavras em finlandês, esses advérbios de lugar também sofrem
declinações:

tähän – tässä – tästä

 Istu tähän odottamaan. = Sente aqui para esperar. (A pessoa com quem você está conversando vai ter que
se mover até onde você está, por exemplo, um sofá)

 Odota tässä vähän aikaa. = Espere aqui um pouco. (Nesse exato ponto onde estou)

 Ota tästä nenäliina. = Pegue um lenço daqui. (A pessoa com quem você está conversando vai ter que tirar
um lenço, por exemplo, de um objeto que você está segurando)

tänne – täällä – täältä

 Tule tänne! = Venha aqui! (Você está em um bar, conversando com alguém pelo telefone)

 Hei, olen täällä! = Oi, estou aqui! (Você está no meio de uma multidão e acena para um conhecido)

12
 Täältä on Helsinkiin 200 kilometriä. = Daqui até Helsinki são 200 km. (A pessoa com quem se fala terá que
se mover 200 km para chegar em Helsinki)

Verbos partitivos
Complementando o post sobre partitivo, aqui estão alguns verbos que exigem sempre (ou na maioria das
vezes) o uso desse caso.

Atenção: as traduções muitas vezes ficam sem sentido, e não são literalmente o que está escrito na frase.
Elas são mais para se ter uma ideia do seu uso.

Verbo Exemplo de frase Tradução

ajaa Sinä ajat autoa. Você dirige o carro.

ajatella Hän ajattelee sinua. Ele/Ela pensa em você.

arvostaa Arvostavatko he poliitikkoja? Eles respeitam os políticos?

auttaa Voinko auttaa sinua? Eu posso te ajudar?

ehdottaa Hän ehdotti tätä minulle. Ele sugeriu isso para mim.

epäillä Älä epäile omia kykyjäsi. Não duvide das suas próprias habilidades.

etsiä Minä etsin avaintani. Estou procurando minha chave.

haastatella Hän haastatteli häntä kolarista. Ela entrevistou ele sobre o acidente de carro.

häiritä Häiritsenkö sinua? Eu te incomodo?

harkita Sinun täytyy harkita ehdotustani. Você tem que considerar a minha proposta.

harrastaa Hän harrastaa musiikkia. Ele/Ela se interessa por música.

haukkua Koira haukkuu vierasta ihmistä. O cachorro está latindo para o estranho.

hävetä Niina häpeää likaista mekkoansa. Niina está com vergonha do seu vestido sujo.

ihailla Nainen ihailee hänen poikaystävää. A mulher admira o namorado dela.

ikävöidä Minä ikävöin kotimaatani. Tenho saudades da minha terra natal.

inhota Minä inhoan kylmää vettä. Eu detesto água gelada.

Continuarei no estudo de finlandês por toda


jatkaa Jatkan suomen opiskelua koko elämäni.
minha vida.

juhlia He juhlivat joulua yhdessä. Eles comemoram o Natal juntos.

kaivata Minä kaipaan sinua. Estou com saudades de você.

kannustaa Opettaja kannusti opiskelijoita. O professor incentivou os estudantes.

käskeä Äiti käski lapsia tulemaan sisään. A mãe mandou que as crianças viessem para

13
dentro.

katsella Katsellaanko meidän lomakuvia? Vamos olhar as fotos das nossas férias?

katsoa Hän katsoo paljon televisiota. Ele assiste muito televisão.

käyttää Saanko käyttää tietokonettasi? Posso usar o seu computador?

kehua Johtaja kehui työntekijää. O chefe elogiou o funcionário.

kieltää Minä kielsin lapsia leikkimästä ulkona. Eu proibi as crianças de brincarem lá fora.

kiittää Hän ei kiitä minua. Ele não me agradeceu.

kiusata Älä kiusaa minua! Não me aborreça!

kokeilla Minä haluaisin kokeilla tätä. Eu gostaria de experimentar esse.

kosia Hän kosi tyttöystäväänsä. Ele pediu sua namorada em casamento.

koskea Se ei koske sinua. Isso não te diz respeito. (Não é da sua conta.)

kunnioittaa Kunnioitatko vanhoja ihmisiä? Você respeita os mais velhos?

kuunnella Mikko kuuntelee radiota. Mikko está ouvindo rádio.

lyödä Hän löi palloa lujaa. Ele bateu forte na bola.

As lojas estão anunciando as roupas de


mainostaa Kaupat mainostavat talvivaatteita.
inverno.

miettiä Minä mietin lomaa Espanjaan. Estou pensando na viagem para a Espanha.

neuvoa Opas neuvoo turisteja. O guia deu conselhos a (guiou) os turistas.

Meidän täytyy noudattaa Temos que obedecer os regulamentos de


noudattaa
liikennesääntöjä. trânsito.

odottaa Minä odotan bussia. Estou esperando o ônibus.

Onnittelin anoppiani Dei os parabéns a minha sogra pelo seu


onnitella
syntymäpäivänään. aniversário.

opiskella Me opiskelemme suomea. Nós estudamos finlandês.

palvella Myyjän täytyy palvella asiakkaita. O vendedor tem que atender aos clientes.

pelata Me pelaamme tennistä. Nós jogamos tênis.

pelätä Lapset pelkäävät pimeää. Crianças têm medo do escuro.

pettää Mies petti vaimoansa. O homem traiu sua esposa.

piristää Kahvi piristää minua. Café me estimula.

purra Koira puri lasta jalkaan. O cachorro mordeu a criança na perna.

14
rakastaa Minä rakastan sinua. Eu te amo.

rukoilla Hän rukoilee Jumalaa. Ela rezo a Deus.

seurata Seuraa polkua viisi minuuttia. Siga a trilha por cinco minutos.

soittaa Osaatko soittaa kitaraa? Você sabe tocar violão?

suositella Mitä sinä suosittelet minulle? O que você me recomenda?

surra Hän suri isänsä kuolemaa. Ele estava triste pela morte do pai dele.

Estamos planejando a viagem para a


suunnitella Me suunnittelemme matkaa Suomeen.
Finlândia.

totella Lapsi tottelee äitiä. O filho obedece a mãe.

varoa Varo liettä. Tenha cuidado com o fogão.

Os onze casos mais utilizados


No último post você viu que existem cerca de 15 casos no finlandês (alguns lugares dizem 15, outros 16).
Nesse post vamos ver quais são os mais utilizados. Todos os exemplos se relacionam com a palavra
auto (carro), porque é uma palavra fácil de se pronunciar e não sofre nenhuma mudança, independente da
terminação ou do marcador.

NOMINATIVO auto → o/um carro

 Minulla on auto. Eu tenho um carro.


 Ostetaan auto! Vamos comprar um carro!

GENITIVO auton → do carro

ACUSATIVO auton → utilizado como objeto da frase

 Mikä teidän auton rekisterinumero on? Qual é o número de registro do carro de vocês? (genitivo, pois
indica “posse”)
 Kissa meni auton alle. O gato foi para debaixo do carro.
 Minä haluan auton. Eu quero um carro. (objeto direto da frase)

Como o caso acusativo tem a mesma terminação do genitivo, muitas pessoas afirmam que “eles são um
só”. Isso não é verdade, já que o genitivo indica “posse”, enquanto o acusativo é o objeto direto. Vejam
mais um exemplo:

 Tän kirjan nimi on… O nome deste livro é…


 Toi tyyppi, joka osti tän kirjan… Aquele cara que comprou este livro…

“kirjan” e “kirjan” = mesma palavra, só que uma no caso genitivo (posse) e a outra no acusativo (objeto
direto).

PARTITIVO autoa → não tem nenhum tradução para o partitivo =/


15
 Minulla on kaksi autoa. Eu tenho dois carros.
 Minulla ei ole autoa. Eu não tenho um carro.
 En halua autoa. Eu não quero um carro.

INESSIVO autossa → no carro, dentro do carro

 Mä odotan sua autossa. Espero por você no carro.


 Meidän autossa on jotain vikaa. Tem alguma coisa errada no nosso carro.

ELATIVO autosta → fora do carro, a respeito do carro

 Tule ulos autosta! Saia do carro!


 Mä en tykkää meidän autosta. Eu não gosto do nosso carro.

ILATIVO autoon → para dentro do carro

 Minä menen jo autoon. Eu já vou para o carro.


 Älä jätä koiraa autoon! Não deixe o carro (entrar) no carro!

ADESSIVO autolla → de carro, perto do carro, em cima do carro (esse última não é tão usado, porque
normalmente se usa auton päällä no lugar)

 Tavataan autolla puolen tunnin kuluttua. Nos encontramos de carro daqui meia hora.
 Tulitko autolla? Você veio de carro?

ABLATIVO autolta → de perto do carro, de cima do carro, também usado com verbos dos sentidos

 Mä en jaksa kävellä autolta kauppaan. Eu não aguento caminhar do carro até a loja.
 Tuo näyttää meidän autolta. Parece o nosso carro.

ALATIVO autolle → para cima do carro, em direção ao carro (mas não para dentro)

 Mä menen jo autolle. Eu já vou para o carro. (Mas não para dentro do carro)
 Mä etsin ostajaa meidän vanhalle autolle. Estou à procura de um comprador para o nosso antigo carro.

ESSIVO autona → no estado de ser um carro, também utilizado com alguns verbos

 Teidän autona tämä olisi jo mennyt rikki. Se esse carro fosse de vocês, ele já teria quebrado.
 Me pidämme tätä ihan hyvänä autona. Consideramos esse carro muito bom.

