Dorota Dziewanowska

Gramatyka
języka rosyjskiego z ćwiczeniam i

Olga Deszko-W ojciechow ska

03-936 Warszawa, ul. Jugosłowiańska 10 m
tel. k o m .+48 501 15 15 68

\ '!P 536-158-19-14 R E G O N 140630072

Si it i

Bezokolicznik - Mh <|>hhhtmb Kan xópoLiio yMeTb 10

0 Pytania bezokolicznika: Mto ,qe/iaTb? H to cflenaTb? MMTaTb. .
0 Zakończenia bezokolicznika -Tb, -TM, -Mb

Czasowniki niedokonane i dokonane - Fnarojibi HecoBepsueHHoro PbióaK rioBMT pbióy. 12

u coBeptueHHoro BMfla Oh noRMa/i pbióy.
El Użycie postaci czasowników
E Nieregularne form y tworzenia postaci czasownika

Tworzenie postaci czasownika - Oópa30BaHMe b m a o b m arona TaHe yMMTypoK. 14

. O Cechy postaci czasowników Ona BbiyMMna ypon.
BT w orzenie par czasowników niedokonanych i dokonanych
0 Czasowniki występujące tylko w jednej postaci

Koniugacja I - F le p B o e cnpnłKeHHe fl >KMBy B flojlbiue. 16

0 O d m ia n a czasowników koniugacji I w czasie teraźniejszym A me Tbl >KMBeLiib?
0 Określanie przynależności czasowników do koniugacji I
0 Użycie czasowników w formie 2. osoby Im w zwrotach grzecznościowych
0 Pisownia znaku b w 2. osobie Ip czasowników w czasie teraźniejszym
0 Czasowniki z akcentem ruchomym typu nwcaTb

5. Koniugacja II - BTopoe cnpaweHMe fl ropopK) no-pyccKM. 20

B O dm iana czasowników koniugacji .II w czasie teraźniejszym...... Tbi Tome roBopHiiib
EJ Określanie przynależności czasowników do koniugacji II no-pyccKM?
U Użycie czasowników w formie 2. osoby Im w zwrotach grzecznościowych
ES Pisownia znaku b w 2. osobie Ip czasowników w czasie teraźniejszym
El Czasowniki z akcentem ruchomym typu CMOTpeTb

W ym ia n a spółgłosek w tem acie czasownika - MepeflOBaHMe cornacHbix fl nowiory HnHe. 24

b ocHOBe m arona Mu TO>ne ePi
E W ym ia n a spółgłosek w czasownikach n a -aTb (koniugacja I) nowioweM.
0 W ym ia n a spółgłosek w czasownikach na-Mb (koniugacja I)
0 W ym ia n a spółgłosek w czasownikach koniugacji II

Czas przyszły prosty - B y fly iye e npocToe BpeMH ................ -... — — — fle T O M M b i.n o e fie w i 26
.0 O dm iana czasowników w czasie przyszłym prostym b ro p b i.
0 Pisownia znaku b w 2..osobie Ip czasowników W czasie przyszłym prostym

Czasowniki nieregularne - Pa3HocnpHraeMbie marołibi O hm eflHT MopoweHoe. 28

E Odmiana czasowników flairb, ecfb, xóTetb, óeMOTb.
0 Użycie czasownika ecTb
B Użycie czasowników ecTb i exatb
9. Czas przyszły złożony - B yflym ee cnomnoe BpewiH Mto Tbi óyfleuub 30
0 Tworzenie czasu przyszłego złożonego fle/iaTb? . "
El Pisownia znaku b w form ie 2. osoby Ip czasu przyszłego złożonego
czasownika óbiTb
El Pisownia znaku b w bezokoliczniku

10. Czas przeszły - npoiueflLuee Bpewa 3MMOM Mbl OTflbiXatlM . 32

0 O dm iana czasowników w czasie przeszłym b ropax.
B Tworzenie form czasu przeszłego
0 Czasowniki tworzące form y czasu przeszłego w sposób szczególny
B Pisownia znaku twardego Td
B Akcent w form ach czasu przeszłego czasownika ÓbiTb
M Akcent w form ach czasu przeszłego czasowników typu B3(=iTb

11. Cechy szczególne tw orzenia czasu przeszłego - OcoóeHHocTM klBaH noMór HaM. 36
o6pa30BaHMR npouieBUJero BpewieHM
0 Formy czasu przeszłego czasowników na -ctm, -3TM, -Mb
I! Formy czasu przeszłego czasowników na-HyTb
0 Formy czasu przeszłego czasowników n a z -epe- .

12. Czasowniki zwrotne - Bp3BpaTHbie marołibi fl ye/ieKaiocb 38

0 O dm iana czasowników zwrotnych w czasie teraźniejszym, przeszłym, My3blKOM,.a OH
przyszłym prostym 3aHMMaeTca cnopTOM.
Ep Pisownia partykuły-Cb,-en '

4
 || P i /ykład 1 Sir
3# i ź ł s '? '-.■-/■.y' ' . f-lb-T-- / / . j. '-'5- v.

13. Rosyjskie i polskie czasowniki zwrotne - PyccKMe w nonbCKMe B03BpaTHbie BHTfl H3BHHMnCH , 40
mąronbi - nepefl ymmeneM 3a
.H.Czasowniki typu oną3flb®aib - spóźniać się ono3flaHne.
H-Czasowniki typu M3BMHMTbCH - przeprosić ■
'

. 14.' Końcówki czasowników a bezokolicznik - OKOHnanna maronoB w m h 4>h h m t m b H moónio m ią ib . 42

. S Pisownia znaku b w bezokoliczniku -
0 Końcówki 3. osoby Ip i Im czasowników czasu teraźniejszego (przyszłego
prostego)

15.. Czasowniki typu nHTb, BbiriHTb - fnaro/ibi im a nnib, Bbinmb fleTM nbKDT MOnOKO. 44
B O dm iana czasowników typu nmb w czasie teraźniejszym A HTO Tbl nbeUJb?
0 O dm iana czasowników typu Bbinmb w czasie przyszłym prostym
B Pisownia zri.aku b w 2. osobie Ip czasowników w czasie teraźniejszym
(przyszłym p r o s ty m ).
B Pisownia znaku b w funkcji gramatycznej

' 16. Tryb rozkazujący - rioBenMTenbHoe HaKnoHeHne flaBad apy>KHTb!. 46

El Użycie trybu oznajmującego, rozkazującego i przypuszczającego DycTb TaHR noei!
S Użycie czasowników w formie 2. osoby Im trybu rozkazującego fla 3flpaBCTByeT wmp!
w zwrotach grzecznościowych
■B Tworzenie form trybu rozkazującego przez dodanie słow a flaBań (flaBaftre)
0 Tworzenie form trybu rozkazującego przez dodanie słow a nycTb (nycKaii)

17. Tworzenie form 2. osoby trybu rozkazującego - 06pa30BaHMe <f>opM He MemaMl 48

2 tiHua noBenHTejibHoro HaKnoHeHMH CwiOTpmel
O Tworzenie fo rm 2. osoby Ip i Im trybu rozkazującego Fieme h eujbTe Ha
B Czasowniki tworzące tryb rozkazujący w sposób szczególny 3flopoBbe!
BTw orzenie form trybu rozkazującego przez dodanie słow a fla

18. Tryb przypuszczający - YcnoBHOe HaKJioHeHne Ecnn óbi a 3Han tboh 52

ES Two ijze n ia tryb u p rzy p uszczaj ącego Howiep TenecjJOHa...
® Użycie trybu przypuszczającego

19. Czasowniki ruchu - fnaronbi ABMweHHH Tana MfleT b aiKony. 54

0 Czasowniki oznaczające ruch w jednym kierunku, np. matm MaTb xoflHT no
El Czasowniki oznaczające ruch regularnie powtarzający się, np. e3AMTb Mara3MHaM.
H Czasowniki oznaczające ruch w różnych kierunkach, np. xoflHTb

20. Użycie czasownika HflTH w znaczeniu przenośnym - YnoTpe6neHHe Teóe Mfl&r 3Ta uirmna. 56
rnarona matm b nepeHocHOM 3H3MeHHM
B Użycie.czasownika w połączeniu z rzeczownikami Macbi, BpeMR, aBTOÓyc,
rofl, flOKflb, cHer, cfmnbM itp.

21. Czasowniki ruchu z przedrostkami - fnaronbi flBMWeHMH c npMCTaBKaMM . BaHn 3aujen k apyry 58
0 Użycie czasowników ruchu z przedrosdcami wskazującymi 3a KHMTOM.
na przestrzenny przebieg czynności w określonym kierunku
@ Przyimki używane z czasownikami ruchu
0 Pisownia znaku tw ardego t,

22. Użycie czasowników ruchu z przedrostkami no-, c- R noHAy k noapyre. 60

- Tnaronbi flBnmeHHH c npMCTaBKaMM no-, c- R cxowy k noapyre.
0 Czasowniki ruchu wskazujące na czynność d ługo trw ałą JleTOM r noeay b
0 Czasowniki ruchu wskazujące na czynność trw ającą krótko ropbi.
BCzasow niki ruchu wskazujące na czynność, która odbędzie się w dalszej
przyszłości

23. Użycie przysłówków m iejsca i kierunku z czasownikami - YnoTpeóneHne Kyaa cnem m HriHa? 62
H a p e w ń Mecra c maronaMH OHa CnęUJMT flOMOH.
E Użycie pytania rfle? w odniesieniu do czasowników m iejsca
0 Użycie pytań Ky^a? OTKyaa? w odniesieniu do czasow ników kierunku
13 Użycie przysłówków: 3flecb, TaM, ^owia, ciofla, tyfla, a o m o m ,
OTCiofla, orryfla
 — ,m * ■
*'«■ ł •> b_ —j ,i i —I- .>—
» — >'ile #* r !■
■
> *■— t'« a
•»1 ., . J j B1 f 1 _ , _ t , 1 _^ P rz y k ła d SLr | j

; 24. Rzeczowniki żywotne i nieżywotne - OflyLueBneHHbie u HeoflymeBneHHbie Kto sto ? ■ó

cymecTBMTenbHbie 3 to coóaKa.
B Użycie pytania kto? w odniesieniu do .rzeczowników żywotnych
0 Użycie pytania mto? w odniesieniu do rzeczowników nieżywotnych .

25. Rodzaj rzeczowników - Pofl umóh cymecTBMTejibHbi); 3 to Mawa u nana. '■¡■•66

0 Końcówki rodzajowe rzeczowników .

26. Rzeczowniki deklinacji II i III - CymecTBHfeJibHbie BToporo M TpeTbero 3 to Bpan.

CKJlOHeHHfl 3T0 flOMb.
■B Pisownia znaku b po spółgłosce w rzeczownikach rodzaju męskiego
B Pisownia rzeczowników rodzaju męskiego z tematem n a w , m, m, Lu
M Pisownia znaku b w rzeczownikach rodzaju żeńskiego z tematem
na spółgłoskę miękką oraz.na w, iii, Ljj

27. Rzeczowniki rosyjskie i polskie różniące się rodzajem - P o fl pyccKMX 3 to nam K/iacc.: :: - ■: 70;;;’f ■
:
M nOJ1bCKHX cyU4eĆTBHTeXlbHblX To jest nasza klasa. ’j

28. Liczba rzeczowników- Mncjło cyu4ecTBHTejibHbix 3 to moh KHHrn.

B Tworzenie form y liczby mnogiej 3 to BatuH nacnopTa. ■
'
® Niektóre rzeczowniki rodzaju męskiego z akcentowaną końcówką-a, -H
w liczbie mnogiej

29. Szczególne przypadki tw orzenia liczby mnogiej rzeczowników - O.coóbie KTO 3TH JltOflM? ' T 76
cnyqaH oópa30BaHMH <{>opivi MHOHłecTBeHHoro MHCJia
11 Formy liczby mnogiej rzeczowników rodzaju męskiego zakończonych na
spółgłoskę oraz rodzaju nijakiego na-o, np. crry/i - CTynba, nepo - nepbR;
He/iOBeK - s\K>m, flónoKO - sójiokm
E Formy liczby mnogiej rzeczowników rodzaju żeńskiego: MaTb - MaTepn,
flOHb - fiOMepH

30. Liczba rzeczowników typu wieóe/ib, uacbi - Mucho cymecTBHTenbHbiXTnna PoflHTeriH KynHTiM : 7 S\Q
Meóe/ib, Macbi ’ • , HOByró Meóe/ib.
B Rzeczo wn i ki wys tęp uj ąee tyl ko w liczbie mnogi ej .......- ‘ -..... ... -....— ..... 3 tm Hacbi crieLuaT.'.
@ Rzeczowniki w ystępujące tylko w liczbie pojedynczej ,

31. O dm iana rzeczowników - CKHOHemie MMeH cymecTBHTenbHbix ■Koro 30Byi A ha ?

® Trzy deklinacje rzeczowników rosyjskich . Kowiy 8 neT? ■ ;
E3 Określanie przynależności rzeczowników do deklinacji
0 Nazwy i pytania przypadków

32. Deklinacja 1 - riepBoe ćKnoHeHHe Tana 3bohh t noapyre..

0 O dm iana rzeczowników na-a,- h ,-na
0 O dm iana rzeczowników z tematem na r, k , x, M, w, >K, iii draż u
E O dm iana rzeczowników na-bfl
IS Pisownia znaku miękkiego rozdzielającego w rzeczownikach typu ceMba ■
/

33. Deklinacja II - rodzaj i męski - BTopoe cKJioHeHne - MymcKoft poją flana Hnubi paóotaeT . 86
0 O dm iana rzeczowników na spółgłoskę, -b, -R , "•BpaMOM.
Ę O dm iana rzeczowników z tematem na r,.K, x, h , m, >k , lu oraz u B cafly pac.TyT, rótiohm. .
B Akcent w Formie m iejscow nika Ip jednosylabowych rzeczowników
rodzaju męskiego: cąq - o cafle, b cafl^ . : -

34. D eklinacja. II - rodzaj nijaki - BTopoe CKJioHeHne - cpeflHnń pofl .' 3flopoBbe popow e . •
: !
E O dm iana rzeczowników na -o, -e, -ne, -be T : .-' . ' . . flener. .a t A
E Pisownia znaku miękkiego rozdzielającego w rzeczownikach typu
3flppOBbe .
B Akcent w rzeczownikach typu OKHÓ, MÓpe

35. Deklinacja II - rzeczowniki ÓpaT, f le p e B O , flpyr - BTopoe CKnoHeHne - CKO/ibKO y Teóa 92 '
cymecTBHTenbHbió ópaT, flepeBó, itpyr ■ ópaTbęB?F■ \.
E2 O dm iana rzeczowników opar, ziepeso, ¿tpyr
B.Pisownia znaku miękkiego rozdzielającego w rzeczownikach typu ÓpaT,
flepeBO ;'V '.U '' ? . • V‘' '-F1' V i :
E Pisownia znaku miękkiego rozdzielającego w rzeczownikach typu flpyr
®HI Ph z yk iid ; Sir.

36. Deklinacja III - rodzaj zenski - TpeTbe CKJioHeHMe - weHCKMM pofl : flOMb C MaTepbKD 94
E O dm ianarzeczow nikow m a spółgłoskę miękką oraz/na m, UJ, M, m + b yónpaiOT KBapTHpy.
H, Risownia.zńaku .b w funkcji gramatycznej w mianowniku i bierniku Ip
•Ę Pisownia znaku miękkiego rozdzielającego w 'narzędniku lp:

37. O d m ian a rzeczowników rodzaju nijakiego n a -mh- CKJioHeHMe y MeHH HeT 98

cymecTBMTejibHbix cpeflHero pofla Ha-mr ' BpeMeHM. -T'

38. Rodzajowe końcówki przym iotników - PoflOBbie o k o h m 3HMR y IńBaHa HOBoe 100
npMJiaraTełibHbix ■nanbTO u HOBbiń
® Użycie przymiotników jakościowych, względnych i dzierżawczych. MOÓMJIbHMK.
■B .Rodzaj i liczba przymiotników tw ardotem atow ych, np. HOBbiR, rojiyóofi
B Rodzaj i liczba przymiotników miękkotematowych, np. BeceHHMPi,
z tematem na k, r, x, w, Lit, m, tu, np. pycckMH, myxoR
B Akcent w przymiotnikach

39. O dm iana przym iotników tw ardotem atow ych - CK/ioneHue fleTR MemaeT o 104
npHiiaraTejibHbix c TBepfloń o c h o b o h HOBOM KOMnbHOTepe.
® Związek zgody przymiotników z rzeczownikami
@ Końcówki narzędnika'Ip i miejscownika Ip przym iotników rosyjskich

40. O dm iana przym iotników m iękkotematowych - CiuioHeHMe fleTM paayioTcn 106

npHnaraTenbHbix c MHrnoH o c h o b o h zieTHMM KaHMKynaM.
® Związek zgody przymiotników z rzeczownikami
E Końcówki narzędnika Ip i miejscownika Ip przym iotników rosyjskich

41. O dm iana przym iotników z tem atem na w, lu, m, m; K, r, x - CnnoHeHHe Mbl yRMM pyccKHPi 108
npHnaraTexibHbix c o cho bo h Ha w , tu, m , m; k , r, x B3blK.
B Związek zgody przymiotników z rzeczownikami
@ Końcówki narzędnika Ip i miejscownika Ip przym iotników rosyjskich

42. Przymiotniki i rzeczowniki z liczebnikami 2 ,3 , 4 i 5, 6... - Karę noflapMnM 112

ripnjiaraTeJibHbie h cymecTBHTenbHbie c HHCiiMTenbHbiMM 2, 3, 4 u 5, 6... 2 HOBbie KHHrH
@ Użycie po liczebnikach 2, 3, 4 przymiotników rodzaju męskiego i nijakiego M 5 KpaCHblX po3.
w formie dopełniacza Im
@ Użycie po liczebnikach 2, 3, 4 przymiotników rodzaju żeńskiego w formie
mianownika Im
® Użycie po liczebnikach 5, 6 itd. przymiotników rodzaju męskiego,
nijakiego i żeńskiego w formie dopełniacza Im
E Użycie po liczebnikach 2, 3, 4 rzeczowników rodzaju męskiego,
nijakiego i żeńskiego w formie dopełniacza Ip
E Użycie po liczebnikach 5, 6 itd. rzeczowników rodzaju męskiego/
nijakiego i żeńskiego w formie dopełniacza Im

43. Stopień wyższy przym iotników - CpaBHMTenbHan cTeneHb KHMra óojiee 114
npwiaraTenbHbix MHTepecHaH, MeM
0 Tworzenie form y złożonej stopnia wyższego (j3kinbM.
® Tworzenie form y prostej stopnia wyższego B p a i CTapuje
B Przymiotniki tworzące stopień wyższy w sposób szczególny cecTpbi.
ffl Użycie w zdaniu nieodmiennej formy stopnia wyższego w funkcji
orzeczenia

44. Stopień najwyższy przym iotników - npesoczoflHan crreneHb TaHfi cawaH 118
npniiaraTejibHbix MaaflLuaH b ceMbe.
® Tworzenie złożonych form stopnia najwyższego fleie p ó yp r - oamh
B Tworzenie form y prostej stopnia najwyższego H3 KpaCHBeMLUMX
B Przymiotniki tw orzące stopień najwyższy w sposób nieregularny ropoflOB.

45. Krótka form a przym iotników - KparHaa cj>opivia npHfiaraTenbHbix CerouHR fleTR 122
SB Rodzaj i liczba krótkiej form y przymiotników óotoh .
B Zastosowanie krótkiej form y przymiotników
'
 46. Przymiotniki dzierżawcze na -hm , -be, -bn,-bH - flpMTHmaTe/ibHbie
sa» i
BHflHO BOń.Ka
i

124
i

npMiiaraTe/ibHbie Ha-Mii,-be,-ba,-bM , b OBeMbePi LUKype.

0 Pytania przymiotników dzierżawczych
S O dm iana przymiotników dzierżawczych - . .

47. Przym iotnikowa odm iana rzeczowników - CymecTBMTenbHbie y óonbHoro BbicoKan 126 •
cnnoHHeMbie no oópa3uy h m § h npmiaraTejibHbix teM nepaiypa.
E O dm iana tw ardotem atow a
S O dm iana m iękkotem atowa
SI O dm iana rzeczowników z tematem na K, r, x
0 Akcent w rzeczownikach o odm ianie przymiotnikowej

7487 Liczebniki główne - KonMMecTBeHHbie MHcnMTeribHbie CKonbKO ePi n e t? .

B Liczebniki proste i złożone EPi nnTb neT.
.Ś .Pisownia znaku b w liczebnikach głównych . • w

O dm iana liczebników głównych - CKnoHeHMe KOJiMHecTBeHHbix CeMblO cewib = copoK ¥ 7 l3 2 § 7 |

MMCilHTeJ1bHblX fleBHTb
i El Końcówki przypadków zależnych liczebników głównych
7 S Pisownia znaku b w narzędiFiil<udp1icźćBników;,:5-20 i 30 . . ■
7 oraz 50-80 i 500-900

50. Liczebniki 2, 3, 4 i 5, 6 itd. z przymiotnikami i rzeczownikami - ^ f .: y fleiM' 3 HOBbie pyMKM : ::136?7:

MMCJiHTenbHbie 2, 3, 4 u 5, 6 m t . fl. c npnnaraTenbHbiMH u u 5 UBeTHbix ' 7; 7
CymeCTBMTejIbHblMM KapaHflatueM.
B Użycie po.liczebnikach 2, 3, 4 przymiotników rodzaju męskiego
,■ i nijakiego w formie dopełniacza Im - ••■■ '
0 Użycie po.liczebnikach 2, 3, 4 przymiotników rodzaju żeńskiego
' w fo rm ie m ianow nika I m . ■
■
■.V /.Pi::.. 7/ 7W:7i ;.
fffl Użycie po lięzebnikach 5, 6. itd.^ przymiotników rodzaju.męskiego,: ../\
nijakiego i żeńskiego w formie dopełniacza Im :
B Użycie pó liczebnikach 2, 3, 4.rzeczowników ródżaju.m ęskiego,,..
nijakiego i żeńskiego w formie dopełniacza Ip . -.■
0 Użycie.po liczebnikach 5, 6 itd. rzeczowników rodzaju męskiego,
r" nijakiego i żeńskiego w formie dopełniacza Im ' ..•

7517; Liczebniki porządkowe - TIopHflKOBbie MMCJiHTenbHbie rtoHeflenbHHK ' 7 77l3;82t7

. WTworzęn.ie liczebników porządkowych nepBbiPi iieHb H etera. .
E Akcent w liczebnikach porządkow ych' .-r.- - -

52.. O dm iana liczebników porządkowych - CKtioHeHMe nopHflKOBbix 7 Hnna poflkna.cb. 140 ■

MHC/lHTenbHblX TpeTbero MapTa.
l.ffl,Pisownia znaku b w form ach liczebnika TpeTHM

75.3.7 Liczebniki zbiorowe - CoówpaTenbHbie HMcnMTenbHbie ,.Cnopo Hac óyaeT Tpoe- 77-142;f7
E Użycie liczebników flBoe, Tpoe z rzeczownikami .w -- -7
® Użycie liczebników oóa,.oóe z rzeczownikami '■ -.tv

54. 6
O dm iana liczebników zbiorowych - CKtiOHenne c o iipaiejibHbix PoflMTe/iM ropnnTCfl , 144 !
4McnHrenbHbix TpeMH CblHOBbHMH.

p s s ::. Określanie godziny - Oóo3Ha4eHwe BpewieHH no 4acaM y « e qac aha.

 :vTr/T T T ■r* if- Z T T rrz rz :'
^ m

56. Zaim ki osobowe - JlH M Hbie MecTOHMeHHH R yHM/ia ypoK. 150

® Liczba i rodzaj zaimków osobowych R ynn/i ypoK.
. H . Użycie zaimka Bbi w zwrotach grzecznościowych Mbl yMMTlM ypoK.

57... O d m ia n a zaimków osobowych - C K n o H e H M e HMMHbix MecTOMMeHMii 3 to ero ópaT. 152

B Użycie zaimków o h , oho , oHa, ohm z przyimkiem y Hero ópaT.

58. Zaim ki dzierżawcze - n p H T H W a T e a b H b ie MecTOHMeHHH 3 to mom ópaT. . 156

H Liczba i rodzaj zaimków dzierżawczych

59. O d m ian a zaimków dzierżawczych - C m io H e H H e n p nTH m aTenb H b ix Moero ópaTa 30ByT 158
MeCTOMMeHHM .' - AHflpeĘ.

60, Zaim ek dzierżawczy c b o m - n p M T H w a T e n b H o e M ecTOM M ęHHe CBOń fleTH B3FU1 CBOM 160
B Użycie zaimka CBoPi yMeÓHHK.
Dział 5. ZaimeU - MecTonr.ieHUe

B O d m ian a zaimka cbom

61. Zaim ki wskazujące - y K a 3 a T e iib H b ie MecTOHMeHHH 3Ta yjimja - tuHpoKaR, 162 .

0 Użycie zaimków otot , oto , 3Ta, otm a Ta yriHua y3Kan.
■H Użycie zaimków tot , to , Ta, Te

62. O d m ian a zaimków wskazujących - C K Jio H eH M e yK a33Tenb H b!X CnoribKO neT aTOMy 164
MeCTOMMeHMM ManbHMKy?

63. Zaim ki ca M i caM b iii - M ecTO H M eH HH caM h caMbin Kara caivia totob Ht 166
B Użycie'zaimków caM, caMbiil ypoKM.
B O dm iana zaimków caM, caMbiii C caMoro yTpa HfleT
flOWflb.

64. Zaim ki pytające - B o n p o c m e n b H b ie MecTOHMeHHH B KaKOM KJiaCCe Tb! 168

B Zaim ek kto?, hto? yMHLLJbCR?
B Zaim ek Hen?, Mbe?, HbH?, MbH?
n Zaim ek KaKoPi?, K a n o e ?, Kanan?, Kanne?
B Zaim ek KOTopbiPt?, Kotopoe?, KOTopan?, KOTopbie?
■HZaim ek CKO/ibKO? .

65. Zaim ki przeczące - O T p M u aT eflb H b ie MecTOHMeHHH H hkto He npMiiien. 172

B Z a im k i przeczące ż cząstką hm- HaM ne c KeM nrpara.
B Zaimki przeczące z cząstką He-

66. Zaim ek c e ó n i wyrażenie a p y r a p y r a - M ecTO H M eH H e ceón u B b ip a w e H H e i1pH3HaHCH caM 174

flpyr «pyra nepefl c o ó o h .
B O dm iana zaimka ceóe O hh noxo>KM a p yr Ha
E O dm iana wyrażenia flpyr apyra flpyra.

T esty 176

Rząd czasowników : ¿- w TLyT

■
• ■
Klucz do zadań ■: ' ■
■
■■
■ : 198-
' • V: '--ńS.
:
Klucz do testów y\-206;X

B ib lio g rafia ' ■ •. ■ ilo z p :

'V: ■
'

www.wsip.Eom.pl
 Czasownik n a z y w a c z y n n o ś c i, np. ro B o p m b (m ówić), MrpaTb (grać), MMTatb (czytać) lu b s t a n y , np.
M em aTb (m arzyć), cnaTb (spać), CTOHTb (stać), CMfleTb (siedzieć), iie w a ib (leżeć). • ■

C z y n n o ś c i (s t a n y ) m o g ą b y ć w y k o n y w a n e przez je d n ą lu b k ilk a o s ó b , d la te g o c z a s o w n ik i m a ją f o r m ę
o s o b y i liczby. C z y n n o ś c i (s t a n y ) m o g ą być w y k o n y w a n e w- ró żn ym c z a s ie / d la te g o c z a s o w n ik i m a ją :
ta k ż e fo r m y cz a su : te ra ź n ie js z e g o (n p . OHa r o B o p m ) , p rz e s z łe g o ( n p . . n M e m a n a ) i p rz y s z łe g o (n p . .
h n o flyM a io , a ó y iiy MrpaTb).

W języku rosyjskim (podobnie ja k w języku polskim) istnieje nieodmienna nieokreślona form a cza­
sownika nazywana bezokolicznikiem.

Mt o flś/iaTb? Mt o flśaaTb ? Mt o cflen atb '?

exaTb MflTM neMb

Mto fleflaTb? :N lfö fle łia r b ? MIto flś a a T b ?

yjlblÓŚTbCFi óepŚM bca nacTMCb

«P
I To warto wiedzieć

Bezokolicznik - to nieodm ienna nieokreślona fó.rma czasownika, która oznacza czynność łub stan,;
ale nie określa ani czasu; ani osoby, ani liczby.
□ Bezokolicznik odp o w iada na; pytania: mto’iflejiaib? (co robić?) lub.mto. cfleJiaTb? (co zrobić? ))\ :
□ Bezokolicznik zazwyczaj zakończony jest na -Tb, -t m , -Mb.
□ Przy tworzeniu tzw. czasowników zw/rotnych do bezokolicznika dodajemy partykułę -CH ęlub^-cfećy ;;C
Partykułę -ćń dodajem y po s p ó łg ło s c e / np. y jib ió ą T b G fl. Partykułę -Cb dodajemy po s a m o g ło s c e ,
np. nacTM Cb.

1) N a temat użycia bezokolicznika zob. rozdział 15.'

10 D ział 1. Czasownik
i-a

Mono/iaa atorpMca roBopHT H3BecTHOMy

aKTepy: . • . .
- H ywe flaBHO mediana 06 otom po/iM.
• Ho Han TOJibKO noflyMafo, hto óyay
Hrpatb c BaMM, ot cipaxa He 3Hato,
mto ijenaTb.
- H T ow e.

1.1, Podkreśl bezokoliczniki. l/l. Podkreśl tylko te pytania, na które

odpow iada bezokolicznik.
CMMTa/lKa (wyliczanka)
K a « xopoixio yMeTb MMTaTb! 1. Mto bw ae/iaeT e?
He Haflo K M aM e npMCTaBaTb, (tu: męczyć, nudzić) 2. Hto oh ,qe/iaeT?
He H aflo 3BaTb, He H a a o >n,qaTb, 3. Hto fleaaT b?
M MO>KHO B3HTb H npOMMTaTb. 4. Hto OHM fleJlaHDT?
5. Hto Tbi c fle n a a ?
6. Hto caeaaT b?
7. Hto OHa caenana?
L W sk aż bezokoliczniki i uzupełnij okienka. 8. Hto OHa cflenaeT?
W razie trudności skorzystaj ze słownika.

1. HOMb 5. yMMTb
2. neMb 6. pSflOCTb
Lfe. W pisz brakujące litery.
3. flOMb 7. ro d u
4. riMcaTb 8. HeCTM COBeT flJlH M3yHaK)ll4MX MHOCTpaHHblii H3blK

bezokoliczniki: 2. HTo6bi xopouio 3Ha H3biK, Hy>KHo yMM ero

KawflbiM fleHb. Heoóxo,qMMO Mcnoab30Ba___

coBpeM eHHyto TexHMKy: BMfleo, MarHMTOcj>OH,

1.3» W pisz partykułę -cn lub -cb. T eaeBM 3 op , KOMnbfoTep. H a flo c-nyiua , HMTa__

nM ca . OMeHb Ba>KHo roBopM . Ha

1. yMMTb____ 5. n a ć T M _
MHOCTpaHHOM F13blKe. B c e OLUMÓKM HaflO
2. 3aHMMaTb_ 6. MbITb__
3. ÓOHTb _ 7. HeCTM _ McnpaBrm_ . H raóbi M3yna H3biK, Hywho
4. nPOMTM 8. KynaTb_ weaaHM e 3Ha ero.

I! B o jt ik o b ó o n iT b c s - b j n e c w e x o ją M T b .

www.wsip.com.pl
 Czasownik niedokonany Czasownik dokonańy

yilYrb (uczyć) HaynrtTb (nauczyć)

rOBOpŃTb (mówić) • CKa3ŚTb (powiedzieć)

BI
i To warto wiedzieć
Czasowniki w języku rosyjskim, podobnie jak w języku polskim, m ają postać dokon an ą lub
niedokonaną. Słowniki zazwyczaj podają, jaką .postać ma dany czasownik: y p m b ndk (uczyć); Aj
HayMHTb clk (nauczyć). / ' ■ .•
Czasowniki niedokonane wyrażają czynność trw a łą lub w ielokrotnie pow tarzającą się, np.:
yMMTb ndk (uczyć), CTpOHTb ndk (budować), flą B a ib ndk (dawać).
Czasowniki dokonane wyrażają czynność jednokrotną, która została lub zostanie w ykonana, np.
HayMMTb dk (nauczyć), noOTpOMTb dk (zbudować), flaTb dk (dać): Tyl
Czasowniki niedokonane i dokonane tworzą pary, np. cjpoM Tb ndk - nocTpoMTb dk. ćtCj

ZAPAMIĘTAJ!
Należy zapam iętać nieregularne form y czasowników.:

ÓpaTb ndk (brać) . B3HTb dk (wziąć)

rOBOpńTb ndk (mówić) CKa3ŚTb dk (powiedzieć)
JIOBlłTb ndk (łowić, łapać) - nOMMŚTb dk (złowić, złapać)

Większość czasowników dokonanych ma przedrostek.

Porównaj: MMTŚTb ndk npoMmaTb dk

WYJĄTEK! noKynŚTb ndk Kyntótb dk

Czasowniki niedokonane m ają trzy czasy: przeszły2), teraźniejszy31 i przyszły zło ż o n y4), ponieważ, ■:
oznaczają one czynności będące procesem, który o d b yw ał się w przeszłości, odbyw a się obecnie lub
będzie się odbywać w przyszłości;

Czasownik niedokonany

Czas przeszły Czas teraźniejszy Czas przyszły złożony

O h w ia n KHMry. .O h w r a e T KHńry. O h óyfleT m-rrŚTb KHńry.

(On czytał książkę.) (On czyta książkę.) . (On będzie czytać książkę.)

Czasowniki dokonane m ają d w a czasy: przeszły i przyszły p ro s ty S), ponieważ najczęściej oznaczają
one wynik czynności, która o d b yła się w przeszłości lub odbędzie się w przyszłości.

Czasownik dokonany

Czas przeszły Czas przyszły prosty

O h npoMMTajn KHiłry. O h npoMMTaeT KHrtry.

(On przeczytał książkę.) (On przeczyta książkę.)

2) Na temat czasu przeszłego zob. rozdż. 10. .

3) Na temat czasu teraźniejszego zob. rozdz. 4-5. .
4) Na temat czasu przyszłego złożonego zob. rozdz. 9.
5) Na temat czasu przyszłego prostego żob. rozdz. 7.

12 Dział 1, Czasownik'
 IleTH, 3TO Tbi HayMMn (nauczyłeś) n on yraR
r o B o p w T b (mówić) .nnoxne c rio B a ?
HeT, h e r o fo/ibKO ymin, Kanne c n o B a Henb3a
roBopMTb. - cKa3an (powiedział) ManbMHK.

2.1» Uzupełnij według wzoru. ,3» Uzupełnij, tworząc pary: czasownik

niedokonany - czasownik dokonany.
Mto aenatb? Hmajb ndk
Mto cflenatb? npoHHTatb dk Czasownik niedokonany Czasownik dokonany

ópaTb
1. Mto ,qenaTb? cnyujaTb
TOBOpMTb
2. Mto c,qe/iaTb? riOCTpOHTb JlOBMTb
H an n caT b
3. Mto flenaT b? TOBOpUTb Bbiw rpaTb
KynHTb
4. M to aenaTb? nncaTb

5. Mto cflenaT b ? cna3aTb

6. Mto flenaT b? yMHTb Określ, jaki czas tw orzą czasowniki nie­

dokonane, a jaki - czasowniki dokonane.
Uzupełnij tabelkę, wpisując ndk, dk lub —.

L , Połącz podane czasowniki tak, Czas

by stanowiły pary: czasownik
przeszły teraźniejszy . przyszły przyszły
niedokonany - czasownik dokonany.
prosty złożony
Uzupełnij okienka.
ndk
pojgaBaTb n d k ..... A. no3flpaBMTb dk
eiuaTb ndk B. npoMnTaTb dk
npaiuHBaTb ndk C . peLunTb dk
•TBenaTb ndk d. npouaTb dk Ii.il. Przeczytaj anegdotę. Przy wyróżnionych
MTaTb ndk E.. cnpocH Tb dk czasownikach napisz ndk lub dk.
03,qpaBnRTb ndk F. OTBeTMTb dk
- neTB, - ro B o p m M aM a, - mto Haflo

C K a3aT b , K oraa t 6 th yesm aet

1. D 2. 4. 5. 6. - HaKOHeu-TO. (Wreszcie)

i‘J 'ii 3a n y c T O M c t o j h f o © t © m h© c a M a K S T .

www.wsip.com.pl 13
 I Czasowniki niedokonane i dokonane tworzą swoiste pary, np. CTpoMTb nd k- nocrrpoMTb dk.
Żeby określić formę czasownika z pary, należy znać cechy form y czasowników i sposoby ich tworzenia.

^
'
' >-'J Ó L >'1'
i -i
__
(przedrostek) CTpÓMTb (budować)
■ riOcTpÓMTb (zbudować)

-a- (-a) , -H- 3anOMMHĄTb (zapam iętywać) 3anÓMHMTb (zapam iętać)

-a- -e- 3 aropATb (opalać się) 3arop ET b (op alićsię).

-a- -ny- 3aM ep3ATb (zam arzać) 3aM ep3H YTb (zm arznąć)

-HBa- (-biBa-) -M - c n p a a iM B A ib (pytać) c n p o c ń ib (spytać)

-HBa- (-biBa-) -a-' o n a 3 flb lB A T b (spóźm aćsię) , 0 n 0 3 flA T b (spóźnićsię)

■-HBa- (-biBa-) -e- np o C M aT p M BA T b (przeglądać) npoCM OTpETb (przejrzeć)

-Ba- fla B A T b (dawać) flaTb (dać)

(inny czasownik) (inny aasownik) rOBOpMTb (mówić) CKa3ŚTb (powiedzieć)

U w a g a !.
11 W grupie czasowników tworzących parę: czasownik niedokonany bez przedrostka - czasownik d oko­
nany z przedrostkiem ,.W YJĄTEK stanowi para czasowników:

przedrostek brak przedrostka

Jk
n o K y r i A T b ndk K y n ń T b dk

ES Przedrostek Bbi- w czasownikach dokonanych jest zawsze akcentowany, np.

y M k lT b ndk B b iy M M T b dk
k ir P A T b ndk B ń M f P A T b dk

G Jeśli dzięki przedrostkowi czasownik dokonany zyskuje nowe znaczenie, to nie tworzy on p ary z cza­
sownikiem wyjściowym (bez przedrostka), np.

czasownik, który dzięki przedrostkowi

czasownik wyjściowy zyskał nowe znaczenie
\|z My
n k lC A T W / k - is>- n E P E f l H C A T b dk ■ n E P E n k lC b lB A T b . n i/ k
.: (pisać) (przepisać) (przepisywać)

te czasowniki me tworzą pary te czasowniki tworzą parę

. Z A P A M IĘ T A J! /

Ul Niekiedy te same czynności w form ie niedokonanej i dokonanej określamy, stosując różne czasowniki.
Należy je zapamiętać: \

ÓpaTb ndk - B3HTb dk - T ."( ) ( ( (

ro B o p ń T b ndk - CKa3aTb dk
' n o & ftrb ndk - n oPiM aib dk :v Y-Y-YIY

® W ie le czasowników występuje tylko w jednej formie, np.: MflTM ndk, exatb ndk, SHatb ndk.

14. Dział 1. Czasownik

 W okienkach p rz y czasownikach wpisz 3.5. Zwróć uwagę na wyróżnione części
ndk lub dk. wyrazów. Połącz podane czasowniki tak,
by stanowiły one pary: czasownik
d a n a , Tbi x o p o iu o 3anoMHHaeuJb niedokonany - czasownik dokonany.
•(zapamiętujesz) JlM Ija? Uzupełnij tabelkę.

f la , a noMeMy cnpaujMBaeiiib 1. OTBeMaTb ndk; 2. KpMMaTb ndk; 3. cnpaLUMBaTb ndk;

4. HariMBaTb ndk;
R pa36H Ji sepnano.
A. cnpoCMTb dk; B. HariHTb dk; C. OTBeTMTb dk;
D. KpMKHyTb dk

31 Połącz podane czasowniki tak, by . . ndk. dk ndk dk

stanowiły pary: czasownik niedokonany -a- (-a-) -A- ■

■ . -a- - -Hy-
bez przedrostka - czasownik dokonany
z przedrostkiem. Uzupełnij okienka. 1. 2.

Czasowniki niedokonane Czasowniki dokonane

bez przedrostka z przedrostkiem
ndk dk ndk dk"
1. MMTaTb A. HanMcaTb -
-MBa- -M- -Ba-
2. nrpaTb B. cfleaaTb
3. nncaTb C. fipOMHTaTb 3. 4.
4. flenaTb D. BbinrpaTb

1. 2 .0 3.
3.0. Zwróć uwagę na wyróżnione części
wyrazów. Uzupełnij brakujące litery.

S S i Zwróć uw agę na wyróżnione części cnp au j _Tb - cnpocMTb; noKa3 Tb - noKa3aTb;

wyrazów. Uporządkuj podane czasownilci pem Tb - peiUMTb; OTBen Tb - OTBeTMTb;
niedokonane i uzupełnij tabelkę. no3flpaBn Tb - no3flpaBMTb; 3aóbi jb - 3aóbiTb;

1. o n a3 flb iBaib ; 2. noflriMCbiBaTb; 3. peiuaTb; C fla __T b - CflaTb; KpMM Tb - KpMKHyTb

4. BbinojiHHTb; 5. y c n e B a T b ; 6. HariMBaTb;
7. npMBbiKaTb; 8. cnpaiuMBaTb; 9. o,qeBaTb

Czasowniki niedokonane
3.1. W podanych niżej czasownikach
-a- (-a-) -ma- (-brną-) -Ba- dokonanych podkreśl przedrostek
i oznacz akcent.
3, 5.
BblC/iaTb (w ysłać)’, BblÓpocMTb (wyrzucić)’,

BbinMcaTb (wypisać)’, BbICTynMTb (w ystąpić)’,

BblK/llOMMTb (wyłączyć)', Bbl3BaTb (wezwać, wywołać)

1.4. Zwróć uw agę na wyróżnione części
wyrazów. Uporządkuj podane czasowniki
dokonane i uzupełnij tabelkę.

1. 3aropeTb; 2. OTBeTMTb; 3. Bbi3flopoBeTb; 3.5. Podkreśl czasownik dokonany, który

4. TpoHyTb; 5. BbinonHMTb; 6. 3aiviep3HyTb; stanowi parę dla czasownika
7. KpuKHyTb; 8. npocMOTpeTb; 9. no3,qpaBHTb niedokonanego n u c a n (pisać).

Czasowniki dokonane noflnMcaTb (podpisać)’, flo n n caT b (dopisać)’,

3anMcaTb (zapisać); cnMcaTb (spisać); oriMcaTb (opisać);

-Hy-
HanMcaTb (napisać); BbinMcaTb (wypisać);
2. 4. nepenMCaTb (przepisać)

HanMUjeuufa nepoM, He BbipyÓMiuib TonopoM,

www.wsip.com.pl 15
 - M on w eH a mrpaeT Ha nnaHHHO, m o h flOHb w rp a e r
Ha CKpwiKe, a mo m cbiH nrpaeT Ha BMOJioHMe/iM.
- A Bbl?

M W czasie teraźniejszym odm ieniają się czasowniki niedokonane6?, np. exaTb (jechać), MmąTb (czytać).
Czasowniki w czasie teraźniejszym odm ieniają się przez osoby i liczby, przybierając przy tym różne
. końcówki.
H Czasowniki w języku rosyjskim dzielą się na dwie grupy według typu końcówek. S ą to czasown iki
koniugacji I i czasowniki koniugacji II.

exSTb (jechać) ...... j " ~ .... •” .......... fieCTW(nieść)

!p Im . 'P , Im
a efi¥ Mbl , eflEIW fl Hec^ Mbl H ecEM .

Tbl ' ■śfiEŁLIb ' Bbl ś f lE T E ■■■. Tbl H ecELU b Bbl H ecETE

•, OH, OHŚ, OHÓ ś f lE T OHlł ś fly i , OH, OHŚ, OHÓ H ecET o h Pi H ecy? .

. MMtaTb (czytać) n e tb (śpiewać)

!p , Im !p im
H MMTŚto Mbl m m tś E M , FI n o to Mbl noEM ,
Tbl MM TaELłib Bbl MWTŚETE i Tbl noELUb Bbl noETE,

OH, OHŚ, OHÓ m m tśE T OH fi MHTŚtoT . OH, OHŚ, OHÓ noET OHpi n o to T

B To warto wiedzieć
I I W czasownikach koniugacji 1:
□ po spółgłosce .w 1. o so b ie liczby pojedynczej W ystęp u je k o ń c ó w k a -y ( fi e,qy), zaś w 3, o so b ie liczby
mnogiej - k o ń c ó w k a -yr ( o h h e,ąyT);ł
□ po samogłosce w 1.. osobie liczby pojedynczej występuje końcówka-ra (a HHTato), zaś w 3. osobie
.liczby mnogiej - końcówka, -k)t,(ohm M M t ś f O T ) ; E a E E 'y E E E
’ p od 2-. osoby liczby pojedynczej do 2. osoby liczby mnogiej w końcówkach czasow ników występuje,
. ł , : -e- lub -s- (tbi efleuib, o h efleT...yTb!iHeG,eilib,,; oh H e c e r...).

6) Na temat czasowników niedokonanych zob. rozdz. 2 .

16 j.”' . ‘ ■Dział 1. Czasownik

4tl. Uzupełnij zdania. Formy 1. osoby liczby Połącz logicznie fragm enty zdań.
pojedynczej zastąp formami 3. osoby Uzupełnij okienka.
liczby mnogiej.
1. Kamfloe yjpo rieTH
-W * fl mok> pykM. Ohm m ofot pyKM. 2. B Mac 4hh Mbi
3. KaK flonro Bbi
1. fl.Hjąy b tiiKony. O hh ' ' ■ 4. Ka>K4 biPi BeMep a
2. fl peiuaHD Banany. O h m _________ __ 5. B k o to p o m Macy Tbl

3. fl WMBy b flepeBH e. O h m __________ :_______ _ 6. Ho cyóóoTaM Kara m HMHa

4. FI flenaio 3apa,qKy. O h m _________ ___________ A. oóeflaeM.

5. fl Hiiiy aBTOóyca. O h m ___________ B. rynaio c coóaKoCi.
C. yÓMpatoT CBOKD KOMHaTy.
D. OT4bixaeTe nocne uiKonbi?
E. flenaeT 3apaflKy.
i D o p o d a n y c h fo r m c z a s o w n ik ó w d o p isz F. ywMHaeujb?
o d p o w ie d n ie o s o b y liczby pojedyn czej
i m n ogiej.
2. 3. 4. 5.
MMTaeT oh (o H a) MMTaeT
MMTaeM Mbl MMTaeM

4*5» P rzeczytaj a n e g d o t y . U z u p e łn ij k oń có w k i,
'1. ____ .ayMaKJT A y M a e u jb a y M a ro
AyMaere fly M a e t _a yM a e M
a) Oh 3Hą pyccKHii ajritjjaBHT

2. HeceT HeceTe HeceM Ha ypone yMMTenbHMua cnpauiM Ba :

Hecy Heceuib H ecyt
- PeÓHTarKTO 3Ha pyccKMM an^aBMT?
Ho HMKTO He 0TBeM3_ YMMTenbHMua onaTb
noBTOpa Bonpoc. neTa noziHMMa . pyky.

“¡h'3. W yb ierz i w pisz odpow iednie końców ki. - neTa, Tbi 3Ha pyccKMP) ancjjaBMT? -
cnpauJMBa_ yMMTenbHMua.
W * liana MMTaeT ra3eTy. (-eT /-vot)
fla. 3Ha - OTBena. ManbMMK.
- Kanaa óyKBa Mn . n o cn e „ a ”?
1. fl >
kmb ' b ropowe, (-y / -eT)
- B c e ocTanbHbie. (pozostałe)
2. ffle Tbi wmb ? (-yT / -euib)
3. Kanyio neceHKy no KaTa? (-euib / -eT)
b) KaTH nutu nwcbMO
4. Mbi no pyccKMe necHM. (-eM / : bt ) ■*

5. Kyqa Bbi m ? (-eM / -ere) KaTe naTb neT. OHa em e He yM e MMTaib m

6. MaMa c Hmhom ma b Mara3MH. (-eT /-yT) nMcaTb.
7. fl noMora MaMe. (-io / -eM) OnHawflbi MaMa yBMflena, mto KaTa mto-to hmiii_____
8. KoMy Tbi noMora ? (-euib / -eT) - M to Tbi nena KaTa? - cnpauiMBa______ MaMa.
9. A htoh peuia ' ynpawHeHMe. (-et/ -eTe)' - fl riMin nMCbMO n o n p yre - OTBena______ KaTa.
10. Mbi peuja KpoccBopfl. (-io / -eM) - H o Tbi ne yMe nMcaTbl
11. Ha MeM Bbi Mrpa ? (-eiub / -eTe) - HMMero, 3T0 HeBa>KHo! M o a n o n p yra He VMe
12. Bepa m Jlioóa M rpa Ha RMaHHHO. (-eT / -iot) MMTaTb.

Olga Deszko-W ojciechowska

www.wsip.com.pl 03-958 Warszawa, ul. Jugosłowiańska 10 m 89 17
te!, kom. +48 501 15 15 68
" ! P 536-158-19-14 R E G O N 1 4 063 007 2
 l7s_«Attyi ^‘„.ą ss *|
K b n ic ig a c ja I cd. M k M iiil
&

Z A P A M IĘ T A J!
H Należy pam iętać, że -e- występuje tyl.ko w końcówkach akcentowanych;

Porównaj: Tbl MMTa/-eLLIb Tbi Hec/-euib

tem at
V
końcówka

Najłatwiej ustalić przynależność czasownika do danej koniugacji, sprawdzając form y 1.1 2. osoby
liczby pojedynczej. Jeśli w 1. osobie,liczby pojedynczej występują końcówki -y lub -to, a w 2. osobie
liczby pojedynczej, występują końcówki -euib lub reujb, wówczas jest tó Czasownik koniugacji I.

1. os. Ip , 2. os. Ip

-y / -to -euib /-euib jj> koniugacja I

H W odróżnieniu od języka polskiego, w języku rosyjskim fo rm a 3. osoby liczby mnogiej zaimka

osobowego- o h m jest w sp óln a dla wszystkich rodzajów........................................ ............................

om ManbMMKM
OHM MMTatÓT
one flŚBOMKM

W języku rosyjskim form a 2. osoby liczby mnogiej używana jest w oficjalnych lub grzecznościowych
zwrotach skierowanych do osoby dorosłej lub m ało znanej,.np. fqe Bbl W M B e r e ? (Gdzie pan/pani mieszka?).

U w a g a !,
W 2. osobie liczby pojedynczej czasowników czasu teraźniejszego i przyszłego p rosteg o7’ na końcu
wyrazu po iii zawsze piszemy znak miękki ( b ) .

Tbl MHTaeLLJb

Ś T o warto wiedzieć.:
® Większość czasowników rosyjskich odmienią się z akcentem stałym na tem acie, np. fl m m tśho , Tbl MMTŚ-BLUb-
lub na końcówce, np. fl, Hec-y, Tbi HBC-euJb.

H Nieliczną.grupę sta n o w ią czasowniki z akcentem ruchom ym typu: fl nniJJ-y, Tbl nMLU-euib. W form ie
1. osoby liczby pojedynczej czasu teraźniejszego (przyszłego prostego), czasowniki .te m ają akcentina
końcówce. W pozostałych formach liczby pojedynczej i mnogiej czasu teraźniejszego (przyszłego
prostego) tych czasowników akcent przenosi się na tem at (n a sylabę, która poprzedza końcówkę).

. flM caTb (pisać) M CKŚTb (szukać)

|p im Im..
'P
a ..
riMLU-jł _ Mbi miui-eM fl Mm-y Mbi ńui-eM
Tbl nŃLU-euib Bbi nńm-eTe Tbl Muj-eujb Bbi-. liui-eie
ÓH, OHŚ, OHÓ . nriuj-eT : : ohm nnim-yt . OH, OHŚ, OHÓ liui-e? ohm iim-yT

7) Czasowniki w czasie przyszłym prostym odmieniąją się w taki sam sposób,-jak czasowniki w cżksie teraźniejszym.
, /Na temat czasu przyszłego prostego:zob. rozdz. 7. 'ł'-

18 Dział 1. Czasownik I
4.6. Zwróć uwagę na wyróżnione końcówki 4.W .Z w ró ć uwagę na akcent w 1. osobie liczby
i wskaż, które czasowniki należą do pojedynczej i wybierz właściwą
koniugacji 1. Uzupełnij okienka. końcówkę. Uzupełnij zdania.

1. fl 3B0HK), Tbl 3BÓHHlllb W * fl e fly Ha aBTOóyce.

2. a o ó eflaK ), Tbi o ó e fla e u ib
3. r m to , Tbi flaeujb
4. r óepy, Tbi ó ep eiub
5. r flp yw y, Tbi flpy>KMUJb
6. R 3H3K), Tbl 3Haeillb
O h e a e r Ha MatiiMHe. (-eT / -eT)
fl M B KMHO.
;
• Bbi Mflere Ha ćrraflMOH. (-§Te / -eTe)
FI Huty* wioio pyMKy.
■OHa ńineT c bo m yaeÓHMK. (-6t / -eT)
*'Pam iętaj o przeniesieniu akcentu z końcówki na temat.

2. .1: FI noMoraro wiawie.

Tbi nowiora ópaiy. (-enib / -eiiib)
2. R WMB]ź b Flonbiiie.
W yrazy podane w nawiasach zastąp Tawiapa >kmb_ b Pocchm. (-§t / -eT) .
zaimkiem oh, ona lub ohh .
3. fl MÓK> J1ML|0.
(<t>e,QR M KaTR) O hm HflyT b pupK. Mb! mo . pyKM. (-ewi / -ewi)
4. fl )« fly TeÓR.
1. (Mawia nnana) _ H fly T B KMHO.
Koro Bbi >Kfl ? (-eTe / -eTe)
2.. (lleTfl u Bopa) MflyT Ha cTa^MOH.
5. FI nMiuy* nMCbwio.
3. (MaTb M flOMb) MflyT b wiara3HH.
Mto Tbi nMiu ? (-eiiib / -enib)
4. (TaHR) MfleT .flOWlOH.
5. (JlM3a m HMHa) MflyT k noflpyre.
6. (HDpa) ____ HflST k TOBapni±iy.
4.11» W pisz zaimek Tbi lub Bbi. Uzupełnij
końcówki.

1. - A htoh rieTpoBMM, Kan f lo n r o . >k m b

W ybierz i wpisz w łaściw ą końcówkę.
b M ocKBe?

W* YMeHHKM MflyT B LUKOJiy. (-eT / -yT) - lloMTM 20 neT.

1. MajibMMKM nrpa bo flBop e. (-eT / -iot ) 2. - PeÓRTa, rae oó efla_

2. MajibMMK nrpa b wirm . (-eT / -iot) - B LUKOJIbHOM CTOflOBOM.

3. fleBOHKM cnyiiia wiy3biKy. (-eT / -iot )
4. YMeHMUbi no . neceHKy. .(-eT / -iot )
5. H aTaiua no b xope. (-§t / -kdt) Przeczytaj tekst. Uzupełnij końcówki.

M o p o ro fi ¡le w !
floMewiy Tbi He 0TBeMa_ Ha wioe nMCbwio? Mbi c
4.9. Uzupełnij zdania. W pisz znak miękki (fa) CaLuePi MacTO BcnoMMHa TeÓR, HaiuM nporyrwM
tam, gdzie to konieczne. no necy, BCTpeMM y K o c ip a . M to Tbi cefiMac
pena ? C newi Tbi n rp a b cfryTÓo/i?
1. Cama peiuaeT_ 3aqaMM, a Tbi cnymaeuj__
BcTpe4a_ m Tbi K o ctio - ManbRMKa M3 Hauien
wiy3biKy.
2. Tbi M U4ęiu_teTpaflb, a B mtr h Kona M m yT_ ■
flep eB H M ? B ropowe, b KOTopowi Tbi cefinac

cnosapb. >kmb , paóoTą ero p o p m e n m. Ohm >kmb_____

3. MBaH nowioraeT__ M/iaflLUMM. A Kowiy Tbi Ha ynMLie BMLUHeBbiM cap,. K o c tr nacTO

nowioraeuj_? npncbiria_ Hawi OTKpbITKM:
4. Kona >KMBeT b u e H ip e ropofla. ffle Tbi >Kfl TBoero oTBeTa.
WMBeiu ? . Tb o h p p y r A/ieiiia

Pyny h© npoTntieiiib'- He aócfaHeiub.

wiw.wsip.com.pl 19
 cneu JM T b (spieszyć, spieszyć się) TOBOpMTb (m ówić)

'P Im ......... Ip - . ■■ • , Im i..:,........

a enem y Mbi . crreintóM a roBopfe Mbi roBopńM
T b i' cn eiiiM LU b Bbi cnem ^lTE Tbi roBop^LLIb Bbi roBoptóTE
oh, OHa, o h ó cneujM T OHń cnetuAT oh, ohś, ohó roBopl^T onń roBopÓT

C H flŚT b (siedzieć) CnaTb (spać)

'p Im im
V
fl CHH<y Mbi a c ru iK ) Mbi cn H M
Tbi CMfll^Lilb Bbi • CMfltóTE Tbi cnMLLlb Bbi c n rtT E
OH, OHa, OHÓ . CHflRT OHń CHflflT o h , o h ś , oh ó cnM T , óh F cnH T

iii
i To warto wiedzieć
W czasow nikach koniugacji II:
□ po w, ui, M, m w 1. Osobie liczby pojedynczej w ystęp u je k o ńców ka -y (a enem y), zaś w 3. osobie
ó liczby m n o g ie j- k o ń c ó w k a -aT (ohh cnew aT);
.□ po miękkich; sp ó łg ło s k a ch i po. sam o głoskach w 1. osob ie liczby pojedynczej w ystęp u je koń có w ka
.. -K) (a TO Bopio), zaś w 3. osob ie liczby m nogiej - k o ń c ó w k a -ht (ohh to b ó p h t); :
□ od 2. o so b y liczby, pojedynczej do 2. osob y liczby m nogiej w końców kach c z a s o w n ik ó w w ystępuje
-M- (Tbi TOBOpMLUb, OH TOBOpMt, Mbi TOBOpMM, Bbi TO B O p M Te)....................".. .

N ajłatw iej ustalić przyn ależn ość czasow nika d o danej koniugacji, sp raw d z ając fo rm y 1,. i 2, o s o b y
liczby pojedynczej. Je ś li w 1. osobie liczby pojedynczej w y stęp u ją końców ki -y lub -K), a w 2. osobie
liczby pojedynczej w y stę p u je k o ń c ó w k a -HUib, w ó w cz as je s t to czasownik koniugacji II. ;
1. os. Ip 2. os. Ip

-y / -K) -MŁMŁ koniugacja 1!

Porównaj: K oniugacja I Koniugacja II

, 1. OS. Ip : ; ; . 2. OS. Ip 1. os. Ip 2. os. Ip .. .

: -y / -K3 -eUlb/-§Ulb
)•..' \ ;ż ja je fly ^ H jn p tb Y I- ■
■v;v Tbi; 'ś fle iu b ’/"Tbi''nb§iiib> a CTDKy./.a roBopsb Tbi cMflsiujb/Tbi roBopHiub

20 Dział ”1. Czasownik

5»1...Uzupełnij, wybierając właściw ą końcówkę. 5.4» W p is z z a im e k Tbi lub B b i. U zu p e łn ij
k o ń c ó w k i.
a npoiuy , (-k> / -y) ohm npocHT . (-ht./ -aT)'.
1. ' : '
a apyw y ' (-kd / -y) ohm apyw aT (-ht / -aT)
- AHflpeM MBaHOBMN, _TO BO p __
1. H VH ••(-(O / -y) OHM VM (-aT / -aT) , no-aHrJiMMCKM?
2. HTOBOP •(-łO / -y) . ■OHM TOBOP ■ (-HT / -aT) - fla, m no-HeivieL(KM Towe. .
3. fl CMOTP (-KD / -y) OHM CMOTP (-HT / -af) 2. ;
,4. a xo >k (-to / -y) ohm xo,fl (-aT / -aT) - TaHa, roBop no-HeivieL4KM?
- tloKa eme cnaóo.

3.
- PeóaTa, roBop no-pyccKM? .
Połącz logicznie fragm enty zdań.
- KoHeMHO.
Uzupełnij okienka.
4.
1. Mawia
- AHHa FleTpoBHa, cem ac cneiu Ha
2. Mbi
paóoTy?
3. R nacTO
- HeT, b Mara3MH.
4. Tbi aacTO
5. floM eM y Bbi 5.
6. fleTM - POpa, Kyaa enem ?
- B LUKony.
A . 3BOHMM 3HaKOMblM.
B. 3BOHMLUb CBOMM TOBapMLLiaM? 6.
- fleBymKM, enem Ha KOHyepT?
C. 3BOHaT nane Ha paóoTy.
- HeT, flOMoPi.
D. He 3BOHMTe HaM?
E . 3BOHMT ó a ó y u w e .
F. 3BOHto MoeCi no,qpyre.

5.5. Przeczytaj tekst i uzupełnij końcówki.

fleTa - mom ziyHmMM apyr. Mbi flp y w hohtm tpm

rofla. B LUKOJie Mbi cma 3a oahom napraPi. Mbi
Uzupełnij końcówki. B M e c te to to b ypoKM, B M e c ie xoa b

1. yaeHMKM ćneuu -b u jk o /w . óaccePiH m Ha cTa#MOH. JleTHMe naHMKy/ibi Mbi Towe

2. Kyqa Tbi cnern' ? npoBoa BMecTe.

3. R enem b LUKony.

4. liana cnem_ Ha paóoTy.

