Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Slovenska Mitologija PDF
Slovenska Mitologija PDF
Slovenska Mitologija PDF
. , 1904
(1843-1924), ,
. , , ,
, ,
. ( ), ,
.
: : ,
,
1984
2002.
" "
:
:
:
:
:
:
:
:
: 4000
: ,
: -
:
; ; :
, , .-
: , , , ,
Knytlinga Saga, , .
- .- .- .
o I
o II
o III -
:
:
o
o -( )
o
,- . - (Blaise)
- .- .- .- .- , - Suarasici. -
.- - .
o -
o
o
o
o
o - - Suarazici
o
o -
:
.- .- ( ). - .- .-
.- .- . . .
. ( ). - .- .-
o
o
o -
o
o
o ( )
o
o , , , ,
o
o
.- .- .- k
.
o
o
.- .- .- .- .- .-
.- .- .
.- ?-
.- , .- .- .- ,
.- .
o ( )
o
o
. :
,
. . 1865.
, :
?
[1]
. ;
, ,
. . 1880. .
, Encyclopédie des sciences
religieuses . ,
, .
, ,
.
, ,
Revue de l'Histoire des Religions.
: Esquisse sommaire de la mythologie slave ( ,
Leroux, 1882). ,
. Nouvelles études
[2]
slaves.
, ,
, , ,
. , ,
. . ,
, ,
, , . 1. . 1883.
Slovinac, . ,
, .
Esquisse Sbornik Slovanský, . . , .
1883 ( . 8 9). . ,
. , ,
, 1898).
1895. . .
, 1896. .
Revue de l' Histoire des Religions.
.( . ;
, .)[3]
, .
, ,
, ...
; .
, ,
: , , , .
,
.
II
1803.
: Versuch einer slavischen Mythologie in alphabetischer Ordnung,[4]
.
,
Slavin- ( . . 263. ).
; , ,
." , ,
, ."
, . ,
,
.
, ,
. , ,
.
.
, ,
. .
, , , , ,
III . Sebran spisy ( , 1865.),
,
II . Slovanske Starožitnosti ( . , 1863).
, . ,
, ,
, , ) , , .).
( Bajeslovný Kalendár,
.).
.
1846.
.
Slovnik-u Nau ný ( )
,
. ,
,
.
. ,
. 1866. .
, asopis eského Muse ( . . 35)
, .
, , .
. ,
, - , .
.
,
, .
,
.
; ,- , .
: (3. . ,
1866. 69.) ;
,
[5]
. .
. .
, 1868).
. (Bergaigne).
, , .
,
, , , .
[6]
, .
,- ,-
, ,
, , . .
(Famintsyne, Famincyne):
( , 1884.) , .
.[8]
,
, . . ( , 1885).
, , ,
. .
. 1870.
(Slovnyk nau ný, . VIII . 603 - .), :
; ;
,
."
Archiv fur sl. Philologie: "
.
, ,
: Einleitung in die slavischen Literaturgeschichte, II
. (Graz, 1887. . 378. 440.)
, ,
.
. , ,
.
, , ,
, ,
.
. ;
, ,
.
, .
,
,
, .
, . ,
, .
. ,
,
."[9]
, ,
. ,
, ,
, ,
.
,
. , ,
(Rachmanes, Perchta), : , .
.
; :
eský Lid), (Wista), ),
(Zbornik za narodni život),
), ".
,
.
,
.[10]
, ,
. , , , Archiv fur
slav. Phil., ,
.
.
,
- ,-
;
, ( .
, ).
, .
,
, (
; , , , ;
).
.
-
,- ,
, , .
, ; ,-
,- ,
. ,
; .
,
, - .
, ,
, .
,
,
.
; , , ,
, ,
.
, . ,
,
, .
, 1901. .
; ; ,
, .-
, , , , Knytlinga Saga,
, .- .- .-
.
;
,
. ,
, - ,
.
, ,
. ,
, , .
, , - -
,
, ,-
,
: , , , ,
[11]
.
( ) .
, ,
.
, ,
, , ,
, , .
,
" " ,
.[12]
, , :
1) ;
2) , , : ,
, , (Knytlinga Saga),
( . );
3) : ,
, ;
4) (Massoudi-a, Ibn Fozlan- )
, ; ,
, , ,
( );
5) , , ,
;
6) ,
;
7) ,
,
, : .
, ,
.
. XI XII .
988. .
. , , ,
, , , .
, ,
.
, , , ,
, ( ), .
.
( ), .
1114. , ,
, , . ,
, .
,
, ,
, .
.
: "
. , .
, , ,
, ,
, , ,
,
? ,
[13]
, .
(XII ), , ,
,
: , , , , , .
.
,
[14]
: "Ergo litate diis vestris asinum ut sint et ipsi vobis in asylum. Noc
votum fiere summus, Jupiter et ipse Mars, sororque eius Bellona atque gener Cereris
iubet"... ,
), ( ), , ,
? ( . II, 8)
, ,
, ,- , - sicut el hactenus multi villani
velpagani hic latices seu ignes colit, iste lucos et arbores aut lapides adorat, ille
montibus sive collibus litat, alia quae ipse fecit, idola surda et muta rogat et orat.[15]
, .
. , ,
III .
II, , , .[16]
,
,
. , ,
,
). , :
).
, (II, 6)
(Cech) ,
(d dky své), . (penates).
(XIV .) ,
.
: "cum in dicta marchia gens adhuc permixta Slavonika et
Saxonika gentilitatis ritibus deserviret et coleret ydola".[17] ( .
[18]
1153), , ,
.
[19]
Gallus- ( XII ),
, .
: : "Istorum gesta quorum memoriam
oblivio vetustatis abolevit et quos error et ydolatria defoedavit, memorare
negligamus".[20] ( . II, XLII),
.
,
.
, ,
, , Longinus,
XV ( 1455 - 1481) Historia Poloniae.
,
. . R. Br ckner[21] , ,
, . .
. ,
, ,
[22]
. Yeszaom, Liadom,
Dzydzilelya- m, Nijom, Dzevana- m,
Marzanom. (temperies) ,
Zywie; : "delubrum primarium
ad quod ex omnibus locis fiebat congressus."
. , ,
, , .
, , , , (
), , , ,
, .
; ,
. ,
,
. ,
, nyja nav- ,
.
[23]
, .
; .
.
II
, ,
,
, .
,
,
. , X
)
.
( ) ,
Gesta Hammaburgensis eclesiae pontificum.
XI ; ,
. ,
,
. Gesta Hammaburgensis eclesiae pontificum
,
; III . Gottschalk-
, .
, : "Inutile est acta non credentium
scrutari." .
. II, XVIII) (Rh tra) ,
quorum princeps est Radigast; (II, 40, 41)
; (III, 60)
.[24]
(Descriptio
insularum, 18). ,
, ,
. ,
, ( : XXVI,
XXVII, XXVIII) : , (Fricco).
, (I,
8).[25] ,
(II, 19). .
. , .
Chronicon Slavorum , ,
. ,
,
(Ploen) (Wagriens).[26]
. 1155.,
, .
. ,
: "Slavorum animi naturales sunt infidi et
ad malum proni ideoque cavendi". "natio prava et perversa" (I, 27).
"terra horroris et vastae solitudinis". ,
. , ,
.
, ,
; : ad laudem Lubecensis eclesiae (
). (testis est
magister Adamus).
, "qui omnes barbarorum gestas res in memoria tenent". (I, XIV).
, ,
. :
, (I, 52),
(83), , , ,
, ; ,
(
), ,
; (83). ,
, .
52. 83, , 12.
, ,
, . . 1170.[27]
( 976. 1018) ,
II . .
1009. . , ,
, . ,
: - , - ;
, .
: "Et quia fuit haec apta bellis et in omnibus semper triumphalis
antiquo more Martis signata est nomine". ,
: "Posteri autem ( . ) Mese, id est mediam regionis,
nuncupabant eam vel a quadam virgine seducta".
.
, IX .
.
, .
,
: "Belegori, quod pulcher mons dicitur" (IV, 56) "Bele knegini, id
est pulchra domina" (X, 4); "Bolizlaus qui maior laus interpretatur" (IV, 45);
i Dobrawa, quae bona interpretatur (IV, 55). ,
. Medeburu ( ) mel prohibe.
, . (I, 10)
. .
"Cum execranda gentilitas ibi veneraretur" (VIII, 59). "Quamvis autem de hiis aliquid
dicere perhorrescam, tamen, ut scias, lector amate, vanam eorum superstitionem..."
(VI, 23).
. , pagus Silensis
[28]
(VIII, 59), (Zutibore). ,
. (VIII, 65).