TRANSLATIVO autoksi → se tornando um carro, também utilizado com alguns verbos

 Osaatko taitella tämän paperin autoksi? Você sabe dobrar esse papel para virar um carro?
 Mä luulin tuota meidän autoksi. Eu pensei que era o nosso carro.

Os outros casos, abessivo, instrutivo e comitativo, quase não são utilizados, mas um dia falarei sobre
eles porque é importante conhecê-los.

16
As palavras e suas terminações
No finlandês, substantivos, adjetivos, pronomes e numerais são declinados da mesma forma.
Normalmente existem quatro tipos de terminações: número, casos, sufixos de posse e partículas
enclíticas. Às vezes, pode haver quatro ou cinco terminações em uma mesma palavra.

Vamos conhecer agora cada uma delas.

1) Número

O número em finlandês é determinado pelo singular e pelo plural. Uma palavra no singular não possui
terminação, enquanto o plural possui duas terminações possível: -t no nominativo (ou forma básica) e -i-
em todos os outros casos. A terminação -i- às vezes se torna -j-, quando estiver entre duas vogais. Alguns
exemplos:

 auto (o carro) → autot (os carros)


 autossa (no carro) → autoissa (nos carros)
 autoon (para dentro do carro) → autoihin (para dentro dos carros)

2) Casos

O finlandês possui cerca de 15 casos, listados abaixo com suas respectivas terminações, significados e
funções básicas (existem outras funções, mas isso fica para depois):

Na tabela acima, no caso ilativo o símbolo -V significa que é a vogal igual à vogal mais próxima. Por
exemplo, Turkuun (para Turku), Helsinkiin (para Helsinki), tiehen (para a estrada).

3) Sufixos de posse
17
Abaixo estão listados todos os sufixos de posse. A palavra entre parênteses muitas vezes pode ser
omitida, com exceção da terceira pessoa que possui a mesma terminação para o singular e para o plural:

 minä → (minun) kirjani (o meu livro)


 sinä → (sinun) kirjasi (o seu livro)
 hän → hänen kirjansa (o livro dele/dela)
 me → (meidän) kirjamme (o nosso livro)
 te → (teidän) kirjanne (o livro de vocês)
 he → heidän kirjansa (o livro deles/delas)

4) Partículas enclíticas

As partículas enclíticas não podem ser consideradas palavras independentes, mas são usadas para
adicionar significados, detalhes e entonação a uma palavra ou frase. Os significados específicos de cada
uma dessas partículas é assunto para mais tarde. O importante agora é apenas conhecer as partículas mais
comuns:

 -kin (também)
 -kaan/-kään (não… também/nem)
 -ko/-kö (pergunta)
 -han/-hän (ênfase, no sentido de “suponho que você já saiba”)
 -pa/-pä (ênfase, no sentido de surpresa)

Desta forma, as palavras podem ter terminações dos quatro grupos acima, mas a ordem em que aparecem
é sempre fixa:

NÚMERO + CASO + POSSESSIVO + PARTÍCULA

Abaixo seguem alguns exemplos. Cada grupo está com uma cor diferente, de acordo com a ordem acima,
para facilitar o entendimento:

 pullo → a garrafa
 pullot → as garrafas
 pullossa → na garrafa
 pulloni → a minha garrafa
 pullokin → a garrafa também
 pulloista → fora das garrafas
 pullostani → fora da minha garrafa
 pullossahan → na garrafa + ênfase
 pullotkin → nas garrafas também
 pullossasiko? → na sua garrafa?
 pulloissamme → nas nossas garrafas
 pulloistakaan → nem fora das garrafas
 pulloissannekin → nas suas garrafas também

18
Harmonia vocálica
Você já deve ter percebido que muitas terminações ocorrem em duas formas diferentes com mudanças
nas vogais. Exemplos: -ssa e -ssä (“em”), -ko e -kö (interrogação) e muitos outros. Isso acontece devido
à harmonia vocálica.

O finlandês possui três tipos de vogais: posteriores (A, O, U), anteriores (Ä, Ö, Y) e neutras (E, I). A
harmonia vocálica (vokaaliharmonia) significa que certos grupos de letras não aparecem dentro da
mesma palavra.

Assim, as vogais posteriores A, O, U não se misturam com as vogais anteriores Ä, Ö, Y. Mas E e I, por
serem vogais neutras, podem se misturar com os dois grupos. É por isso que existe duas formas de
terminações:

 Se a palavra que está sendo declinada possui vogais posteriores, a terminação também deve ter uma
vogal posterior (A, O, U).
 Se a palavra não tem vogal posterior, a terminação deve ter uma vogal anterior (Ä, Ö, Y).
 Uma vogal neutra (E, I) age como uma vogal anterior, então a terminação deve conter Ä, Ö, Y.

Exemplos com vogais anteriores:

 talossa = na casa
 Turussa = em Turku
 Turustako? = de Turku?
 katolla = sobre o telhado

Exemplos com vogais posteriores:

 kädessä = na mão
 Helsingissä = em Helsinki
 Kemistäkö? = de Kemi?
 Villeltä = de Ville

De uma forma geral, essa “harmonia” entre as vogais faz com que vogais posteriores sempre apareçam
com vogais posteriores e/ou neutras, assim como vogais anteriores sempre apareçam com vogais
anteriores e/ou neutras.

Entretanto, existem algumas exceções, o que ocorre com algumas palavras de origem estrangeira. Por
exemplo: analyysi, olympialaiset, jury.

19
O verbo “olla”
O verbo olla equivale ao verbo ser e estar do português. Ele é um verbo irregular, então não basta
acrescentar um sufixo de cada pessoa no fim do radical e o verbo está conjugado. Vejamos a conjugação
na forma positiva:

Positiivinen

minä olen

sinä olet

hän/se on

me olemme

te olette

he/ne ovät

Vale lembrar novamente que os pronomes pessoais podem ser omitidos, exceto as terceiras pessoas
(hän/se e he/ne), pois assim a frase não teria sujeito, dando uma interpretação totalmente diferente a ela.
Observem:

– Se on rikas poika koulusta! Ele é o garoto rico da escola!

– On rikas poika koulusta!*** Há um garoto rico na escola!

Está última frase está errada, pois para fazer sentido deveríamos passá-la para o caso partitivo,
ficando: Koulussa on rikasta poikaa! (Há um garoto rico na escola!)

E a forma te olette pode se referir a mais de uma pessoa ou apenas a uma, em caso de tratamento formal.

E a conjugação na forma negativa? O finlandês tem uma pequena peculiaridade quando se trata dessa
forma: ao invés de conjugar o verbo, a palavra não (ei) que é conjugada:

Negatiivinen

minä en ole

sinä et ole

hän/se ei ole

me emme ole

te ette ole

20
he/se eivät ole

Na língua falada (forma coloquial), existem diferenças em relação a essa conjugação. Já falamos,
inclusive, que os pronomes pessoais podem mudar, como no caso de mä e sä (veja em Os pronomes
pessoais). Vejamos como é a conjugação do verbo olla na forma coloquial:

Positiivinen Negatiivinen

mä oon en oo

sä oot et oo

se on ei oo

me ollaan ei olla

te ootte ette oo

ne on ei oo

Os pronomes pessoais
No finlandês, os pronomes pessoais ou persoonapronominit são:

minä eu me nós

sinä você te vocês

hän ele/ela he eles/elas

ele/ela eles/elas
(animais (animais
se ne
e e
objetos) objetos)

Algumas considerações são importantes:

1) Os pronomes pessoais também podem aparecer na forma coloquial. Assim, mä é uma das formas
coloquiais de minä (eu), enquanto sä é uma das formas coloquiais de sinä (você).

2) Para a terceira pessoa do singular, hän se refere a pessoas, enquanto se se refere a animais e objetos. O
mesmo acontece com a terceira pessoa do plural, he (pessoas) e ne (animais e objetos). Entretanto, se
e ne são bastante utilizados para se referir a pessoas na linguagem falada.

3) O finlandês não tem distinção quanto ao gênero. Dessa forma, todas as terceiras pessoas (hän, se, he e
ne) podem se referir tanto a homens quanto a mulheres.

21
4) Os pronomes de terceira pessoa não são omitidos, enquanto todos os outros podem. Assim, podemos
dizer apenas “Olen” ao invés de “Minä olen” (Eu sou).

5) O pronome te pode se referir a mais de uma pessoa (vocês), mas também é utilizado para se referir a
uma única pessoa como forma de tratamento em um contexto mais formal.

Divisão silábica
No finlandês, a primeira sílaba é sempre a sílaba tônica de todas as palavras. Quando a palavra é
composta, a mesma regra é seguida, como se houvessem duas sílabas tônicas (a primeira mais forte que a
segunda). Por exemplo:

sadetakki (capa de chuva) = sade (chuva) + takki (capa)

Mas o que seria uma sílaba no finlandês?

Na verdade, a divisão silábica do finlandês é bem parecida com a do português e pode parecer um pouco
inútil aprendê-la, mas é uma parte muito importante da gramática já que torna muito mais fácil entender
a gradação de consoantes, além de ajudar bastante na pronúncia.

As regras são bem simples:

1) Deve haver uma (e apenas uma) consoante no início de uma sílaba:

 hyvä (bom) → hy-vä


 missä (onde) → mis-sä
 kala (peixe) → ka-la
 porkkana (cenoura) → pork-ka-na

As consoantes longas devem ser separadas, assim como acontece no rr e ss do português.