5. Mbi enem Ha cTaflHOH.
6. Bbi enem Ha BOK3an. §»!k Określ, do której koniugacji należą
7. C neM Tbi apy>K ? podane czasowniki:
8. R zipyw c fleByujKOM m «MeBa.
1. a ro T O B/iio, Tbi roTOBMLUb - koniugacja
9. KaK aaBHO Bbi ,qpy>K ?
2. a Mfly, Tbi Mflemb - koniugacja
10. Mbi ap y> K __ noHTM5/ieT.
11-, HDpa m FleTa ąpyw c ManbMMKOM M3 3. a Mrpaio, Tbi Mrpaemb - koniugacja
floabLUM.
4. a noMorara, Tbi noMoraeiiib - k o n iu g a cja
12. Kara apyw c HaiameM.
5. a cM>ny, Tbi cMflMmb - koniugacja
13. YHeHMK CTO_ yflOCKM.
14. TaHH m Bepa cto_ y oKHa. 6. a oTBeaaio, Tbi oTBenaemb - k o n iu g a cja

www.wsip.com.pl 21
 U w a ga!
H Przy odm ianie niektórych czasowników następuje w ym iana spółgłosek, np. fl xowy, Tbi X0flMiiib.,r , : '

B W nielicznej grupie czasowników w 1. osobie liczby pojedynczej przed końcówką pojaw ia się
spółgło ska -n-, np.: cnaTb (a cnnio, TbrcnMUb..,), roTOBMTb (a roToanio, Tbi roTOBMUib...), aioÓMTb
(a niOÓJIIO, Tbi flIOÓMlilb...), CTaBMTb (a CTaBXIIO, Tbi CTaBMLUb...). .

B W języku rosyjskim form a 2. osoby liczby, mnogiej używana jest w oficjalnych lub grzecznościowych
zwrotach skierowanych do osoby dorosłej ajbo m ało znanej, np. Bbi rÓBopMTe no-pyccHM? (Czypań/- -
pani mówi po rosyjsku?).

ZAPAM8ĘTAJ.!
W 2. osobie liczby pojedynczej czasowników czasu teraźniejszego i przyszłego p ro ste g o 9) na końcu
wyrazu po m zawsze piszemy znak miękki (bj. 1

Tbi roBophLLIb . . I

S ®
H To worio wiedzieć
S Większość czasowników rosyjskich odm ienia się z akcentem stałym. Nieliczną grupę stanow ią cza­
sowniki z akcentem ruchom ym typu: a GMOTp-tó, Tbi CMÓTp-MUJb. W formie 1. osoby liczby pojedynczej
czasu teraźniejszego (przyszłego prostego) czasowniki te m ają akcent na końcówce.
W pozostałych form ach liczby pojedynczej i; mnogiej czasu teraźniejszego (przyszłego prostego) tych
czasowników akcent przenosi-się na tem at (n a sylabę-,-która poprzedza końcówkę). ■ - -

GMOTpeTb (patrzeć, oglądać)

Ip Im
.H CMOTp-k) Mbi CMÓip-MM
Tbi CMÓTp-MLUb Bbi CMÓTp-MTe
OH, OHa, OHÓ CMÓTp-MT ... OHk CMÓTp-flT

B Z akcentem ruchomym odm ieniają się następujące czasowniki koniugacji II:

BOflMTb (prowadzić) - B O « }, BÓflMLUb

ZiapŃTb (darować) . , - ąapk), ąapm iib '■ W . W k d W.
flpy>KńTb (przyjaźnićsię) ąp yw y, flpy>KHiiib -.k-y
tlłOÓńTb (lub ić) . - nioónió, /iibÓMiiib '■rf:W W ,
HOCkITb (nosie) - HOLUy, HÓCMLUb
npOBOflMTb (spędzać; odprowadzać) - npoBO>Ky, npoBÓąHLUb 'V-
npocńTb (prosić) npoiuy, npócmub W ’;/''
ymłTb (uczyćsię)- - - yny, yHMLUb
X0flńTb (chodzić) i ~ XO>Ky, XÓflMUIb '

8) O Wymianie spółgłosek w temacie zob. rozdz, 6. ;

9) Czasowniki w czasie przyszłym prostym odmieniają; sięw tąkl sąrri sposób, jak czasowniki w czasie teraźniejszym.
Na temat czasu przyszłego, prostego zob; rozdż. ■
■
■ć v W ■ ■ -ł- .v

Dział i. Czasownik
 W pisz brakujące litery. b)
: - TaHa, MTO Tbi CMOTp ? (1)
W * A y w e en /n o . P o a m e r iH e m e He c n m \ . '
- fl CMOTP CHMMKM. (2)
1. f l e t u n io ó t m o k o jia g .
- 3 to B ę p a ? A oto tu ?
2. H TOWe J1K0Ó HO HIOKO^afl.
- fla, m u oaeHb aacTo npoBOZi . neTO BMecTe. (3)
3. H ro to B ko ypoKu oflHa.
- A rae b u oóuhho npoBOfl nero? (4)
4.. JaHriM Bepa rotoB t yponn BM ecTe.
- B ropax.
5. R ć ta B to u B e tb i b Ba3V. . .
- R to>Ke a a cto npoBow. n e to b ropax. (5)
6. M a M a e ta B ; t Ba3y n a c t o ji. •

akcent na końcówce akcent na temacie

5«®« U z u p e łn ij k o ń có w k i. 2. 1.

1. Kyfla T b f cneiu_ ?
2. KanoPi A 3 b iK t b i VM ?
3. Tbi ro Bo p ' no-pyccKM?
4. T fle Tbi o ó b iH H O n p o B O fl_ Jie T O ?
5 j | t P rzeczytaj a n e g d o t y i u z u p e łn ij k oń có w k i.
5. Kowsy Tb! 3BOH ? ( W tek sta ch w y ró ż n io n o c za so w n ik i
6. CKOtibKÓ pa3 b fleHb tbi hmct 3yóbi? k o n iu g a cji I).

a)
yaMTe/ibHHLia cnpauiHBa__
Zwróć uwagę na miejsce akcentu. - MTO Mbl BMfl_ Hafl HOJlOBOPi b xopoi±iyio
Podkreśl czasowniki odmieniające się noroay?
z akcentem ruchomym.
- ConHue, neóo.
n BOOK^, Tbi BÓflHUJb; H 3BOHFO, Tbi 3BOHtfLUb; - A aTo m u bh /i Haa tojiobo Pi b nnoxyio
H JlhOÓJTbfc), Tbi TIIÓÓMLUb; FI rOTÓBJIKD, Tbi TOTOBHLUb; norofly?
a a Pimy, t u MPicTuiub; a ho my, Tbi HÓcnmb; a - 3 ohthk.
roBopfo, Tbi roBopPimb; a yay, Tbi yamiib; fi npomy,
tbi npócMmb. •
b)
Ha ypone rpaMMaTMKM yaHTenb roBop :
- PeÓFiTa, eonu m u roBop h CMOTp ,
W pisz końcówki. Oznacz akcent
Tbi. CMOTp___ , OH CMOTp_ ,Mbl CMOTpMM,
i uzupełnij okienka.
Bbl CMOTp___, OHM CMOfp____ ; H OTflblXa ,
a)
Tbi oTflbixa __, oh OTAbixa_____ , Mbl oTflbixa ,
- KaKne HHOcTpaHHbie fi3Ukm b u ya. b niKone? (1)
Bbl OTflblXa , OHM OTflblXa____ - 3T0 Kanoe
- B LUKone Mbi ya aHmi-iPicKMPi a3biK u pyccKHPi
BpeMH?
a3b)K. (2)
- 3 to BOCKpeceHbe!
- Tbi flo aro ya pyccKHPi a3biK? (3)
- HeT, Bcero flBa wiecaua. A Tbi?
c)
- PyccKHPi a3biK a ya rioaTH naTb aeT. (4)
Ha ypone yaKTe/ib cnpaiuHBa :
- A KaKoPi HHocTpaHHbiPi a3biK Tbi eme ya ? (5)
- PeÓFiTa, Kan b u flywia , ara órmwe 3eMtiM:
- fl eme ya flB a MHocTpaHHbix a3biKa:
flyHa hjim AcfipHKa?
aHrnwPicKHPt h HeMeuKHfi. (6 ) - JlyHa - oTBeaa yaeHMK.
- Jly H a ?T lo a e M y t u Tan iiywia _?
akcent na końcówce akcent na temacie
- rioTOMy aro mu BMfl flyHy, ho He s m .___
J. AcfjpMKy.

P
Ba Ii- K ei

-www.wsip.com.pl 23
 Mo/io,£|om HenoBeK, b'ł>i cnMTe?!
Her.
A ncweMy y B a c ma3a-3aKpbiTbi?
noTOMy, mo n ne Mory CMOTpeTb,
Korfla FKeHLUHHbi b aBTOÓype ctofit.

To warto wiedzieć
Podczas odm iany niektórych czasowników w czasie teraźniejszym końcowe spółgłoski tematu wymie­
niają się na inne.

□ W grupie czasowników koniugacji I na-ATb w ym iana występuje we wszystkich form ach czasu
teraźniejszego:

Tbl OH Mbl Bbl OHM

>
. pŚ3aVb (ciąć, krajać) peiHKy pełKeiub pełtłeT peKKeM pełHere pś>KyT 3— » K
l HCKaTb - (szukać) -mLL|y ńLHeuJb ńll|eT;------ńlHeM--HUdeie -ńlllyT— ... CK— > U J[
i ViX aT b > ' , M alliy MaUJeiub MalUeT MaSUeM MallieTe MaLLlyT X —>111
! nMCŚTb ' (pisać) n n llly nrtLUeiiib ntilLleT nńLileM nrtlUeTe nrtillyT C —>111
n n aK afb (płakać) - rinaMy ruiaMeuJb nnaMet . nriaMeiyi nnaMeTe rinaMyT . K —> 4 ■

□ W grupie czasowników koniugacji I na-Mb w ym iana występuje w czterech form ach czasu-
teraźniejszego:

Tbl OH Mbl: Bbl OHM

' vMOMb (m óc) Mory MóWeiub MÓłłieT MÓłKeM MÓłKeie MóryT T—>>K
'neMb (piec) n eK y neMeiub neM et neMeM . neM ete neKyt K —> 4

□ W grupie czasowników koniugacji II na-MTb w ym iana występuje tylko w 1. osobie liczby pojedynczej
czasu teraźniejszego:

i Tbl OH Mbl Bbl OHM

i 'X O P$ T b '(ch o d zić), i XO>Ky XÓflMLUb XÓflMT XÓflMM. XÓflMTe XÓ,£|FIT A —>>H
j\ .BoSftT& ć(w azlć ) , _ BOł-Ky BÓ3MLUb bóSm t, BÓ3MM BÓ3MTe bó3ht 3—>>K :
lOChTb -HOLUyHÓCMLUb . HÓCmT HÓCMM HÓCMTe h ó C rt C —> L U
; njiaTńTb (płacić) nnaMy nnaTniiibrmalMT. . naaTMM rwalMre nnaTsiT T —>M
i HńCTwtb (czyściej Hńiliy HńCTMLUb hźiCTmt hmCThm MńClMre MńCTFiT C T—->.LH

24 Dział ,1..Czasownik
 Ir J - I-i? ’ i«!-l U l- R . ] 'M i i r ) U ) 1 H j | f! jr .ijj.L - 5 j..
I '

TaHH, noMeMy TbinnaueLUb?

H TonbKo MMiiiy rna3a. '

1.1» W pisz odpowiednie litery i uzupełnij

tabelkę.

K- C—>LLI C K -> m 3 -»K X -> L U

1. MaxaTb: fi Maiuy
2. nnanaib: a nna y
3. pe3aTb: a pe y
4. MCKaTb: a u y >4. W pisz odpowiednie litery i uzupełnij
tabelkę.
5. nMcatb: a nn y

T— LU C T -> m 3 —>>K

6.1 W pisz litery m , lu , *4 lub m. S fc H S S W i:f M k W i -M :.

1. Komv Tbi nki eiub nncbMO?

1. MHCTHTb: fl HHliiy, Tbi MHCTMLLIb
2. YMeHHKM nu VT flMKTaHT.
2. xoflHTb: a xo y, Tbi xo mub
3; ToBapmuM h yT coóaMKy.
3. HOCHTb: a ho y, Tbi ho mub
4. Mbi Towe ee h eM.
\4. B03HTb: a bo y, Tbi bo _mub
5. Kto nna eT?
5. naaTMTb: a nna y , Tbi nna MLUb
6. 3 to Kara m TaHH nna yT.
7. Maivia pe eT ny«.
8. flo a e p n pe yT xneó.

Wybierz i wpisz odpowiednie litery.

1. R MM V 3yÓbl. (c t / lu)
6 3 . W pisz r lub w.
2. HDpa m fleTa mm bt cbom óotmhkm . (ct / m)
1. fl He MO y HflTM C BaMM Ha flHCKOTeKy. 3. Flo cpeflaM a xo y b óacceMH. (a / >
k)

2. TonbKO UBaH mo eT oto caejiaTb. 4. Kona Tome iy m xo mt. {n I >k)

3. BaLUM poflHTe/iH mo yT BaM noMOMb. 5. KoMy Tbi nna Miiib? (t / m)
4. Tbi m o . eiiib cKa3aTb HaM npaBfly. 6. H nna v ocj)Mi4MaHTy. (t / m)
5. H He Mo; y HafiTM cboho TeTpaflb. 7. 3 mmom a ho y Tónnoe nanbTO. (c / lu)
6. ManbHHKH He mo yT HaPiTH cboio coóaMKy. 8. Bopa ho mt Tennyio Kypmy. (c / lu)

R ! ■
i ~2 i K to xo 40? mmoto 3HaTb, tpMy Hajqo wiano c n a m .

www.wsip.com.pl 25
ffl To warto wiedzieć
'S Czas przyszły prosty oznacza, ze dana czynność.będzie zakończona ze skutkiem.
Dlatego czas przyszły prosty tworzym y od czasowników d okonanych10).
B Czasowniki dokonane odm ieniają się w czasie przyszłym prostym w taki sam sposób, ja k czasowniki
niedokonane w czasie teraźniejszym
11)

IC o ń c ó w S c i c z a s o w n i k ó w

Koniugacja I Koniugacja II

S f lB S IS ii
Im : ........ - ip Im
~... >P... “
1. osoba -y/4 0 -Em .• -y /-tó -Em

-Euib - E ie -ELLlb -ETe

2. osoba
-E t -yi/-K)T -Et -5>T/-łt>T
3. osoba

Z A P A M IĘ T A J! . .
H Najłatwiej ustalić przynależność czasownika do danej koniugacji, sprawdzając form y 1. i 2. osoby
liczby pojedynczej:

K oniugacja I Koniugacja II

1. os.Ip 2. os.Ip 1. os. Ip 2. os. Ip

-y/-Ń> -euib /-eujb

! W 2. osob ie liczby pojed ynczej czasu teraźniejszego i przyszłego prostego na końcu w yrazu .po Ul
zawsze piszemy znak m iękki (b ). .

«■
10) Na temat czasowników dokonanych zobi rozdz:'2.
11) Na temat odmiany czasowników w czasie teraźniejszym zob. rozdz. 4.- 6.

Dział 1. Czasownik
26
 Itln Uzupełnij według wzoru.
PoflHTeriM CMOTPHT CjJMJlbM. Ho flejM ero He nOCMOTpHT.

CePiHac a 3bohk} noflpyre.

rioTOM ,'a. nó3BÓHH> óaóyiuKe.

1.. R MUTSK» paCCK33.

FI npo ero óbicrpo.'
2. Mto fbi cePmac flejiaemb?
, Koraa Tbi c ypoKH? ,
3. Kara yHMT CTMXOTBopeHHe.
Kam Bbi_____^ ero aa Mac.
4. Bbi npeKpacHO noeTe.
■ - B b ic . HaM 3Tv necHFo?
5. Mbi oóeflaeiw b ^Ba Maca ahh .
Cero/iHH Mbi no b Mac ahh .
6. Podmenu cm o tp h t 4>nnbM.
W yrazy podane w nawiasach przetłumacz
Ho /je™ ero He no_______ . na język rosyjski.

1. 3aBTpa Mbi (kupimy)___ . (dk) cjjpyKTbl

M OBOLUM.
TJL Podkreśl czasowniki, które odmieniają się 2. O b oiuh h cfipyKTbi Mb! oóbiMHO ( kupujemy)
w czasie przyszłym prostym. _______ (ndk) B OTOM Mara3HHe.
3. H to Bbl (kupicie)___________ (dk) MaMe KO flHKD
1. CKaweT dk 6. noBecm .dk
ee powfleHMH?
2. yno>KMT dk 7. B03bMf3T dk
4. FI MacTO (kupuję)______ .(ndk) b oto m
3. noMoraer ndk 8. roBopHT ndk
Mara3HHe/
4. HaKpoeT dk 9. KynMT dk
5. Kawfloe y ip o MaMa (kupuje), .(ndk)
5. yMMT ndk 10. n o K yn aeT ndk
c s e m m xneó.
6. Cnopo pOflHTenn (kupią)____ _(dk) cbmy
KOMnbKOTep..

Wykreślając zbędne czasowniki, utwórz

zdania w czasie przyszłym prostym.

3aBTpa h (BCTany; ee - Tate ) p an o u (ae n a is ; 11. Przeczytaj. Uzupełnij końcówki.

cfie n a ro ) 3apaflKy.
- H to Tbi flyM aeaib flenaTb cero,qHfl n o cn e yponoB?
1. Mbi (pemaeM; peuiHM) 3a,qaHH, a noTOM - CnepBa h nooóeaa . a noTOM noPifl b

(yKnaflbiBaeM; ynowi-iM) yneÓHHKM. ónónn oTeny.

2. R HeMHOWKO (oTfloxHy; OT,qbixało), a noTOM - npeKpacH O , h noflowfl Teófl, a noTOM Mbi
;(yónpaio; yóepy) KOMHaTy. noPifl B ÓHÓnMOTeKy B M e c je . R 3aPifl b

3. CnepBa Mbi (OepeM; B03bM§M) xneó, a noTOM HHTanbHbiPi 3an, MHe Haao caenaTb nepeBOfl.
Mbi (KynwM; noKynaeM) cbip.- f lo M a y MeHH HeT óonbw oro pyccKO-aHrnHHCKoro
4. R (noMóry; noMorato) M aM e u (HaKpbiBaro; cn o B ap n .
HaKporo) Ha cTon. - Xopomo. R noMeHfl khhtm h noflowfl Teófi.
5. Ecnn n e m .(roBopm ; CKaweT) npaBfly, to nana - RaflHo, Ha oópaTHOM nym Mbi 3aPifl ,
(pa3peujaeT; pa3peuiMT)'eMy CMOTpefb tjjmnbM. B KHPlWHblH Mara3MH.

3a neu n o ^ A e u i b - t o m H aM jie u jb.

www.vvsip.com.pl' 27
 Czasowniki nieregularne odmieniają się częściowo według koniugacji I ą-częściowo według koniu­
gacji II./.'

f l a t b (dać) e c T b (jeść)

ip Im
V
a RBU Mbl fla flń M a eM Mbi efitóM
Tbl flaLUb Bbi flaflHTe Tbi eaib Bbi e f liłie
o h , o h ś , oh ó aaCT oHił a a fl^ t o h , OHa, o h ó - eCT OHtó eflHT

K O T ŚT b (chcieć) Ó ełM ŚT b (biec)

Ip Im ip
a xo*-ty Mbl XOTOm a ó e ry Mbl Ó eH W M
Tbl XÓMeLllb Bbi XOTkfTe Tbi ó e W ń iu b Bbi óeJKrtTe
oh, ohś, ohó xó<-leT OHń x o T ht oh, OHa, oh ó ó e łłM t ■OHi'1 ó e ry T

U w aga!
Podobnie odm ieniają się wszystkie czasowniki pochodne od czasowników podanych wyżej, np.
f l a t b - BblflaTb (wydać), OTflaTb (oddać), np O flaT b (sprzedać), p a 3 fla T b (rozdać), CflaTb (zdać).

.Z A P A M IĘ T A J!

3aBTpax saBTpaKaTb

oóśfl —— > ' o ó śfla T b

y>KHH y>KMHaTb

Porów naj:.; Jem jab łk o . Jem 1; śniadanie.!

ale;;
H eM aóinóKO. fł 3 ŚBT paK3 K ).

28 Dział 1. Czasownik
© X W ybierz i wpisz odpowiednie litery. b)
- Bbl (eCTb) _ _ _ _ _ MHOFO CjjpyKTOB M OBOLLiePi?
O hm He xo_ ht arpaTb c HaMM. ( h / t ) , -• - fla, KOHeHHO. Mbl (XOTeTb)_______ ÓbITb
■ O hm He'xo.THT:MrpąTb ę HaMM. ’ '
3aopOBblMM.
1. MTp-Tbi.MHe aa__b? (c / 111) . - Kanne 4>pyKTbi m oboujm Bbi (ecTb)_______ naiae
2. liana iia__T-BMTe HOBbiPi MOÓM/ibHMK. (c / a) Bcero? ■ _ •
3. ' -Mbi ^a_MM Teóe. nóflapoK. (c / a) - Mbl (ecTb) hójiokm , canaT.-eeribaipePi.
4. FI 6e v aoMoPi. (r / >k ) - A 3MMOP1?
5. ToBapniiiM 6e__yT Ha ciaaMOH. (r / >k ) 3 mmo Pi Mb! (ecTb) . MHOTO IJMTpyCOB.
-.6. , Kyaa fbi óe Miiib? (r / >k )
7. rieTH m KDpa xo_^ht MrpaTb. (h '/ t) c) • ■■
8. B mth xo_eT cnaTb. (h / t) - Kona, Tbi (aaTb) _ MHe noKaiaTbCH Ha
9. KaTH e_T moKonaa. (c / a) poJiMKax?

10. Haiama m KOpa e ht hójiokm . (c / a) - H e T . KOpa (aaT b ). teóe no K aiarb ca Ha

BeJiocM neae.
- Ho a (xoTeTb)___ . KaTaTbca HapojiHKax.

©»&» Wyrazy podane w nawiasie przetłumacz

na język rosyjski i uzupełnij zdania.

1. HTO Tbi Ciesz) ?

2. JHeTM Ciedza). x/ieó c Meaoiyi.
3. Mbl (jemy śniadanie) b ceMb nacoB
. yip a.
4. HMHa fie obiad) B LUKOJlbHOM
CTOJlOBOpi.
5. no riHTHMUaM Mbl (jemy) pbióv.
6. B ceMb HacoB Beneoa a Ciem kołacie)

§»3. Przeczytaj dialogi. Podane w nawiasie

czasowniki zastosuj w odpowiedniej
formie.

a)
- TlpMBeT, Cama! Kyaa Tbi (ó e w a ib ).
A , Uzupełnij końcówki.
- FlpMBeT, p e ó a ia ! fl (ó e w a T b )_____ b Mara3MH.
- HO Beflb Mara3MHbl paÓOTaKDT aO BOCbMM H3C0B 1. ToBapMujM ea Ha cTaaMOH.
Benepa. 2. TaHH m Kain ea noMMaopbi.
- Ho a eiae (xojeTb) ycneTb Ha KOHuepT 3. Ma/ibHHKM ea orypubi.
p0K-My3biKM. A Bbi, p e ó a ia , He (xoT eib) _ 4. MaMa m nana ea Ha paóoTy.
nocayiuaTb KOHuepT? ■5. Kona m Hma ea rpnÓHoPi cyn.
- KoHeHHo, (X0TeTb) . ho y Hac HeT ÓM/ietoB. 6. fleTM ea k óaóyaiKe.

A n n e w r npMxoawT BÓBpeMfl ejibi.

www.wsip.com.pl 29
EH ■■ ■ ..... .......................
H To wario wiedzieć .
H Czas przyszły złożony oznacza,-ze aana czynność odbędzie się lub będzie się powtarzać.
Czas przyszły złożony tworzymy, od czasowników niedokonanych 12>,
Czas przyszły złożony tworzymy od czasu przyszłego czasownika óbtTb (słowa posiłkowego)
i bezokolicznika czasownika niedokonanego.

■ fi óyfty
Tbi óyfleujb
OH (OHa, OHÓ) ÓyflBT m jk fh ( n d )
mu óyjjewi bezokolicznik
Bbi . 6yneTe
ohm óyayT >

Z A P A M IĘ T A J '
1 W 2 . osobie liczby pojedynczej czasowników czasu teraźniejszego i czasu przyszłego prostego na
końcu wyrazu po uj zawsze piszemy znak miękki (b), np. Tbi óyfleujb.

H W bezokolicznikach zakończonych na -Tb, -4b zawsze piszemy znak miękki (b) na końcu wyrazu, .
np. npbiratb, ne^b.

12) Na temat czasowników niedokonanych zob: rozdz. 2.

Dział 1.. Czasownik

30
 9.1 Po łącz logicznie z dan ia i uzupełnij okien ka.

1. HaTarna Ha CTOJl. A. óyfleM MbiTb

2. Y tdo m a 3apaflKv. B. óyaeT yMMTb
'3. BeaepoM Tbi . ■ ■KHMTM. C. óyfleTe 0TflbixaTb
4. HMHa CTMXOTBOpeHMe. D. óyfly flenaTb
5.: Bocne oóefla Mbi nocvflv. E. óyaer HaKpbisaTb
6. JleTOM Bbi b ropax. F. óyflyT coÓMpaTb
7. B necv Ohm roMÓbi. G. óyfleLUb MMTaTb

1-.. £1 ■' .'2..'7i: . ’' a 1 3 ;. 4.' ■ . .5: 31, 6. 13

9.1. Uzupełnij zdania, odmieniając czasownik 9.4. Przekształć zdania w edłu g wzoru.
Ó bITb.
O hm cnoiOT necHio. O hm 6yflyT neTb necHro.
1. CeroflHa Ha ypone yaeHMKM .______ _ nMcaTb
C eroflHa a npnroTOBiiio oóefl. CeroflHa
flMKTaHT.
a ■
____________ oóefl.
' .2.' KaK flonro Tbl _ _ _ _ _ _ yHMTb MCTOPMHD? '
3. CKOp.O Mbl _ _ _ _ _ CflaBaTb 3K3aMeH. B e a e p o M Mbi nocMOTpMM cfianbM. B eaep o M Mbi

4. M aM a__________roTOBMTb oóefl. ______________ (])MnbM.

5. B cyóóoTy a ___________yónpaTb cbohd .3. Tbi He noM ow eiub ó p a iy ? Tbi H e ___________

KOMHaTy. ' ___________ ó p a iy ?
6. Mto bw fle/iaTb b BOCKpeceHbe? 4. O h no3BOHHT Teóe BeaepoM . O h _ _ _ _ _
7. .Korfla Tbi noMoraTb MaMe? ________ Teóe BenepoM. ,
8. B KOTopoM Macy B b i____________ywMHaTb? 5_ Mbi 3aBTpa noroBopMM c BaMM. Mbi 3aBTpa
9. FI He_________ _c hmmm nrpaTb. _______ ;__________ c BaMM. ■
10. CeroflHa Bbi _______ oóeflaTb b umone ann
flOMa?

9 3 . Przeczytaj anegdoty. Uzupełnij brakujące

9 3 . Przeczytaj tekst. Uzupełnij brakujące litery,
litery. . a)
„ ■ ■ ± „ - floKTop, Koma y MeHa kohmmtch HacMop«?
nocne oóefla a óyfl oTflbixaT . FI óyfl__
- ECJIM Bbi ÓVfl . PIDMHMMaT JieKapCTBO, TO
cnyuiaT My3biKy. noTOM a óyfl roTOBMT ~ — —
Mepe3 Heflenio, eona He óva nPMHMMaT
flOMaaiHee 3aflaHMe. CnepBa a óva rwcaT__
neKapcTBO, to aepe3 cewib flHea.
coHMHeHMe. B Tpn Maca npafleT ko MHe mom flpyr,
m Mbi óyfl yMMT_ MCTopMło. Korfla nana npMfleT
c paóoTbi, Mbi 6ya yMHT MaTeMaTHKy. M om b)
nana óva noMora HaM peiuaTb 3aflaMM. OflMH Mono/ioa Me/ioBeK cnoMan pyny. Bpaa
C tuecTM MacoB Mbi c TOBapMmeM ó y fl MrpaT_ ycnoKaMBaeT ero;
Ha KOMnbroTepe. R o cn e y>KMHa a óyfl rynaT__ - Mbi BbineMMM Baoiy pyKy. Bbi eme óya_____
c coóaKOM, a poflMTenM óyfl cM otpeT n rp a T Ha riMaHMHo.
TeneBM3op. - Hy m ayfleca, floKTop! PaHbme a He arpan.

mi
11.1 B yn e? A e H b - ó y jje T m HOMb.

www.wsip.com.pl 31
 - Mniua, Tbi HynMjn cnMÑKM?
- fla, nana. —
- Ohm xopoLLme?
- fla, nana. FI npoBepm i (sprawdziłem) Bce, ohm ropenn xopoiuo.

ii!
i To warto wiedzieć
I Najczęściej opowiadam y rozmówcy o zdarzeniach, którejuż się odbyły, o czynnościach już dokonanych,,
. dlatego w form ie czasu przeszłego używamy czasowników dokonanych i niedokonanych

1Czasowniki w-czasie przeszłym odm ieniają się przez rodzaje i liczby. ' r:
Czas przeszły tworzymy od fo_rmy wyjściowej, czyli bezokolicznika. —

' f bezokolicznik lp Im
' rodzaj męski rodzaj żeński rodzaj nijaki
j 1 Mrpś-Tb " Mrpán' M rpśjna MrpánO ' . MrpáíiM
i k Kyntó-Tb , i- ,, Kynńjm Kyniźina KynWiiO KynkuiM

j W języku rosyjski m w ten sposób tworzymy form y czasu przeszłego zdecydowanej większości cza­
sowników, których tem at bezokolicznika kończy się na samogłoskę.

Z A P A M I Ę T A J ! ... t-
W szczególny sposób form y czasu przeszłego tworzą następujące czasowniki:-

en én.a éno énn

cen . céna . cén o • cém
m men Luna- tuno LUnM
‘ ’ HaMTIÍ (znaleźć) Haiuen Haainá Haiunó. HaninPi

oraz czasowniki pochodne od nich,

f .nńp.:
p .:

cben cbéna cbéno. cténM

ycéncn ycénacb ycénocb ycénnc
■3aiuen 3aiuná 3aninó . 3aLunki

13) Na temąt czasowników dokonanych ¡ niedokonanych zob. rozdz. 2.

32 Dział 1. Czasownik
 W pisz czasowniki w odpowiedniej liczbie 5. B ripoLuaoM ro^y A htoh (kupow ał)___________ _
i rodzaju." MHoro KHHF.
(KynHa, noKynaa)
1. Baepa Kain ,qon ro '■ . HeMeUKMM_F13blK.
6. B 3tom roAy A htoh (kupił) tom khhth.
A. yqpm; , . B.y<jiwaa. C. yMHJlH .
(noKynaa, Kynna)
2. kleaH . ¿BOH 30HTHK. 7. Maivia (k u p iła )_____________ c b 6>kmh xaeó.
A. noTepsviM B. noTepaaa C. noTepaa (KynUaa, nonynaaa)
8. MaabHHK floaro (rozw iązyw ał)________________ __
3. Baępa BeaejboM _ _ _ _ _ _ oaeHb xoaoAHO.
KpoccBopfl.
A. CTaji ; B. CTa/in ■■ . C. CTaao
(pewna, peiuaa)
4; 3 mmoh Mbi b ropax. 9. rieTH (rozw iązał) • . ćaowHyio 3aflaqy.
A. OTflbixaaH B , OTflbixaaa ■C. otflbixan
. (peiuaa, pewna)
10. A hh a (zdecydow ała)___________ n03BOHMTb
Ceprero.
(pewaaa, pewnaa)
IPolt Uzupełnij zdania. Czasowniki podane
11. HaTauua ywe (posprzątała)___ CBOtO
w nawiasie zastosuj w odpowiedniej
formie czasu przeszłego. KOMHaTy.

(yópaaa, yónpaaa)
1. flaBea Aoaro (peiuaTb)__________ ypoKM. 12. TaMapa Tpn Maca (sprzątała)
2. O h (peaiMTb)___________ Bce' caowHbie 3aflaHH- KBapTMpy.
3. OóbmHO nana .(noKynarb)________ ra3eTbi. (yópaaa, yónpaaa)
4. CeroflHa Mbi (KyriMTb)__________ ra3eTbi.
5. PoflHTean Bcer/ia (noHMMaTb) _ _ _ _ _ cbohd
flOMb.
6. Bbi Hac He (noHHTb) ________ . 10A Uzupełnij zdania. Czasowniki podane
w nawiasie zastosuj w odpowiedniej
7. Oto Bbi (B3HTb)________ moio pyqny?
formie czasu przeszłego.
8. Mbi HMMero He (ópaTb) _
9. Oieu floaro (roBopHTb) C CblHOM. 1. Mbi eme HMMero He (ecTbl
10. C hh (cKa3aTb) . . omy npaBfly. 2. fleTM (c-becTb)______ óyTepópoAbi.
3. MaabMMK (HaPiTM)___ _ Ha yamie MOHeTy.
4. Ho Aopore ao m o Pi MaMa (3aPiTM)___
b Mara3MH.
J. Wybierz odpowiedni czasownik 5. YMMTeab (bomtm) ____________ b naacc.
i uzupełnij zdania.

OTKyaa Tb] (w ziąłeś) B3H H OTy KHHry?

(s3 aa, ópaa) W pisz czasownik ce crb lub cbecTb
w odpowiedniej form ie czasu przeszłego.
1. TaMapa (pisała) COHMHeHkte.
(nMcaaa, Hanncana) 1. P e ó n T a ____ . Bce óyTepópoAbi.
2. O Ha (n ap isała)________ . COHMHeHHe B flBe 2. n e m _______ .ABaaóaoKa.
CTpaHHLibl. ■ 3. B a ó y iiJ K a _ b Kpecao..
(nncaaa, Hanncana) 4. fleTM ______ _ KOHCfieTbl.
YMHTeabHHUa XopOLUO (rozum iała) : 5. A h t o h _____ 3a CToa.
npoóaeMbi c b o m x yMeHMKOB. 6. O h ___________ Tapeany cyna.
(noHaaa, noHMMaaa) 7. noflpyrM ' Ha CKaMePiKy.
yaeHHKM He (zrozum ieli)_______ _ _ _ npaBHao. 8 : KaTH m B e p a . M opow eH oe.
(noHHMaan, rioHaaH) 9. HaTawa . KycoK TopTa.

www.wsip.com.pl 33
 f ......................................................... ^
- Mniua, Haiua «aH apełiKa Kyqa-To
MCMe3/ia (znikła)l
- CipaHHO (dziwne), riHTb MMHyT
Ha3afl ft ee nbliiecoCM Jl (odkurzałem )
m OHa óbrna Ha Mecie.

W języku rosyjskim znak tw ardy (t») pełni funkcję rozdzielającą. Piszemy go po przedrostku zakończo­
nym na tw ardą spółgłoskę i przed samogłoską jo to w a n ą (e , e , tt).

Porównaj: przedrostek samogłoska

na tw ardą spółgłoskę jotow ana

i/' 4^
oh en — c ~f- ~b -¡-en — ¡5»- c"ben
oh exan — nofl 1> —f- exan — $>- no£fbexan

ale: o h exan no exan noexan

m
I To warto wiedzieć
83 W rodzaju żeńskim czasu przeszłego czasownik óbiTb m a akcent na końcówce. W rodzaju nijakim
oraz w liczbie mnogiej czasu ,przeszłego czasownik óbiTb m a akcent na temacie.

.Ó biTb (być)

>P Im
H, Tb , OH ÓblJI Mbl
H, Tbl, o h ś ówna Bbl . óńnm ■
OHÓ ÓblJIO OHń

akcent w czasie przeszłym m ają także n astęp u jące czasow nik

1 B3HTb (w ziąć) B3HJ1 B3Hna B3HJ10 B3HTIH

j flaTb '( d a ć )' mn , iiana flano ¿tanu
i HiMTb (zyć) >Knn MtM/ia mmo Mtkinn
! łKjgSTfa, '(czekać) >Hflan >Kflanś waano. >Kflann
i lilHTb, (p ić) ' mn nm a niłno nPinM
i cnaTb (spać) 1 cnan cnana cnąno cnanw

W rodzaju żeńskim czasu przeszłego czasownika ÓbiTb, występującego z przeczeniem H e, akcent pada
na końcówkę. W rodzaju męskim i nijakim, a także w liczbie mnogiej, akcent p ad a,na He, np.: He
óbm, hś óbina, He óbino, h ś óbinn.

34 Dział 1 Czasownik
 ■ Przeczytaj dialog. Czasowniki podane Przeczytaj. Czasowniki podane
w nawiasie zastosuj w odpowiedniej w nawiasie zastosuj w odpowiedniej
formie czasu przeszłego. formie czasu przeszłego.

TaHn, Bepa, Bbi ywe (nooóeflatb). a) flB e óynoMKM

HeT, ivlaMa. Mbi em e HHMero He (e d b ) _ _____
Tloe3fl (OCtaHOBMTbCH) _______ Ha ManeHbKOM
flo M e M y ? ,v
CTaHLIMH. flaCCa>KHp. (nOCMOTpeTb)_______________ __
Mbl TOflbKO HTO (npMMTM)_________ flOMOM.
B 0KH0 M (yBHfleTb) ___________ >KeHL14HHy, KOTOpan
A Kyqa Bbi (xoflHTb) ? V. . (npoflaBaTb) _ _ _ _ _ _ óynoHKH. OH a (cTORTb)
■nocne ypbKOB Mbi (3aPiTM) ; B ÓMÓJIMOTeky.
" .________________ flOBonbHO flaneno o t saroHa,
a nacca>Knp He. (xoTeTb) __________________ hath 3a
óynoHKaMH caM. Oh (no3BaTb) ManbMHKa.
m i W pisz znak twardy, jeśli je st to KOTopbifi (rynRTb) __________ no nnaict>opMe, m
konieczne. (cnpocMTb) . ero, cKonbKO ctoht óynoHKa.
MywHHHa (flam ) _ _ _ _ _ _ ManbHu«y fleH er Ha flBe .
1. iłem c em B c e rójiokh.
óynoHKH h (cK a3 atb )___________ :
2. fle flyu iK a c en b Kpecno.
- Bo3bMM otm fleHbrM h Kynn, nowanyHCTa, flB e
3. B aBrycTe Mbi no efleM b flepeBHio k Tere.
óynoHKH - MHe u ceóe.
4. Bbi no e,qeTe Ha MamMHe mam Ha noe3fle?
Mepe3 HecKoribKO MHHyt ManbHHK (BepHyTbCR)
5. Mnaia c, exan Ha caHOHKax c ropKH.
_______________ . O h c anneTHTOM ( e c i b ) ____________'
6. Koraa Bbi non ' enete k HaM?
óynoHKy. ManbHHK (0TflaTb)________ .naccawnpy
cflany (resztę) u (0Ka3aTb)__________
- K cowaneHMio, TaM (óbirn)_____ TOflbKO
Oznacz akcent w wyróżnionych formach
oflHa óynoHKa.
czasowników.

1. Bnepa Mbi óbinn b necy.

2. TaM 6bi.no OMeHb npHRTHO.
3. C B e m a H a 6bina-3a rpaHMuePi.
4. Mbi em e He 6binn b M ocK Be.
5. Kam em e m m rm He óbina b LiMpne.
6. Bnepa HDpbi He 6bino b LUKone. b) CaMbiii BeceflbiH aHeKflOT

OflHH MHwenep (nonyMHtb)___ KBaptMpy

b h o bo m paPioHe ropofla Ha TpHHafluaTOM OTawe.
Ill.r. Oznacz akcent w wyróżnionych formach O h (peiuHTb) ________ noKa3aib ee flpyry. K flOMy
czasowników.
Apy3bfl (nofl-bexaTb)_________ _ na MaiuMHe.

1. Bepa B3ana KapaHflam. flpy3bn (bohtm) B flOM H (ySHatb)

2. Mbl B3HflH KHMTM B ÓHÓnMOTeKe. ___________ , HTO JlMCjJT (winda) He paÓOTaeT.
3. flpy3bH n a m lleTe noKaTam ca Ha Benocnnefle. Hy>KHo (óbiTb) ■ Hflm H aBepx nemKOM.

4. M a m flana flonepM xopouuMPi coBeT. flp y3 ba (p e m m b ) matm MeflneHHO h

5. B cr ceMbn wnna flpywHO. paccKa3biBaTb Becenbie aHeKflOTbi. K o rfla ohh

6. PaHbLue Mbi łHMnu b Heóo.nbLuoPi flepeBHe. (nOflOMTM)____________ K ABepM KBapTMpbl, MHweHep

7. Mbi flonro Mmnn TpaMBaa. (c K a 3 a T b )____________ :

8. Y BXOfla b TeąTp noflpyra naiana TaMapy. - A cePiMac r paccKawy Teóe caMbiPi BecenbiPi
9. Kam cnana cnoKoPiHo. aHeKflor r (ocTaBMTb) _________ ; kjii-oH o t

10. B fleBFiTb nacoB fletu ywe criann. KBapTMpbl BHM3y (na dok), B MaLJJMHe.

I I H er iraiKOM ntwiiw, mtoó mena, na

www.wsip.com.pl 35
w s - .
M To warto wiedzieć
■Czasowniki zakończone na -c t h (-ś t h ), -4b w rodzaju męskim iczby pojedynczej czasu przeszłego..
nie m a ją -n: ..

Bezokolicznik Liczba pojedyncza Liczba

,-CTM (-3TM );-M b, * rodzaj męski rodzaj żeński... ■
; rodzaj nijaki mnoga.........

( ’ H e c ifł (nieść) < Hec HecJSa H e c JIó H ecJlH

i p a c tń (rosnąć) -, poc p o c iła pocJTló pocJTlń
B e s rń (wieźć) BÓ3 B e 3 lla Be3H ó; Be3n ń
i ''JlŚMb (położyćsię) " , ' " ner n e r lla n e r lló n e rilń
, , nemb (piec) i, neK n e n ila nen n ó n e n liń
MOHb (m óc)' Mor M o rfla M o rfló . M o rJIń

N iektóre czasowniki zakończone na -Hytb w farm ie rodzaju mcęskiego liczby:pojedynczej nie m ają -j i
i we wszystkich fo rm a c h czasu przeszłego tra c ą przyrostek -Hy-

‘ Bezokolicznik Liczba pojedyncza Liczba.

r -HYr ■ ' rodzaj męski rodzaj żeński rodzaj nijaki mnoga

i MÓKHyTb (m oknąć) j ■' , _ MOK . ; M Ó K Jla mókU o . MÓKflM

i Mep3Hy5
Tb (m arznąć) ,< Mep.3' M ep3Ha M ep3flo Mep3llM
r npHBÓKHyTb (przyzw yczaićsię)1 npMBlślK npM BńKfla npMBńKJillo , npMBńKllM ,

Zasada ta nie dotyczy czasowników dokonanych na -HyTb, oznaczających jed n ok ro tn ość i momental-
ność czynności. Czasowniki te tworzą form y czasu przeszłego w sposób regularny, np.: .

i- KpkiKHyTb (krzyknąć) KpiźlKHyll KpńKHyHa KpiłKHyJlo KpkiKHyjriH

, CBkiCTHyib (świsnąć, gwizdnąć)t CBńCTHyn CBńcTH yna CBńCTHyflO CBkiCTHyJlH •

Form y czasu przeszłego tw o rz ą w sposób niereg ularn y czasownik i z -epe-:

Bezokolicznik > ( <, >' ,r Liczba pojedyncza - Liczba

’ , -EPE- rodzaj męski rodzaj żeński : rodzaj nijaki mnoga

! < „ 3anepŚTb '(zam knąć) ' - 3anep a a n e p lla 3anepflo 3anepjriM

- T ep e f b (trzeć) “ v 1 \ \ rep t e p f la ’ . Tęp iło TepflM
. ^wiep y M e p fla , : ^M epfió yM epJlM \

36 Dział li Czasownik
t f l Połącz logicznie zdania i uzupełnij 2. Ohm npMBe3Jin HaM cyBeH H pbi.
okienka.
Oh

1. H araiua cnaTb nodziHO. ■ 3. HHHa noMorna CBoePi ceorpe.-

2. A htoh cnaTb b Mac hohm.

BoaT

3. O ieu .ABepb Ha ktiiom. 4. T a M a p a OTHecna k h h th b ÓHÓnHOTeKy.

4. Bbl OflflTb He łO p a .
KBaDTMpbl.
5. E o p h CTapyujKe bomth b aBTOóyc. 5.. Mbl OTBe3/lM 3H3K0MblX Ha BOK3a/l.

6. UeTH A h to h
MaiepM npnroTOBMTb oóea.
6. Bbi no3flHO nem u cnaTb.
A. ner
Bophc
B. 3anep/iM
7. MaMa Tepna xpeH Ha Tepne.
C. noMornM
liana
D. noMor
8. Bbl npHBbIKJIH paHO BCTaBaTb.
E. nem a
A nem a .
F. 3anep
9- TaHH 3anepna flBep b C Bo e fi KOMHaTbi.
KOpa
1. £ 2. 3. 4. 5. 6.
10. 3a ro fl Kain oMeHb B b ip ocna.
3a rozt flein .

111» W pi sz literę c lub cn.

1. Ha K/iyMÓe po, m UBeTbi.

2. O kojio Hainero flOMa po a óepS3a, 11.4» Uzupełnij zdania. Czasowniki podane
3. TaM po CTapbifi ¿¡yó. w nawiasie zastosuj w odpowiedniej
formie czasu przeszłego.
4. Mmua npHHe a o m o Pi óonbHoro ewa.
5. GaóyiDKa npHHe a BHyny noflapKH. 1. B,qoab floporki (pacTH) ■ flepeBbn.
2. Xo3flPiKa (McneMb) nnpor.
3. A h t o h (BbiMOKHyTb) noa flowfleM.

1 0 « Uzupełnij według wzoru. 4. B KaKOM rofly (yM epeTb) ______________ s t o t noaT?

5. HHHa (oTHecTM)_________________ wypHaabi

TaHH He Morjia noexaTb na OKCKypcmo.
noflpyre. .
Bhth He Mor noexaTb Ha OKCKypckito.
6. Mbl He (MOHb)___________ cnpaBMTbcfl C 3T0M
1. Mbl BblMOKJIH flO HMTKH. 3aflaHePi.
C e p re n ______ ’__________________ _______ 7. TaM apa (3anepeTb) _ _ _ _ _ K O Luny b My/iaHe.

L 1 LUar enepefl - suar k noóejie.

www.wsip.com.pl 37
 BcTpeMatoTCH flBa ąpyra.
- HeM Tbi Tenepb 3aHMiwaeiubCH?
- Bbidynaio b Kupne. HoMep Ha3biBaeTca
„OflMH Ha OflMH C flMKHM JlbBOM” .
- A Tbl He ÓOHLUbCB?
- HeT, He óorocb. Beąb (przecież) neB - s to h.

Czas teraźniejszy Czas przeszły

!p Im Ip Im .

■■ ......... a o ą e B a io c b
-■ Mbl o ą e B ś e M c a H, Tbl, OH. o ą eB an ca Mbl
Tbl oąeBaeLUbca Bbl o fle B á e ie c b a, Tbi, OHa o ą eB an acb Bbl “ OfleBanncb
OH, OHÉ, OHÓ o ą e B aeT ca OHpl ofleBáhOTCR OHO oąeB an o cb OHfl

Czas przyszły prosty Czas przeszły

* P ............ Im ............ ' V — " ...Im

o ą śH ycb Mbl OflŚHeMca H, Tbl, OH OflériCH Mbl Pk

.Tbl oąŚH eujbca Bbl oąŚHeTecb a, Tbi, o h ś ofléaacb Bbl > OflÓ/lHCb
OH, OHŚ, OHÓ oąŚH eTca OHń oąŚHyTca . oh ó ofléaocb ohPi )

i To warto wiedzieć
I Polskiej partykule zwrotnej się w języku rosyjskim od p o w ia d a -ca lub -Cb.
Partykułę zwrotną -ca pisze się po spółgłosce, np. oh o ą e B a e T c a .
.Partykułę zwrotną TĆbipisze się po sam ogłosce, np. a o fleB ałO cb .

( SPÓŁGŁOSKA
s ię
( SAMOGŁOSKA ) -f- (|

Uw aga!
Partyku łę z w ro tn ą -CHjlub -cb w czasownikach rosyjskich pisze się zawsze.łącznie (p o łstó
zawsze od d zielnie). ■.■•'U;. ■ v u

K ola ubiera się. Ubieram 'isięśiyw

Kona OfleBaeTca. fl oąeBatocb.

38 Dział 1. Czasownik
 KoMy Tbi yjib ió a e w b C F i,
aoporaa?

12.1. W pisz -cm lub -cb. 11.4. Przeczytaj dialog. W pisz -cfl lub -cb.

1. FI VBJieKaK3 My3blKOM. - HeM Tbi yBaeKaeiab ?

2. HeM Tbi 3aHHMaeiiib .? - FI y B Jie K a io . cnopTOM.
- A KaKMM BHflOM CnopTa Tbi 3aHMMaeUJb ?
3. Bbi aaBHO riapenucbiBaeTe ?
- R 3 aH M M aK ) B o neM Ó o nO M m óacKeTÓ onoM ,
4. Koiviy Bbi yabióaeie' ?
a 3MMOH H 3aHHM3IO Tlbl>KHblM C n o p T O M .
5. C KeM OHH 3flOpOBaiOT ? .
A MeM Tbi yBneKaeiub ?
6. PeÓHTa paflyroT KaHHKynaM.
- R yB/iet<aK>_ MTem-ieM khmt.
7. fleTF) yBJienaeT nbi>KHbiM cnopTOM.
- MHTepecHO.

12.2» W pisz -CB lub -Cb. U . Przeczytaj anegdotę i w pisz -ca lub -et.

1. flocne uiKoribi fleTH naTariM HaponnKax. ManeHbKHPi Kocta cnpaiUMBaeT nany:

2. A htoh 3anncaa b óacceńH. - Flana, rae Tbi poflH/i ?
3. BpaT TaHM Towe ynna. b sto Pi oiKone. - R poann b MocKBe, - OTBenaeT nana.

4. Bnepa Mbi no3HaKOMMnH c ópaTOM KaTM. - A rae posuną MaMa?

5. Hae ohh BCTpeTHriH. ? - MaMa pomna b KneBe.

6. Koma Bbi poflHjm ? - A rae p o m n a?

7. HHHa oópaTM/ia 3a coBeTOM k yMHTeabHHue. -Tbi poflM/i . b CaHKT-fleTepóypre,

- A KaK Mbl BCTpeTMaM ?

W pisz partykułę zw rotną tam, gdzie to 12.(1. W pisz czasownik ym m Tbcm lub ymmTb
konieczne. w odpowiedniej formie czasu
teraźniejszego.
fleTH n p o c b in a e r paHHHM yT p oM h óbicTpo

no/jHHMaeT . ReTH 3aHHMaeT cnopTOM, 1. HaTama___ b nHLiee.

noeTOMy oh 3aKaaHeT . Kawraoe yTpo FleTfi 2. T b o Pi ópaT_ mjih paóoTaeT?
fleaaeT 3apaflKy u npHHHMaeT xono,flHbiH 3. r io a p y r H _ ananor.
aytu. floTOM oh BbiTHpaet h o / je B a e r . Flocne 4. CeMHac Mbl CTMXM.
LUKonbi oh TpeHHpyeT b cn o p T 3 an e, a BenepoM 5. TaHR __ _ XOpOLUO.

oh ó e ra e T no annenM napKa._ 6. M bi __ pyCCKHH H3blK.

He HaMyyMUJbca, TaK n e 'Hay&łHUibcii.

www.wsip.com.pl 39
 Mto Tbi BHflen b o GHe?
H to a 3aójiyAMJica (zabłądziłem ), a noroM
Dymne Tbi cKaw u, Mawia.
Ho eeflb ™ BHflen co h, a He h!
Ho Mbi saÓJiyflMiiHCb BMecTe!

11warto wiedzieć
Nie wszystkim czasownikom rosyjskim z p a rty k u łą -ca (- c b ) o.dpowi j ą w j ęzy k u .po Iski m czasown iki
zwrotne, np.:

B 0 3 B p a m aT b ca wracać HafleriTbCH .. liczyć, m ieć nadzieję

ÓopÓTbCR walczyć HaMepeBaTbCR zmierzać, m ieć zam iar
ropflriTbca być dumnym ny>KflaTbca potrzebować '■
3aó/iyflMtbca zabłądzić nepeniicbiBaTbca korespondować
M3BMHMTbCR przeprosić . CaflMTbĆH siadać
KycaT bca kąsać, gryźć coM HeBaibca wątpić
MMŚTbea mknąć TpeHMpOBaTbCH trenować

Nie wszystkim polskim czasownikom zwrotnym o d p o w ia d a ją w języku rosyjskim czasowniki z p arty­

kułą -ca (-cb ), np.: i'.'- ;

flpywmb przyjaźnić się COCTOŚTb H3 - składać się z

KpaCHŚTb czerwienić się cneLIJHTb j — spieszyć się
ona3flbisaTb spóźniać się yHI^ITb (MTO?) uczyć się (czego?)
nepeexaTb przeprowadzić się

40
Dział; t. Czasownik
 Z-"
Tbi. o n a m ono3,naxi (spóźniłeśsię) n a y p o K
np ocT m ę, h npocna/i-.' :
Kani Tbi u aoMa cnnnib?

Przeczytaj zdania. W pisz znak i/tylko 133. W yrazy podane w nawiasach

przy czasownikach, którym nie przetłumacz na język rosyjski.
odpow iadają polskie czasowniki zwrotne.
1. TaHa HMKOrfla He (spóźnia się) __________ _
ę®* Kawfloe yipo flem TpeHMpyeTca. V Ha ypoKH..

HaTauia yBTieHaeTca My3biKoPi. 2. yaeHMKH BXO,qaT B miacc H (siad ają) __ _______ __

Ha cbom MecTa.
1. MawHHbi n/maTca no moctobom . 3. Ahb (koresponduje) _ _ ______________ C nOflpyrOH
H3 MoCKBbl.
2. Cama u HDpa nepenncbiBaK)Tcn.
4. C KeM Tbl (przyjaźnisz s ię ) '________ ?
3. nem u B uta yaaTCR b oahom niKOJie.
5. H3 CKOJibKHX aeaoBeK (składa się) ____________
4. Kam óohtch coóaK. Baiua ceMba?
5. Peófrra 3a6iiyAMJiHCb b hobom 6. B KOTopoM aacy Tbi oóbiaHO (wracasz)
paPioHe ropowa. ' M3 LUKO/lbl?

6. YneHHKM caflHTca Ha cbom Mecra. 7. AHflpePi (tren u je)_________ |______ KaJKflblPi fleHb.
8. y aac KOMnac, noeTowiy Mbi He (zabłądzim y)
___________ B necy.

.1 . Przeczytaj zdania. W pisz znak -f~ tylko

przy czasownikach, którym odpowiadają
polskie czasowniki zwrotne.
• tSA a W p i S Z -Cf7 lu b -Cb t a m , g d z i e t o k o n i e c z n e .

m * BMTFl OÓblHHO ÓeKiHT B LUKOny.

1. H o B a a K Bapm pa KoBaneBbix c o c t o h t ___
Oh MacTO ona3flbiBaeT Ha ypoKH. M3 T p e X KOMHaT.
2.. Mbi noMaann Ha BOK3a/i.
1. CeMbH KoBaneBbix c o c t o h t H3 nam
3. TOBapHLUM B03BpamaK3T C 3KCKypCMH.
ae/ioBeK.
4. H aiam a u KnaBa flpywaT noaTM nam nei.
2. YMeHHK ctom t y aockm .
5. Cpa3y nocne oóeaa h cawy. 3a ypoKH.
3. Kona wmb§t b P occmm. 6 . Bopa TpeHnpyeT KawflbiPi fleHb.
7. C e p e w a aacTO ona3flbiBaeT Ha nepBbin ypon.
4. Oh apywMT c Ma/ibHHKOM M3 flonbuJM.
8. C KeM Bbi n epenncbiBaeT e ?
5. Mbl CMOTpMM HHTepeCHblPi Ct>MJ1 bM.
9. Bpaa óopon 3a WH3Hb óonbHoro.
6. TaHa nacto KpacHeet. 10. fl HaaeKD Ha Moero ó p ata .

{■
•-'TT n
U I Ha omMÓKax ymaTcs.

www.wsip.com.pl 41
 Ż A P A M iĘT A J! .
W bezokolicznikach zakończonych na -Tb zawsze piszemy znak miękki ( b ) na końcu wyrazu po T, np.

mto flenatb? MMTŚTb m o caenaTb? npommaTb

3Przy tworzeniu tzw. czasowników zwrotnych do bezokolicznika dodajemy cząstkę.-ca (po spółgłosce).;
nP- ■' v ’y
mo flśnaTb? ■3aHMMśTbCFI

i W 3. osobie liczby pojedynczej i 3. osobie liczby mnogiej czasowników czasu teraźniejszego n ig d y nie
p isz e m y znaku miękkiego na końcu wyrazu po, t, np.

o h (o h ś ) noMoraET OHń noMorałOT

o h (oH a) źaHHMaETCfl oHń 3aHMMaK)TCR

U w a ga! .
I Jak już wiemy, bezokolicznik odpowiada, na pytanie: mto fle jia fb ? (co robić?), m o cienaTb? (co.zrobić? ) . ; :

i Czasowniki w 3. osobie liczby pojedynczej i liczby mnogiej czasu teraźniejszego odpowiadają ńa

pytania: mo oh (oHa; o h o ) n e n a e i? (co on/ona/ono ro b i?), mo ohh aeaaiOT? (co oni ro b ą ?).
i Czasowniki w 3. osobie liczby pojedynczej i liczby mnogiej czasu przyszłego prostego odpowiadają
na pytania: mo o h (oHa, o h o ) cflenaeT1 (co on/ona/ono zrobi?), mo ohm c/jenawi? (co oni zrobią?).
3Zadając te pytania, można bardzo łatwo odróżnić bezokolicznik od 3. osoby liczby pojedynczej
i 3. osoby liczby mnogiej.

Porównaj: ś flenaTb
» ¡M S ?
mo oh (o h ś ) fle Jia e T ? - co on (ona) robi? OH (OHŚ) MMTŚET - on (ona) czyta
MTO OHŚ A Ó n atO T ? - co oni (one) robią? OHŚ MHTŚHOT- o n i (one) czytają

mmmmmm
MTO OH (OHŚ) C flŚ Jia e T ? - co on (ona) zrobi? OH (OHŚ) npOMMTŚET - on (ona) przeczyta
MTO OHŚ C R Ó n am r? — co oni (one) zrobią? OHŚ npOMMTŚKDT - oni (one) przeczytają

sm •. . .
W To warto wiedzieć .
Bezokolicznika używamy:
□ Do tworzenia czasu przyszłego złożonego, np.: FI óyjgy riHcaTb. O h 6yfleT MHTaTb.
O Z czasownikami: XOTeTb (chcieć), ym eT h (u m ieć),MOMb(m óc), /noÓHTb (/wfc/ć},rCOÓH|paTbCH (zam ierzać), j,
CTŚTb (zacżąć), HaMHHaTb (zaczynać), HflTM (is ć);x O R m b (chodzić), COBeTOBaTb (radzić), npOCMTb n p:j
FI jiK)6nK> MMTaTb. Ky/ia Bbi coówpaeTecb noexaTb /ibtom? fl coseTyto sawi noexaTb u a o3epa. .

□ Z 'przymiotu ikam i w fo rm ie krótszej: n o n m e H (powinien), H aiw epe«. (zam ierzaj, PÓ H Sa H (jest obowiązany),:
np.: O h ApaweH cflśTb. 3K3aMeH. Bbi oÓH3anbi yMMTbca.

□ W zdaniach bezpod.miotowych z przysłówkami: n aR o lH ym H O .(tiz:eb a), 'M pm H p:(rnożna,;w plnó), H & n ^ in ;j;
(nie można, nie wolno), R Ó n m eH (powinien), pafl (gotów, rad ,chętnie), np.::; ( ( P j , 'P y
. Teóe HywHO ymmbCfl. Hą ypo«ax Heńb3a pa3roBąpMBąTb. FI .paAmąc BHąŚTbC j

42 Dział 1. Czasownik
 1 i’J±.fjV'"J y J 1i fJ 'l

141 Przeczytaj pytania. W pisz -r lub -Tb. 6. Baca jiioó ht cnymarb #>Ka3.
: E r o TOBapMiu , poK-My3biKy.
1. Mto m o ó m f le n a T b Ahtoh?, Oh jtoómt ćnyma^
t JlKDÓa XOpOLUO yMMTCH.
lyiysbiKy; /
Bopa CTan xopoujo _______________ .
2. Mto aeriaeT- HHHa? Ona yaM McropMto.
8. K/iaBa ecT m hoto OBOinePi.
3. Mto flonwen cfleaaTb He™ ? O h aonwen
Bpaa nocoBeioBan HaTarne
CKa3a npaBijy.
M H o ro oBou4en. .
4. M to cflenaioT TOBapMLUH? O hh 3anHiuy ca
b ÓaccePiH.

P rzeczytaj teksty. W p is z -T lub -Tb.

a) HyłHHO ywie OTjbixa

W pisz odpowiednią form ę czasownika.

W r YMeHMKM MMTaiOT p aC C K a3 .
HywHO yMe m xopoino paóoTa , h xopoujo
■ (H H Taet, MMTaTb, M H TaKJT) oT#bixa . OTflbixa mowho no-pa3HOMy. 0 # hm
#tOÓH_ HMTa:__ KHMTM mjim npocMaTpMBa___
1. Tawiapa npeKpacHo____ Ha cKpmiKe.
wypHartbi, apyrne npeflnoMMTato cnyiua
(MrpaeT, MrpatOT, nrpaTb)
My3biKy, cMOTpe . TeneBM3op m/im Mrpa b

2. fletH He x o t h t _ _ KOMnbioTepHbie Mrpbi.

(criHT, cnaTb, ctimt) OflHaKO Haflo noMHM , mto no/ie3HO OT#bixa___
Ha CBeweM B03#yxe. MHoroe atoóa ririaBa ,
3. Kata aacTO Mawie Ha KyxHe.
nrpa b cftyTÓoji m# m naTa ca Ha Be#ocMne#e.
(n o M o ra to T , n o M o r a e T , n o M o ra T b )
3mmom mowho TpeHMpoBa ca b cnopT3aae m u
4. il o n e M y Tbi He x o M e u jb ________ C H3M M ? 3anMca ca b ÓaccePiH. noae3HO Tatowe KaTa_ ca
(iipy>KHTb, flpywMT, flp y w a i) Ha KOHbKax, caHKax, abi>wax.

5. MaMaTawiapbi CnopT m paflocTHbifi OTflbix noMorato

co BKyCOM.
(o fle B a e T c a , ofleBaKDTCH, ofleBaT b cfl)
yKpen/ia' m t-iaKantiMBa cM/ibi.

