CI>EgdZÓZh

7Vh^h`Zcc^h7dZ`]djYZc7@7

8b[dZ[ZB[Whd_d]
HJ88:HKDA
:[_Z[Wb[ijkZ_[c[j^eZ[ HIJ9:G:C

:G@:C9:
P[b\ijkZ_[
;#b[Whd_d] 9>EADB6ÉH

KDDG9:A><
 AbWii_aWWbedZ[hm_`i A:H<:A9

lll#ci^#ca
=ZiCI>]ZZijkVc]VgiZlZa`db

JWZciidZVVcZZcc^ZjlZj^iYV\^c\!bVVgjWZciZgcd\c^Zij^ilZa`ZCI>"deaZ^Y^c\]ZiWZhiZW^_jeVhi#9VVgcVVhi
l^aijlZiZckVclZa`ZkddgYZaZcjegdÒiZZgilVccZZgjhiVgibZiZZcCI>"deaZ^Y^c\#9Vc^h]Zi]ZZakZghiVcY^\
dbZZcegdZÓZhiZkda\Zc#DeYZoZbVc^Zg`g^_\ijZZc\dZYZ^cYgj`kVc]ZiCI>!YZdeaZ^Y^c\kVcjl`ZjoZZc]Zi
aZhbViZg^VVa#

EfXekmlWdZ[fhe[Ô[i
>ZYZgZegdZÓZhhiVgibZiZZc^caZ^Y^c\#>cYZ^caZ^Y^c\`jcijaZoZclViji^_YZch]Zi`dbZcYZ]dd[Yhij``jcikZg"
lVX]iZc#KZgkda\Zch`jcijo^X]kZgY^ZeZc^cYZhid[#6Vc]ZiZ^cYkVc^ZYZg]dd[Yhij`hiVVcZZcVVciVade\VkZc#
=^ZgbZZ`jcijiZhiZcd[jYZhid[kdaYdZcYZWZ]ZZghi#@jcijdeZZcWZeVVaYZde\VkZ\ZZcVcilddgY\ZkZc49Vc
`jcij\ZbV``Za^_`]ZidcYZglZgeYVijcd\c^ZikdaYdZcYZWZ]ZZghiiZgj\k^cYZcYddgYZigZ[lddgYZcY^Z^cYZ`Vci"
a^_ckVc]Zi]dd[Yhij`hiVVc#LVccZZgjVaaZde\VkZc`jciWZVcilddgYZc!WZ]ZZghij]Zi]dd[Yhij`#

IjkZ[h[defkm[_][dcWd_[h
?VVga^_`hkda\Zcgj^b+%#%%%bZchZc&d[bZZgkVcYZ(%%deaZ^Y^c\ZcY^Z]ZiCI>VVcW^ZYi#KVc`dgiZXjghjhidikda"
aZY^\ZJc^kZgh^in"deaZ^Y^c\#?VVga^_`hhiVgi]ZiCI>dc\ZkZZg&*c^ZjlZdeaZ^Y^c\Zc#

Kd_[ab[[hYedY[fj0Xb[dZ[Zb[Whd_d]
7^_]ZiCI>hijYZZgijdejlZ^\ZcbVc^Zg#J`jcide^ZYZg\ZlZchibdbZcibZiYZdeaZ^Y^c\kVcjl`ZjoZhiVgiZc#
9VVgcVVhiWZeVVaijoZa[lVVgZclVccZZgjhijYZZgi#9^i`VcYVc`o^_]Zijc^Z`ZaZZgXdcXZeikVc]ZiCI>/WaZcYZY
aZVgc^c\#KVcYVV\YZYV\ldgYiWaZcYZYaZVgc^c\hiZZYhbZZg\Zo^ZcVahY‚c^ZjlZdcYZgl^_hkdgb#7aZcYZYaZVg"
c^c\hiVVikddgYZXdbW^cVi^ZkVcV[hiVcYhdcYZgl^_h!`aVhh^`VVadcYZgl^_hZcZ"aZVgc^c\#Jkda\ii]j^hZZcdeaZ^Y^c\
ZcbZiWZ]jaekVcZZcY^\^iVaZaZZgdb\Zk^c\]djYijXdciVXibZiVcYZgZhijYZciZcZcYdXZciZc#=^ZgcVVhildgYZc
i^_YZchZZc\gddiYZZakVcYZdeaZ^Y^c\ZcZc`ZaZegV`i^_`YV\Zc`aVhh^`VVa\Zdg\Vc^hZZgY#