(I, 14).
. ; ,
. ,
,
. , (III, 19).
, ( ),
Riedegost, .
, ,
(Redigost). , ,
(Zuarasici);[29] , ,
II. ,
, ,
,
.[30] .
. : "Quot regiones sunt in his partibus,
tot templa habentur et simulacra demonum singula ab infidelibus coluntur." (VI, 25)
: "Praeter penates et idola quibus singula oppida redundabant" (I,
[31]
63).
. . ,
XII . ,
[32]
,
[33]
. ,
,
1168, ,
. Gesta
Danorum. ; ,
. ?
, .
, , ,
, .
. ,
, ("maiorum acta patrii sermonis
carminibus vulgata"), ,
(Tylensium) ("Absalonis asserta docili
animo stiloque complecti cure habui").
,
, ,
, . ,
, , ,
.
.
, .
, ( ) ,
.
, (Rugievithus, Porevitus, Porenutius),
, .
.[34]
Knytlinga-Saga (Historia
Knytidarum) . .
.
, . , ,
, ; : ,
(Turipid, Pizamar, Tiarnoglovius).
; , :
( arnoglavy). ,
. X ,
1187. (Olaf Tordzon).
, , ,
. . Pryslav
Freedevus. .
, , ,
[35]
.
. ,
XI , .
IV.
,
[36]
. ,
13. 1106. . . . 1123.
III ; ,
, ( ).
: Pyrice, , , Wollin, tetin, Koloberg (
),[37] , .
20 000 ,
.
. . 1128.
, , , , , ,
.
. .
. , ,
. , ,
, .
, , .
: Tanium esse gentis illius ferocitatem,
, ut magis necem ei inferre quam iugum fidei subire parata
sit. , ( !)
.
, ,
, ;
[38]
, ,
, .
. ,
, .
;
,
: . ( ) . ,
. I).
II , ,
. ,
, , ,
. , .
, .
, ;
, .
; .
.[39] ,
, , .
, , (magni decoris et miri
artificii), .
, , . ,
. , .
. , , mirae magnitudinis et
sculptaria arte incredibili coelata. , , ,
.
. (V, 23) "Huius parietes
variae deorum, dearumque imagines mirifice insculptae exteriis ornant... interius
autem dii stant manu facti, singulis nominibus insculptis galeis atque loricis terribiliter
vestiti..."
. , , pyramides magnae et in
altum more paganico muratae. ,
, .
? , ,
. (18) , ,
[40]
(idolo consecratum),
, . ,
, . .
[41]
.
, ,
(II, 6), (4, 7, 11, 24)
(II, 26).[43] ,
(II, 29), ,
continae fana (ib. 31,). continae , ,
: Sclavica lingua in plerisque vocibus latinitatem
attingit, et ideo puto ab eo quod est continere continas esse vocatas".
continae, ,
[44]
. ,
, .
.
, ,
:asserens hunc magis quadrigis, quam propheciis idoneum (II, 33).[45]
, ,
. ,
(II, 36). ,
. III
(III, 4),
. : (ib. 6) (Gerovit.) qui
lingua latina Mars dicitur, ,
; Gozgaugia (sic!) ( ).
, , ,
. ,
, . , ,
, .
, (III, 14),
(III, 17, 18, 20,),
, (ib. 25) ,
.[46]
,
, .
,
(quae a notis religiosisque personis), .
. .
; .(
. ,
!?).
continae. . ,
.
, : , ,
.
VI , ,
. ,
. , , ,
, , ,
.
, .
: ,
, , , (De bello gothico. t. III, c. XIV).
,
.
, , ,
, .
(X .) .
. , ( )
X , .
. , (XI .)
, : ( )
,
:" ,
; )
; , ."[47]
, ,
, .[48]
III
-
, ,
.
, : , , ,
. , .
,- ,-
. : ;
(Zbrucu), ;
; ,
, Archiv fur Antropologie
[49]
1894. .
, ,
.
,
.[50] . ,
.
.
.- , , .
.[51]
, .
; , .
,
.
. , ,
- . .
,
: , ; : (Zcernoboh, id est deum
[52]
nigrum).
, bhaga.
,
baga, bagha, - ). Bagha
: , . ,
. , ,
, : , , ( ,
), (Zbožo, fortuna, pecus), , ;
zbozi - , . ,
. ,
, .
( - ). , ,
.
- , . ,
Pisamar.
( ) , , , ,
( ) ,
( )- , .
, .
. scrato (
).
.- ( )
. ,
: , - -
[53]
chirichha ( )
castellum.
, ,
. contina, .
;
( ), ; ,
.
: Konczyna. Konczyna
, .
: .
[54]
,
( ).
.
: , ,
, , .
, -
[55]
.
, ,
. r. -
: , ( . ) ,
, .
. ,- .
. ,
. , .
, (Etym. Worterb. sub.
[56]
voce): kumarsaa - ( kumartaa
komans).
, , . ,
, -
,
. , ,
. , .
(
), ( , . ( , sub voce),
: , .
. ( -
[57]
); ( , ) :
) , .[58]
. , ,
[59]
.
, , , ;
.
. ,
, - .
(§ 28)
mrd "conterere", , ,
, , : -
. .
.
, .
, - - ,
sacerdos. , .
: ;
, .[60]
, , (
). .
: , ,[61] ,
, ksi dz, , kuning.
, monseigneur, :
, ;
. , , ,
.
, .
, ,
[62]
.
,
: , .
. (vels), ,- , .
, - , .
: arodéjnik, czarodziej, - ary.
cara , . ,
, , ? : ernoknižnik,
czarnoksiežnik, .
, .
,
. nav ( ) , ,
.
.[63]
.
.
.
: tryzna. .
,( . , Einleitung, . 435.)
, , -
[64]
.
, (
, . 30, 37, 44; . . . 77, 81, 87, 116). ,
. . ,
(X .) :" , ,
i ), , ;
"( ).
, , ,
, ,
, : , , ,
, , , .
. ,
.
XVIII . .
, . , , ,
.
, . Archiv f. slav.
Phil. ( . . . 193 - 215, II, . 388.)
(Mi karzyn)
, ; .
, , .[65]
,
[66]
(L beck, 1659.) .
XIX ,
, ,
.
[67]
(kralovedvor). :
: , , (Bies, Tras, Morana),
, . Mater
verborum. .
Mater verborum- .,
, III, .
, , XIII .
. .
XIX .
Revue d'histoire des religions ( . 1881, . IV, . 134. 135.).
, , , ,
.[68] , ,
; , .
[69]
, , . ,
.
,
, ?
,
, , .
, .
, , , ,
; .
, , .
, ,
, . , ,
, .
, , ".[70]
, .
(I, 83): "
, , ,
, : , , .
.
, , .
, , ."
,
.
.
, , , ,
: Suarasici, , ; Porenutius
- - ; .
, , : -
, , . (II, 12). " ,
. - ,
,
(illum deum deorum esse profitentes)."
,
", , ,
. (II, 1)
. ,
. , .
: . , , ,
, ." ,
, , , ,
, ,
?... !..."
,
. ,
, .
945. . ,
, :"
, ,
[71]
".
, ,
.
, .
, .
, ,[72]
. ,
, " "
.
Svéboh, : svébohy.
,
: Sv boh - , .
. praboh,
prab h. ( ) per, ur: Perdeus.
[73]
Urgott, , .
, .
: eb h, : Ach Bože, P ebože; Rozbože (
) Ach Bože, Rozbože. roz
pr . ,
[74]
.
,
.
: .-
; .-
: , , Porenutius. - . .- -
.- ; .- .-
.- - (- ): ,
(Gerovit) .- .
:
, (
) ,
. .
, , ,
, , ,-
,- Suarasici - ,
, , ,
-y.
:
, , ,
, ,
, .
,
. .
,
, 907.
[75]
945. .
, , , . :"
( )
, ,
". :"
)
, :
) . ". ;
, :
.
,
971. . ."
, , ,
."
980 .
, .
, , .
: , , , , ,
. .
, .
. 988. ; ; ,
:" , ,
; ,
. ,
. , , .
:' , ,
, '. ,
, ."
XII .
.
[76]
. . . .
, . ,
, , ,
.
:
. 6497 (989) . ,
( ), , ;
; ,
:' ! '.
, ,
, . ,
[77]
) ,
, , :,
, , '!
[78]
".
:
, .
, .
1578. : Sarmatiae Europae descriptio. " ,
, ,
, . - ,
. ;
, ' ' .
.
, , , , ,
."
;
: ?...
.
XIV XV ,
[79]
. .
1302.
.[80]
.[81] , ,
:" , ."