6. Mbi jiioómm ' (JiHJibMbi ywaca.

b) LieJlb MH3HH
(CM O TpeTb, CMOTpHT, CMOTpMT) .
B mth MeMTae ; cTa nyTeujecTBeHHMKOM.
O h xOMe OTKpbiBa to , MTO.euie hm ko My

Pźt&e Przekształć zdania w edług wzoru. HeM3BeCTHO, >KM CpeflM #MKMX HapOflOB, .
noMora mm . O h xoae Haxo#M eme
^ Mbi ywe HaMHHaen/i roTOBHTbca k 3K3aMeHy. HeBeflOMbie nyTM m Bce cbom 3HaHMa rtepe#aBa__
Ohm y>ne roTOBHTca k 3K3aMeHy..
ApyrMM ntoflHM.. ' .

1. HDpa peuiaeT KpoccBopfl. B mth noHMMae , mto nyTemecTBeHHMK floaweH

Oh jiioómt__________ _ _ K p o c c B o p flb i. 6bl 3flOpOBblM, BblHOCTIMBblM M MHOTO 3Ha .

2. TaMapa HanmjueT nM C b M o rtoflpyre. O h noHHMae_ , mto Ha#o 3apaHee BbipaóoTa

Ahtoh peujM/i ______ rtMCbMO a p y r y . b ceó e Bce KaaecTBa, Heoóxo#MMbie ##a

3. KDpa coÓMpaeTcn noexaTb 3a ropo,q. nyTeiuecTBeHHMKa. B mth óepe óyMary

Caiua Towe________________ 3a ropo#. m 3anMCbtBae cbom nrtaH:

■4. HaTaiua ym-rr H eM epKM M H3biK. 1. 3aHMMą ca cnopTOM m Banana. cBoe Te/ió.
B b l flO JIW H bl _________ H3blKM. 2. 3a ro# npoMMTa naTb#ecaT khmt.

5. K3pa óyaeT 3aHHMarbCH c n o p T O M . 3. M3yaa_ aHmMMCKMPt H3biK Tan, MTOóbt Mepe3 roa

Kona m fieTH # a B H o _____________ cn o p T O M . yw e MMTa co caoBapeM aHmMMCKMe khmtm.

r p a iw o T e B c e r fla n p M r o flM T c s .

wwvv.wsip.com.pi 43
 Czas teraźniejszy Czas przyszły prosty

flMTb (pić) BbinMTfa (\vypić)

IR. im Ip Im
R nbto Mbi nbeM R BÓnbHD Mb) BŚmbeM
Tbi nbeujb Bbi nbeTe Tbi BńnbeLUb Bbi b ś i n b eie

OH, OHŚ, OHÓ nbeT OHM nbHDT OH, OHŚ, OHÓ BńnbeT OHń BńnbKDT

ZAPAM IĘTAJ! . •■••. :

W czasownikach: ÓMTb (b ić), BMTb (w ić), JM T h (la ć), riMTI» (p ić), m m h (szyć) i utworzonych od nich (np.
yÓMTb, CBMTb, HanMTb, BbiriMTb, cujMTb) znak miękki rozdzielający piszemy przed końcówką we
wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej czasu teraźniejszego (przyszłego prostego), j ^

U w aga!
Znale miękki rozdzielający oddziela spółgłoskę od samogłoski jotowanej. W mowie spółgłoskę,
wyraźnie oddziela od samogłoski jotowanej dźwięk [j], np. .

spółgłoska samogłoska jotowana

V sU
fi nbu© FI n b l©
wymowa: [p ju ]
■ f
znak miękki rozdzielający

W Beźókóiicźhikach z ak ończonych n a - fb ’zawsze piszem y znale miękki (b j na końcu w yrazu po r. Znale

miękki pełni tu .funkcję g ra m a ty cz n ą , tzrt. wskazuje n a fo rm ę g ram atyczn ą wyrazu.; W tym w yp ad ku ,
wskazuje on na form ę bezokolicznika, np.

W 2. osobie, liczby pojedynczej czasu teraźniejszego (przyszłego prostego) na końcu wyrazu po uli
zawsze piszemy znale .miękki (b ). Znak miękki pełni tu funkcję, gramatyczną, tzn. wskazuje na formę
gramatyczną.wyrazu. W tym wypadku wskazuje on na formę 2. osoby liczby pojedynczej czasowników
czasu teraźniejszego (przyszłego prostego), np.

W formach czasu przeszłego czasowników 6 m h (b ić ), BMTb (w ić), JiMTb (la ć), nMTb (p ić ), ŁŁIMT¡3!( szyć) o raz
czasowników utworzonych od nich znaku miękkiego nie piszem y.' .

Czas przeszły

(pić) BblflMTb (w ypić)

'P Im Im
n, Tbi, oh nnn Mbi a, Tbi, oh Bbinnn Mbi Y
a', Tbi, ó h ś nM/ia Bbi nm k a, Tbi, o h ś BbinMna Bbi > BbinMJIM
ohó nnno ohm ohó Bbinano OHM )

44 Dział 1. Czasownik
 I. U J i L r k :i ■'r - U Z'

W podanych formach czasowników jedną 15.4«Uzupełnij zdania, wybierając odpowiedni

linią podkreśl znak miękki w funkcji czasownik.
rozdzielającej, a dwiem a liniami—•
W * HMHa noeT n e c e H K y .
]i gramatycznej.
(ftber, noeT)'

BHTb: fl.BfclÓ, Tbl BbeLUb, OH BbeT, Mbl BbeM, 1. M b i MaPi C TIM M OHOM .
Bbl BbeTe, OHM BbKDT (n o e M , nbeM )
ÓMTb.: fl ÓbKD, Tbl ÓbOLLIb, OH ÓbBT, Mb! Ób§M, 2. K t o ' 3 T y ó a / i/ ia ,q y ?
Bbl Ób&re, OHM; ÓbKDT.
(n o e T , nbeT)
3. ManbMMKM_______ . nofl rMTapy.
(nbKDT, nOKDT)
15»2eUzupełnij zdania, wybierając odpowiedni
czasownik rosyjski.

Mbi (pijem y) m e w MMHepanbHyra BO,qy. [S-ttłT W yrazy podane w nawiasach

• (nHJiH, nbews). przetłumacz na język rosyjski i wpisz je.

1. Y tp o m klBaH (w ypił) _ABe MaiiiKM Kocfie. Mań 3 a B o e B aji MHom e cTpaHbi wmpa

(BbinbeT, Bbinna) B Ahitimm naPi (p iją ) nam e s c e ro c

2. H c yflOBonbCTBMeM (w ypiję) MaiiiKy caxapOM, MOnOKOM MTIM CJlMBKaMM (śm ietanką).
naro. B Coe,qMHeHHbix LLlTaTax AMepMKM npeflnoMMTaKDT
(nbto, Bbinbio) (w olą) (p ić ) _________ _■Kocfie. B 3anaflHoPi EBpone
3. MaMa (n a la ła )_________ . cyn b TapenKy. Mamę Bcero (p iją )___________ nepHbiM naPi. KnTaPiubi,
(HanbeT, nanma) nnoHUbi, apaóbi m MHorMe Hapoflbi MempanbHoPi
4. FI (n a le ję )_____ .Teóe HaiuKy naro. A3MM npeanoHMTaioT (pić) .___________ 3eneHbiPi HaPi.
(Hanbio, nonbio) TMÓeTUbi (p ija ) naPi c conbło, MacnoM
5. T e in (uszyje) _____ Hatauje nnaTbe. m MonoKOM. MaPi flna hhx He HanMTOK, a efla.
(L U b e T , C O L Ilb e T ) B POCCMM npMHHTO (bić) naPi c
6. fleTM (rozlały) __ _ . BOfly. BapeHbeM. A KaKoPi >ne Mapi ocoóeHHO BKycHbiPi?
(pa3onbiOT, pa3nMnM) KoHeMHO, naPi M3 pyccnoro caM O Bapa.
7. Macbi (b iją )_________flBeHafluatb.
(ÓblOT, ÓMJ1M)
riTMUbl (w iją) _ . cbom me3fla.
P.©« Podane niżej wyrazy wpisz
(BMTIM, BbKDT) w odpowiednie miejsce.

BbKDinePicFi, fibeTCH, nbioTCH, óbeT, BbinbeLUb, BbeTca

JleTowi b fle p e B H e

Uzupełnij według wzoru. Xopoujo neTOM b aepeBHe. BcTaHeuib yTpoM,

' M onoKa m BbiPifleiiib Ha nporyrmy.
fleTM (BbinMTb) B b in b K łT KOMnOT.
C ronyóoro Heóa_______ conHeHHbie nyMM.
1. TaMapa (LUMTb) . ceóe óny3Ky. B Heóe BbicoKO _ D K a B O p O H O K (skowronek),

2. H to Bbl (nMTb) _ 3BeHMT e ro neceHKa m ________ H a 3 e M n io .

3. Mbi (nMTb) ___ . ropnHMM HaM. B Tanyio wapKyKD norofly nymue oTnpaBMTbca
4. Tbl (Ha/IMTb)___ _ MHe nai-o? b nec. 3flecb npoxnaflHo mtmxo. H m (id ąc) no
5. Macbi (ÓMTb) _ _ nOTlHOHb. ____________TponMHKe (ścieżce) Tbl MOttCeiilb HaPiTM
6. fle B O M K M nOKDT n e e e H K M M (BMTb) ceóe qy,qecHoe MecTo, m e __ H3 3eMfiM
B eH K M . ktikdm (źródło) mBece.no cóeraeT no KaMHHM.

W h.Ę
’f i : O t oraa m sona juiioiiOM óbe?.

www.wsip.com.pl 45
 H Czasowniki w języku rosyjskim m ają trzy tryby: oznajmujący, rozkazujący i przypuszczający..

Tryb oznajmujący wskazuje na czynność,- która się odbyw a (FI MMTai-o K H M ry), będzie się odbyw ała
(fl npoHMTaio K H H ry ) lub odbyła się (Fi njDOMMTan K H H ry ). : -
Tryb rozkazujący zawiera polecenie wykonania czynności. Zachęcenie do wykonania czynności może.
mieć różne odcienie: .rozkazu, żądania, prośby, propozycji, rady. . ; ',
Tryb przypuszczający wskazuje na czynność, która się nie odbywa, Jecz przypuszczalnie może się
odbywać "k .. " ■'

mu' . \ ' ' . .-■

■■
ó
iSTo warto wiedzieć
B Zw racając się z poleceniem lub prośbą do jednej osoby, stosujemy czasownik w 2. osobie liczby
pojedynczej trybu rozkazującego. Zw racając się z poleceniem lub prośbą do kilku osób, stosujemy
czasownik w 2. osobie liczby mnogiej trybu rozkazującego.

-■ W języku rosyjskim tryb rozkazujący 2. osoby liczby mnogiej pełni także rolę form y grzecznościowej,
wtedy gdy zwracam y się z poleceniem lub prośbą do osoby, dorosłej albo m ało znanej, np. CnawHTe,
nowanyPiCTa! (Proszę, niech pan/pani powie!/ Proszę powiedzieć!).

Z A PA M IĘT A J! , Tryb rozkazujący

2. os. Ip 2. os. Im
riMTb (pić) h nfaHD n@M! .nŚMTe!
netb (śpiewać) a noio nOw! nOwre!

- fla e ś ii flpywMTb! . - flą sa ił hpMHeM b um.Pk !

- ń y c T b TaHa noMÓeT n o c ^ q y !j i i

U w aga!
G dy m ówiąca osoba proponuje innej osobie lub kilku osobom wykonanie razem z nią jakiejś
czynności, powinna użyć trybu rozkazującego, czasownika flarnb - flA BA M ! flA B A M T E ! oraz
bezokolicznika (flaBaft,flpy>KMTb! flaBaiiTe ,qpy>KMTb!') łub czasownika w 1. osobie liczby mnogiej
czasu przyszłego prostego (fla B a ń noHnen/i b iiMpKl fla sa fiT e bofjfleM. b L i M p K l .

G dy polecenie lub zezwolenie na wykonanie jakiejś czynności jest skierowane do o so b y trzeciej, •

należy użyć słowa n y C T b ! lub n yC K A ^ I 15) i czasownika w 3. osobie liczby pojedynczej lub mnogiej
czasu teraźniejszego (przyszłego prostego), np.: flycTb TaHH |ió8Tj.-jrJyęK&B.Tąjilfl''M BepabriO H 3T:cf
necHio! ; - '■ ■V ■
■ ■
'

Hasła i u roczyste życzenia wyrażamy przez dodanie słowa flA , np. 3flpaBCTByer MHp!

14.) Na temat trybu przypuszczającego zob. rozdz. I S ­

IS ) Słowa nycKafi! używa się w mowie potocznej. ' ...

46 Dział'“!. Czasownik
1&»1« Przeczytaj dialogi. Podkreśl formy trybu W p is z f l a B a i i lub yjasa/łre.
rozkazującego.
1. Ą htoh , ___ _ noefleM 3a ropofl!
a)
2. PeÓHTa, _ noMrpaeM b mhh ! .
- MHLUa. HTO Tbl M'U4eillb?
- Fi M m y cbohd pyMKy.
3. lleTH,____ . nonrpaeM b KOMnbioTepHbie
- PlOMlilH B CyM.Ke! nrpbi!
- B cyMKe h ywe n c K a n . , 4. Cam a,___ _nOCMOTpHM <t>HJlbM!
- Toraa nomun b lim a n y hjim H a d on e. 5. fleByuiKH, noTaHuyeM!
6. f le t n , ____ . cnoeM neceHKy!
b> ' 7 -■
- C«a>KHTe, n o m a n y H c ja , a r a e 3,qecb CTOHHKa
T 3KC H ? >
- 3a ymoM HaneBo. ■
- Cnacnóo. ' ~ Przekształć zdania według wzoru.

c). m* HnHa, OTKpoPi okho!

- TaKCH CBOÓOflHO? - nycTb KaTH OTKpoeT okho!
- fla, caflmecb. BaM Kyaa exaTb?
1. Bmth, 33KPOM flBep b!
- MHe flo BOKsana.
- ' Bopn_ ABepb!

d) 2. fOpa, BbiKJiKJMM TeneBM3op!

- C K a w H T e , n o w a n y P ic T a , K a n n e y B a c ecT b - ______ TaMapa _______ _Te/ieBH3op!
OTKpblTKH? 3. Cama, n o M o r a MHe!
- IlocMOTpnTe Ha B m p H H e c n p a B a . .
-_________ HaTaLiiaTeóe !
- Byflbie floópbi, flaPiTe MHe nRTb othx o tkphtok.
4. Mama, nowioM nocy/jy!
e) ■- ___________ B e p a _______ nocyay!
- ByflbTe flo ó p u , n o K a w m e MHe, now anyficT a,
HepHbie Ty4>jin 37-ro pa3Mepa.
- HeT HdpHbix Tyi>e/ib 37-ro pa3Mepa. EcTb Toribno
38 n óoabaie. W pisz odpowiednią form ę.
- Torfla noKaMwre, nowanyPicTa, st u KopnMHeBbie.
dg* A h h , He iwemaPi n o a p y ra M l
- Fiowa/iyncTa. Ho ripHMepbTe euje otu óeweBbie.
' (M em aPrre, MeioaPi)
O hh hoboh MOflenn.
- fla, 3TM óe^eBbie Tyc^riM MHe HpaBHTCH. 1. fleTn, He . 3a oóe,qoM!,
FI B03bMy HX. BbinHLUHTe n e K .
. (cnemu, cneiunTe)
2. ManbMMK, He ___
(nnaHb, n/ianbTe)
sa. Uzupełnij zdania, wybierając czasownik 3. AHHa klBaHOBHa, _ _, nowanyncTa, nan
nen (p ij), nofi (śpiew aj).. 30ByT Barny aonb?
(cKa>KH, cKawnTe)
m* Bepa, nefi komiiot!
(neif, łłePł) 4. CTenaH fleTpoBHM, nowanyPicTa!
(caflncb, caflMTecb)
1. Haiauja,__ _ HaM 3Ty necHro! 5. M aM a,_______ MHe MopoweHoe.
(nePi, cnoPi) (Kynn, KynnTe)
2. fle m ,_____ MonoKo! 6. PeÓHTa, _____ cboh ollimókh!
(noPiTe, nePiTe) (n c n p a B b , HcnpaBbTe)
3. ileTF! h Bopn, _ BMecte nofl rmapy! 7. CeprePi MBąHOBHM, He________ Ha Hac!
(noPiTe, nePiTe) (c e p a n c b , cepflnTecb)
4. PeÓHTa,______ . MHHepanbHyio B O fly! 8. TaHH, __________ MoPi HOBbiPi aflpec!
(noPiTe, nePiTe) (3annmn, 3annmMTe)
pą/s
71i B c T a H b n o p a H b u i e n a u ja m u n o fla jiM u e .

wwv.wsip.com,pl 47
 rz.
- He MeaiaPi MHe! He Tpyóm! He óapaóaHb! fl xoMy paóoTaTb.
- X o p o a io , n a n a , Mbi óy,qeM TpyÓHTb h óapaóaHM Tb TonbKO Tonqa,
Koraa Tbi ó y fle u ib OTflbixaTb.

H Formy 2. osoby,liczby pojedynczej trybu rozkazującego najłatwiej jest utworzyć od tem atu .:
1. osoby liczby pojedynczej czasowników czasu teraźniejszego lub przyszłego prostego.

SO Formy 2. osoby liczby m nogiej trybu rozkazującego tworzym y przez dodanie d o form y trybu
rozkazującego liczby pojedynczej ko ńcó w ki -Te.

□ Jeśli tem at kończy się na samogłoskę, dodaje się -ii (+ -te).

Tryb rozkazuj ący

samogłoska
2. os. Ip 2. os. Im
M rpaTb: a nrpa-io (Tbi) kirpaM ! (Bbl) MrpaMTe!

□ Jeśli tem at kończy się n a spółgłoskę, a w 1. osobie liczby pojedynczej czasowników czasu
teraźniejszego (lub przyszłego prostego) akcent pad a na końcówkę, dodaje'się.-W ( + -Te).

Tryb rozkazujący
spółgłoska
2. os. Ip 2. os. Im
CMOTpŚTb: fl CMOTp-lÓ (Tbi) CM OTpń! (Bbl) CMOTpMTe!
n
akcent na końcówce

□ Jeśli tem at kończy się na dwie spółgłoski, a w 1. osobie liczby pojedynczej .czasowników czasu
teraźniejszego (lub przyszłego prostego) akcent p a d a .na tem at, również,dodaje się -m (+ rte ).

Tryb rozkazujący
... 2 spółgłoski — “
lU 2. os. Ip 2. os. Im .
nÓMHMTb: fl nóMH-io (Tbi) nóiyiHM! ' (Bbl) nóM H iiTel

:Y ^ .
akcent na temacie

48 Dział 1. Czasownik
 - C n a w M ie , nowanyPiCTa, KaK
nonacTb (dostaćsię) b y H H B e p c m e T ? -
cnp aujM BaeT m o j io u o Pi MenoBeK.
- y^ M T ecb, yMMTeęt. u e m e p a ? ymMTecb!
V

O d podanych czasowników utwórz formy 2. osoby liczby pojedynczej i mnogiej trybu

rozkazującego. Sprawdź, czy tem at kończy się na s a m o g ł o s k ę .

1; HMTaTb - arm ato (Tbi) HMTa__ ] (Bbi) MHT3 i "

' 2. noMoraTb - 'a noMorato (Tbi) ripMora__ J .. febi) noMora i F ;
3. . fleaaTb -: :- .:a aeaato . . łTbił Mena i Ib bil ue/ia !
4. ' OTKpblTb; - : a OTKpOK) ł .(Tbi) OTKpO__ J (Bbi) otkdo !
5. OTKpbIBaTb —. a OTKpblBaK) (Tbi) OTKpbIBa__ ! łBbl) OTKpbIBa !
6. npbiraTb - a npbirai-o i (Tbi) npbira__ 1 Ibbil- npbira !

e ;L O d podanych czasowników utwórz formy 2. osoby liczby pojedynczej i mnogiej trybu

rozkazującego. Sprawdź:
a ) czy temat kończy się ńa s p ó ł g ł o s k ę , a w 1. osobie liczby pojedynczej a k c e n t p a d a n a
końców kę,
b ) czy temat kończy się na d w ie s p ó łg ło s k i, a w 1. osobie liczby pojedynczej ak cent pada
n a te m a t.

i roBopHTb - a roBopio (Tbi) TOBOp i - , (Bbi) TOBOD !

2. 3B0HMTb ; a 3B0HKD . (Tbi) 3B0H__ ! . (Bbi) 3BOH !,
3. 3anoMHHTb - a 3anowiHK> •. (Tbi) 3anoMH- l (Bbil 3anoMH !
4. 6paib ... - . a óepy . (Tbi) óep__ ! fBbil óep !
5. . óewaTb '- , a óery : (Tbi) óer__ ! (Bbil óer !
6. no.MHMTb : - a noMHto . .. (Tbi) noMH___! iBbil nOMH ! .

U J Si Uzupełnij brakujące litery.

A. B.
2. os. Imczasu teraźniejszego (przyszłego prostego) 2. os. Imtrybu rozkazującego

1. PloHeMy Bbi ne naui.__ Te? • 1. Firnu__ Te pa3ÓopMMBo!

2. Mto Bb! HaM paccKaw . T e ?'
3. Mto Bbi HaM CKaw
4. Bbi HaM noKam
5. Bbi HaM noMoat__ je ?
6. Mto Bbi MU4__ re?
2. Paccnaw__ je HaM HeMHoro o ceóe!
Te? 3. CKa>K__ Te, KOTopbiPi Mac?!
Te cbohd LUKony? 4. floKa>K__je HaM cboio LUKoay!
5. ToBapMiiiH, noMor__ je!
6. PeóaTa, MU4__ je BMecTe c łOpoPi!

www.wsip.com.pl 49
 1Jeśli tem at kończy się na spółgłoskę,;a w 1. osobie liczby pojedynczej czasowników czasu
teraźniejszego (lub przyszłego prostego) akcent pada na tem at, dodaje się -b (+ -Te).

Tryb rozkazujący
spółgłoska
2. os. Ip. 2. os. Im
BCTaTb: H BCTaH-y (Tbl) BCTaHb! (Bbl) B C T Ś H b T e !

, ■'T' u
akcent na temacie

U w aga! ■
.A b y odróżnić czasowniki z tematem na spółgłoskę1 , które, tworzą formy trybu rozkazującego przez
dodanie -M (+ -Te) lub -b. (+ -Te), w)/starczy sprawdzić miejsce akcentu w 1. osobie liczby pojedynczej
czasu teraźniejszego (przyszłego prostego). ■ ■■
■ < r.- - .1'

spółgłoska akcent na końcówce

V l/' , ,
CM O TpeTb: FI CM O Tp-lb (Tbl) C M O T p M ! (Bbl) C M O T p M T e !

akcent na temacie spółgłoska

BCTaTb: a BCTaH-y . (Tbl) BC T aH b! (Bbl) B C T a H b T S !

Tryb rozkazujący od czasowników II koniugacji z w ym ianą spółgłosek tworzymy od 2. osoby liczby

pojedynczej z uwzględnieniem akcentu w 1. osobie liczby pojedynczej. T'-;/.): ■ :-

Tryb rozkazujący -r

2. os. Ip , 1. os. Ip 2. os. Ip 2.os. Im

ópócHTb: Tbi ó p ó c m iib a ó p ó iu y (Tbi) ó p o c b ! (Bbi) ó p ó c b T e !
CMflŚTb: Tbl CHflńlllb HCHHiy (Tbl) CMflń! . (Bbl) CMflMTe!

Czasowniki z partykułą z w ro tn ą -ca (-Cb) zachowują tę partykułę również w.trybie rozkazującym,

(po spółgłoskach -ch, po samogłoskach -es»), np.

Tryb rozkazujący •

2. os. Ip .2. os. im

3aHMMaTbCFI: . H 3aHHMa-KDCb (Tbl) 3aHMMaHCfl! (Bbl) 3aHMMŚMTeCb!

ZAPAMIĘTAJ!
Niektóre czasowniki tw orzą tryb-rozkazujący w sposób szczególny:

Tryb rozkazujący
2. os. Ip 2. os. Im

aaBaTb: a aaio aaea u l >A aaBŚHTe! -0 ^

BCTaBŚTb: a BCTatb )\ bBctasaM!
c to b ś A ! ■• ss 'B
'scrasaHTe!
crasa H T e ! "" '' . < , , }|
nHTb: - fi nbK) ! neti! newre!.
ecTb: a e w i.. I' 1 eu ib !v ■ ' etubte1! i * ' N

50 Dział 1. Czasownik
 USA. O d podanych czasowników utwórz formy 2. osoby liczby pojedynczej i mnogiej trybu
rozkazującego. Sprawdź, czy tem at kończy się na s p ó łg ło s k ę i czy w 1. osobie liczby
pojedynczej czasowników a k c e n t p a d a na. te m a t.

1. . BCTaTb a BdaHy . (Tbl) B CTaH ! (Bbl) BCTaH__

2: cecT b '■ a c R iiy (Tbi) c a a _ _ ! .. fBbi) c a j v
,3:- ''T iocfaBM T b;; B nocTaBnio (Tbl) nocTaB ! (Bbl) nocTaB_
4. rOTOBHTb a roTóBnro (Tbl) t o t o b ! (Bbl) t o t o b __
5. n/iaKaTb. a nnany (Tbl) nnaa i (Bbi) nnaa___

, Utwórz formy 2. osoby liczby pojedynczej i mnogiej trybu rozkazującego. Sprawdź:

a ) czy tem at kończy się na s p ó łg ło s k ę ,
b ) czy a k c e n t w 1. osobie liczby pojedynczej czasu teraźniejszego (przyszłego prostego)
p ada n a te m a t, czy n a k o ń có w k ę .

1. ; ÓpOCMTb a ópoujy (Tbi) ópoc___! , (Bbl) óp oc !

2. CK33aTb -■ a cKawy (Tbl) CKa>K ! . (Bbl) CKH>K •; !
3. ; nOMGHb • - - a noMory (Tbi) noMor___! (Bbi) noivior 1 !
4. ofleTb i; : a oflęHy . (Tbi) ojeri- ! v i Bbi) oneH !
5. KynHTb a Kynnio (Tbi) Ryn__ ! (Bbi) Kvn !
6. nonpocMTb a nonpomy : . (Tbi) nonpoc___l (Bbi) nonpoc

III, W yrazy podane w nawiasie przetłumacz na język rosyjski.

1. nera (wstawaj) ! n o o a b mKonv!
2. fleTM, (pijcie) KOMnOTl
3. ftedzcie) Ha 3flopoBbe!
4. ( ledz) óbicTpee!

X Przepisz tekst. Uzupełnij brakujące litery. ( W tekście zastosowano formy 2. osoby liczby
pojedynczej trybu rozkazującego).

CoÓ/lHDfla (przestrzegaj) npaBHJTbHblfi peWHM ¿¡Ha (porządku dnia)\

BcTaH. b c6Mb aacoB yTpa nc,qena_ 3apa,aKy. Plocne 3apaflkn caa cb 3aBTpaKaTb, ho He
enem B tiiKony CTapa ca xo)qnTb nemKOM. nocne oóefla otooxh HeMHOKKO. FIo m h , mto
OTflbix nocne oóefla flonweH óbiib naccHBHbiM.
HHKóroa He caa c b roTOBHTbca k ypoKawi, eonu b koiyiHaTe >kapKO, u ayinHó. K ypoKaM totob _ ca
B popaflKe TpyflHOCTH..

BeaepoM, Koraa Tbl yw e noy>KHHaeujb, He can cb cpa3y cMOTpeTb TeneBH3op. B p o c 3Tv

•npHBbNkv! O ae h ca h BbiH,q , BOflBop noflbiiuaTb cB e «M M B03flyxoM. npoaB (w ykaż) CHny.Bonki

lis 2 Ż lio Ó M U jfa K a T a T b c n , h k > 6 m m c a H o ^ E « b o s m tb .

www.wsip.com.pl 51
 T r y F ^ f ^ p S 3 c z a jq c j j p
£1 Kt o otot nenoBeK?
OflHH apTMCT.
H eyw eJiM (Czyżby)\ Ecjim ó w b cnyHafiHO yBMflejn e r o
Ha y/iMLie, a óbi hm 3a mto He n o n y M a / i, m o o h apTMCT.
Ecjim 6bi Tbi BM flen e ro H a c L ie H e , Tbi óbi TO>Ke Tan He
n o flyM a n .

To warto wiedzieć

Tryb przypuszczający wskazuje na czynność, która się nie odbyw a, lecz przypuszczalnie może się
odbyć. .

Do tworzenia trybu przypuszczającego używamy:

□ formy czasu przeszłego czasownika, : : :
□ cząstki 6bi, która może znajdować się po lub przed czasownikiem, TT-rT:
q spójnika e & n M . . ; .

Ecjih óbi BHepa óbina xopóinaa norófla, Mbi noaiJiił 6bi norynaib. .
... . EcnM 6bi BHepa 6bina xopóLiiaa norófla, Mbi 6t>i noujjiił noryriHTb.

Form tryb up rz yp u sz cz a ją ce g o (b e ż sp ó jn ik a ecilM) u ż yw am y także w m ow ie.potocznej^ w y ra ż a ją c ...

radę, prośbę lub z achętę d o d ziałania, zam iast kategorycznie brzm iących form try b u rozkazującego,
::rip. .flyHjiie 6b!.Tbi no^MTaiii MHTepecHyKD;'KHMry. (n o N k ra it MHTepecHyro KHHry!)

52 Dział11. Czasownik
 18.1. Przeczytaj anegdoty. Podkreśl formy 1IJ. Podane zdania przekształć według wzoru.
trybu przypuszczającego.
Koma y Mena ó yq yT AeHbm, a K yru iio ceóe oto

a) . • : ? -v ruiaTbe.

M ahbM H K yMHT HCTOpHKJ H CMOTpHT B OKHO. El\/iy , E c j ih óbi y iwena óm jih fle H b rn , n K ynw jia 6bi
c e ó e e r o nuaT be.
x o a e T ca ryriFiTb.

Oh B3flbixaeT h to b o p h t: 1. Koma y MeHR óyq yT A e H b rn , a Kyruiio ceóe

- E c jih 6bi r poflMŻicn b VI BeK eJ MauiHHy.
M a T b 'y n b ió a e T C H m c n p a iiiM B a e T :

- Tbi fly M a e w b , mto ecjin 6bi Tbi poflHJicH b VI Bene,

j e ó e óbm o 6bi riern e yMHTb y p o K ? 2. Kan TO/ibKO y M eH a ó y q e T Bpeivm, a noPiAy
- T o m a a H e y n n a óbi H c jo p n io XVII B e n a , a noLueji B KHHO. .

. óbi ry/iRTb BO flB O p .

3. E c j i h m h BbiHAewi b 5 a a c o B , Mbi H a B e p H O
b) - -
He o n o 3 A a e M Ha n oe3fl.
M n u ia M e a ia eT A e fly w K e MHTajb KHwry.

- E c jih óbi y MeHa óbm 6mer b khho, a d a j] óbi

OMeHb'CMaCTAHBblM M eA O BeK O M , - B3AbixaeT

4. Ecjih Tbi npHflemb ko M H e, a n o K a w y T e ó e moh
A e fly u jK a .
KO M n blO Tep .
- f l e f l y w K a , e c a n óbi Tbi n o w e j i b k h h o , Tbi CTaJi óbi

o a e H b cMacT/iMBbiM H e n o B e K O M ? - y flM B n a e T c a

M n iiia .
5. Ecjih a flo c T a H y Ó H Jie ra , Mbi n o P tfle M b TeaTp.
- H e p a cTan óbi oaeHb cMacTAMBbiM MejioBeKOM,
e c jin Tbi noLuba óbi b khho.

llSnli Uzupełnij i przepisz zdania. BisAt. Przekształć zdania. Formy trybu

rozkazującego zastąp form am i trybu
<3*- E cjih óbi a 3Hau, mto Tbi ono3AaeLUb, a noweji przypuszczającego.
óbi Ha cTaflHOH c Bacen.
3
< * - A H TO H , OTKpOM OKHO!

1. ____________ Bepa 3Ha mto Tbi He npMAeoib, ■- AHTOH, OTKpbIJl óbi Tbi OKHO.

oHa npnmacH b TeaTp klpHHy.

1. - n e T a , hah noryaaTb!
2. ______ _ _ _ Koctr Hafle, warwy, oh .
HaBepHO He npocTyAH ca.
2. . - M p H H a , bkjiiomh TeneBH3op!
3. _______ m h npHLu paHbiije. Mbi ycne
_______ nOCMOTpeTb KHHOXpOHHKy.
3. - C ep ew a, H annujn rw c b M O fle T e !
4. _____ KaTH cKa3a npaBfly, Mbi
cMor__________ noMOMb ePi.
4. - M a/ibMHKH, n oM orH Te TOBapnmy!
5. ___ :_________ Bbl B3H___C COÓOH KOMnaC, Bbl
He 3aónyflM cb b jiecy.
5. - f le B y u jK H , yó ep H T e cboi-o K O M H aT y!
6 . ____________ AHflpePl 3aóoTH ca o cbo 8m
3flopóBbe, oh He 3aóoae .
7. _________ _ _ T a H a He 3aóbi_ nocTaBMTb 6. - HaTama, n o M o fi n o c y q y !

óyflHa.bHHK, Mbi óbi He npocna .

u •
1m s B c e x . 'O ę A , E i o r a a n e w e r

www, wslp.com. pl 53
 Tana MfS©T'b .LUKÓny.. O ó ń M H o o h ś X Q f lM T .. 0
M aT B -X AMT.V.'.
b LUKÓJiy BMŚcTe c noflpyroM. no M a ra śilH aM .

EPII
To warto wiedzieć
W języku rosyjskim w yodrębnia się szczególną grupę czasowników - tak zwane c z a s o w n ik i ruch u.

oznaczają:.

ruch regularnie pow tarzający się

ruch w jednym kierunku tam i z powrotem
lub ruch w różnych kierunkach

MflTIi (iść ) Jie T Ś T b (lecieć) . xoflMTb (chodzić) Jie T Ś T b (la ta ć )

Śx aT b (jech ać) nJlbiTb (pfynąć) ŚSflM Tb (jeździć) . n JIŚ B S T b (pływ ać)
Ó ew ŚTb (b ie c) Ó eraT b (biegać)

Uwaga!.
Czasowniki oznaczające ruch regularnie powtarzający się są poprzedzane.określeniami:
OÓbWHO (zazw yczaj), 'uaCTO (często), KaHKflbIM fleHb (każdego d n ia ), ełHefiHeBHO (codziennie), KaJKflOe y ip o
(każdego ranka), Kai>K,flbIM Benep (każdego wieczoru), KawablM TOfl (co roku), no, BeuepaM (w ieczoram i); :
no cyóóoTan/i (w soboty).

r a e Tbi óbin B H e p a . K y a a Tbi xofl^n BMepa

BŚHepOM? . BenepoM? -
FI ÓblJI B LlkpKe. FI X O fllijI B LlHpK.

Z A P A M IĘ T A J! .'

H W języku rosyjskim czasownik ófaiTb bardzo często jest zastępowany prżez czasowniki oznaczającej
ruch regularnie pow tarzający się, np.
Bnepa o h óm ji e pupkę. Bnepa.oH xoam ji b lih p k . i ..,;5 v ,- 4 ./
B cyóóoTy ohh ó b u ih Ha B o n r e . B c y ó ó o T y onk e sa M iiw orabixaTb Ha B o n ry.

B Po pytaniu Tfle? występuje czasownik óbiTb w czasie przeszłym.

i Po pytaniu Kyna?'występuje .cżasownik XOflMTb,,e3flMTfa itp. w-ciaśie przeszłyrri::/;y

•'-
A- '■

5 .4 .Dział 1. .Czasownik
■WtŁ W ybierz odpowiedni czasownik. Skorzystaj ze schematów.

Mom poflHTejiH KawflbiH fleHb x o b h t ). Ha paóoiy. £ .

:1. CePNac Taiwapa (mact , xoamt ) b ónónnoTeKy.

2. ilo cyóóoTaM naBeji m lOpa (HfiyT, xoaht) Ha flMckóTeKy. £

3. JaHn nepBbiPi pa3 (neTHT, neTaeT) Ha caM onere,n ona oneHb óoHTca.

4. 3 t o t caMo/ieT (neTHT, Jieiaer) no MapwpyTy M ocKBa - Flapnw. *

5. ToBapnmH (óeryT, óerafOT) Ha BOK3an.

6. EweflHeBHo KocTH,(6eH<MT, óeraeT) no annePiKaM napna. £

7. .fleTH (óeryT, óerator) no flBopy.

8. ' OóbWHO n (eay, eśwy) B iiiKony Ha aBToóyce. ^

9. 3aBTpa Mbi (efleM, e3,qMM) Ha oKCK-ypcMK).

10. Tennoxoa (nribiBeT, nnaBaeT) no MapiupyTy M ocKBa - AcTpaxaHb.

11. JleóeflM (nnbiByT, n/iaBaiOT) no 03epy.

12. Ho Heóy Mefl/ieHHO (nnbiByT, nnaBaioT) oónaKa.

|S'»2. Podkreśl odpowiednie czasowniki. 3. CeroflHH TOBapnmn 6buin b KJiyóe.

Przeczytaj dialogi. CeroflHa TOBapnmH ' b Knyó.

a) 4. B c y ó ó o T y Mbi 6biJin b unpKe.

- HOpa, Tbi ceMMac (nfleiub, xoflwnb) b KJiyó? B cyóóoTy. Mbi b uhpk.

- Her, a (May, xo>Ky) b ó a c c e P iH . 5. B nflTHHLiy Mbi ÓblJlM B KMHO.

- K a n nacTO Tbi (n fle a ib , xoflMLUb) b ó a c c e P iH ? B nHTHHLiy Mbi _ _ _ _ _ B KMHO.

- B aTOM M ecnye a {n,qy, xo>ny) b óaccePiH pa3 6. Bnepa TaHa 6bina y noflpyro.

b H eflen so. . Bnepa TaHa k noflpyre.

b)
- 3aBTpa Mbi Bcefi ceMbgPi (neTHM, neiaeM )
b MocKBy.
- Tbi nacTO (neTwnb, n e ia e u jb ) Ha caMongTe? *Przeczytaj dialogi. Podkreśl pytania w e ?,
H y jjs? Wpisz właściwy czasownik.
- Her, h (neny, netato) BTopoPi pa3.
1. - A htoh , Kyfla B.bi c CainePi _ b cyóóoTy?
- M b i_________ na flHCKOTeKy.

W JL Uzupełnij zdania w edług wzoru. (ÓblflH, XOflHTIH)

B a e p a B e n e p o M k lB a H 6bin b T e a ip e . - Haiauja, rfle Tbi_________ _ BM epa BeaepoM?

B a e p a B e n e p o M k lB a H xo£jmji b T e a ip . - f l ___________ Ha KOHuepTe.
(óbina, xoflnaa)
1. H e a a B H O Mbi 6 b in n b M y 3 e e .

H e fla B H O M bi___________ bM y3ePi. 3. - fleByujKH, Kyqa Bbi ' Becb fleHb?

2. Y tp o m M pnH a 6 b in a b Mara3HHe. - Mbi no Mara3HHaM.
y tp o M H pH Ha__________;__ B Mara3MH. (ÓblflH, XOflHTIM)

we t o t 14 we na,saeT.

www.wsip.com.pl 55
 w żnaczGiiid przenośnym

Haiu aBtóóyc MfleT. - KaKÓM Mfl§T CerÓflHH? O mSm .Mfler pa3rdBÓp?

CHer Mflef. flOJKflb MfleT

-ssbkbsM .

H a cń 1S) MflyT. BpŚMfl Mfl§T. PeóeHKy MfleT tuectóR rofl.

•Teóe MfleT óta Lunana.

Z A P A M IĘ T A J!

z aBTÓóyc
rpaMBaPi c n e K T a k Jit pa3roBop ,
Mfl©T —j— TpormePióyc MaTM Mfl§T -f- B b id y n n e H M e
nóe3fl coópaHMe cnop (dyskusja)
ypÓK

- j- Macbi ■ manna
CHer KOCThbM
Mfl§T BpŚM S naabTó
flC W K flb n a a ib e
- f- ... rofl ó a y3 K a

16) Rzeczownik Macbi w ystępuje tylko w liczbie mnogiej.

56 Dział 1. Czasownik
 Połącz logicznie fragm enty zdań. Uzupełnij okienka.

1. CeroflHB na jąsope oneHb xonaflHO H A. secb fleHb HfleT flowflb.

2. CeroflHfi b KHHOTeajpe „M m p ” B. MfleT Hauj TpaMBafi.
3. 3 t o wefltoe nnaTbe He ' C. mact naTbiPi rofl.
4. MoeMy MnaflweMy ópaTy . D. MfleT Haiaiue.
5 .; fl noTepana mom ^ ohtmk, a ceroflHFi E. MfleT cneKTaKJib „floH->KyaH”.
6. 3aMeM HaM ópaTb raKCM, bot F. MfleT cner.
7. B BocKpeceHbe;B otom Teaipe G. BpeMH MfleT OMeHb ÓbICTpO.
8. Koma fleflywK.a cm ótp m t Ha cbomx BHyqaT, H.. MfleT MHTepeCHblPi 4)M/ibM.
oh B c e rfla noBTopnet, h to

1. F 2. 3. 6. n 7.

¿M i&c Przeczytaj zdania i napisz 3 tm M acb i x o jjn T Przekształć zdania według wzoru.
tó m h ó lub 3 tm M acb i c n e iu a T .
W * TaM apa n m a e T ciaTbho o M O fle.
1. Macbi nonasbiBaiOT 5.15, a cePiMac 5.15. B otoPi CTaTbe peMb MfleT o MOfle.

1. A htoh MMTaeT cTaTbK) o KocMM4ecKMx noiieTax.

2. Macbi noKa3biBaH0T 20.24, a cePiMac 20.15. B oto Pi CTaTbe_______________________ _
2. CeprePi MMTaeT CTaTbio oó oxpaHe npnpoflbi.
3. Macbi noKa3biBaioT 9.10, a ceHHac 9.05. . B oto Pi CTaTbe
3. HMKo/iaPi MMTaeT CTaTbio o npoó/ieMax
4. Macbi noKa3biBaK)T 11.19, a cennac 11.19. Monofle>KM.
B otoPi CTaTbe ______
5. Macbi noKa3biBatOT 7.35, a cePiMac 7.35.
¡38* y nanbi HOBaa warwa,
flane MfleT OTa warwa.
6. Macbi noKa3biBaK3T 9.50, a cePiMac 9.45.
4. y T a iw a p b i ronyóoe n/iaTbe.
7. Macbi noKa3biBaKDT 8.25, a cePiMac 8.20. TaM ape _ _ _ _ _ o to ____

5. y HpMHbl HOBblPi KOCTKJM. .

8. Macbi noKa3biBaiOT 17.05, a cePiMac 17.05. MpMHe__________ OTOT_____ _
6 . y MaMbi HOBoe nanbTO.
M aM e _________ ■
' o to

¡3$* fleTe McnonHMJiocb fleBHTb neT. ■

Przetłumacz na język rosyjski. rieTe MfleT flecHTbiPi rofl.

7. PeóeHKy McnonHMnocb tpm rofla..

1. W tej sukience jest ci do twarzy.
PeóeHKy ________________ _
2. Dzisiaj pada deszcz.
3. Teraz odbywa się lekcja historii. KaTe Mcno/iHM/iocb nHTb JieT.
4. Ja k i film grają dzisiaj? Kate . ______________
5. Jedzie nasz tramwaj. 9. HDpe McnonHMnocb liiecTHafluaTb neT.
6. W tym wierszu jest m ow a o przyjaźni. KO pe____________________________ __

»peMA-He wneT, epeiwa waeT.

wvw.wsip.com.pl 57
 Czasowniki racha z przedrostkom

y- B- Bbl- npo- nEPE-

yPÍTH BOMTM BbIMTM

nofl- OT-

3aHTM , riOflOHTM OTOMTM COMTM flOHTM

9 To warto wiedzieć - ■
H C zasow niki ru ch u z p rz e d ro s tk a m i w skazują n a przestrzenny przebieg czynności w o k re ślo n ym kierunku.

Z A PA M IĘTA J! , ■ — Cjj

n p M- O h n p H iiién b Teáip. 3
O h y iu e n M Teáipa.
O h npMLuea Ha paóÓTy. O h y iiie n c paóÓTbi.
B, Ha, K O h npMLuea k apyry. O h yuie/i ot apyra.

B , Bb!- O h BOtiien b flOM. O h BbiLuen M flOMy. 3

O h Bbiuiea Ha y/imjy.
S B IlS iS l W3, Ha, B O h BblLUBJI B KOpHflÓp.

M epe3 napK.
MM 1VIO flOMa.
O h npoLuen
Hafl MOCTÓM.
-V*f» t T nafl,
> nofl
-•li'-»'?. s -> npfl MOCTÓM.

n epe- . 4epe3 ynmiy.

O h nepem en Ha ¿ipyryio cTÓpoHy.
MŚpÓ3,lHa, B 1- i b apyróe mścto.

b M ara3M H (Ha nomy).

Oh 3aiue/i K T O B á p M L liy .
b, Ha, k | 3 a j ' fi 3a KHMroPi.

nofl- OT- O h noflOLuen k OKHy. O h OTOLuén ot okhś .

, j , K> i,' v p T . b Ha '1 O h OTHéc KHMfM b ÓMÓJiMOTŚKy (nncbMa Ha nomy).

O h cae3 c flépesa Ha 3Óm jk o .

Iji

Oh flOLuén flo flÓMa.

■ZAPAMiĘTAjŚśC:
P o p rz ed ro stk ach z a k o ń c z o n y c h n a sp ółg łoskę tw a r d ą ¡ przed e ( e ) , to, n piszem y z n a k t w a r d y (t»), np.

; o ó ib Ś x a n ale : ■ bo Śxan

7> \
przedrostek.zakończony \ samogłoska e przedrostek zakończony samogłoską e
na spółgłoskę twardą znak twardy na samogłoskę

;--f i:;,¿ y -
. -.r-c-V^:.-v

58 Czasownik
 Uzupełnij zdania, wpisując odpowiedni przedrostek. Skorzystaj ze schematów.

B m k to p hh/i m a n n y c ronoBbi. .
• B m k to p chh/i manny ę ronoBbi. .

1. ToBapHLLSM _ _ m n M Mepe3 napK m nanpaBMnMCb k 3flaHMKD iiiKonbi.

2 .. MaTb B3fl/ia peóeHKa na pykM m mna qepe3 y m u y . O C 3

3. KaK xopoino, m to Bbi . ' iujih k HaM.

41 nocn e y p ó K O B ĆBeTJiaHa aina k CBoefi noapyre.

■5, A h t o h men;_Ha p a ó o T y b 6 mbcob y ip a .

6. YMHTenb men b Kna'ćc.

7. naBen men Ha ynnuy 6e3 nanbTo n manKM. E >

8. YMeHMK ' omen k nocne.

9. YMeHMK peLUMn 3aaaMy m omen ot a o c k m .

.1 0 . H a otom aBToóyce Bbi e,qeTe flo ueHTpa ropoaa. “^ E 3

21>ii Utwórz wyrazy, dodając podane przedrostki do czasownika exarb.

fł-e a -, #©-, b-, B b i- o t - , y-, n e p e - , 06 -, n p o - c-

W* n o ja ^ e x a T b , f lo e x a T b

1- exaTb 2. exaTb 3. exaTb 4. exaTb 5. exaTb 6. exaTb 7. exaTb 8. exaTb

113 ■ Połącz logicznie fragm enty zdań. Uzupełnij okienka.

1. H o ją o p o re Ha p a ó o T y n a n a 3 a m e n b kmock A. 3a Ó M n e T a im
2. H o f l o p o r e a o m o m ó a ó y m K a 3a m n a b a n T e n y B. 3a nonynnaM n.
3. n o c n e ypoKO B lO p a 3am en b ÓMÓnMOTeny C. 3a ra3eraM M .
4. nocne p a ó o T b i M a M a 3 a L u n a b M a ra 3 M H D. 3 a K H H ra M M .
5. C p a 3 y n o c n e LU K onbi n o a p y r n 3 a m n M b K a c c y TeaTpa E. 3a neKapcTBO M .

1. 0 2 .0 3 .0 4 .0 5.

21A Zw róć uwagę na wyróżnione przyimki i uzupełnij tekst. W pisz odpowiednie przedrostki
oraz (tam gdzie to konieczne) znak twardy (i>).

A h toh neTpoBM M e fle T Ha p a ó o T y

A h t o h neTpoBMM cen b MaiiiMHy h exan Ha ynnuy. O h exan mhmo 3flaHMn mnonbi, b ko to po m yn mtcfi
e ro cbiH. noTOM A hto h neTpoBM M exan n e p e 3 u e m p m exan k flOMy c B o e ro a p y r a k lB a n a . K a w flo e

yT p o A htoh neTpoBMM e3>KaeT 3a cbo m m a p y ro M m ohm B M e c T e e ayT Ha paóoTy.

A htoh c HBaHOM ex an n n o HOBOMy M ocTy Mepe3 p e K y, ^ ^_exanM Ha Haóepe>KHyro (nadbrzeże) u

MeflneHHO ____ exann k cf>Hpivie. O hm exanM flo <J>MpMbi 3a nonnaca. A hto h neTpoBMM exan k
BopoTaM m exan b rapaw.

rip oin ej! - we saMeiMU, np oexan - He BsrnHHyji.

www.wsip.com.pl 59'
 - fl e n y b rópbi!
3 - r ~~ 1

fl
To wcrto wiedzieć
i C za so w n ik i ruch u o z n a c z a ją c e ruch w je d n y m kieru n k u z przed ro stkiem n o - w s k a z u ją n a czy n n o ść

d łu g o trw a łą , np.
f l n ó iif ly k n o flp y re (h óy,qy TaM flo / ir o ). ■

! C za so w n ik i ruchu o z n a c z a ją c e ruch tam i z p o w ro te m z przed ro stkiem c - w s k a z u ją n a c zy n n o ść

trw a ją c ą kró tk o , np.
f l c x o łK y :K n o / ip y r e ( m C K o p o B e p H y c b ).

1 C za so w n ik i ruchu o z n a c z a ją c e ruch w je d n y m k ie ru n k u z przedrostkiem , n o - w s k a z u ją n a czy n n o ść,

k tó ra odbędzie się w d a lsz e j p rz y sz ło śc i, n p. ; ■■■.•: -
flero M h n o e s y b ropbi.

1 C za so w n ik i ru ch u , o z n a c z a ją c e ruch w je d n y m k ie ru n k u , b e z.p rze d ro stk a , w s k a z u ją n a c zy n n o ść,

k tó ra odbędzie w b liższej p rz y sz ło śc i (lu b w ła śn ie się d o k o n u je ), np.
fl y K /ia flb iB a fo B e m w b w e w o / ja H , no TO M y hto r eny b ropbi. j

Dział 1. Czasownik
60
 Przeczytaj zdania. Zwróć uwagę na Przeczytaj zdania. Zwróć uwagę na
wyróżnione czasowniki i uzupełnij : wyróżnione czasowniki i uzupełnij
okienka. okienka.

1. C nępBafl cóeraio k noapyre 33 khhtoR, a noTOM 1. C e R a a c a w a y KynHTb MMCTyio T eipaflb.

caay 3a ypokn. 2. Fl moMfly c BaMM b T earp, ho He c e ro a H a ,
2. B aBrycre M'bi BcePi ceMbeR noefleM a b cyóóoTy.
b HcnaHMK). 3. TaHa MjneT b am eny 3a aenapcTBOM aaa
3. Mbl CTse3flMM K 3HaKOMblM Ha ¿1'aMy Ha óaóyiuKH.
HeCKOJIbKO flHePi; 4. CeroaHH a 3aHHT, ho b naTHHuy a n o R a y
4. i4BaH noefleT B -cTonnuy yHMTbCFi. Ha aMCKOTeny.
5.. Mbi c"be3flMM B flepeBHło k óaóyLUKe Bcero Ha . 5. CeroaHa BeaepoM Mbi c cecip o R Miiew
, JP H flHH. ' Ha KOHuepT,
6. fl cóeraK) k TOBapmuy 3a KHMroR u cpaśy we 6. M o w e T óbiTb, Ha ó y a y u je R H e a e n e Mbi noejqeivi
BepHycb aomoR yMHTb MaTeMaTHKy. 3a r o p o a .
7. n ocae yponoB a nofiay k TOBapnaiy roTOBMTbca
k B K śaM eH aM . ■
■
Czynność odbędzie się Czynność odbędzie się
w bliższej przyszłości w dalszej przyszłości
8. JleTOM n coÓMparocb noexaTb b H3biKOBoR
jiarepb.
1. 1
Czynność długotrwała. Czynność trwająca krótko

2. /.

22.4« W ybierz właściwe czasowniki

i przeczytaj dialogi.

1.
ŁLŁ« W ybierz właściwe czasowniki
- llp H B e t, A h to h . Kyaa T b i ? -
i uzupełnij nimi dialogi.
(Hfleaib, rioRaeuib)
1.
- B K a ccy KHHOTeaTpa. A Tbi?
- M a M a , a __________ k H a T a m e 3a T e T p a a b io .
- Tbi C K o p o B e p H e u Jb c a ? - fl T o w e _______ T yją.
- f l a , M aM O M Ka. Fl c p a 3 y w e Bep nycb h n o w io ry {m y, noRay) .
T e ó e roTOBMTb o ó e a .
(noRay, cxowy) 2.
- B a c a , Kyaa Tbi c e R a a c ?
2.
- M a M a , c e ro a H a n o c n e yponoB a ____________ (Mflgiiib, noRaeiub)
k B o p n c y yMHTb Mcropm o. ■ - f l o M o R , y K a a a b iB a T b cbo m Bem n b M eM oaaH .
- Bb i a o n r o ó yaeT e 3aHHM aTbca? 3aBTpa Mbi c ópaTOM Ha lor.
- fly M a to , m to a o Beaepa.
(ea eM , noeaeM )
(n o R a y , cxo>Ky)

3. 3.
- A h t o h , Tbi 3aR aem b k o MHe c e R a a c ? . - M t o Tbi óyaeiab aenaTb b caeflyio m ee
- C yflOBOJlbCTBMeM, HO nOflOWflM MeHH HeMHOWKO. BocKpeceH be?
fl ToabKO ______________ b khock 3a ra3eTaMH.
- fl .______________ b rocTM k MoeR n o a p y re Ha aęHb
(n o ó e ry , c ó e ra to )
powaeHMH.
4. .
(nay, noRay)
- Tbi n p n e fle u ib k naM o c e H b ra ?
- A a ayM ana, mto Mbi BMecTe ■
____ _________
- K co w a a e H H K ), HeT. OceHbTO a ______________
b M o c K B y yMMTbca. • B KMHOTeaTp.
(n o e a y , cbe3>Ky) (n a e M , n o R a e M )

M
i l Taw kópouo, w e mac net.

www.wsip.com.pl 61
 m
nkci z czasownika

W E? © K y flA ? - » © O T K ^ flA ? 4 r @

/ IQ W Q A

3 a e c b ÓMeHb npMHTHO HaTaiiia, Hiiii ciofla! M H e He x o M e ic a oTctójąa yxoai^Tb

f't.....
, ’ >'U" - . . J ■71 ^
i U 1T- J
V\ " T „ 1 lis t k i!
V 'i
l "*
^ . M d Lc ^ i

Tan/i HaxoflHTCH saMOK. OHtf nay t ty a a . O hm' B03Bpam aioTC Fi OTtyfla. .

IS H • . ' ■- . ., ■ ■
■ •• .. .... . ■ ■■ ■
■" ... .- . .■
■■■
H To warto wiedzieć
H Przysłówki mogą wskazywać na m iejsce czynności, na w y jś c io w y p u n k t lub k ie ru n e k czyn n o ści albo ruch.
S Pytanie w e ? odnosi się do czasowników m ie js c a , n p . T f le OHa >KMBfeT? @
B Pytanie Kyfla? (ruch w określonym kierunku); OTKyfla? odnosi się do czasowników kierunku, np.
Kyna oh noexaa? - * © (r u c h w o k re ś lo n y m k ie ru n k u ), Ornyma oh npM exan? ( r u c h w kierunku. >
p o w r o tn y m ). :
0 Po-czasownikach miejsca używamy przysłówków: 3flecb, TaM, flOMa.
0 Po czasownikach kierunku używamy przysłówków: crofla, ryfla, flowioił (ruch w określonym kierunku)
oraz oTCKwa, o rry fla (ruch przeciwstawny).. . . -■

bliżej ' ‘; ‘ , dalej ,

■T H E? O SJEJECb (tutaj) (T A M (tam ) < ' ~ flÓMA (w domu)

K y flA ? - * © . C K J f l A ( M a j) " / ; " T y f l A (tam ) ,ł flOMÓM (do domu)
O T K ^ flA ? 4 r ® I OTCtóflA"(stąd) ’’ ' O T T ifR A (stamtąd) , —

U w aga!'
*M3 flowiy (h3 fló iw a) nie je s t p rz y s łó w k ie m , lecz rz e c z o w n ik ie m z p rzyim kiem M3,
M3 flÓ M a = M3 3flaHMH (z.domujako budynku).

Porównaj: N in a je s t w dom u ( ■' Mamaó- bidzie. do dom u

HriHa — flón/ia. . _ Mawia j MfleT flOMÓM.

- Z A P A M IĘ T A J! ^ ó

i Z c z a s o w n ik a m i m ie js c a u żyw arie -są p rz y im k ió H a ,;B . :■

¡ Z c z a s o w n ik a m i ru c h u u ż y w a n e s ą p rz yim ki: :H a :.c ( c o ) ; s —M 3:

62 Dział' 1. ;€zasbwtiik
 Zwróć uwagę na przyimld. Określ, Ictóre czasowniki są czasownikami miejsca © ,
kierunku lub •£-'©. W pisz znak J r w odpowiedniej rubryce tabelki.

T f le ? '© K yfla? OtHyfla? 4 r @

1. rieTH'npMexan ms MocKBbi.
2. yMBHHK C neUlH T B LUKOJiy.

3. rieTpOBbl .łKHByT B MoCKBe. .

4. PeófiTa 6bmM Ha aKCKypcMH.

5. PeÓHTa BepHyjincb C 3KGKypcnM.

6. Kain MflęT b ÓMÓ/inoTeky.

T. YMeHHkM BbILUriH M3 LLIKO/lbl.

11,1 , Uzupełnij pytania do zdań, wpisując rfle ?, H y fla ? lub om y/ta?

Skorzystaj z podanych schematów.

1. B y r a y KOMHaTbi c t o m t T e n e B H 3 o p . f f l e CTOHT T e jie B H 3 o p ? ©

2. B e p a m a S t b T eaTp. H fleT B e p a ? -*©

3. F la n a B 0 3 B p a Liia e T C H c p aó o T b i. B 0 3 B p a m a e T C fi n a n a ? 4rO
4. YMeHHKM CMflflT 3 a n a p T a M H . CHflHT VMeHHKM? @

5. Y ^ e m m Bb iuflin H3 uiKOJibi. BblUJJIM VHeHHKH? 4 r®

6. Ha C T o a e Jie>KHT. c / io B a p b . ne> KHT c n o B a p b ? ©
7. M a M a n o u j/ia b M ara3 H H . n o o m a M aM a?

8. O H a n p H U JJia H3 M a ra 3 H H a . O H a rtpHtii/ia?-

9. B e p a w H Ber b M ocK Be. >KHBeT B e p a ? ©

U . Dopasuj rosyjskie przysłówki miejsca i kierunku do ich polskich odpowiedników.

W pisz w okienkach odpowiednie litery.

Tfle? tu ta j D ta m F w dom u

K yfla? tu ta j. ta m do dom u

OTKyfla? s tą d s ta m tą d

A. flOMa, B. cHDfla, C. ao m oh , D. 3flecb, E. otcrofla, F. rawi, G. orryaa, H, tyfla.

11.4 > Wybierz właściwy przysłówek i uzupełnij zdania.

=Fam, 3 f le G b , TaM, ck>,qa, T y f l a , O T C i- o fla, o r r y f l a

W * Moe n a jib T O - b u c h t (tam )________ . Moe n a n b to b h c m t rawi.

1. F lO flO M flM (tu ta j) 4. a B3a/1 3 T 0 T yMeÓHHK (s tą d )___________

2. H > K M By (tu ta j) __ 5. Mbi óbiriM (ta m )____________flB a ro fla TOMy Ha3afl.
3. OHa flaBHo npnexaaa (stam tąd ) . 6. Mbi ormtb noeflewi (tam ) _____________?

'Kohmhji sen© ™ rynaw cweno.

www.wsip.com.pl 63
 Rzeczowniki żywotne i

^
- M a M a , Hania yMmejibHHLia hg 3HaeT, mto
ja K o e «pa,qyra».
- K t o ? yMMTeubHMLia?
- f la , c e ro flH a fi H a p n co B a n pająyry, a OHa
MeHa cnpaiUM BaeT : «Mt o oto T a n o e?»
V____ ' ___________________________ J

ill. . ...1 J

- K to 3 to ?
- Mepenaxa.
■3aMeM Tbi K.ynnn eé?
• flOCMOTphO, ÓyfleT JIM OHa >KMTb 300 JieT.

HI
!To warto wiedzieć
H D la określenia istot żywych, przedmiotów, zjawisk i pojęć abstrakcyjnych w języku rosyjskim
■ używamy rzeczowników.
@ Pytanie k to ? zadajemy, pytając o człowieka lub zwierzę (rzeczownik żywotny).
... -Pytanie’mto? zadajemy,.pytaj ąc. o .przedmiot, .zjawisko..l.u.b.p.ojęcie.albstrakcyjne (rzeczowni k ,.
nieżywotny)171.

Porównaj: KTO 3TO? MTO śto ?

Ś to ymłrejibHMua. V; Ś to Mepenáxa. Ś to p á fly ra .

W -
rzeczowniki żywotne rzeczownik nieżywotny

Z A P A M IĘ T A J! : Kto to' jest? To jest chłopiec.

Kto ŚTO? — . . . 3 T0 — MEt/lbMHK.

Co to jest? ... . To jest książka.

Mto ŚTO? — . Ś to — KHńra..

17) N a tem at użycia bezokolicznika zob.. rozdz. 15.