KijWWj[hd_[jWbb[[dleeh
=dZlZajc^Zi\ZgZ\ZaYcVVghX]dda\VVidbaZhiZ`g^_\Zc!hiVVijZgoZ`Zgc^ZiVaaZZckddg#9Zde\VkZcY^Zji^_YZch
]ZiYddgadeZckVcYZkZghX]^aaZcYZ]dd[Yhij``ZcbVV`i!`jcijaViZcXdgg^\ZgZcYddgjlZ^\ZcYdXZci#=^_$o^_^hZZc
`Z^ de o^_c$]VVg kV`\ZW^ZY! Zc WZhX]^`i dkZg gj^bZ dcYZgl^_hZgkVg^c\# >ZYZgZ B7D"! =7D"! Zc Jc^kZgh^in"hijYZci
`g^_\iW^_]ZiCI>iZkZchZZceZghddca^_`ZbZcidgidZ\ZlZoZc#KddgVajlc^Zi"^c]djYZa^_`ZkgV\ZcdkZgjldeaZ^Y^c\
`jcijVai^_YiZgZX]iW^_jleZghddca^_`ZbZcidg#

IjkZ[h[dZkkh5;Y^jd_[j
J`jcidekZghX]^aaZcYZbVc^ZgZc]‚‚a\dZY`ddehijYZgZc#Od`jcijjllZg`\ZkZgd[YZÒhXjhbZZaViZcWZiVaZc
VVcjldeaZ^Y^c\#JllZg`\ZkZgoVaoZaYZclZ^\ZgZcdbjldeaZ^Y^c\iZWZiVaZc!lVcihijY^Z`dhiZco^_c&%%V[igZ`"
WVVg#IZkZch\VVi]^_ZgVaaZZcbVVgdekddgj^i!lVcijWZhX]^`iW^ccZcZc`ZaZbVVcYZcdkZgiVakVcc^ZjlZ`Zcc^h
L^aijllZg`\ZkZgidX]\ZZcW^_YgV\ZaZkZgZcVVcjlhijY^Z`dhiZc49Vc`jcijVai^_Ycd\YZÒhXjhbZZaViZcWZiVaZc
VVcjlidZ`dbhi#HijY^Z`dhiZco^_ccVbZa^_`^ckZZa\ZkVaaZcV[igZ`WVVgkVcjl^c`dbhiZcWZaVhi^c\#9Vi`a^c`i\dZY
]ƒ4