2) Algumas sílabas começam por vogais:

 apua (ajudar) → a-pu-a

Como não existem ditongos terminados em a, a junção de u+a na palavra apua não é considerada um
ditongo. Outros exemplos:

 nopea (rápido) → no-pe-a


 ainoa (apenas) → ai-no-a
 sallia (permitir) → sal-li-a

3) Vogais longas e ditongos sempre pertencem à mesma sílaba:

 kiitos (obrigado) → kii-tos


 hyvää (bom, no partitivo) → hy-vää
 nainen (mulher) → nai-nen

22
Alfabeto e pronúncia
A pronúncia finlandesa não é tão complicada: uma letra sempre corresponde ao mesmo fonema e vice-
versa. Dessa forma, uma vantagem do idioma finlandês é que só de se ouvir uma palavra, você já pode ter
uma noção de como ela é escrita. Segue um vídeo com a pronúncia em finlandês do alfabeto:

O bom desse vídeo é que também há exemplos de algumas palavras e é bom perceber como elas são
pronunciadas. Lembrando que essas palavras podem mudar de acordo com as declinações.

Reparem que todas as letras são pronunciadas de forma “longa”. Em português dizemos a letra D apenas
como [de] e já no finlandês alonga-se um pouco: [dee] (ou [de:] como mostrado no vídeo). Isso só não
acontece com as letras F [äf], L [äl], M [äm], N [än], R [är], S [äs], X [äks] e Z [tset].

Todas as vogais e consoantes podem ser curtas (escritas com uma letra) ou longas (escritas com duas
letras) e a diferenciação na pronúncia é extremamente importante para evitar ambiguidade, como
mostrarei adiante.

As vogais (Vokaalit)

O finlandês possui 8 vogais: A [aa], E [ee], I [ii], O [oo], U [uu], Ä [ää], Ö [öö] e Y [yy] (isso mesmo, no
finlandês o Y é vogal). Talvez a maior dificuldade para os falantes de português sejam as letras Ä, Ö e Y.
Seguem algumas dicas:

 Ä [ää] é pronunciado da mesma forma que a letra A, só que mais aberto e mais frontal;
 Ö [öö] seria a formação dos lábios quando falamos a letra O, mas o som pronunciado é o da letra E;
 Y [yy] seria a formação dos lábios quando falamos a letra U, mas o som pronunciado é da letra I.

O finlandês também possui muitos ditongos que é o encontro de duas vogais na mesma sílaba. Isso não
afeta a pronúncia da palavra, porque cada vogal deve ser pronunciada como se fossem vogais separadas.
Desta forma, na palavra nainen (mulher), o ditongo ai deve ser pronunciado “a+i”.

Existem 16 ditongos comuns que podem ser divididos em quatro grupos de acordo com a vogal final:

 Grupo I (terminação do ditongo em I): leipä (pão), äiti (mãe), uin (eu nado), kaikki (todos), poika
(menino)…
 Grupo II (terminação do ditongo em U): taulu (quadro), koulu (escola), reuna (borda), viulu (violino)…
 Grupo III (terminação do ditongo em Y): täynnä (cheio), köyhä (pobre)…
 Grupo IV (terminação do ditongo em E, Ö ou O): tie (estrada), yö (noite), tuo (que)…

Mas nem todo encontro de vogais é um ditongo e isso é importante para a divisão silábica. Alguns
exemplos de combinações vocálicas que não são consideradas ditongos são: ainoa (apenas), vaikea
(difícil), sallia (permitir), tapahtua (acontecer), kireä (tenso), etsiä (procurar)…

As consoantes (Konsonantit)

Todas as consoantes do finlandês são bem parecidas com as do português, exceto G [gee] (que é sempre
pronunciado como em “guerra”), H [hoo] (pronunciado como se fosse “rr”) e J [jii] (que tem som da letra
I).

23
As consoantes K [koo], P [pee] e T [tee] podem aparecer na forma longa (kk, pp e tt) e é importante
diferenciá-las na pronúncia, com uma pequena pausa, como se estivesse soletrando. Isso acontece, porque
kuka (quem) é diferente de kukka (flor) e isso pode gerar problemas se não for diferenciado durante a
fala. Se não deu para entender bem, clique nas palavras e ouça suas pronúncias.

As consoantes L [äl], M [äm], N [än], R [är] e S [äs] também podem aparecer na forma longa e da
mesma forma, devem ser pronunciadas de forma mais longa. Lembrando que:

 L [äl] deve ser pronunciado como no espanhol, “levantando-se a língua”;


 M [äm] e N [än] devem ser pronunciadas de forma clara, diferenciando-as, como no inglês;
 R [är] deve ser pronunciado tremendo a ponta da língua, como no espanhol. Dois R juntos (na forma
longa) nunca têm som de “rr”, como acontece no português (esse som é o da letra H);
 S [äs], mesmo se estiver entre vogais, tem som de S e não de Z, como no português.

Já as consoantes D [dee], H [hoo], V [vee] e J [jii] só aparecem na forma curta.

As consoantes B [bee], C [cee], F [äf], G [gee], Q [kuu], X [äks] e Z [tset] só aparecem em palavras de
origem estrangeira. Algumas observações em relação a essas consoantes:

 Como já foi dito, G [gee] é sempre pronunciado como em “guerra”;


 Q [kuu] não é utilizado no finlandês;
 X [äks] também não é utilizado no finlandês, e em palavras estrangeiras ele é substituído por ks: taxi →
taksi;
 Z [tset] é outra letra não utilizada e que é substituída por ts: pizza → pitsa;

Raramente aparece a letra Å [ruotsalainen oo], que é a letra O sueca (ruotsalainen = sueco). Essa letra
aparece mais em nomes próprios e de lugares (todos com ligação sueca) e é pronunciado como oo.
Exemplos: Åke (nome masculino) e Åbo (nome em sueco para a cidade de Turku que fica na região
sudoeste da Finlândia).

A título de curiosidade, na letra W [kaksois-vee], kaksois significa “duplo” e vee é a letra V. Dessa
forma, W seria “V duplo“, como no espanhol (uve doble).

A importância da duração dos sons

Como dito anteriormente, todas as vogais e consoantes podem ser curtas ou longas e devem ser
pronunciadas de forma clara. Segue um exemplo para destacar a importância da duração dos sons em
finlandês em vogais e/ou consoantes curtas ou longas:

 takka → lareira
 taakka → carga
 takkaa → lareira (no partitivo)
 taakkaa → carga (no partitivo)
 taka- → traseiro
 takaa → por trás de

Através desse exemplo percebemos que 6 palavras bem parecidas podem possuir significados bem
diferentes se não forem pronunciadas da maneira certa.

E para complementar e finalizar esse post, mais um exemplo que mostram a importância dos sons longos
e curtos:

 Tapaan sinut illalla. = Te vejo hoje à noite.


 Tapan sinut illalla. = Vou te matar hoje à noite.
24
Arquivo da tag: Casos
Genitivo
Usos
1. Para indicar posse ou relação

 Se on tuon miehen lompakko. = Essa é a carteira daquele homem.


 Erja on Saulin serkku. = Erja é prima do Sauli.
 Kylpyhuoneen hana vuotaa. = A torneira do banheiro está vazando.

⇒ Qualquer adjetivo conectado a uma palavra no genitivo também fica no genitivo: kiva opettaja →
kivan opettajan. Com primeiro nome e títulos, apenas o segundo nome vai para o genitivo:

 Markku Salonen → Markku Salosen


 herra Lehtinen → herra Lehtisen
 hotelli Sunset → hotelli Sunsetin (neste caso, como a palavra Sunset não termina em vogal, adicione -i)

2. Junto com posposições

 television päällä = sobre a televisão


 pankin lähellä = perto do banco
 veden alla = sob a água

3. Em frases de necessidade

 Minun täytyy mennä työhön. = Eu tenho que ir pro trabalho.


 Keiton pitää olla kuumaa. = A sopa tem que estar quente.
 Pienen ihmisen ei tarvitse tietää kaikkea. = Uma pessoa pequena não precisa saber tudo.

4. Para enfatizar adjetivos

 Se on hirveän suuri. = Isso é monstruosamente grande.


 Ilma oli kamalan kylmä. = O clima estava terrivelmente frio.
 Takki on tummansininen. = O casaco é azul escuro.

Formação

Aqui estão as regras apenas para formação do genitivo singular. A formação do plural será em outro
post, já que existem três terminações diferentes.

1. Palavras terminadas em apenas uma vogal (-a/-ä, -u/-y, -o/-ö) ⇒ adicione -n

kala → kalan
seinä → seinän
talo → talon

25
2. Palavras terminadas -e ⇒ adicione mais um -e e depois -n

huone → huoneen
perhe → perheen
kappale → kappaleen

⇒ Estas palavras podem sofrer gradação inversa, como em parveke → parvekkeen

3. Palavras terminadas em -nen ⇒ troque -nen por -se- e adicione -n

nainen → naisen
sininen → sinisen
iloinen → iloisen

4. Palavras terminadas em -i

4.1. Palavras novas terminadas em -i ⇒ adicione -n

banaani → banaanin
pankki → pankin
kahvi → kahvin

4.2. Palavras velhas terminadas em -i ⇒ troque -i por -e e adicione -n

Suomi → Suomen
kivi → kiven
ovi → oven

4.3. Palavras terminadas em -si ⇒ troque -si por -de e adicione -n

uusi → uuden
vesi → veden
vuosi → vuoden
kuukausi → kuukauden

5. Palavras terminadas em consoantes

Veja a terminação para cada subgrupo neste post.