64. Dział 2. Rzeczownik

 W miejsce kropek wpisz pytanie kto ? 5. Mto 3T0? 3 to ___
lub lito ? Uzasadnij. (yMMTejib, LUKona)

6 ; H to 3T0? 3 t o _
*!&■ K t o sto ? 3T0 Ma/lbMMK.
. LITO STO? <'3to KapaHflaui. (c n o H , CHer)

1.. STO? 3 tÓ KOLilKa.

2. ' STO? , 3 to TeneBM3op.
.3. STO? 3 to coóana. 24.4. Uzupełnij tabelki, tłumacząc na język
4. '■ STO? 3 to KHMra. rosyjski.
,5. STO? 3 to flowflb.
:W*
6. STO? 3xo CHer -
7. STO? 3 to nonyran. Kto -.-.to • jest? To jest chłopiec.

8. STO? 3 to crioH. Kto STO? 3 to — MaJlbMMK.

-1.
2,4.2. Uzupełnij według wzoru. Co -i.'tbb'; jest? T ;:'To/ jest książka;

Mt o sto? 3 to LiiKoaa. — —
K to sto? 3 to yMMTeab.
2.
1. STO? VHeÓHHK.
2. STO? pvHKa. . Kto i to jest? To jest dziewczyn ka.

3. STO? VMeHHua. _ ; _'

4. STO? conHue.
3.
5. STO? CVMKa.
6. STO? KOLUKa. Kto to jest? To jest ; pieść
7. STO? Hepenaxa.
8. STO? noapvra Hmhn.
9. STO? TOBapHLU łOpbl. 4.

10. STO? KOMflbłOTep. Co to jest? To jest, tęcza. Cr

ŻPr.ift W pisz odpowiedni rzeczownik.

MtO 3TO? 3T0 CTOJl. ■2 Podane zdania przetłumacz na język

(c o ś a K a , ctoji) rosyjski i ułóż do nich pytania.
K t o s t o ? 3 t o yMMieabHMua.
(yMMTenbHMLta, ^ ynn-a ) 1. To jest dom._________ _______________________
2. To jest nauczyciel.
1. Mto 3TO? 3 to .
3. To jest uczeń.
(flOM, MaMa)
4. Tb jest pies. . _____________
2. K to s t o ? 3 to
5. To jest stół.
(c y M K a , nonyraPi)
6. To je s t ołówek. ___________ ;__________ ;
3. Kto s t o ? 3 to ____; 7. To jest m ama. _ _
(n a n a , M aniM H a) 8. To jest komputer. . _______ '■
4. Kto s t o ? 3 t o ____ 9. To jest tęcza. ________________________
(OKHO, KOLLIKa) 10. To je s t żółw. __________________

Ci'? B e s H©T

www.wsip.com.pl 65
 - M tO M bl BHflM M Hafl r o n o B O fi B XO pom yK3
n o r o a y ? - c n p a u iM B a e T y^ iM T ełib H M u a.
- CojriHiie, Heóo.
- A b n/ioxyK>?
- 3 o h t. (parasol)

Rodzaj męski Rodzaj żeński Rodzaj nijaki

30HT (parasol) yMPrre/lbHHUA (nauczycielka) H ŚÓ O (niebo)

C ilO B a p b (słownik) KŚpTA (m apa) OKHÓ (okno)

T paM BŚM (tramwaj) fle p Ś B H f! (w ieś) CÓ/IHUE (słońce)

flśflyaiKA (dziadek) T§ t H (cio cia) M Ó p E (morze)

flflflf? (wujek) M b ia ib (mysz) nÓ nE (pole)

E l
To warto wiedzieć
Rzeczowniki rosyjskie m ogą być:, rodzaju męskiego,
rodzaju żeńskiego, ' '' ' ' r'
rodzaju nijakiego.

Rodzaj rzeczownika m ożna określić na podstawie spółgłoski lub końcówki, na którą kończy się wyraz.

Rodzaj męski Rodzaj żeński Rodzaj nijaki

CTOil spółgłoska n a p ia -a OKHÓ -0

cnoBap b -b necH H -a M Ópe -e
TpaM BŚM -M MblLLlb -b
flśflyiiiKa -a .
-H

W języku rosyjskim niewielka grupa,rzeczowników rodzaju męskiego ma końcówkę -a, -a, np.
MywMMHa, nana, ¿¡eflytuKa, m m . - p i- P / P .-

Większość zdrobniałych imion, męskich kończy się n a -a, -h , np.; Catiia (AneKcaHflp), Aneiua
(AneKcew), ile ia (fle ip ), Kona (HMKonaPi), K o c t h (KoHctaHTHH).

66 Dział 2. .Rzeczownik-
 ■L Uporządkuj podane rzeczowniki rodzaju męskiego i uzupełnij tabelkę.

ery » , w-yooń, flaan , fleflyoiKa, MywMHHa, TęjieBH3op, cabBapb, Kona, nopT<t>e/ib, KOMnbKrrep, TpaMBafi,
pyóab, Maii, naria, iłe m

■
. '
..onninłncl/a , _b
_ _ ----------------------------------------------------
T ~ ---- ■------- r ---- r-r--- i----— — - _fl _______________

■mm - ------------------- ! ® ? L ----- --------------

iJ ‘A 7:' ■
.' 77::" 77 ■
----- -------------- --------------
&:7g:,;777:......'
----------
-■■

E l. Spośród podanych rzeczowników na -a, Uporządkuj podane rzeczowniki rodzaju

-n wybierz te, które oznaczają osoby nijakiego i uzupełnij tabelkę.
: płci męskiej. Zapam iętaj je.
nnobM e, nonę, cojiHue, M ope, flepeBO , nnaTbe,
iyiy>KMMHa, fiopoHita, yneHHira, nana, fleflyiiiKa, MOJIOKO, OKHO.
óaóyiiiKa, Teie, mm.

nw cBM o;

dJ i Napisz zdrobnienia podanych imion

męskich.

! - fleT p
2. AaeKcaHflp -
3. HnKonaPi
4. KoHCTaHTMH -
5. AneKcePi 2§»@. Określ rodzaj rzeczowników, wpisując
dla rodzaju męskiego — M, żeńskiego - Ż,
nijakiego - N.

.1. 3 to OTeu.

2. 3 to MaTb.
. Uporządkuj podane rzeczowniki rodzaju
. 3. 3TO flOMb.
żeńskiego i uzupełnij tabelkę.
4. 3TO CblH.
napTa, Tero, MaTb, p e n a , fle p e B H fl, necHH, ynHLia, 5. 3 t o coóaKa.
TeTpaflb, MbILilb.
6. 3 t o fleflyiU K a.

7. 3 t o óaóyuiKa.
-a 7 •a , 8. 3 t o ceM b n .

napTa T§TH 9. 3 to flowi.

7 A'-. - a-- 10. 3 t o fle p e B O .

■7'7_:'.-7.; ■ 11. 3 to cjioToannapaT.

■7 7 7 i: 12. 3 to ct>OTprpac))MH.

ai
3a BCSKoe serso óepwcb yi/seno.

www.wsip.com.pl 67
 - n n y ó o K a n HOM b! f l B 0 3 B p a m a io c b a o m o m .

Ko MHe noflotu/iM flB o e u ro B o p rrr: .

«C H M M a fi n a n b T O h w a r w y » .

- Hy h m to ?

- fl Tan u c fle a a a . C o f l H o r o c h h ji na/iwo,

c a p yroro - w arw y.

Rodzaj męski Rodzaj żeński

BpaTapb b (bram karz) MaTb —j— b (m atk a)

K a p a H fla w (ołów ek) M b iw b —j— b (m ysz)

nÓBap (kucharz)

H i
To warto wiedzieć

U W nielicznych rzeczownikach rodzaju męskiego piszemy b po spółgłosce. W rzeczownikach rodzaju

żeńskiego z a w s z e piszemy b po spółgłosce na końcu wyrazu. Pisownia znaku miękkiego zależy tu od
wymowy. Spółgłoski, po których występuje znak miękki, w ym aw iam y miękko.

Porównaj: noB ap BpaTapb

[r] [r 1] 1S>

ES W r z e c z o w n ik a c h ro d z a ju m ę s k ie g o n igd y nie p is z e m y -b p o w, w, m, w i ur n p , : . M y w ,.K a p a H fla W j

B p a M , n n a L U (płaszczprzeciw deszczow y), O T e u . . •

H W r z e c z o w n ik a c h r o d z a ju ż e ń s k ie g o zaw sze p is z e m y b p o Ki, w, M, w, n p .: p o w b (ż y to ), M b l W b ,

flO M b , B e illfa (rzecz). .. ,',W. .

ZAPAM BĘTAJ!

HK [ż ] M ym

UJ za w sze w ym aw iam y t w a r d o ja k [sz] KapaHflaui

L| ' [c] o t ś ii

M z a w sze w ym aw iam y m ię k k o ja k [ć] BpaM

LII [śś] nnaw

Pisownia znaku miękkiego po H i, w, M, W nie w p ływ a na ich wymowę.

1...... -1

Porównaj: . M yw p O H ib [ż ]
K a p a H fla w !> z ] M b iL U b [s z ]

sp aM [ć ] HOMb [ć ]
naam [ś ś ] B e u ib [ś ś ]

18) Tu i niżej w nawiasie p o d a n o w ym ow ę spółgłosek. Z n a k oznacza miękkość spółgłoski;:

68 Dział 2. Rzeczownik
 Zwróć uwagę na rodzaj rzeczowników. Uporządkuj podane rzeczowniki,
W pisz btam , gdzie to konieczne. : uzupełniając tabelkę.

®^M y> K (rodź. męski.) BpaM, t-twb, flOHb, MbiLUb, KapaHflam, powb, oTeu,
pow b . (ródź. żeński) Bemb, TOBapm u, ho >k , Monopemb, rapa>K.

1. HO>K____ (rodz. męski)

7. R o ę lz a j n r ię s k iT n ą :■. :7 7 'R o c lz a j;ż e ń s k i
2. .Monofle>K_ • (rodz. żeński) Hi, LU, H, ŁL(, L( m, UJ, M, m + b
' 3. rapaw (rodz. męski)
BpaM HOMb
. 4. CTopo>K__ (rodz. męski)
5. Bei±i___ (rodz. żeński)
6. ÓOPLU ■ . (rodz.'męski)
7.. T0 BapHU4_ (rodz. męski)
8. B p 34 . (rodz. męski)
9. HOM____ (rodz. żeński)
10. flOM . (rodź. żeński)
11. M afH___ (rodz. męski)
12. MRM___ - (rodz. męski) Podkreśl tylko rzeczowniki rodzaju
13. MblLil____ (rodz. żeński) żeńskiego.
14. KapaHflauj_ (rodz. męski) Teipaflb, napeHb, MaTb, oceHb, KaneHpapb, KocTb,
pyózib, HOMb, flOMb, fleHb, aHBapb, Bemb, cnoBapb,
pow b, M onoflewb, Manbiui.

Zwróć uwagę n a tw ard ą lub miękką Podkreśl tylko rzeczowniki rodzaju

wymowę spółgłosek. W pisz b tam, męskiego.
gdzie to konieczne. Określ rodzaj
rzeczowników, wpisując dla rodzaju BpaM, poMb, rB03pb, oceHb, m h m , HOMb, KapaHflaiu,
męskiego - M, a dla żeńskiego Mbiuub, rap aw , Matb, yMHreab, KpoBaTb.

W* napeHb [ń] M

1. fleH __ M M . Uzupełnij zdania. W ybierz i wpisz

. [ń] .
odpowiednie rzeczowniki.
2. o c e H _ . [ń] ' ____ ■
3. c n o H _ [n] ___ p e w b , HOMb, BpaM, poMb, KapaHpam, kjhom , nyM, ew,

4. p a p o c T _ ÓOpLU.
[f] , ___
5. M3T [t'] • B nojne pacTeT nmeHMua m po łK b .
6. 6 p a T _ ..[t] ___
1. f lB e p b óbiJia 3 a n e p ia Ha _
7. KpOBaT_ [f ] . ___
2. KaK TonbKo ónecH yn____ . conHua, Mbi ywe
8. KOCT__ [t’] ___
óbuiM Ha Horax.
9. d a p o c T _ [f] ___
3. H a c iy n n n a TeMHan ____
1O.fOCT__ [t’j ___ 4. H op aepeBO M CMpen___
11. BpaTap__ [r] ___ 5. Mbi cberiM BKycHbifi_____
'12. noBap__ [r] ___ 6. y HpHHbi FleTpoBHbi xopoi±iaFi.
13. c n e c a p _ [r ] ___ 7. flana Kozim - 3yÓHofi __ .
14. p B e p _ ■[r l 8. M P l U a MU4ST cbom _________ .

» 1
1 OceHb M joięT m flow ab sa c o 6 om Bejne?.

www.w5ip.c0m.pl 69
 iskici polskie różniące sią ¡gjdzajem

Język rosyjski Język polski

K Jia c c (rodzaj męski) . k lasa (rodzaj żeński)

p y q K a (rodzaj żeński) długopis (rodzaj męski)

rrncbMÓ (rodzaj nijaki) list (rodzaj męski)

H To warto wiedzieć

B Niektóre rzeczowniki rosyjskie j polskie różnią się rodzajem..

II 7 \ .^ 7 ‘ '_l
Rodzaj: Język,polski | iRodzaj: _ i
Język rosyjski (
r wł
■1
g ryp a ; żeński -
rpM nn s; ( męski ^
r ó p o fi męski 1 1 m ia s to k nijaki

męski k la s a li żeński * • '-

K Jia c c !
KO H BŚpT męsf<i_ > k o p e rta ‘ 1 żeński 1 ,Ł , ‘

J1MMÓH 1 męski « c y tr y n a > żeński

ł 1

wien [ męski " ’ ■

* k re d a 1p żeński * "j

My3ŚM 1 męski' , m uzeum 1 nijaki-''

.b r '.
' ;
i
męski p iłk a zenski ,'*<■> ^
MHM
c iy n i -męski —k rz e sło r nijaki - - ' - 1
* !
męski, p o d ło g a żeński r _ i j
non i
4
n o p r >enb 1 męski - ' te c z k a żeński „

nnaTÓK męski ch u stk a > zenski ^ rt

męski p la ż a żeński i
n n flł«
p e c ro p a H męski , r e s t a u r a c ja żeński n 1
męski s z a fa żeński •- j oi
LUKac|) , ’ . ,>
5
< ^ i- ' t ‘ .
h e rb a ta zenski
Mań „ męski ‘
••

żeński w id e le c męski
BŃ ilK a
żeński d rz w i / ........ nijaki'- ....... j
flB e p b
K sap TŃ p a żeński m ie s z k a n ie nijaki, ,
L i. ’ ’ ^

żeński pokój męski > ,

KÓM HaTa . » 1*
K pO BŚT b - żeński ■ • -i łó ż k o 7 miakir f r\>
"~l r ‘ t z n a c z e k (na list). męski l
w apna zenskr
M am ńna żeński , 1 sam ochó d r1 ' męski 1
! żeński ■ d łu g o p is męski Ł -
pyM Ka - \ r. , , V ¿(r*
żeński , > żyto nijaki '
pOHib ::1>T »'-i -
7 V ¿¿r yj

żeński <; \ , p ies męski ' t

coóśna
p la c męski . - ,
n n ó m a flb *t żeński
i(] 1 -
Tapenw a żeński ~ t ta le r z męski 1 i
7 7 i- 7 A , i
T e T p a flb . 1 żeński , ze szyt nph

T e n e rp a M M a 1
»
żeński '
ifł!rs
1
^•'¿i-v'j r^1-
t e le g r a m mefa (

Kpecno 1 nijaki 1 fo te l ' męski/ , V >

OMCbMÓ . >
nijaki) lis t / męski

nnaTbe s u k ie n k a zenski j; f
i "# 3 1

Dział 2. ¡Rzeczownik-
70
 111 Dopasuj do zdań rosyjskich ich polskie
odpowiedniki. Uzupełnij okienka. :
1. 3 t o m o h pyMKa.
2. 3 to yNSHMKM H3 M oero Kaacca.
3. TaM Jie>KHT m o h TeTpaab; . 7. C o ó a K a - yM H oe >KMBOTHoe.
. 4. y Hac óoHbinae KBapfupa.
5. Ś to m o h KO M Haia..
6 . B y m y ctom t uiKa<t>.
■A. Tam leży mój zeszyt.
B / To jest. mój pokoj..
C. M am y duże mieszkanie.
D. To je st m ój długopis.
; E. , ^ kącie stoi szafa. .
' ;F. To są uczniowie ż mojej klasy..
1. D 2. 4.
III. Zaznaczone rzeczowniki przetłumacz
na język polski.
H a ta m a nMiiieT nwcbMo. = list
1. KoMy OTa TeaerpaM M a? =
2. CKOJIbKO CTOMT 3TOT lUiaTOK? = .____
3. 3 to Kpec.no Hamefi óaóyniKM. = ____
4. B nonę p acieT powb. = _______ __
5. M o c K B a - KpacMBbiPi ro p o fl. = ______
6 . HaTauua oTKpbiaa cbo/o TeTpaflb. =.
7. y BeaoBb ix HOBan MatiiMHa. =
8. KpacHaa rmoiąaflb HaxóflHTCH
9. 3 t o ruiaTbe MfleT HaTarne.
10. y fletM rpurin. = ___________
Przeczytaj zdania. Podkreśl te
rzeczowniki rosyjskie, które w języku
polskim różnią się rodzajem .
PoccMHHe nbtoT MaM c BapeH beM .
1. H an ia KBapTMpa Haxo,QMTCH na nnTOM o iaw e.
2. y HaTaaiM c bo h KOMHaTa.
r
ES fi n 0 C I10BME4a - BG6 M f ie iia M nOMOH|HMS4a.
www.wsip.com.pl
3. B Hani K/iacc npMLUea HOBbiPi yneHMK.
■4. KOpa m ikst T e ip a flb no MaTBMaTMKe.
5:. H a o ra n e c to m t Maurna m T a p e a n a .
6. TaHH n o a o w M a a Ha c to h a o w n y , BM/iKy m ho>k.
8. A p ó y 3 - caaflKMM, a h m m o h - k m c h u P i.
9. 3 t o KapaHflaiu CaniM, a o to pyMKa Bepbi.
10. K t o T e ó e noKapM a o t o t nopTc|)enb?
11. KoLuKa a e r n a Ha non.
,12. M a M a 3anepaa flBepb na khiom
13. H a n/in/Ke peÓHTa MrpaioT b m hm .
14. flew ypH bifi npMHec Men.
. .
6. L iA Dobierz odpowiednie określenia
do wyróżnionych rzeczowników.
3 to KpacM BbiM ropoją.
(KpaCM Ban - piękna, KpacMBbiM - piękny)
1. y TaM apbi____________ KOMHaTa.
(ManeHbKan - mała, ManeHbKMM - mały)
2. B n e p a Mbi noceTMHM________ _ _ My3eii.
_______
(MHTepecHbIM - interesujący,
MHTepBCHOe - interesujące)
3. 3 to _ _ _ _ _ coóaKa.
(H aiu - nasz, Hau/a - nasza)
4. KoMy Bbi KynnaM_______ nopttpejib?
(HOBbIM - nowy, HOByKD - nową)
5. TeTe MfleT______________ naaTOK.
b MocKBe.
(3eaeHbiM - zielony, 3eneHaR - zielona)
6. BeaoBbi K y n n a n _____________ iKKa<j>.
(HOBy/O — nową, HOBbIM - nowy)
7. 1 nnomaflb HaxoKMTCH HanpoTMB
BO K 3 aaa.
(FnaBH aH - główna, TaaBHbiM - yjówny)
8. B kotop om Macy 3aKpbiBaeTCH _ _ _ _ _
pecTopaH ?
(3 Ta - ta, 3T0T - ten)
9. C B e T a a H e n o H p a BM a o cb ______________ rmaTbe.
(r o a y ó a n - błękitna, ro a y ó o e - błękitne)
10. K to cr/MT b ____________ KpoBaTM?
(3TOM - tym, 3T0M - tej)
71
 M Ś^ia \ f MŚMbl -

SE? ■'.yłjSg.i
i OKHO ÓKHa -a'

t - n n śT b e , n n arb R -< -e

*¡63
B3 To warto wiedzieć

H Rzeczowniki rosyjskie m ogą występować w liczbie pojedynczej i liczbie mnogiej. Liczbę rzeczownika
można określić na podstaw ie końcówki.
Formy liczby mnogiej tworzymy: / ' 7. ; .. . ; ‘ .
□ odrzucając końcówkę liczby pojedynczej i dodając końcówkę liczby mnogiej, n p .: : ......—

mślm 3. M a k tM ' wiawi —i— bl MawibS

^ 7 .
końcówka Ip końcówka Im

□ dodając odpow iednią końcówkę do spółgłoski, na któ rą kończy się wyraz, rip.:

cró n — ti cToneśi
V t .

spółgłoska końcówka

Z A P A M IĘ T A J!;

Eg Rzeczowniki'rodzaj u męskiego i żeńskiego z tem atem n a r , -k ,:x -i•HyUłj-.Hę.iii zawsze- w liczbie mnogiej:
mają końcówkę -m.

KHńrw P ^ mK m K a p a H fla lllti ■ óp śXn m h M iT

Ho>Krt

72
Dział 2. Rzeczownik
 Soi. Uzupełnij tabelkę. Przy rzeczownikach z tematem na r, H, X
i *4, LLĘ, ni, u/postaw znak ~h.
Liczba pojedyncza Liczba mnoga
1. -Knura 9. B e m b
-a; spółgłoska ■
— 2; nTHua 10. flBOp
- h; -b;-u 3. MaLUMHa 11. f l B o p e u
-o 4. no/wa 12. e>K

-e 5. orypeu 13. MbILiib

6. Myxa 14. KapaHflaiu
7. HOMb 15. pyMKa
8. flenib 16. nopTcbenb

Utwórz liczbę m nogą podanych

rzeczowników.

2So5o Podkreśl rzeczowniki z tematem na r, h,

1. LUKona
x \ H, m , m , uu, i utwórz dla nich liczbę
2. napTa mnogą.
3. yHMTeabHHua
yM m eab H M Lia, yMew-iua, yn eH U K , M anbM HK, /¡eBOMKa,
4. yHeHHua
LUKona, y p o K , TeTpa/ib, pyM Ka, K a p a i- w a iu , c e c i p a ,
5. KapTa
n o a p y r a , T O B a p u m , ópaT, yM eÓHHK, K n u r a , yMHTerib,
6. K/iacc Bp aM , H H w e H e p , rapa>K, ó a r a w , rm-ma, y n w a a , M yxa,
7. wypHan H o ra , r o a o B a , p y n a

8. Te/ieBH3op
1. 9.
9. KOwinbHDTep
2. 10.
10. T e a ip
3. 11.
11. ÓH/ieT
4. 12.
12. aBTóóyc
5. 13.
13. flBepb
6. 14.
14. ceMbH
7. 15.
15. iiepeBHa
16.
16. Tem
17. nopTcbejib .
18. My3eii
19. Beflpo
20. no/ie Utwórz liczbę mnogą, wpisując
21 . 3flaHMe końcówkę -u lub -w.
22. yn p a w H eH M e'
1. KJ1KDM_ 11. o r y p u _
2. fiB o p iL 12. yjiHLi____
3. nyM___ 13. yqeH H K_

4. m hh __ 14. yneH H U .______

5. Mbiai_ 15. yMMTeJ1bHML|_
Utwórz liczbę m nogą rzeczowników.
Przeczytaj, zw racając uw agę
6. rrrną_ 16. H 6 B O M K '
na pisownię i wymowę. 7. e>K___ 17. KapaHflaiu_
8. w yK_ 18. n a a b u
MAM [i] HO>K_ [y] n™4— [y] 9. opex_ 19. y a i______
Bem • [i] yuj__ [y ] y/iHu [y ] 10. flOCK_ 20. K a p t M H K ____

www.wsip.com.pl 73
 ZAPAM IĘTAJ!

r k x
Po 4 LU piszemy M (nigdy -w).
w ni

>KM [ży] Howrt

Połączenia wym awiam y jak
UJM [szy] yuun

Im
)P

3 to n acnop f. 3 t o n a c n o p ia . { ,-A ' ,}

fi To warto wiedzieć
Niektóre rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na spółgłoskę rna-b mają w liczbie mnogiej
końcówkę -a, -H Końców ka ta jest zawsze akcentowana.

ZAPAMIĘTAJ! ~v:
' ' ' 'Liczba mnoga > ' ' B l’
Liczba pojedyncza
f i

a i i p e c (adres) a jp p e c a

6e p e r (brzeg) 6e p e r a
flOM (dom) flO M a !

rm 3 (oko) m a3a

r ó n o c (glos) ro n o ca
. iy," SmSiSiSSi
r ó p o f l (miasto) ro p o w a

flM p ŚK T O p (dyrektor) flw p e ^ o p a

flÓ K T o p (doktor) , 1 flOKTOpa . -

*• - ' 1 I A i „ r I

Jiec (las) neca

M Ś C T e p (mistrz) w iacTepa

HÓwiep (numer) hoi ,e p a

n a c n o p T (paszport) nacnoD Ta

n ó e 3 fl (pociąg) noesija
n r \ c .D n ó
■
>. „ •d
i

npo^eccopa
fSSSiSSlS ‘
npoc|> eccop (profesor)
yM ńTe/lb (nauczyciel) yMHTeJia
w ’ ' ' " ’ ‘ ‘ ^ '

Dział 2. Rzeczownik
7 4
 C ayw aPiT e, y H ac npoflOBoabCTBeHHbiPi Mara3MH, a He cn p aBO H H o e ó io p o .

111 Utwóirż liczbę m nogą podanych 2 E 1 Przeczytaj anegdotlci. Uzupełnij

rzeczowników oraz oznacz akcent. końcówki liczby mnogiej.

a / jp e c
a)
' aec - 3 th óy/iK CBewMe?
óeper - fla.
M acTep - A CBe>KHe FIML) eCTb?
m a3 - fla, ecTb.
H Ó M ep ■- A o r y p u ?
róaoc - Towe ecTb. Bawi...
n acn op T - A 3 TH MaHąapHH caaflKMe?
r ó p o fl - fla .
•n ó e 3 fl . - A 3TM r p y m ^ 3 p e n b ie ?
flM pŚKTO p - f l a . B a M B3BeCH Tb K M /io rp a M M ...?
n p o < j)ś c c o p - A 3TH...
flÓ KTO p - CaywaPiTe, y Hac npoflOBoabCTBeHHbiPi Mara3MH,
yaPiTenb a He cnpaBOHHoe óiopo.

b) .
f l B e w eH LU M H bi p a 3 r o B a p M B a io T H a y a n u e :
28.8. Uzupełnij końcówki liczby mnogiej.
- y MeHH oneHb óoaftT yuj u 3yó , y MeHH
1. B 3T0pi rOCTHHMLie B c e H O M ep 3aHSTbl. óorm T TaK>ne Hor h pyn . fl He M o ry
2. flo K a w m e c b o h nacnopT _. crMÓaTb nanbLi . K p o w ie t o t o , y M eH a óoafiT
3. CeprePi 3anncaa a,qpec_ B c e x cbohx riO M K (nerki).
TOBapmnePi. flpoxo>KMPi, yca b ia ia B s to , roBopM T:
4. ToBapnu 4 C epren >KMByT b p a 3Hbix CTpaHax - y B a c K p e r iK o e 3flo p o B b e , e c a n B bi

M Hpa. B b i/ ie p > K M B a e T e B c e s t o .

5. YneHMU m yaeHMK cnem aT b iimony.

6 . TaHH yKaaflbiBaei Ha nonne cbom khmt___ c)
h c n o sa p TypMCT cnpaLUMBaeT:
7. Bmth /¡ocTaa M
3 cyiviKMTeTpafl myHeÓHMK . - Y B a C B rO C TH H M Lie e C T b TMXMe H O M e p ? .

8 . H a nMCbMeHHÓM cToae a e w a T pyMK - Y n a c B c e H O M ep_ -TMXMe. H o ó b i B a e T , m to

u KapaHflaiu, Hmhu. TOCT LliyMflT (hałasują)

H ora hocht, a ik o p m h t .

www.wsip.com.pl 75
 Szczególne przypadki tworzenia Im rzeczowników

Rodzaj męski Rodzaj nijaki

lp . . ' Im lp Im

d y n (stół) d^nbH f l ś p e B o (drzewo) fle p Ś B b H

IW C J (lis'Ć) . JlMCTbH n e p ó (pióro) n e p b fl
ÓpaT (brat) . ÓpŚTbH K p b m ó (skrzydło) Kpbm bH
CblH (syn) CblHOBbń
flpyF (przyjaciel) . flpy3bń

To warto wiedzieć
Niektóre rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na spółgłoskę oraz rodzaju nijakiego n a -o w licz­
bie mnogiej m ają k o ń có w kę - bfl19?. .

ZAPAMIĘTAJ! " .
■Niektóre rzeczowniki tw orzą liczbę mnogą w następujący sposób:

¥ im ,

MHTb (matka) MŚtEPm

flOHb (córka) .flÓMEPH
ńÓJlOKO (jabłko) ńónoKM
LIBeTÓK (kwiatek) LIBeTÓ
M enoBŚK (człowiek) rn b m
flŚTM
peÓeHOK (dziecko)
p e ó a ia

O bok formy liczby mnogiej rzeczownika fle ra używana jest form a peófrra. Je st ona sto so w ana przy
bezpośrednim zwracaniu, się,do dzieci, np. - Peóaia, c n y w a m e l ( - Dziecij słuchajcie!).. ]
W mowie potocznej wyraz p e ó m a używany jest w znaczeniu: m an b H m ii. (chłopcy) lub k jh o u jm (młodzieńcy),
np.: . ■
3 t o MŚjribMMKM M3 n a u je r o K n a c c a .
6
O to p e ńTa H3 H a rn ero K t ia c c a .
3 to k d h o u jm H3 H a iu e ro k n a c c a . .

U l
I To warto wiedzieć

Porównaj:

c/\V> J1MCT JIMCTbfl

■TIMCT JIHCTbl

UBeTOK UBetBI

(óś/jbiPi) UBet (óe/ibiM h ronyóóPi) uBeta

19) Rzeczowniki .te: .w liczbie m nogiej m ają znak miękki (b) przed ko ń có w ką. Zob . rozdz. 35. (deklinacja II).

76 Dział 2. Rzeczownik
 Rzeczowniki podane w nawiasie zastosuj 7. 3tm ' x o p o u je r o c o p ia .
w liczbie mnogiej.
• (flÓnOKO, HÓJ10KH)

1. B napne peÓHTa coÓMpanM none/rreBUJMe

8. . c KOTopbiM p a 3 ro B a p M B a e T
■
' (nnct) ■ '. ' .
A htoh - Bp an. (He/iOBeK, J I k j a h )
2. Bflo/ib floporn pocnn BbićoKHe (flepeBo)

9. ManeHbKHM _ _ _ _ _ _ _ _ cnoKoflHO cnan .

3. (flpyr) ' HBaHa >KMByT b KHeBe. b K poB aTH . (p e ó e H O K , fleTM)
4. (floMb) ________ HpMHbj AneKcaHiipoBHbi
. yMaTcn x o p o w o .; 10. MHM03bi —/iróÓMMbie_______________ KnaBbi.
5. (CblH) .. . AHHbl HBaHOBHb! CKOpO . (LlBeTOK, UBeTbl) - -

noH,qyT b iiiKo/iy. •’ '

6: CTapiBMe (ópar) _ _ _ _ _ _ K octm ynaTca 11. KeM paóoTaeT_______ TaHH?
b yHMBepcmeTe. (MaTb, Maiepn)

7. n o M o ra eT C B o e M y fle,qyi±iKe coówpaTb
(o ó a o K o )________________ .
12. KaaBa u JlH3a - aro _ _ _ _ _ _ _ _ CBemaHbi
fleTp O B H b l.
8. Kto stu (n e n o B e K ) _ _ ________ ’• c K O jopbiM H
(flOHb, flow epn)
pa3roBapMBaeT klBan?
9. C nop o Ha/iyrax nofiBHTCFi nepBbie BęceHHHe
(U B e iO K )_______________ .
10. H a a naiuert ro n o B o fin p o n eT en a ntHLia, 29.1« Przekształć zdania w edług wzoru.
p a 3MaxHBaa (Kpbm o) ________ .
3 tm ManbMHKM ynaTGH b MeTBepiow Knaoce.
3 tm peÓ HTa ynaTcn b MeTBepTOM KJiacce.

29.2. Wybierz odpowiednią form ę 1. Kyfla crieujaT 3 TH k>houjh?

rzeczownika.
Kyqa cnemaT sth ?

W* y riHCbMeHHoro crrona cto m t cryn. 2. B o ABope fleTH nrpariH b CHewKM.

(cTy/i, e r yflbFł) B o ABope ' ■ MrpariM b CHemKM.
3. ManbMHKM He xoienn MrpaTb c KonePi.
1. PoflmejiM K y m m b cTonoByto HOBbie
______ He xotenH HrpaTb c KonePi.
_________ (cTya, dy/łba)

2. H a 3eM/iio ynan nocneAHMPi .

(JIMCT, TIMCTbFl)
E9.4. Przeczytaj zdania i wpisz: jih c t , m cT b n
3. B ca,qy fleayuJKH pacTyT cJjpyKTOBbie lub JlH C T b l.
. (flepeBo, flepeBbfl)
1- OCHHbl paHO CTaHOBFITCfl
4. fleTH u Konn - x o p o tiin e ________________ .
30A0TMCTblMH.
. (,qpyr, Apy 3bH)
2. TaHB AocTana M3 HU4HKa_______________ óyMarn

5. CTapniHH _______ fariHHbi FlaB/ioBHbi yw e m d a n a pMcoBaTb.

paóoiaeT. (cbiH, cbiHOBbfl) 3. O H a H ap M coBana oceHHHPi __________ .

4. fle B y u iK M rynanH no a n n e aM n a p n a h coónp an n

6 . y nonyraeB pa3H0UBeTHbie oceHHM e ____________ .

. (nepo, nepbn) 5. H a non ynann________ óvMarn.

pp. Aj
l i

www.wsip.com.pl 77
 Rzeczowniki w ystęp ujące tyli«© w liczbie pojedynczej

; : A:- ..'-i-':: ;e "i-

AW:-;,vr
: ■; ::'A-v' ’A--'; . . ‘ ' ':A'-

§ ło warto wiedzieć
T ylk o w liczbie p o je d y n cz e j u ż y w a n e są rz e cz o w n ik i o z n a c z a ją c e : - . ;
□ o g ó ł przed m io tó w , i o s ó b , n p .: OÓyBh (obuwie), M O JlOfleH łb (młodzież), n o cyM Ś (naczynia), M e Ó e Jlb (m ib lej,
O R e M R a (ubranie),
□ artyku ły spożywcze, .np.: MOJIOKO (mleko), Cbip (serżółty), BO fla (iw da), pblóa (ryba), M n co (m ięso)yCaxap (cukier),
□ n ie k tó re o w o c e i w a r z y w a , n p .: BM H O rpaR (winogrona), M ópH O Bb (marchewka), h e rp y L U K a (pietruszka),, .
K a n y c T a (kapusta), C B e K Jia (burak)y peR M C (rzodkiew), Jiy K (cebula), ŁfeCHOK (czosnek), ^ a c o ń b (fasola),
■ ro p q x (groch), 3eM ńnH H ka (poziomka), m a m n a (m alina),
□ n ie k tó re c z y n n o ś c i, n p . : y ó o p K a (sprzątanie), rm a a a H n e (pływanie), 6 e r (bieg), 6 o p b 6 a (walka, zapasy ); , :/;r.
□ n ie k tó re ;p o ję c ia a b s tra k c y jn e , n p .: CMaCTbe (szczęście), 3 R o p o B h e (zdrowie), ń io ó o B b (m iło ść ),p a flp ę T b
(radość), flÓ iSpo (dobro). " :

Rzeczow niki w y stęp u jące tylko w liczbie m nogiej

nacbi HO>KHMI4bl
i.
ÓpibKM

Bopota KOHCepBbt

T ylko w liczbie m n o g ie j u ż y w a n e są rz e c z o w n ik i.o z n a c z a ją c e : i\ :

□ p rz e d m io ty s k ła d a ją c e się z d w ó c h lu b k ilk u je d n a k o w y c h części, np .: omkm (okulary),
' B O p o ta (brama, bramka), . py:p--
□ n ie k tó re s u b s ta n c je lu b a r ty k u ły sp ożyw cze; n p :; ay^ pfpeifum y),. KOHCepBbi (konserwy),'
: M anapO H bi (makaron),
□ n ie k tó re p ó ję c ia a b s tra k c y jn e ,.h p ć . cyTrtM(Wofój; .kąH M Ky^b^

7 8 Dział 2. Rzeczownik
SO.Sn Podkreśl rzeczowniki występujące tylko 3PJL Podkreśl rzeczowniki występujące tylko
w liczbie pojedynczej. w liczbie mnogiej.

ropox,
o ó y B b , B ecb i, p'b|6a, p e flM c , B o p ó T a , óprokM , n n a B a H n e, B scb i, m aco , KOHcepBbi,
HomHMLibi, o fle w fla .-B M H o r p a fl, by«, Macbi, y ó o p n a . K a n y c ta , KapTocberib, fle H b ru , MecHOK, cbip.

303, Uporządkuj podane rzeczowniki występujące tylko w liczbie pojedynczej. Uzupełnij tabelkę.

oóyBb, MOfiOKO, Monoflewb, lyiop.KOBb, BMHorpa/ł, yóopKa, n n aaa m e , pa^ocTb, nioóoBb, nocyfla, Meóerib,
óbip, esenna, caxap, oxoia, cnacTbe, 3flopoBbe, oflew fla, m rćo, 3ewnHHHKa, u a n m a , 6 er, pbióa, óopbóa,
ii o ó p o . . -■ '■ - -

Rzeczowniki oznaczające:.
¡S S S lIB fS Ig p ^ ^
r ogółjjradmiotów ’r artykuły,' ( niektóre owoce f , niektóre niektóre pojęcia
i osób ‘ 1 1 ’ j spożywcze’ ^ ’ j warzywa , czynności abstrakcyjne

oóyBb_____________ MonoKo

3® A Podkreśl rzeczowniki posiadające tylko 30.5. Uporządkuj podane rzeczowniki

jedn ą liczbę. występujące tylko w liczbie mnogiej.
Uzupełnij tabelkę.
m* Mbi flonwHbi KyrlMTb c b ip u arna.
OH-HH, flyXH, HO>KHHI4bl, CyTKM, KaHMKytlbl, KOHCepBbl,
1. floM.epn BpyMktnM wiaTepn ayxn u UBeTbi. ' ÓpKDKH, MMeHHHbl, MaKapOHbk

2. Mawia KynMna m s c o , HecHOK u orypubi.

3. B 3 tom Mara3MHe Mbi KynMM cbaco/ib, ropox . . • Rzeczowniki oznaczające:
M flÓtlOKM.
4. Mbi oneHb nroÓHM a m o rp a p , m rpyuJM. | przedmioty „ ' . niektóre substancje t riielctóre pojęcia • -:
| składające się lub artykuły abstrakcyjne
5. B OTflene «OóyBb» H aiam a Kyrmna nepHbie
| z dwóch lub kilku spożywcze
TycbnM. . jednakowych części - ' ■ '
6. O tot Mara3MH paóoiaer Kpyrnwe cyrKH, a tot

TO/lbKO ¿10 BOCbMM MaCOB. OMHM flyXH

7. O th Macbi cnemaT Ha 20 MMHyT.

8. B a ó y iu K a n ofla p n n a Ko/ie C B m e p , a fle fly u w a
,qan e M y fleHbm.
9. POCCMflHe OTMeNaiOT peHb pOWfleHHH,
a nOJlHKH - MMeHMHbl.
10. Bnep a flem noiepan cbo m omkh m pyMKy.

Ł ł i HenoftMaHHąn p u 6 a s c e m a 6onbiuoM HawceTca.

www.wsip.com.pl- 79
 • Kona! floMeMy Tbi He c,qe/ian flOM awHee
s a fla H M e ?
■fleflyLU K a BM.epa pa3ÓMJi o m k h .

I To warto wiedzieć
1Rzeczowniki w języku rosyjskim odm ieniają się w edług trzech deklinacji.
Typ deklinacji określa się ńa podstawie końcówki m ianow nika liczby pojedynczej.

Deklinacia II Deklinacia III j

f —.. ’y
® rodzaj żeński na: © rodzaj żeński na:
-a, np. nśpTa spółgłoskę + b, np. TeTpśflb
-A, n p . nécHH m, Lu, h . m + b, np. HÓMb

® rodzaj męski na; © rodzaj męski na:

-a, np. MyjKMriHa - spółgłoskę (tw a rd ą ), n,p. ctoji
-FI, np. flaaa -b, np. CJlOBŚpb
-Pi, np TpaM BŚii
9 SK ÊÊIÊÊÊSSÊSSSIS
© rodzaj nijaki na:
-0, np. okhó
-e, np. Mópe
,1
0 yj j- j \ r 1* -

lia n a ! CeroflHH Ha B o n p o c y m r r e jiH

HMKTO He M o r OTBeTMTb.
O MëM OH CnpOCMil?
K to pa3ÓMJi-OKHO? ....... — §1
uCTC m

W języku rosyjskim jest 6 przypadków liczby pojedynczej i liczby mnogiej. W odróżnieniu od języka
polskiego w języku rosyjskim nie ma siódmego przypadlca - wołacza, zastępuje go. m ianownik.

Porównaj: 3 to A h h . (To jest Ania..)

A h h ! KynM xaeÓ! (A niu! Kup chleb!)

Każdy przypadek rosyjski m a swoją nazwę i odp ow iad a na konkretne pytanie.

M ianow nik kto? . co? MMeHMTeilbHblM' KTO ? HTO?

Dopełniacz kogo? czego? ■ POfiMTSJIbHblM Kom ? He r ó ?
Celownik komu? czemu? A a r e jib H b iii KO M ÿ? H6M Ÿ?
Biernik kogo? co? BMHMfe/lbHblM koto ? HTO?
Narzędnik .kim? czym? TBOpMTe/lbHblM KeM ? H eM ?
Miejscownik (o) kim? (o) czym? n p eilJlO W H b lM (o ) K O M ? (o ) H ë M ?

Pytania:, k t o ? n o ro ? itd.. zadajemy, pytając o człowieka.lub zwierzę (rzeczownikżywótny)./^-.■

■
■. Tw );!
Pytania: mto ? y e r o ? itd . zadajemy, pytając o przedm iot (rzeczownik nieżywotny)20) .. .

Każdą formę przypadkową cechuje określona końcówka,..ńp..: kto ? hto ? ĄHHa; n oro ? Mero? AHHbi.

2 0 ).N a tem at rzeczowników żyw otnych i nieżywotnych zob. także rozdz. 24.

8 0 Dział. 2. Rzeczownik-
i i J , Podkreśl rzeczowniki należące 3. TeTpaflb^ deklinacja
do deklinacji I.
’ 4. pyMKa deklinacja
pyHKa, KapaHflam, MaMa, nana, cw h , TeTH, mm,
5. cecTpa deklinacja
KHHra, yMeÓHMK, yMeHHK, Kona, A hh , ceMbn, aeHb,
noflpyra.TGBapHmż . 6. MaTb deklinacja

7. flOMb deklinacja

¿LA. Podkreśl rzeczowniki należące 8. M aM a deklinacja

do deklinacji II.
, 9. óaóytuKa deklinacja
ManbHMK, aiKona, KapTa, yMMTeab, yMmenbH.MLia,
10. BHyMKa deklinacja
KaneHflapb, My3ePi, o k h o , ra3 e ia , nTHua, a o m ,
/lepeB o, none, flepeBHfl, roppfl, conHLie.

Podkreśl rzeczowniki rodzaju nijakiego

313. Podkreśl rzeczowniki należące
do deklinacji III.
Teipaflb, flBepb, Bpan, HOMb, oceHb, ,qeHb, pa,qocTb,
M aM a, MaTb, flOMb, cecTpa, ópaT, ynnua, nnomaflb,
pow b, rap aw , óopm,. Mbiujb.
należące do deklinacji II.
3flaHne, flOM, Beflpo, TeaTp, k h h o , 4>MnbM, cnacTbe,
yMeÓHMK, ynpa>KHeHMe, 3aaaHHe, Bpan, 3flopoBbe,
03e p o , pena, M ope, p y w a , nepo, H e le n a , aeHb,
noHeflenbHMK, BocKpeceHbe.

Uzupełnij brakujące pytania.

h * Określ, do jakiej deklinacji należą
podane rzeczowniki rodzaju męskiego. MMeHMTejlbHblH KTO?
POflHTe/lbHblH KO TO ?

1. nana d e k lin a c ja JQaTexibHbiH KO M y?

BMHMTenbHbIM KOTO?
2. OTeu d e k lin a c ja TBOpMTenbHblii KeM ?

3. CblH d e k lin a c ja TlpeflJIOłHHblfi (o ) K O M ? (o).

4: d e k lin a c ja

5. rieTH d e k lin a c ja M i® . Uzupełnij brakujące litery.

6. Cepreil d e k lin a c ja 1. - C m o t p m ! k lfleT K o c t h .

- Ko c t ! MflH k HaMl
7. aeflyujKa d e k lin a c ja

8. BHyK d e k lin a c ja 2. - K t o o t o ?
- 3 t o TaMap . .
9. Aneaia d e k lin a c ja - flo 3 ó B H e e .

10. klropb d e k lin a c ja - TaMap !

3. - M aM ! npoMHTaPi M H e cK a3Ky.
- R c e n n a c 3aHaia.
Określ, do jakiej deklinacji należą
podane rzeczowniki rodzaju żeńskiego. 4. - H a T a m I H t o fle n a e T f l e T ?
- H e 3Haro.

1. tuKO/ia d e k lin a c ja
5. - HDp I ffle Tbi npoBen KaHHKynbi?
2. KHHra d e k lin a c ja - B ropax.

y M H b S M H© TOT, KTO M H O r O F G B O p M T , a TOT, K T O MS-BOTO 3H a© T.

WWW.Wsip.C0m.pl 81
 R z e c z o w n i k i .n a ■
:

ff illlS is S If - Liczba pojedyncza

r
! 1 M. n a p ia iviy>KMńHa necHa HflHfl ncTÓpnn
> D: nap™ My>KHŃHbl necHH HHHM MCTÓpnM
f ' n a p ie Mywm^He necHe HŚHe MCTÓpMH
i b. : n a p iy My>KMńHy necHK) HHHIO HCTÓpMHD
. .n : napTofi My>KMMHOpi necHePi HńHeił MCTÓpMeM
1 , Ms. ( 0 ) n a p ie (d ) My>KMńHe (0 ) necHe ( 0 ) HŚHe (OÓ) MCTÓpMH

Liczba mnoga

M.’ n a p ra My>KMplHbl necH H mm HCTÓpnM

D. ■ napi MywnPiH n eceH HHHb HCTÓpMM
c. n a p ia M MywMńHaM necH H M HflHOM MćTÓpHflM
■’b.; n a p ib i My>KHpiH necHH .HHHb MCTÓpHH
N. n a p ia M m My>KMńHaMn necHHMM HHHHMM MCTÓpHFIMH
Ms. (0) n a p ia x (o)v My>KMPiHax (0 ) n e c H a x ( 0 ) HHHHX (OÓ) HCTÓpMHX

Z A P A M IĘT A J! Ro syjskie rzeczo w n iki żyw o tn e (w szystk ich ro d z a jó w ) m a ją b ie rn ik liczb y m nogiej

rów ny d o p e łn ia czo w i liczb y m n o g ie j........................

Porównaj: Liczba mnoga

>, Rzeczowniki żywotne Rzeczowniki nieżywotne

M.‘ * KTO ? My>KMńHbl KTO ? napibi

D.» Kom ? My>KMp!H n e ro ? napi
B. 1 . ko to ? My>K4MH . KTO ? napibi
B. =D. : B. =M.

mm .

■BTo warto wiedzieć

S W miejscowniku używamy przyimka o lub 0 6 . Przyimka o używamy, jeżeli rzeczownik zaczyna się na
spółgłoskę, np. o n ap ie ,'o MaK/ie. Przyimka 06 używamy, jeżeli rzeęzbyynik zaczyna się na samogłoskę,,
' ■n p . 06 MCTOpHM, o ó -A H H e. :vć"-s:/■
■H Rzeczowniki rodzaju żeńskiego na-na, typu HCTopHH, w m ie jsco w n ik u liczby p o je d y n c ze j mają:.-
końcówkę -k. ikik-k k ;:k. -■ k: . -k 'k ; .;k-- k: ':'i-kk-k-'k'y k"r:kskk;k.:ikkk:;^
I W d o p e ł n ia c z u lic z b y m n o g i e j r z e c z o w n ik ó w -, r o d z a ju ż e ń s k i e g o n a - n a , t y p u M C t o p M a y w y s t ę p u je rM it;:
0 W n ie k tó r y c h r z e c z o w n i k a c h r o d z a ju ż e ń s k ie g o n a -kr, -typu'’ hhhh,, w f o r m i e d o p e ł n i a c z a lic z b y r n n o - .
j; g ie j m ię k k o ś ć s p o ł g ł ó s k r k o ń c o w e j o z n a c z a s ię p r ż e z •■*>( n p .: flepeB H Fi - a e p e B e H b , K yxH fl - K yxoH b ,
hhhfi - HSHb., nycTbin a - n y c ib iH b (ale: n e c H H - n e c e H , r p y m a - rp y u i, bmluhh - BHLueH, M e p e a iH fl -
M e p e m e H ).

82 Dział 2. Rzeczownik
12*11 Rzeczownik n ap ra zastosuj . 32.3* Wybierz odpowiednią formę rzeczownika.
w odpowiedniej formie.
^ A K a p e n Kynnn HOBbifi yaeÓHHK n o mctopmm /
, -• H O T O p H H .
1. la m cMflMT 3a neoBoPi . . (N. Ip)
2 : CKonbKO_____________; b BaujeM K n acce? 1 fle^ym na paccKa3an HaM MHoro MHTepecHbix
(D. Im) MCTOpMM/ MCTOpHM.

3. Ha ■ .JiewaT yaeÓHHKM yMeHHKOB. 2. d y fle H T b i 3aHHMafOTca b jnaó op aT op w i /

(Ms.lm) nafiopaTopMM.
3. Ha CTaHUMH / CTamłHM H bh h BCTpeTnn cbo h x
4. YMeHHKH nofloiunH k c b o m m _ _ _________ .
TOBapmyeH.
(C. Im) i '
4. H e A a B H o B M o c K B e oTKpbinM HecKonbKo
5. YMeHHKM CHART 33 : (Nrimj
HOBblX /1HHMM / J1HHMM MeTpO.
6. Kona cen 3a cbok> (B. łp)
5. cpefla nonyann flB o ilK y no op<j>orpac|>HM /
7. B Ham Knacc KynnnM 3 HOBbie ■
________ .
op<t>orpa<t>HM.
. (B. Im)

8 . fleTfl nofloujen k _ _ _ _ _ _ KOpbi.(C. lp)

Rzeczowniki podane w nawiasie zastosuj

w formie dopełniacza liczby mnogiej.
,Ł* Rzeczowniki podane w nawiasach W * Mawia Kynnna KanorpawiM (rpyma) rpym.
zastosuj w odpowiedniej formie.
1. Hatam a 3HaeT MHoro pyccKHX (necHa)
1. Peó m a cnemaT b (u w o n a ) . (B. Ip)

2. Kam yMHTca b h o bo m (LUKona) _________ 2. Y RocTpa coópanncb peóaTa M3 HecKonbKnx

(M s. Ip) (aep eBH a)_____________.
3. Aneaia H3yMaeT (xM M na) . (B. Ip) 3. B caay fleayujKM p actet 7 (BMUJHfl)
4. E ro OTeu paóoTaeT ynm en eM (x m m m h )
4. B atOM roay fle^yiiiKa nocąAnn 5 (HepeaiHa)
____________-(D- Ip) ■
5. K octh MHTepecye-Tcn (reorpact>wa)___________
5. B KanoM pańoHe winpa HaxoAMTca mhoto
(N. Ip)
(nycTbiHa) ?
6 . Oh roTOBMTca k 3 K3awieHy no (reorpacjwa)

■ ______________ .( C .iP) .
7. Y K octh MHoro (napT a) .(D. Im)
3 2 3 . W y b ie r z i w pisz rze c zo w n ik i
8 . B a e p a oh. Kynnn HOByio (napTa) _________
w o d p o w ie d n ie j fo r m ie .
winpa. (B. Ip)
Jłn e a, łreap w p y, Heflenio, TaHH, KBapTMpe,
9. B HaoieM Knacce Ha (cTeHa) _ _ _ _ _ _ BUCHT
KBapTMpy, KBapTMpe; KOMHaTbl, KOMHaT, KOMHaTy
nopipeTbi yMeHbix. (Ms. Im)
- FlM3a, npHBeTl KaK AaBHo Mbi He BHAenMCb.
10. Y (cTeHa) _______ __ c to h t LUKacj). (D. Ip)
- n p M B eT ,____________ ! • Towiy Ha3aa Mbi
11. f)M3a MemaeT ciaTb (aKTpnca) - (N. Ip)
nepeexanM Ha HOByto KBapTMpy.
12. OHa coónpaeT 4>oro c b o h x Jitoón.Mbix (aKTpnca)
- Kan BaM WMBeTca b B a m e n ________ ?
_____________ . (D. Im) - Xopom o, cnacMÓo.
13. B (c p e a a )_____________ M wnoPifleM b khho . (B. Ip) - A cK onbKo b BamePi ?
14. n o (cp eaa ) ' B htr xo ah t b óaccePiH. - Tpn . .
(C. Im) - H oaeHb pafla 3a Teóa.
15. Bci-o (H eflena)______________ men flo>Rflb. (B. Ip) - npnxoflM k HaM b TOCTM. H n o K a w y Teóe Hamy

16. H a npoainoH (Heaena) _ _ _ _ _ Mbi M MOHD__________ _ . A BOT MOH aflpec.

OT4bixann na aane. (Ms. Ip) - CnacMÓo. 06a3aTenbHo npnfly.

www.wsip.com.pl 83
 'Rzeczowniki z tem a tem na r, H, x , m, m, u l 'o r a z 14

Liczba pojedyncza Liczba mnoga

i ' _ ‘i
> »ł
i ’ M. ' KHi^ra a y u ja yMeHHua KHńrM . a yu iM ■yM eH ńub!

1 -t D',> 5 KHi^trH fly m k l yMeHMUbl KHMT ■ A yuj yMeHńu

IS t llig S K H Ńre flyL u e yneH M ue KHńraiw yM eHńpaM .

‘ > B. K H ńry A^Luy y4eHM uy K H ńrłi . A yu iM yqeH ńu

. N. i K H ń rofl fly iiió ii yneHMuElPi KHńraMH AyLUaMM- yHeHiłiian/iM

t Ms. ( 0 ) K H ń re ( 0 ) A y iu e (o ó ) y-ieH M ue ( 0 ) K H ń rax ( 0) a y iiia x (o ó ) y 4 e H ń u a x ' -

ZAPAMIĘTAJ"!..
H Po r,-:K,:x,-Hj m , w , ui p is z e m y h (n ig d y - b i), n p .: KHMru, a yaiM . : : - v : ''■
■■■
■'V ;^'-

@ W k o ń c ó w c e p o u p isz e m y bi; :np. yMMTenbHMLibi.

W W ń W ż ę d ń ik u lic z b y p o je d y n cz e j po Hi, w , M, LU, ¡4 p isz e m y: „

□ p o d a k c e n te m o , np. (flyLUÓM),
□ b e z .a k c e n tu e , np . (rp^LiieH). ■
'

i i W d o p e łn ia c z u lic z b y m n o g ie j (p o utraci.e k o ń c ó w k i) d la u ła tw ie n ia w y m o w y m ię d z y s p ó łg ło s k a m i
p o ja w ia ją się s a m o g ło s k i ru c h o m e : -o- (p o s p ó łg ło s k a c h t w a r d y c h ) o ra z -e- ( p o s p ó łg ło s k a c h
m ię k k ic h i w , u i, m, a i ) , n p .: cyMKM - cyM O K, OBUbi - O B e p , flesyiuKM - fle B y m e K .

•. C$ j / K| Ci M Ó K OB
V
■
. " / '-■■■ H

S^zeczowetici ma - « i .

Liczba pojedyncza Liczba mnoga

ceMbń CŚMbM
ceMbń ceM efi
ceM bś ceMbHiyi
ceMbió CŚMbM
ceMben CŚMbRMM
(0 ) ceM bś (0) CŚMbflX

„ZA PAM IĘTA J!

Ę W rzeczownikach deklinacji I n a -ba piszemy znak miękki rozdzielający (b ) we wszystkich przypadkach
liczby pojedynczej i' liczby mnogiej z wyjątkiem dopełniacza liczby mnogiej. Do tego;typu należą:. .
"CeMbH./roc/zmi/j, ĆKaiWb^ (artykuł), CBMHbS (Świnia), cyttbfl (sędzia). . . .. -

84 . Dział 2. Rzeczownik
 - flem ! yMMTejibHMija onflTb wanyeTcn
Ha reófi... ■:
- Ho noMeMy?.Be4b fl .ywe xpH flHa He 6'bin
' B LUKO/ie. .

3 M . W pisz brakujące litery. , (B. Ip), c mx (c tp a H M L ia ),

(D. Im) n p o 3 B y a a T M yqecH bie ctmxm, K O Topbie Bbi

Hama ceM _h
3anOMHMTe, ÓbITb MOWeT, Ha BCK> >KM3Hb.
f le a ro fla TOMy Ha3a,Q Mbi B cefi ceM Pi (N. Ip).
(KHMra) __________ (M. Im) ynaT M em aTb,
nepeexańM Ha HOByto KBapTMp (B, Ip). C ennac
3
c|)aHTa MpoBaTb. KawfibiM, k to yB n e K a e T c n (HTeHMe)
y Hac Tpn KOMHaT (D. Ip).
__________ (N. Ip), c o m a c M T c a c o mhom, h to (KHMra)
H am a ceM (M. Ip) He oneHb óonbLuafi. H ac b
_ _ _ _ _ _ (M. Im) He ToribKo y n a T M em aTb. Ohm
ceM (Ms. ip) MeTBepo, H ro p w yc b Moefi cewi___
pa3BM B aK )T M H Tepec k (H a y K a ) _ _ _ (C. Ip).
(N. Ip). M oh MaMa paóoTaeT b tuKon (Ms. Ip)
H3 (KHM ra) ■ (D. Im) Bbi y 3 H a eT e, KaK
yMHTe/ibHHU (N. Ip); Mom nana paóoTaeT b WMByT H a p o flb i pa3Hbix (cT p a H a ) ' (D. Im),
no/iHKJiMHMK (Ms. Ip). FI ca M a a M/iafliuaFi b Haiuefi
y3 H aeTe o senM KM x o tkputm h x (H a y K a ) __________
c eM (Ms. Ip). Moto c e c ip (B. Ip) 30ByT AHHa.
(D. Ip) m (TexHM Ka) (D. Ip).
Ahh (C. Ip) 20 neT. OHa m y K & e i ÓMonor (B. |p)
b yHMBepcMTeie.
H am a ceM, __(M. Ip) oneHb flpyw Haa. n o cyóóoT___
(C. Im) Mbi Bcefi ceM (N. Ip) e 3,qHM b flepeBH___
(B. Ip) k óaóyuJK (C. Ip). W pisz odpowiednie końcówki liczby
pojedynczej.

H o B a a ( k t o ? k to ? ) yMewm___

SiŁzk Rzeczowniki podane w nawiasach Mbi c M flea M b K Jia c c e m >K,qanM Hamy (k o to ? k to ?)

zastosuj w odpowiedniej formie.
ymiTe/ibHMU . O H a npMLuna H e o flH a . C HeR
KH M ra - H au i nym uM fi a p y r n p M m a a H e3 H aK O M aa (k to ? k to ? ) fleBOHK .. H a m a

(k t o ? k to ?) yMMTeJibHMM : n o 3 H a K O M M Jia H a c c
B c e c a M o e Banu-ioe h M H TepecH oe Bbi H afifleT e b
(K e M ? K e M ?) fleeoMK . O H a c K a 3 a n a , mto H a m y
(KH H ra) •_________ (Ms. Im). B (ÓMÓnMOTeKa)
H O B y io (k o t o ? k to ?) noflpyr _ 3 0 B y T f lt o ó a . FIotom
_______________ (Ms.lm), rae (KHMra) ___ (M. Im)
paaaMM Ha (nonKa) (k t o ? k t o ? ) yMHTejibHMLi n o n p o c M n a (k o to ? k to ?)
cto at . (Ms. Im),
Bcerfla óbiBaeT OHeHb tmxo . H o ecriM BHMMaTenbHo J1 k j 6 , MTOÓbi O Ha 3aHH/ia M e cT O . J l r a ó a c e n a 3a

npMcayujaTbCfl, (KHMra)________________ (M. Im) M OtO (KO TO ? KTO?) napT ..

3aroBopaT c BaMM. O hm MoryT paccKa3axb b sm C Tex n o p O H a o r a n a M Oefi n ym u e M (K e M ? K eM ?)

(cKa3Ka)___________ (B. Ip), MHtepecHyKD (mctopmh) noflpyr__

f C eM b a b K y Ł ie - H e c r p a u J w a M

www.wsip.com.pl 85'
 SUzeczowniki .raa. sp ó łg ło skę, -b, -m

Liczba pojedyncza

; .
, ‘5
- c t o ji . cnoBap b ym^renb • Tpaw iBań reHww
D
n .t
.'1 CTona c/iO Bąpa ym^Tena ip a M B a a . reHw a

c i c lo n y . c jio B a p ió y-tńTejiK) ' T p a M B aro . renw K?

CTon cnoBapb reHwa.
:B- i ynńTena TpaM Baw
N < CT0/1ÓM cnoBap ew i yMPuenewi T paM BaeM . reHwewi

.'i. Ms.'
. (o) CTO/ie (o) c n o B a p e (o ó ) yM ń ie n e (o) T p a M B a e ■ (o) reHw H
1 i

" 1"i
' 1 _ Liczba mnoga

-m: , , CTonw cnoBapPl yMHT.enfl TpaM Baw . JŚHW W

' D. t J ^ CTOflÓB c/ioBapew yMHTenefi TpaM BŚes re H w e s
llilii CTO/IŚM C/lOBapŚM yn m en aw i . TpaMBaaii/i reH w aw
- -B.' ' - CTOflbl - c/io Ba p ń y im e n e H TpaM Baw ■
; ... " rś H w e B ’
' N. 1 CT0J1ŚMM cnoBap aM M . yMHTenŚMM TpaMBaawiw rśHwaM w
Ms. : (o) c r a n a x . (o) c /io B a p ax (o ó ) yMMTenax (o) T p a M B a a x (o) rśH w ax

Z A P A M IĘ T A J! .