.
( )? ;
.(
[82]
).
, ,
. ,
[83]
. , (
) .
, .
, , iris
germanica. , veronica,
. veronica .
iris germanica.
, ( - ).
, , .
: . .
[84]
: ( ).
, ,
. , , ( ),
; ,
. , .
. , ,
?- ,
( ), :
, , ,
[85]
).
Za onijeh asov
Za starych Bohov
Za Boha Paroma.
, , .)
. .
, .[86]
; ,
. Kott- (sub voce - )
, peruntati -
, perunsky, .
.
( , . 389.).
.
: houn, , kr kloun, .
.[87]
Donnerstag.
? Proven-y, ?[88]
, .
, .
, .
(penates) ;
. , , ,
.
, ,
. ,
, ."
(Porenutius), ,
, .[91] ,
( ?) .
. ,
.
, ; ,
.
.[92]
, Peruny,
Piorunow, , , ,
. piorunek:[93]
Tarnobrzeg, Lasovakis- , ,
Piorun-
.[94] :"
. , ,
. ,
.
, .' , .
'. - ,
. , ,
. , , .
, , '.
, :' , ;
, . ,
; , '.
, , ,
, . Pieron,
. , .
; ,
, ,
."
,
, . .
.[95] ,
. ,-
. : -
, - .
: - , - ; - .
, , piorun, paron
.
. ? ,
[95] [96]
. .
, . .
,
." , ,
." (De belle gothico, III, 14.)
, ,
,
: , .
, ,
, . .
, ?
. .
. ,
, . , .
. ." ,
, , , ,
. . ,
. , .
."[97]
. ,
... " , :
; .
. ( ) , :
[98]
, , !' ".
,
, :
. . , ((’ )
, , . .
Dictionnaire
philosophique. ,
, . .
.
;
.[99]
. .[100]
, ,
, .
,
, ,
. . .
,
. ,
. .
, . , . , ,
. : , , , .
, ,
:" . ,
. , ,
." 20. , .
.
, ,
. ,
.
20. .
. ,
,
.
, .[100] .
[101]
.
.
, , , .
, , , ;
: , , .[102]
, ,
, . . ,
. ,
. ,
, , , .
, ,
.
. .
[103]
, .
, . , . .
. .
"
[104]
".
, .
,
, .[105]
. , . 1886. ,
. 20 .[106]
.
.
. ,
, ; , :
. ". , ,
, . .
, . , :"
." ,
. .
; , .
. .
."
.
. .
.
. .
: , ,
[107]
. ,
[108]
. . , .
. , ,
, , . ,
, ,
.
,
; ,
.
[109]
,
; . ,
. .
[110]
. ."
, , . , ,
; .
, , ,
. ,
[111]
.
,
, (lucos et arbores)
. ,
, ,
[112]
. (XVI ).
.
. ( . 991)
(Lorenzberg) ,
, , ;
.
. , - .
[113]
; ,
. ,
,
.
-( )
,
. . 52.
:"
(Zvantevith), . , .
.
, , , ,
.
. ;
,
[114]
. , ,
. ,
, .
, ".
[115]
1168.
. ,
, , . ,
, ;
, , ,
. , , ...
, , , ,
(Guy),
:" ,
, .
, ,
, .
.
, . ,
.[116] , ,
.-
" (I, 38).
, ."[117]
:" ,
,
, , .
(accurato
[118]
celamine) ". "
. :
, ,
, .
, ;
[119]
, , ;
, . , ,
; ;
( );[120] ,
. .
.
,
. , ,
".
: , .
,
.
. ,
, ,
, . ,
,
. ,
, , .
, ,
[121]
.
, , ( )
, : .
, ,
; .
,
.
, . , ,
,
, .
, ,
.
,
; , , .
, : . :
,
[122]
. , ,
,
.
; .
.
( ), .
.
.
. ,
. ( ).
, .
,
.
, ,
. .
, , ,
. ,
, .
. . ( ),
.
. .
, ( )
. :
, . ,
[123]
: ,
.
. ,
, , .
, ;
.
[124]
.
, ,
[125]
,
) . ,
, ... ...
, ,
. .
,
.
, , .
, ,
, , , ,
. . ,
, , .
. , ,
. , , ,
. ,
. , ,
, .
, ..."
.[127]
. (Sanctus Vitus) . :"
II, . IX (Corvey)[128] ,
.
,
. , .
, . . ,
, , ,
. ,
. . ,
,
, .
,
. ( ) .
."[129]
Sanctus Vitus:
.
,
. II . XII ,
, , ,
.
, ,
;
[130]
. , , ,
,
. , ,
, ,
, .
,
[131]
, . ,
, ,
. , ,
[132]
, ..."
( . 444) .
. (Cf. . 508: servitutem superstitione mutarunt instituto domi simulacro, quod
sancti viti vocabulo censuerunt).
, , ,
, . ,
. ,
(I, 2)
IX , . ,
[133]
. (Voelkel)
XII , veterum
antiqua relatio.
.
, , .
, , . ,
; , ,
, , .
. ,
(Nova Corbeia germanica).
,
.[134] . .
.
, . ,
?
, ,
, ,
[135]
.
. (Chronicon II, 37.
. 97.). , ,
, , ,
, ,
. ,
: , : eleri stat in frutectum - ( )
,- . ,
. ".
Sanctus Vitus
, ,
, ,
.
. Porevithus- ,[136]
[137]
Rugievitus - ; ,
[138]
, Nerovith- Gerovith- . -
.
(vit vith) . ,
?
, svent - .[139]
sanctus,
.
. vit ,
, , ,
. ?(Semovith
Semovithan), , (Gallus, .
I, . III) XII . ,
[140]
, XV .
(XI - XII .) (Hostivit, Hostiwyt,
Goztivit) , ;
, (
[141]
).
( ) (Eginard)
, , Liudevitus.
[142]
.
- : ,
, , , . ,
.
, ,
, , , : .
. ,
heilig, , , .
, :
"Szvantovit, deus terrae Rugianorum, inter omnia numina Slavorum primatum obtinuit
clarior ut victoriis, efficacior in responsis."[143]
.[144]
; .
, XVI .
[145]
, Svantovit- lumen.
. , .
: , .
[146]
. , -( )-" ".
. ,
, , ,
, , , .
, , : , ,
, , ,
.
, ,
, , . ,
,
, .
, ; ,
, . ,
, . ,
Archon, Arcon.[147] ,
. , .[148]
: , .
, .
, 15. 1168.
. .
. ,
[149]
.
. ,
. ,
. .
1868.
,[150] . .
,
.
,
,
. ,
.( .)
.
, ,
. , .
, , ,
. , , ,
, . ,
, .
, . ,
[151]
.
, ,
. , ,
. , ,
.
1848. . ,
, .
(Towarzystwo naukowe),
.
, , .
. (Rocznik)
, . 1852. ,
. ,
, , ,
. :" ,
; ,
". , , ;
,
[152]
.
.
. (2 70 ).
.
; .
.
, .( ,
[153]
.)
; , ( ),
, .
.
.
(Zbrucz)
.[154] ( )
. XIX ,
, ,
. ,
,
, [155]
. .
,
. , . Beaudouin de
Courtenay, , , ,
. ,
[156]
(Miekorzyn) , .
XIX .
;
!
. , (ossolinski)
), :" ,
, ,
, .
."
, .
Swiatovit (?) ?(
). ,
? .
; - ".[157]
,
- , ,
. (
) ( ).
.
; , .
. , ,
, ,
. , ,
, ,
. (sub oris eius lineamentis)
; .
.
. ( ).
, , ,
.
(Porevit).[158]
, .
, .
; , , ,
. , . ,
, ,
, , nec minus trahentes rubore quam
pondere vexavit, .[159]
. , ( )
, . . .
, , :
1873. (Iwonicz) . , ,
: . 1848. ,
, , , .
, , ,
, ; ,
. , .
, ; , ,
.
. , ,
.
; , .
, . ,
. ,
.
, . ,
; .
,
, ,
.
, .
, .
. , .
,
, .
.
, 13. 1896. .
. "
,- . - (Blaise) - .
- .- .- .- , - Suarasici. - .-
- .
, ,
[162]
, . ,
. ,
" ,
, ( -
). ,
. (XI )
[163]
. , ,
. (XII .)
[164]
(sic),
.[165] " "
: .[166]
, ( ) .
", , ,
[167]
.
- , , ,
. , ,
. . ,
. ,
. ,
, - ,
. .
,[168] .
, , .
. . :"
". .
[169]
, . , .
- , .
. ,
, , ; .
; .
[170]
. , .
. ( ) - ,
, , .