Gradação de consoantes

O genitivo sempre tem o grau fraco nas palavras terminadas em vogal (exceto -e) (leia sobre a gradação
de consoantes para entender a formação):

 tyttö → tytön
 pankki → pankin
 pöytä → pöydän
 Matti → Matin

26
E sempre o grau forte nas palavras terminadas em -e ou consoante (leia sobre a gradação inversa):

 tavoite → tavoitteen
 opas → oppaan
 hammas → hampaan
 koe → kokeen

Verbos partitivos
Complementando o post sobre partitivo, aqui estão alguns verbos que exigem sempre (ou na maioria das
vezes) o uso desse caso.

Atenção: as traduções muitas vezes ficam sem sentido, e não são literalmente o que está escrito na frase.
Elas são mais para se ter uma ideia do seu uso.

Verbo Exemplo de frase Tradução

ajaa Sinä ajat autoa. Você dirige o carro.

ajatella Hän ajattelee sinua. Ele/Ela pensa em você.

arvostaa Arvostavatko he poliitikkoja? Eles respeitam os políticos?

auttaa Voinko auttaa sinua? Eu posso te ajudar?

ehdottaa Hän ehdotti tätä minulle. Ele sugeriu isso para mim.

epäillä Älä epäile omia kykyjäsi. Não duvide das suas próprias habilidades.

etsiä Minä etsin avaintani. Estou procurando minha chave.

haastatella Hän haastatteli häntä kolarista. Ela entrevistou ele sobre o acidente de carro.

häiritä Häiritsenkö sinua? Eu te incomodo?

harkita Sinun täytyy harkita ehdotustani. Você tem que considerar a minha proposta.

harrastaa Hän harrastaa musiikkia. Ele/Ela se interessa por música.

haukkua Koira haukkuu vierasta ihmistä. O cachorro está latindo para o estranho.

hävetä Niina häpeää likaista mekkoansa. Niina está com vergonha do seu vestido sujo.

ihailla Nainen ihailee hänen poikaystävää. A mulher admira o namorado dela.

ikävöidä Minä ikävöin kotimaatani. Tenho saudades da minha terra natal.

inhota Minä inhoan kylmää vettä. Eu detesto água gelada.

Jatkan suomen opiskelua koko Continuarei no estudo de finlandês por toda


jatkaa
elämäni. minha vida.

juhlia He juhlivat joulua yhdessä. Eles comemoram o Natal juntos.

kaivata Minä kaipaan sinua. Estou com saudades de você.

27
kannustaa Opettaja kannusti opiskelijoita. O professor incentivou os estudantes.

A mãe mandou que as crianças viessem para


käskeä Äiti käski lapsia tulemaan sisään.
dentro.

katsella Katsellaanko meidän lomakuvia? Vamos olhar as fotos das nossas férias?

katsoa Hän katsoo paljon televisiota. Ele assiste muito televisão.

käyttää Saanko käyttää tietokonettasi? Posso usar o seu computador?

kehua Johtaja kehui työntekijää. O chefe elogiou o funcionário.

kieltää Minä kielsin lapsia leikkimästä ulkona. Eu proibi as crianças de brincarem lá fora.

kiittää Hän ei kiitä minua. Ele não me agradeceu.

kiusata Älä kiusaa minua! Não me aborreça!

kokeilla Minä haluaisin kokeilla tätä. Eu gostaria de experimentar esse.

kosia Hän kosi tyttöystäväänsä. Ele pediu sua namorada em casamento.

koskea Se ei koske sinua. Isso não te diz respeito. (Não é da sua conta.)

kunnioittaa Kunnioitatko vanhoja ihmisiä? Você respeita os mais velhos?

kuunnella Mikko kuuntelee radiota. Mikko está ouvindo rádio.

lyödä Hän löi palloa lujaa. Ele bateu forte na bola.

As lojas estão anunciando as roupas de


mainostaa Kaupat mainostavat talvivaatteita.
inverno.

miettiä Minä mietin lomaa Espanjaan. Estou pensando na viagem para a Espanha.

neuvoa Opas neuvoo turisteja. O guia deu conselhos a (guiou) os turistas.

Meidän täytyy noudattaa Temos que obedecer os regulamentos de


noudattaa
liikennesääntöjä. trânsito.

odottaa Minä odotan bussia. Estou esperando o ônibus.

Onnittelin anoppiani Dei os parabéns a minha sogra pelo seu


onnitella
syntymäpäivänään. aniversário.

opiskella Me opiskelemme suomea. Nós estudamos finlandês.

palvella Myyjän täytyy palvella asiakkaita. O vendedor tem que atender aos clientes.

pelata Me pelaamme tennistä. Nós jogamos tênis.

pelätä Lapset pelkäävät pimeää. Crianças têm medo do escuro.

pettää Mies petti vaimoansa. O homem traiu sua esposa.

piristää Kahvi piristää minua. Café me estimula.


28
purra Koira puri lasta jalkaan. O cachorro mordeu a criança na perna.

rakastaa Minä rakastan sinua. Eu te amo.

rukoilla Hän rukoilee Jumalaa. Ela rezo a Deus.

seurata Seuraa polkua viisi minuuttia. Siga a trilha por cinco minutos.

soittaa Osaatko soittaa kitaraa? Você sabe tocar violão?

suositella Mitä sinä suosittelet minulle? O que você me recomenda?

surra Hän suri isänsä kuolemaa. Ele estava triste pela morte do pai dele.

Me suunnittelemme
suunnitella Estamos planejando a viagem para a Finlândia.
matkaa Suomeen.

totella Lapsi tottelee äitiä. O filho obedece a mãe.

varoa Varo liettä. Tenha cuidado com o fogão.

Partitivo
Vamos falar agora sobre o partitivo. Esse caso corresponde à ideia de quantidade indefinida, parte de
alguma coisa.

Usos
1. Com números acima de 1 e com 0

Com os números acima de 1, se pensarmos no português, trata-se de uma palavra no plural, mas em
finlandês, utiliza-se o partitivo singular.

 Minulla on kaksi koiraa. = Eu tenho dois cachorros.


 Huomenna minulla on viisi tenttiä. = Amanhã eu tenho cinco provas.
 Sääennuste on luvannut nolla astetta huomiseksi. = De acordo com a previsão do tempo, amanhã fará
zero grau.

2. Com palavras que expressam medida

 monta (muitos) → Ostin monta lehteä. = Eu comprei muitos jornais.


 puoli (metade) → Odotimme häntä puoli tuntia. = Esperamos por ele por meia hora.
 lisää (mais) → Markku osti lisää mustaherukkamehua. = Markku comprou mais suco de groselha preta.

⇒ Outros exemplos de palavras são: pari (um par de), paljon (muito), vähän (pouco), enemmän
(mais)…
⇒ Recipientes: lasi (copo), kuppi (xícara), pullo (garrafa), paketti (pacote)…

3. Com verbos partitivos

Esses verbos sempre (ou na maioria das vezes) pedem o uso do partitivo. Alguns exemplos mais comuns
são odottaa (esperar), rakastaa (amar), auttaa (ajudar), pelata (jogar), puhua (falar)…

29
 Rakastan sinua. = Te amo.
 Harrastan jalkapalloa. = Eu me interesso por futebol.
 Voinko auttaa sinua? = Posso te ajudar?

4. Em frases negativas

 Minulla ei ole autoa. = Eu não tenho um carro.


 Minä en osta kallista sanakirjaa. = Eu não vou comprar um dicionário caro.

⇒ O partitivo só é utilizado em frases negativas quando se trata do objeto. Não vou conseguir explicar
bem o porquê, mas nas frases Minä en ole suomalainen (Eu não sou finlandês), Kirja ei ole kallis (O livro
não é caro), mesmo sendo uma frase negativa, não utiliza-se o partitivo, pois é o verbo olla, não se
tratando então do objeto da frase e sim do predicado.

5. Em preposições

 Ennen joulua. = Antes do Natal.


 Ilman sinua. = Sem você.

6. Em saudações e cumprimentos

 Hyvää uutta vuotta! = Feliz Ano Novo!


 Hyvää huomenta! = Bom dia!
 Tervetuloa! = Bem-vindo!
 Hyvää ruokahalua! = Bom apetite!

7. Com ações incompletas

O objeto fica no partitivo quando uma ação está acontecendo, ainda não acabou e você não tem certeza se
ela irá terminar.

 Kirjoitan kirjettä sinulle. = Estou escrevendo uma carta para você.


 Luen kirjaa, joka on hyvin mielenkiintoinen. = Estou lendo um livro que é bem interessante.