Rosyjskie rzeczowniki ż y w o tn e rodzaju męskiego mają b ie r n ik równy d o p e łn ia c z o w i.

Porównaj: ' .... -Liczba pojedyncza

[</cc70w niki 7y\ o t n e | , ILzeczowni ic/ywotnc

M. KTO? yMMTent 470? don '

D. koró? y m rre n a nem ? CTÓna
ko to ? yHMTenfł P e ró ? GTOn
B. = D. . B. = M.

Liczba mnoga

M. K TO ? yHMTe/iH hto? . . CTO/lbl

D. K o ró ? yMHTejiefi n e ró ? CTOJłÓB
ko tó ? yMmenew hto? CTOflbl
B. = D. B. = M.

i To warto wiedzieć
I Rzeczowniki rodzaju męskiego na -Mii, typu reHHW, w m ie js c o w n ik u liczby p o je d y n c z e j mają
. końcówkę -w.
I Niektóre.rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na spółgłoskę i na -b mają w liczbie mnogiej
końcówkę ~a, .(-a). Końcówką.- ta jest zawsze akcentowana. Do tego typu rzeczowników, należą np.
aapec - aapeca, aom - flOMa, ynnienb - ynmena 21>.

21) Na temar liczby rzeczowników zob. rozdż. 28.:

86 Dział 2. Rzeczownik
 Odszukaj odpowiedzi na pytania. Uzupełnij okienka.

1. M t o KynMJiM H B a n o B b i? A. PyccKO-H e me u km Pi cnoBapb.

2. O M em aei Kona? B. Op(J)orpact3MHecKoro cnoBapH.
, 3; MeMO.opflHTcą lieTfl? C. H oBbiii TexieBM3op.
4. HTÓKynnn B m kto p ? . D. TlpMe3fly t S tm .
5.' Mero y nero neT? E. HO BbIM KOMnbłOTepOM.
6. HeMy pafla H aiaiua? . F. O KOMnbK3Tepe.

1. 3. 4. 5. 6.
PełKM ccep oópaoiaeTca
k aKtepy:
•- A cePN ac npbiraMTe
Odszukaj odpowiedzi na pytania. Uzupełnij okienka. c n/iocra.
- Ho a m e He yMeio
1. MTO CMOTpHT peÓHTa? A. K 3K3aMeHaM.
nnaBaTb!
2. Mero bw He CM O Tpenn? B. PyccKH e 4>MiibMbi.
- Hnaero, sto
3. Mto ctom t Ha n o rm ę ? . C. O pyccKMX cf)M/ibMax.
nocneflH aa
4. O Mewi ohm óeceayiOT? D. 3 tmx B o n p o c o B .
cpeH a 4>MiibMa.
5. K nerwy roTOBMTca r ie ia ? E. PyccKO-HewieuKMe cnoBapM.
6. Mero Bbi He n o H M M a e T e ? F. 3tmx 4>MnbM0B.

1. B 2. 3. 4. 5. 6.

J33. Zwróć uwagę na miejsce akcentu w wyróżnionych

rzeczownikach. Określ ich liczbę i przypadek.

<@r KaKMe ropofla FlonbniM Bbi noceTMnM? (M. Im)

1. y MeHH HeT T B o e ro a a p e c a . ( • )
2. Haiaim a 3anMcana a flp e c a cbomx noflpyr. ( _ ______ )
3. B Hamefi umone paóoTatoT onbiTHbie ym-frena. ( _ _ _ _ _ )
4. yMeHMKM yBam afoT c B o e ro ym irejia mctopmm . ( ■ )
5. H eaaneKo ot Haimero flowia HaxoflMTca cynepiwapKeT. ( ____ _
6. B o to m paPiOHe CTpoaTca HOBbie flow a. ( _______ )
7. A h to h 3aHaT c yTpa jao Beuepa. ( )
8 . HacTanM xono,qHbie oceHHMe Benepa. ( ________ )
9. npMÓnMwanocb BpeMa oTXOAa noe3fla. ( _______ )
10. B c e noe3fla KypcMpyroT CTporo no pacnMcaHMkx ( _________ )

% Rzeczowniki podane w nawiasach zastosuj w odpowiedniej formie.

Ha (aron) CTone ctomt Ba3a. (Ms. Ip)

1. Mbi yBam aeM HaiiiMx (ynMTenb) _ . (D. Im).
2. Bp aT a HaTaoiM cnMTaroT (reHMM), - (N- Ip)'
3. B n e p a Mbi óbinn b (TeaTp)_______
_ _ _ _ _ (Ms. Ip).
4. B KpaKOBe mhoto (My3efi) • :___ (D. Im).
PeóaTa Beceno óeranM no (Kopnflop)_____________ (C. Im)
I5-
6. HBaH KynMJi HOBbie (mypHan) _ _ _ _ _ _ (B. Im).
7. Mbi BblMOKJIM nOfl (flOWflb) _____ (N. Ip).
.8. Kona 3aóonen (rpMnn) ;___________ (N. Ip).
9. Kan 30ByT (flpyr) ■ (D. Ip) H e m ?
10. (B p a T )__________ (C. Ip) H m hw yme 25 neT.

www.wsipxom.pl
 -Rzeczowniki z te m a te m n a r , .H, x , \ Ą 'w , ' /«>•' W oraz

Liczba pojedyncza
* ~ w >
M . ' ypÓK ManbHHK Bpan TOBapMUl . flBop eu
D. , d ypóna MaribMMKa Bpana TOBapMma ABopua
-
'G ypóny MŚ/lbMMKy Bpąny TOBapMiny flBop uy.
<
. iiBt 1“ > ypÓK MŚabHMKa Bpana TOBapnaia ABopeu
N. ypÓKOM MŚnbHMKOM B p an Ó M . TOBapMLuEjyi flBop uÓ M
; ■Ms. i (oó) ypó ne ■(0 ) MÓJlbMMKe (0 ) s p a n e ( 0 ) TOBŚpMUje (oó) flB o p u e

Liczba mnoga
' 1 - -r

ypÓKldl MEUlbNHKM Bpantó TOBapnujM A B o p u tl .

d. ‘_ ; ypóKOB ManbHMKOB Bpanefi TOBapMaiew flBOpUÓB
e. ypÓKawi ManbHMKawi -BpaHŚM . TOBŚpMUjaM ......... flBOpUŚM ‘
B. -: . ypÓKM ManbHMKOB Bpanefi TOBapMLuefi UBOpuŁśl
N. ’ ypÓKawiM ManbHMKawiH BpaHŚIWM TOBapniuaMM flBoptiawiM
Ms. (oó) ypó Kax ( 0 ) ManbHMKax ( 0 ) Bp anax , ( 0 ) TOBapMinax ( 0 ) ¿¡Bopuax

«31
kii}E
I To warto wiedzieć
N ie k tó re rz e c z o w n ik i ro d z a jó .m ę s k ie g o t r a c ą .o s t a t n ią s a m o g ło s k ę t e m a t u , n p . f l B o p e u - ¿ p o p u a - -
OTeu - o m a . ■
■

o t Ł u OT U -- / - A - OT u .
. V
E ■
-

Z A P A M iĘ T A J! ■
■ ■ - ' ' ' . v; W

P o r, k, x, m, ui, 'Hf, uj p is z e m y m (n ig d y -bi), np. ypoKM , B p a H H .. i

W końców ce p o i ł piszem y Ń , np. flBopubi. y ;: y W W ; '.

W n a rz ę d n ik u lic z b y p o je d y n c z e j p o M, LU, m , ulj o r a z 14 p iszem y:

□ p o d a k c e n te m o , np'. BpanÓM. y
bez a k ce n tu e , np . T O B ap n u jeM . , : . : ■'

W ie le rz e c z o w n ik ó w je d n o s y la b o w y c h ro d zaju m ę sk ie g o w m ie js c o w n ik u liczb y p o je d y n c z e j w p o łą c z e ­
n iu z p rz y im k a m i B i H a p r z y b ie r a a k c e n to w a n ą k o ń c ó w k ę -y l.ub'’^io...-d . ' .d'''''

Porównaj: [ Miejscownik liczby pojedynczej

cafl o caae a le B cauy

MOOT O MÓCTe lale Ha MOCTy

Do tego typu rz e c zo w n ik ó w n ależą np.: a o p o n o p t; ó a n y ó e p e p - ó o ^ ro a y flb iM , w a p , KpaPi, ne,ą, nec',/

dyr,, moot, h oc,'n on , n o p t, ca fl, cHer, yron, ujKacb.'".

88 Dział 2. jlzęczownifc.
113. Rzeczowniki podane w nawiasach 3 1 1 . Zwróć uwagę na wyróżnione przyimki.
. zastosuj w odpowiedniej formie. : Uzupełnij końcówki rzeczowników.

Brna pa3rośapMBaeT co cbohmm (ToBapum) ^ OTeu tópbi paóoTaeT b aoponopTy.

... TOBapM.mawiH (N. lm ).' O h nacTO paccKa3biBaeT 0 6 aoponopTe.

1. Bopnc nepenncbiBaeTca c (TOBapmu) 1. B a ó y i i i K a 3 aó o T H T ca o c b o S m c a n

: (N. Ip) M3 K n e B a . 2. B c a a ó aóyiU K M p a c T yT cjjpyKTOBbie fle p e B b a .

2. Hae oh no3HaKOMnnca c stmm (lyianbMHK) 3. lle T H tikdómt n o M o ra T b ó a ó y u iK e b c a r .

: ... ..._ (N.ip)? ' : 4. O ho bo m m oct_ n n cariH B ra 3 eT ax .

3. OTeu Kain paóoTaei (Bpanj _____ (N. Ip). 5. T o BapH LU M B C T p em riH C b H a moct .

4. ’ flOMb rOpflMTCH CBO.HM (OTeu) _ _ _ _ _ (Ń; lp). 6. P e ó f r r a noKDT n e c e H K y o a e c .

5. Y BXO^a b TeaTp Mbi bótpbtm/im HauuHX 7. n p e K p a c H o b B e c e H H e M a e c . .

(T0Bapnu4) (B. Im). 8. P e ó f lT a MeHTatOT o c H e r .

. 6.- CeroflHH y Hac 7 (ypoK) : '• (D. Im). 9. Ha C H e r _ BHflHeaHCb BOJiMbH cae/ibi.
'7. Oh 3HaeT 6 HHOCTpaHHbix (H3biK) ■ ’ 10. B y m ROMHaTbi c t o h t flH B a H .

(D. Im).
8. B CaHKT-lleTępóypre mhoto (flBopeu)
_ _ _ _ _ _ (D. Im). .
9. Maiwa Kynn/ia (orypeu) (B. Im).
33.9. Przeczytaj anegdotę. W ybierz i wpisz
10. OmpoPiie Banin (yaeÓHHK) ' (M. Im.)! rzeczowniki w odpowiedniej formie.

t o u , e b ii iy, © rey, yponn, yponoB, wypHaribi,

O-
w y p H a a b i, c o c e a y , aeHb, w y p H a a , CToae, CTormKe.

13.6. Zw róć uwagę na miejsce akcentu i wpisz

- o m lub -e/w.

1. B hth xoHeT ciaTb Bpaa

2. H e noKa 3biBaPi nartbu .
3. M aM a peweT xneó h o w .
4. B hth TOBOpHT CO CBOHM TOBapHLU .
5. FIoflHepKHM oto c jio b o KapaHziaLU . .
6 . TaHR nouma b khho c o tu .
'

W pisz -H lub -bl.

O T e u ro B o p H T cbiHy:

1. O t o T O Bap n Lu HDpbi. - Korfla cfleaaeiiib Bće OTHeCM 3TH

2. H e o n a3 flb iB aPiT e Ha y p o n . ' H a u ie M y ____

3. H a n o rrn e ctoht yMeÓHHK . H a caeflytoujMH_______ OTeu yBH flea, mto oahh

4. H a C T o a e a e w a T K a p a H fla iu . JiewMT Ha , a BTopoPi Ha

5. K o c t h j iio ó h t M apM HOBaHBbie o r y p u .

6. K a n n e ¿ib o pu ctóht (warto) noceTM Tb - flo H e M y Tbi He OTHec stu ___________ ?

b C a H K T - fle T e p ó y p re ? - A a BHepa. He npnroTO BH a.

H i riopnAOK ro p o iia aepwMT.

www.wslp.com.pl 89
 m ’ OKHÓ nóne 3 fla H M e n n a ib e .

" D .; * OKHa nona 3 fla H M H n n a ib a

r t OKHy n ó n io 3flaH M K> nnśTbH D

OKHÓ nóne 3 flŚ H M e n n a ib e
a- t N - 'ii O KHÓM ' nóneM 3 fla H M e iu i nnaTbeM

Ms:.w. (o ó ) OKHÓ (o ) n ó n e (o ) 3 fla H H lM ( o j.n n ń T b e

Liczba mnoga
<r X ’ , r‘
M ÓKHa nona n n ó T b fł
-v D ' tv Ók O h n o n e ii 3 a a H M fi n n a ib e B ..

r' C -' Ó KH aM n o n ń iw 3 fla H M H M nnóTbuM

•' b .A ÓKHa nonń 3aaH M H nnóTba

N 1 Ó KH3M M nonńM M 3flaHMRWIM nnóTbaM M

r - ’ (o,6) Ó K H a X (o )n o n a x (O ) 3 f la H H H X (o) ' n n Ó T b H X

BI
!To warto wiedzieć
Rzeczowniki rodzaju nijakiego na -Me, typu 3AaHMe, w miejscowniku liczby pojedynczej mają
końcówkę -u.
W dopełniaczu liczby mnogiej:rzeczowników rodzaju nijakiego na -we, typu 3flaHMe, .występuje -wń.-.-
W dopełniaczu liczby mnogiej rzeczowników rodzaju nijakiego (po utracie końcówki) dla ułatwienia
wymowy między spółgłoskami pojawiają się samogłoski ruchome: -o- (po spółgłoskach twardych)....
oraz -e- (p o spółgłoskach m iękkich i >k, lu, m, 114), np.: OKHa - okO h, Kpecna - K p e cE n .

o K & OK O K 1

Rzeczowniki, pochodzenia óbeeg;ó nie-odrnieniają się,: np.: MŚTpo, na/ifaTó, nwaHMHO, 6'łópo, paflHO,
c|)oto, xoóóm, £j>oiie, u jo cce.

Z A P A M IĘ T A J ! ''" "
W rzeczownikach rodzaju nijakiego typu ruiaTbe znak miękki rożdzielający piszemy we wszystkich
przypadkach liczby pojedynczej i liczby mnogiej. Do tego typu należą: irnaTbe, BOCKpeceHbe,
3flopoBbe*, óenbe* (bielizna), CMactbe*.

U w aga!
* Rzeczowniki 3 flo p o B b e , ó e Jib e , C H acTbe, H e H a c T b e występują ty lk o w liczb ie p o je d y n c z e j.

Rzeczownik okhó w liczbie.pojedynczej odmienia się z akcentem na k o ń c ó w c e (o kh ó, okhś, OKHy... .),

a w liczbie .mnogiej - n a t e m a c ie (ÓKHa, okóh, ÓKHan/i:. .j . Podobnie odmieniają się'rzeczowniki.:: :
sefipó (ImBeflpa), m e3fló (Im m §3fla), jihlió (Im n w u a ), nwcbMÓ (Im nwcbfi/ia), hmhó (im s im a ) .

Rzeczownik MÓpe; w liczbie, pojedynczej odmienia się z akcentem nia;tę m a cie j(M Ó p e ^ :iv ió p i:i, tóóproV....),
a w liczbie mnogiej'- na k o ń c ó w c e ( M o p ^ M o p e M j M W o p a M . Podobnie odmieniają1się rzeczowniki:.
; f le jio {lm f le a a ) , iw ecT o (lm M e cT a jyó ó Jia K o ^ .lm .o ó iia K a ji n ó a e .(lm n o a ś jy cjióbo (Im c a o B Ś ) . :

9 0 Dział 2. Rzeczownik
341 Odszukaj odpowiedzi na pytania. 3 43« Uzupełnij anegdotę, wpisując
Uzupełnij okienka. odpowiednie rzeczowniki.

1. M t o B b in o n iła ro T yMeHMKM? fl&Fi&K, ,qepeBO, r ó jio k h

2. fae óbmM poflHTe/iM?: - 3aHewi Tbi Jie3 eiiib Ha ?

3. K MeMy HanpaBHJiMCb yMeHHKM? - flfw io K 3 a x o T e a o c b .

4.- O MeM Mbl flOJIWHbl 3aÓ0TMTbCH? - Ho s to we 6e p g 3a (brzoza).

5. Mto OTKpbina Mawia? - Hunem, _ _ _ _ _ _ _ y wieHfi c c o ó o m .

6. Cnewi cnpaBnacH Eopn?

A. PoflmejiM óbuiM Ha ć o ó p m m .
B . Eopn cnpaBMrtcfl co cnoKHbiM ynpa>KHeHHewi.
C. Mbl flOJlWHbl 3a60TMTbCn'0 CBOeM 3flopoBbe.
D. yueHHKM BbinojiHHKnr ynpawHęHHa.
E.' O hm HanpaBMaMCb k 3,qaHHio LiiKOJibi.
F. Mawia OTKpbina o kh o .

1. 2. 3. 4. 5. 6.: □

34.4 Uzupełnij końcówki.

Rzeczowniki podane w nawiasach
zastosuj w odpowiedniej formie.
Mawia Mcnenna nnpor c
(N. Im).
- K a K O H TBOPi JHOÓHMblfi B H fl C H O p T a?
- nnaBaH
(h ó jio k o ) H Ó n o K a M H
- Tbi flaBHO 3aHMwiaeiiibCFi nnaBaH_ m?
- nHTb.JieT. B npo iu /io M ro ,q y h 6 b in n ew inn oH o w i

1. fleTH c t e n a s a (a ó a o K o )___________ a iK o n b i n o n n a s a H _ . A newi Tbi y B n e K a e iu b c n ?

2. C e p e w a n e p B b iM BbinonH H/i (y n p a w n e H M e ) - FI - PH C O BaH M.

' --- — ,----- (M.lp). - H H TepecH O .

3. B 3Towi (ynpawHeHkie)_______________ (Ms.Ip) Tbi - PncoBaH. - wioe nioÓ H W ioe 3HHFIT . nom n

cfleaan oujMÓKy. B c e C B O ó o flH o e Bpewin h n o c B n m a io p n c o B a H .

4. SKCKypcaHTbi HanpaBM/incb k (3aaaHne)

_ _ _________ (C. Ip) My3eH.
5. Mto HaXOflHTCH B 3T0M (3#aHHe) _ _ _ _ _ _ _
34.5. Rzeczowniki podane w nawiasach
(Ms. Ip)? zastosuj w dopełniaczu liczby mnogiej.
6. C K O Jlb K O (OKHO) __________________ (D. Im) B 3T0WI
yMeHHKH HanHcanH 5 (npeflnow eH He)
3ane?
n p e fln o m e H H H c ho b h m h cnoeawiH.
7. y (OKHO) ■
________ (D. Ip) CTOMT nMCbWieHHblPi
cToa. 1. B 3 to m panoHe ropofla nocTpoH/iH HecKOJibKO
8. n o (B o c K p e c e H b e ) _____________ (C. Im)wibi HOBblX (3flaHMe)__________ .

n a cro x o /j h m b T e a ip . 2. n o n e M y Bbi He Bbino/iHHJiH 3Thx (ynp aw H eH H e)

9. Y Tawiapbi 5 HOBbix (rm aT b e ) _ ( D . Im). ?

10. n o (yipo) ■_________(C. Im) B htfi óeraei no 3. X o 3 H H K a Kynn/ia 5 KHJiorpawiwioB (aó/ioko)

anneflM napna.

SiiopoBbe Jiopoj«© fl©H@r.

www.wsip.com.pl 91
 ‘‘g p g T t

R ze czo w n ik i t y p u ópaT, M&peęo

Jliiilill . Liczba pojedyncza .. Liczba mnoga

I . >' .T i
i
i tyk:•'! ópaT • fle p e B O ó p a ib fł fle p e B b a
! ’ DL ópaTa flś p e B a Ó paT beB fle p Ś B b e B
i V; G * ’ ó p a iy flś p e B y ópaTbnwi fle p Ś B b H M
! B. , ópdTa flś p e B O Ó paT beB .f le p ś B b a
ÓpŚTOM flśp e so w i ÓpŚTbflMH fle p e B b flM H
| N-*r
i Ms.y . (o) ó p ś t e (o) f lś p e B e (o) ÓpaTbHX (o) fle p Ś B b a x .

ZAPAMIĘTAJ!
I W rzeczownikach rodzaju’.męskiego i nijakiego .deklinacji II,..typ.u ópaT, flepeBO, znakmiękki.rozdziela-
ją cy piszemy we wszystkich przypadkach liczby mnogiej. Do tego typu należą:
Ó p a T (b rat) - ÓpaTbflpKpHDK (hak) - KpfOHbfl, 3HTb:(zięć) - 3Frrbfl, J1MCT (liść) - JlHCTbfl, f le p e B O (drzewo) -
f le p e B b fi,nepo (pióro) - n e p b n , k o jio c (kłos) - K o n o c b H , cTyn (krzesło) - crry/iba, npbi.no (skrad ło) -
K pblflbfl, cyK (konar, sęk, gałąź) - cyH b a.

CTyfleHT cn p aiiiM B aeT c b o h x flpy3efi:

- Kan MHe cKa3aTb omy o to m , mto h onflTb
npOBariM ilca H a 3 K 3 aM eH e ?l (oblałem egzamin)
- OMeHb np ocT o! Tbi C K a w n : « fla n a , y MeHH
HMHero HO Boro«.

R ze czo w n ik i ty p u Mpyr.

Liczbapojedyncza. , Liczbamnoga ,
. * 1„
1a ■ flpyr „ flpy3ba
' flpyra Apy3efi ;
' C' upyry flpy3bHM . ;
flpyra flpy3eń
IS 1
flpyroM . - flpy3bHMH:.
• ’ Msif (o), flpyre . (o) flpy3bax . ■;
l>
- ,, Z r
^ -u.

ZAPAMIĘTAJ!
I I W rzeczownikach rodzaju męskiego .deklinacji II, typu. flpyr, znak miękki rozdzielający piszemy, wę
wszystkich przypadkach liczby mnogiej z wyjątkiem dopełniacza i równego mu biernika. D o tego
typu należą:

M, Im . D ./ B. Im

' flpyr - flpy3bH ■ . flpy3ŚPi

CblH . . - CblHOBbfl CblHOBŚM
My>H My>KbH Mywew
KHfl3b - KHH3bH ; KHFI3eH

9 2 Dział 2. Rzeczownik
 Uzupełnij zdania, wpisując rzeczowniki 3. flep e B O flepwMTca k o p h h m m , a ne/ioBeK
w odpowiedniej formie liczby mnogiej.

4. . Kto CTapbix _ _3aóbiBaeT, t o t HOBbix

mr T a H H n p f lf t H / ią - ć 3e M JiM 3 a c o x u J M M jtjhct.
-. Ha 3 e M iif p n ą A a n M 3 a ć o x iJU M e jin c T b H . ..He HawMBeT.
5. B e p H O M y ___ . ueHbi HeT.
1.. Y peKM p o cju o c r a p o e aep eBO . 6. Ym 6e3 KHMTM —- 4 TO flTM Lia Ó 6 3 __________________.

Bcaay fle fly iu K H p a c i y T 4 > p yK T 0 B b ie. .7. flTMUe aaHbi ____________ a Me/iOBeny - pa3yM.
2. y n u c b M e H H o r o c t o / ia c to m t CTyn. 8 . riTMLlbl CMJIbHb! . ., a jiioaM - apywóoM.
. B H a tu e M K n a c c e H O Bbie n a p ™ m _
3. ileTH noflpywMrtGH c cw hom coceflKM.
BHTH apyWMT C _ _ _ _ _ _ AHTOHa fle ip o B H M a .
4: Kojih nepenMCbiBaerca c flpyroM H3 BapmąBbi.

. BHKTOp OTnpaBMJICH B TypnÓXOfl CÓ CBOMMM

5. H aiaiua ropam ca cbom m CTapiiiMM ópaTOM.

MBaH Tówe ropamcH c b o h m m ____ .

6. Cefinac mu nMiueM py4KOM,.a panbmeJijoan

nncariM nepoM. ; .
B n ie noHpaBHaca nonyran c KpacHo-wejmiMM S S Ą W pisz brakujące litery.

M om 6paT h

y M e H n a B a ó p a T a : KD pa m fleT H . Mom ó p a T n

C T a p a ie M eHH . K D p a C T a p n ie M eH H H a 2 ro a a , a
352. W pisz -Lee, lub -e/i. neTH Ha 7 aeT. O ó a ó p a T - He noxo>KM a p y r Ha

W * LLlopox jiMctbeB Hcnyran rrrMuy. apyr . KDpa OMeHb BecejibiH m w m boFi MaabMMK. Y
H e r o m h o t o apy3 m. E r o ap y3 h nacTO npMxoariT
1. M b i O T a b ix a a H b T e H M a e p e B __ k H a M B rOCTM.
2. B c to jio b o m KOMHaTe c t o m t c t o j i m 6 CTyn_____ FI o n e H b jijo ó jik ) m o m x ópaT b, m oneH b ro p w y c b
3. A h t o h no 3apaBMa c b o m x a p y 3 c Hobhm F le fe M . C n o p o OH CTaHeT JOpMCTOM (prawnikiem).
roaoM.
4. CKOJibKO cbiHOB y fanMHbi fleTpoBHbi?
5. CnoabKO y fOpbi ópar ?
6. y OTOM BaOBbl ÓblTIO aB O e My>K . 3 jnSt Rzeczowniki podane w nawiasach
zastosuj w odpowiedniej formie.
7. B rieTepóypre M bi noceTMJiM aoM k h h 3_

KDcynoBbix. E a ó b e JieTo

B m th m Aaem a - mom aymiiMe (a p y r )__________

(M. Im). B cyóóoTy Mbi oTnpaBMJiMCb 3a ropoa.
H b o t Mbi ópoaMM no oceHHeMy necy. C (aepeBo)
353. Uzupełnij przysłowia, wpisując
(D. Im) naaaioT (jim ct) ______________ (M. Im).
rzeczowniki w odpowiedniej formie.
Mbi H a X O a M M (jim c t) . . (M. Im) b KapMaHax,
.apyFOM, apyr-a, apyry, apy3bHMM, apy3ba, apy3ePt,
b Bonocax. B ce aopo/KKM 3aBaneHbi (jim ct)
KpbiabHM M , Kpbl/lbeB, KpblJlbFI
________ (N. Im), m Mbi xoaMM no ( j i m c t ) _____

1. H a o x o 6e3 a p y r a , KOTopbiM noTepaH, ho nnoxo (C. Im), Kan no myóoKOMy CHery. Bo3ayx npospaneH
m c apyrow i, KOTopbiPi He B e p e H . M MMCT. riTMLibl CKOpO yjie T H T H a KOr. B a Ó b M M JieTOM
. 2r ___________ no3HaHDTca b 6eae. Ha3biBałOT o t o oceHHee KopoTKoe BpeMH.

ii
MejriOBek6e3.Apy3eH - n e s a a pywa óes npaBoft..

■www.wslp.com.pl 93
 Rzeczow niki rodzaju żeńskiego n a sp ó łg ło sk ę + t
Rzeczow niki rodzaju żeńskiego n a m, tu, u, m * b

Ł — ~ - -........... Liczba-pojedyncza * ........ : ....

■ , .. . Liczba mnoga....~— r ............ — .

I M i T e rp a ^ b . MblLLIb HOMb . TeipaflM Mb'lLUM ; HÓMM

i-ł:-■ D. TeipaflM MślLUM HÓMM T e ip a fle w MblLUŚM HOMŚM
gj
S i l i S I J TeTpaflM MńUJM HÓMM TeTpaAfJWi MblLUŚM . . HOMŚM
a B. ' , T e ip a flb MblLUb HOHb : T eip Ś A H MblLUŚM HÓMM
i : N. , T e ip a flb K ) MślLllblO HÓMbtO Teipa/iaiwM MblLUŚMM HOMŚMM
Ms. , (o) t e ip a f lu (O )M ńlilM (0) HÓMM (o) TeipaflRX (o) M binjax . (O) HOMŚX .

.¡I.
ZAPAMIĘTAJ.! •
i Rzeczowniki żywotne rodzaju żeńskiego deklinacji III m ają biernik liczby mnogiej rów ny dopełnia­
'If czowi liczby mnogiej.

Porównaj: Liczba mnoga

KTO ? MblLLIH : HTO? . HOHH

D. ko to ? MblLUŚM / n e ro ? HOMŚM
w e ró ? MbllDŚM HTO? HÓMM
B. = D„ B. =M.

9 4 Dział 2. Rzeczownik
I
,10.1» Odszukaj odpowiedzi na pytania. Uzupełnij przysłowia, wpisując wyraz
Uzupełnij okienka. o c e H b lub JTtO Ó O Bb. .

1. Mto MLUeT Kójih? O ceH b HAST M AO>KAb 3a coóopi BeAëT.

2-.. C'KeM:.no3HaKOMMJiadb TaMapa? . , 1.' ._____________ _ roflbi noóewflaeT.
3. O KOM 3a6oTHTCfl pPflHTeJIM?
2. B e c H a KpacHa, Aa ronoflHa - ________ _
4. Ha Koro noxo>na HMHa? ■’
AOWAiiHBa, Aa cbiTHa.
5. HeM OHH BOCXHIHaKDTCH?
6. K neMy noAoujen flerp? 3. _________ _ BenHKa, 3HMa Aonra.
4. _______ _ s a AeHbrn He Kynmub.
A. Ć MaTepbKD Hpbi, 5. C bipoe neTO u Tënnan _____________ - k AonroPi
B.. Ha c bo io MaTb.
3HMe. '
C . K f lB e p u C BoeM KOMHaTbi.
D. Ee/ibiMK HONaMM b IleTepóypre. • • 6. CTapan _ _ _ _ _ _ He pwaBeeT. .
E. C bok>TeTpaflt.
F. O gbo m x flO M epax.

1. £ 2.! 4.

Rzeczowniki podane w nawiasach

zastosuj w odpowiedniej formie.

YMeHHKM OTKpbian cb om (TeTpaAb) TeTpaflM

(B.lp).

1. yneHHKM 3anMcaJiM b cbo m x (TeTpaflb)

' (Ms. Im) HOBbie caoBa.
2. T a M a p a KynM na H O Byro (T e T p a A b )___________,
(B.lp).

3. BpaT Hw-ibi flocTur CBoen (ue/ib)

(D. Ip) n CTan BpaMOM.
4. H em e HMKorAa He BMAe/ia óenbix (HOMb)
______________ (D.Im) b IleTepóypre..
5. (HoMb)________________ (N. Ip) Bbinan cHer.
6. AHflpen MacTO yMMTca no (HOMb)______________
(C. Im).

7. rioHBMnHCb nepBbie npn3HaK.n (oceHb)

_ (D .lp ).
8. (OceHb) __________ (N. Ip) nacTO MfleT ao>Kflb.
3@»%. Uzupełnij przysłowia, wpisując
9. B MocKBe MHoro (nnomaflb) __________________ rzeczownik M aTb w odpowiedniej formie.
(D. Im)
MdTCpH, MaTepbtO, MaTepM, MaTb
10. H a KpacHoPi (n/iomaflb) •' (Ms. Ip)
HaXOflHTCR KpaCHBbIH X p a M .
1. PlTMua p aA a BecHe, a auta - MaTepM. .

11. KawflbiPi Benep klropb cMofpm (HOBOCTb) 2. Po A H yie ■ HMKeM He 3aMeHHLLib.

IB. Im). 3. fljnn _______ peóenoK - ao CTa neT
12. KaTH noaennnacb c noApyraMM cbohmm AeTeHOK.

( H O B O C T b ) ____________________ (Ń . Im ).
4. >KaAeM oTua c ________ A p y r n x H e HaüAëLUb.

p l'f
i i B y jie T jie H b

wvw.wsip.com.pl 95
 'ZA PA M IĘTA J! -j " ■ ■ ■ X ../. /X X ' ;

I I W formie m ianownika liczby pojedynczej i równego mu biernika liczby pojedynczej rzeczowników

rodzaju żeńskiego deklinacji III piszemy znak miękki (b) w funkcji gramatycznej.

■ Pisownia.znaku miękkiego (b ) po m, ui, które są.zawsze twarde, oraz .po H, 114, które są zawsze ^,
miękkie, nie wpływa na ich wym owę, np.:

MblLUb
' _ [sz] zawsze twarde [sz].... j- j...;.. ó ........■
...

floM.b
[c] zawsze miękkie [c]

H W formie narzędnika liczby pojedynczej rzeczowników rodzaju żeńskiego deklinacji Ili piszemy znale
miękki rozdzielający, np. MbltUbHD, HOMbHD.

H Niektóre rzeczowniki deklinacji III występują tylko w liczbie pojedynczej. Są to rzeczowniki oznaczające:
□ ogół przedmiotów i osób, np. oóyBb, MOJip,HełHb, _ '____
□ niektóre pojęcia abstrakcyjne, np. JiłOÓOBb (miłość), pafiO C T b (radość) n ) .

O d m i a n a r z e c z o w n i k ó w N ia tb , jĘ o ^ b

Liczba pojedyncza Liczba mnoga

' M. 1 MaTb flOHb MarepM , flÓMepM

D. MŚTepM flóMepu Maiepefi flONepeii
X. MarepM flóMepw MaiepRM aonepńm
| B. MaTb flOMb MaTepeft flOMepeii
MaTepbno flÓMepbio MaTepawiH flOMepbMH*
! N-
[ Ms. , (o). MaiepM (o) flónepM (o) Maiepax ' (o ) flOHepax

* W narzędniku liczby mnogiej rzeczownika flOHb - flOHepbMM znak miękki wskazuje na miękkość
spółgłoski p - ' X"'" ~ ;X X - ;X :V

Porównaj: flóMepn flonepńM poMepePi AOMepbMń

: Ił] Ir'] ■ [r1] . [r‘]

22) N a tem at liczby rzeczow ników zob. także. rozdz. 28. i 30.

9 6 Dział 2. Rzeczownik
 Uzupełnij zdania, wpisując rzeczowniki 3 1 1 Uporządkuj podane rzeczowniki rodzaju
w odpowiedniej formie liczby mnogiej. żeńskiego i uzupełnij tabelkę.

MaTb c aoMepbK» noLunn 3a noKynKaMH. t e w , f t B e p b , a e p e B H H , n n o m a flb , n e c H fl, óaH H ,

M aT b.ć flONepbwiM lioLunM 3a noKynKaMM. C K o p o c t b , po/ib.

1. PonHTenH óecnoKoaTcn. o óonbHoii flOMepw. . Deklinacja I

PoflHTejiH óecnoKOflTcn o óo/ibHbix .
te ta asep b

2. y aoMepM MapHM BacMJibeBHbi Bbiconaa

■ TeMnepaiypa. •
y A h h u ńeTpoBHbi rpHnn.
3. yMHTenb no3aopoBancFi c MaTepbHD BaflMiyia.
yMMTejib no3£iopoBaJicfi c ____________
yM eHUKOB.

4. HaTaiLia ysa>KaeT cbokd MaTb. M i i , W pisz brakujące litery.

fletu flonwHbi yBaw atb c b o h x ____________.

<$s- TaH R OMeHb flKDÓMT CBOfO TgTI-O.

1. MaJieHbKMPi peóeHOK cnpfrrancH 3a f lB e p _

2. Mbi M a d o e3flMM b aepeBH k óaóytUKe.

3.. PnflOM c maBHoPi naom aa ro p o a a

&Q>Mi Rzeczowniki podane w nawiasach
zastosuj w form ie narzędnika liczby HaxoflHTCfi Teaip.
pojedynczej. 4. fleByiiiKM cnetiM necH o apyw óe.
5. PlBaH npnmacHa no/ibCKMX TOBapmueM
^ Cton óbi/i n o K p b it ó e n o ii ( c K a ie p t b ) C K a t e p i b K ) .
b óaH .

1. ( O c e H b ) _ __________ . c a e p e B b e B n a fla to t
6. M aiunH a wwanacb c óonbmoM cKopocT .
7. 3 t o t aKTep xopoujo cripaBM/icH c o cBoePi
JIMCTbfl.
poa .
2. ToBapnm M B e p H y n u c b aomom nosflHen (HOMb)

3. C B e m a H a c (paflocTb) ___ . npnHFixia

. n p M m a Lu e H u e b kmho. Ii, Rzeczowniki podane w nawiasach
4. PoaM TenM c ( r o p f l o c T b ) _____ . rOBOpMJIM zastosuj w odpowiedniej form ie.

o cboPm cbiH e. XopOLilMe (flOHb) . (M. Im)

5. Maib c (aioóoBb)__________ ; . n o c M o t p e a a Ha
y AHHbl fle tp O B H b l flB e (flOMb) . . (M. Im).
CBOKD flOMb.
O hm yn aT C H b yHM BepcM TeTe b .a p y r o M r o p o f le .
6. TaH R o ó p a T M n a cb 3 a ( n o M O ii ib ) ______
A H H a P le T p o B H a oneHb j i k d ó h t c b o m x (flOHb)
k C B o e P i noflpyre.
__________ (B. Im). O H a CMabHO T O C K yeT n o cbom m
7. T a M a p a ropflHTCR c B o e f i (M a t b ) .
(flO H b) ' (C. Im). (flo H b ) _ _ _ _ _ _ (M. Im)
8. MaTb yxa>KMBaeT 3a óo/ibHoPi (flOHb). 3aÓOTHTCH O CBO efi (M a tb ) . ,(Ms. Ip) m
9. H a T a m a yB /ieK aeT C H (w M B o riM C b )____ K a w fly K D c y ó ó o T y H a B e m a io T e e . O hm B M e c ie c
10. Ha ypoKe pyccKoro R3biKa yneHMKM (M aTb) ;_________________(N. Ip) t o t o b h t o ó e f l n m
n03HaK0MMriMCb C (>KH3Hb)__________ n o M o ra K D T eti b y ó o p K e KBapT M p bi. A H H a fle T p o B H a

M TBOpMeCTBOM A.C. flyLU K H H a. ro p flM T C H CBOMMM (flOMb) _________ (N. Im).

ias.
I f ! I.pu cóHHbiuiKe - lenno, npw MaTepM - Ao6po.

www.wsip.com.pl 97
 r " , Liczba pojedyncza

r r “ M: < BpŚM B , .......... Mm r ... 'i....... . 3H ŚM F1 n jiśM R C ŚM R

* r .
i D. BpŚM eH M rtMeHM 3H3 M eHM n aśM eH M C ŚM eH M
1 c BpŚM eH M ńMeHM 3H aM eH M n a śM e H M C ŚM eH M
( B. BpŚM H hMH . 3H ŚM R naeM R C ŚM R
BpeM eH eM rtM B H e M 3H Ś M e H e M n / iś M e n e M ceM eH eM
1 N'
j Ms. (o ) B p Ś M e H M ■(o ó ) tóMeHM (0 ) 3H3 M eHM (o ) rm śM eH M (0 ) C ŚM eH M
\ r ł

Liczba mnoga
L

[ M BpeM ena M M eH a ; 3H a M § H a naeM eH a ceM eH a

1* * D* • BpeM §H MM§H . 3H a M § H n a e M e rt ceM ŚH
l i i i i i i . BpeM enaM . MMeHaiyi 3n a M § H a M . naeM ew aM ceM enaM
B. 1 BpeM ena M M ena 3H a M § H a naeM ena .c e M e H a
1 ’ N. BpeM enaM M MMeHŚMM. 3H a M § K 3 MM naeM enaM M ceM enaM M .
’ iMs ' , (o). .B p e M e n a x (o ó ).M M e H a x , (o ) 3H a M § H a X (o ) n a e M e H a x (o ) c e M 6 H a x

UTo warto wiedzieć

Ul Dziesięć rzeczowników na -Ma nie należy do żadnej odm iany (deklinacji): ópeiwn (brzemię, ciężar), Bp em B
(czas),BblK/ifl (wymię); M M H'(im ię); 3H3M B (sztandar, chorągiew), nnaiwn (płomień), ńnem a (plemię), ceMfł (nasienie,
siemię), c rp e M B (sh-zemię), TeMn\(ciemfę).:

® .Rzeczowniki 6peMR, BpęMHj.jabijyiH, hm h , sHaiMfi, riiiaMa:, ruriewia, T.eMR we,wszystkich przypadkach .

. (oprócz m ianownika i biernika) liczby pojedynczej i mnogiej m ają przyrostek -en-:'

® R z e'cżo w ńikrceM ^ ctT tóM jFi^ % V pT^rPScfK^H-i;w/dópełriia(3u liczby mnogiej.. v .

B Rzeczowniki BfaiMa, nnaswa, TęMa nie tworzą liczby mnogiej.

9 8 Dział 2. Rzeczownik
 Napisz odpowiedniki rosyjskie dla S B , 1» Uzupełnij zdania, wybierając właściwą
podanych niżej wyrazów. form ę rzeczownika.

im ię
CKOJIbKO BpeMeHM Tbl rOTOBMLLlb ypOKM?
(speMeHM, BpOM&H)
n a s ie n ie ; s ie m ię ; .•

b r z e m ię , c ię ż a r . 1. y MeHR H e t______

s z ta n d a r , c h o r ą g ie w (BpeMR, BpeMeHH)
w y m ię 2. npn6nn>KaeTCH__ 3K3aMBH0B.
'c z a s . (BpeMH, BpeMeHH)

p ło m ie ń MeHRKDTCR M Mbl MeHReMCH

c ie m ię BWieCTe C .HMMM.

s tr z e m ię (BpeMH, BpeMeHa)

p le m ię . 4. A htoh MHTepecyeTCH .IleTp a I.

(BpeMeHaMM, BpeMeHeM)
5. COKOnOBbl CO TlPHBbIKJIM K HOBOił
KBapTMpe.
> Podkreśl rzeczowniki, które nie tworzą (BpeMeH, BpeMeHeM)
liczby mnogiej. 6. fleayu jK a Hacra paccKa3biBaeT o ctapbix

■ópeMfl, B p e M f i , BbiMH, nnaMa, ceMH, CTpeMFi,

T6MH, H M FI (BpeMeHax, BpeMeHH)
7. O c e H b ro ,________naeT flowflb.
(BpeMeHaMM, BpeMeHeM)
8. K KaKOMy;_______ _ _ _ othocmtch mctopmh
IB . Napisz rzeczowniki na -Mn, które OToro ropowa?
we wszystkich przypadkach (oprócz (BpeMeHaM, BpeMeHH)
mianownika i biernika) liczby
pojedynczej i mnogiej m ają
przyrostek -eH-.
M , Uzupełnij zdania. W pisz w łaściw ą formę
1,
rzeczownika nt/in.
2.
3. ■H-m o i i a , H w ie iie M , MMeHM, mmh , H M e n a , M M eH a, mmh ,
M M eH eM , MMeH
4.

5- 1. Hswena nyiiiKMHa, flocToeBCKoro, To/icToro

6.
M3BeGTHbl BCeMy MMpy.
7.
2. AHacTacMH ropflHTCR cbohm M M eH eM .
8.
3. YMMTeHbHMLta H a 3b iBan a y n e H H K O B n o ____________ .
4. A H H a H BaH O BH a xopoiuo h o m h m t _______________

Bcex CBOMX yHeHMKOB.

5. K a K Bame ' mo m e c T B O ?
H «4.' Podkreśl rzeczowniki na -Mn, które 6. y MHornx n o / iH K O B f l B a . _, a y pyccKMX
m ają przyrostek - n n - w dopełniaczu O Ó b lH H O O f l H O ______________
liczby mnogiej. ' -
7. CKO/ibKo y Teófl ?
' !
Ó peM H , BpeMH, BblMH, MMH, 3HaMH,. nnaMH, ruieMH, 8. C ___________M3BecTHoro pyccKoro neBLja
ceM H , CTpeMR, TeMH LLIaJiHnMHa CBH3aHbi MHorne aHeKflorbi.

¡3 ii Bcew y c e o e BpeMH.

wmw.wsip.com.pl 99
 MonoflOM m KpacHBoii fleBym.Ke oó^acHaeTCFi
HM3KMM M ilblCblM My>KMMHa:
yiwHan u KpacMsan.
- f l e B y w K a , Bbi TanaFi
n o M e M y Bbi H e xoTme BbiPiTH 3a M e H fi?
- Bbi c a M H y K a 3 a n n npMMHHbi.

■ .•
I i*; .'■
'■
/i1
Żwu m i i

/ <s
. 1

I Przymiotniki - to słow a/określające^^asciw ości przedm iotów , osób i zjawisk. Rrzyrpiotmki;yOLOy.;,

odpow iadają na pytania: kaKofi?, K a n o e ?, K an an ?, K a n n e ? lub Men? 4 b e ? MbH? Mbn?

! Pod względem znaczeniowym dzielą się one na: jakościowe, względne i dzierżawcze.

K a n o n s t o koctiom? 3 t o
Tennbiń k o ctio m ; Przymiotnik TennbiM - t o przymiotnik jakościowy.. Określa.-
on właściwość kostiumu w sposób bezpośredni.

KanoM s t o
k o c tio m ? 3 t o oceHHMM k o ctio m . Przymiotnik oeemHMM - to przymiotnik w z g lę d n y . Określa
on właściwość kostiumu w sposób p o ś re d n i, ponieważ wskazuje na porę roku, kiedy można założyć'
ten kostium. Przymiotniki względne są tw o rz o n e o d in n y c h części m o w y , np.: o c e H b — oceH HM ti.

N ew3TO k o c tio m ? 3 t o MaiWHH k o c tio m . Przymiotnik p/ibk/ihh - to przymiotnik dzierżawczy. Wskazuje

on w/łaścicielkę kostiumu, a zatem wskazuje on na przynależność.

W ję z y k u .ro s y jsk im , w o d ró ż n ie n iu o d ję z y k a p o ls k ie g o , p rz y m io tn ik zaw sze p o p r z e d z a rze czo w n ik ,

np . MCtopHMeCKMłi My3eH (muzeum.historyczne).~

Przymiotniki posiadają.form y rodzaju, liczby i przypadków, ?

Liczba pojedyncza Liczba mnoga : .

Rodzaj męski Rodzaj nijaki Rodzaj żeński.

KAKÓM? KAKÓE? kakAa ?

HÓBblPl h ó bO S HÓBŚLH H Ó B b ie
'
ronyóÓM ro/iyóóe ronyóafl . r o n y ó B ie 1

BeceH H H M BeceHHee BeCŚHHflfi BeceHHlde 1

\|/ ..sl/
KOCTIÓM nanbTó . ibÓKa KypTKMI

100 Dział 3. Przymiotnik.

 31.1Zwróć uwagę na rodzaj o raz liczbę ■ Połącz logicznie fragmenty zdań.
przymiotników i rzeczowników. W pisz Uzupełnij okienka.
pytanie HanoH?, nanan?, n an oe? lu b H annę?
1. HDpa xopouinit A. HacipoeHMe.
^ 3 t o ; pjąpbiPi n e jio B e k , KaKpH oh? 2. Ko/ia m nem xopoLune B . yHSHMLia.
3. TaHH xoponiafl C. yNeHMK.
1. 3 to M O flH o e n/iaTbe. . , ■• oho?
4. y Bepbi xopoLuee D. Apy3bH.
2. 3 t 0 MOflHbie KOCTKDMbl. ' OHM?
3. 3 t q HOBas cyMKa. oHa? C
1. 2. 4.
4. 3 t 0 XOpOlUVlPi yMŚHMK. OH?

ł S . l . Połącz logicznie fragm enty zdań. J1L4. Połącz logicznie fragmenty zdań.
Uzupełnij okienka. Uzupełnij okienka.

1. y HaTauiM HOBbie A. n/iaTbe. 1. TaM pacT§T BbicoKoe A. AOMa.

2. narie n o H p a B M Jia c b H O Baa . B . (jw/ibM . : 2. : rieTH BblCOKMH B. flepeBo.
3. Mawa Kynnna Ta.He HOBoe C. MaiiiMHa. 3. Tana He oneHbBbicoKaa C. fleBynma.
4. P e Ó R T a M .n o H p a B H n c s HOBbiPi D. óothhkh. 4. 3 TO BblCO KH e D. MaJlbMMK.

1. D 2. 1. B 3. 4.

3<Ś.S. Uporządkuj przymiotniki i uzupełnij tabelkę.

D K y e i-iu k, Mffl=i<oo, ó o r a ib iR , M u cT o e, T nxan, « p a s u B a n , CTapbiPi, /i/iMHHoe, LUHpoKaa, n o e -w e , neTHHfl,
. x o p o iu e e , cyx o Pi, óe/ibie, n e p H b ie , 3HMHftH, C B e m e e , rp o w iK M e, o c e H H H H , c n a a n n e

męski Rodzaj nijaki zenski liczba mnoga

BK yCH blH MarKoe KpacHBaH H O Bbie

f, ® •
de •Mt Z podanych wyrazów ułóż zdania. Uzupełnij końcówki.

1. HeMeuKMM, yMHT, CBemaHa, H3biK. KaKO H? Kanoe? Kanaa? K 3 K M e?

2. H3yqaeT, H3biKM, MHOCTpaHHbie, Bopnc.
3. HHCTHTyT, klBaH, MeflHLIHHCKMM, OKOHMMJ1. - WeZITbIH wem__ wenT__ >Ke/iT__
4. Cj3HabMbl, /lłOÓHT, CMOTpeTb, npHKTlhOMeHMeCKHe, B mtr rycToPi ryci__ .rycT__ ryci__
5. oinpaBMJi, npocToe, Mmna, nncbMO. 3HMHMPi 3MMH__ 3HMH 3MMH__
6. nOCeTHJIM, My3ePi,'TypMCTbl, MCTOpMMeCKMM. pyCCKMM pyccK__ pyccK__ pyccK__
7. roaoc, y, KpacMBbiPi, HaTaujH. ÓOflbLUOM ÓO/lbLU__ óonbtii__ óo/ibiu,__
8. My3biKa, HpaBHTca, HaM, MO/io/ie/KHan. HOBbIH HOB__ HOB__ HOB .
9. B, aKTepbl, CflMJlbMę, CHMMaKDTCH, H3BeCTHble, 3TOM. JieTHMH neTH__ neTH__ żieTH__
10. CTOHT, Y, flMCbMeHHblM, CTeHbl, CTO/1.. ' . 'MOJIOAOR MOJ!o/l__ MOJIO/L__ M 0/1O/L__

www.wsip.com.pi 101
 ! To warto wiedzieć
Przymiotnik określa rzeczownik, dlatego, występuje w tym samym rodzaju i liczbie co rzęcżóWnik.

Porównaj: HOBblM KOCTKDW1 HÓBbie K^pTKM

przymiotnik ■ rz eao w n ik przymiotnik rz e ao w n ik

l ia b a p o je d y n a a rodzaj męski lia b a mnoga

W lic z b ie p o je d y n c z e j przymiotniki występują w rodzaju m ę s k i m (HOBbiii), n i j a k i m (H O Boe) i ż e ń s k i m

(H O Baa). N atom iast w l i c z b i e m n o g i e j końcówki przym iotników są wspólne dla w s z y s t k i c h t r z e c h

ro d z a jó w (HOBbie).

Pod względem budowy tem atu przymiotniki dzielą się na:

□ twa rd o te m atów e, np. HOBbiii, ronyóoM, W -y;.;;.'.p: ...
□ miękkotematowe, np. BeceHHHM, .. .
□ z te m a te m n a k , r, x, m, ui, m , lu , np . pyccK M ii, m yxo M .

L ia b a p o je d yn a a Liczba m noga ,
'
r.m. r.n. -r.ż.

mmmm . KaKO M 9 KaKO O 9 KaKŚH ? Kanne7 i

M l i S l 71,uLmkl BM
tw a rd o te m a to w e -blH -OM -oe ' -aa -bie 1
m ię k k o te m a to w e -MW -ee -Me~
z te m a te m n a k, r, x, w , u j , m , m -MM -OM -ee -oe -aH l B j i l ( | J § l

Z A P A M IĘ T A J !:'
Ro r, K, x J q, 144, m , lu p is z ę m y .M; cBe>kMM:( :n ig d y n |e piszem y - -bi)r .:

- , ' WM V : - , / rżyj .cBŚKiMfi [ży j

P o łą c z e n ia , > w y m a w ia m y ial<: < : , , . ;
: LUM / . :. \ [szy] - xopo iuH M [szy]

II To warto wiedzieć
H Jeżeli akcent pada na tem at, to przymiotniki rodzaju męskiego kończą się rip. HÓBblM,V
BeCŚHHHM, p^CCKHM.
§ jeżeli akcent pada na końcówkę, tpjprzymiotniki rodzaju męskiego kończą sięmaj-ÓM j np.T^
óonbiuóPi. ,W J:,.' ' J ' y j - , W . .■--/[‘---y.
S Wszystkie przymiotniki w form ach rodzaju nijakiego, rodzaju żeńskiego oraz w form ach liczby
mnogiej zachowują miejsce akcentu form rodzaju męskiego, np.: j

HÓBbiPi, HÓsoe, HÓBan, HÓBbie, .

BeceHHHił, BecŚHHee, pecet-mna, BecŚHHMe, . f v y y y :;yy.p
f-t; ronyóÓM, ro/iyóóe, roayóaa, ronyóńe.

102 Dział 3. Przymiotnik

31,1, Zwróć uwagę.na rodzaj oraz liczbę 31.11»-Zwróć uwagę na akcent i uzupełnij
wyróżnionych rzeczowników i dobierz według wzoru.
właściwe określenia.
^ ÓO/lbLUÓH (-blpi / -óm )
ś o ^ b m H e , :ro n y 6 b ie , flnM H H oe, y3KHPi, K a p n ę ,
1. yMH_ (-blpi / -óPi)
L u n p o K aH ,.B 3 flep H yT b ifi, ó n e A H o e , B e c e / ia n ,
2. CMeiJUH (“Hpi / -ÓPi)
o ś a n b H o e , lyin naa, npH M on-
3.. Bece/i (-biPi / -óPi)

ÓOUbUJHe, m asa 4. OCŚHH____ (-MR / -ÓPi)

_ il.HMO 5. M0/10X1 (-blpi / -óPi)
HOC .6. ÓO/lbH___ (-blpi / -óPi)
. y/ibiÓKa

11 .13, W pisz -H lub -bu

3S.9. Zwróć uwagę na rodzaj i liczbę

1. M aM a Kynn/ia CBe>K_Pi xaeó.
wyróżnionych rzeczowników.
Przymiotniki podane w nawiasie 2. B Hani K/iacc npnuje/i hob Pi yneHUK.
zastosuj w odpowiedniej formie. 3. FleTfl - xopoiu h n cnoKoPiH_Pi MaribMHK.
Becna 4. y Haiaiun Tnx_Pi, ho BbicoK_Pi ro/ioc.
5. A.C. nyiuKHH - Be/iHK_Pi pyccK Pi noaT.
n p o L iJ/ ia (xi/inHHbiPi) • n (M o p o 3 H b iPi) _______ _

3nn/ia. H aciynnaa (paHHHPi)______________ B e cH a .

6. BenepoM Mbi tobophm «floóp_Pt Benep!»

Ilo ro fla (xopoiiinPi) . B Jiy>Kax OTpa>naeTCfl

(MMCTbiPi) ■ (ro /iyó o Pi) _ _ _ _ _ H eóo.
flyeT (óoflpbiPi). . n (npnaTHbiPi).
B e T e p o K . floH B/iaeTC Fi (M o a o flo P i) tp a B K a .
3%, Uzupełnij tabelkę. Dopisz brakujące
ilTH Llbl ROIOT CBOH (paflOCTHblPi) _ necHH. końcówki przymiotników.

KaKO M ? Kanoe? KaKan? K a K M e?

38.1©■ Uporządkuj przymiotniki i uzupełnij ó e /j___ óe/ioe óen___ óen__

tabelkę. C M eUJH___ GMeiilH___ c M e iiiH a n . GMeiUH__
3HMH___ 3n.MHee 3HMH___ 3HMH___ _
óo/iuLŁioft, no/ibCKHPi, zieTHHPi, 3eneHbi(i, r p o M K H H ,.
CBeWMM CBew__ CBe/K___ cBew __
CO/lHeMHblPi, 3HMHnPj, OCeHHHpi, ropHMktPi
M a m ___ M ara __ M a rk ___ MRTKMe
Przymiotniki

twardotematowe . miękkotematowe na k , r, x, w, ui, M, m

ÓOJlbUJOH
¿©»¡¿i. Uzupełnij końcówki.

Tpo3a

H a f lB n r a / ia c b rp o 3 a. i l o H e ó y H e c / in c b a jih h h ___

cep o ć / ia n a , a H3-3a z ie c a M e fl/ie H H O

n o flH M M a n a c b o rp ó M H T yna. B f l p y r ó /iecH y/ia

38,11= Uzupełnij zdanie.
npK* m o j i h u h , Yna/m ABe-Tpn K p y n H Karin n
P o r, k, x, u, m , m piszemy flo>KAR, a noTOM nomen MacT flo>KAb.

» 11 Aoópoe'Hąi-iailó - nojnoBMHa flena.

www.vvsip.com.pl 103
 cfmranti^rlymi
.1 ____

M ianow nik k to ? co? HMemłTejibHbiH KT O ? . OTO?

Dopełniacz kogo? czego? POflńTeJlbHbIM kotó? : o e ró ?
Celownik kom o? czem u? flaTenbHbiH KO M y? ■ . O O M jf?
Biernik kogo? co ? BHHńienbHbiH ko tó ? . OTO? .
Narzędnik k im ? czym ? T B o p ń ie /ib H b iM . KeM ? oeM ?
Miejscownik (o ) k im ? (o ) czym ? flpeflnówHbiM (o ) .K O M ? (o ).o e M ? ■

Liczba pojedyncza [ i baba mnoga1 - i

j - Il i i I v f
m m m r.m. r.n. r.ż.
ftiS fifii L ■ - - i
i “ ’ , Ł r ]
M. HÓBbiM HÓBOe HÓB3H [ ‘ HÓBblB* i' 1 1 ‘ ' '%
■D. HÓ BO rO H Ó BO fO HÓBOM l H Ó B b lX , » , , ' ‘ ‘
_ c. . H Ó BO M y H Ó BO M y HÓBOM . \ - H Ó BbiM ^
: B. HÓBbiM/HOBOTO H Ó BO e H Ó ByK J i HÓBbie/HOBbIX ,
<N. 1 HÓBbiM HÓBbiM HÓBOM , HÓBbIMM J
Ms. (0 ) HÓBOM (0 ) HÓBOWI (0 ) HÓBOM ■■(O) H Ó BbO t

M. m o jio /jom Monofloe Mo/io^an MOJioflóe '

D. M o n o f ló r o M o n o f ló r o M OJlO flÓ H r MOJlOflÓK '
7C M o n o fló w iy M O JlO flÓ M y MOJlOflÓM - MOJlÓflblM
B. )\ M o n o / ió M / M O Jio fló r o M o n o f ló e M O flO flyK ) MOJiofliśie / MOJio/ibix
*N. .- M O/lO flśiM .... MO/IOfiblM M O JlO flÓ H - • MOnOflńMH- —
Ms., (o) MO/ICMHÓM (o ) MOJlOflÓM (Ó) M OJlO flÓ H (o) ,MOJIOflb'tX ’ >

i To warto wiedzieć
H Przymiotnik określa rzeczownik, dlatego występuje w tym samym rodzaju, liczbie i przypadku co
rzeczownik.
H Przymiotniki rodzaju męskiego oraz przymiotniki w liczbie, mnogiej, odnoszące się do rzeczowników
nieżywotnych, mają biernik równy mianownikowi (B,=M.).
SI Przymiotniki rodzaju męskiego oraz przymiotniki w liczbie mnogiej, odnoszące się do rzeczowników
żywotnych, mają biernik rów ny dopełniaczowi (B.=D.).
U W odróżnieniu od języka polskiego, końcówki m iejscownika liczby pojedynczej rodzaju męskiego .. .
i nijakiego różnią się od końcówek narzędnika. ■,

Porównaj:

ńąrzędnik now ym HOBbIM

miejscownik (o ) n o w ym (o ) HÓBOM

1 .0 4 D ział 3.,Przymiotnik
 ' !^ ’J i i i ) 1 ? I l i l i i o l ® ; l ' r ? i l r , y i r i i / ’i . U * j : . i J .u j i-' ( / i I 0) j | ' ' i _ '• ’ m 1 ) l |-

ilf «3» W pisz końcówki narzędnika

lub miejscownika.

1. Ko/ih MeMTaBT o hob. K O M n b io T e p e.

2. Ó teu CBeTnaHbi paóoTaeT 3yÓH BpanoM.

3*0« Odszukaj odpowiedzi na pytania. 3/ MpHHa npMUina b jeaTp b -m o a h nnarbe.
Uzupełnij okienka. 4. Kohh rioflpyw H H C H c B e c P n ManbMMKOM.

1. Koro 3ÓśyT K>pa? 5. Mbi cMOTpe/iH nepeflany «Ha ronyó ^ 3KpaHe».

2. Kto cen 3a nepByio n apiy? 6. Bmktop 3aHMMaeTCH Jibi>KH cnopTOM.

3.. K o m y FleTH aan cbom a^pec? • 7. Bnep a b K/iyóe c o c T o n n a c b B C T p e n a
4. C KeM CTa/i apywHTb n e m ? C H3BSCTH noaTO M .
5. O. kom rieTH paćcKa3an poflMTe/iHM? 8. Oh npoMMTan cnyujaTe/iHM cbom h o b cthxm.
6. Koro.neTH npHrracHn k ce ó e ?

A. HOBbIM yMeHMK;
B. C HOBbIM yMSHMKÓM.
C. H ośoro yHsHHKa. 39. 4 w Pisz końcówki celownika liczby
D. H o B O M y yneHHKy. pojedynczej lub liczby mnogiej.
E. Hosoro yMeHMKa.
F. O ho bo m yMeHMKe. . 1. Mbi ópoflwiM no hob paPioHy ropofla.
2. ripHHTHO norynHTb no TeHMCT necy.

1. f 2. 4. 3. PeÓHTa pa,qocTH0.6eranH nb nyuiMCT CHery.