. ; . ( , )
.
: .
. , .
: Blasius,
Blažej, .
, XV XVI .
, - .
:" ." ( 1471. .) "
, ?",
.(Tkadle ek), XIV . (XVI .)
( Ecclesiastes) :
, ,
". : "dass ein solche boess Weib wer
ein Ganss und fluege ber Meer und keme nimmermehr heim";
:" , ."
XVI ,
. : .
.
- .
(Etym. Wörterbuch, sub voce), , , ,
,[171] ,
, Bl sios, ,
. . ,
[172]
, (Priape).
, . ;
.
.
Welnes-
[173]
.
, ,
- .[174] .
, ( );
. .
.
[175]
. .
, ( ). ,
[176]
. .
. (cornua -
): (lux - , ), .
(teigne - ). . ,
; .[177]
,
: ( ), , , .
, . 980,
, , .
[178]
XII - XV .
.
. ,
, .[179] ,
, ( ) , ,
. . ,
.
. ( 391) , ,
.
, .
, , (chorn),
: , , .
?
, ?
; :"
, ." . ,
.
, .[180]
, ,
, .
,
,
, . 1114. :
, :
, ... .
. , . ,
: ,
(Jougriens) .
; , , ;
. ,
; . ,
(sic! ).
;
, .
, .
' ',
(Cham), , . .[181]
, ,
, .
, , , .
.
, . , ,
, :' '; .
, , ,
.
. , .
7470 , , .
, , . ,
, .
. , ,
, ;
;
..."
,[182] ,
.
.
, .
[183]
. .
, . ,
, .
.
- . ,
. , .
(Arch. f. slav. Phil. . . 114.)[184]
.
diabolus; - ,
. - .
, , ,
. ,
: - ,
. .
.
. . (de Guth)
( ); (Hamath) ,(
). ; .
,
. . ,
[185]
.
;
, .
,
, .
,
.( . Einleitung, . 395 - 407.)
XVI , , . ( .
. ., 1889.) ,
. , :"
?" .
, , ,
.[186]
, : .
. ,
. .
.( , , . I.
.)
,
. , .
( , ); .
(Arch. f. slav. Phil. . , . 7.) , .
, ,
, . ,
[187]
.
- - Suarazici
, , ,
. .
Zuarasici,
, (VI, 23). "
, ,
, . Zuarasici -
. .
".
, Zuarasici,
. ( ) II. XI
. ,
(V létes), .
, : "Bonumne est persequi christianum et habere
in amicitia populum paganum? Quae conventio est Christi ad Belial?[188] Quae
comparatio lucis ad tenebras? Quomodo convenient Zuarasiz diabolus et dux
sanctorum vester et noster Mauritius? Qua fronte coeunt sacra lancea et diabolica
vexilla?"[189] ,
. Suarasiz Knytlinga Saga.[190]
, , ,
. ,
? . (Archiv, IV, 412.) , Zuarasici -
,
.
. . ,
,
. , ,
. , ,
, ,
- . Suarozici
Suarasici .
, ( . 332)
(svarga , , ).
, . ,
. . . ( . . .
- 1887.) , , ,
. . . ,
, .
Dict. tymologique sub voce svarog,
[191]
. ,
. ,
.
.
, , ,
, Svarasici - . ici
. ,
. ,
. , .
[192]
.
, , , .
,
.
, .
, ,
. , XIII
,
.
. ,
.
. st rêti
), styrieti, starr, steif sein, erstarren, , ,
. .
, .
-
:
(’
.) XII
[193]
. ,
. , ,
.
, , , , . .
:"
, , ,
, : , , , , ,
: , , ."
XVI , ,
[194]
, ( ). : ;
, , .
,
[195]
. ,
.
, ,
, .
( ).
, ,
[196]
( . ).
, , ,
.
.
. , ,
), , ;
, . ,
1553. . , , ,
.[198] , ,
, ,
, .[199]
,
[200]
.
( ) Ulpia augusta Trajana; ,
, .
, , ;
.
.
. ,
, ;
Burnum- .
. .
;
.
.
- . XI .
, .[201]
.
, , ,
.
.
, , . ,
; , ,
.
, , .
.
, ,
. ,
. ; ;
, .[202]
:"
. (
- ). ,
, . ,
(Tsirina). ,
. , , ,
: .' ', .
, . ,
, ,
. , , .
; .-
, ,
, , ,
, ."
. .
,
.
(II . . 150-152)
, ( : ).
. Koehler, ,
: .
, XV .
"ung empereur appel Trojan, lequel avait, ce disaient les Grecs, une oreille ainsi
que ung mouton".
( , , .
IV, . 182) , .
.
.
.
,
( ). , , ,
:" ".
.
, ,
( 31. 38.),
, . 31.
; ,
, ( ).
, ,
, .
, - - ,-
[203]
?
.
, .
;
, , ,
. , ,
, .
,
, ;
, (divus Augustus);
. ,
, , .
.
, , III.
,
, .
.
.- .- ( ). - .- .- .-
.- . . . .
). - .- .-
,
, , . .
.
, ,
, II, 32.) . continae (
. continae : "Sclavica
lingua, , in plerisque locis latinitatem attingit et ideo puto ab eo quod
est continere continas esse vocatas". .
.
. , contina ,
konczyna (fastigium).
. Konczyna , ,
. ,
, . .
, ,
, : , ,
, , ,
. , .
.
, ,
, .
Triglous- .
; - ,
.
Terglou. .[204]
,
. , ,
. .
. ,
, , ,
. , ,
, , . (Herb. II, 32.).
, , umbre atque
amenitatis gratia.
( ) ,
. ,
. .
,
, .
, ,
. ,
.
(Herb. II, 35.). ,
(Herb. II, 3.) ,
, .
(Prifl. II, 11.),
.
(Volyn).
, , ,
(Ebbo, II. 13.). " ,
,
. , ,
.
, ,
, .
, . ('Solummodo
foramen modicum ubi sacrificium inferretur in trunco patebat '.)
, . .
, ,
;
[205]
. ,
.
.
, . ,
, , .
. ,
, , .
, ,
, .
, ,
, , ;
. ,
, (sputaculum ingens).
, . ,
. ,
. .
, ,
."
. ,
; , ,
?
.
. , ,
. .
, , ,
, .
.
(Ebbo, III; 1.) . , ,
. .
.
: ,
, , . ,
.
.
, , ; ,
[206]
, , . .
, .
, . .
. ,
, ( ).
;
. ,
- .
, .[207] ,
.
.
, ,
, . . -
Wollin - .
, ?
, (Ebbo, II, 1; III,
1, - Herb. III, 26.). , ,
ob memoriam eius.
. ,
, .
.
. (Arch. f. slav. Phil. t.
XIV) , .
. , (VI, 23) : "Est
urbs quaedam in pago Riedirierum nomine, tricornis ac tres in se continens portas,
etc..." ( ) ,
.
; , ,
. (in eadem)
, .[208]
.
[209]
; ; ,
, .
[210]
(Zuarasici), .
, .
.
.
, , ,
, (invicem clanculum
mussantes); , ,
. ,
, ,
[211]
;
, .
, ;
, .
: ,
, ,
, ,
.
, ,
. , .
, ,
.
,
.
".
.
: ,
; , ,
. , ,
.
, Riedigost . . ,
(Lisch) , ,
, ,
. ( ) .
: De Adamo Bremensis geographo(Paris, 1895. . 66.).
? (II, 18)
,
(Rhetarii). ,
( ,
). ,
[212]
. , .
; ;
, , ,
.( , ,
). , ,
." ( . III, 52) , ,
, , . ,
, ,
. 10. , .
(I, 2) , ,
. (I, 23)
(Liutitses et Riaduri),
,
, , ,
, ."
, §. 52) , " ( -
), , ."
, ,
,
Rethra. ,
.
, - .
: . .
, .
, ,
975. .
[214]
Carum hospitium habens qui hospes carus est; Gostirad,
Hostirad. , : Bydgoszcz (
); Radgoszcs .
, Radhost. Moravia
sacra - ,[215] XVIII ,
.
, ? ,
:" Radhost- ( ).
. Hochwald-
, ; ;
, ,
."
,
. ,
.
(I, 83)
:" , ,
. ,
, ..." .
. (Arch. f. slav. Phil. X.) ,
, , ,
; : in expergefactione validus.
( ).
.
( )?
. ,
[216]
(Arch. f. sl. Phil. t. XIV, . 170. .).
1108. .
.( Arch. f. slav. Phil.
. IV, 223.) .
Wattenbach- , , .
:" , , ;
...
. , . , .
, :' '.