L[[bikYY[i[dfb[p_[hc[jkm[[hij[b[i
-gZYZcZcdbW^_]ZiCI>iZhijYZgZc
;ha[dZ[efb[_Z_d][dZ_[][mWWhZ[[hZ
mehZ[dZeeh^[jX[Zh_`\ib[l[d
" LZiiZa^_`Zg`ZcYZWZgdZeh"!B7D"Zc=7D"Y^eadbVÉh#
" :g`ZcYYddgYZB^c^hiZgkVcDcYZgl^_h!8jaijjgZc
LZiZchX]VeeZc YVc lZa VVc\ZlZoZc de \gdcY kVc
YZL:DLZideYZ :g`ZcYZ DcYZgl^_h^chiZaa^c\Zc!
YZ L:7 LZi :YjXVi^Z Zc 7ZgdZehdcYZgl^_h Zc YZ
L=LLZide]Zi=d\ZgdcYZgl^_hZcLZiZchX]Ve"
eZa^_`dcYZgodZ`kddgodkZg]ZidcYZgl^_hW^ccZcYZ
gZ^`l^_YiZkVcYZoZlZiiZckVaaZc#
" H^cYh'%%+ CK6D\ZVXXgZY^iZZgY#
" 6ahZZghiZhX]g^[iZa^_`dcYZgl^_h^chiZaa^c\ >HD".%%&
\ZXZgi^ÒXZZgY#
" KZZaYddghigddbbd\Za^_`]ZYZc#
Fh[jj_][ [d Z[iakdZ_][ X[][b[_Z_d]
Zeeh[hlWh[dZeY[dj[d
"JlZ^\Zceg^k‚"YdXZciVai^_YWZgZ^`WVVg#
":gkVgZcYdXZciZcj^iYZWZgdZehegV`i^_`#
LeehZ[b_]b[i][bZ
" KZg\Za^_`dcoZaZh\ZaYZcbZiVcYZgZ\ZgZcdbbZZg"
YZdcYZgl^_h^chiZaa^c\Zc#
" <ZZcdckZglVX]iZW^_`dbZcYZ`dhiZc#
<b[n_X[bijkZ[h[d
"J`jciZa`bdbZcihiVgiZcbZijldeaZ^Y^c\#
"HeZX^VVakddgoZa[hijY^Zdcil^``ZaYaZhbViZg^VVa#
"JWZeVVailVVg!lVccZZgZc^clZa`iZbedjhijYZZgi#
IjkZ[h[dc[jl[[bf[hieedb_`a
YedjWYj
":^\Zceg^k‚"YdXZci#
"7^_kZZadeaZ^Y^c\ZcZZceZghddca^_`ZbZcidg#
"HiV\ZVYk^hZjghY^ZjWZodZ`Zci^_YZchjlhiV\Z#
"HiVgiYV\Zc!egV`i^_`YV\Zc!hiV\Z$hXg^ei^ZYV\ZcZc
 ZmVbZcigV^c^c\Zc#
"BZZgXdciVXibZibZYZhijYZciZck^V]Zi[dgjbZc
 YZegV`i^_`YV\Zc#
CeZ[hdijkZ[h[dl_Wedp[
Z_]_jWb[b[[hec][l_d]
" AZ\XdciVXibZibZYZhijYZciZck^V]Zi[dgjb#
" :mVbZc"Zc]j^hlZg`gZhjaiViZcVai^_YdekgVV\WVVg#
" :ZckdjY^\ VVcbZaYZc kddg egV`i^_`YV\Zc Zc ZmV"
bZch#
" 8dbeaZZiaZhbViZg^VVa^cXa#kZZaZmigVÉh#
Km f[hieedb_`a[ c[djeh leeh Wb km
ijkZ_[lhW][d
"& VVchegZZ`ejci kddg Va jl c^Zi"^c]djYZa^_`Z hijY^Z"
kgV\Zc#
"JlbZcidg]ZaeijbZijlhijY^ZeaVcc^c\#
"JlbZcidgbdi^kZZgijZc\ZZ[ijhijY^Zi^eh#
IjkZ[h[defaeij[dlWdZ[m[ha][l[h
[d%e\Z[ÓiYki
" KZZalZg`\ZkZgho^_cWZgZ^YYZhijY^Z`dhiZckddg]jc
gZ`Zc^c\iZcZbZc#
" HijY^Z`dhiZc Zc hX]da^c\hj^i\VkZc o^_c V[igZ`WVVg
kVcjl^c`dbhiZcWZaVhi^c\#
 Inventaris en balans 1
1.1 Inleiding
In dit hoofdstuk maken we een begin met de boekhouding van een eenvoudige
handelsonderneming. We bespreken eerst de inventaris. Een inventaris is een
overzicht van alle bezittingen en schulden onder elkaar. We lichten de diverse
posten die je kunt tegenkomen op een inventaris toe.
De stap van inventaris naar balans is klein. Een balans is een overzicht van de
bezittingen en het vermogen van een onderneming op een bepaald moment. Het
vermogen bestaat uit het eigen vermogen en het vreemd vermogen (= schulden
van een onderneming).
Door het vergelijken van balansen op verschillende momenten kun je zien wat
er veranderd is binnen die onderneming en of er bijvoorbeeld winst is gemaakt.

1.2 Inventaris
In dit boek staat de boekhouding van een eenmanszaak centraal. Bij een even-
tuele vervolgstudie wordt ook aandacht geschonken aan andere ondernemings-
vormen.

Als uitgangspunt nemen we de kruidenierszaak van Paul de Goede.

Natuurlijk wil hij van tijd tot tijd weten hoe de onderneming ervoor
staat. Dan maakt hij een staat op waarin alle bezittingen en schulden onder
Inventaris elkaar zijn opgenomen. Zo’n staat noemen we een inventaris. De inventaris
tellen we op.
De inventaris van Paul de Goede kan er als volgt uitzien.

Inventaris van Paul de Goede per 1 januari 2006

Bezittingen
Gebouwen € 140.000
Machines en bestelauto  30.000
Inventaris  15.000
Te vorderen van: Zonneberg € 600
Huismans  800
Hardeveld  300
enz.  ......
 12.000
Goederen: 600 flessen limonade à€ 1,50 € 900
400 pakken koffie à 2  800
40 kg wasmiddel à 3  120
40 kg bakmeel à 1,60  64
... enz.
 22.000
Kas  4.000
Totaal van de bezittingen € 223.000
 Inventaris van Paul de Goede per 1 januari 2006 (vervolg)
Schulden
Te betalen aan: Bouwheer € 1.200
Honing  700
enz.  ......
€ 6.000
Lening  5.000
Te betalen belastingen  1.000
Hypothecaire lening  80.000
Totaal van de schulden € 92.000

Je ziet dat op deze inventaris ook het woord inventaris voorkomt. Daarmee
wordt bedoeld: kassa’s, weegschalen, computers, stellages en dergelijke.
Het begrip inventaris komt dus in twee betekenissen voor.
a Als overzicht van de bezittingen en de schulden van een onderneming.
b Als verzamelnaam voor een aantal hulpmiddelen in de onderneming.