4. Henb3H xoflMTb no tohk Jibfly.
5. TypMCTbi rynnriM no rnaBH ynnuaM ropowa.
6. fleTM óerariH n o LUKOHbHj K opnaopaM .

7. B o p n c eweflHeBHO óeraeT no óeroB _

34-«1« Odszukaj odpowiedzi n a pytania.
Uzupełnij okienka. flOpO>KKaM .

8. > K yp H a n n c T n yT einecTB O B an n o i o > k h _ KpaHM.

1. K to npMLuen k KaTe?
2. Koro KaTH npe,qcfaBMna poflmejiHM?
3. KoMy Kam noKa3a/ia c b o io KOMHaTy?
4. Kto npnmacnri KaTio b khho ?
5. C KeM KaTH noiujia b khho ? Uzupełnij końcówki przymiotników.
6. O kom KaTH Hanncana b flHeBHMKe?
3KĆKypCMH B Jiec
A. C HOBbiMM noflpyraMH.
B. HoBbiM noflpyraM. B n ep a Mbi xo,qnnn Ha 3KCKypcnio b n ec.
C. Ee HOBbie noflpym. (k t o ? u r n ? ) XonoflH BeTep nerno noflflyBan b
D. O cb o h x HOBbix noapyrax. cnMHy. Ha ( k o m ? K eM ?) mmct 6e3o6naHH Heóe
E. HoBbie noapyrn.
HpKO CBeTMJlO COHHUe. Ero (KTO? HTO?) XOHOflH___
F. HoBbix noflpyr. i
n y m HrpanM Ha ( k o m ? k §m ?) nyuJHCT C H ery u
cnenmiM rna3a. F Ip h h th o rynHTb 3m m oh no necy b
C 2. 3. 4. 5. (k o t o ? hto ? ) hch cojiHeMH flenb.

www.wsip.com.pl .1 0 5
 Odmiana frzymiotni

A H H a Ila B n o B H a , Bbi K y a a cneLUHTe?

flo M o Pi. B o t Kyn n n a aonepM HOBoe,
neTHee n/iaTbe u xoMy ycneT b aomom ,
npe>Kfle Mewi H3MeHHTca MOfla.

Liczba pojedyncza i ’ Liczba mnoga -1

1

r.m. r.z. - <- v, 1

wtski r.n. - 1 > 1
a c , s * 1 i t
W J1ŚTHMM n Ś T H ee tlŚTHHH neTHM e
n Ś T H e ro n ś T H e ro n ś T H e ii J1ŚTHMX ' 1 ' < ~ 1-
/lśTH eM y .................... , t ie m e M y jiś m e M ■ TieTHMMr > - ’ 6 " ' ‘
- ’ neTHM ii / n ś T H e ro . aśm ee ilŚTHfOK) >J16THM6 / JlŚTHHXr „

!M'-ź flŚTHMM J1ŚTHMM JlŚTHeii > TIŚTHMMM > X-J i

'f * (o) JIŚTHeM (O) nŚTHeM (o) JIŚTHeM (o) i1ŚTHMX-
■ 1 V- , c
M

H B
¡1 To warto wiedzieć
H Odmiana przymiotników rosyjskich jest prosta. Odróżniamy dwa wzorce odmiany przymiotników:
twardotematową.i: mięlckotematową,-Porównują&-0 bie-0 dmianyjdatwo zauwazyó, ze rózntą się-one
samogłoskami występującymi w końcówkach.

Porównaj: . . . Odmiana twardotematowa

H Ó BbIH
H Ó BO rO
H Ó Baa
. . HÓByiO

ijfż ■ Przymiotniki rodzaju męskiego oraz przymiotniki ;w liczbie mnogiej, odnoszące się do rzeczowników
nieżywotnych, mają biernik równy mianownikowi (B. = M.).

|v;. , H Przymiotniki rodzaju męskiego oraz przymiotniki w;liczbie mnogiej, odnoszące się do rzeczowników,
żywotnych, mają biernik równy dopełniaczowi (B. = D.).

Ik-. . H W odróżnieniu od języka ¡Doiskiego,, końcówki, miejscownika liczby pojedynczej, rodzaju, męskiego'!;.': •
- i nijakiego różnią się od końcówek narzędnika.. . . ,v

!;ki1.- Porówndj! Ję/yk poi ki

• narząd nik- letnim JieTHMM

miejscown il< (o) letnim. (o ) n e ra e w i

1 .0 6 Dział 3. Przymiotnik.

II;
 cv i lii Odszukaj odpowiedzi napytania. W ybierz i wpisz odpowiednie końcówki.
Uzupełnij okienka.
. f l o (k o m y ? n e M y ? ) cM H e M y H e ó y M e fln e H H O
1. Mro Mawia KynMJia HaTauje?
n a b iB y T o ó n a K a .
2. Hero Het y CBemaHbi?
(-hm / -eM y)
3. MeM BoćXHU^atóTCH noflpyrn?
4. O m§ m MemaeT KaTR?
5: Hto ppujMna KynMTb.HMHa? 1. f la B H O H e óbi/io ( n o r o ? n e r o ? ) n e T H a h r.

(-ero / -eM y)
A. O BenepHeM nnaTbe.
2. B (k o t o ? hto?) zieTH w a p y x o p o m o nenb
B. BeHepHMM nnaTbeM HaTamM.
B TeHM a e p e B a .
C . BeM epnee rmaTbe.
D-.T BenepHee rmaTbe. . ■- (-H0K) / -r r )

E. BenepHero nnaTba. 3. KoHMHTICR (K T O ? HTO?) J ie T H _ fleH b .

(-RR / -Mpi)

1. C 2. 3. 4. 4. B m k t o p M e m a e T o (k o m ? h§m ? ) n e m _____OT,qbixe.

(-eM / -m m )

5. M b i y w e roTOBM MCR k (K O M y ? n e M y ? ) neTH____

olać Odszukaj odpowiedzi na pytania. O T flb lX y .

Uzupełnij okienka. (- e M y / -eM.)

6. K o n a n p o c b in a e T C R ( n e M ? n e M ? ) paH H ____
1. O n§ m 3Ta necHH?
2. H e M y p aflyłO TC R p e Ó R T a ? y ip o M .
3. HTO CKOpO HaMHeTCR? (-eM / -mm)
4. Hero WflyT peÓRTa? 7. O h HaHMHaeT a e H b c ( n o r o ? n e r o ? ) y ip e H H ____
5. O MeM MemaioT peÓRTa?
3apRflK M .

A. 3 m m h m m KaHM KynaM . (-r r / -ePi)

B. 3 mmhmx KaHMKy/i.
8. fleBO M K M b .( k o m ? h śm ? ) neTH n n a ib R x
C. O 3MMHHX KaHHKynaX.
B b ió e w a n M bo ¿¡B o p .
D . 3MMHHe KaHMKynbi.
(-MX / -m m )
E. O 3MMHMX KaHMKyjiaX.
9. R a n w a n b , m o KOHMMnMCb ( k t o ? hto ?) n e th

1. 2. 3. KaHM Kynbi.
4.
(-Me / -ee)

10. Dqe Bbi n p o B e R M ( k o t o ? hto?) n eTH _____

K aH M K ynb i?
Połącz logicznie fragm enty zdań. (-ee / -Me)
Uzupełnij okienka.
11. M b i x o p o m o oxqoxHynM b o B p e M R ( k o t o ? n e r o 7)
1. Haratue MflgT cmhum n eT H KaHMKyn.
2. Maw/ia Kynnna Haiame cMHee
(-MX / -MM)
3. Kaie HpaBmcR cmhhr
12. H a f le p e B b R X noRBMnMCb n e p B b ie ( k t o ? h t o ?).
4. y Kojim CHHMe
5. Haiame He HpaBHTca c m h m m O C eH H „____ nMCTbR.

(-MM / -Me)
A. KOCTK3M.
13. FI m -oónio rynaTb n o (K O M y ? n e M y ? ) o c e H H ____
B. óny3Ka.
napK y.
C. ÓpłOKH. .
D. uaeT. (- e M y / -eM)

E. nnaTbe. 14. M o m ó p a T nioÓMT rynflTb n o ( K O M y ? n e M y ? )

sm m h necy

1. D 3. 4. (-eM / -eMy)

www.wsip.com.pl 107
 - Bbi rap aH T H pyete, h to s t o H a c T o n iiiM fj (prawdziwy) B a H f o r ?

P r z y m io im S d z t e m a t e m im a m, m, % m

Liczba pojedyncza ( Liczba mnoga

r.m. r.n. ri.

łyk ; ÓOJIbUJÓM óonbLiióe ÓOJlbLUaH óonbLutóe „ ,

D. , óonbiuóro óonbLuóro ÓonbLUÓH donbtuŃx , - >,
C. óonbLUÓwiy óohbLuóiwy ÓonbLUÓH ; óonbLuńM 1 - ,
-Br- - B.=M. / B.=D." óonbiuóe .....ó on bw yro • -'t - - b .=m : / b .=d r--— — -
N.. ' ÓOnbLUMM óonbLuńiM ÓonbLUÓH >
r ÓOnbLUŃMM ■ - ' , i
Ms. . (0) ÓOnbLUÓM (o) óonbLuówi (o) ÓonbLUÓH (o) óonbLuńx 1 -

M. CBŚ>KHM C B ew ee C BŚw an , C Bew M e , ,f

( D. cB Ś w e ro CBem ero CBewew CB6>KHX
' Ć '• CBe>t<ewiy cB ew e M y CBŚ>KeH CBŚJKHM
1 B. B.=M./B.=D, CBŚMtee CBŚMtyKJ i b .=m . / b ;=d . • ’ *'*■
N. CBŚ>KHM CBŚ>KHfM CBeweH CBŚWMMH
Mł (o) CBŚ>KeM (o) cBśwewi (o) CBŚMteH (o)1CBB>KMX " '

l i To warto wiedzieć
H Przymiotniki o temacie zakończonym na m, iu. q, m odm ieniają się według odm iany m ię ld c a te m a -
to w e j, gdy akcent pad a na tem at, np.: CBŚntero, CBŚMteMy, CBŚwee, CBŚwePi.

i i Przymiotniki o tem acie zakończonym na w, lii, q, m odm ieniają się według od m ian y tw a r d o t e m a -
to w e j, gdy akcent pada na końcówkę, np.: ÓonbLUÓH, óo/ibLU Ó rp,.óonbU JÓ e, •
•

H Zgodnie z zasadami pisowni, w końcówkach przym iotników o temacie zakończonym na m, iu, m, m

piszemy-M- (wym awiane ja k [y ]), np,: óptibLUŃM, óonbLutóe, óonbiMx; cbśwmh, C BŚw ne, cbś>kmx. ■

Si Zgodnie z zasadami p isow ni,,w końcówkach przym iotnikow o temacie zakończonym na }«; iu, q, tu::.
piszemy-a- (nigdy n ie piszemy-n-), np.: óonbiuaFi, CBŚwaa, a także piszemy-y- (nigdy n ie piszemy -HD-),
; np.: óonbuiyio, CBŚwyto.

108 Dział 3. Przymiotnik

■411 O d szu k aj odpow iedzi na pytania. Wybierz i wpisz odpowiednie końcówki.
Uzupełnij okienka.
Bepbi M H o ro (noro? nero?) x o p o a i H x n o a p y r.
1. Koro 3DByf A h to h ? ■ (- n e / -mx)

2; Koro Bbl BCTpeTHJlH 'BHopa? ,

3. Koryiy McnoaHnaocb 20 aeT? 1. y AHHbl (KTO?KTO?) XO pO LU _ p o f lH t e r iH .

4. Kto noworaeT Harame? (-HX / -H e)

5. KeM ropflHTCB .HaTama? 2. y B H KTopa B ce ra a (kto? kto?) x o p o u j _

6 . O k o m M acT O r o B o p m Haiaiua? H a c rp o e H H e .
(-n e / - e e )
A. CiapujeMy ópąiy HaiaaiM.
B. Ee C T a p u JK P i ó p a r .
Ć . C T ap lu ero 6 p a ta HaTaiiJM. - "
D. .Cbohm CTapiilMM-ÓpaTOM.
■E.. O c b o Ś m C T a p a ie M ó p a T e .
F. CTapuiero ópata HaiaaiM.

1. C ; ■
.2 3. 5.

JL Odszukaj odpowiedzi na pytania.

Uzupełnij okienka.

1. K t o s t o ?
2. Koro yBawaeT POpa?
3. K KOMy noflomen KDpa? 3. yn eH H K H o t h o c b t c b k C B o e M y yN HTenro c (KeM?
4. C KeM KDpa x o a h t Ha cTaflHOH? KeM?) ó o iib o i yBaw eH M eM .
5. O k o m KDpa paccKa3an cBoeM y flpyry? (-HMH / -HM)
6. K t o 3aóoTHTCfi o KDpe?
4. Mt o HaxoflHTCH b Ot o m (kom? KeM?) óoribiii____
3 flaH H H ?
A. K CBOHM CTapUJHM ÓpaTbHM.
(-HM / -OM)
B. Ero CTapuJMe ópaTbR.
C. C b o h x cTapujHX ópaTbeB. 5. TypncTbi ryriHnn no (koMy? k eMy?) y3K____
D. O c b o h x CTapujHX ópaTbflx. yaMuaM ropoaa.
E. CTaptune 6parbR IhOpbi. (-He / -mm)
F. CO CBOHMH CTapiilMMM ÓpaTbHMH.
6. MpHHa 3aÓOTHTCB O (KOM? K§M?) MnaflLil___
cecrp e.
1. E 2. 3. 4. 5. (-yio / -efi)

7. O H a noM oraeT (KOMy? KeMy?) MaaflLU____

cecT p e.
(-oPi / -ePi)

Zwróć uwagę na miejsce akcentu i wpisz 8. y TaMapbi (k to ? K ró ? )'w \ a jm _ c e c T p b i.

u lub o.
(-ne / -ee)
■i®*- C r a p n in H ó p a T K a i n yaM Tcri b a n u e e .
9. TaMapa jiioóht (koto? kto?) Maaflia cecrep.
1. MocKBa - óoribUJ fi ropofl.
(-ne / -mx)
2. M a M a Kynnaa cb ś> k Pi x a e ó h cbśw ~ e ó yaK H .

3. n o O lU H Ó K e Bbl B3HJ1H My>K Pi 30HTH K. ■ 10. OHa MacTO MrpaeT c (KeM? kom?) Maafliu •
-4. Koctb - xopóm fi yHeHHK. cecTpaMM.
5.. nyH LLr Pi f lp y r A H T O H a n e p e e x a n b r o p o f l. , • (-MM / -MMH)

www.wsip.com.pl 109
 - JleHOMKa, KanoPi npeflMeT Teóe óo/ibtue
Bcero HpaBHTCfi b luko/ig?
- HeWieiiKMM M aHrUMMCKMM H3blKH. f l BOOÓUie
JIKDÓJIKD HHOCTpaHHbie fl3blKM..
- A Teóe, KDpa?
- 3b o h o k .

P rz y m io tn ik i z t e m a t e m n a H, r, x

Ifim S S s fe '
Liczba pojedyncza . 1 jjcz^am nóga f ^ y j i
I I I
S lllf r.m. r.n. r.ż. . .
rrnn-y-rr--i p tlif
,
M. P^CGKMM p ^ccK oe pyccnaa pyccK M e
D, , p .y c e K o r o p ^ ccK o ro : p y c c K o fi P^CCKMX

U l i p^CCKOM y p ^ c c K o ra y . Płockom p^CCKMM

.j B.=M. / B.=D. p^ccK oe. p ^ ccK y ro . B.=Ml / B.=D y j
W H
P^CCKHM P^CCKMM pyccK O M pyCCKMMM
1 1 *
Ms (O) pyCCKOM (o) pycOKOM . (o) PŁOCKOM (O) p yC 0 K K X

BpKM i, ‘ p
i i i » M. m y x ó fii ; r/ iy x ó e m yxaa rn yxM e
D. .m y x ó ro r/ iy x ó ro m y x ó fi ( ' , rnyxM X _ > , ,j
fp;
lilii m yxóM y rjiyxóR/jy ,'m y xÓ M m yX M M !
C
B B.=M. / B,=D. m nyxóe m yx yK > ;r ■ B.-M./B.-D.'
. m yxw M rnyxwM . :m y x ó fi , u - rxiyxiiw !ii ' ’j

■
Ms. (ó ) rn yxóM (o). rnyxóE/i (o) m yxóM (o) rn yxM X 1

© To warto wiedzieć
SI. Przymiotniki 6 temacie zakończonym na K, x mają końcówki' odmiany twardotematowej lub
mięlckotematowej.
^ Przymiotniki z tematem -na :h, r, x w formie mianownika liczby pojedynczej rodzaju męskiego mają
; ż nieakcentóWąną, kpńcówkęr-MM, lub akcentowaną końcówkę -óm, np;. p^ccKUM, rayxÓM.

110 D z ia łS . Przymiotnik
 Wybierz i wpisz odpowiednie końcówki. 1« Połącz logicznie fragmenty zdań.
Uzupełnij okienka.
W* AHHa yMHT (noro? yTO?) pyCCKMM R3blK.- '
. (-mk / -aa) l.l- B a H T ó r -
2. A. M o u a p i-
. 1'. Banaa MwepecyeTCR' (neto? w ? J pyccK__ 3. Í 1. LUoneH -
jiHTepaTypofi. • (-mm / -om) 4. X. CeHKeBMR -
2. Ona npoMMTajia MHoro (koro? 4ro?J pyccn khmt.' 5. fleoHapflo m Bmhmm -
■6. M. KonepHMK -
(-MM / -MX)
3. 3aB?pa y Hac ypóK (noro? vero?) pvcck A. nonbCKMM rtMcaTenb.
H3biKa. (-oro / -oñ) B. <j)paHąy3CKMM łHHBoriMceu.
C. MTaflbHHCKMM XyqOWHMK.
4.' Ha ypoKe.Mbi neriM (xoro? yro?) pyccK .
D. HeMeLlKMM KOMn03MTOp.
. necHM. (-Me / -aa)
E. nonbCKMPi acrpoHOM.
5. B MocKée BaHfla no3HaKOMM/iacb c f/reM? F. nO/lbCKMM K0M n03M T0p.
. yeM?) pvcck aeByiiiKaMM: (-mx / -mmm)
6. B m k to p riMiiieT riMobMa-(xoMy?'qe/wy?/ pyccK)__
1. B 2. 3. 4. 5.
TOBapMLUaM. (-MM / -MX)
7. H B a n rieTpoBM M n p e n o f la é T ( x o r o ? y r o ? )

4)paHL!y3CK. JiMTepaTypy. (-om / -yio)

8. Haiauia yBneKaeTCR (xeM? yeM?) <í>paHuy3CK__ 'i. W p isz końcówki narzędnika lub
«HBoriMCbio. (-om / -yro) miejscownika.
9. MBaH xynm MaTepM cfuiaKOH (xoro? yero?)
1. n e ra m h o t o M M T aeT Ha H e M e ijK R 3 b iK e .
ct>paHí4y3CK ayxoB. (-Me / -mx)
2 . Oh neperiMCbiBaeTCR c HeMepK_____ ManbMMKOM.
10. TaHR ripnr/iacM/ia k ceóe cbomx (xoro? yro?)
3. OB a CBoOoflHo roBopMT Ha pyccn R3blKe.
HeMeuK noflpyr. . (-Me / -mx)
4. Mbi no3HaKOMMRMCb c pyccn nMcaTeaeM.
11. JleTOM Bmktop noeaeT k cbomm (xoMy? yeMy?)
5. H a ypoKe mw roBopMRM o pyccn_____riMcaTene.
HeMepK flpy3bRM. (-mm / -mx)
6. A fla M n a c T O n o / ib 3 y e T C H p y c c n _______c n o e a p e M .
12. fle^yujKa KynMJi BHyny fKoro? 4ro?)
7. HBaH B ceraa noMHMT o CBoeM noribCK .
aiBeMuapcK qacbi. (-mm / -Me)
A Pyre.
Oh nacTO óeceayeT Ha Maie co c b om m
nóribCK flpyroM.
Połącz logicznie fragm enty zdań.
Uzupełnij okienka.

1. F le r p I-
2. A.Ć. flyujKMH - '¿13* Uzupełnij końcówki przymiotników.
3. n.H. HaMKOBCKMM -
4. flOCTOeBCKMM - •flpMBeT AHR. H tO Tbl MMTaeiilb?
5. M .B. JlOMOHOCOB-
■ PaccK a3bi pyccn nMcaTe/iefi.
6. M.E. PenM H-
: Tb i HM Taeujb KHMrn Ha p y c c n H3biKe?
A. pyCCKHpi KOMri03MTOp.
■ f l a . f l B a r o f l a TOMy Ha3a,q a no3HaKOM M Jiacb
B. pyCCKMM XyflOWHMK.
C. pyccKMPi nMcaierb.
c pyccK_ ¿¡eByiUKOM. CePiMac Mbi neperiM-
D. pyccKMii yapb. cbiBaeMCH. Ona npMCbuiafeT MHe pyccn khm tm.

E. pyCCKMM ROST. PyccK. R3blK TpyflHbIM?

F. pyccKMM yMeHbiPi. He OMeHb.
> K e ;ia ro y c n e x a .
D 2. 3. 4. 5. C nacM Ó o.

www.wsip.com.pl
tH' flBa, tp n, HeTńpśiKpaciiBblX-tK)JlbnŚHa flse , tp n , Meniipe K p a c ń B b IE p ó 3 b i

li

i:
,;;iv
nfłTb KpaCtf BblX TIOilbnaHOB, po3

i":
-i'..
Liczebnik *> Rodzaj , : Przymiotnik Rzeczownik

| męski
dopełniacz Im
a s a (aBe) nijaki
Tpn . dopełniacz lp-
neTńpe żeński mianownik Im

w rifłTb męski
iiiecTb 1 nijaki dopełniacz Im
ceMb... /enski

SI
1To warto wiedzieć
I Po liczebnikach23) a s a , (a s e ), Tpn, neTbipe p r z y m io tn ik r o d z a ju , m ę s k ie g o i n i j a k i e g o w y s t ę p u j e ;
w d o p e ł n ia c z u lic z b y m n o g i e j , np. a B a x o p o L u n x (D. Im) yHeHHKa, Tpn 33KpbiTbix (D. Im) oK H a . • ’ •i
I Po liczebnikach ABay^aBp)- Tpn,jMeTbipe p r ^ m io t n i k rodzaju-żeńskiego występuje w m ianowniku
liczby mnogiej, np. Tpn xopoiifne (M. Im) yMennubi.
I Po lic z e b n ik a c h a s a , ;(a B e )', T p n , 'n P T b ip e , rz e c z o w n ik r o d z a j u m ę s k ie g o , n ija k ie g o , i ż e ń s k i e g o ;
w y s t ę p u je w d o p e ł n ia c z u lic z b y p o je d y n c z e j , n p . a B a x o p o t i i n x yMeHMKa, r p n M a n e H b K n x OKHa, Tpn y.
xopouJM e yneHUUbi.
i Po liczebniku riatfa ipcłp,zarówno przyrriiotńikyjaić ijrzecżównilc dopełniaczu liczby 2,
■mnogiej, np. nflTb xopomnx yneHnKOB, LuecTb 3aKpBiTbix okohi, ceMb ,xopomnx yneHuu (D. Im).
I Zasady te obowiązują, gdy liczebnik jest w mianowniku i bierniku. W pozostałych przypadkach odm ia­
ny liczebnik, przymiotnik i rzeczownik pozostają w tym samym przypadku, np. c aByMH xopownMM
yMeuHuaMn (N.)

•23) Na temat odmiany liczebników; zob. także rpzdz: 50:

112 Dział 3. Przymiotnik..

 Podkreśl przymiotniki występujące 423» W pisz przymiotnik w odpowiedniej
w mianownikuiiczby mnogiej. formie;

Kaie no,aapHJiM 3 HOBbie KHHrn m,7 KpacHbix po3. lia n a KyriM/i 3 cBemne r a 3 e T b i.

(cBernwe, CBe>KMx)
1. MaMe-noHpaBwiHCb 3 KpacHbie cyMKM
h 4 'óe/ibie manku..' 1. M a M a K y n M a a 2 ___________________ w y p H a n a .
2.- Mbi nocMOTpe/iM 2 MHtepecHbix cfimibMa (HOBbie, HOBblX)
m3 HOBbie nporpaMMbi.
2. Mbi KynMJiM 7 ________________ khmiy
3. T a M a p a Kyrm/ia 4 MMCTbie TeipaflMM 2 HOBbie
(MHTepecHbie, MHTepecHbix)
pyMKH.

4. B » a m e M k n a c ć e 3 HOBbie ykeHMUbi m 3 HOBbix 3. BaflM M KynMJi 4 ' khhtm.

yMeHHKa. ■ (MHTepecHbie, MHTepecHbixj
5. lOpa no/iyHM/i 5 xopomnx oTMeTOK u 2 nnoxMe
4. y T aM apb i 5 ____________________ c e c T e p .
OTMeTKM. '
(M/iaflUJMe, MnaflUJMx)

5. y klpMHbi 2 _______________ _ cecTpbi.

(MnaflLUMe, MJiaflaiMx)

K IŁ Określ przypadek wyróżnionych

6. y Koctm 3 •
____________ ó p a ia .
przymiotników, wpisując znak ~h
(cTapuJMX, CTapiUMe)
w odpowiednim okienku.

M. Im D. Im

MaMa Kynmia 10 CBe>KMx hmli. □ BE

1. y Bepw 2 wenTbix nnaTbfl.
klA w P isz odpowiednie końcówki.

y K o /im 2 x o p o iU M x a p y r a .
2. y TaHH 5 xopouJMx no/jpyr.

3. y Hmhw 3 MOflHbie óny3KH. 1. B otom paPioHe ropoaa 7 hob _

KMHOTeaTpOB.
4. fleTM c-teaH 9 3penbix hó /io k .
2. O k o t io flOMa óaóyiuKM pacT§T 6 bucok '
5. Ha otom ynMue 3 óojibUJHe AepeBbeB.
rOCTMHMUbl.
3. y ,qe,qyujKH 2 CTap coóaKH.
6. 3flecb nocTpoM nM 15 HOBbix 4. y M aM bi 3 BeceH H K O C T i- o M a .
flOMOB.
5. K y riM / i B M T e 4 K O M n b io T e p H M r p b i.

7. y M aM bi 2 HOBbie cyMKM. 6. Ha cTone ne>KMT 18 UBeTH KapaHflaiiiePi.

7. B HameM KBapTM pe 2 ó o / ib iu K O M H a T b i.
8. B otom 3aae 10 6ojibuiHX okoh.
8. y H a T a r ib M f le T p o B H b i 3 B 3 p o c ji_ c b iH a .

9. y EfieHbi rieTpoBHbi 3 xopom ne 9. B KO M HaTe óaóyLUKK c t o h t 2 yqoÓH K p ecn a.

flonepM. 10. Ha o t o m y j iM u e O T K p b in M 4 hob pecTopana.

10. y CTOJia CTOMT 6 VflO Ó H bIX 11. A htoh KyriM/i 3 h o b ___ K a c c e T b i.

cTynbeB. 12. TaMapa npnmacMJia k ceóe 5 LUKOJibH noflpyr.

11. TypncTbi noceTMJiM 7 MHTepe- 13. y H M T e jib H M L ia n a m c a n a H a a o c n e 4 h o b _____ c a o B a .

CHfcix My3eeB. 14. H M H a p e u iM / i a 5 c /io >k h _ ynpa> KH eH M M .

15. A H f lp e M 3 H aeT 5 M H O CTpaH H : f!3 bIKOB.

12. OTeu KyriM/i 2 c e r o flH ą iU H M e
ra3eTbi. 16. O h p e u jM ii BbiyMMTb e m e 2 hob a3biKa.

L-i s ysH an c o c e a - ysnaeT e e cb g b @ t.

www.wsip.com.pl 113
 W języku rosyjskim, podobnie jak w języku polskim, rozróżniamy trzy stopnie przymiotników: •
□ stopień równy, np. yMHWM (mądry)
□ stopień wyższy, np. yimee (mądrzejszy).
□ stopień najwyższy, np. can/ibiM ^MHbiM (najmądrzejsi)
Stopniujemy tylko przymiotniki j a k o ś c i o w e , np.: óe/iblid, yMHbifl, M O f ló f lÓ M , KpacńBbiPi, Hń3KHH..

H I
I To warto wiedzieć
i W języku rosyjskim przymiotnik ma dwie formy stojonia wyższego: złożon ą. i prostą. „•
I Formę złożoną stopnia wyższego tworzymy przez dodanie wyrazu óójiee (bardziej) lub MŚHee (mniej) do'
formy stopnia równego. Wyrazy óóuee (MŚHee) nie odmieniają się, natomiast występujące po n|cb
przymiotniki w stopniu równym mogą być w dowolnym rodzaju i przypadku, np.:

óónee; MŚHee -j~ stopień równy

KHńra óónee MHTepecHaH, MeM cfiki/ibM. (Książka jest.bardziej interesująca niż film .)
i>MnbM MŚHee MHTepecHWM, MeM KHńra. (Film jest mniej interesujący niż jćsiążka.)
Fi Kynwna óónee fleujeByro óny3Ky, MeM Tbi. (Kupiłam tańszą bluzkę niż ty.) ‘ ;

□ Formę prostą stopnia wyższego tworzymy za pomocą przyrostka -ee łub -e; Ta forma stopnia
wyższego jest nieodmienna, bez względu na rodzaj i liczbę określanego przedmiotu lub osoby.

Porównaj: Ś ra /¡śByLUKa KpacńBee noapyrn. Ta dziewczyna jest ładniejsza od koleżanki.

Śtm KapTńHbi KpackBee rex . Te obrazy są piękniejsze od tamtych.
B p a i Bńuje cecTpb'i. Brat jest wyższy od siostry.
3 t o flśpeBO BńLue-Toró, To drzewo jest wyższe od tamtego.

. Z A PA M IĘTA J!
H je ż e li t e m a t p r z y m io t n ik a w s t o p n iu ró w n ym k o ń c z y s ię n a s p ó łg ło s k ę (z w y j ą t k ie m s p ó łg ło s e k r, k, x,

B , t , c t ) , to d o d a je m y p r z y r o s te k -ee.

C M Jlb H /blft CM JlbH ~~f~ E E ■

ULW języku rosyjskim w różnych formach słowa niektóre spółgłoski się wymieniają. Jeżeli temat
przymiotnika w stopniu równym kończy się na wymieniającą się spółgłoskę T; K,, x, fl, T, c t , wówczas,
dodajemy przyrostek-e.

r ć/CTpÓrMH .OTppHie*/.
>K | M o n o f ló f t , 4 ^ ‘•Mo'neWeT;
SK i ónH3Knfi1 ónMłKe 11

e\ ‘ ńpKm ąpj-le' 'V

| |^ j y Kpylóń m in i?

CT U4 npbCTołi i npoLLJe y!

X LU. tmX mm ■ ™ L L !e

1 1 4 Dział 3. Przymiotnik
 Uzupełnij w edług wzoru. S Ä W pisz -ee lub -e. Uzupełnij tabelkę.

3 i a cyMKa (bardziej) óonee «pacHBaa, .Mervi ja , . ' K p a c M B _, rpoMM , yMH , teMH tmlu_
. H D p a (mniej)'w ę H e e oTBawHbifi, m sm ero ópat. b&> kh— , hm>k ,.hmlli , xoaopH Kperm_

1; AHrnMHCKHŚ aśbiK (bardziej) . -ee

. TpyflHblM, MeM pyccKHH.
2. M e c ia b a ow e (bardziej)___ _ yaoÓHbie,
Meiyi b n a p iep e:
3. KocTtOM TaMapbi (bardziej) _
. eneraHTHbifi, MeM koctom Hpn.Hbi.
4. Bm nfm niei) - cnocoÓHblH. aeM
ero cecTpa.
5. Koctfi (mniej)______________ cnOKOfóHblH, MeM
ero TOBapHin.
6. MaTb (mniej)__________ . crrporan, aeM oieu. W pisz -ee lub -e.

W* A n p e j ib C K M e hohm x o a o p H e e MaficKMX.
F o p b i Y p a a a H M w e r o p K a B « a 3a.

W pisz brakujące litery. 1. J le T H M e flH M pnM HH_ 3M M H M X.

2. FleTHee co/iHue Tena . 3HMHero.

HpKMH ap e
3. cpeBpanb ko po m a p y rn x M ecaueB .
cTpomfi CTpo e
4. K a B K a 3 C R n e r o p b i BbiLU K p b iM C K M X .
TMXMM tm e
5. M e p H o e M o p e r a y ó w A 3 0 B C K o ro .
MOaOflOM Mono e
6. P i y T b Ta>Kea_ B o p b i.
npOGTOM npo e
7. J le ,q a e r n B o p b i.
óonbiiioM óorib e
8. C i a p i i i M e p e ó a i a C M e a ____ M a a flL U M X .

9. KaTH M o a o w ópaTa.

10. Bepa cTapiu cecipbi.

y : ~ “ a
- 3 t o t Bonpoc TpyflHbifi? - cnpauJMBaeT
npocfieccop.
- H eT, B o n p o c He T p y flH b ifi, ho OTBeT T p y fiH e e .
v _ '______________ y

www.wsip.com.pl 11
- ZAPAMIĘTAJ!
m Następujące przymiotniki tworzą stopień wyższy w sposób szczególny:

nnoxÓM — ^ xÿw e
xopÓLUMM — j i ÿqai e

óoráTbiíí óoráMe myóÓKUfi rnÿôme KOpÓTKMM «opone

ÓOJTbUJÓM óójibiiie ' ;.flanëKÜPi flánbLue JierKMM ,/iérMe
Be/IHKMM óónbLlie flemëBbifi ¿eujéBne MáneHbKMfi MŚHbLUe
BblCÓKMÍi BblLUe fló/irnñ flónbuje LUHpÓKMM LiiMpe

i Stopień wyższy prosty tworzy się także przez/dodanie do form stopnia równego przedrostka no-
'(nieco, trochę), który oznacza niewielkie zwiększenie lub zmniejszenie cechy, np. BblcÓKHń - BÓtiie -'
nOBńLiie (wysoki — wyższy — nieco wyższy). fk/f,, i /.:. / /

Forma prosta stopnia wyższego często występuje z zaimkiem Bce, któremu w języku polskim
odpowiada wyraz c o ra z , np. flHM CTaHOBńriHCb s c e flJiMHHee. (Dni stawały się coraz dłuższe).

RSÍB
1To warto wiedzieć
I Złożona (odmienna) forma stopnia wyższego używana jest w konstrukcji:

qeiw : m ia n o w n ik — :— . . . . . ---~.

f ’ <t>wibM - Ménee HHTepécKbiü, Mew ' KHńra: '

' !
Film jest mniej interesujący niż książka.

I Nieodmienna forma stopnia wyższego występuje w zdaniu w funkcji orzeczenia. Rzeczownik.lub

zaimek, do którego odnosi się porównanie, występuje w dopełniaczu bez przyimka..

stopień wyższy na-ee,-e -/- d o p e łn ia c z

Hńna - KpacńBee W 9 BM v noflpyrw. ,

.1 t. .
Nina jest ładniejsza • od koleżanki.

d Nieodmienna forma stopnia wyższego może być także używana w konstrukcji:

men/i -/- m ia n o w n ik

HńHa ‘ l i m KpacMBee, *-:eu noÀpÿnaJ. 1u

Nina jest ładniejsza • ; niż koleżanka.
43,5» Uzupełnij zdania, wpisując właściwe 3. 3 tot koctkdm luhpokhm , ho tot .
form y stopnia wyższego.
4. 3 tot apóy3 cjiaflKMii, ho t o t ___
TaHH xop oiu an yMeHMita, ho JleHa Jiymue ee. 51 3 th TycpxiH fleuueBbie, ho b Konue c e 3 0 H a ohh

óypyT ____________ .
1. KDpa nnoxoH yneHM«, ho Flem em e.
ero.
2. 3 th flóaoKM xopouuero copia, ho Te
j, es
©» Uzupełnij według wzoru.
3. y KnaBbi xop ou m e otmctkh , ho y H mhn eme
W * B'onbHofi c KawflbiM ahSm qyBCTBOBan ceón

4. CoMHHeHMe Bepbi xopouiee, ho coMHHeHHey. , ...Ąćotaz lepiej) -BC§ JiyMllie..

Jlioóbi eme : ■ ■. .
1. BaóyniKa MyBCTBOBana ceóa (corazgorzej)_____
5. Bńepa óbi/ia nnoxan noroaa, ho ceroflHH eme

2. GnopTCMeH 6bin (coraz bliżej)____

6. 3tm Tycfi/iM fle w e B b ie , ho Te eme
K (jjHHHLIiy.
7. Ahtoh BbicoKHM napeHb, ho ero ópaT eme
3. H omh CTaHOBHrmcb (coraz krótsze) .
8. Bap aia Ba óo/ibnioH ropoa, ho M ocnea eme
4. flHM CTaHOBH/IMCb (coraz dłuższe) _

43»©» Przekształć zdania w edług wzoru.

W * KaMeHb TBepm e Bocn a. 43,9» U łóż zdania według wzoru.

KaMeHb TBepm e, Mewi bock.
Kam, 4, ópaTa, caHTMMeTpa, Ha, HMme.
1. TaMapa HMme noflpyrn. K a T a HMme ópaTa Ha 4 caHTMMeTpa.

1. EpaT, caHTHMeTpoB, Ha, Bbime, 6, cecTpbi.

2. CTenaH cnnbHee TOBapMma.
2. oma, 8, Ha, Bbiuie.CbiH, caHTHMeTpoB.
3. caHTMMeTpa, Jltoóa, noflpyrn, 3, Ha, HMme.
3. KaTH JiK)6e3Hee ópata.
4. 50, 3 to , toto, pyónen, aeiiieBne, nnaTbe, Ha.
5. pyónePi, flopome, 100, Ha, noptcfienn, CyMKa.
4. KHnra MHTepecHee cJ)HJibMa.

5. OTeLi cTpom e M atepn.

43,10. Zwróć uwagę na różne znaczenia:

6. flHBapb xonoBHee ceH Teópa ym e - już, yme - węższy (-e , -a ).
Podkreśl formy stopnia wyższego.

B c e Mara3MHbi yme 3a«pbiTbi.

flnaTbe JleHbi yme nnaTbfi TaHM.

43,7« Uzupełnij zdania w edłu g wzoru. 1. fleTM yme cnBT.

2. YriMUbi KpaKOBa yme ynnu MocKBbi.
3 ra KypTKa Tennan, ho oto naribTO re n n ee.
3. T bom kocthdm yme Moero.
1. 3 to nnaTbe flUHHHoe, ho MHe HymHO______ 4. ym e ceMb MacoB yTpa.

2. 3tm «aónyKM hm3kms, ho MHe HymHbi eme 5. Tbi yme npoMMTan OTy KHHry?
6. 3 tm flmMHCbi yme Tex.

■I News S e flH e e - t @m LLiejłpee, T-ieM ó o r a ^ e - Tews c n y o e e .

www.W5ip.com.pl 117
 Stopień najwyższy przymiotników

STo warto wiedzieć

13 W języku rosyjskim istnieją dwie form y złożone stopnia najwyższego.
Formę złożoną stopnia najwyższego tworzymy, dodając wyraz cŚMbiM (cŚMoe, cari/ian, caivibie) do
. form stopnia równego. W y ra z can/ibm (cŚMoe, can/iaH, cŚMbie) odm ienia się wraz z przymiotnikiem
według rodzajów, liczb i, przypadków. .• •:/ '

3 to ÓbIJl cawibiM BaWHblM fleHb b Moefi >KM3HM. (T o był najważniejszy dzień w moim życiu.)
TaHH cai\/iaH MJiaflUian B ceMbe... ' : (Tania jest najmłodsza w rodzinie.) ... :i> :\
PoflMTe/lM ropflflTCH caiMblM'MnaflmMM Cb(HOM. (Rodzice sq dumni z najmłodszego syria.): . , V

' ' Z A PA M IĘTA J! ' -V- ........... .. ,L .................................... .

.

ES Formę złożoną stopni a najwyższego można także utworzyć przez dodanie wyrazu Hanóónęe
(najbardziej) lub u a w u e n e e (najmniej) do form stopnia równego, np.: ■

3 to Hawóonee BałKHafl 3aflana. (To jest najbardziej ważne zadanie.)

3 to HaMMenee Ba>KHOe fleno. (To najmniej ważna sprawa.) ,<

Formy te stosowane są najczęściej w języku literackim.

H Formę złożoną stopnia najwyższego tworzymy, dodając do form stopnia wyższego wyraz Bcex
(Bcerój..Tę..fórmę stopniawyższego stosujemy bez względu na rodzaj i liczbę określanego przedmiotu
lub osoby, np.: ;'...i

Jltoóa KpaCMBee Bcex CBOHX noflpyr. (Luba jest najładniejsza [spośród wszystkich swoich koleżanek].) .
3 to peLiieHHe.TpyflHee BCero. . (Ta decyzjajest najtrudniejsza [ze wszystkich].)

U w aga!
Zaim ka Bcex używamy, m ó w iąc 9 osobach,lub przedmiotach.tego samego typu. Z a im k a Bceró .'
używamy, jeżeli chcem y powiedzieć, że natężenie cechy .porównywanego przedmiotu (zjawiska)
przewyższa natężenie cechy ogółu Wszystkich innych przedm iotów (zjawisk). Wk

SI M ó w iąc o tym, że dany przedm iot wyróżnia się jakąś cechą w bardzo dużym stopniu (lecz nie
porównując go z innymi przedm iotam i), w języku rosyjskim używa się formy prostej stopnia.
najwyższego z przyrostkiem -ewm- lub -antu-. Przedrostek -afiuj-dodaje się po spółgłoskach, >k , m, uipm.

Porównaj: KpaciłBEMLLlMM i BenHMAftlUHM ; ■'v

U w aga!
Czasami, do przyniiotnikóW W stopniu .najwyższym-dodaje sigprzedrostek HaM-, n p . MęMÓonśmm.
Przedrostek HaM-występuje jed n a k z :nielicznymi przymiotnikami.

Dział 3. Przymiotnik
44.L Połącz logicznie fragm enty zdań. 4. CoóaKa cawibiw BepHbrn apyr aenoBeKa.
Uzupełnij okienka.
■ C o ó a K a ______________ '

% 3 to Haili caMbiM 5:- OoS/l can/ioe BblHOCJIMBoe WMBOTHOe (zwierzę).

2. JlKDÓa KynHJia caMoe- O c6 n
3. TaHa cawiaa
4. cf)eBpanb cawtbiH
5. Po3bi c a M b ie

A. KOpOTKHM Mecay.
B. aaeraHTHoe na/ibro.
C'. łltóÓ H M blH a K T e p .
D. K pacM B bie U B e T b i..
E. JiK3Óe3Haa a e B y iu K a . .

1. 3.

W .& . W pisz wyrazy caMbtfi, caM oe, cam aa

lub caMbie.

W A W pisz -etiui- lub -afiui-.

1. BcTpeaa HoBoro ro^a - __________ paflocTHbM
npa3flHHK. 1. M o c K B a - K p y n H mm Kynb typ H b iM ueH Tp.
2. FlHBapb u <t>eBpanb xoaoflHbie 2. r i e i e p ó y p r - ojjhh M3 K p a c n B mx r o p o flO B .
Mecaubi. 3. A.C . riyiiJKMH - BejiMM m pyocKMM nooT. .
3. B m one wapKMe flHH. 4. B SpM M Tawe coópaHbi óoraT ne
4. BecHa - ____________ KpacuBoe BpeMa ro,qa. KoaaeKUMM KapTMH.
5. JleTO - i_xopoujaa rtopa flaa OT£bixa. 5. C B e p e c T - B b ic o a a a B e p a iM H a H a 3 ew in e .
6. Ha Bepm nH ax r o p MMCTbiPi B03flyx. 6. Mbi HanpaBHJiMCb k ójim >k_ en cToaHKe
7. «3ojiyLUKa» - ____________ afoómyiaa CKa3Ka TaKCM.
Bepbi.
8. P yc c K M e npaHHKM ^ . BKycHbie.

44. §. Uporządkuj podane formy przymiotników.

Uzupełnij tabelkę.
Wyróżnione części zdań przekształć
n y m u e B c e x , x y w e B c e x , nyMLUMPi, HakinymuMM,
według wzoru.
xyflLUMM, c a M b ifi aymuMM, H anxyaiuM M , caM biM

W* *i>em cawibiii cmibHbfw ManbHHK b HameM Knacce. xyflLUMH, caiyibiH xopoiiiM H , c a M b ifi n n o x o n

<t>e,qa CMHbHee Bcex.

XOpOUIHH nnoxoM
1. Tona caMbm.BbicoKMM n a p e H b b H au ien rp yn n e.
Tona ■■ • .
;
2. f le T a can/ibiM cnocoÓHbin b H a m e fi LUKone.
fle ia . .

3. K aT a cawias cK p o w iH a a f le B y iiw a .
Kata _ _ _ _ ___________

www.wsip.com.pl .1 1 9
 ZAPAMIĘTAJ!
0 Następujące przymiotniki tworzą stopień najwyższy w sposób nieregularny:.

njioxófi XOpÓLUMM ÓOJIbUJÓM MŚJlbtM

x^>ne Bcex . nymue Bcex óónbLue Bcex MeHbiue Bcex

x</p,\nm ÓÓnbLUMM MŚHbLUMM
HąnxyfliiiMM HaMJiyHLUHH HaMÓónbtiiMM CaMbiPi MŚHbLUMM
CŚMblM X^fllJJMM caMbifi nymuMPi caMbiił óoribLUÓM caMbiPi ManbiPi
caMbiPi rmoxóM. caMbiPi X0¡3ÓLLiki ■..7 caMbiPi ManeHbKMfi

H To warto wiedzieć
H Polskim połączeniom złożonym z przyirhka z lub s p o ś r ó d + dopełniacz, oznaczającym przedmioty,,
spośród których wyróżnia się przedmiot określany za pom ocą przymiotnika, o d p o w ia d a w języku
rosyjskim:
□ przy złożonych form ach stopnia najwyższego przyimek M3 + dopełniacz lub B + m iejscownik, np. .

• H bŚH flerpÓBMM CŚWiblM XOpÓUJMM M3 BpaMŚM.

•••.’, cśmmm -f- stopień równy M3 ~f~ dopełniacz

Ś to Ó3epo c ś M o e r n y ó ó K o e b n ó jib u je .

can/ibiM -f- s to p ie ń równy . b ~f~ miejscownik

□ przy formach prostych sto pnia najwyższego - dopełniacz (bez przyimka), np. ■
•„•-:

AHH'a K p a c Ń B e e s c e x fle s y t u e K .

stopień wyższy -/- scex -f- dopełniacz

k&sM ' Dopisz brakujące wyrazy lub litery. Rzeczowniki podane w nawiasie zastosuj
w odpowiedniej formie.

<©r rieTB CaMblPi CriOCOÓHblPi M3 B c e x yMąHMKOB.

.■ (yMeHHKM)
MeHbLU- BC6X ÓOŻlbLU_ Bcex
MeHbtu ___. TaHfl caMaa cnocoÓHaa b Haiueiw m ia c c e .
óonbtu_____
(K/iacc.)
C aM blH MeHbLU__ HaHÓO/lbLU
caMbifi _________ caMbiń • 1. KOCTR - CaMbiPi MJiaflLUMM . (ceMbH).-
ManeHbK
2. AHTOH MBaHOBHM - CaMblii XOpOLUHR __________
(BpaM).

3. P la B e a d e n a H O B H M caM biPi onbiTHbiH

(yMMTejib).
ĄĄStf,: Rzeczowniki podane w nawiasie zastosuj
4. XpaM lloKpoBa - caMbm KpacHBbiPi___________
w odpowiedniej formie.
(xpaM).
Bopń cMe/iee Bcex MajibMMKOB.
(Ma/lbMHKH) 5. Topofl KpaKOB - caMbiPi cTapMHHbiPi ropo/j
____________ (Floiibuja).
1. K a in cnocoÓHee B c e x _________________ .
6. 3 tot aKTep caMbiPi M 3BecTHbiM _
(yneHHLibi)
(Hama dpaH a).
2. n e m cnocoÓ H ee s c e x ' .

(yMeHHKM) 7. Jla,qo>KCKoe o 3 e p o - c a M o e ó o / ib iiio e _____________

3. K o c t h B e c e n e e B c e x ___ .
(EBpona).

(peómra) 8. K p a c H a a nnomaflb - c a M a a óonbiuaH nnomaab

4. 3 tot peóeH O K cnoKpM H ee Bcex . . . (M o cK B a).
(fleTH)
9. BaH Tor - caMbifi H3BecTHbifi xyflo>KHMK
5. C B e T / ia H a K p a c M B e e B c e x _______________ .
______________ ( m h p ).
(noapyrM)
6. B h k t o p cnribHee B c e x ________ . 10. B/iMHbi - caMoe nonyrmpHoe óaioflo
(TOBapHLUM) ( P o c c h h ).

Uzupełnij zdania, dobierając odpowiednie

form y stopnia najwyższego.

gae* 3 i a KOMHaTa 6ojibm e Bcex.

3 i a KOMHaTa HanóonbuiaH.
3 to c a M a a 6oabiuaa KOMH.aTa.

1. 3 tot yneHHK x yw e Bcex.

2. 3 to Han_______________yneHMK.
3. 3 to _ _ _ _ _ _ _ _ n/ioxoPi yMeHHK.
4. 3 i a yneHMua Jiym ue Bcex.
5. 3 to Han______________ yneHHua.
6. 3 t o ____________ xopoujanyneHMua.

m
lVSaiieHbKoe aeno ny^Łue óo jibujoro 6esneubfl.

www.wsip.com.pl 121
 ,4,n

-T

KAKOtó?
[leTFl - 3flOpÓBbm
ManbMMK.

HAKAfl? HAHOBA?
HńH.a - KpacŃBan CeroflHH y Hm-ibi fleHb
fleByujKa. po>K,qeHH9.
CeroAHn OHa KpacHBa.

KAKOE?. KAKOBO?
3 to fln M H H o e nnaTbe. 3 to nnaTbe óbino
fl/iMHHÓ TaHe.

KAMME? ; KAKOBń? •
3 to Becejibie ■
’ HananMCb KaHMKynbi..
peóflTa. CeroflHa B c e peóara
Bścejlbl.

'H M ' f;
M To warto wiedzieć
"H Przyrniotniki w Formie krótkiej odpowiadają na pytanie KaKÓB? nakoBa? Kako.BO??KaKOBbi7;
@ Krótkie formy mają rodzaj męski, żeński i nijaki oraz formę liczby mnogiej. Przymiotniki w formie
krótkiej nie odm ieniają się przez przypadki. , .
H Pełna forma; przymiotnika, wskazuje na właściwość lub cechę przedmiotu (osoby). Krótka forma
zazwyczaj wskazuje na chwilową właściwość przedmiotu w odniesieniu do określonej osoby, przed­
m
miotu lub jego właściwość w określonych okolicznościach.

. Porównaj: B ep a - 3TO H p a c ń B ń n ;¿,e B ym k ą P (W ie ra jest hdn^ dziewczyną:-: tzn. zawsze). / :

BMepa na KOHiiepre Bepa óbiJikęóMeHb Kpacifea. (Wczorajna laricem eWiprą-l^^barelzg, ła d n ą ::
~ ' —tzn. w określonym momencie).

122 Dział 3. Przymiotnik

 45.1. W p isz kró tk ą lub p e łn ą form ę 45.2. Uzupełnij dialogi. W p isz óo/ieH, óonbHa
przymiotnika, lub ÓOJlbHbl.

m* 3an HOB.oro Teatpa oaeH b KpacMBbiii. a)

. (KpaCMB, KpaCMBblii) - PeÓHTa, koto ceroflHH Hef?
. BenepoM 3an TeaTpa ocoóeHHO Kpacns. - fleTM. O h ____________ _ y nero HacMopK. •
. (KpaCMB, KpaĆHBblR) . - Koro eme HeT? .
- TaHM. OHa Towe ■'
1. 3 tm ÓyJlOHKH__________. - MeM OHa ó o n ee i?
(CBe>KH, CBBWHe)
- A hthho h.
B o to m M ara3M He B c e r fla n p o ,q a io T ._____ ;
n p o ayK T b i.

(cBe>KM, CBewMe) ■ ' b)

2. Y t p o m MHLua ó b in __________ a B e a e p o M oh
- Anno! RaBen, oto t u ?

. 3aóonen. - fla, h.

(3flOpOB, 3flOpOBbl(i) •• • ' - flaB en, tu .nofuieLUb co mhoh Ha cTaanoH?

A h to h CMJibHbiR u ____________ n a p eH b . - K cowaneHHio, He Mory. R __________ .
(3flO pO B , 3flOpOBblPi)

3. 3 T M fy c l)B M _ ___________T a M a p e . c)
(BenHKH, óonbiune) - fleflyaiKa, a rae TaHa h Bepa?
B M ara3H H e Ha n o n n e c t o h j ih c a M b i e _________ - TaHH u B ep a BMepa npocTyqnnHCb u ceroflH a
Tycp/iM. OHM_____________ .
(Be/iMKM, óonbujMe)
4. 3 t o _ _________ naribTO.
d)
(w ia n o, M a n e H b K o e )
- HMHa, noneM y t u He npuLuna ko MHe b naTHHuy?
3 to nanbTo MHe .
- W3BMHM Ona, ho a óbina____________ . Y MeHa
(M a n o , M a n eH b K oe)
óbina BbicoKaa TeMnepaTypa.
5. H a n a n M C b _____________ 3HMHMe a h m .

(KOPOTKM, KOpOTKMe)
flH M 3HMOM____________ .

(KOpOTKM, KOpOTKMe)
6. 3T0T HaM CnHLUKOM _________ . 45.1» Uzupełnij dialog, wpisując końcówki
pełnej lub krótkiej form y przymiotnika.
(K p e n o K , KpenKMfi)'

f anm a B c e r fla ribeT_____ ' Han. - f lo K a w M T e M H e, now anyM C Ta, oto c e p nanbTo,

(KpenoK, KpenKHPi) - PIp M M e p b T e , now an yPiC Ta, ho M H e K a w e i c a , hto

7. OcoóeHHO oceHbio'aepeBbH óbiBatoT oho ó y f le T B a M M an

- f l a , oho M H e M an .

(KpacHBbi, KpacMBue) - flp M M e p b T e oto ro n y ó . O ho K p a c M B _ __

0«ono yjoMa TeTM paciyT ________ u^epeBbfi. noKpoa.

. (KpacHBbi, KpacHBbie) - fla, oto nanbTo KpacMB , ho oho MHe

8. PeóaTa óbinn __________ Kor#a cflanM 3K3aMeH. flnH H H M BenMK .

(cnacTnHBbi, cHacTnHBbie) - Torfla n p M M ep b T e oto 3eneH n an b T o . B otom

fOBOpHT, mto n acoB He HaónroflaiOT. c e 3 0 H e oho moah m H eaopor .
(cHacmMBbi, cHactnMBbie) - f l a , oho M H e noflxoflMT. R B03bM y e ro .

8111
S I C o b ©t xopomj BO Bp ew a.

wwvv.wsip.com.pl 123
& Przymiotniki dzierżawcze na -m, -be, -b

MEM? M b i?

nńcM M XBOCT KOpÓBbE MO/IOKÓ pb ióaH bfl.TióflKą.

MbM?

iii
¡To warto wiedzieć

I Przymiotniki dzierżawcze od p o w iad ają na pytania: nefi?, 4be?, MbH?, MbH?

I Przymiotniki dzierżawcze oznaczają przynależność przedmiotu do osoby lub zwierzęcia i tworzone.są

za pćTrtffiCą'przyrostków•■o b ,"(=fete), -MM* -(-blH), np’.: fle/joe c a flj MaMHH k o c h o m ," cecTpMdbiH''My3«r:'rT

I Szczególną grupę stanow ią przymiotniki dzierżawcze.utworzone przy.pomocy końcówek: -hm, -be.,. .

- b a , -b H , np.: jihchm , K o p o B b e , pbióaMbH, o n e H b H .

: O d m i a n a p r z y :m i b t r a p S c ó w d z i e r ż a w c a c h , n a :- « / i , -be, -ba, -bil'

l i S l i l f i i Liczba pojedyncza ' »' Liczba mnoga ,. r ’ r ^

r.m. . r.n. r.ż.

>' > J . V - ■ f ■
'M , hftcm artcbe ańcbH % <nńcbH „ i __
t < •. t
> • D. 1 ai^icbero . ańcbero aiźicbeM . ’ ‘ Jll3CbMX , 1
' IZ 1 a ń cb eM y JirtcbeMy ańcbePi t ańcfaMM
f , c 'JlńCbM' <' f
» B nhcm ntócbe ańcbK) 1
nńcbHM . Jll^CbMM ańębeM r, JIMCBMMM" . j Y
! , N' -
i 1, ;Ms. (o). ań cb eM (o) nńcbeM (o) ańcbePi . ' (0) JlńCbMX , !
-w-

ZAPAMSĘTAJ!
I W przymiotnikach dzierżawczych typu.nMCHH znakjmiękki rozdzi.elający:(b) piszemy przed końcówką
we wszystkich rodzajach, oraz we wszystkich przypadkach liczby pojedynczej i liczby mnogiej
z wyjątkiem m ianownika i biernika liczy pojedynczej rodzaju męskiego.

1 2 4 Dział 3. Przymiotnik
 W pisz odpowiednią formę. k k t Do podanych rzeczowników dopasuj
odpowiednie przymiotniki.
1. Mena paaóyflHJi _ _ naft.
■(COÓaHMH, COÓaMbH) 1. .n n ca óenm m

2 : Mbl npHBblKJIH K ’ naio. 2.. Borw MeflBe>KMM

(coóaMMM, coóaMbeMy) 3. coóaKa KOLUaMMM

3. T^hh Hcnyraaacb ■• naa. 4.- óenKa OJieHMM

. (cóóaHbero, coóaHbfl) 5. 3aai4 COÓaMMM

4. y CaLUM Óblfl 3BOHKMM _ _ _ _ _ _ _ _ ronoc. 6. oopoKa hhcm m

. . (peÓHMMM, peóaMba) . 7. MeflBeflb BOJIMHM

5. -Bo flBo.pe cabinianMCb Bece/ibie___ 8. KOLUKa FITMMMpi

ronoca. • 9. oneHb COpOMMM

' (peÓBMMM, peÓFNbM) 10. ntMua sa m m

6. Ha Mope He óbino bm aho hm o/ihom

/lOflKM.
(pbióaHba, pbióaHben)

4(§«3. Przeczytaj przysłow ia i w pisz w łaściw e litery.

1. L L ly ó a OBeM _ (-ba / -be), fla .,q y u ja M enoBeM (-mm / -ba).

2. n o 3 aH 4 (-bMM / -m m ) c n e f la M a o x o fla T a o M e z iB e w (-bMX / -m x ).

3. H a bojim (-Me / -be) M a c o m coóaa . (-be / -bn) 3 yóbi.

4. n ep b a coKoa _(-bM / -be), a npbm ba B o p o H _ (-mm / -bM).

m « W p isz b lub H.

O/ieH e CTaflo

H a LiiMpoKOM n o n a H e n acn M C b oneH M . B a p y r TMLUMHy H apyaiM /i nTHH Pi kpm k. O neH e C T a flo c ó a n o c b

b n y a y (wgrom adę). H a n o n a H y npM Luna bojim a cT a a (stado). T o n o m u e bo/ikm roTOBM/iMCb k n p b iw K y .

H a c i a n a TMiiiMHa. f l a w e He cn b iLU H o .ó b in o nTMM___m x r o / io c o B . M bo t, on eH e CTa,qo f l p o m y n o m

noM M anocb k b o jih ePt c i a e . O neH M HaneTanM H a b o jik ó b , n o flH M M a a mx Ha p o ra , TonTa/iM H o raM M .

O neH e CTaao n o 6 e a n n o b o jim _ kd CTaro.

46.5. W p isz brakujące litery.

H3ÓyaiKa fleflyuwH MaTc|>eFi

H 3 6 y u iK a a e fly iu K M MaT<t>ea H axo,qM nacb Ha o n y iu K e n e c a (na skraju lasu): B e r o M3Óe H a C T ę H a x BM cenM .

oneH . m p o r a . H a n o n y n e w a n a M e f lB e w a LUKypa. H a B e m a / m e BMcenM e r o u jy ó a m nuć h LuanKa

c .ryiMHHbiM mc mm x b o c t o m . P a flO M c r a a n o oxoTHMMbe p y w b e (broń).

fle fly L U K a MaTcfieM n p o c b in a n c a H a p a c c B e T e , n o w a e m e H e ó b in o cnbiu iH o nTMM_ mx ro n o co B u

coóaM e ro naa. H a 3aBT pax oh śb in H B a n cTaKaH K o p o B e r o M onoKa. no3aBT p aK aB, oh o T n p a B / ia n c a

b nec. i

OnbiTHbiPi necH M K HMKor/ja H e n p o n y c K a e T b o jim m, nnc m, M e f l B e w ____ m cneflbi. O h x o p o iu o 3HaeT

M e c T a , rfle H a x o a a T c a jim c m H o pbi m M e f lB e w __ m ó e p n o r n .

B maho BOfiKa.B oeeMbeft' iiiwype.

www.W5ip.com.pl 125
 ETo warto wiedzieć
N ie k tó re p rz y m io tn ik i, ta k ie ja k : c T o n o B S H (stołówka), y H e H b iH (uczony), Ó ojibH O M (chory), p a ó o u M M
(robotnik), nepeflHHH (przedpokój), yHHTenbCKaH (pokój nauczycielski), nupOMHoe (ciastko) p rz eszły d o
k a te g o rii rz e c z o w n ik ó w , lecz z a c h o w a ły k o ń c ó w k i p rz y m io tn ik ó w . .