[217]
, Belphegor,
, :'
, ;
'. ,
,
?"
. .
: , , .
: , ,
[218]
. -
, ? (Dict. Romult. sub.
voce.) ?
, , , , .
( )
: .
(I, 53):
, , .
, , , ,
: ; ,
, .
[219]
. ,
, .
. ,
(Belbuck - ; Bia obože Bia obožnica
; B lobozice ).
. .[220]
(VIII, 64) ,
.
. ,
. ,
, .
, , , ,
, , ,
, . .
,
, (VIII, 64) ,
,
.
. (I, 52)
, ,
. . Mater
Verborum- , dea frumenti. ,
aiunt.
.
. ,
, ; .
. ,
. (Sinna).
. ,
: .
XV ( , . 384)
[222]
. (XIV .) ,
[223]
Dzevana.
, Zywie.
, (Dzidzilelya),
, .
(dziecilela, ).
: , ; ,
. .
.
(I, 52),
(penates). (82).
: "Domesticos colunt deos multumque sibi prodesse eosdem sperantes eis
immolant (XIII, 69)", : "Audivi de quondam loculo in cuius summitate
manus erat unum in se (ferreum) tenens circulum, quod cum pastores illius villae, in
quo is fuerat per omnes domos has singulariter ductus, in primo introitu a portitare suo
sic salutaretur: Vigila, Hennil, vigila! Sic enim rustica vocabatur lingua et de eiusdem
se tueri custodia stulti autumabant..." Hennil.
( - ).
, ,
, (I, 2),
; : "primas posuit sedes, primas
fundavit et aedes et quos in humeris secum apportarat humi sisti penates gaudebat."
: "o socii, non semel mecum graves
labores perpessi sistite gradum; vestris penatibuslibate libamen gratum quorum opem
per mirificam hanc... venistis ad patriam." ,
, dietky své na plecú
nesa ( ). ,
dky, . .
. ,
. ; ,
, . , ,
. .
, ; , ,
.
. , ,
, ( : hospoda ek). ,
; , ,
. . ;
; . ,
. ,
. , ,
[224]
.
, hospoda ek.
. (Kott).
. XVII XVIII
. .
,
. Sk itek, skrzat-y .
lar domesticus.
sk itek diabolus.
:" , Sk itek", .
. ,
[226]
, : Aby te skritek vzal - !
.- .- .- k .
,
. ,
, , ,
.
. , ( -
) ( , ). ( ,
. III, . 416.) XII
:" ,
?- , ."
(LXV, 11, 12).
, ,
, , ( . )
, , ."
).
, 1271. . :"
, ."
, ,
, , ,
.
. ,
, ,
, . ,
[227]
, :" ".
XV ( . . ) :"
". . :
, , , , ,
, ( ) , .
. : (
, , ). .
.
, , ; ;
. .
, : , .
, , - fatum-y,
,
. Parce .
" .
, .
( , . 314)
, , , , ,
. : , ,
. .
XIV XV ;
.
.[228]
XVIII , ,
, . , ,
.
; XIV
Lexicon). (XIII .)
- . XV XVI
(Archiv. 1.1, . 609.) :" ."
, , .
,
. (Spevanky I, 412.).
.
, , . ,
, , .
. (Sieradz)
, , .
, ,
. , , , ,
. ,
: "Die Vile hat ihn verfurt ( ). (Hradec)
, bludi ky .
?
, , .
.
. ,
, :
, ); .
(XIV ): - , ,
: vilil jest lid se dcery moabskymi,
; viln - ; - , etc. : wila - ,
; wilowac - , sza awi a, , , .
- .
,
, , .
). .[229] .
, ;
welis, , ,
; -
, (Walhalla).
. .
.
, .
dies rosae, rosalia. ( ,
), dies violae. violae . ,
.
( )
. , .
, ;
,
.
.[230]
:
."
, , :
,
, ."
, , " "
"; :" ." ,
, :
'
."
,
. ,
[231]
. .
, , .
.
. , , ,
. , ,
; , .
, , , .
. :[232]
,-
;
,
."
. . .
, , . .
, .
. , , , .
, .
, , .
, .
. . ,
, . ,
, . , ,
. ,
.
. ;
. .
[233]
.
( , , ).
, ;
. .
, ;
. .
,
. , , , ,
. ,
, ; . ). ,
. ,
, .
, , ,
, .
. -
: , , ,
, :" , , , ".
, ,
. ." ,
[234]
, ,
, .
, . ,
. , .
,
,[235] . ;
, ."
,
) thymus serpillum i Dictamus albus.
: , , , .
. .
, , ,
, .
. ;
; .
. ,
. .
; , , .[236]
.
? , .
.
[237]
, - , -
[238]
. , ,
( ), . ( . )
, ,
, . ,
,
[239]
, divi lidé, dive žieny, dzivožony.
, ,
, , . .
,
. , .
, ,
dza, j dzina, j dzi baba , )?
, , ,
. , ( .
) . . ,
, ,
sibylla judae. ,
, . .
[240]
. ,
, ,
? .
, ,
.
.
,
. , , .
. .
, . ,
, ( ),
( ). ,
.
(XVIII .)
. , ,
,
[241]
. , rosaria,
rosalia, pascarosata, pascha rosarum. , ,
, ,
. rosa
Rosentag). -
, ( . ), , ,
, , .
.
, .
( , , )
. , ,
. . Beffania (
); , ,
. .
- , !
- . , .
."[242]
.
.
.[243] .
, . , .
. ,
.
, , .
(I. 4),
, , . :
"Multi villani pel pagani, hic latices, seu ignes colit, iste lucos et arbores aut lapides
adorat, ille montibus, sive collibus litat, aliumquae ipsa fecit ydola surda et muta rogat
et orat ut domum suam et se ipsum regant". III .
. : "offerantes libamina super fontes mactabant
victimas". .
.
Bogunki ). Boginiarz.[244]
Nemodliki (ne - ; modliti - ).
, , ,
.
.- .- .- .- .- .- .-
.- .
, ,
.
, , .
.
. ,
modla, , modliti
[245]
se ( ) , modli si ) .
.
(De bello gothico, III, 14.)
.( ).
, , ,
,
.
VI :"
, , ,
."
( XXIII) (Sorabes).
, , , .
, , .
( LXIX) . LXXXIII
, ,
. ,
, ,
.
(Ebbo, V, 13. 15; III, 1,18.)
: , ,
, .
, .
; , ,
. .
[247]
: " , ;
:" ,
, ."
( ) ;
, . ."
( . . 64) ,
, : , , , .
; .
..."
,
. , .
[248]
,
. , .
( . 172)
. , XVI ,
[249]
,
, :" ,
, ?"
, , ,
, ,
( ). .
, .
. ,
, :" (I, 4)
), , , ,
." (III, 1) , III
. 1092. , .
,
, , ,
.
.
, : ,
, . .
,
:
. ,
( , )?
, , ? ,
.
.
(Zutibor)"ab accolis, ut Deum in omnibus honoratum". (VI, 38)
.
Schkeitbar ( L tzen- Zwenkau).
, .[250]
.[251] ( ) .
. ( esky lid, III, . 78.)
, ,
.
, , ,
: Svat , Svatépole, Svata hora (svat - ); Vi eboha,
Nizebohy, Boharne, Božna, Zbožna, Zbožnice, Svetice, Svatobor, Modlany,
Modlanice. ;
,
, . (I, 4; III, 1;
; (super fontes mactabant).
. I, 3) ( ) ,
, . .
, , ,
. ,
.
, .
XVII ,
"alii solem alii lunam et sidera colebant, alii flumina et
ignes, alii montes et arbores sicut et adhuc pagani multi faciunt et plurimi etiam in hac
terra nostra adorant daemonia et tantum modo christianum nomen habentes peiores
sunt quam pagani."
. ,
. ,
." , ; ,
; , ," - ,
.[252]
.
.
. (I, 52) "
, , : , ,
; , .
, .
. ,
. , ".
, . 156 - 157).
, , .
."
."
(§ 38) , ;
, ,
." , (§ 36),
."
:
1. , ,
(I, 13). "
, , ,
."
2. , . (I, 6)
3. ;
(I, 23).
LXIX .
, .
,
contin , , .
(Ebbo, III, 13, 15; III, 1, 18) ,
, .
,
. ,
,
.
( )
; ,
, , ; ,
.
,
( ).
[253]
.
.
. , .
(VI, 17) ( ) ,
.
, ,
[254]
;
. (Zuarasici).
.
( ), , ,
.
, (VI, 18),
; . ,
; ; ,
, , :
. -
".
?
? . (X )
, ; ,
.
, , LXIV ( .