Een inventaris in de zin van betekenis a kan uitgebreid zijn en daardoor onover-
zichtelijk. Denk maar eens aan een onderneming die 1.000 verschillende artike-
len in voorraad heeft. Om alle goederen op de inventaris op te nemen, heb je al
veel bladzijden nodig. Vandaar dat er ook een andere opstelling mogelijk is. We
maken dan eerst verschillende bijlagen van posten die veel ruimte in beslag ne-
men.

Vrijwel elke onderneming heeft te maken met klanten die niet direct de gekoch-
te goederen betalen. In ons voorbeeld verleent Paul de Goede bijvoorbeeld
krediet aan koper (afnemer) Zonneberg voor € 600. Omdat in dit geval de leve-
Leveranciers- rancier krediet verleent aan de afnemer, wordt gesproken van leverancierskre-
krediet diet. Er wordt ook wel gezegd dat aan Zonneberg op rekening is verkocht.
Natuurlijk zullen er ook kopers zijn die wel direct betalen. Dat zijn dan ver-
à contant kopen à contant. De afnemers die de gekochte goederen niet direct betalen,
Debiteuren worden debiteuren genoemd.
De bijlage debiteuren ziet er als volgt uit.

Bijlage I: Debiteuren
Zonneberg € 600
Huismans  800
Hardeveld  300
................  ......
totaal € 12.000

Crediteuren Voor een bijlage komen ook in aanmerking de voorraad goederen en de credi-
teuren. Met de naam crediteuren worden de leveranciers aangegeven die nog
betaald moeten worden voor reeds geleverde goederen. In de inventaris van
Paul de Goede zijn dit de leveranciers Bouwheer, Honing, enzovoort.
Deze bijlagen zien er als volgt uit.
 Bijlage II: Voorraad goederen
600 flessen limonade à € 1,50 € 900
400 pakken koffie à 2  800
40 kg wasmiddel à 3  120
40 kg bakmeel à  1,60  64
... ............. ............  ......
€ 22.000

Bijlage III: Crediteuren

Bouwheer € 1.200
Honing  700
...........  ......
€ 6.000

Verkorte Met behulp van deze bijlagen kunnen we de verkorte inventaris opstellen.
inventaris
Inventaris van Paul de Goede per 1 januari 2006
Bezittingen
Gebouwen € 140.000
Machines en bestelauto  30.000
Inventaris  15.000
Debiteuren (zie bijlage I)  12.000
Voorraad goederen (zie bijlage II)  22.000
Kas  4.000
Totaal van de bezittingen € 223.000

Schulden
Crediteuren (zie bijlage III) € 6.000
Lening  5.000
Te betalen belastingen  1.000
Hypothecaire lening  80.000
Totaal van de schulden € 92.000

Deze verkorte inventaris is veel overzichtelijker dan de voorgaande.

Op de inventaris en straks ook op de balans  mag niet staan afnemers of leve-
ranciers. We noemen ze debiteuren en crediteuren en dus moet je die namen ook
gebruiken.

Oefenopgave 1-A
(Antwoorden staan achter in het boek)

Gegeven
Een eenmanszaak in groenten Warren de Vries beschikt op 1 juli 2006 over de
volgende bezittingen en schulden.
Een gebouw met een waarde van € 240.000 waarop een 5% hypothecaire lening
rust van € 195.000.
 Machines ter waarde van € 100.000. Er is hiervoor een 6% onderhandse lening
van € 90.000 gesloten.

Aan leveranciers is te betalen:

P. de Groot € 11.000
M. de Hooge  4.500
S. Wind  7.200
R. Franssen  3.000

Van afnemers is te vorderen:

P. Lisse € 1.300
W. de Rooi  14.600
H. Klaassen  700
H. Hendriksen  2.200
M. Kas  3.800

Een inventaris ter waarde van € 15.000.

Het saldo bij de Postbank bedraagt € 2.200.
De schuld aan de ABN-AMRO is groot € 13.600.
Aan belastingen is verschuldigd € 3.100.

De goederenvoorraad bestaat uit:

300 kg appels à € 1,75
1.000 kg groenten à  1,30 gemiddeld
120 blikken groenten à  0,70 gemiddeld
220 kg aardbeien à  3,05
100 kg asperges à  6,20

Het saldo kasgeld is € 400 groot.

Gevraagd
a Stel de bijlagen Debiteuren, Crediteuren en Voorraad goederen per 1 juli
2006 samen.
b Stel de verkorte inventaris per 1 juli 2006 samen.