Formação

Pelos exemplos anteriores, já deu para perceber que a terminação do partitivo pode ser -a/-ä, -ta/-tä ou -
tta/-ttä. Vamos às regras:

1. Palavras terminadas em apenas uma vogal (-a/-ä, -u/-y, -o/-ö) ⇒ adicione -a/-ä

kala → kalaa
sänky → sankyä
helppo → helppoa

2. Palavras terminadas em ditongo ou 1 consoante ⇒ adicione -ta/-tä

maa → maata
lokakuu → lokakuuta
mies → miestä
rikas → rikasta

30
Atenção: Nem sempre duas vogais são ditongos, como é o caso de -ia, -ea, -eä (lattia → lattiaa, vaikea
→ vaikeaa, pimeä → pimeää)

3. Palavras terminadas -e ⇒ adicione -tta/-ttä

huone → huonetta
perhe → perhettä
kappale → kappaletta
aste → astetta

Essa regra não se aplica a nomes (Ville → Villeä) nem a kolme (kolmea), itse (itseä), nalle (nallea) e
nukke (nukkea).

4. Palavras terminadas em -nen ⇒ troque -nen por -s- e adicione –ta/-tä


(Na verdade, -nen é substituído por -se e retira-se -e)

nainen → naista
sininen → sinistä
brasilialainen → brasilialaista

5. Palavras terminadas em -i

5.1. Palavras novas terminadas em -i ⇒ adicione –a/-ä

O conceito de “novo” no finlandês é uma palavra de origem estrangeira. Os exemplos abaixo são bem
fáceis de se imaginar o que significam:

banaani → banaania
pankki → pankkia
paperi → paperia
kahvi → kahvia

Atenção: äiti (mãe), embora seja uma palavra bem natural, é considerada uma palavra nova (äiti → äitiä)

5.2. Palavras velhas terminadas em -i ⇒ troque -i por -e e adicione –a/-ä

Suomi → Suomea
kivi → kiveä
ovi → ovea
nimi → nimeä

5.3. Palavras terminadas em -si ⇒ remova -si e adicione -tta/-ttä

uusi → uutta
vesi → vettä
vuosi → vuotta
kuukausi → kuukautta

5.4. Palavras terminadas em -hi, -li, -ni ou -ri ⇒ remova -i e adicione -ta/-tä

lohi → lohta
kieli → kieltä
31
pieni → pientä
meri → merta

6. Pronomes

Nominatiivi Partitiivi

minä minua

sinä sinua

hän häntä
se sitä

me meitä

te teitä

he heitä
ne niitä

E também:

jokin (algum) → jotakin


tämä (este) → tätä
tuo (aquele) → tuota
mikä (o que, qual) → mitä

minulla on – o verbo “ter”


Não existe o verbo ter em finlandês e para isso usa-se uma estrutura específica. Os pronomes pessoais ou
o nome próprio deve estar no adessivo (-lla/-llä) seguido do verbo olla conjugado sempre na 3ª pessoa do
singular (on no presente ou oli no passado).

Veja a conjugação dos pronomes pessoais no adessivo e suas formas no finlandês coloquial:

Persoonapronominit Adessiivi Puhekieli

minä minulla mulla

sinä sinulla sulla

hän hänellä sillä (utiliza-se o pronome se)

me meilla meilla

te teillä teillä

he heillä niillä (utiliza-se o pronome ne)

32
O uso do caso adessivo é muito importante para o sentido da frase. Por exemplo, se Jussi tem um
cachorro a frase seria Jussilla on koira. Mas se a terminação do adessivo não for colocada a frase
ficaria: Jussi on koira (Jussi é um cachorro).

Algumas frases como exemplo:

 Minulla on pyörä. = Eu tenho uma bicicleta.


 Jonilla on bussikortti. = Joni tem um cartão de ônibus.

No português, não usamos o verbo ter nos exemplos abaixo, mas veja como funciona no finlandês:

 Minulla on kylmä / kuuma. = Estou com frio / calor.


 Meilla on nälkä / jano. = Estamos com fome / sede.
 Jennilla on kiire. = Jenni está com pressa.
 Minulla on ikävä sinua. = Estou com saudade de você.
 Minulla on koti-ikävä. = Estou com saudade de casa.

Para construir a frase na negativa, conjugue o verbo olla na negativa (ei ole ou ei ollut) e o que não se
tem deve estar no partitivo.

 Minulla on avain. = Eu tenho uma chave.


 Minulla ei ole avainta. = Eu não tenho uma chave.

 Meillä on auto. = Nós temos um carro.


 Meillä ei ole autoa. = Nós não temos um carro.

Atenção: As exceções apresentadas acima (kylmä, kuuma, nälkä, jano, kiire e ikävä), por não serem
objetos, não vão para o partitivo em frases negativas.

Se o nome próprio termina em consoante, adicione -i- antes da terminação:

 Alexilla on liput ensi-iltaan. = Alex tem os ingressos para a estreia.

Quando o nome termina em -as ou -us, a letra -s se torna -kse- antes da terminação:

 Matiaksella on kiire. = Matias está com pressa.

Observe, nesse exemplo, a gradação de consoantes:

 Martilla on upea kesämökki. = Martti tem uma casa de verão magnífica.

As próximas duas perguntas são bastante parecidas, mas possuem significados bem diferentes.
Lembrando que mikä é a forma básica de o que, qual; e mitä é a forma no partitivo.

 Mitä sinulla on? = O que você tem?


 Mikä sinulla on? = O que você tem? / Tem algo de errado com você? / Qual é o seu problema?

E utilizando as perguntas com -ko/-kö:

 Onko sinulla kissa? = Você tem um gato?


 Onko teillä nälkä? = Vocês estão com fome?

33
Os onze casos mais utilizados
No último post você viu que existem cerca de 15 casos no finlandês (alguns lugares dizem 15, outros 16).
Nesse post vamos ver quais são os mais utilizados. Todos os exemplos se relacionam com a palavra
auto (carro), porque é uma palavra fácil de se pronunciar e não sofre nenhuma mudança, independente da
terminação ou do marcador.

NOMINATIVO auto → o/um carro

 Minulla on auto. Eu tenho um carro.


 Ostetaan auto! Vamos comprar um carro!

GENITIVO auton → do carro

ACUSATIVO auton → utilizado como objeto da frase

 Mikä teidän auton rekisterinumero on? Qual é o número de registro do carro de vocês? (genitivo, pois
indica “posse”)
 Kissa meni auton alle. O gato foi para debaixo do carro.
 Minä haluan auton. Eu quero um carro. (objeto direto da frase)

Como o caso acusativo tem a mesma terminação do genitivo, muitas pessoas afirmam que “eles são um
só”. Isso não é verdade, já que o genitivo indica “posse”, enquanto o acusativo é o objeto direto. Vejam
mais um exemplo:

 Tän kirjan nimi on… O nome deste livro é…


 Toi tyyppi, joka osti tän kirjan… Aquele cara que comprou este livro…

“kirjan” e “kirjan” = mesma palavra, só que uma no caso genitivo (posse) e a outra no acusativo (objeto
direto).

PARTITIVO autoa → não tem nenhum tradução para o partitivo =/

 Minulla on kaksi autoa. Eu tenho dois carros.


 Minulla ei ole autoa. Eu não tenho um carro.
 En halua autoa. Eu não quero um carro.

INESSIVO autossa → no carro, dentro do carro

 Mä odotan sua autossa. Espero por você no carro.


 Meidän autossa on jotain vikaa. Tem alguma coisa errada no nosso carro.

ELATIVO autosta → fora do carro, a respeito do carro

 Tule ulos autosta! Saia do carro!


 Mä en tykkää meidän autosta. Eu não gosto do nosso carro.

ILATIVO autoon → para dentro do carro

 Minä menen jo autoon. Eu já vou para o carro.


 Älä jätä koiraa autoon! Não deixe o carro (entrar) no carro!

34
ADESSIVO autolla → de carro, perto do carro, em cima do carro (esse última não é tão usado, porque
normalmente se usa auton päällä no lugar)

 Tavataan autolla puolen tunnin kuluttua. Nos encontramos de carro daqui meia hora.
 Tulitko autolla? Você veio de carro?

ABLATIVO autolta → de perto do carro, de cima do carro, também usado com verbos dos sentidos

 Mä en jaksa kävellä autolta kauppaan. Eu não aguento caminhar do carro até a loja.
 Tuo näyttää meidän autolta. Parece o nosso carro.

ALATIVO autolle → para cima do carro, em direção ao carro (mas não para dentro)

 Mä menen jo autolle. Eu já vou para o carro. (Mas não para dentro do carro)
 Mä etsin ostajaa meidän vanhalle autolle. Estou à procura de um comprador para o nosso antigo carro.

ESSIVO autona → no estado de ser um carro, também utilizado com alguns verbos

 Teidän autona tämä olisi jo mennyt rikki. Se esse carro fosse de vocês, ele já teria quebrado.
 Me pidämme tätä ihan hyvänä autona. Consideramos esse carro muito bom.

TRANSLATIVO autoksi → se tornando um carro, também utilizado com alguns verbos

 Osaatko taitella tämän paperin autoksi? Você sabe dobrar esse papel para virar um carro?
 Mä luulin tuota meidän autoksi. Eu pensei que era o nosso carro.

Os outros casos, abessivo, instrutivo e comitativo, quase não são utilizados, mas um dia falarei sobre
eles porque é importante conhecê-los.

As palavras e suas terminações


No finlandês, substantivos, adjetivos, pronomes e numerais são declinados da mesma forma.
Normalmente existem quatro tipos de terminações: número, casos, sufixos de posse e partículas
enclíticas. Às vezes, pode haver quatro ou cinco terminações em uma mesma palavra.

Vamos conhecer agora cada uma delas.