IV) " ,
:" ;
.
: ,
, ,
, , ;
, , ,
;
, .
(Montagne
Noire). ,
, .[255]
,
, ,
. ,
, , ,
.
.[256] .
, ,
: , ,
[257]
. .
, .
,
..."
,
. , ,
, .
, ( )
. , ;
, , , . ,
, ;
[258]
, .
, , czarodziej,
. ( ) .
. ,
? ,
czarnoksi znik, , . .
.
. .
(III, 8). . 1092. ,
(II, 136.).
. (XII )
[259]
.
. 1091. .
( . 148 - 149).
,
." , , (I, 52), ,
." ,
[260]
, , .
,
.
.( .)
(VI, 24) ,
. .
.
.
(XIV, . 567, Holzer- ) ,
, ,
,
. (Herbord, II, 32, 33;
Ebbo, II, 12; Priening, II, 11.), , ,
. , ...
Pyris-y
. (Ebbo, II, 12, 13.).
.- ?-
.- , .- .- .- ,
.- .
, ,
II 1092. . : "Jtem sepulturas quae
[261]
fiebant in sylvis et cargpis atque scenas quas ex gentili ritu faciebant in biviis et in
triviis quasi ob animarum pausationem, item et jocos profanos quos super mortuos
suos inanes cientes manes ac induti faciem lavis bacchando exercebant exterminavit."
. ,
; , ,
ob animarum pausationem.
. .
[262]
XII . ,
, ,
.
,
, (§ 14)
, : "Ne muti canis obprobrio noter inlitteratis et maxime Sclavis,
qui cum morte temporali omnia putant finiri haec loquor..."
.
, ( . 88. . .)
, :" ,
, .
, , ."
,
" ".
. ,
. , .
,
.
.
,
. ( ),
, , ,
. , , ,
ny, ( : unaviti ;
- , , ; , ).
, , , ,
. , (III,
[263]
5). , , -
: , . ,
, .
, .
navî ( : Lexikon
paleoslavenicolalinum, . 400.).
( . 47.) ,
: "Plutonem cognominabant Nya
quem inferorum deum et animarum, dum corpora linquunt, servatorem et custodem
opinabantur; postulabant se ab eo post mortem in meliores inferni sedes deduci."
Nya.
, : , nya, -
. ,
, .
, ,
nyja, - .
, , ,
[264]
.
, Machal ( . 121) , ,
, .
, - ( ).
.
. ( . 188),
,
, . ,
, .
; .
.
.[265] ,
, .
, ,
[266]
.
, :
; ;
, , ,
. ,
, ( -
), , :" , ,
; , ; ,
, ."
, , .
.
. "quae
fiebant in silvis et in campis".
, : "Ne sepeliant mortuos chistianos
inter paganos in silvis aut in campis."[267]
, XIII ., ,
"Funebres superstitiones quas eciam hodie in funebris exercet
gentilitas."[268]
,
[269]
. , pugna,
- .
. ,
( )[270]
[271]
. ,
, , ,
: "Postquam talibus lamentis est defletus
stravam super tumulum eius quem appellant, ipsi ingenti commessatione
concelebrant..." ( . , . XLIX, . 258)
. ,
, . , ,
.
,
:
, ;
, , .
, .
."
III ( . 582. ) .
. dziady, dzidy,
diady ( . ) .
. dziady- ,
, , .
, .
.
Dziady. , ,
.
. , ,
. .
. , , , ;
, :
, ,
, ,
.
,
.
, , , .
, , ,
. .
, , .
( ). ,
. ; ,
, , , .
, . ,
, :
, ,
,
,
, ?
, .
;
, .
.
.
, , ,
.
. , ,
, . .
,
, ,
[272]
.
[273]
( )
,
, , ,
,
, ,
Sanctus Vitus- .
,
.
,
, . . .[274]
, , .
vi - , . ,
: , , , , ,
.
. ,
heilig); , . ,
, , , .
( ) ).
(op. Gallus, II, 27) , , .
( ) nctus
, , s nctus
sfint, .
.
S nctus Vitus,
.
,
. ,
, , .
, .
. (S nctus
Vitus) , ,
, .
, .
Chronic Sl vorum
. : "Sinus huius m ris... ppell tur ideo B lticus
eo quod in modum b ltei longo tr ctu per Scythic s regiones tend tur usque in
Gr ci m." ,
(Descriptio insul rum Aquilonis, 10.).
, ,
(Vinules) .
, , ,
qu e dicitur Wolig st; " pud urb niores ( ) voc tur Juli
August propter urbis conditorem Julium C es rem?
- , S nctus Vitus
.
contm e.[275]
:
:
"Scl vic lingu in plerisque vocibus l tinit tem ttingit, et ideo puto b eo quod est
continere contin s esse voc nt."
, .
, ,
: "Polonis
est koncizn finis, contin e igitur edifici f stig ."
.
. , contin
( ) ,
, , koutina. (Gesindstube, Kott, Supplément,
. 698.) contin .
.[276]
,
.
: mezi bora ( mezi, meize; : miedzi, ; ,
, ).
burg. , ,
, ,
merse .
"Et qui tunc fuit h ec pt bellis et in omnibus semper triumph lis ntiquo M rti
sign est nomine. Posteri utem mese, id est medi m regionis nuncup nt e m vel
qu ni virgine sic dict ."
; ,
.[277] ( )
. Mons Silensis,
(Silezije Szl zek, Chlonzek ).
Mons Silensis II (apud Jaff . 2. II, 2998). Mons
Silentii!
[278]
, , (
) , (
) ,
. ,
( ) .
,
Julius , ,
(Sv ntovitus S nctus Vitus)?
. ,
(XIII .) (Cro tes)
Cur tes Coryb ntes: "H ec regio ntiquitus voc tur Cureti et populi
qui nunc dicuntur Chro ti diceb ntur Curetes vel Corib ntes."[279]
. ,
Curètes: "Diceb ntur vero Curetes qu si currentes et inst biles; qui
per montes et silv s oberr ntes grestem vit m duceb nt."
,
, .
, ,
. (De bello gothico, . III, 14.) "
, . ,
, ".
(XI .) , .
Pr g - Pr pr h - , ,
.[281] .
[282]
.
: ,
( ).
, Zv ntovitus, Sv ntovitus -
, ,
S nctus Vitus - . .
, Archiv fur
Anthropologie (Brunswik, . XI, . 45., ). Weigel- .
1. . 104 - 105 . 2.
, . ,
. , 1.
,
.
3. . 105. .
4. ,
Mosg u Grossherzogw lde (
Rosenberg, ). .
5. .
6. ,
Rosenverg- Rosen u ( ).
, .- .
7. , Rosenberg-
Grossnink u ( . ). - .
8. , Goldan
Heinrich u ( . ). - .
9. ,
. Gross-lesen-y Rosenberg (
).
10. 11. ;
.
.
14. 15. , .
16. 17. , .- .
.( ).
18. Alt. Fries ck ( Ruppin, ). -
.
23. . Thorn- ( ). -
.
, .
. .
, , .[283]
,
. 12, 1. 2. .
, ,
, . ,
. . Niderle- ,
.
, ,
, .
Schlesiens Vorzeit ( , ), ,
(St novice) zwei
Göolzenbilder ( ).
, , ,
. (Ros Bohemic ,
1868.) sopis eského Museum, . 1891. . 417.
.
:
" "
, - 1904,
, 1901. ,
, ,
, ,
. ,
; ,
,
,
, .
, , ; ,
,
, , ,
- . . , . . , . . , . .
, , ,
,
, , ,
, ;
,
,
.
, , ,
,
. 1843. ;
", , (Chodzko)
. ,
(1829-1889), ,
1840, , , ,
, .
.
. . 1867. , .
,
, , , .
-
" (L conversion des Sl ves u
Christi nisme) " " (L Chronique du moine Nestor),
;
,
, ,
. .
"Journ l",
, , ,
;
((Ecoles des l ngues viv ntes orient les),
,
, .
:" " (1880), "
XIX " (1882), " " (1866),
", " ",
. , , "
". 1923. .
" "
, ,
,
. , ,
, ,
. ,
,
, ,
,
, , "
" .
, ,
,
, ,
, .
, ;
, ,
, .
, , X ,
. ,
, " ", ,
, , .
,
(Kosimus Pr gensis), "Fontes
rerum bohemic rum", ,
X , (Longinus) "Histori Poloni e"
XV , ,
.
, ,
;
, ,
, , ,
.
" ",
1885. 1890. " "
,
" ".
- ,
,
, , ,
, , . , .
,
.
.
, , "
", .