1.3 Balans
Balans Nadat de inventaris is gemaakt, gaan we de balans opstellen. Een balans is
een overzicht van de bezittingen, de schulden en het eigen vermogen van een
onderneming.
De bezittingen van een onderneming en de vorderingen die zij op anderen
Kapitaal- heeft, worden kapitaalgoederen genoemd. Deze worden geplaatst aan de
goederen debetkant (linkerkant) van de balans. In plaats van kapitaalgoederen wordt
Activa ook gesproken van activa.
Vreemd Aan de creditkant (rechterkant) van de balans wordt het eigen vermogen
vermogen geplaatst én het vreemd vermogen (de schulden van de onderneming).
In plaats van eigen en vreemd vermogen wordt ook gezegd: aan de creditzij-
Passiva de van de balans staan de passiva.
De inrichting van de balans kun je je schematisch als volgt voorstellen.
Debet Balans Credit
Kapitaalgoederen (activa) Vermogen (passiva)

Investeren
Aan de creditkant staat dus vermeld hoe de onderneming het geld heeft verkre-
gen (eigen en vreemd vermogen). Aan de debetkant staat waarin dit geld is ge-
investeerd. Het eigen vermogen berekenen we als bezittingen  schulden.
Met eigen vermogen kan niet worden betaald. Betalen kun je alleen met beta-
lingsmiddelen: kas, bank of Postbank (liquide middelen).
De balans van Paul de Goede ziet er nu als volgt uit.

Debet Balans van Paul de Goede per 1 januari 2006 Credit

Gebouwen € 140.000 Eigen vermogen € 131.000
Machines en bestelauto  30.000 Lening  5.000
Inventaris  15.000 Hypothecaire lening  80.000
Debiteuren  12.000 Te betalen belastingen  1.000
Voorraad goederen  22.000 Crediteuren  6.000
Kas  4.000
€ 223.000 € 223.000

Als je de inventaris vergelijkt met de balans, merk je de volgende verschillen

op.
 Op de balans staan de bezittingen en de schulden naast elkaar, op de inven-
taris onder elkaar.
 Op de balans staat het Eigen vermogen wel vermeld, op de inventaris niet.

De volgorde op de balans is niet willekeurig. We zijn gewend de posten aan de

linkerkant (debetkant) en de rechterkant (creditkant) in drie groepen te splitsen.
We krijgen dan het volgende overzicht.

Balans
Vaste activa Eigen vermogen
Vlottende activa Schulden op lange termijn
Liquide middelen Schulden op korte termijn
 Wanneer je een balans moet opstellen, moet je dus ook deze volgorde toepas-
sen. Van elk actief en passief moet je bepalen tot welke groep het hoort en pas
daarna stel je de balans op.
Binnen zo’n groep wordt de volgorde bepaald door de tijdsduur dat het actief of
het passief in de onderneming is. Hoe langer het in de onderneming is, des te
hoger zet je het in een bepaalde groep. Zo komen de voorraden boven de debi-
teuren te staan omdat het meestal langer duurt voordat je de voorraad in geld
hebt omgezet.
Tot slot van dit hoofdstuk zullen we een aantal begrippen toelichten.

Eigen Een onderneming kan op allerlei manieren aan geld komen. Allereerst kan de
vermogen eigenaar natuurlijk geld van zichzelf in de onderneming steken (eigen vermo-
gen).

Verder kan hij geld lenen van bijvoorbeeld een familielid of een bank.
Vreemd Wanneer geld wordt geleend van een familielid, zal dit meestal voor een
vermogen periode langer dan één jaar zijn. Dit wordt dan vreemd vermogen op lange ter-
mijn genoemd.
Hypothecaire Een ander voorbeeld van vreemd vermogen op lange termijn is de hypothe-
lening caire geldlening. Meestal beschikt de eigenaar van een onderneming niet over
voldoende middelen om zelf een gebouw te betalen. Dat is niet erg, omdat de
bank vaak bereid is hem geld te lenen op onderpand van dat gebouw. Voldoet de
eigenaar niet aan zijn verplichtingen (aflossing en interest), dan kan de bank het
gebouw laten verkopen en zal meestal zijn geld terugontvangen.

Kort vreemd De schulden op korte termijn hebben een looptijd van maximaal één jaar.
vermogen Voorbeelden zijn het al genoemde leverancierskrediet (crediteuren), het bank-
krediet en de belastingschulden.
In het algemeen is een bank bereid aan een onderneming krediet te verschaf-
fen, ook zonder onderpand. Wel wordt afgesproken dat de onderneming niet
meer mag opnemen dan een bepaald bedrag. Zo kan het gebeuren dat een
Rekening- onderneming nu eens geld van de bank te vorderen heeft, dan weer geld aan
courant- de bank schuldig is. Dit wordt een rekening-courantkrediet genoemd.
krediet Belastingschulden kunnen van verschillende aard zijn, bijvoorbeeld de omzet-
belasting. Zolang deze belasting nog niet hoeft te worden betaald, kan dit geld
worden gebruikt om bepaalde activa te financieren, bijvoorbeeld door een extra
voorraad goederen in te slaan.