1) Número

O número em finlandês é determinado pelo singular e pelo plural. Uma palavra no singular não possui
terminação, enquanto o plural possui duas terminações possível: -t no nominativo (ou forma básica) e -i-
em todos os outros casos. A terminação -i- às vezes se torna -j-, quando estiver entre duas vogais. Alguns
exemplos:

 auto (o carro) → autot (os carros)


 autossa (no carro) → autoissa (nos carros)
 autoon (para dentro do carro) → autoihin (para dentro dos carros)

2) Casos

O finlandês possui cerca de 15 casos, listados abaixo com suas respectivas terminações, significados e
funções básicas (existem outras funções, mas isso fica para depois):

35
Na tabela acima, no caso ilativo o símbolo -V significa que é a vogal igual à vogal mais próxima. Por
exemplo, Turkuun (para Turku), Helsinkiin (para Helsinki), tiehen (para a estrada).

3) Sufixos de posse

Abaixo estão listados todos os sufixos de posse. A palavra entre parênteses muitas vezes pode ser
omitida, com exceção da terceira pessoa que possui a mesma terminação para o singular e para o plural:

 minä → (minun) kirjani (o meu livro)


 sinä → (sinun) kirjasi (o seu livro)
 hän → hänen kirjansa (o livro dele/dela)
 me → (meidän) kirjamme (o nosso livro)
 te → (teidän) kirjanne (o livro de vocês)
 he → heidän kirjansa (o livro deles/delas)

4) Partículas enclíticas

As partículas enclíticas não podem ser consideradas palavras independentes, mas são usadas para
adicionar significados, detalhes e entonação a uma palavra ou frase. Os significados específicos de cada
uma dessas partículas é assunto para mais tarde. O importante agora é apenas conhecer as partículas mais
comuns:

 -kin (também)
 -kaan/-kään (não… também/nem)
 -ko/-kö (pergunta)
 -han/-hän (ênfase, no sentido de “suponho que você já saiba”)
 -pa/-pä (ênfase, no sentido de surpresa)

36
Desta forma, as palavras podem ter terminações dos quatro grupos acima, mas a ordem em que aparecem
é sempre fixa:

NÚMERO + CASO + POSSESSIVO + PARTÍCULA

Abaixo seguem alguns exemplos. Cada grupo está com uma cor diferente, de acordo com a ordem acima,
para facilitar o entendimento:

 pullo → a garrafa
 pullot → as garrafas
 pullossa → na garrafa
 pulloni → a minha garrafa
 pullokin → a garrafa também
 pulloista → fora das garrafas
 pullostani → fora da minha garrafa
 pullossahan → na garrafa + ênfase
 pullotkin → nas garrafas também
 pullossasiko? → na sua garrafa?
 pulloissamme → nas nossas garrafas
 pulloistakaan → nem fora das garrafas
 pulloissannekin → nas suas garrafas também

37
Arquivo da tag: Conjunções
“Ou” em finlandês: “vai” ou “tai”?
No finlandês existem duas formas de se dizer “ou”: vai ou tai. Mas qual a diferença entre elas?

Geralmente se diz que tai é usado em frases afirmativas e vai em perguntas. Mas nos exemplos a seguir
veremos que não é tão simples assim.

tai

Quando se usa tai, você está permitindo que o ouvinte escolha qualquer uma das possibilidades que você
está oferecendo, como se fosse um “ou inclusivo” (você pode escolher um, mas também pode escolher o
outro). É como se houvesse a ideia de por exemplo ou ou outra coisa.

– Haluatko sokeria tai kermaa? Você quer açúcar ou creme?

Nesse caso, pode-se escolher entre o açúcar, o creme, os dois ou nenhum.

– Isä, saanko jäätelöä tai suklaata? Pai, eu posso tomar sorvete ou chocolate?

O pai pode escolher entre sorvete, chocolate, os dois ou nenhum.

vai

Quando se usa vai, apenas uma das possibilidades oferecidas pode ser escolhida, como se fosse um “ou
excludente” (escolha apenas uma das opções).

– Haluatko kahvia vai teetä? Você quer café ou chá?

O ouvinte tem que escolher um ou outro e não os dois.

– Kumpi on vanhempi kaupunki, Tampere vai Turku? Qual é a cidade mais velha, Tampere ou
Turku?

Tampere ou Turku é a cidade mais velha e não as duas.

Outro uso comum de vai é na expressão vai mitä ao final de uma frase:

– Tavataan keskustassa, vai mitä? Nos encontramos no centro, certo? (ou o quê?)

Comparação entre VAI e TAI

Para finalizar, veja melhor a diferença entre vai e tai nessas frases:

– Haluatko omenan tai appelsiinin? Você quer uma maçã ou uma laranja? (“Por exemplo. Ou outra
coisa para comer? Você não precisa escolher nenhuma das duas.”)

– Haluatko omenan vai appelsiinin? Você quer uma maçã ou uma laranja? (“Você só pode escolher
entre uma maçã e uma laranja, me diga qual você quer.”)

38
Arquivo da tag: Cultura
A Páscoa na Finlândia
E eis que chega a Páscoa: comemoração do início da primavera e renascimento da natureza depois de sua
morte no inverno. Na Finlândia, as comemorações dessa época é recheada de tradições antigas dos povos
nórdicos misturadas com tradições cristãs.

Na tradição finlandesa, no domingo de ramos (palmusunnuntai), as


crianças se vestem de bruxas, usando lenços coloridos e pintando o rosto com bochechas vermelhas
imitando velhas agricultoras. Elas carregam galhos de salgueiro decorados com penas, flores e fitas
coloridas e saem de casa em casa pedindo guloseimas em troca de bênçãos.

As bruxas recitam um “encantamento” tradicional na porta das casas:

Virvon, varvon, tuoreeks terveeks, tulevaks vuodeks; vitsa sulle, palkka mulle.
(Tenha um ramo mágico para um novo e saudável ano; um ramo para você e um doce para mim.)

O dono da casa recebe o galho enfeitado que deve servir de amuleto para a boa sorte, e em troca dá-se
balas e chocolates. Mas a modernidade trouxe outra vantagem: quem não comprou doces e não quer
deixar as crianças tristes, acaba dando dinheiro também, geralmente 0.50, 1 ou 2 euros.

Os galhos de salgueiro são coletados e decorados nas creches e escolas, juntamente com os professores,
preparando a criançada para as comemorações dessa data. Além disso, nas lojas veem-se muito mais
bruxas do que coelhos de páscoa.

39
Embora a religião predominante na Finlândia seja a luterana, essas tradições derivam da cultura de povos
antigos. Antigamente, os povos fino-úgricos, nessa época de início da primavera, mantinham a tradição
de afugentar os maus espíritos, benzendo as pessoas, o gado e a plantação com galhos. Quem
realizava essas bênçãos ganhava algum tipo de recompensa. Assim, surgiu a brincadeira na qual as
crianças representam as bruxas que benziam as pessoas de porta em porta, desejando sorte e trocando o
ato por alguma recompensa.

Atualmente, as pequenas bruxas tendem a aparecer mais no sábado de aleluia (lankalauantai) na região
da Finlândia Ocidental, enquanto nas outras regiões, é mais comum no domingo de ramos.

As tradições da Páscoa finlandesa misturam referências religiosas com costumes


pagãos relacionados à chegada da primavera. Além da benção para a colheita, havia também o costume,
entre as famílias, de plantar a primeira grama depois do longo inverno. Essa tradição ainda existe e as
crianças plantam sementes de grama, o chamado rairuoho, em potinhos decorados e ficam observando a
graminha germinar, simbolizando a renovação da vida pela primavera que chega e os ritos de fertilidade.
Depois da graminha verde ter crescido, esta é decorada com pequenos pintinhos e colocadas para enfeitar
as mesas das casas.

As casas também são enfeitadas com flores, guirlandas,


laços e outros enfeites relacionados à Páscoa, sempre dando preferência à cor amarela. Os ovos e coelhos
da Páscoa (ambos símbolos pré-Cristãos de fertilidade) também fazem parte da comemoração, mas estes
são elementos que surgiram mais tarde e por isso têm uma importância secundária.

Os pratos típicos da Páscoa

No domingo de Páscoa, as famílias se reúnem para um tradicional almoço onde é servido pernil de
carneiro como prato principal. As sobremesas também são típicas e são feitas com muitos ovos (já que na
primavera eles são abundantes).

40
Pasha

Muitas delas trazem influência russa, como pasha, um tipo de pudim cremoso feito de coalhada, ovos,
manteiga, creme de leite e frutas cristalizadas, e deixado de um dia para outro para solidificar. Hoje em
dia, pode-se comprar essa sobremesa pronta em supermercados.

Mämmi

Além disso, outra sobremesa típica finlandesa é mämmi, um pudim marrom escuro com aparência mole
feito de malte e farinha de centeio que se come com leite. A aparência não é muito apetitosa e dizem que
não é muito gostosa. Entretanto, os finlandeses adoram e não pode faltar na mesa de Páscoa.

Outras comemorações

Entre os mais religiosos, a missa na noite da quinta-feira santa (kiirastorstai) (data comemorativa da
Última Ceia) é bem popular. Durante a Semana Santa, concertos, como os oratórios da Paixão de Bach,
também são realizados em muitas igrejas.

Encenações da Paixão e procissões também são bem populares. Em Helsinki, a procissão da Paixão da
Via Crucis, que termina na Catedral Luterana ou na Praça do Senado, é realizada na sexta-feira da paixão
(pitkäperjantai). Veja um trecho da encenação aqui.