,
. . . -"
"( 1810),
,
: , , . . ,
, . . ,
" "( , 1860) ,
;
,
.
, ;
,
, .
, .
" " ,
,
.
,
, XI ; ,
"M gistri Ad mi Bremensis Gest H mm burgensis ecclesi e pontificum",
,
; ,
" ", ,
, - - ,
.
, "
", ;
XII , , , 1110 1117,
, ;
- 1172. ,
,
. ,
,
,
,
. ,
,
,
, - - .
, , ,
, ,
.
"Gest D norum", ,
, .
"Vit Otonis" (XII ),
1151 1152 ;
. , , ,
, ,
(Gerovit), .
, .
,
, ,
"De Bello Gothico" ( )
, , ,
.
, ,
"
",
. .
,
,
,
.
,
, ,
terra incognita, ,
, ,
. : .
. . . :
, 1974), . . :"
", , 1982), . . :"
"( , 1978), . .
, . ,
, , ,
, ,
: , , .
" ",
, ,
,
,
, , ,
.
, ,
, ,
.
.
.
1. P ris, Vieweg, 1868.
2. Leroux, 1886.
3. M isonneuve.
4. 1782. 1813. ,
. . 1806.
. De m numittendis per Russi m servis; Dessert tio in ugur lis
philosophico-politic .
.( , 1807. . 2. . ib. 1819.) .
, LXV
1899.
5. . ,
: , . I,
. 860. .) .
(The songs of the Russi n
people, , 1872; Russi n folkt les; ib. 1873.).
6. : ,
, 1868. - (
1891. .).
7 (C simir
Szulz): Mythologi Sl vi nsk (Posn n, 1881.). .
. . O religii
poganskih Slowian.
8. . .
. . . 1884. .
10. , (Jen er
Liter turzeitung, 1875, . 43.) " , ,
,
". .
"Esquisses" (Sbornik Slov nsk , 1883. . 392.): "
,
.
". ( . ).
11. "Inv luitque in diebus illis per univers m Scl vi m multiplex ydolorum cultur ...
Mir utem diligenti circ f ni diligenti m ffecti sunt (Helmold, I, 52.): "Pr eter
pen tes enim et ydol quibus singul oppid redund nt..." (ib. I. 83).
: "Prove deus Aldenburg quibus nulle sunt effigies
expresse". "Quot regiones sunt in his p rtibus, tot templ h bentur et simul cr
demonum singul b infidelibus coluntur..." (Thietm r, VI, 24.)
.
12. Cf. Thietm r: "Qu mvis utem de hiis liquid dicere perhorressc m, t men, ut
sci s, lector te, v m eorum superstitionem in nioremque populi istius
executionem, qui sunt vel unde huc venerint (dii Liuzicorum) strictim enod bo" (VI.
23) cf. p. 9.
13. , (P ris,
Leroux, 1884.); -
. "
"( , . 21 - 23).
15. Ib. . 8.
26. .
.
). . 804.
300 . - -
. : (Gottsch k), 1066,
. , 1124. . ,
. . 1132. ,
. : ,
.
Bos , , , ;
, (Bischofsee).
270 . ; X
, .
.
27. 1556 .
. Scriplores rerum
Brunswicensium, Monument ( . XXI). in usum
schol rum 1868. . Voelkel, Die
sl wenchronik Helmolds ( ) , 1873., , Die
slavenchronik des Presbyter Helmold, , H lle, 1874; -
, Forschungen zur deutschen Geschichte . XXII, 1882.;
( , 1862);
1131. - 1170; .
: (
1876.) .
( . 119 - 207).
. , .
29. .
30. .
31. ,
III . Scriptores rerum germ mcum .
. (in usum schol rum, H novre, H hn, 1889).
,
in usum schol rum. .
I
. Monument historic Pol nia . 230. 318).
. : ttenb ch,
Geschichtsquellen; Strebitzki, Thietm rus quibus fontibus usus sit, Koenigsberg, 1870.
, Titmar Merzeburskij i chronik , St. Petersbourg, 1872., . ,
.
32. . , ; Londinum
Gothorum.
33. , : Mohnik:
Abs lon Bichof von Roeskilde, 1832.
, 1876.
38. .
39. Cf. Thietm r, VI, 23. In p go Riedirierum... dii st nt m nu f cti... g leis tque
loreis terribiliter vestiti.
40. .
41. ,
. W. von Sommerfeld: Geschichte der Germ nisirung des
Herzogtums Pommern (Leipzig, 1896.).
Meklenburgischen Urkund-Buch. 1219. , ,
, .
42. ;
Pomer ni : Pomer ni provinci , ex ips nominis etymologi qu lit tem sui
situs indic re videtur. N m Pome linqu Scl vorum juxt son t vel circ , moriz
utem m re; inde Pomer ni qu si Pomerizi , id est juxt vel circ m re sit -
( , , : -
. Pomorze).
contin continere.
43. Apud Christi nos iunt, fures, sunt, l trones sunt, trunc ntur pedibus, priv ntur
oculis et omni gener sc e lerum et p en rum christi nus exercet in christi num.
Absit nobis religio t lis!
45. ,
( ).
, .
46.
( . XII, . XX. Scriptores). De vit Ottonis,
( , editio in usum schol rum, . 1868.)
ff , Bibliothec rerum germ nic rum, 1869. . 580 - 841; Ebonis vit Ottonis;
, 1863.) Herbordi Di logus de Ottone, episcopo B mbergensi (ib. 1869).
47. : .
: . ( . V .
. 19.). .
48. . - Op. Krek, Einleitung, . 394. .
48. (?)
. .
53. : : -
54. - , .
56. : , ; .
: .
57. ( . . 1871.).
[58] : Die Bildung der Ortsnamen aus Personennamen im slavischen, . 65. ,
.
[60] , .
[61] , . . .
[66] 1866. .
, . , . . . Einleitung, .
418.
s- , genius;
Perun, , .
- Jov s sororem - ( . ).
, , .
Mater verborum- ; ,
. , .
[71] I, 250.
[73] : : , , nebengott.
[74] Chronique dite de Nestor, . L. Leger, Paris Leroux, 1884. sub voce: Peroun.
[75] ( , 1885.).
[76] , .
[77] , . . , . 1. 2. . 1879.
[80] : , , I. . 250.
[82] : . ; Duvernois.
, 1886. .) . . ,
, .
[83] , . . 1882. .
[84] , ,
.
[89] "Visitavit Altenburg, , , et receptus est a barbaris habitatoribus terrae illius quorum deus erat Prove. Porro
nomen flaminis qui preerat superstitioni eorum eratMike." , "Rochel, de semine Krutonis."
[91] Haec statua quatuor facies repraesentans quintam pectori insertam habebat, cuius frontem leva, mentem dextera tangebat."
(I, 83) (policefale): "multos etiam duobus vel tribus vel eo amplius capitibus
exculpunt."
[92] "Vulgus nostrum lapillos quosdam, virgae in lapidem versae et con fractae similes putat esse fulminis". Linde: Dictionnaire polonais,
piorun.
[98] : ( . , 1886.).
[99] Legatio Luitpranda ( , ed. Bonn. . 356.): "Decimo tertio kalendas augusti quo die leves Graeci raptionem Eliae prophetae ad
coelos ludis scenicis celebrant. . .
[100] , , , ,
- " ". -
, , . ,
. . ,
.
. .
. . . . .
. " 1896. . . 882.)
.
[102] . : . . LXXXIX.
[103] : .- . 5. . . 82 - 83, 8 .- .
[104] . . ;
, . , 20 - 27 ; . .
.( . .
).
[108] II, 31.; " " Monumenta Pertz- (X, XII). in usum scholaruni, 1868. .
[110] 1721. , ,
. , , . ,
, , , (M ch l, . 63.). : ( . 5) "
. , ,
, ), , , ,
. , , ,
.( , Paris, 1874. .)
[111] Das Homiliar des Bischofs von Prag, Beitrage zur Geschichte Boemens; I, . 1863. ( XII .)
[113] Helmoldi presbyteri Chronica Slavorum, Pertz- , in usuin scholarum, Hanovre, . I. 6. "Nam neque iuramentis facile indulgent,
neque ambitum fani vel in hostibus temerari patiuntur." , 83: "Tantum enim sacris suis
Sclavi exhibent reverentiam, ut ambitum fani, nec in hostibus sanguine pollui sinant. Jurationes difficillime admittunt, nam iurare apud Sclavos
quasi perjurare est ob vindicem deorum iram."
[119] , .
[120] (XVI .) , .
[121] . ,
. : : , ?- .- , .- ,
, ." . .- . , , . III. , 1872.