Rodzaj męski Rodzaj męski

t
>P Im . v’ 1P . ■ Im ■
} 1' 1
i M y n e H b iM y n e H b ie : M* ÓO/ibHÓM óonbH ńe •

. ' 'Dr. y n e H o ro y N e H b !X , D , ó o r ib H ó r o ÓO/1bH6iix

i c ynSnoM y y n e H b iM I llllt S ÓO/lbHÓH/iy ÓO/lbHńM
i ' B. y M e H o ro yM 6H b lX B. ! ÓOJIbHÓM óonbH ńx '
t, ’'M ■> yM e H b IM yHeHblR/IM •N 1 ÓO/lbHĆIM ÓpJlbHńM H
1 Ms.. (o ó ) yneHOM (OÓ) yM 6 H b!X (o) ÓOJlbHÓM (o ) ó o n b H (iix
\ 1

Rodzaj męski

lp . Imi

M. paÓÓMMM paóÓ M M e
3 paóÓHero paÓÓM M X
C. paóÓMen/iy paÓÓHM M
'B. paóÓMero . pa Ó Ó M M K
N. paÓÓMMM paÓ Ó M M M M
Ms. (o) paóóneM (o ) paÓÓM M X

Rodzaj żeński ( t ;, , . Rodzaj żeński

i r ,
1 (
lp Im lp ... Im

M. croaÓBaa cTóaÓBbie : ,«• nepeflHHH nepśflHHe ...

J D. 1 CTO/1ÓBOH . CTOJlÓBblJC .. nepśflHeii nepśflHHX.
, C. • CTOJ1ÓBOM CTOflÓBblM : . c :
o. nepeflHew nepśflHMM .
1 •B." ’ cTonÓByK) . CToaÓBws i B. ■ nepeflH!OH3 nepśflHMe
i N. CTOtlÓBOM , CTO/lÓBblMM 1 N. . nepśflHefi nepeflH.MMM
r ‘ Ms.\ i (o) CTOJ1ÓBOM (0) CTO/lÓBb!X \ "Ms./ (o) nepśflHeM (o) nepśflHMX :
1 (1 t i . -

•l ’ ") ¡1 , i
Rodzaj żeński Rodzaj nijaki

[ « ' ■ lp Im
i / c. IP ■ Im

yMmenbCKaa . yHHTenbCKMe , ;M. { nnpo>KHoe n n p o > K H b ie

yMńTeribCKOM ymłTeabCKMX n n p ó w H o ro n n p ó> K H b ix
yMPuenbcKOM ymłrenbCKKM C n u p ó jK H o iw y nMpÓWHbIM ■
yMńienbCKyK) yMńTenbCKMe nnpówHoe nM pó>K H bie
;N-/ : yMńTeabCKOM yMńienbCKMMM ■k ' 1 nMpÓWHblM nMpÓWHblMM
•!vtkV: (oó) yMńieabCKOM (oó) yMńTe/ibCKHx. rMs' . (o) n n p ó )K H o w i (o ) n M p Ó > K H b iX

126 OzIałS/Przymiotriilc
 Podaj znaczenie wymienionych niżej Połącz logicznie fragmenty zdań.
rzeczowników. W razie trudności Uzupełnij okienka.
skorzystaj ze słownika.
1. M e f lc e c T p a 3aóoTHTCH o
flewypHbifl- 2. y TaHM óonMT ro p n o o t
cnywaujHPi r 3. Mbi n o o ó e fla n n b
4. Xneó Mbi n o K yn aeM b
óyjioHHan -.
5. KoH4>eTbi m LuoKonafl Mbi n o K y n a e M b
BaHHaa - ’
6. Bonocbi m o >k h o no/łCTpuMb b
KOHflUtepcKafl - _
napnK M axepcK aH■ A. óynoHHOfi.
Mopowenoe - ___ B. ÓOilbHOM.
cnaaKoe - ■
■
■■
■ C. M o p o w en o ro .
D . K O H flm e p c K o C i.
E. napH KM axepcKO H.
F. cTbnoBoPi.
Ę ljL t W ybierz właściwy rzeczownik.

1. B- . 2. 3. ś. 4. 5.
. w* Brna npHHMMaeT /tym b eamoH.'(łazienka)
a ) n e p e flH e ii b) B aH H o Pi . . • '

1. M a M a Kynnna BKyCHbiPi T o p T b
Określ rodzaj podanych rzeczowników.
(cukiernia)

a) napMKMaxepcKoPi b) KOHflmepcKOM m* 3H3KOMbIM rodz. m ę s k i

2. fla n a KDpbi p a b o t a e T . (urzędnik)
M opom eH oe
a) cnywam HM b) p aóoM M M
yMHTenbCKan
3. CeroflHn b __________ óonbujaa oMepejb.
óynoMHaa
(piekarnia)
cnywaniuPi
a ) óyaoM H O H b) c t o j i o b o Pi
nnpo>KHoe
4. JleTOM Mbi qacTo eflMM . (lody)

a) cnaflKoe b) M o p o w eH o e

W p isz odpowiednie końcówki.

1. Bpan 3a6oTmca o (Ms. Ip) óoribH .

W skaż, które z podkreślonych wyrazów
2. Bpaq pa3roBapnBaeT c (N. Ip) óonbH____ .
s ą przymiotnikami (P ), ą które - rzeczo­
wnikami (Rz). Uzupełnij okienka. 3. B otom paPioHe ropowa O TKp b inn 5 hobhx (D. Im)
óynoMH .
Mbi oóeaaeM b ctouobom KOMHaie 4. HanpoTMB Haiuero flOMa HaxoflHTcn flBe (M. Im)

B htb oóeaaeT b LUKonbHOH ctojioboh. Rz óynoMH_ .

5 . y TaHH óonMT ropno ot (D. Ip) MopoweH ____ .

1. Kona naBecTHn óonbnoro TOBapmua. 6. y AHTOHa MHoro (D. Im) 3HanoM .

7. BenoBbi ropanTce cbo hm h (N, Im) 3HaKQM

2. y óonbHoro BbicoKan TeM nepaTypa.
8. IdBan paccKa3an HaM o cbo hx (Ms. Im)
3. Bpaa ocMOTpen óojibHoro.
3H3KOM .
4. PoflMTenM Bbi3BanM Bpana k óóabHOM y 9. rie p e a npa3flHHK0M bo Bcex (Ms. Im)
peóeHKy.
napMKMaxepcK óonbuuoe o>KHBneHne.
5. Bo flBope KonnHauien óonbHoro meHKa. 10. n o cn e paóoTbi klpMHa 3ai±ina b (B. Ip)
6. TaHH no3BOHMna óonbHoń n o flp yre . napHKMaxepcK .

www.wsip.com.pl 127
 H w e H M Jic H , n o io M y m o M H e He
H p a B H / io c b y>ne nwTaTbCfl b c t o iio b o m ,
A Tenep b Teóe H paBH Tca?
f l a , T e n e p b H p aB M T C H .'

t onc

H To warto wiedzieć
H Rzeczowniki o odm ianie przymiotnikowej odm ieniają się ja k przymiotniki tw ard o te m a to w e 241, np.
yMeHbiCi^óonbiHÓPi, bTO/iÓBaa, nMpó>KHoe lub. m iękkotem atow e251, np. paóÓMMPi, n e p ś f lH H f l. : : V

11 Rzeczowniki o tem acie zakończonym na k, r, x m ają końców ki odm iany tw ardotem atow ej lub
, miękkotematowej, np. yHHTenbCKaH (M. Ip):-yM(\TenbGKMe (M. Im)26).

ZAPAMIĘTAJ! :

H Rzeczowniki o odm ianie przymiotnikowej mają zawsze akcent nieruchomy, utrzym ujący s ię . .
w odmianie w tej samej pozycji co w mianowniku.

fi. Rzeczowniki o pdmiame/prżymiotnikowej na -wił, -Mit od m ieniają się z akcentem nieruchom ym

ńa:temacie, np.: yHeHbiM, yneHoro, paóÓHMR, paóónero, cny>KamMH, cjiywamero....

H Rzeczowniki o odm ianie przymiotnikowej n a -óił.odm ieniają się z akcentem nieruchom ym .

' na końcówce, np.: óo/ibHÓPi, óonbHÓro... .

24) Na temat odmiany przymiotników twarotematowyeh zob. rozdz. 39.

25) Na temat odmiany przymiotników miękkotematowych zob. rozdz. 40.
26) Na temat odmiany przymiotników z tematem na k, r, x zob. rozdz. 41.

128 Dział 3. Przymiotnik

k lc Ł Uporządkuj rzeczowniki i uzupełnij c/ioBO «nowanyficTa». He 3aóyflb npoM3HOCMTb ero,
tabelkę.
eCJlM.Tbl npOCMLUb O HeM-TO CBOHX pOflHWX
óonbHoii, 6nH3Kufi, cnywaujM Pt, yamenbCKaa, ÓJ1M3KHX , 3HaKOMblX u aaw e
paÓOMHii, 3HaKOMblH ■ '
He3H3KOMbIX n io fleH .

Rzeczowniki'

twardotematowe miękkotematowe na k , r, x
W pisz odpowiednie końcówki.

- " . "1. Do flopore ao m o h MaMa 3au/na b óynoMH____

2. HaTaiua yrocTnna noapyr MopoweH
3. M eacecTpa npMHec/ia óonbH JieKapcTBo.
4. JleH a nocne paóoTbi 3amna k c bo m m

3H3KOM .
4?e§. -'.'Oznacz akcent w wyróżnionych 5. f l a B e n no3flpaBan cbohx 3HaKOM_ c HOBbIM
rzeczownikach. roflOM.

3HaKÓMan' 6. PaóoM cneaiaT Ha 3aBoa.

1. H p M H a n 0 3 B0 H M Jia CBOePl 3HaKOMOM. 7. TaMapa He M o w e T oóoPtTHCb ó e 3 cnaflK .
2. CBem aHa noccopMnacb co cBoen 3HaKOMoii. ^ 8. y Bxoaa b KOHflMTepcK Hm a BCTpeTHna
3. Haiatiia p a 3 r o s a p n B a e T c o 3HaKOMOM AHflpea.
cbokd noflpyry.

ÓOJlbHÓPi
9. CBernana paóoiaeT b napHKMaxepcK .
1. B óonbHMLły npn B e3nn m h o t o 6ojibHbix. 10. yMHTenbHMLia Ha3HaMnna aewypH___
2. M eacecTpa noflooina k KpoBaTM óonbHoro.
■3. OHa caenana óojibHowiy y n o n . •

KOHflMTepcKaa
1. B KOHflMTepcHOH MaTb « y n m ia aeT A M iiioKO/iafl. W pisz odpowiednie końcówki.
2. B o t o h KOHflMTepcKoii B c e r ,q a M H o r o H a p o a y .
3. y B x o a a b KOHflMTepcKyho TaHH B c i p e i w i a H oB aa KBapTnpa
CBOK3 n o a p y r y .
K oB anfeB bi nonyMHnM K BapTH py b h o bom p a flo H e

cT O /iÓ Baa r o p o fla . H e a a B H o H e fla n e n o ot mx flO M a OTKpwnM

1. f le T a o ó e fla e T b LLW onbHofi c t o j i o b ó m . óynoM H , KOHflHTepcK; u n apH K M axep cK . .

2. Peófrra h o l u jih b CTonoByro.
AHHa FleTpoBHa Haaana paóoTaTb b napHKMa-
3. B KOTOpOM M acy O TKpblBałO T 3 T y C T O JlO B y K )?
xepcK . E e M y w , A H a p e ti CTenaHOBM H,

paóoiaeT cny/Kam__
B K B a p T H p e K oB an eB b ix flB e KOMHaTbi: cn an b H a
W skaż, które z wyróżnionych wyrazów
m CTonoB . B cTonos K o B a n e B b i KyrinnH
są przymiotnikami (P ), a które -
rzeczownikami (Rz). HOByra Meóenb. flBepM komh 3t BbixoiiaT
b K B a flp a T H y ro n e p e flH . H e ó o J ib u io H n o p n a o p

Cjiobo «nowanyił» b aa/lenne • BpeMeHa BeaeT M3 nepeflH_ b KyxHio, BaHH_ m

TyaneT. OKHa cnanbHM BbixoaaT Ha tor, a

mvieno 3HaMeHne «Harpa^H MeHa CBoeR
CTonoB_____- Ha 3anaa.
MMaocTbfo». B o t ot flByx c/iob «Harpa.au»
H a H o e o c e n b e K oB aneB bi n p H m a c m iH cbohx

m «MMaocTbto» o6pa3QBaaocb s e w iiM B o e 3H3KOM____ .

Qi jc o p o u je e H a c ip o e H M e , c n a jj e iM s ^ n M p o w o K .

www.wsip.com.pl 129
 B To warto wiedzieć
■ Liczebniki głów ne określają liczbę osób lub przedm iotów i odpow iadają na pytanie CKÓJibko? 7

E Liczebniki OflMH, óflHO, OflHa występują w takim samym rodzaju, liczbie i przypadku ja k następujący
po nich rzeczownik, np. OflMH'ManbMMK, o jih o .o kh o , OAHa/ieBOMKa,

■ .Liczebnika flBa używa się z rzeczownikami rodzaju męskiego i nijakiego, np. a s a ManbMHKa, a a a OKi-ia.

I ! Liczebnika flBe używa się z rzeczownikami rodzaju,żeńskiego, np. flBe.fleBOMKM.'

■ Pozostałe liczebniki nie odm ieniają się przez rodzaje, np. rpw MaribMMKa, ip n OKHa, Tpw fleBOMKM;
flBafliiaTb Tpłi ManbMMKa, flBafliiaTb.Tpk oKHa, flB a m a T b Tpw fleBOMKM.

11 Liczebniki, mogą być: .

□ proste, składające się z jednego słowa: 2 - flBa, '■
□ złożone, składające się z dwóch członów: 50 ( tiHTb/flecHTj - nflTbflecitr, ; .
□: złożone, składające się z kilku oddzielnych liczebników: 1 5 4 - cto neTbflecFiT MeTbipe.
'¡ i
i 1

." ZĄPĄM iĘFAJ! .

W liczebnikach 5 - 2 0 i 30 znak miękki (b) piszemy na końcu liczebnika.
W liczebnikach 50 - 80 i 500 - 900 znak miękki (b) piszemy w środku liczebnika.

Liczebniki głów n e
L"V.
tV;r-
1 OflMH 11 oflMHHafluaib*
2 flBa 12 flBeHafltiaTb 30 TpńfluaTb 300, tp M C T a
3 TpM 13 TpMHaflljaTb . 40 c ó p o K 400 MeTńpecTa
. 4 M enśipe 14 MeTbipHafluaib 50 naTbflecaT 500 nHTbCÓT
5 naTb 15 naTHafluaTb 60 Lu ecT b flecńT . 600 LU eCTbCÓ T
6 liiecTb 16 ujecTHafluaTb 70 c e M b fle c H T 700 CeMbCÓT
7 ceMb 17 ceMHafluaTb 80 B Ó c e M b fle c fiT 800 BO CeM bCÓ T
8 BÓ CeM b 18 BOceMHŚfluaib 90 fleBHHÓCTO 900 fle B H T b C Ó T
9 flŚBHTb 19 AeBflTHafluaTb 100 CTO 1000 TÓCHM a
10 flŚCHTb 20 flBŚflLiaTb. 200 flBŚCTM 1 000 000 MMflJlMÓH

^Porównaj: oflktHHafluaTb . : bo OflŃH Ha -f- flflaTb

flBeh'aaLiaTb bo ABe -fp Ha — flaaib

130 Dział 4. LiczebniSc

41,1« Wybierz odpowiedni liczebnik. b)
, - . K ona, HąnwuM: 1 + 5 = ___________ + _ _ _ _ _ =
W * oflna KHMra
■-■= 6 _ _ ______
, (OflHH,.OflHO; OflHaj ■
.
- flpaBMabHo! B ot Teóe 3a oto 6 _ _______
1.: flepeBO KOHCjjeT.
(Ofl.HH, OflHO, O flH ä)
- Eonu 6b! a 3Han, mto Tbi paujb MHe KOHcfieTbi, a
2 .' ' , DVHKa
óbi HariMcan 16 ____________
. (ÖflMH, OflHO, O flH ä)

3. VHeÖHMK c) '
. (OflHH, OflHO, O flH ä)
- fleia, Tbi oÓMaHyn MeHa Ha stoh He/je/ie
12 ' pa3.
4: _ _ _ _ _ K a p a H fla in a , f l e p e B a
Henpaßfla, Mälvial rie 12 ___________
( S B a , f lß e )
■ a 11 .
5. ■ KaPTHHbi. ra3eTbi
(flB a , f lß e )
d)
HeaoBeK bo cfipaKe Bbióewan H3 cf>n.napM0HHH n
Bornen b Ka<t>e.
... 45 ( _ _ _ ___________), 46 ( ' _________
... óyTepópofl... 72 ( _______ _
Napisz następny liczebnik.
73 ( ___________ ), 74 (.
W * flBa, TpM. ... u HauDKy naro... 75 ( _______
76 ( _ ________ :___ ), 77 (
1. MeTbipe, _
... C TIMMOHOM... 89 ( _______
2. fle c fiT b , _
... cKopee, nowanyncTa, ... 91
3. TpHHaauaTb,__________
... 109 ( _________
4. TpHflUaTb fleBHTb,_____
r ip o c T M T B , a m to Bbi c H M T a e T e ? - c n p o c n / 1 e r o
5. BoceMbflecHT aeBaTb,.
c o c e f l n o cT oaM K y.
6. flBecTM flBaauaTb Tpn,
... 111 ( ),
7. MeTbipecta natb,
112 ( ) ... H nrpaio
flHTbCOT C eM b fleC H T C eM b ,
b op necipe, n ceRaac y MeHa nay3a
B 300 ( _______ ; ) TaKTO B ...
9. LUeCTbCOT nHTbfleCHT OflHH,
129 ( "____________________ )...OcjonunaHTl...
233 ( ) ... CneT! ...
10. TblCHMa fleBfiTbCO T fleBH H O C TO fleBflT b ,
237 ( ___________________ J ...

413, Przeczytaj anegdoty. Liczebniki napisz m A Przepisz wierszyk. Liczebnik 1Ó0 napisz
słowami. słowami.

a) y npolOOro lOOpowa
- Kanne >KHBOTHbie MMetoT 4 _ Horn?. . HenpolOOpHbiń aom:
- KoLUHa, coóana. ) . Ma100 b höm lOOHowna
’
- A eine 2 . K vpH iibi. BpoflMT nofl IOOjiom.

U :?3l1 O fll/SH LSB6T0K Be.CHbl :£-S©,S011301.

1£>

wmv.wsip.com.pl 131
 Odmiana liczebników głównych

OflMH, O flHO , O flH 3

Liczba pojedyncza 3 ; Liczba mnoga

r.m. r.n. : r.z.

M. OflHH OflHÓ O flH Ś I O flH ii ' , L
D. O flH o r ó oflHoró OflHÓM O flH lfa
C. oflHOM y OflHoiwy OflHÓM I t OflHŃM
' B. ' OflMH/OfiHOrÓ OflHÓ oflHy OflHŃ/oAHitX ‘
N. OAHłiWl OAHŃM OflHÓH 'OflHMMH
Ms. , (0 6 ) OflHÓIM (06 ) OflHÓM (OÓ) O flHÓ fł (OÓ) O flH ńX , j

AJ ,
mmi 2 (flBa, flse), 3, 4 40, 90, 100

‘
M ABa, flBe Tpw MeTńpe CÓpOK fleBHHÓCTO CTO
j,, dD.’";AByx Tpex MeTbipex eopoKŚ aeBHHÓCTa CT3
t’ c. flByM TpgM 4eTbip§M COpOKŚ iieBHHÓCTa cia
K
!^ ; .
A B
flB
a
yw
/flB
isi
yx, flBe Tp
ip
w
eM
/
Ś
rpe
.
x
...
M
M
eT
eT
b
b
'ip
ipb
e/
ia
H
a
eTb
'
ipex C
C
Ó
O
p
p
O
O
K
KŚ
fle
fle
B
B
flH
H H
Ó
Ó
C
c
TO
ia
CTO
CTS
j M
s.. (0) flByx (0 ) Tpex (0) qeTbipex (O) COpOKŚ (0 ) aeBFiHÓCTa. (0) cia •

5 - 20 i 30

i M. n n ib BÓ CSM b o f lń H H a f lu a ib A B e H ś f lu a T b T pńAuaTb

. D. nflTM BO C bM M OAMHHaflLiaTH A B e H aflu aT M TpM fluaTń

I c na™ BO C bM M OflMHHaALiaTM A BeH aflLiaTM TpMALiaTrt
; -.B 1 BoceM b o A H H H a flu a ib A B e fla A u a T b T p ń A U a ib " '"
. iN. n frrb tó B O C b M b tb O A^HHaflUaTbHD A B e H a A L ia T b to T p H flu a T b tó
Ms. (o ) n m ń (0 ) B o c b M ń (0 6 ) O M H H a m a m (0) m e H a m a m ( 0 ) TpMAUaTI!^

50-80
m m *
<
! M n H T b fle c Ś T B Ó C e M b fle C H T

1 ‘D- ■ neT M flecH T ń BO C bM M A eC H TM

nflTM flęcH T ń BO CbM M AecnTM
'; G : : ■
i' , B. , . n flT b f le c ń T B Ó C e M b A e C F JT

i" H ' ; nflT b K D A ecB T b rtj B p c b M b t o f le c f lT b ib , B O c e M b t p A e c f lT b łb

( 0 ) nn T M flecH T ń ( 0 ) B O C b M M fleC H T H

1To warto wiedzieć ■

! Liczebniki OflMH,OflHO, OBHakódrnjęniąją się jakzajmek-OTOT. - i,. .j V ,; \\j -;d
Liczebniki 5 - 2 0 i 30 od m ieniają się jak rzeczownik TeTpaab. . L L : ,y.
W mianowniku i .bierniku liczebników- 5 - 20 i 30 pisze się b na końcu wyrazu. .
W narzędniku liczebników 5 - 20 i 30 oraz 50 - 80 .pisze się b. przed -to. (jest to tzw. znale miękki ,
rozdzielający). . ■
■■
■•'•■i '. Lri "1
W przypadkach zależnych (z wyjątkiem biernika równego m ianownikowi) liczebnika Bocewib;
następuje wyśmiana e “ 3 ^ ;bpnp/Bocewib; — ^-Bpć.bMMd L -. dy r i
I W liczebnikach 50 - 80 odm ieniają się oba człony, np. rmTEiAecfrm. \:yj-

132 Dział 4.'liczebnik ■

I:
 W ykonaj według wzoru. Napisz następną form ę liczebnika.

a) 11 +.12' . ’ W * M. aiecTbflecHT
■k oflHHHafliiaTM (C.) npktóaBMTb ABeHafluaTb (M.) D. iuecTOijecHTM

5 +6 '. . - 'W
1. B. ceMbflecHT
k . ' ■________ . ' ' npnóaBMTb /____________
N . _______
7. + 29
k '______ _ npnóaBM Tb _
2. D.Tpex
8 + 14
C..____
K ______ _ n p n ó a B M T b '.

b) 7 x 7 3/ C. copoKa
. . ćewibKj (N.) ceM t (M.) B . ________

20x5
4. N. n eT b ip bM fl

4x1 . Ms. ________

500x50- 5. M. oflHHHafluaTb
■ D ._________ _ _

c) 14-9
OT M e T b ip H aflU aT M (D.) OTHflTb iiB 3 (M.)
90-10 Liczebniki napisz słowami, stosując je
O T ______________OTHHTb w odpowiedniej formie. Możesz
skorzystać z podpowiedzi (w nawiasach
74-4
podano nazwy przypadków).
OT __ OTHHTb

82-2 1. 3 t o t Mara3MH paóoiaeT ,qo 8 . HaCOB

OT OTHHTb Benepa. (D.)
2. TpaMBańHan ocrraHOBKa b 2_ Luarax
o t 3flaHna TeaTpa. (Ms.)

Uzupełnij końcówki. 3. Cauia n r p a e T Ha C KpnnKe c 4 . .jieT. (D.)

1. H a c T o n e n e w n r o a H : pyHKa. (-a / -o)

2. l O p a OTKpbm o a h _ o k h o . (-o / -yj

3. y K a m n e ó b in o h u o a h p y w n . (-on / -o ro )

4. klBaH floBepaeT nnaib o ,q H _ TOBapnmy.

(-on / -OMy)

5. ynm enb noxBajw/i TonbKo oah yneH H K a.

(- o ro / -y)

6. T a M a p a K y n n n a oah kH n ry. (-y / -o ro)

4. 3 t o t w y p H a n n c T n oób iB a n b 9 __________ cT paH ax
7. K o rm He M o r c n p a B H T b C H c oah_____ MMpa. (Ms.)
y n p a w H e H H e M . (-on /. -m m ) 5. FleTH n a 9 _ _ _ _ _ _ neT c i a p u i e c B o e r o óp aT a.

8. yMŚHHK COBepLUM Jl O UJM Ó Ky B 0 # H _ ___ C JlO Be. (B-) ' Y

6. A hh na 4 __________ ro^a Monowe c e c T p b i. (B.)
(-on / -o m )

www.wsip.com.pl 133
 W liczebnikach jąsecTH, TpHCTa, MeTbipecTa pierwsza część: liczebnika odmienia, się ja k flBe,
■ Tpn; MeTbipe. .

Liczebniki flsecTM, rpMCTa, HeTbipecTa w przypadkach zależnych (z wyjątkiem biernika;

i równego mu m ianow nika):m ają podwójny akcent: t p e x c ó j , M eTbipexcÓ T.

flBeC T M TpHCTa MeTópecTa

D. '> flB y X C Ó T T peXCÓ T H eTbip§XCÓ T '
C. flB y M C T Ś M T pŚM C T ŚM MeTbipeWICTŚWl
B.. , flBŚC T M . TpHCTa M eT b ip ecT a.
Ns' flByM H C T ŚM M T peM R C TŚM M M eTbipbM HCTŚM M
Ms. (O) flB y X C T Ś X (o) T p eX C T ŚX (o ) M e T b ip ex cT Śx

I W liczebnikach 500 - 900 pierwsza część liczebnika odm ienia się jak nHTb (czyli ja k rzeczownik
TeTpaflb).
W mianowniku i bierniku liczebników 500 - 900 pisze się b w środku wyrazu.
i W narzędniku liczebników 500 - 900 pisze się b przed:-K) :(tzw. znak miękki rozdzielający).

M .r> n aT b cÓ T BO C eM b C Ó T fle B H T b C Ó T
,D. ' flflTMCÓT BOCbM M CÓT fleBH TM CÓ T
r C-. nHTMCTŚM BO C bM H C TŚM fleBH T M C T ŚM
B. ■ riflTbcÓ T B O C eM b C Ó T fle B H T b C Ó T
X , , nHTbtOCTŚM M B O C b M b fO C T ŚM M , B O C e M b SO C T ŚM H fle B H T b K JC T Ś M H
Ms., (o ) nHTMCTŚX. (O) B O C b M H C T Ś X . (o ) fleB H T M C T ŚX

Liczebnik TbicHMa odm ienia s ię :ja k rzeczownik 3afla>-ła.

Liczebnik m m j u i m o h odm ienia się ja k rzeczownik CTori:

1000 ' . 1000000.

!P Im : Ip • Im
i ‘
M. . TlśiCflMa TŚICHMH MH/U1HÓH : MH/ITlMÓHbi
; -d.. - TbICHHM . TiślCHM : MH/uiMÓHa MHTIJ1MÓHOB
i1 c
v— .11 , TŚlCHHe TlślCHMaM . MHnnH.ÓHy MHJinHÓHaiW
: B.' ! TĆICHHy TIŚICHMH . MMJ1T1HÓH ■. MMJinMÓHb! '
fisi
i
. TŚlCflMeM/TlślCHMbK)
Ms. •] (o) Tśicnne (O)
TlślCHMaMM
TÓCH4aX
MHTIflHÓHOWI
(o) MnnnnÓHe
MHTIJlHÓHaMM
(.O) MMTIJlMÓHaX
__ 1

Przy liczebnikach złożonych każda część odm ienia się oddzielnie.

.255

flBŚC T M HHTbfleCHT nHTb'

ii -i k -D. r 1 flB y X C Ó T . nsT ru flecFr™ na™
I
c. , flB y M C T Ś M nflTMfleCHTM nHTM :
i B , flBŚC T M / n n T b aecH T nH Tb :
flB y M R C T Ś M M n H T b to fle cH T b ró n H T b iłł
1 Ms. ~ (O) flB y X C T Ś X nflTMfleCHTM nHTM

13 4 Dział 4. Liczebnik
 3tom Ba3e 4028 neT h 3 MeGnaa, a ToPi Ba3e 2028 neT m3 Mecnua.
OTKyfla Bbi sto 3Haeie? ■
K o r fla ivieHFi npHHH/iM b bto t My3ePi, sto h B a3 e ó b in o 4000 neT,
a ToPi - 20Ó0 neT. R p a ó o T a r o 3 fle c b y>ne 28 neT.

Liczebniki napisz słowami, stosując je w odpowiedniej formie.

1. 3aai4 pa3BMBaeT c K o p o c i b f l o (n o ro ? n ero ?) 60 ' __________________ km . b nac.

2. fln M H a M o c K B b i- p e K H c o c T a B n a e T o n o n o (n o ro ? y e ro ? ) 4 7 0 ___ . KHJlOMeTpOB.
3. HanpnweHMe a n eK T p M H ecK o Pi ceTM paBHO (komy? yeMy?) 220 _ '____ _ BOnbTaM.
4. PaccTORHMe ot 3ewinM ,qo ConHfla nomu b (n o ro ? vto?) 4 0 0 __ . p a3 ó o n b w e
paCCTOFlHMH flO JlyHbl.
5. 03epo BaPiKan pacnonoweHO Ha (kom? h&m?) B b ic o T e 4 5 3 ___ . MeTpoB Hafl
ypO B H SM Mopn.
6. 3pMTenbHbiPi 3an 3Toro tea tp a paccHmaH Ha (n o r o ? m o ? ) 960 . 3pnTenen.

49»6i. Liczebniki napisz słowami, stosując je w odpowiedniej formie.

riTMLibi paóoTałOT He noKJiaflaa KpbiJi

FIth pbi p a óo T a iO T uenbiPi fle H b . C K B o p e u (szpak) TpyflHTCH 1 8 ___________________ _ anacTOMKa (jaskółka)

paóotaeT óonbLue 2 0 ______ .___________ (D.) qacoB.
MTOÓbl HaKOpMMTb CBOMX nTeHLIOB, CipH>K (jeżyk) flOn>KeH npMHeCTM KOpM 3a fleHb 35 • (M.)
pa3, C K B o p e u npMHocMT oko/10 200 ■ (D.), nacTO M Ka npM neraeT CBbiuue 400 (D.)
pa3. 1 000 000 ________________(M. Im) BpeflHbix Ann n e c a HaceKOMbix (owadów) yHMMTOwaroT nTHUbi 3a n ero!

B MHpe WHBOTHbIK

yneH blM M3BeCTHO CBblLLie 2 000 000 ■ (M. Im) BMflOB >KMBOTHblX M OKOflO 3000
__________ __ (D.) BHflOB p a d e H H P i. B w m b o th o M M M p e ó o n b lije s c e r o H aceK O M b ix , h x o k o jio 753 000
________ ' (D.)BHflOB.H3.Ha3.eMHblX>KMBOTHblXcaMoe Óoflbllioe - a<J)pMKaHCKHpi CflOH.
B b ic o T a e r o flO CTH raeT c B b iw e 3 _________.__(D.) M e T p o B , a B e c - 5 ________ _ _ ' ( M . ) t o h h . C a M b ie BbicoKMe
pacTeHMfi - aBCTparmPicKMe SBKannnTbi. Bbicoia mx óbiśaeT flo 150 (D.) Merpos.

I OflSHa yiuiHafs r o n o B a C T a f o jt o b c t o m t .

www.wsip.com.pl 135
 - ABaj Tp.M‘, .'yeijśipe;BKjcHblX hó/iok Ą , , TpM, Me.TÓpe BK^CHblE:CnńBbli.

k aw »- ■- ■b
/ h
O c

. -nsTb BK^cHblX’ń6noK, cjimb

Liczebnik Rodzaj' Przymiotnik Rzeczownik

Asa (flae), | męski dopełniacz Im

rpn , ; 'nijaki dopełniacz Ip
MeTńpe
1 - 7,- -

JL z e ń s k i mianownik Im
1i 1v .7.; 1
naTb, | męsldJ
UieCTb, nijaki i ■dopełniacz Im
CeMb... ■
[Ob.yPżeński' : 1
’¿-"ii;6V

a To warto wiedzieć.
II Po liczebnikach f l B a , . ( f l | B e ) , T p n , M e T f a ip e przymiotnik rodzaju męskiego i nijakiego występuję j
w dopełniaczu liczby mnogiej.
II Po liczebnikach f l i s a , ( f l B e ) , x p w , M e jb ip e przymiotnik rodzaju żeńskiego występuje.w mianowniku :
liczby mnogiej. •
U Po lic z e b n ik a c h f lis a , ( f l B e ) , T p M , m e T b ip e r z e c z o w n ik r o d z a j u m ę s k ie g o , n ija k ie g o i ż e ń s k ie g o

W y s tę p u je w d o p e łn ia c z u lic z b y p o je d y n c z e j.

H Po liczebniku riH T b it e ł. zarówno p r z y m io tn ik , jak i r z e c z o w n ik występuje w d o p e ł n i a c z u l i c z b y m n o g i e j 27).

13 Zasady te obowiązują, gdy liczebnik jest w mianowniku i bierniku. W pozostałych przypadkach od- .
miany liczebnik, przymiotnik i rzeczownik pozostają w tym samym przypadku, np. c flByMa ;
xopoLUHMH yqeHHuaMH .(N.). ; .y

ZAPAMIĘTAJ! - oflŃH rO || flBa, jpH, MeTbipe rÓflA narb, LLiecTb... J1ET ■

; oflńH ^ A C flBa, tpn, qexńpe 4 A C A nnTb, LLiecTb... 4 A C Ó B •. 7771

27) Na cen temat zob. rozdz. 42.

136 Dział 4. Liczebnik

 P.l. Liczebniki napisz słowami. Określ 5. Tło BTopHMKaM y Hac .ypoKa
przypadek i liczbę wyróżnionych
. ■ pOflHOrO H3blKa.
rzeczowników, wpisując znak
w odpoWiednini okienku. (2 / 5 )
4. B Knacc KynmiH;__ __ . HOBbix napT.
D. Ip D. Im'
( 3 / 11)
HacTOJie.JiewaT (3) TpM kapaHjqaiua.
5. y CaiiiM -______ . 3e/ieHbix^ KapaHflameH.
„1. Ha -napie jiewaT (4) ■ ■ ' - (2 / 7 ) .

feTpaflM.. 6. -y Bepbi ________ __ _xoponine noapyrH.

, 2. Ha napie ne>KHT (8 )______ • (4 / 8 )

yMeÓHMKOB.
3. Ha napie newaT (22) _______
cnoBapa.

IP.HL Liczebniki napisz słowam i i wpisz rofl,

ro jja iub n er.

m * S T O M y p e ó e H K y (1) o u m h r o a .
Liczebniki napisz słowami. Określ
przypadek wyróżnionych przymiotników,
.1. B p a i y KaTH (5) _____________ •
wpisując znak '~h, w odpowiednim
okienku. 2. C e c ip e Flem (11)
3. 3 toh fle B y m k e (22)___________ __
M. Im D. Im
4. floapyre JlM3bi (14) -
_____________ _______
y TaHH (4) MeTbipe HOBbie khmth.
5. MBaHy FleipoBMHy (53) ______________ ■
1. n e m Kynnn (5) ___________ 6. E a ó y i ii K e (61) __________
CBemHX óynoK.
2. Y K )p b i.(3 ) _ . CTapUIHX
ópaTa.
3. y JleHbi (2 )________ MnafliuMe
3^.1« Liczebniki napisz słowam i i wpisz Hac,
c e c T p b i.
n aca lub HacoB.

W * M m iii a BcnraeT b (6) uie-CTb M a c o B y ip a .

1. Mbi 3 aB Tp aK aeM b (7)___________________ VTpa.

§ 0 3 . W pisz słowam i odpowiedni liczebnik.
2. ypOKM B LUKOJie HaHMHaKDTCH B (8) ____________
ęgs«- Ha napie n em ar rpw pyHKH.
____________ yTpa. •
(1 3/3 )

•3. Haaia ceMbfl oóeflaet b (1.)

1. B 3tom K/iacce flB a flu a ib . . napTbi.
(24 / 26) 4. B (4), _Ahh Kona HaMMHaeT
2. B HanieM w ia c c e _________ .fleByujeK. rOTOBMTbypoKM.
(15/23)
5. B (9). _Benepa TOpa MfleT
3. B H auieM n n a c c e __ ManbMMKOB.
cnaTb.
(21 / 11)
4. CeroflHH y H ac_________ ypOKOB. 6. H -HMKorfla He Jio>Kycb cnaTb b (12).

(7 / 1 ) _ _ _ _ _ _ _ HOMM.

h->v-ł ^
Ib p a s D T M e p b , OJ

www.wsip.com.pl 137
 - R y w e n n T b i f i pa3 n p o iiiy npHHeCTH M H e ónc|)LUTeKc!
- H y m o t jim m h o . R p a a , m to H an ia KyxHH BaM TaK H p a B m c a .

Liczebniki porządkow e określają miejsce przedmiotu, osoby wśród podobnych mu Tub jed n a­
kowych i odpow iadają na pytanie: KOTÓpbiM? (rodzaj męski), KOTÓpoe? (rodzaj nijaki), KOTÓpaa?
(rodzaj żeński), KOTÓpbie? (liczba m noga). - -...-...

Liczebniki porządkowe tworzy się od tematu liczebników głównych, dodając końcówki przym iotników.

nar(b). naiblft n arO E nśrAH n ń ib lE

imecT(b) luecTÓM LuecTÓE LuecTAfl m e c iń E

ale: Ofliim nepBbiń n ep sO E nepeAR n ep B b lE

ABa BTOpÓM BTOpÓE BTOpAR BTOpblE

Liczebniki porządkowe złożone, np. nflTM,qecHTbiCi,.tworzy się od tematu dopełniacza odpow iednich
liczebników głównych, dodając końcówki przymiotników.

’ n ś m a e c fr r O ł) n H T M fle c flT b lft. n t r r a f l e c a f O E '' riH TM flecń T A R n a n u fle c n T b lE

", asyxcÓ T flB y x c ó T b lP i jjB y x c Ó T O E flB y x c Ó T A F i flB y x c ó jb !E

W lic z e b n ik a c h p o r z ą d k o w y c h z ło ż o n y c h ( w i e l o c z ł o n o w y c h ) t y lk o o s t a t n i c z ło n m a f o r m ę p r z y m i o t n i ­
k a , n p .: o t o c e M b f le c a T B o c b M O M , e r a c e M b fle c a T B o c b M o e , o t o c e M b fle c fiT B o c b M a a , o t o ceM b^ecH T

B O C b M b ie .

ZAPAM IĘTAJ! - TpH TpeTMM. T p eTbe TpeTbFI TpeTbH ,

cer Ib ceflbM Ó Pi c e flb M Ó e CeflbM ŚFl c e f lb M b ie
BÓ CeM b BOCbMÓPi BOCbM Óe BocbMan B O C b M b ie

će M b - ceflb M ó H BÓ CeM b - BOCbM ÓM

III
ITo warto wiedzieć.
ije ż e li a k c e n t p a d a n a t e m a t , t o lic z e b n ik i p o r z ą d k o w e r o d z a j u m ę s k i e g o . k o ń c z ą s i ę n a - w ił , n p .

nepBbIM, f l e B H T b l M , T p M im a T b I M .

¡Je ż e li a k c e n t p a d a n a k o ń c ó w k ę , t o lic z e b n ik i p o r z ą d k o w e r o d z a j u m ę s k ie g o k o ń c z ą s ię ń a - Ó M , n p .
B T O p Ó M , LUeCTÓ M , B O C b M Ó M .

138 Dział 4. Liczebnik

 51.1. Dobierz do zdań odpowiednie wyrazy. SpJ. Zwróć uwagę na akcent i uzupełnij
Uzupełnij okienka. w edług wzoru.

■
1., n o H e fle jib H iiK n e p B b iM ' ’ : ' HeneJiH. W * nepBbiM -bIM / -ÓH
2. B 8 nącoB YTpa HaMancfl nepBbiM.____ ________ .
3. «A» oto nepBan •' ' an^aBm a. 1, BTOp_ -blH / -ÓH
4. C n o p ic M e H 33hhji n e p B o e _____________ . 2. TpŚT_ -HM / -ÓH .
5. Peó eH O K cKa3an n e p B b ie . ■. '. 3. M eTBSpT_ -blH / -ÓH
4. HHT______ -blH / -ÓR
A.. óykBa
5. LuecT -blPl / -Ód
. 6. c e flb M .__ -blH / -Ód
7. B O C b M __ -blH / -ÓH
8 . flB B H T ___ -bid / -ÓH
9. .necHT -blH / -ÓH
10. ofli^HHaflLiaT_ -bid /--Ód

114» Zw róć uwagę na rodzaj rzeczowników.

Napisz liczebniki porządkowe słowami.
1.. C .2. 3. 4.
3 t o (25) flB a flu a T b n a r a d a t a w .

1. f l y m e (3 ) _ _ _ _ _ _ . p a 3 peaiaio otot
K p O C C B O p fl:
SllJU Zwróć uwagę na rodzaj rzeczowników
i uzupełnij według wzoru. 2. 3 a B T p a o m p b iB a e T c a (11)

(jjeCTM Ba/Ib Cf)HJlbMOB.

3 t o nepBaa 3anpaBOMHaa cTaHUHH b HameM
ropowe. 3. rie T H 3aHRTI (2) ________ MecTO b óere
(nepBbid, nepBaa)
Ha KOpOTKyK) flHCTaHUHKD.

1. 3 to .flO M , KOTOpblH nOCTpOHJIH 4. A h t o h v>Ke (4) ________ . luiecH U p a ó o T a e T

b HameM ro p o w e . B OTOH CjiHpMe. 1

■ (nepBbiH, nepBaa)
5. MBaH fleTpoBHH ywe (3 2 ).
2. 3 to y>ne________ LU KO na, KOTOpytO OTKpblJIH
roją paóoTaeT Ha oahom MecTe.
b otom p ad O H e.
6. B e p a yw e (7) _____________ fle H b ae>KHT
(T p eT b e, TpeTba)
B ÓOTibHHLie.
3. 3 t o 3flaHne H a otoh y n n u e .

(B O C b M o e , B O C b M aa) 7. H a M H H a e T c n ( 2 3 ) ______ . MHHyTa

4. Y H a c ___________wecTO b otom pa,qy. ct>yTÓOJ1bHOH BGTpeMH.

(LuecTOH, aiecToe)
8. T a M a p a y w e ( 8 ) _______ p a3
5. 3 to y>ne.__________ _ t o m ctmxo.b ototo n o o ia . -
n e p e n n c b iB a e r coH H H eH ne. (8)
(n flT o e , nHTbid)
9. f l e f l y a i K e y w e HfleT (69) _____
6. 3 to y w e _ . rO C T M H M lia, B KOTOpOH Mbl
ro fl.
H e H au m n M ecT.

(iieBHTbiH, fleBHTaa) 10. 3 t o ó b in a H a m a (1) . BCTpeMa.

lO ia - B T O p O M B S b IK .

www.wsip.com.pl 139
 Liczba pojedyncza Liczba mpoga
I
r.m. r.n. r¿.
. ‘M .' ' népBbiíi népBoe népBan >n é p B b ie >
• ■ _ i
, D. 1 n ép Boro nép Boro népBOM népB'wx h - " 1
r,e. népBoiviy népBoiwy népBOM v népBW M ,, - '
- B. , népBbiíi / n é p B o ro n ép B o e n ép Byio nep Bb íe / nép Bb ix 1 ,i
n: 1 népBbiM népBbiM népBOM népBbiwsM '
Ms; 1 (o) népBOM (o) népBOM (o) népBOM (o) népBbix ’, t .

M. ' ceflbMÓíí ceflbMÓe. ceflbiviáa c e flb M ¿ié j i1

ceflbMÓro ceflbMÓro ceflbMÓíí CeflbMblX 1 '
f l l l l ceflbMÓMy ceflbMÓiviy ceflbMÓíí 1 CeflbMÉIM' ’ K / j
,B. L ceflbMÓü / ceflbM Óro ceflbMÓe ceflbM yK) c e flb M á e / ceflbM bix ( J
- N ., CeflbMblM CeflbMblWI CeflbMÓíí -ceflbMÓMM , TJ
.. Ms. (o) CeflbMÓM (o) CeflbMÓM (o) c e flb M Ó íí. > (o ) CeflbMblX
■ ' l* j

I To warto wiedzieć
Liczebniki porządkowe odm ieniają się jak przymiotniki na -m m , -o h .
W liczebnikach porządkowych złożonych odm ienia się tylko ostatni człon, np. ceMMflecflTbiM,
ceMMflecsrroro.
W liczebnikach porządkowych wieloczłonowych odm ienia się tylko ostatni człon, np. cto c e M b f le c f iT
B O C b M O it, c t o c e M b f le c H T B O C b M O rO .
Liczebnik porządkowy określa rzeczownik i występuje w tym samym rodzaju, liczbie i przypadku co •
rzeczownik. - •:
Liczebniki porządkowe rodzaju męskiegooraż^licżebhiki porządkowe w liczbie mnogiej, odnoszące się
do rzeczowników nieżywotnych, m ają biernik równy 'mianownikowi (B,= M.).
Liczebniki porządkowe rodzaju męskiego oraz liczebniki porządkowe w liczbie mnogiej, odnoszące się
do rzeczowników żywdtnyćh, m ają biernik równy dopełniaczowi (B.= D.). . . : ...
Wszystkie przymiotniki w form ach rodzaju nijakiego, żeńskiego oraz w liczbie mnogiej zachowują
miejsce akcentu form rodzaju męskiego, np.

n e p s b iii, n e p B o e , nepBaa, n e p B b ie
B T O p Ó fi, BTO pÓ e, B T O p á B , BTO pbie

Liczba pojedyncza Liaba mnoga

r.m. r.n. r¿. i

, M.'- TpŚTHM , TpéTbe. TpéTbB ! TpeTbM t

D . xpéTbero TpéTbero TpéTbeíi 1 TpeTbM X

' ^ c.' . TpéTbeM y TpéTbeMy TpéTbeíí TpŚTbMM ' f
B. . TpéTMM/TpéTberO TpéTbe TpéTbHO k T p eT b n / TpeTbM Xí
TpéTbMM TpéTbMM • TpéTbeíi ¡¿ ,T p Ś T b H M H
' ^
r Ms. (o) tp éT b eM (o) TpéTbeM (o ) TpéTbeñ j;

ZAPAM IĘTAJ! ■' V

W liczebniku pprządko\^m. TpeTMM znak.miękki rozdzielający piszemy przed końcó w ką we wszystkich
rodzajach oraz we wszystkich przypadkach.liczby pojedynczej i liczby mnogiej z w yjątkiem m ianow ni­
ka liczby pojedynczej rodzaju męskiego.

140 Dział 4. Liczebnik

 Napisz słowami następną formę 523» Wybierz właściwą form ę liczebnika. ~
liczebnika.
^ BpaT HaTaiiiM ynuTca Ha rnepBOM nypce M fy .
i®* (D. r.m.) .B T o p b r o . (Ćf.m.) BToponsy ■ (n e p B o w i, n ep B b iM )

1. (N. r.rri.j nnTbiM (Ms. r.m.)

1. AHflpePi FleTpOBHM ropflHTCH CBOMM

2.. (N, r.n.) aeB H TbiM (Ms. r.n.)

______________CblHOM.

3. (C. r.ż.) c e f l b M O H (B. nż.)

(nepBofi, nepBbiM)

4. (D. im) BOCbM bix -_(C. Im) 2. .HaTam a yMUTcs b __ . K / ia cce /lHLiea.

(nepBoPi, n ep B O M )

3. Kocth óbia. Ha Cj)HHMUJe.

¿ŁŁu W p isz miękki zn ak (fa) tam , gdzie to
(n e p B O M , n ep B biM )
konieczne.
4. 3 B a yMMT pyccKMPi R3biK y w e . .r o f l.
dge» T a M a p a c fp e T b e ro K a a c c a ym rr anm^ińcum (lu ecT oP i, ujecT O M )
H3blK.
5. Hania c e M b a >
kh b 6t Ha _ _ _ _aTawe.
1. C p e a a - TpeT_M H a e H b H eflean.
(BO C bM bIM , B O C bM O M ) .
2. fleTFi h Kojib c h a r t 3a TpeT ePi napraPi.

3. A H n a poflM nacb r p e T _ e r o fleK aó p n .

6. Mbl M H B e M B C O p O K __________ KBapTH pe.

4. y Hac M ecT a b TpeT etyi pn/iy.

(ceflbMOM, ceflbMoPi)

5. y>Ke TpeT H CyTKH MiieT flO K flb . 7. y KaaBbi fleHb po>KfleHHH ABafluaTb .
6. AHTOH pOflMA.CH B TblCFIMa fleBRTbCOT MapTa.
B o c e M b a e c H T TpeT e M roziy. (fleBflTOTO, fleBRTOM)

|2»4. Przeczytaj. Cyfry napisz słowami.

H3o6peteHMa XX B e K a . (Wynalazki XX wieku)

1. 8 (. ceHTHÓpa 1904 (_ TOfla ÓbIBLUHH MOpfW

Khhi- flw H n n e T T 3anaTeH T O B aa b CLLIA 6 e 3 o n a c H b ie /ie3BMH (żyletki) a r b ópMTba.

2. T o M a c C aaaH B aH b 1904 (_______________ ___________________________________ ro/sy n o fla p n n M Hpy

naneTHKM c n a eM A A R Ó b ic r p o P i 3aBapKH.

3. B 1937 ( r o a y KOMnaHMR „HecTae” B bin ycn w ia

HaCTORLUee paCTBOpMMOe KOC|)e (rozpuszczalna kawa).

4._Moahhfi (zamek błyskawiczny) óbina H3oópeTeHa aiwepMKaHueM Bhtkomóom flmaacoHOM b 1891

( _____________ ■■ ) r o fly .' B 3 0 -x ( ______________________________________ roaax ee

cTariH npHMeHHTb aah K0MÓHHe30H0B aMepHKaHCKHX BoeHHbix neTMHKOB. Ee Ha3Bann zipper.

5. KoHflHLiHOHep (klimatyzator) noRBHacR b caMOM Hanane Bena - b 1902 (__________________ __

: _____________ _ ) royiy. ■

6. LUapHKOByto pym<y M3o6pean b 1938 f _________________________________________________ _ ro,qy

ABa opaTa BeHrpa. M TOAbKO b 1958 ( _ ________________________ ^ ____________________ ■ )

rofly $paHi4y3 Mapceab Bhm co3flaa AeweByio pyHKy noa Ha3BaHMeM B IC .

7. 3aeKTpoHHaR noHTa, Han e-mail, óbiaa M3oópeTeHa b ce«peTHbix aaóopaTopHHX fleHTaroHa b 1971
(_________________ _____ ____________________ ___ _________________) rofly. .

[ ‘-i£
I O h ra n to to © K o m e c o b T e n e re .

vww.wsip.com.pl 141
 Liczebników zbiorowych używa się, m ówiąc o określonej liczbie osób jako o całości'.
Liczebników zbiorowych flBoe, Tpoe itd. używa się z rzeczownikami określającymi, osoby ;płci męskiej : •
i dzieci lub grupę osób, wśród których mogą znajdow ać się osoby płci żeńskiej, n p .H a c T p o ' d . -:;/
ópaibeB u flBe cecjpbi.
Po liczebnikach zbiorowych flB o e , T p o e itd. rzeczownik występuje w dopełniaczu liczby mnogiej
( W odróżnieniu od liczebników zbiorowych, p o liczebnikach głównych flBa, TpM, M eTbipe rzeczownik
występuje w dopełniaczu liczby pojedynczej, a p o liczebnikach riHTb, U ie c T b itd. - w dopełniaczu licz­
by mnogiej 28)).

Porównaj: ABÓ E flpy3Eft R Ba flPtfrA

-liczebnik ^ rzeczownik liczebnik rzeczownik
zbiorowy w dopełniaczu Im główny w dopełniaczu Ip

nnTEPO apy3EM ■riHTb A py3EH

liczebnik ^ rzeczownik liczebnik ^ rzeczownik
zbiorowy w dopełniaczu im główny w dopełniaczu Im

To warto wiedzieć
Do liczebników zbiorowych należą także oóa, oóe. Liczebniki te używane śą ze wszystkimi rzeczowni­
kami żywotnymi i nieżywotnymi wszystkich trzech rodzajów.
Po liczebnikach oóa, oóe rzeczownik występuje w dopełniaczu liczby pojedynczej, np. o ó a ManbMHKa,
oóe aeByiuHM. Z asada ta obowiązuje, gdy liczebniki te są w mianowniku. W pozostałych przypadkach
i liczebnik, i rzeczownik pozostają w związku źgody. ■

liczebnik zbiorowy, rzeczownik

Ó BA , Ó B E ' d o p e łn ia c z liczby p o je d yn cz ej

I I Liczebniki oóa, oóe używane są, gdy w poprzednim zdaniu w ystąpiły liczebniki. flBoe, t p o e itd .lu b
f ls ą , TpM itd! bądź też dw a samodzielne rzeczowniki;ł.

B ceMbe BenoBbix flso e cbiHOBeH M.flBó.flOMepH. .Oóa naaTbR HpaBHTca Arn-ie.

Oóa, cbiHa H oóe flOMepn yMaTca xoppLiiói .Oóe MauJMHbi: ^

28) Na ten temat zob. rozdz. 50.

.1 4 2 Dział 4. Liczebnik
 -flBe CTapymKM eflyT Ha o ah o m noe3fle.
- Bbi Kyfla? : -, " ■ '
- FI B Knes.
- A b b fleiepóypr.
r rioflyMaHTe, Kanaa TexHHKa! 0 6 e Mbi efleM
Ha o a h o m noe3fle b pa3Hbie ciopoHbi.
V___________________________________ J

»Ja Podkreśl tylko liczebniki zbiorowe. §3.4» Uzupełnij końcówki.

W * A B a . BTOPOH. .J B O e W * ,qBoe ManbHMKOB - o ó a Ma/ibHMKa

T p o e , TpeTMM, H e jB e p o , njrrb, n ir r e p a , i n e c j e p o , .. 1. n B o e yneH nK O B - o ó a yn e H H K __

c e flb M o n , c e M e p o , B o c b M e p o , fle B H T e p o , flecH Tb, 2. f l B o e T O B a p n m e ń - o ó a T O B a p n u j.

f l e c f r r e p o , flecHTbiH, o ó a , o ó e 3. ¿ i B o e flp y3 ePi - o ó a flp y r_ _

4. f l B o e c b iH O B e ń - o ó a c b iH _

5. f l B o e ópaTbee - oóa ó p a T _

U J . W p isz jjBoe (liczebnik zb io ro w y )

lub MBe (liczebnik głó w n y ).

W * H ac óbmo jgsoe ópaibeB. sJ.S. W pisz oóe lub oóa.

Hac flBe cecTpbi. .
m - H ac flBe noflpyrn.
1. y K a p n o B b ix ___________ f lo n e p n . O óe Mbi ynmyica b oahom nnacce.
2. y HameM coceflKM _ _ _ _ _ _ cbiHOBePi. 1. H ac flBe cecTpbi.
3. C e r o flH H Ha y p o n a x OTcyTCTBOBann . _________; Mbi xoflHM Ha óa/ieT.
yneHHUbi. .2. H ac f l B o e flpy3en.
4. B ceMbe klBaHOBbix________ fleTen. ________ Mbi 3aHHMaeMCH cnopTOM.
5. H ac óbmo_________ flpy3en. 3. B ceMbe ITrHLinHbix flBoe cbiHOBeń.

_________ cbina yBneKaroTCfi HHcfiopMaTHKon.

4. y AHHbl neTpOBHbl flBe flOMepM.
■ ohh x o trt H3yqaTb Mefln.unHy.
13.3» W y b ie rz rzeczownik w odpow iedniej
form ie. 5. MaM e noHpaBM/incb flBe cyMKM.
OHa peinn/ia B3RTb _ _ _ _ _ cyMKM.
m a (w iaiib N H K a, w a n m H K O D ).
A B o e ( M a rujHHK-a, ManbuwkoB) 6. TleTfl u HDpa flojiro nrpa/iH bo flBope.
• OHM npOCTyflMJlHCb.
1. nHTb (ManbMMKa, MaribMHKOB)
7. y TaHH n KaTH KpacMBbiH ro/ioc.
nafepo (ManbMMKa, MaribHHKOB)
_ _ _ _ _ ohh noHDT b xope.
2. Tpn (yneHHKa, yneHHKOB)
T p o e (yMeHMKa, yneHHKOB) 8. Kona h flaBea - ópaTbfl.
3. m e c T b (yMeHHKa, yneHUKOB) __________ohh noxo>KH flpyr Ha flpyra.
.m ecTepo (yneHHKa, yqeHHKOB) 9. J l e H a n M p a n o M o ra ro T M a M e n a n y x H e .
4. H eT bip e (TO B apnina, T O B ą p n m e n )
ohh jii-oóht noMoraTb MaMe.
MeTBepo (TOBapHLua, TOBapHLuePi)
10. B OTOM K B ap T M p e f lB e KOMHaTbl.
5. c e 'M b (TOBapnura, T O B a pw m eH )
c e M e p o (TO B apnina, T O B a p n m e ń ) OHM CBeTJIbie.

www.wsip.com.pl 143
 - CeroflHH ko MHe npMLunn a sa napHfl. Oóa o hm npocmiH T B oefi py«M.
- flm u b (zaledwie) flB a napHH?! B e flb a HanpaBH/ia T e ó e M eTBepbix!
- 3aaeM M eTB epbtx?
Mioóbi y Teóa, nana, óbm x o th óbi HeódabLuoM B b ióop .

immmmmwmmssm

M, flBoe M eT B ep ó óóa óóe

» D.' flBOHX •M eTBepbix OÓÓMX oóenx
c"- ¿¡BOMM AeTBepblM OÓÓMWi oóeM M
5 B, : f l B Ó e / flBOMX M ŚTB epo / M eTB ep bix óóa / oóóm x óóe / oóśm x
’N. . flBOHMM HeiBepbSMin 0 Ó Ó M M I4 O Ó ŚM M M
, ‘ Ms, (O) flBOMX (o ) M eTB ep bix (0 0 ) OÓÓMX ( o ó ) oÓ em x

I H To warto wiedzieć

'm Po liczebnikach zbiorowych flió e , fp ó e ltd . rzeczownik w ^ ę p u je w dopełniaczu liczby mnogiej, np.
k,
ii ■ Mx Tpoe cbiHOBen. ■

H Zasada ta obowiązuje, gdy liczebnik zbiorowy jest w m ianow niku. W pozostałych przypadkach odmiany
.1 liczebnik zbiorowy i rzeczownik pozostają w tym samym przypadku, np. TpoMMObiHOBbHM OTeu Kynna ■
poriMKH (celownik liczby mnogiej).

® Biernik liczebnika oóa i rzeczownika nieżywotnego równa się mianownikowi, a biernik liczebnika oóa
i rzeczownika żywotnego rów na się dopełniaczowi. "

?;.
y;

B
I

1 4 4 Dział 4. Liczebnik.

,.p. :żś;k. At;.

PLIt Zwróć uwagę na przypadek liczebnika W pisz liczebnik oóa w odpowiedniej
i wybierz właściw ą form ę rzeczownika. formie. •

y ceiviepbix (ópaTa, ópaTbee) y w e cb o r ceM b R . y 8aiiiHX coce,qeti flBa cbiHa. 3 to ópaTbfl-óriM3Heub!.

_ _ _ _ _ ohh noxowH apyr Ha apyra, KaK flBe Karmu
1. B ceivlbe cpMnHnMeHKO Tpóe (cbma, cbiHOBeM).
BOflbl. _______ ÓpaTbHM y>Ke fleBRTb JieT. _______
2. POflMTe/lM rOpflRTCR flByMH (CblHOBbRMM,
ManbHHKOB pa3/iMHaK3T TOJibKo mx MaMa u nana.
CblHOBbflM).
ó p a ia y-iaTCR x o p o iu o , h mx p o d m e n u M o r y T
ro p flH T b C H __________ CblHOBbRMM.

§4»% W pisz liczebnik o6e w odpowiedniej

formie.
3. TpoMM .'(cbiHO BbnM , cbiHaM) po flM feR M Kynmjim
■ MOÓMJIbHMKM.
B ceMbe FleTpoBbix flBe flOMepH..FIeTpoBbi
4. JleTOM C T p eM H (CblHOBbRX, CblHOBbflMM) MaTb
ropflflTCR ________ flOMKaMM.___ _______OHM yMaTCR
noexaria b ropbi.
b My3biKaJibHOM yHMRMme, h _________ MrpaioT Ha
5. Hac ó b m o cęwiepo (TO BapM m eM , T O B ap M m a).
cKpMnKe. y _ .fleBymeK óonbiuoPi
6. B c f p e M a ó b m a Heo>KM,qaHHaR p ,m B c e x
My3biKanbHbiPi TanaHT. B rip oLim oM r o a y _ _______
ceMepbix (TOBapumą, TOBapM LuePi).
mm BpyMM/iM flMnjioMbi. 0 6 ________cecTpax nncam
7. BceM ceMepbiM (TOBapnujaM, TOBapMiuaMM)
b ra3eiax. C _ _ _ _ _ cecTpaMM TpyflHO
n o B e 3 n o b->km3HM.
copeBHOBatbCH apyrMM CKpMnaMaM. 0 6 ________
8. C cewiepbiMH (TOBapnujaM, TOBapumaMM)
cecTpax roBopRT KaK o HacT0RU4MX BHpiyo3ax.
A htoh om paBuncH b T ypn ox o ,q.

Uzupełnij końcówki liczebników , W pisz odpowiedni liczebnik.

porządkowych.
■W* TaHR jikdóm t o6 e M X c b o m x noapyr.
1. B ceMbe Be/ioBbix ceMep aeTePi: ( o 6 o m x , o6enx) ■ .

2. Hac b ceMbe naiep _____

1. CeprePi no3BOHMR ;__________ TOBapnmaM.
3. Hx TpO ___ npMHHJlM B yHMBepCMTeT.
(oóomm , oóeMM)
4. Hac H eT B ep JlM3a npnmacMJia Ha a e H b
p O > K fle H M H . 2. MaTb Rana xopoujMPi co B e T ____________ -
5. yMHTenb Ha3Ba/i t jja M M JiM M c e M e p _____ flO H epR M .

0TJ1MHHMK0B. (oóomm , oóeMM)

6. M aTb p a s R e n m a KOHcj)eTbi M e w a y n fu e p _____
3. BopMĆ ropflMTCR ;_____________ CTaPLUMMH
fleTen.
ÓpaTbRMM.
7. fla B e ji n o M o r a e T cbomm T p o. ópaTbR M .
(OÓOMMM, OÓeMMM)
8. PoflMTeRM KynMJIH JlbIWM f l B O ________f l e T R M .