Muitos vilarejos e pequenas cidades ainda mantêm a tradição de ascenderem fogueiras na noite do sábado
de aleluia para afastar os espíritos malignos e garantir um domingo de Páscoa tranquilo.

41
Os quatro dias de feriado da Páscoa servem para os finlandeses recarregarem as energias depois do longo
inverno. Os que têm familiares no interior viajam e os da cidade comemoram saindo para os parques e
aproveitando a luminosidade e os sinais da primavera.

Hyvää Pääsiäistä! (Feliz Páscoa!)

Arquivo da tag: Downloads


Material para estudo
Quais são seus livros e sites favoritos para estudar finlandês? Se você está começando seus estudos de
finlandês por conta própria, a grande dúvida é saber por onde começar. Então decidi juntar nesse post boa
parte do que conheço para estudar essa língua.

Fique à vontade para adicionar nos comentários os métodos que você utiliza e para me informar caso
algum link esteja com problema.

Gramática:

 A Grammar Book of Finnish, de Leila White


 Finnish: An Essential Grammar, de Fred Karlsson

Livros didáticos (em inglês):

 From Start to Finnish, de Leila White


 Colloquial Finnish: The Complete Course for Beginners, de Daniel Abondolo
 Teach Yourself Finnish: A Complete Course for Beginners, de Terttu Leney

Livros didáticos (em finlandês):

 Suomea suomeksi, de Olli Nuutinen


 Suomen mestari, de Sonja Gehring e Sanni Heinzmann
 Hyvin menee!, de Satu Heikkilä e Pirkko Majakangas
 Harjoitus Tekee Mestarin, de Marja-Liisa Saunela
 Suomea paremmin, de Susanna Hart
 Suomi Sujuvaksi, de Marjukka Kenttälä

Vocabulário:

42
 Book2 (em português)
 Digital Dialects (em inglês)

Sites (em inglês):

 Uusi kielemme
 Learn Finnish
 Oneness City, Finland
 Random Finnish Lesson (inspiração para a maior parte dos meus posts)

Sites (em finlandês):

 Suomea, ole hyvä!


 Suomen kielioppi
 Ymmärrä suomea
 Supisuomea
 Koti Suomessa

Dicionários:

 Wiktionary (em inglês, mas extremamente útil)


 Urbaani Sanakirja (para encontrar as palavras que normalmente não estão no dicionário)
 Suomi-portugali-suomi-taskusanakirja (uso bastante esse dicionário, mas comprei ele por um preço bem
mais em conta pelo Estante Virtual).

Aulas online:

 Pohjois-Pohjanmaan Kesäyliopisto (aulas de graça pela internet)

Pronúncia:

 Forvo.com

Notícias fáceis em finlandês:

 Yle Uutiset Selkosuomeksi

Arquivo da tag: Links úteis


Curso de finlandês online
Moi kaikille!

Como alguns já devem ter percebido, já tem um bom tempo que não atualizo o blog. Estou em fase de
finalização do mestrado, escrevendo a dissertação final e, por isso, sem tempo algum para estudar
finlandês e muito menos atualizar o blog. Mas creio que em breve terei mais tempo para atualizá-lo.

Além disso, queria divulgar o curso de finlandês online First Steps in Finnish oferecido pela Pohjois-
Pohjanmaan Kesäyliopisto (Faculdade de Verão da Ostrobótnia do Norte).

O curso é gratuito e online, acontece em uma espécie de sala de aula virtual, e é muito bom para ter um
primeiro contato com a língua e aprender estruturas gramaticais do finlandês, além de palavras novas. As
43
inscrições acontecem no dia 7 de janeiro, no link do curso (no final da página, basta clicar
em Ilmoittaudu e preencher um formulário com seus dados pessoais). A língua base do curso é o inglês,
então é necessário ter um conhecimento intermediário para conseguir se comunicar e entender as
explicações.

A carga horária do curso é de 26 horas, sendo do dia 13 de janeiro a 15 de abril, exceto na semana 10 (1º-
7 de março), toda terça e quarta das 17:00 às 17:45, horário da Finlândia. Portanto, pra gente aqui no
Brasil, o curso acontece em três horários diferentes:

 13.01 a 18.02 = por causa do fuso horário, o curso será das 13:00-13:45
 24.02 a 25.03 = com o fim do horário de verão brasileiro, o curso passa a ser das 12:00-12:45
 31.03 a 15.04 = com o início do horário de verão finlandês, o curso passa a ser das 11:00-11:45

Sei que os horários podem ser um pouco complicados, mas para quem puder, vale a pena.

Nähdään!

44
Arquivo da tag: Tipos verbais
Verbos do tipo 5
Conjugação

Esse é um grupo bem pequeno. Os verbos do tipo 5 terminam em -ita/-itä. Retira a terminação -ta/-tä,
adicione -tse- e depois a terminação para cada pessoa.

escolher: VALITA ⇒ valitse-

 Minkä kirjan valitset? = Que livro você vai escolher?

precisar: TARVITA ⇒ tarvitse-

 Me tarvitsemme uuden asunnon. = Precisamos de uma casa nova.

incomodar: HÄIRITÄ ⇒ häiritse-

 Sinä häiritset minua. = Você está me incomodando.

ganhar: ANSAITA ⇒ ansaitse-

 Paljonko hän ansaitsee? = Quanto ele/ela ganha?

Gradação de consoantes

Esses verbos não sofrem gradação de consoantes, assim como os verbos do tipo 2.

Verbos comuns do tipo 5

havaita (perceber), hillitä (controlar), häiritä (incomodar), mainita (mencionar), merkitä (anotar,
marcar), palkita (remunerar / premiar), tarvita (precisar), tulkita (interpretar)

Confira também os outros tipos verbais:

 Verbos do tipo 1
 Verbos do tipo 2
 Verbos do tipo 3
 Verbos do tipo 4

Verbos do tipo 4
Depois de um longo tempo, vamos continuar com os tipos verbais. Se quiser, revise os verbos do tipo 1, 2
e 3 antes de continuar com os verbos do tipo 4.

45
Conjugação

Os verbos do tipo 4 terminam em -ata/-ätä, -ota/-ötä, uta/-ytä. Para formar a raiz do verbo, retire a
letra -t (mas não a letra -a final).

jogar: PELATA ⇒ pelaa-

 Pojat pelaavat jalkapalloa urheilukentällä. = Os meninos estão jogando futebol na quadra de esportes.

querer: HALUTA ⇒ halua-

 Mitä te haluatte syödä tänään? = O que vocês querem comer hoje?

acordar: HERÄTÄ ⇒ herää-

 Herään yleensä seitsemältä. = Eu geralmente acordo às sete.

Na conjugação, a 3ª pessoa do singular ganha um -a quando as duas vogais da raiz são diferentes.
Quando as duas vogas forem -aa-, não se adiciona um terceiro –a. Veja:

 limpar: SIIVOTA ⇒ siivoa– ⇒ minä siivoan / hän siivoaa


 abraçar: HALATA ⇒ halaa– ⇒ minä halaan / hän halaa

Gradação de consoantes

Esses verbos também sofrem gradação de consoantes, e assim como os verbos do tipo 3, a forma no
infinitivo é fraca, enquanto todas as outras são fortes.

gostar: TYKÄTÄ ⇒ tykkää- (kk ← k)

 Tykkäätkö näistä kukista? = Você gosta destas flores?

pular: HYPÄTÄ ⇒ hyppää- (pp ← p)

 Kissa hyppää pöydälle. = O gato pula na mesa.

ter medo de: PELÄTÄ ⇒ pelkää- (k ← ∅)

 Miksi sinä pelkäät minua? = Por que você tem medo de mim?

Verbos comuns do tipo 4

avata (abrir), erota (divorciar-se), halata (abraçar), haluta (querer), herätä (acordar), hypätä
(pular), hävetä (envergonhar-se), kadota (desaparecer), luvata (prometer), pelata (jogar), pelätä (ter
medo de), pudota (cair), siivota (limpar), tavata (encontrar[-se com]), tykätä (gostar), vastata
(responder)

46
Verbos do tipo 3
Vamos continuar com os tipos dos verbos, e agora, vamos aos verbos do tipo 3.

Conjugação

Os verbos do tipo 3 terminam em -la/-lä, -na/-nä, -ra/-rä, -ta/-tä e sempre com uma consoante antes da
terminação (resumindo: terminam em duas consoantes e uma vogal). Para formar a raiz do verbo, retire
a terminação e adicione um -e- antes de fazer a conjugação de acordo com cada pronome pessoal.

andar: KÄVELLÄ ⇒ kävele-

 Kävele minun kanssani. = Ande comigo.

ir: MENNÄ ⇒ mene-

 Menen työhön autolla. = Eu vou para o trabalho de carro.

lavar: PESTÄ ⇒ pese-

 Tarja herää kello 7 ja pesee hampaat. = Tarja acorda às sete e escova os dentes.

O verbo correr (juosta) tem uma conjugação diferente:

correr: JUOSTA ⇒ juokse-

 Pojat juoksevat pihalla. = Os meninos estão correndo no pátio.