- . Schein - : ... , .I(
, . 607). - ( , , ) - ,
:" ?" - " ", - ... " , "( .
, , ).
: Die Deutschen Opfergebräuche - (Breslau, 1883. . 24.). - Hopf, Thierorakel und Orakelthier, . 68; -
Saupe, Der Jndiculus superstitionum (Leipzig, 1891, . 18. . 1894.)
[123] , (stanitsa)
. 569). . .
, , ... " ,
." , .
[124] . 574.
[128] Helmold, I, 6.
[129] Metuntur propter familiaritatem deorum, vel potius daemonum quos maiori cultu venerantur quam ceteri,
(Descriptio Jnsularum Aquilonis, 165.).
[132] Die Slavenchronik Helmolds - Gaettingue, - 1873; . : Wigger: Mecklenburgische Annalen, Schwerin, 1861,
. 144, 148;
Ledeburg: Allgem. Archiv fur die Geschichtskunde des Preussischen Staats, . . 331. ;
[133] ,
, . , . : . (
Pourrières) (Campi putridi); , ; , .
. .
[134] Mactantque diis suis hostias de bobus et ovibus, plerique etiam de hominibus cristianis quorum sanguine deos suos oblectari jactitant
(Helmold, I, 52, Cf. ib., 83.). Nec tam dulicia vel iocunda nobis fuerunt Slavorum pocula quod videremus compedes et diversa tormentorum
genera quae inferebantur Christicolis de Dania advectis. - Cf. , . XXXIX ( . 66. . ).
Maligni homines insano furore correpti, magno tumultu, securibus et gladiis aliisque, telis armati sine ulla reverentia in ipsam ducis curtim
irrumpentes, mortem nobis sine ulla retractatione, nisi quantocius de curia et de ipsa civitate fugeremus comminebantur (Herbordi Vita Ottonis, II,
24.).
: "Deinde reliquam peragrantes Sclavoniam Sclavi rebellantes omnes ecclesias incenderunt et ad solum diruerunt. Sacerdotes
autem et reliquos ecclesiarum ministros variis supplilciis enecantes nullum christianitatis vestigium trans Albiam reliquerunt (II, 40)
1002. . (III . . 1066) : "Johannes episcopus senex cum ceteris christianis in Magnopoli civitate
(Mecklenburg.) captus servabatur ad triumphum. Jlle igitur pro confessione Christi fustibus caesus, deinde per singulas civitates Slavorum ductus
ad ludibrium, cum a Christi nomine flecti non posset, trunctatis manibus ac pedibus in platea corpus eius projectum est, caput vero eius desectum,
quod pagani conto praefigentes in titulum victoriae deo suo Redigast immolarunt... Jtaque omnes Sclavi, facta conspiratione generali, ad
paganismum denuo relapsi sunt, eis occisis qui perstiterunt in fide". , , ,
.
[139] O. Belzer, Genealogia Piastow, Krakov, 1895 4%. Bulletin international de l' Acad mie des Sciences de Cracovie -
, 1896.
[144] - .
[146] Arcon opidum vetustissimi simulacri cultu inclytum (XIII, . 505). simulacrum .
[147] , , - .
[148] : - mundus, ?
. , , ,
. , , ,
.
[151] , Swiatowit.
[152] Weige- (Archiv. f. Anthropologie, tome XXI, . 591.) . A. Hartmann- Becherstatuen in Ost.
Preussen. ( , . III.)
[154] . :
, Thomsen- .
. , Beaudouin de Courtenay, ( )
, 1847 - 1848. . ;
, . .
( . 112 - 113.). ;
? , , .
1109. . : "Est beati Viti Crusvicae ( )
basilica, in cuius pinnaculo quidam inaestimabilis et habitus et fromae visus est adolcscens, cuius indicibilis, ut aiunt, splendor non modo urbem
sed urbis quoque proostia illustrabat. Hic eo desiliens cum aureo pilo turmas eminus antecedit, non paucis claram numinis virtutem cernentibus et
rei tantae mysterium tacita veneratione stupentibus; donec ad urbem Nekel pilum quod gestabat, quasi vibrans, disparuit..."
, , . , ,
(Vincentii Cracoviensis episcopi Chronicon, ap. Bielowki, Monumenta, II, . 340).
. 1874. , . , ,
. . ,
, . 21886. - . Anthropologie . 1894. . 174;
. . .
[158] , - .
, : Nec mirum si illorum potentiam formidabant a quibus stupra sua saepe numero punita meminerant. Si quidem
mares in ea urbe cum foeminis in concubitum adcitis canum exemplo cohaerere solebant, nec ab ipsis morando divelli poterant, interdum utrique
perticis e diverso appensi inusitato nexu ridiculum populu spectaculum praebuere. Ei miraculi foeditate solennis ignobilibus statuis cultus accessit
creditumque est earum viribus effectum quod daemonum erat poraestigiis adumbratum". Knytlinga Saga. ( . 579).
. "Nec praedicationis eorum ministerio miracula
defuere". , , , .
[159] Ebbo, III, ap. Pertz. Monumenta, VII, str. 861, 865, Herbord, III, 6.
[160] "Civitas vexsillis undique circumstantibus cuiusdam idoli Geroviti nomine celebritateni agebat."
[162] , . 425; . .
[163] .
[164] y, ib.
[166] . .
[167] I, . 697.
[170] . .
[173] , . 476. , .
[174] Bernh. Schmidt, Das Volkleb des Neugrichen, I, 35.
[178] , , . . ,
.
[180] .
[183] , .
; , , .
[185] , XVI ;
Chronica Nestoris - Vienne, 1860. . 46, 27.
[186] . (407) : , , , ,
.
[190] - Kassuby, . , , ,
. , - . ,
, : . .
. . 1890. 55 000 ; 100 000 ;
. ; . ,
. . .
.
[191] Razpravy zoboru v d slavanskych. (Prag, 1865.)
[192] , XII . . ;
- 1869. 4°.
[193] , . , . . ( . IV, ,
1891).
[194] ( .) . 22.
[197] Jter Buda Adrianopolim, anno, 1553. Fortis Viaggio in Dalmazia; (Szalay) Monumenta
Hungariae, Historici Scriptores, t. II.
[203] "Temporibus Svigeri decimi tertii episcopi Brandenburgensis fuit in Brandenburg rex Henricus qui slavice dicebatur Pribislaus, qui
christianus factus, idolum quod in Brandenburg fuit cum tribus capitibus quod Triglav slavice dicebatur destruxit" ( Chron. Brandenb. ap.
Mader, . 264.).
[204] , .
, . , , . ,
, , , , ,
. , . .
, , : ".
, . , , ,
.
[205] . . . . . 1885.
[207] ; . (
, .). .
[208] . .
[210] .
[213] . . . LXXXI.
[216] . ?
, . .
[217] , , LXXXI.
[219] . . 1835. , ,
, , Carni
Bog. , . . ,
Sébrene Spisy, . 96 - 100, .
. ,
, .- . . Archiv. f. slav. Phil. . , . 193. .
[220] . . Chronica Slavorum: Geromarus (III, 82). Jeromarus (VI, 10).
[223] Ralston, The Songs of the russian people, . 120 - 139. , Machal, . 95.
[224] Dziady , , .
.
[225] . Zibrt, Starofeske oby ejé. : 195. . Fontes rerum Bohemicarum ( , 1884.) . 484. "Spiritus qui Krzetky
dicuntur." : Sk itek v lidovim podáni staro eskem (
), , , 1891.
[228] , , .( . 178. .)
[229] , I, 65.
[230] , ( , , . 241.).
[231] , I, 158.
[232] . . :
- , 1894.
[234] .
. .
[235] Duvernois, : , , , .
- , . IX, . 80. - .
[241] -
. .
[243] , . 149.
[245] .
[247] .
[248] , . , . 124.
[253] . , .
[256] .
[257] .( ).
[259] , , :"
( ), : , ?- , .-
!" ( : , , . II. . 601
[265] .
[269] , .
[273]Arch. f. slav. Phil. . XIX, 318. Gorovid qui lingua latina Mars dicitur, deus
militiae. Zur Entstehungs Geschichte der Kirchenslavischen Sprache ( . ) .
, - Witemir Conversio Carantanarum ( . 6. 86). Unevit.
[274] Herbordi Dialogus de vita Ottonis, . Pertz-a. Hanovre, 1868 ( . II, 31).
[275] Einleitung in die slav. Litteratur-Geschichte, . Graz, 1885., . 139 - 412. contina,
. sub. voce .
[276] : belegori, beleknegine, Jaremirus. . Medebor
), Mel prohibe.
[277] , II, 1.
[282] 24-32 . . .
. , . .