O pisaniu i czytaniu dat

Nie wyobrażamy sobie życia bez kalendarza, a więc i bez dat.

Kalendarz (z języka łacińskiego: calendarium) ma trzy znaczenia:

1. Spis dni w roku z podziałem na miesiące i tygodnie wraz z oznaczeniem

świąt.
2. Książka wydawana raz na rok, obejmująca wykaz dni, tygodni, miesięcy
oraz różne ogłoszenia, artykuły, informacje z różnych dziedzin, przepisy
itp.
3. Rachuba czasu oparta na okresowości zjawisk przyrody, obejmująca
podział roku na miesiące, tygodnie i dni*.

Nas interesuje przede wszystkim pierwsze i trzecie znaczenie. W ogromnej

większości krajów używany jest kalendarz gregoriański (nowego stylu) - nazwa
pochodzi od imienia papieża Grzegorza XIII (w odróżnieniu od kalendarza
juliańskiego - starego stylu, ustalonego przez Juliusza Cezara w 46 roku przed
naszą erą). Kalendarz gregoriański został wprowadzony najwcześniej (15 X
1582 r. - według nowego stylu) we Włoszech, w Hiszpanii, Portugalii i
Polsce**.
Od tego czasu nieustannie się nim posługujemy. Określamy kolejne dni,
miesiące, lata.

Porównaj przykłady:

Kalendarz gregoriański w Polsce został wprowadzony 15 X 1582 roku

(czytaj: piętnastego października tysiąc pięćset osiemdziesiątego drugiego
roku)
Kraków, dn. 8 marca 1997 roku
(czytaj: dnia ósmego marca tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątego siódmego
roku)

Aby poprawnie pisać i czytać daty, należy pamiętać o kilku zasadach***:

Nazwę dnia należy stosować w mianowniku, jeśli odpowiada na pytanie: jaki

jest dzień?, który jest dzień?, na przykład:

Dzisiaj jest 8. (czytaj: ósmy)

Wczoraj był 7. (czytaj: siódmy)

w dopełniaczu natomiast, gdy odpowiada na pytanie: kiedy? Na przykład:

To było 8. (czytaj: ósmego) Wróciliśmy 7. (czytaj: siódmego)

Uwaga!

Po przyimkach przed, po nazwę dnia stawiamy w narzędniku lub w

miejscowniku:

Przed 13 czerwca wybieram się w góry. (czytaj: przed trzynastym czerwca)

Egzamin odbędzie się po 20 maja. (czytaj: po dwudziestym maja)

Po przyimkach rządzących dopełniaczem, np. od, do nazwa dnia występuje w

tym samym przypadku, czyli również w dopełniaczu:

Od 20 marca mamy astronomiczną wiosnę! (czytaj: od dwudziestego marca)

Do 24 czerwca nie wyjeżdżam z miasta. (czytaj: do dwudziestego czerwca)

Nazwę miesiąca trzeba stosować zawsze w dopełniaczu.

Porównaj przykłady:

Dzisiaj jest 8 (czytaj: ósmy) stycznia (lutego, marca, kwietnia, maja, czerwca,
lipca, sierpnia, września, października, listopada, grudnia).
Wczoraj był 7 (czytaj: siódmy) marca (lutego, marca, kwietnia i tak dalej).
To było 8 (czytaj: ósmego) marca (września, października, listopada i tak
dalej).
Wróciliśmy 7 (czytaj: siódmego) marca (czerwca, lipca, sierpnia i tak dalej).

Oto inne przykłady:

Zawody odbędą się w dniach 1-5 kwietnia 2007 r. (czytaj: w dniach od

pierwszego do piątego kwietnia dwa tysiące siódmego roku).
Po 25 lutego 2018 r. rozstrzygną się losy konkursu (czytaj: po dwudziestym
piątym lutego dwa tysiące osiemnastego roku).
1 września 2038 r. mija sto lat od wybuchu II wojny światowej (czytaj:
pierwszego września dwa tysiące trzydziestego ósmego roku).