Gradação de consoantes

Os verbos do tipo 3 sofrem gradação de consoantes, mas de um forma diferente dos verbos do tipo 1. A
forma no infinitivo é fraca, enquanto todas as outras são sempre fortes, assim como as formas
negativas (já que a conjugação para o pronome minä também é forte).

escutar: KUUNNELLA ⇒ kuuntele- (nt ← nn)

 Mitä sinä kuuntelet? = O que você está escutando?

pensar: AJATELLA ⇒ ajattele- (tt ← t)

 Hän ajattelee aina Pekkaa. = Ela sempre pensa no Pekka.

conversar, bater papo: JUTELLA ⇒ juttele- (tt ← t)

 Tytöt juttelevat Maijan kanssa. = As meninas estão conversando com a Maija.

enxaguar: HUUHDELLA ⇒ huuhtele- (t ← d)

 Huuhtelenko nämä astiat ennen kuin ne laitetaan koneeseen? = Eu devo enxaguar essas vasilhas antes
de colocá-las no lava-louças?
47
Verbos comuns do tipo 3

ajatella (pensar em), hymyillä (sorrir), kiistellä (discutir), kuulla (ouvir), kuunnella (escutar), kävellä
(andar), mennä (ir), nousta (levantar-se, ficar de pé), olla (ser, estar), ommella (costurar), opetella
(aprender), opiskella (estudar), panna (colocar), pestä (lavar), purra (morder), ratkaista (resolver,
decidir), riidellä (brigar), surra (estar/ficar triste), suudella (beijar), tapella (lutar), tulla (vir, chegar),
työskennellä (trabalhar)

Verbos do tipo 2
Continuando a série de posts sobre os tipos de verbos, agora chegou a hora dos verbos do tipo 2,
provavelmente os mais fáceis: sem gradação de consoantes e com uma conjugação simples.

Conjugação

Os verbos do tipo 2 terminam em -da/-dä e para conjugá-los basta retirar essa terminação. Como
exemplo, seguem a conjugação dos verbos juoda (beber) e syöda (comer). Percebam que a terceira
pessoa do singular não tem a última vogal duplicada!

Persoona juoda syödä

minä juon syön

sinä juot syöt

hän juo syö

me juomme syömme

te juotte syötte

he juovat syövät

beber: JUODA ⇒ juo-

 Suomessa ihmiset juovat paljon kahvia. = As pessoas na Finlândia bebem muito café.

comer: SYÖDÄ ⇒ syö-

 Miksi sinä et syönyt aamulla? = Por que você não comeu de manhã?

conseguir; receber; poder (fazer alguma coisa): SAADA ⇒ saa-

 Saanko ottaa lisää? = Eu posso tomar mais?

aspirar (limpar com aspirador): IMUROIDA ⇒ imuroi-

 Imuroitko jo keittiön? = Você já aspirou a cozinha?

48
embrulhar, empacotar: PAKETOIDA ⇒ paketoi-

 Minä haluan paketoida sen! = Eu quero embrulhar isso!

Talvez a única diferença dos verbos do tipo 2 seja em relação ao passado:

1. Como a raiz sempre termina com duas vogais, a primeira vogal desaparece para adicionar o marcador de
passado -i: juon (eu bebo) → join (eu bebi) / syö (eu como) → söin (eu comi).
2. Se o verbo possui -i antes da terminação -da/-dä, o presente e passado serão os mesmos (mas somente
nas frases afirmativas, já que na negativa utilizamos o particípio passado dos verbos).

fatiar: VIIPALOIDA ⇒ viipaloi-

 Kalle viipaloi kurkun. = Kalle fatia o pepino. / Kalle fatiou o pepino.


 Kalle ei viipaloi kurkkua. = Kalle não fatia o pepino.
 Kalle ei viipaloinut kurkkua. = Kalle não fatiou o pepino.

Os verbos tehdä e nähdä são exceções desse grupo.

fazer: TEHDÄ ⇒ teke- (k → ∅)

teen teet tekee teemme teette tekevät

 Mitä te teitte eilen? = O que você fez ontem?


 Voitko tehdä minulle palveluksen? = Você pode me fazer um favor?

ver: NÄHDÄ ⇒ näke- (k → ∅)

näen näet näkee näemme näette näkevät

 Oletko nähnyt tätä elokuvaa? – Have you seen this movie?


 Minä en näe mitään! = Eu não vejo nada!

Verbos comuns do tipo 2

juoda (beber), jäädä (ficar), käydä (visitar), luennoida (lecionar), myydä (vender), pysäköidä
(estacionar), saada (conseguir, receber, poder fazer alguma coisa), soida (tocar), syödä (comer), tuoda
(trazer), tupakoida (fumar), uida (nadar), viedä (levar), voida (poder, ser capaz de)

Verbos do tipo 1
Assim como o português possui os verbos terminados em -AR/-ER/-IR, o finlandês possui seis tipos de
verbos, cada um com suas próprias regras de conjugação.

Nesse post, vamos falar sobre os verbos do tipo 1, os mais comuns e utilizados.

49
Conjugação

Os verbos do tipo 1 terminam em 2 vogais, sendo a última a letra -a/-ä. Para formar a raiz de conjugação
para os pronomes pessoais, basta remover a letra -a/-ä final.

morar: ASUA ⇒ asu-

 Hän asuu nyt Suomessa. = Agora ele mora na Finlândia.

dizer: SANOA ⇒ sano-

 Liisan täytyy olla mukava ihminen, koska kaikki sanovat niin. = Liisa deve ser uma pessoa legal, já que
todo mundo fala isso.

pagar/custar: MAKSAA ⇒ maksa-

 He maksavat laskun. = Eles vão pagar a conta.

perguntar: KYSYÄ ⇒ kysy–

 Kysyn häneltä. = Eu vou perguntar pra ele/ela.

Gradação de consoantes

Todos os verbos do tipo 1 podem sofrer gradação de consoantes:

ler: LUKEA ⇒ luke- (k → ∅)

luen luet lukee luemme luette lukevat

 Mitä sinä luet? = O que você está lendo?

dar: ANTAA ⇒ anta- (nt → nn)

annan annat antaa annamme annatte antavat

 Minä annan sinulle vähän rahaa. = Eu te dou um pouco de dinheiro.

dormir: NUKKUA ⇒ nukku- (kk → k)

nukun nukut nukkuu nukumme nukutte nukkuvat

 Nukuitko hyvin? = Você dormiu bem?

entender: YMMÄRTÄÄ ⇒ ymmärtä- (rt → rr)

ymmärrän ymmärrät ymmärtää ymmärrämme ymmärrätte ymmärtävät


50
 Minä en ymmärrä, mutta Jenni ymmärtää. = Eu não entendo, mas a Jenni entende.

Como você pode perceber, a forma no infinitivo e nas terceiras pessoas são sempre forte, enquanto nas
primeiras e segundas pessoas são sempre fraca. E, já que para colocar o verbo na negativa devemos
sempre pegar a forma conjugada de minä e remover a letra -n, as formas negativas também serão
sempre fracas.

Se quiser outros exemplos de como a gradação de consoantes ocorre nos verbos do tipo 1, dê uma olhada
nesses exemplos.

Verbos comuns do tipo 1

ajaa (dirigir), alkaa (começar), antaa (dar, permitir, deixar), asua (morar), auttaa (ajudar), etsiä
(procurar), herättää (acordar), hoitaa (cuidar), huutaa (gritar), katsoa (olhar, observar), kieltää
(proibir), kiertää (girar), kirjoittaa (escrever), kysyä (perguntar), lukea (ler), lähteä (sair), maksaa
(pagar, custar), muistaa (lembrar-se), neuvoa (aconselhar), odottaa (esperar), ostaa (comprar), ottaa
(levar), paistaa (fritar, brilhar), puhua (falar), rakastaa (amar), rakastua (apaixonar-se), sanoa
(dizer), soittaa (ligar, tocar (um instrumento musical)), tietää (saber), tuntea (sentir), unohtaa
(esquecer), ymmärtää (entender), etc.

51
Arquivo da tag: Vocabulário
Falsos cognatos do português e finlandês
Falsos cognatos ou falsos amigos são pares de palavras que, apesar de semelhantes em duas línguas,
possuem origens e significados diferentes. É o caso, por exemplo, das palavras em espanhol vaso (copo) e
salada (salgada); em inglês, anthem (hino) e ingenious (engenhoso); em alemão, Art (jeito, maneira,
modo) e brav (bom, honesto); e em francês, depuis (desde) e pourtant (entretanto).

O finlandês também possui algumas palavras que se escrevem da mesma forma que em português, mas
possuem significados totalmente diferentes:

Palavra em finlandês Significado em português

alta de baixo de

armas querido, amado, caro

aro estepe

aula saguão

ei não

ele gesto, sinal

elo vida

este obstáculo

lama recessão econômica

latina latim

lento voo

lima muco, baba

lupa permissão, autorização

mato verme, minhoca

me nós

multa terra vegetal

narina rangido, chiado

neste líquido

parta barba

pata panela

52
pato barragem, represa, dique

perna baço

perua cancelar

pois embora, fora, para longe

pula aperto, apuro

puro riacho

rapa lodo, lama

rata linha férrea / órbita

ratas roda

sala segredo, sigilo

sana palavra

se isso, esse, essa / ele, ela (puhekieli)

soma gracioso, bonitinho

sua puhekieli de sinua – partitivo de sinä “você”

talo casa

tapa modo, maneira / costume, hábito

te vocês

tela cilindro

tenho encanto, fascínio

vai ou

vala juramento, voto

valas baleia

vara reserva

varas ladrão

verso broto

53

Vous aimerez peut-être aussi