Vaste activa De vaste activa omvatten allerlei productiemiddelen die meer dan één produc-
tieproces of verkoopproces meegaan.
Met het productieproces wordt bedoeld al datgene wat nodig is en moet worden
gedaan om producten te maken. Met verkoopproces bedoelen we alles wat moet
worden gedaan om de producten te verkopen. Nu is het natuurlijk niet de bedoe-
ling dat een machine, als er één product is gemaakt, al versleten is of dat een
kassa na één keer aanslaan het niet meer doet. Een machine gaat veel productie-
processen mee en is daarom een vast activum. Andere voorbeelden zijn gebou-
wen, inventaris en transportmiddelen.
Vaste activa dalen in waarde. Als we deze waardevermindering in de boekhou-
ding verwerken, spreken we van afschrijving.
Vlottende Vlottende activa gaan maar één productieproces mee of zijn snel in geld om
activa te zetten. Als voorbeelden noemen we: voorraad goederen, grondstoffen, debi-
teuren en effecten.
Wanneer een onderneming tijdelijk geld over heeft, worden daarvoor wel eens
Effecten waardepapieren (effecten) aangeschaft om toch dit geld goed aan te wenden.
Meestal zijn het aandelen of obligaties.
Liquide Liquide middelen zijn de middelen waarmee kan worden betaald: kas- en bank-
middelen saldo.
In een onderneming gebeurt dagelijks veel. Er worden goederen gekocht en ver-
kocht, rekeningen betaald, kosten gemaakt enz. Hoe dit in de boekhouding moet
worden verwerkt, wordt in de volgende hoofdstukken besproken.

Oefenopgave 1-B
Gegeven
Zie oefenopgave 1-A.
Gevraagd
Stel uit de gegevens van deze oefenopgave de balans samen.
Denk hierbij aan de gebruikelijke volgorde van de bezittingen, de schulden en
het eigen vermogen.

Woordenlijst
Balans Overzicht van de bezittingen, de schulden en het eigen
vermogen van een onderneming.

Crediteuren Bedrijven of personen aan wie nog bedragen te betalen

zijn, omdat zij goederen hebben geleverd op rekening.

Debiteuren Bedrijven of personen van wie bedragen te vorderen zijn

voor aan hen geleverde maar nog niet betaalde goederen.

Effecten Waardepapieren (aandelen, obligaties).

Eigen vermogen De inbreng van de eigenaar in zijn onderneming.

Hypothecaire lening Geldlening met onroerende zaak als onderpand.

Inventaris a Voorraad hulpmiddelen in een bedrijf, zoals kassa’s,

weegschalen, computers, stellages e.d.
b Overzicht van de bezittingen en schulden van een on-
derneming.

Liquide middelen Geldmiddelen, bijvoorbeeld kas en bank.

Schulden op korte Schulden met een looptijd van maximaal één jaar.
termijn
 Schulden op lange Schulden met een looptijd van langer dan één jaar.
termijn

Vaste activa Productiemiddelen die meer dan één productieproces of

verkoopproces meegaan.

Vlottende activa Productiemiddelen die één productieproces of verkoop-

proces meegaan of snel in geld zijn om te zetten.

Opgaven
1-1 Gegeven
Arnold Hermans, eigenaar van een schoenenwinkel, beschikt per 1 januari 2006
over de volgende gegevens.
De waarde van de gebouwen bedraagt € 240.000. Op onderpand van de gebou-
wen is een hypothecaire lening gesloten van € 150.000. De waarde van de
machines bedraagt € 42.000 en die van de inventaris € 8.000.
Er moet nog een telefoonnota ad € 325 worden betaald.
De voorraad goederen bedraagt € 32.000.
Op de rekening bij de Postbank staat een bedrag van € 8.200 en in kas zit
€ 1.600.
Te vorderen is van W. de Vries € 1.200, G. Pietersen € 700, G. Haak € 1.000 en
W. Zonneberg € 6.000.
Aan de ABN-AMRO is hij € 22.000 verschuldigd.
Zijn overige schulden zijn: O. Zijlstra € 2.000, P. Bruyn € 700 en C. Beeftink
€ 600.

Gevraagd
a Stel de bijlagen Debiteuren en Crediteuren samen.
b Stel de verkorte inventaris samen.
c Stel de balans samen.

