Karta pracy z tekstem źródłowym

Za panowania Piastów i Jagiellonów

Podsumowanie rozdziału II

Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj polecenia.

Jedna z największych bitew stoczonych w średniowiecznej Europie miała znaczenie

wykraczające poza doraźne, polityczne skutki. Stanowiła zamknięcie pierwszego etapu
wielkich przemian zachodzących w środkowych i wschodnich krajach kontynentu. Rozpoczął
się on w Krewie, [...], kiedy to wielki książę Litwy został powołany na tron polski. Był to
jeszcze czas, w którym Polska stanowiła peryferię międzynarodowej polityki, zaś Litwa –
ostatni, ale bardzo rozległy bastion pogaństwa.
[...] Nowy układ sił powodował zasadniczą zmianę stosunków w Europie. Król Polski stał się
jednym z najbardziej cenionych władców świata chrześcijańskiego [...]. Ówczesne znaczenie
Polski – kraju, który stał się znany powszechnie po pokonaniu pod Grunwaldem „rycerskiej
międzynarodówki łacinników” – wymownie ukazują dwie przynajmniej informacje. Pierwsza
jest wyliczeniem możliwości mobilizacyjnych świata chrześcijańskiego dokonanym przez
posła Republiki Wenecji, Marca Sanuta. Stwierdził on, że król Polski może wystawić
pięćdziesięciotysięczną armię rycerzy do walki z Turkami, większą niż król Francji, większą
niż król Anglii. Druga informacja mieści się na fresku z pierwszej połowy XV stulecia,
zachowanym w strasburskim kościele [...] i ukazującym pochód narodów Europy do krzyża,
„jedynej nadziei” łacinników. Wśród trzynastu konnych rycerzy trzymających proporce
z nazwami swych krajów znajduje się też „Polonia”. Co zaś ciekawe, jest to jedyny rycerz,
który ogląda się za siebie, niejako przywołując do wspólnego pochodu dwie postacie
zbliżające się do krzyża pieszo: Kościół Wschodni [...] i Litwę. Kraj jeszcze idący piechotą,
ale już przynależny do świata chrześcijańskiego.
[...] Pamięć o wielkiej bitwie stała się trwałym składnikiem pamięci zbiorowej Polaków [...].
Dzień 15 lipca stał się dniem pierwszego święta państwowego w naszym kraju. Nobilitował
nie tylko Królestwo Polskie, lecz także dynastię Jagiellonów, której członkowie [...]
grunwaldzkie zwycięstwo traktowali jako element ich wielkiej chwały. [...] Profesor
Uniwersytetu Krakowskiego, Jan z Wiślicy, na stulecie zwycięstwa napisał poemat, w którym
walkę z Krzyżakami przedstawiał, na wzór epopei Homera, jako starcie dwóch wielkich
potęg, z których wygrała lepsza. Był to przykład, jak dalece zwycięstwo grunwaldzkie
rozładowywało polskie kompleksy, poczucie niższości, pamięć o upokorzeniach doznanych od
Krzyżaków. Już wówczas też, co wyraźnie bywało podkreślane w następnych wiekach, bitwa
z Krzyżakami była ukazywana jako starcie Dobra ze Złem (tak jak widział to Juliusz
Słowacki). Jej przebieg, jej rozgłos krzepiły serca, szczególnie w latach upadku
Rzeczypospolitej i utraty niepodległości.
Źródło: H. Samsonowicz, Bitwa pod Grunwaldem – znaczenie dla Polski, dla Kościoła, dla Europy,
http://grunwald600.com/pliki/Grunwald600__%280w90t%29.pdf, s. 89, 91, 93, 96 [dostęp: 4.07.2013].
1. Zaznacz właściwe zakończenie zdania.

Autor tekstu stosuje określenie „rycerska międzynarodówka łacinników” wobec grupy osób,
które
□ tworzyły zbuntowane oddziały wojska i walczyły z bogatymi dostojnikami kościelnymi.
□ przybywały z krajów zachodnioeuropejskich i zasilały szeregi armii krzyżackiej.
□ należały do osobistej straży cesarza niemieckiego.
□ były duchownymi i prowadziły pokojową misję chrystianizacyjną na obszarach wschodniej
Europy.

2. Opisz, na czym polegała zmiana sytuacji międzynarodowej Polski po bitwie pod

Grunwaldem.
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...

3. Wytłumacz znaczenie zwycięstwa z 1410 r. dla historii państwa i narodu polskiego. Nawiąż
do opisanych w tekście motywów związanych z bitwą.
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...

4. Wpisz literę „P” obok zdań prawdziwych, a literę „F” – przy wypowiedzeniach
fałszywych.

Zdanie Prawda/Fałsz
Przed bitwą pod Grunwaldem Polska i Litwa nie odgrywały ważnej roli
w polityce międzynarodowej.
Wenecki poseł przewidywał, że wojska Władysława Jagiełły będą silnym
wsparciem antytureckiej koalicji krajów chrześcijańskich.
Pierwszym ustanowionym świętem państwowym w Polsce była rocznica
zawarcia unii w Krewie.
Na XV-wiecznym fresku w strasburskim kościele postać symbolizująca
Polskę została przedstawiona na równej pozycji z innymi konnymi
rycerzami trzymającymi proporce z nazwami swoich krajów.
Do XIX w. mieszkańcy Polski nie obchodzili rocznicy bitwy pod
Grunwaldem.
Według poematu Jana z Wiślicy król Polski w 1410 r. odniósł zwycięstwo
dzięki nadprzyrodzonej interwencji Boga.
W czasach zaborów wspominanie bitwy grunwaldzkiej umacniało wśród
Polaków poczucie dumy z własnej historii i podtrzymywało nadzieję na
odzyskanie niepodległości.

5. Wyjaśnij, jak historia bitwy grunwaldzkiej wpływała na kształtowanie mentalności

Polaków.
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...

6. Przyjrzyj się fotografii. Następnie oceń, czy inscenizacje walk historycznych wpływają na
wzrost poczucia dumy narodowej wśród Polaków. Uzasadnij swoje stanowisko.

…………………………………………….
…………………………………………….
…………………………………………….
…………………………………………….
…………………………………………….
…………………………………………….
…………………………………………….
…………………………………………….
…………………………………………….
…………………………………………….
…………………………………………….
…………………………………………….
Rekonstrukcja bitwy na polach grunwaldzkich
w 2004 r.