9. yMMTeJlb MaTeMaTMKM nOCTaBMR FIRTepKM 4. no . CTOpOHaM ¿JOporM POCJ1M

neTBep yneHMKaM. flepeBbfl-
10. AHHa 3a6oTMTCR o aiectep K0TRtax. (OÓOMM, ,oóeMM)

i®
! Gest/iepo oflHoro. h @ « a y r .

www.wsip.com.pl 145
 Nac R m -.-flisa naTb MacóB BśMepa
q a c HÓMH TpM ■m a c a flH n' ( h ó m m ) nHTb M a c ó B y r p ó
metópe

■■■■.To warto wiedzieć

W języku rosyjskim dla określenia czasu w pełnych godzinach stosuje się liczebniki główne, po
których rzeczownik Mac występuje w następującej formie: 1,. .1 ■
■'

m a, rp w , meTbipe —j— uacA nHTb ... —j~ MacÓB

flsa, Tpw, 4eTÓpe —f— dopełniacz lp OHTb ... —l— dopełniacz Im

W języku. rosyjskim liczebników powyżej 12 używa się tylko przy tzw. oficjalnym określaniu czasu (n a
dworcu, w radiu, w telewizji). W ję zyk u potocznym używa się następujących określeń:" '

od 12.00 do 16.00 od 17.00 do 23.00

flB 9 H a fll4 a ib H aC O B flH fl >nHTb M acóB BŚM iepa . ;

M a C flH H tu ecT b MacÓB< BŚMepa

H e iń p e M a c a ahh oiiiiHHaflUaTb,MacóB sem ępai

Z A P A M IĘ T A J!

Połow y godzin określa się za pom ocą wyrazu nojfOBMHa i .liczebnika porządkowego w d o p e łn ia cz u :;

nonoBMHa nŚTOrO

nonoBM H a liczebnik porządkowy (dopełniacz)

146 Dział 4. Liczebnik

 - y>K:e rnojioBMHia pocbMoro! FloMeMy Tbi npmue/i tsk no3flHO?!
-Mawia, Mbi wrpaaM b noe3,q, u oh H aflBa naca ono3flan.

Godziny napisz słowami i uzupełnij f 5JL O kreśl godzinę według wzoru.

zdania według wzoru. Liczebniki napisz słowami.

m? T a H H n o M o r a e T M a w ie b (17.00) b mTb mbcob ®«(7.30)

flHH. cewb macoB rpnfli{aTb MMHyr
nojmoBHHa socbR/ioro
1. TaHH BCTaet b (6.00)______ _________________
1. (6.30)
2. Mb! 3aBTpaKaeM b (7.00)

3. ypO KM B LUKOJie HaMMHatOTCH b (8.00)

2. (9.30)

4. f la B e / i o ó e fla e T b (13.00).

3. (14.30)
5. f lM 3 a o ó e f l a e i b (15.00)

6. A n e iiia HaMMHaeT rotoBMTb ypoKM b (16.00)

4. (18.30)

7. Mbi ywHHaeM b (19.00)

5. (20.30)
8. T a H H H M K o r a a H e j io w h t c h c n a i b b (23.00)

www.wsip.com.pl 147
 nHTHáflLíaTb MMHyT m e c r ó r o óe3 n n T H á flu a T H m e cT b
«4éTBepTb LuecxÓ rO óe3 M éTBepTM u ie c t b

Przy określaniu czasu z m inutam i od pełnej godziny do połow y godziny następnej stosujemy:
□' dia określenia m inut -/iiczebnilogłówny lub.rzeczownik MŚTBepTb ^wfldmHS^ w .mianoWnilcu:,.;
□ dla określenia godziny - liczebnik porządkowy w dopełniaczu.

riHTHŚ/WaTb ' - j - MMHyT ^—f— UjeCTÓrO MŚTBepTb —j- UjeCTÓrO

liczebnik główny . , , liczebnik porządkowy lu b rzeczownik liczebnik porządkowy

(mianownik) ~~t mmht t - / (dopełniacz) (mianownik) (dopełniacz)

Przy określaniu czasu z m inutam i od w p ó ł do pełnej godziny stosujemy przyimek óe3. M in u ty .

określamy za pom ocą liczebnika głównego lub rzeczownika >4eTBepTŁ> w dopełniaczu, n ato m ia st
godziny określamy za pom ocą liczebnika głównego w m ianow niku. -'¿j ■_ ^

Óe3 —f ~ ' n H T H Ś iJU a tM —f — LUeCTb ó e s —f— M ŚT BeprM —f — tu e c T b

¿ ( liczebnik główny liczebnik główny lu b ■■■ ■ ¿ i rzeczownik liczebnik główny

63 ^,-j0pe|njaczJ (mianownik) 6e3 ¡ (dopełniacz) (mianownik)

ZA PA M IĘTA J!

Która . godzina? . Teraz jest siódma rano.

KoTÓpblM ■Mac? Cemac ceMb MacÓB ytpá.

O której godzinie wstajesz?

' B KOTÓpOM Macy Tbl B C T aem b ?

W staję o godzinie siódmej rano.

' Bciarb;
" a ■ B- ceMb Macos ytpá.

1 4 8 Dział 4. Liczebnik
 SE
m Określ godzinę według wzoru. Określ godzinę według wzoru.
Liczebniki napisz słowami. Liczebniki napisz słowami.

^ (5 .0 5 ) ?1^':(16.15) M e T B e p T b c e flb w io r o
nHTb MHHyf uiecToro . (1 6 .4 5 ) 6 e 3 M eT B ep T M c e M b

, 1. (6.10) 1. (9.15)

2. (7.2 5) ' (9 .4 5 )

3. (9 .2 0 ) ' 2. (14.15)

4 , (11.05) (1 4 .4 5 )

5. .(13 .2 0) 3. (15.15)

6. (1 4 .2 5 ) (1 5 .4 5 )

7. (16.12) .4. (17.15)

3. (17.10) (17.45)

4« Określ godzinę w edłu g wzoru. ii«©:* Uzupełnij tekst. Godziny napisz słowami.
Liczebniki napisz słowami.

W * (1 0 .5 0 ) A e H b K o j im
Óe3 fleCFłTH O flM HH aflUaTb
Kona BCTaeT b . ______________ (6.30).

1. (11.55) B . (7 .3 0 ) oh 3aBTpaKaeT.
Clocne 3aBTpaKa, óe3 _____________ _ _ ( 7 . 4 5 ) ,
2. (4 .5 5 ) OH BblXO flH T H3 flO M y. YpOKM B LUKOJie HaHHHaKOTCfl

pO BH O B ____________ _ ( 8 . 0 0 ) . L U K O B a , B KOTOpOM
3. (9 .4 0 )
oh yMMTCB, HaxóflMTCH H e fla n e K O ot e r o flO M a. O h

npHXOflM T B UJKOJiy Ó e 3 __________ .________________ ■

4. (9 .3 5 )
(7 .5 5 ). B ;__________ (1 3 .0 0 ) oh oóeaaeT

B LilKOnbHOpi CTOJlOBOpi. YpOKM y KOflM KOHHałOTCfl .

5. (7.43)
OÓblMHO B _ _ ________________ (13.30).

B ;____________________________________ (14.30)
6. (1 4 .5 5 )
K o j i h HaMHHaeT roTOBHTb yp o K M . Be3________ __

7. (1 2 .4 0 ) (1 8 .5 0 ) oh yw H H aeT . B (1 9 .0 0 ) H a c o B oh

C M O TpH T T en eB H 3 0 p ; B e 3 ____ !________________ __

(1 6 .3 2 ) (2 0 .4 5 ) oh oóbiHHo ry/ineT c c o ó a K Ó P i.
B _____________________ (2 2 .0 0 ) oh y>ne c n m .

H fi ynycTHuib MMHyry - noiepHeiufo Niacfei.

www.wsip.com.pl
 Zaimki to słowa, które wskazują przedmioty, osoby lub ich cechy, ale nie nazywają ich. Zaimki
zastępują w teh sposób rzeczowniki lub przymiotniki, np. MaJiBHMK.pąąÓMti KpacMByK) Ba3yi O h
pa3Ónn a r y Ba3y. ... •> 'y-y

Zaimki dzielą się na: (MbP)

□ osobowe: a, t b i , m b i , Bbi, o h , o h ś , ohó , ohh , O — u

□ dzierżawcze: iwom, tbom , nauj, Baui, eró, ee, mx,.cbqm , °0

□ wskazujące: śto t , tot ,

□ określone: caiw, caiwbiM,
□ pytające: kto , mto , KaKÓii, neH, ckójubko ,
□ przeczące: hmktó , hmmtó , hmmśh ,
□ zwrotne: ceóa. -' . ' -

QQ

l i To warto wiedzieć
Hi Zaim ki osobow e wskazują w zdaniu na osobę lub przedm iot (zastępują w zdaniu rzeczownik), np.
■MajibMMK nrpaeT b m hh. O h nrpaeT b m hm .

93 Zaim ki osobowe 1. i 2. osoby liczby, pojedynczej a i t b i używane są przy zastępowaniu rzeczowników

zarówno rodzaju męskiego, ja k i żeńskiego.
^ Zaim ki osobowe 3. osoby liczby pojedynczej występują"wlrźebH rodzajachTirTę^
i nijakim oho . ■
Zaim ki osobowe liczby mnogiej: m u , bbi, ohm nie m ają rodzaju. , ;;

Osoba Rodzaj:

1. ’ męski żeński a IWbl

2. męski żeński Tbl ' , . •Bbi
męski _ OH
3. żeński - oma ;OHń
OKÓ

chłopcy \ MatlbMMKHA,
UF,y > ONI
chłopcy i dziewczy
zynki / MatlbHMKM MfleBOMKM \ OHM
dziewczynki ONE flŚBOMKH /

W zdaniach pytających zaimki osobowe zawsze poprzedzają czasowniki, np. Mtotbi numeiiib?
fl nniny nMCbMO. Ahhs_ nmjje.T eMy nncbMO. W odróżnieniu od języka rosyjskiego, w języku polskim
zaimki osobowe ja, ty. my, w y itp. bardzo często są pomijane. O p ':

Porównaj: Co czytasz? ■. Czytam książkę.

Mto ; Tbl MMTŚeUJb? H MMTŚ.IO KHńry. .
 - fleBOMKa, Hę noflXoan
k coóaKe. OHa T e ó a He
3HaeT u MO>KeT yKycHTb.
- T o r f l a c K a w H T e e f i, mto

iweHF) 30ByT Haraaia.

ru T ru ,

;56.1« Wyróżnione rzeczowniki zastąp 4. C KeM Tbi flpywMaib?

zaimkami o h , OHa, o h o lub o h h .
C K eM flpyw m e?
^ :ManbMHK c/iyujaeT My3.Bi.Ky. 5. O h roBopMT no-pyccKH..
•' 'O h cjiym aet My3biKy. • roBopm no-pyccKH.

1.... fleB yu jK a yóupaeT P boio KOMHaTy. 6. O H a MacTO xoflHT b TeaTp.

_______y.ónpaeT cbokd KOMHaTy. . HaCTO XOflHT b Teaip.

.2. Tawiapa noMoraeT MaMe. 7. Tbi Moeujb pyKH.

" noMoraeT MaMe. :______ MoeTe pyKM

'3. K o jih HMCTHT 3yóbi. 8. Oh cnemwT b amony.

-MMOTHT 3yÓbl. cnemaT b amony.

4. 3 to naaTbe noHpaBwiocb Bepe. 9. fl y n y c b b T p eT b eM K n a c c e .

_noHpaBMnocb Bepe. . yn uM cn b TpeTbeM K n a cc e .

5. EpaT u cecTpa noxo>KM ,qpyr Ha apyra. 10. KoMy Tbi noMoraemb?

noxo>KM ap yr Ha apyra. KoM y . noMoraeTe?

6. P o flH T e n H KynnnH B o B e KOMnbioTep.

_______KynM/iH B o B e KOMnbioTep.
■7. floflpyrM npHLunM k Bepe. Przepisz zdania. Podane w nawiasie
zaimki przetłumacz na język rosyjski.
np m w /im k Bepe.
8. Kona u n e m - xopoiiJHe ¿ipy3bfl. ( Oni) . .y n a T c n xopomo.
______- XOpOLUHe flpy3bH. O h m yM aTca x o p o m o .

9. YM eH H KH cnemaT b amony. 1. (O n a ) nnmeT nncbMO noapyre.

cnemaT b amony. 2. (O n i) ro.BopHT no-aHr/iMMCKM.
10 . Tawiapa h B ep a ynaTCH b oahom Knacce.
3. (OneJ _____ roBopai no-aHrjiMPicKM u no-pyccKM.
yHaTcn b oflHOM Knacce. 4. (On) >KMBeT B M o C K B e .

5. (O n e)_____ _>KMByT b Bapm aBe.

6. (One) ■ npeKpacHO noiOT.

56. Wyróżnione zaimki liczby pojedynczej

zastąp odpowiednimi zaimkami liczby
mnogiej. 56 A Ułóż zdania.

FI roTOBnio ypoKM. Mbi roTOBHM ypoKM. óbiiiM, Mbi, Bnepa, kmho, B e n e p o M , b .

B n e p a B e n e p o w i wibi ó w jim b k m h o. i
1 . fl yny pyccKMM S3bm.
_______yMMM pyCCKMH H3blK. 1. o ó e f l a , f lo c n e , cJjyTÓon M rpann, ohm , b .

2 . Tbi TO>Ke yHMmb pyccKufi H3biK? 2. cfiMJibM, Mbi; BenepoM, CMOTpenn.

3. Ha, n o e a e T e , 3KCKypcnio,;3aBTpa, Bbi.
_______;TO>Ke yHHTe pyCCKMfi H3blK?
4. oh , r o p a x , J le to M , b, OTflbixan.
3 . FI musy b ropowe. 5. xoflH T, b , Ho, óaccePiH, cpeflaM, ohm.
w h b S m b ropofle. 6. aenaeT, oh, Kamfloe, 3apnaKy, yTpo.

si en Hei

www.wsip.com.pl 151
 I, , <• , V
Liczba pojedyncza Liczba mnoga '
t ." ¿1 ..
i M H Tbi Mbl Bbl .
1 - ‘ j D .C 1 R/ieHŚ reóń nac eac

s i t i # MHe Teóe HaM BaM

! ■" b. : M 0H R Teóń H ac B ac
i ' Nr ' MHOpi TOÓÓM H3MM BŚMM

t » Ms (o ó o ) MHe (o ) t e ó e (o ) H ac (o ) B ac

■
■ - ...

T m roBopmiib BbrróBpp M fe BbfroąopMTe Bbi roBopMTe

no-pyccKM? rio-pyccKH?. no-pyccKM? no-pyccKM?

W®
B To warto wiedzieć
ffl W odm ianie wszystkich zaim ków osobowych biernik jest równy dopełniaczowi.
M W języku rosyjskim w oficjalnych, grzecznościowych zwrotach skierowanych do osoby dorosłej lob
mało znanej używa się zaimka BM, np. Bbl.roBopMTe no-pyccKM? (Czy Pan/Pani mówi po rosyjsku?). ■
' ■■■■

OH, OHÓ, OHŚ, OHI1

[ -
Liczba pojedyncza Liczba mnoga

: m . , ■ OH ( o h ó ) ohś OHp!
| 0 k*t ..... . eró ee .... HX
r • > ,C ’ 1 eM ^ . e fi MM
eró ee MX
! , B- W '
HM e fi, e to ■ ' . iI m m

1 Ms. , (o) hPm (o) Hefi (0 ) HMX

o h , o h o , o n a , oH ń z

Liczba pojedyncza Liczba mnoga

(3 :M-; oh (ohó ) OHa OHM ■.■

:■
■
iip s il y nero y Hee y HMX
k HeM^ kHetł K HMM
‘1/' §•' , i 3a Hero 3a Hee 3a HMX
' 1 ą: , c hmm ; c Hen/c hśkd c HtłMM
Ms. o hS m o Hen. 0 HMX .

152 D ział 5. Zaimek'

 Uzupełnij zdania. Podane zaimki zastosuj w odpowiedniej formie.

________ (C.) HpaBMTCfl 3T0T

381
MHe (C.) HpaBMTCfl ąiOT <ł>M/lbM; .

:i s H i
1. B fle p a _ __ _(D.) He óbino b LUKOTie. 1. Bbi n o P ia e T e c (N.)Ha KO H pepT?

2. ' (C.) HpaBM Tca 3T 0 n n a T b e, 2. y . (D.) HeT Ó M neTO B H a K o n u e p T ?

3. HMHa n o 3 H a K O M M fla _____(B .) ę KaTePi. • 3( Kona n o 3f l p a B M f l (B.) c n p a 3 flH M K O M .

4. Tbi flOflwęH noroBÓpMTb co • (N.).. 4. M a T b Bcerfla 3 a Ó 0 T M T c a o ___________ (Ms.).

5. Mto CBeT/iafla roBopMJia o ó o _________ (Ms.)? 5. 3aBtpa k (C.) n p M e 3 > KaeT ó a ó y i i m a .

1. _______ \_(C) noHpaBMflcn 3tot paccKa3? 1. 3 to nncbMO

2. OTeu yme roBopMfl c _ _ _ _ _ _ (N.)? ’ ■ 2. POflMTeTIM ropflflTCfl______ -(N.)-
3. B aep a a BMfleaa_________ (B.) b nnyóe. 3. PoflMTeriM 3aÓ0TaTca o ____ .(Ms,).

4. TaMapa.MacTO ayMaeT o ' (Ms.). 4. Mto y (D.) óojimt?

5. y _ (D.) ectb HOBbiM wypHan? 5. fl X0Hy no3£ipaBMTb_______ (B.) c icÓMJieeM.

1. Oieu ropflMTCB____ -(N.)- 1. Mbi a a B H O _ (D.) He BMflenH.

2. B e p a y/ibióaeTca ^ - (C ). 2. TaHH no3BOHMaa :_____ (c).

3. flana B C T p e T M fl_____ „(B.) Ha B0K3aae.
4. PoflM TeriM rop flflT C H (N-).
5. Kocth npMmacMJi _ (B.) k ceóe.
1. 3 t o _________ (B.) 30ByT TaHH?
2. M a T b B ep H T _ (C.).

L Przeczytaj. Podkreśl właściwy zaimek. 113- W y bierz właściwą formę zaimka.

1. y<HMTejib cnpocM/i yneHHKa: 3 to (ero, ł-teee) yneÓHMK.

Mbi óbiflM y (eee, Hero).
- Mero (Tbi, Bbi) He noHMMaeujb?
1. Mto y (ero, Hero) óotimt?

2. yMMTenb cnpocHn yMeHMKOB: 2. Kan xopomo, mto bh (ero, Hero) npnmacnjiM.

- Mero (ra, Bbi) He noHMMaeTe? 3. flocTie LUKoabi a 3aPiqy k (eMy, HeMy).
4. Mto Tbi cKa3aa (eMy, HeMy)?
3. MaTb cnpocMJia fleTePi: 5. n aBen BCTpeTMJića c (mm, hmm) BMepa
- PeÓ H Ta, (T e ó e , B aM ) He x o a o flH O ? BenepoM.
6. Mbi oneHb tiioómm (ee, Hee).

4 . Tloapyra cnpocMaa TaMapy: • 7. y (ee, Hee), eiue p,sa ópaTa.

- y (Teófl, B a c ) ó o tim t r o a o B a ? 8. 3 tm UBeTbi flaa (ee, Hee).

9. B e p a noxo>Ka Na (ee, Hee).

5. HMHa cnpocMJia TeTho noflpyrn: 10. MaTb pa3roBapMBaeT c (mmm, hmmm).

- fan m a IlaB rioB H a, (T e ó e , B a M ) noHpaBMJicH 11. Mbi Mfl6M k (mm ,-hmm).
3TOT (JlM/lbM? 12. Tbi cKa3an (mm, hmm) sto ?

www.wsip.com.pl 1
I To warto wiedzieć
Jeżeli przed zaimkami osobowymi oh, ohó, owa, q.H.ri w przypadkach zależnych znajduje się'przyimek,
w ó w c z a s d o z a im k a d o ł ą c z a s ię H-.

Porównaj: . , 3 to e r ó khm r a . . y H e r ó kh ii'ra.

^ *
3 ’< 1 ' '

ZAPAMIĘTAJ.! \r 1 (Ja) m am k s ią ż k ę . |

'■ • 1 y IVieHH ecTb K H iira . Ji

łr - Ć łlA ■

f L. J i Tu r i

> |p | — dopełniacz - f — eCTb. —f - mianownik i

„ ... , C...1 , ... _ 1

.........................

0 a) n ie m a m k s ią ż k i. j|

IWeHH HeT KH lirH . |

y

y —j— dopełniacz HeT dopełniacz

U w aga!
C z a s o w n ik a e c T b - u ż y w a m y - ty lk o - W t y e h - w y p a d k a c h , g d y - w y ja ś n ia m y J u b u s t a ia m y Js t n :ie n ie _czeg Ó ś. ■
W p o z o s t a ły c h s y t u a c ja c h f o r m a t a j e s t o p u s z c z a n a , n p .:

•y T e ó ń eCTb yM ŚÓ HHK? - y.Teófl ópaT naw c e cip a ?

fla, ectb. - y MeHń cecip a.

la iiM
13'
B o li. . mnie gardło. 'i , '

y MÓHH óon HT ropno.

i 1

y —j— dopełniacz —j— ó o n ń T —f— mianownik

CKÓ nbKO Teóe neT? Kan Te6ń 30ByT? J 1

C KÓ JibKO —f— celownik—f— ner? Kan biernik 30ByT? &<&$!'.

J 4
■iii

Mne 15 /neT. MeHń 30BYT AHHa. V:

\ "l
celownik —j— ... —j — J10T. ■ »Y ! biernik 30ByT f <
■ ItM
/ > ■

154. Dział 5. Zaimek

17.4. Uzupełnij zdania. W ybierz właściwy 9. y AHfipeH MHoro HOBBIX KHwr..
fragment. V : MHOTO HOBblX KHMr.

Teófl 30ByT HaTaiua. 10. Konn B ceraa noMoraeT TOBapMUiaM.

. (yMeó.HHK, 30Byf Harauja) Kona Bcerfla noMoraeT .

■ 1. y.jeÓH . .
' , (cT ap u sa H c e c T p a , a.OByT H p u H a )
57.6. U z u p e łn ij d ialo g i. Z a im k i p o d a n e
2. Emv ■
w n a w ia s ie za sto su j w o d p o w ie d n ie j
. (3 0 B y T A h t o h , 17 neT)
fo rm ie .
3. y H ero_____________ .
(HOBbIH MOÓHJIbHMK, 3 0 B y T H B a H ) 1. •- Ka« (Tbi) ^_______ 30ByT?
5. y M6HR : - (FO 3QBVT...
• (1 2 JieT, X O pO UJH e OTM eTKH) ■- CnonbKo (Tbi) neT?
6. MHe '■________. - (A) _ _ _ _ _ - neT.
■ (H O B an T e ip a flb , .15 n e T ) - Mto y (Tbi)________ óonnT?
T. MeHfl ~ ■' . " ’ - y ( a ) _______ ÓonHT ropno. '
(ó o n H T ro p n o , 3 0 B y i k lp H H a)

8. E h . 2. - Kan (Bbi) 30ByT?

(3 0 B y T K n a B a , 2 3 r o f la ) - ( f l ) _______ 30ByT A htoh rieTpoBHM.
9 .' y H ee _ _ _________. - CnonbKo (Bbi)________ neT?
(T e w in e p a iy p a , 3 0 B yT Jle H a )-
- (FI) - 40 neT.
10. y HHX
- Mto y (Bbi) óonHT?
(21 r o f l, r p n n n )
- y (h ) _______ óonHT ronoBa.

3. - Ka« (oH a)_______ 30ByT?

- (OHa) ' . 30ByT TaMapa.
57.5. Wyróżnione rzeczowniki zastąp
zaimkami w odpowiedniej formie. - CKonbKO (oHa)________ neT?
-'(OHa) _ _ _ _ _ 14 neT.
S b HHHa noxo>Ka Hą cecTpy.
- Mto y (oHa) _______ óonHT?
HHHa noxo>«a Ha Hee.
- y (oHa) óonHT Hora.
1, fleTF) noxo>K Ha ópaTa.'
rieTfl noxo>K H a . 4. - Kan ( oh ) 30bvt ?
2. TaMape HpaBHTca koctiom noapyra. - (O h ) 3qbvt flaBen.
TaMape HpaBHTcn kocthom . CKonbKO (oh ) _____neT?
3; HBaH riHiueT nncbMo flpyry. - ( O h ) . _ ______17 neT.
PlBaH (IHLLieT __nMCbMO. - Mto y (oh ) óonHT?
4. Bnepa TaMapa 3aiuna k nojipyre. - y (o h ) _ _ _ _ _ óonHT pyKa.
Bnepa TaMapa 3aujna k .
5. MpHHe HcnonHMnocb 18 neT.
ea®; ca
_McnonHHnocb 18 neT.
51.1. P rz e tłu m a c z n a ję z y k ro s y js k i.
6. y B o b u óonHT Hora.
1. Ile o n a ma lat?
y óonHT Hora.
2. Boli m nie gardło.
7. O TeLl rOpflHTCH CblHOBbHMM.
3. Boli go noga.
O ie ii ropowica i . 4. T a n ia napisała do nich list.
8. TaHH MacTO coBeTyeTce c poflHTenHMH. 5. Ja k on m a na imię?
TaHH Hacto coBeTyeTcn c 6. Nauczyciel jest z was dumny.

www.wsip.com.pl 1
 / : ~ : ~
M a M a , H a u ie M y c o c e a y H p a B M T c a M o n n r p a H a ó a p a ó a H e .
Eiviy HpaBMTca tbo h Hrpa?! O m yfla Tbi 3Haeiiib?
Oh f la a M H e cbo h H o w H M U b i u nocoB eT O B an nocM O TpeTb, mo H a x o f lM T c a . B wioeiw óapaóaH e.

llOM ópaT H3 LU ópai

H MOR cecT p a M b! —> naw a cecrp a
M oe nnaTbe HćlUJ'1 nnaHńHO
MOM poflńTenn HBUJM poflńTeriM •

''i-3¿''ir1//;fi;>
,
TBOM ópaT B3LU flOM
Tb! TBOH cecrp a Bbl — B a u is MaujńHa
TBOÓ nanbTÓ B a iu e nnaHilHO
TBOM 1 poflńieriM BBLUM KHńrn

/ópaT / ópaT
cecTpa, cecT p a
OH eró ! OHA ' ee /
\ . na/ibTÓ nnaTbe
-
\ p o f lM T e n H
' ' \\\ p o f lń T e n M

ópaT
cecrrpa
OHM • MX
naaibe
pofl^Ten u

SI
¡To warto wiedzieć
i l Zaimki dzierżawcze ihforrriują, do'której osoby należy dany przedmiot. Odpowiadają o n e n a pytania
M6H? MbB? Mb§? MbM? 29)
■ Zaimki dżierżawczefMoń, tbom, Haili, Baui, wskazujące na przynależność do pierwszej i drugiej osoby,. ,
' odmieniają się. prźez rodzaje, liczby oraz przypadki. ■ 'V " 1''
¡8 W liczbie pojedynczej zaimki dzierżawcze m o m , tbóPi, Halli, sa u i występują w :rodzaju: męskim,r ćv: Y
żeńskim i .nijakim. Natomiast liczba mnoga jest wspólna dla wszystkich trzech, rodzajów.. :•

MO$ TBO M HALU BA LU

MOŚ TBO H H A LU A BA LU A
MOE T B O .E H A LU E BALUE

r rodzaj męski
. liczba m n o g a ■ MOM TBO M HALUM BALLIM
rodzaj nijaki

;■ W.języku rosyjskim nie ma specjalnych zaimków dzierżawczych, wskazującychmajprzyriależność do

osoby,trzeciej. W takich wypadkach używa się form dopełniacza zaimków osobowych e ro , e e , h x .
Zaimki te nie odmieniają się, ale mogą określać rzeczownik rodzaju męskiego^ żeńskiego,: nijakiego
:yliczbypojędynczej i mnogieji-np.: ero: ÓpaT, ero cecipa, ero nanbto, ero poflHtenn.

29) Na temat odmiany zaimków dzierżawczych zob. rozdz. 59:

156 Dział 5. Zaimek

 1.1 Uzupełnij zdania, dobierając odpowied­ Uzupełnij w edługw zoru.
nie; wyrazy. Uzupełnij okienka.
W * Mba s t o KH M ra? (a)
3 to m o h KHMra.
1. 3 t o mom

2. T,qe jie>KHT moh

1. . sto KOMHata? (a)
3. Tbi saHan M oe _
• 4. 3aecb iiewaT mom
2. . 3T0 TOBapHlK? (Mbl)
A. pyMKa
B. TeTpaan 3. . 3 to pyMKa? (Tb!)

C. HowinbHJTep
D. MecTO •' 4. . 3T0 naarbe? (oHa)

1. C 2. 3.. ' 4. 5. , 3 t o KacceTbi? (o h )

6. . 3T0 yHeÓHMKM? (OHM)

Uzupełnij zdania, dobierając odpowied­

nie wyrazy. Uzupełnij okienka. 7. . s t o wypHan? (o h )

1. S to tb o h . ?
. 3T0 K0CTK3M? (a)
2. Kym MflyT t b o m _____________ 7
3. Mawie He HpaBMTca T B o e _____
9. . 3T0 KOMOblOTep? (Mbl)
4. B KaKOM Knacce yaMTca tb o h .

A. naaTbe 10 . . 3To Ó Jiy3 K a? (OHa)

B. nopT(f)enb
C. cecTpa 11. . 3 t o n a n b t o ? (a)
D . TOBapMLUM

12 .
■ . s t o w y p H a a ? (o h )

1. B 2. 3.
13. . sto ra3eibi? (ohh )

14. , 3TO M O Ó M nbH M K ? (OHa)

§*@»5» Zaimki liczby pojedynczej zastąp
odpowiednimi zaimkami liczby
mnogiej.

38* 3 t o mom KapaHflam. 3 t o mom KapaHaaniM.

§8» §» Przetłumacz na język rosyjski.
1. 3 t o m o h n o a p y r a . 3 t o _ n o ap yrM .
1. To jest moja książka.
2. 3 t o tbom ópaT? 3 t o _____ . ópaTba?
•2. Czyj to jest komputer?
3. 3 t o t b o h cecTpa? 3 t o _ cecTpbi?
3. Czyja to jest siostra?
4. 3TOHaui.yMMTenb.3TO_ yMMTena.
4. To są ich zeszyty.
5. 3 t o H a iu a KapTMHa. 3 t o KapTMHbl. 5. To jest jego brat.
6. 3 t o sam cn o Bap b . 3 t o _ cnoBapM. 6. To są nasi koledzy.

111
I LB4 M .u a Hauua. - ir o m a H a n s a .

www.wsip.com,pl 157
 Odmiana zaimków dzierżawczyc

Liaba pojedyncza Liabą mnoga ’

í i ¡ ■
r.m. r.n, r.ż,
' M,- MOÑ Moe MOŚ MOIÍ - ' 1}
D. Moeró ' Moeró MOéÑ MOÑX - J
1 c. . MoeMy Moeivi^ MOéÑ ' MOÑM- • /
> <Bi . moñ / Moeró Moe MOlb MOÑ / MOÑX j 1
\ r: : N, - ' MOÑM MOÑM MOÓÑ MOÑMM’ ' • - , "
i /vis., (o) MOeM (o) MOÓM (o) MOéÑ , (o) MOÑX .
(
! M./ Haiii Háiue Háiiia «ví'-,‘ V*H
3r?"áliÍM
í J -'i-ív‘•-r-t'-í'-í.i-1-’wM
•'t'«!•%
-'l"'*’;Y•’^"4?^’*•
Harnero Háuiero. . . HáoieÑ HálilMX ^( , %
r r ■
ilS fU i HáiueMy . Háiiieiviy HáuueÑ . HáLUMM r_\- ‘
í B. 1 HaLU / HáLuero Háme H.átiiy hániM / HáuuHx' ’ ’
1 , N. d HálilMM HáLUMM HáuueÑ ' HálilMMÑ,, ~
t < - (o) HÉLUeM (o) HámeM (o) HánieÑ 1 (o) ’HáLUMX , ’ 1

• To warto wiedzieć
^Zaimek dzierżawczy tbom odmienia się tak jak zaimek mom. Zaimek dzierżawczy Bauu odmienia się tak
jak zaimek Hani.
1Zaimki dzierżawcze mom,. tbom, natu, Baiu określają rzeczowniki. Dlatego występują w związku zgody
z rzeczownikami, które określają, tzn. występują w tym samym rodzaju, liczbie i przypadku, np.:

fl no3flpaBmi Moeró TOBŚpMina.

7 1 f\
D. Ip r.m. D. Ip r.m.

Zaimki dzierżawcze rodzaju męskiego i nijakiego oraz liczby mnogiej, odnoszące się do rzeczowników
nieżywotnych, mają biernik równy mianownikowi (B.=M.).
Zaimki dzierżawcze rodzaju męskiego j nijakiego .oraz. liczby mnogiej, odnoszące się do rzeczowników,
żywotnych, mają biernik równy dopełniaczowi (B.=D.). .

' Pytania rzeczowników

; , żywotnych nieżywotnych
i;
r ' MI t KTO? HTO?
j , D. , K o ró ? n e ro ?
B. 4 Koró? HTO?

-M.’ " KTO? . MOÑ TOBŚpMLLl . ' HTO? IWOM KOMnblÓTep

D. Koró? iwóeró TOBápMLua Heró? lyioéró KOMnbibTepa
B." L «o ró ? Moeró TOBapnma. . HTO? MOM' KOMnblbTep
B.=D. B.-M.

Zaimki dzierżawcze ero, ee,: m x są niebdmienne, np.:STÓ .ero ó p a b M b i.H e 3HaeM ero Ópaira.
.W zaimkach dzierżawczych ero; ee,.MX stojących po przyimkach (w?Qdrpzn:ieniu od zaimków
osobowych) nie pojawia się -H-.

Porównaj: y H e ró c e c T p a . y e r ó o e c T p ú flB ó e .qeTéÑ.

zaimek osobowy. zaimek dzierżawczy

158 Dział. S. Zaimek

 f p1'iL
f
Wybierz odpowiednią formę zaimka. 2. CecTpy H m h w śo byt TaM apa.
M©e, Mora, MoeMy, mohm, MoePi •, cecTpy 30ByT TaM apa.
3 : C e c T p e HMHbi 19 JieT.
W* yHMTeJIKD nÓHpaBMJiOCb MOe COHHHeHHe.
___________ c e c T p e 19 jie T .
1. . • ¿TapLueMy ó p a i y 2 0 neT. 4. R BaM paccKa3biBan o ópaTe A h to h 3 .
2. ’" y - noflpyry 30ByT KnaBa. FI BaM pacc«a3biBan o ópaTe.
; 3. B ■ KOiviHaTe B c e r a a hhcto myioTH o. ' 5. Mbi flpywMM c ópaTOM K o / im .
4. H xoMy n peflC TaBM Tb J l e H y ' Mbl flpy>KHM c ópaTOM.
poflmejiHM, 6. M He HpaBMTCFi KBapTMpa B e n o B b ix .
M He HpaBMTca ____ KBapTMpa.

I I '.1. Wybierz odpowiednią form ę zaimka.

i ia i ii y , Haiiikix, H a a ie r o , H am ePi, H a m e M ;
S P .f « W yró żn ion e zaimki o s o b o w e za stą p
m* Mbi JitoÓ H M Haujy uuKO/iy.,,
odpow iednim i zaim kam i dzierżawczym i.
1.. Mbl n03flpaBM^M _______
___ _yMHTe/iefi. ,
W r y H e e xopoiuaa noapyra.
■2. Mbl 3aÓOTHMCH O______ 3flOPOBbe...
O to e e no/ipyra.
3. Mbi yBawaeM . yMHTeJia.
1. y H e e coóana.
4. Jle T O M Mbi 0TflbixanM v óaóyniKH.
O to _______ coóaKa.
2. O t o u m r ą flna Hee.
O to _ _ _ _ _ KHHra.
3. y H e ro m h o to TOBapwmeki.
HeO. W pisz odpowiednie końcówki.
O t o _________ TOBapMLUH.
M o _____c e M b a H e o M e H b ó o j i b m a a , h o h r o p w y c b 4. y H e r o HO Bbifi KO M nbioTep.
m o _____ c e M b e i i . M o ; n a n y 3 0 B y T A H f lp e P i O to KOMnbioTep.
fle T p o B M H . Oh - f lH p e K T o p 3 a B O fla , Mo M aM y 5. y hhx xopoiune nacceTbi.
3 0 B y T A H H a C e p r e e B H a .-M o , M aM a - O to _______ KacceTbi.
j ia ó o p a H T K a . V M eH a ecTb c e c T p a . Mo cecTpy

30ByT T a M a p a . R M onowe mo cecTpbi Ha 6 JieT.

V mo cecTpbi yw e cB oa ceM ba. Myw mo

c e c T p b i - B p a a . O h p a ó o T ą e T b n o T iM K / iH H M K e . 19.6. Podane w nawiasie zaimki zastosu j’

w odpowiedniej formie.
Mo ce cT p a Tow e Bpaa. R oaeH b moóruo mo

cecTpy. Ha mo cecTpy a B cen aa Mory CKoabKO yaeHMKOB b (Baiu) Baujeiw m acce?

H a< qeaT bca (Uczyć).
1.. y BXO,qa b K/iyó Mbi BCTpeTMJiH (tboh) ' ■
ópaTa.
2. Mbi aacTO BcnoMMHaeM (Ham)___________
59.4« Wyróżnione rzeczowniki zastąp TOBapMLLiePi H3 KH6Ba.
zaimkami ero, e e lub nx.
3. B (Ham) aoMe 9 OTawefi.
^ M H e H paBM Tca n/iaTbe TaHM. 4. CKOTIbKO KOMH3T B (Balii)_________ KBapTHpe?
M H e H p aB H T ca ee n /iaT b e. 5. Kax 30ByT (tbom)_________ noapyry?
1. B p a ra riaB /ia 30ByT A H flpefi. 6. Cno/ibKO n e T ( tb o F i) _ _ n o ap yre ?

' Ó p aTa 3 0 B y T AH flpeiT 7. Mbi ro p ijM M c a (H a m ). pOflMTe/IHMH.

y Kamaoro cboh n oóejia Ha ym ę.

w\w.wsip.com.pl 159
 - Bani cbiH criMCfaiBaeT y c s o e r o coceiia.
- FIoMeMy Bbi Tan ayMaeTe?
- Bnepa Ha KOHTporibHOH paóote cocefl

O d m i a n a z a i m k a cbom

..... ..... :...... -... — Liczba-pojedyncza. .. Liczba mnoga

< *’ n
iliffii® r.m. . r.n. r.ż,
' M. " CBOM CBOë CBOR CBOM .
: d. CBoeró ■ CBoeró CBOSM CBOMX
c. : CBoewiy CBoewiÿ CBOSM CBOMM :
!- ‘ B. cbo m / ceo eró CBOë , CBOK) • CBOM./ CBOHX •
f - .CBOMM CBOMM CBOSM CBOMMM .
! Ms.' 1 (o) "cBOëM (o ) CBOëM , ■(o j CBOSM ' (O) CBOMX

EH ': ■
B To warto wiedzieć
Ü Zaimek dzierżawczy cbom ( C B o ë , cb o a, cbom ) wskazuje na przynależność przedmiotu 'do pierwszej
drugiej lub trzeciej osoby. Zaim ka cbom używa się tylko, wtedy,' gdy osoba ca wykonuje jakąś
. czynność.
Po ró w n aj:. B t o m o m yneÔ H M K. Fi B a n u c b o m yMeÓHMK. '

i! Zaimek cbóm odmienia się przez osoby, liczby ¡ .przypadki jak zaimek mom i t b o mI : \

H Zaimek cbom w mianowniku n ie w y s t ę p u j e . W yjątek stariowi. konstrukcja typu: .

Y Hac cbów ^óm: (Mamy'własny dom.) V .V
Y Hero CBoë MHeHHe no OTOMy Bonpocy. (On ma Masny pbgiqdMa
y MÇHFi CBO R KOMHata. (Mam własny pokój.)

160 Dział 5.
60 X Dokończ zdania, dobierając odpowied­ MMit W pisz zaimek cbom w odpowiedniej
nie wyrazy. Uzupełnij okienka. formie.

. 1. nera ryjinęT c o C B o e ft 1. TaHH J1IOÓMT. _ p o flH T e a e H .

2. B e p a Ham na cbo k3
2. klBaH nmeT_ . pynKy.
3. A htoh no3B0Hnh cBoeM y ..
3: MpaHOBbi OTpeMOHTMpoBariM RBaprapy.
4. Y M e H H K M 3 a H A JlM CBOM .
' 5. Kara noexana k cBoefi 4. AHHa B 3 flJ ia c o cTona _____ c^OBapb.
5. FlaB e / i no4o> Kna yaeÓHMKM b cyMKy.
A. pyMKy.
6. Kona MrpaeT b LuaLUKM co _________ópaTOM.
B. .óaóyLUKe.
7. Tana n o M o ra et _ _ _ _ _ cecTpe peuuMTb 3aaaay.
C. M e c r a .
£>. flpyry. ,
8. YHeHMKH O TKpblflM _____ .T e T p a flH .

E. COÓaKOM. 9. YneHHKM HcnpaBMJiM _ o lum ó km .

10. H e r a M rp ae T b mam co TOBapHLUaM M.

11. cpefla o Ó M fle jic a Ha _T O B a p H in a .
1. :b 3. 4.
12. H aiaiua noccopM/iacb c o . CeCTpOH.

13. Mara HHKoraa H HaKa3biBaeT

H e Han: a e ie fi.
14. <t>eflf! C K a 3 a n n p a B f ly _yMMTento.
(§QJL Odszukaj odpowiedzi na pytania.
Uzupełnij okienka.

1. K o r o M acTO H a s e m a e T H M H a ?
2. KoMy Ahtoh H a r iM c a n n n c b M o ? HCI.Sr Przepisz zdania. W miejsce kropek wpisz
3. C KeM pa3roBapnBaeT C ienaH ? zaimek Mofi iub cbom w odpowiedniej
4. Koro noóaaroflapnn <t>e,qH? formie.
5. H to y ó n p a e T H a T a t iia ?
6. MeM ropflHTcn fleTH? 1. 3 t o yneÓHHK.
2. F io T K p b u ia _ yneÓ H H K.
A. CBoeM y TOBapmny.
3. 3 t o ___________pyMKa.
B. C B oero yaMTe/ia.
C. CBOhO K0MH3Ty. 4. R B3H/ia . pyHKy.
D. C bomx no,npyr. 5. 3 to _TOBapMLLl.
E. CBOMMH.ycnexaMM. 6. R >Kfly____ TO Bapm na.
F. C o c b o h m flpyroM. 7. 3 t o nanbTO.

8. R n o B e c n a a _ naabro na BemaJiny.
9- B ot Ootmhkm.
1. D 2. 3. 5.
10. KawflbiFi Benep h HMiny ' óotmhkm.

W .* . Wybierz i wpisz w łaściw ą form ę zaimka.

6>0.6. W ybierz i wpisz właściwą form ę zaimka.
CBOMMH, CB 6H, CBOMX, CBOeM, CBOMM, CBOKD
g b o h , C B o e P i, m o h , C B o e r o , c bo m , m o m , cbo m x , mom
1. y K a > K f lo r o H a p o f l a cbom T p a ^ M U M M H .o ó b m a M .

2. MBaHOBbi npMraacMriM 3HanoMbix Ha Mnuja npocHyaca yTpoM u cTan mc Kara cbom BeuuM.
HOBOceribe. - l a e __________ p y - w a ? l a e __________yaeÓHMKM? Kto
3. A H f lp e f i n 0 3 B 0 H H T I 3 H a K O M b lM . B3H TI___________ KapaH /iaLU?

4. P o f lH T e / iH y x a w H B a H D T 3 a a e ra M M . M M Lua He Mor HadTM hm _ pyHKM, h m ________

5. T a M a p a H acT o B c n o M M H a e T : n e p B y to yH eÓ H M Ka, hm ■
’ K a p a H fla iu e M .

yMMTejibHMuy. MmeT M M Lu a ________ BemM Kaw aoe yTpo. HmeT

6. M a ra a o B e p a e T aoaepM . m o n a 3 flb iB a e T b LiiKoay.

C i Bceswsy csoe Bpesra m cbq>§ mscto .

wwv.wsip.com.pl 161
 - 3 t q t Banbc a Mory Tat-meBaTb c BaMM ,qo y ip a .
- Bbi flyMaeTe, hto k y ip y Bbi ero Bbiymme?

S i ; , ■; . • "A -/
B To warto wiedzieć
ffl Zaimki wskazujące wskazują na przed mi ot;-wyróżniają go spośród innych, takich samych przed-:
miotów, np. MHe HpaBHTca 3TOT ko c tio m .

H Zaimki s to t, 3Ta, s to , s th występują w takim samym rodzaju, liczbie i przypadku jak rzeczowniki, do
.. których się odnoszą, np. Mne HpaBMTCH s t o t koctiom h STa ó/iy3ka.
fi W liczbie pojedynczej zaimki wskazujące występują w rodzaju męskim, żeńskim i nijakim. Natomiast
liczba mnoga jest w spólna dla wszystkich trzech rodzajów:

3T0T Banbc / BaribCbi

3TA necHH 3TM ( necHM
3T0 CTHXOTBOpeHMe A CTMXOTBOpeHMn.

W W pytaniach i odpowiedziach na pytania kto s t o ? ( mto s t o ? ) stosuje się zaimek s t o . Zaimek s t o

w roli podmiotu wskazuje na dowolną osobę lub przedmiot, ale nie odm ienia się ani przez rodzaje,
ani przez liczby.

Porównaj: Kto 3 T 0 ? 3JOT .ManbMMK?

Kt o
3T0 Manb4Mk. 3T0T ManbMMK m-i,qeeL(.
(To jest chłopiec.) (Ten chłopiecjest Indianinem.)

i Zaimek st o może wskazywać na coś, o czym była m o w a w poprzednim zdaniu, np.

TaH H n p eK p a cH O n rp a e T na CKpMriKe. 3 t o p a f ly e i p o flM T e n e ii.

Ijeżeli zaimek st o występuje w roli dopełnienia, wówczas odmienia się przez przypadki,„np. !
: K h a M n p w e x a a a t § tfi. M b i p a flb i STbiwy. A A A . ./.■.■

¡Zaimki tot , Ta, to , Te stosuje się przy wskazywaniu ..przedmiotów bardziej odległych. Zaimki te
występują w takim samym rodzaju, liczbie i przypadku jak rzeczowniki, do których się odnoszą.

.ZAPAM IĘTAJ! 3T0T - TOT 3TA - TA 3T0 - TO 31 -TE

1 :6 2 Dział 5. Zaimek
 611 Dokończ zdania; dobierając odpowied­ Uzupełnij zdania według wzoru.
nie wyrazy. Uzupełnij okienka.
y KOJIM XOpOLUMe OTMeTKM.

1. Mbi yme CMOTpeJM stot 3 t o p a p y e T e r o p o p M T en eii.

2. TaMape łifleT sto ' rip M a e T e a M n e p B b ie rm ipbi.

3. H a M nóHpaBHiiMCb stm M b ! p a flb i a r o M y .
4. Fpe HaxopMTCfi stot
5. ĆKOJIbKO CTOHT 3ta . 1. f le T H o n f lT b o n o 3 f la a H a y p o K .
_ _ _ _ _ _ He n o H p a B M a o c b y n n ie a io .
A. KapTHHbl
2. C K O p O H aH H H atO TCH K a H H K y /lb l.
B. c|)HnbM
C. My3e(i? B c e p e ć m a p a p u __________ .

D. cyM K a? . 3. B n e p a y n a c óbi/iM rocT H . -• ’

E. rm a ib e 6 biJin 3 H a K 0 M b ie n a n b i.

4. B n n a c c B o p j/ ia M O Jio p a a w e H ip H H a .

;S : 2. 3. 5. ____________ óbi/ia H O Baa yHMTe/ibHMpa.

5. C e r o f lH f l n p e T c n e r. -

fle m p a p b i ___________ .

61JL Uzupełnij zdania, wpisując zaimki

3TO lub 3TOT, 3Ta, 3TH. Al I Zaimki podane w nawiasie przetłumacz
©1«S!.
na język rosyjski.
3 to M BaH rieip o BH H .
3 t o t H e n o B e « - Bpap. (Te) 3 t h petM MrpaKDT. (Tamte) T e petM cnm .

1- HOBbIH VMeHHK. 1 . (To) _ peByujKa yónpaeT KOMHaTy,

_________ M a n b H H K - H a a i H O B b IH T O B a p M U U . a (tamta) CMOTpMT TeaeBM30p.

2. ______ HOBaa yneHMua. 2 . (Ten) VMeHMK OTBenaeT y p o c k h ,

_________ a e B y i D K a - H a u i a H O B a n n o p p y r a .
a (tamten) nMPjeT Ha aocne.

3. Kona m nem. 3. ( d ) ...... yneHMKM ypaicn xopopjo,

a (tamci) VHaTCH n/ioxo.
_________ManbMMKH - ópaTbn.
4. T aiyiapa u J lH 3 a .
4.. (T o )... : . naaTbe TaMapbi,
a (tamto) ee cecipbi.
fleB y a iK H - c e c ip b i.
5. (Te) ... . PBeTbl OMeHb KpacMBbie,
HO (tamte) MHe HpaBHTCH óo/ibiue.
6 . (To) ..... hójioko - c/iapnoe.
(Tamto) HÓ/10K0 - KMCaOe.
Uzupełnij zdania, tłumacząc na język
7. (To) YJiMpa - ujMpoKaa. a (tamta)
rosyjski.
yaMpa y3Kaa.
<Ss- (To) 3 t o m ofi M a M a . 8 . (Te) P0Ma - crapbie, a (tamte)
...
(Ta) 3 t a w e H in H H a - M a tb C B e T a a H b i.
flO M a- HOBbie..
1. (To jest) MOM OTep. 9. (Ten) ManbMMK - BblCOKMM. a (tamten)
(T e n ) __ _ w e rio B e n - O Tep M B a H a . - HM3KMM.
2. (To jest) _ ó p a T T a M a p b i. 10. 774). MapjMHa wioero n a n b i, a (tamta)
(Ten) _ _ MenoBeK - HHweHep. - Haiuero cocepa.
3. (To jest) . fleBO M Ka. 1 1 . ( T o ) ......... nanbTO HpMHbi, a (tamto)
_ peB O M K a - c e c T p a T a M a p b i. - Moe.
4. (To są) _ mom n o p p y m . 12. (Ten) cf)MPbM MHTepecHblM, a (tamten)

W — .iie B y u jk M - n o p p y r n HMHbi. - CKyHHblM.

Lh’ f K t o we Bper, to t c o o k o m m o .w m b § t .

www.wsip.com.pl 163
 fl xoM y KynMTb o flH o r o nonyran.-
O flH o ro ? Hei!
noM eiviy?
riOTOMy, MTO 3TOT TOBOpMT, a TOT
n e p e B O f lH T (tłumaczy).

x "i
.. ..... Liczba pojedyncza. ..... -... _V Liaba mnoga, „ ,
• it
r.m. r.n. r.ż.
| M. ŚTOT ŚTO . ŚTa ŚTM r ,
L , p. , 1 ÓToro . ŚTOrO: ŚTOM . ’ ŚTHX
iilt t iif . ŚTOMy ŚTOMy ŚTOM ŚTMM i
b. 1 ; ŚTOT / ÓToro ŚTO . ŚTy ŚTM / ŚTMX ,'
| ’ iN' "< . ŚTMM ŚTMM. ŚTOM ¡' ŚTMMM \ '
’ Ms. . (oó) ŚTOM (OÓ) ŚTOM . (oó) ŚTOM ' (OÓ) ŚTHX

i .
1V \-1
C --V.:M J TOT TO Ta IS iilM IliliS iii
I 0.‘ n Toró Toró ■ TOM
r Tex <
C TOM^ . TOMy . TOM TeM ,
>B . ' ( TOT / Toró TO , ' _ Te/,Tex. y
Ty
i N. >i TeM TeM TOM 1 TŚMM
; Ms. , (o) TOM (o) TOM - (O) TOM J (o) Tex ; > i

m m - ;• . ...

l l T o w a r t o w ie d zie ć ,'■■■

@ Zaimki wskazujące rodzaju męskiego oraz liczby mnogiej, odnoszące się do rzeczowników nieżywotnych,,
mają biernik równy mianownikowi (B.=M.). .

MZąimki wskazujące rodzaju męskiego oraz liczby mnogiej, odnoszące się do rzeczowników żywotnych,;
mają biernik równy dopełniaczowi (B.=D.). .

1 .6 4 ‘ . Dział 5. Zaimek
fli.L Uzupełnij zdania. Zaimek aror wpisz fl.S. Wybierz-odpowiedniąformę zaimka.
w odpowiednim przypadku.
O TO M , S T O M , S T O M y , 3 T H M H , 3 T 0 M , 3 T O r O , 3 T H X
. 1. F) H e 3 H a to ; Ma/ibMMKa. (D. Ip)
W ? Ć K O / ib K O n e T 3tom f l e B y a i K e ?
2. M bi ywe CMOTpe^H'___ :____ c])HJibM. (B. !p)
3. '■ cbHnbM OMeHb n o H p a B H n c a B e p e . (M. Ip) 1. CKO/lbKO J ie T _______ ManbMHKy?
4. M t o t u c K a 3a n _________ M an b M H K y? (C. Ip)' 2. Kan 30ByT M a /ib M M K a ?

5. A h toh no3HaKOMnn'ca c _ _ _ ryianbMHKOM. (N. Ip) 3. B _ f l O M e >kmji h p a ó o T a n A.C. f ly u iK H H ?

■6 . P e Ó H T a ro B o p m iH 0 6 __________ cfiHnbMe. (Ms. Ip) 4. Mbi e u je He C M O T pen n _____ 4 )H n b M O B .

5. A h t o h n o 3H a K O M H n c R c _________ M a n b M M K a M H

b K / iy ó e . ,

6. B 3 z ia H H H H a x o j H T C R T e a tp .
62JL Uzupełnij zdania. Zaimek ara wpisz
w odpowiednim przypadku.

1. T aH R 3 a ó b m a cnoBa _ _ _ _ _ n e c e H K H . (D. Ip)

( K L 6 . U z u p e ł n i j k o ń c ó w k i. -
2. M bi HMMero He 3HaeM 06 _ _ _ _ _ ,q eByu JK e. (Ms. Ip)

3. K aT H KyriM/ia _____ KHMry. (B. Ip) ^ M to Tbi CKa3an s t ManbMHKy?

4. ____ _ f le B y w K ę H c n o jiH M jio c b 17 neT. (C. Ip) M to Tbi CKa3an STon/iy ManbMHKy?
5. A H H a peiuM /ia n o r o B o p M T b .c .aeByiiiKO H .

(N .lp )
1. B 3T_ 3flaHHH HaxoflHTCH TeaTp.
2. Mbi He noHHMaeM 3T cnoB.
6. _ _ _ _ n e c e H K a H paBH TCR T a H e . (M. Ip)
3. Ham flOM HaxoflHTCR Ha st ynnue.
4. B 3T roay HaTaine HcnonHHTCR 15 neT.
5. y 3T ManbMHKa B b ic o n a R TeMnepaTypa.

f l 3 » Uzupełnij zdania. Zaim ek aro wpisz 6. Tbi flOTDKeH npOMHTaTb 3T KHHry.

w odpowiednim przypadku. 7. Mbi B03bMeM KHnorpaMM 3T RÓTIOK.
8. noroBopHTe c st ManbMHKaMH.
1. K n/iaTbto Ha,qo n p m u H T b p y n a B a .

(C. Ip)
2. M p H H e cm eHb H p a B H T G f! n n a tb e . (M, Ip)
P o d k r e ś l o n e z a im k i z a s t ą p z a i m k i e m to t
3. M b i H e n o H H R M __________ c n o B a . (D. Ip)
( ra , to , r e ) w o d p o w ie d n ie j f o r m ie .
4. T e ó e H e x o n o flH O b _ _ _ _ _ rin a T b e ? (Ms. Ip)

5. M a T b p e iiiH Jia KyriHTb _ n/iaTbe. (B. Ip) C 3TMM MenoBeKOM Bceraa MHTepecHO
6. C o c T a B b T e n p ea/ icw eH M e c ________ cn o BO M . (N. Ip) noroBopHTb. C TeM Towe.

1. Bbi y w e no3HaKOMHnHCb c s th m m ManbMHKaMH?

Uzupełnij zdania. Zaim ek btm wpisz A c ___ _ ?

w odpowiednim przypadku. 2. Tbi y w e npoHMTan 3 T y C TaTbio?
A _________KHHry ?
1. M bt XOTHM n03HaKOM HTbCR C _ _________
3. M t o HaxoflHTCR b s t o m 3flaHHH?
f le B y iiiK a M H . (N. Im)
A MTO HaXOflHTCR B _______ ?
2. B ' >xypHajiax m hoto H H T e p e c H b ix .
4. H a M noHpaBHnncb s tm KapTHHbi.
GTaTePi. (Ms, Im)
Towe xopoLyHe.
3. M b i H e 3 H aeM _ _ _ ManbMMKOB. (D. Im) 5. fl eine He M H T an 3 t m x k h h t .
4. K K O M y n p m u jiH _________M anbM H K H ? (M. Im)
r 'Towe He MHTan.
5. C K O Jib K O n e T fle B y n iK a M ? (C. Im) 6. Mbi ónaroflapHbi 3Towy MenoBeny.
6. K a m y w e n p o m lT a Jia _________ khhtm. (B. Im)
_ _ _ _ _ MenoBeny Towe.

P
ijA ■• ,

! i I X o p o iu o TO M y-Aoppo s e fia T b , K t o nowiHMT.

 i Zaimek caM (cawia, caMÓ, cśm m ) może występować: ■ ■
□ po rzeczowniku lub zaimku osobowym, wówczas oznacza: sam (sama), samodzielnie, np. 7
fleTH caM s to HanH.can. H ca'M He peaiy stom zamm.
□ przed rzeczownikiem (i po zaimku osobowym ), wówczas w yodrębnia daną osobę, podkreśla jej
znaczenie, np. CaM flMpeKTop oueHHBan ero.

O d m ia n a .z a im k a '« ą M / ęaniś, caMÓ, cśm h)

i ' Liczba pojedyncza -\v Liczba>mnogay i

r.m. r.n. r.z.

caM - - caMÓ- caM a caMM
0. caMoró caMoró ‘ CaMÓM CaMMX
, c. caMOMy caMOMy caMÓPi 1 Ł CaMŃM ' < 1 ei*
B. " j caM /caM oró caMÓ caMoe/caM^ j . caMM JcąMńx
' K caMi^M CaMŃM caMÓH . j ' 'caMńMM ,
Ms. (0) C3MÓM (0) C3MÓM (0) caMÓfi ~(o) caMiix ’ j "

Zaimek c a M zachowuje akcent na końcówce we wszystkich przypadkach z wyjątkiem mianownika licz­

by mnogiej.

W "-końcówkach -liczby mnogiej oraz narzędnika liczby pojedynczej rodzaju męskiego i nijakiego
występuje samogłoska M.— 7 - 7 --.... .. --

Zaimek cŚMbift ( c a w ia a , cŚMOe, cŚMbie) może występować: . •

□ przed przymiotnikiem, wówczas tworzy z nim najwyższy stopień przymiotnika; np.
3 to c ś M o e n n o x ó e coHHHŚHHe. '
□ przed rzeczownikiem, wówczas podkreśla ostateczną granicę w czasie i przestrzeni, rip.
9 to ¿ ¡ e p e B O pacTóT y c Ś M o r o ó e p e r a . ■

O d m ia n a z a im k a c śm bim (cŚM afl, cśn/ioe, cśM Bie)

Liczba pojedyncza - Liczba mnoga , 7

1 ,, - ’U '
pS *'t'.Ti-*:-.5i i f -* r.m. r.n. ■
■ r± - 1
; m. - CaMbiH caMoe - cśMaa || 1 caMbie > t '*
|' " B. caMoro caMoro caMoił p 1 caMfasx , . '
, C. ' CaMOMy caMOMy CaMOM CŚMblM
B. ' cśMbifi /caMoro caMoe caMyio || caMbie“/caMbix
i N, ,J CŚMblM CŚMblM cśmom . |i CŚMblMM
> Ms. * (0) CŚMOM (0) CŚMOM (0) cśmom |!, (0 ) CaMŁilX t 1 i1
. .... te

i ! Źaimek cŚMbiM zachowuje akcent na temacie we wszystkich przypadkach.

W końcówkach liczby mnogiej oraz narzędnika liczby pojedynczej rodzaju .ńięskiegO;.i nijakiego
występuję samogłoska bi. ■yite-tey. -

Dział 5. Zaimek'
S U o Uzupełnij zdania. W pisz zaimek caM, S sA ,, Uzupełnij zdania. W pisz zaimek cŚMbiu
caMŚ} caMÓ lub cś m h . w odpowiedniej formie. Oznacz akcent.

Wy TaHa caiwa cujnna ceó e naaTbe. 1. JlM3y CHHTaiOT _______ _ KpaCMBOpi fleByillKOH
b niKone. (N. Ip r.ż.)
1. 3 to n .a n b T O _ _ _ _ _ ynano. na non, a ero He
2. lleTa c h a h t 3a o a h o h napTon c _______ __
cópocnn.
■2. C eroflH a K a r a _________ npnroTOBHna oóefl. nymiiHM yaeHHKOM. (N. Ip r.m.)

3. ManbHHKH c n e n a n M MOflenb caM O /ieia. 3. Mbl nOflOLUJlM K BblCOKOMV 3flaHHhO.

' 4. ■ . aBTop paccKa3aa HaM o ‘ CBoePi KHMre. (C lp r.n .)

5. Kain _ _ _ _ _ yÓMpaeT c b o k ) KOMHaiy. 4. T a H a n o 3 f lp a B n n a cbo ko _ _ _ _ _ _ nymnyi-o

6. j flMpeKTdp LUKO/ibi npMLijea Ha coópaHHe.' n o flp y r y . (B. Ip r.ż.)

5. A a b n H H M C T b i n o f l H a n n c b H a BepixiHHV

r o p b i. (B. Ip r.ż.)
6. Mbi cenn y ___________ óepera. (D, Ipr.m.)
SS.2. Uzupełnij zdania. W pisz zaimek camufi,