1-2 Gegeven
Anneke Mosterd is slager van beroep. Per 31 december 2005 zijn met betrek-
king tot haar zaak de volgende bezittingen en schulden bekend.

Kas € 4.000 Te betalen loonheffing* € 3.000

Gebouwen  240.000 Nog te betalen aan leveranciers  20.000
Inventaris  6.000 Nog te vorderen van afnemers  30.000
Postbank  2.000 Onderhandse lening  50.000
Voorraad goederen  50.000 Vooruitbetaalde verzekeringen  2.000
Hypothecaire lening  145.000 Te betalen onderhoudskosten  4.000

*Omdat Anneke personeel in dienst heeft, betaalt zij loon uit. Van dit loon moet
een gedeelte aan de belastingdienst worden afgedragen. De ondernemer moet
dit inhouden op het loon van de werknemer en vervolgens voor de afdracht
zorgdragen. Dit is de loonheffing.
Gevraagd
a Stel de inventaris samen.
b Stel de balans samen.
1-3 Gegeven
Pieter de Vries wil op 1 januari 2006 een bakkersbedrijf beginnen. Hij heeft
hiervoor het volgende begroot.
 De winkel kost € 250.000. Op onderpand hiervan wordt een hypothecaire
lening gesloten ter grootte van 80% van de aanschafprijs.
 De goederenvoorraad moet € 40.000 bedragen. De helft van deze voorraad
wordt door de leveranciers op krediet geleverd.
 In kas is nodig € 2.000.
 Voor de aanschaf van een oven is € 30.000 nodig.
 De benodigde inventaris kost € 15.000.
 De ABN-AMRO is bereid het ontbrekende vermogen te financieren.

Gevraagd
Stel de balans samen voor Pieter, wanneer hij als eigen vermogen € 100.000 in
het bedrijf inbrengt.

1-4 Gegeven
Van een onderneming die computers verhandelt, zijn de volgende balansen ge-
geven.
Balansen (u € 1.000)
1-1-06 31-12-06 1-1-06 31-12-06
Gebouw 140 130 Eigen vermogen 109 142
Inventaris 50 40 Hypothecaire lening 110 105
Auto’s 24 36 Crediteuren 25 30
Voorraad goederen 30 35 Bank 15 
Debiteuren 10 20
Bank  10
Kas 5 6
259 277 259 277

Gevraagd
a Waardoor kan de waarde van het gebouw en de inventaris zijn afgenomen?
b Welke term wordt gebruikt voor het tot uitdrukking brengen van de
waardevermindering van activa?
c Waardoor kan de waarde van de auto’s zijn toegenomen?
d Waarom zal een onderneming bereid zijn aan een klant leverancierskrediet
te verstrekken?
e Met welk bedrag is het banksaldo gewijzigd?
f Waardoor zal het Eigen vermogen zijn toegenomen?
g Het Eigen vermogen is permanent vermogen. Wat houdt dat in?
1-5 Gegeven
In onderneming Baltus is op 31 december 2005 het volgende overzicht met be-
trekking tot de bezittingen en de schulden samengesteld.

 Inventaris € 22.600.
 Te vorderen van: A. Groen € 3.206
P. Brandsma  1.483
R. Wijnants  205
T. Hovius  16.320
G. Rol  4.958
 Gebouw € 318.200.
 5% Hypothecaire lening € 204.000.
 Te betalen interest € 4.080.
 Lening ING Bank € 64.300.
 Voorraad goederen: categorie A € 13.720
categorie B  54.918
categorie C  7.215
categorie D  31.856
 Vooruitbetaalde verzekeringspremie € 1.400.
 Bedrijfsauto € 14.600.
 Te betalen aan: W. Peperkamp € 3.842
S. Simons  14.613
W. Brands  3.815
R. Postma  1.426
 Kasgeld € 3.114.
 Saldo bij de Postbank € 8.215.
 Te betalen loonheffing € 12.305.

Gevraagd
a Stel de bijlagen Debiteuren, Crediteuren en Voorraad goederen samen.
b Stel de balans samen per 31 december 2005.

1-6 Gegeven
Onderneming Grouwmans beschikt op 1 juli 2005 over de volgende bezittingen
en schulden.
 Een gebouw met een waarde van € 350.000, met een 5% hypothecaire
lening van 80% van de waarde van het gebouw.
 Machines ter waarde van € 82.000, waarvoor een onderhandse lening is ge-
sloten van € 82.000, waarop nog niet is afgelost.
 De inventaris heeft een waarde van € 13.200.
 Van debiteuren is € 57.400 te vorderen, terwijl aan de crediteuren nog
€ 36.100 te betalen is.
 De waarde van de voorraden bedraagt € 103.200.
 Van de Rabobank is € 60.200 geleend.
 Op de Postbankrekening staat € 7.400, terwijl er een bedrag van € 3.200 in
de kas aanwezig is.
 Er is voor een bedrag van € 3.700 vooruitbetaald.
 Aan de belastingdienst is nog een bedrag van € 11.200 verschuldigd.
 De overige nog te betalen bedragen zijn € 6.200 groot.
 Gevraagd
Stel de balans samen per 1 juli 2005.

1-7 Gegeven
Onderneming Halstra beschikt over de volgende balans per 1 januari 2005.

Balans
Gebouw € 460.000 Eigen vermogen € 291.620
Machines  118.000 5% Hypothecaire lening  296.000
Inventaris  22.300 4% Onderhandse lening  80.000
Voorraad goederen  134.600 Crediteuren  47.900
Debiteuren  33.900 VSB-bank  51.210
Postbank  4.120 Belastingen  8.100
Kas  1.910
€ 774.830 € 774.830

Per 1 januari 2006 is nog het volgende bekend.

 Het gebouw is met € 14.000 in waarde gedaald.
 Op de machines is € 28.000 afgeschreven.
 De waarde van de inventaris is € 26.100.
 Van debiteuren is € 4.100 meer te vorderen dan het jaar daarvoor.
 De voorraad goederen bedraagt € 140.100.
 Het saldo op de girorekening bedraagt € 5.420 en het kassaldo is € 3.150.
 Op de hypothecaire lening is in 2006 € 11.000 afgelost; op de onderhandse
lening werd € 4.000 afgelost.
 De schuld aan crediteuren bedraagt € 5.000 minder dan het jaar daarvoor.
 Aan de VSB-bank is € 58.360 verschuldigd.
 De schuld aan de belastingdienst is € 3.500.

Gevraagd
Stel de balans samen per 1 januari 2006.
Idihadi###

9ZZZghiZaZhkVcYZdeaZ^Y^c\kVcjl`ZjoZo^iZg
ValZZgde# >`WZcZgkVcdkZgij^\YYVijbZikZZa
eaZo^ZgjlegdZÓZh]ZWi\Zkda\Y# 6VgoZaYjhc^Zi 7Zl_[iefcWWj
aVc\ZgZchX]g^_[jkVcYVV\cd\^ckddgYZdeaZ^Y^c\
kVcjl`ZjoZ#?VVga^_`hhijYZgZci^ZcYj^oZcYZcbZchZc KddgeZghddca^_`hijY^ZVYk^Zh`jcijXdciVXidecZ"
W^_]Zi CI>!bZi\ZlZaY^\ZgZhjaiViZc#9^i`jcijdd` bZcbZiYZ CI>"hijY^ZVYk^hZjgh#Il^_[Zac^Zi!bVVg
WZa\Zgjhi
WZgZ^`Zc# Jojaio^ZcYVihijYZgZcW^_]Zi CI>Y^Z
j^iYV\^c\lVhlVVgcVjVai^_YZcdeodZ`WZci
IZaZ[ddc/&-'#+,'&&--

KddgZZceZghddca^_`hijY^ZVYk^ZhZcVaaZdkZg^\ZkgV\Zc
DeZc^c\hi^_YZc/
`jcijXdciVXidecZbZcbZidcoZhijY^ZVYk^hZjgh
BVVcYV\" Kg^_YV\/ %-#%%"'&#%%jjg
deiZaZ[ddccjbbZg%,&"*+&%%,,d[bV^aZccVVg OViZgYV\/ %.#(%"&*#%%jjg
^c[d5ci^#ca#
;Vm/&-'#+,'(++&
>`]ddejoZZgW^ccZc`dgiVahhijYZciiZbd\Zc
kZglZa`dbZcW^_]Zi CI># :"bV^a/
6ajlkgV\Zc`jcijZ"bV^aZccVVg
BZikg^ZcYZa^_`Z\gdZi! fhe[Ô[i@dj_$db#

EdhiVYgZh/ 7ZodZ`VYgZh/
FeijXki(((( IY^_f^ebm[]'&'
?#B#L^c`ZabVc ()&'9;B[_Z[d ()',N9B[_Z[d
6a\ZbZZc9^gZXiZjgCI>
>ciZgcZi/
CZZbZZchZZc`^_`_Zdemmm$dj_$db$

#IkYY[ilebijkZ[h[d

#;ha[dZ[Z_fbecWÊi

#LeehZ[b_]b[i][bZ

LhW][d58[b0&-'#+,'&&--e\a_`aefmmm$dj_$db