Julia Jaroszewska 

Czym jest partia polityczna? 

 
Partia polityczna inaczej stronnictwo („partia” od łac. pars, część) – dobrowolna
organizacja społeczna o określonym programie politycznym, mająca na celu jego
realizację poprzez zdobycie i sprawowanie władzy lub wywieranie na nią wpływu. 

Partie polityczne są organizacjami o charakterze członkowskim (są korporacjami) i

dlatego są zaliczane do organizacji społecznych, podobnie jak stowarzyszenia, czy
związki zawodowe. Jednak partii politycznych nie zalicza się na ogół do organizacji
pozarządowych, do których z kolei należą przede wszystkim stowarzyszenia i
fundacje. 

Współcześnie partie są dobrowolnymi organizacjami zrzeszającymi obywateli

świadomych wspólnoty swych interesów i poglądów i skłonnych do
zdyscyplinowanego zabiegania o ich realizację przez zdobywanie i sprawowanie
władzy państwowej. 

Czym jest ideologia? 
 
Ideologia – powstała na bazie danej kultury wspólnota światopoglądów, u podstaw
której tkwi świadome dążenie do realizacji określonego interesu klasowego lub
grupowego albo narodowego. 

Mianem ideologii określa się każdy zbiór uporządkowanych poglądów – religijnych,

politycznych, prawnych, przyrodniczych, artystycznych, filozoficznych – służących
ludziom o tożsamych poglądach do objaśniania otaczającego ich świata. Społeczną
funkcją ideologii jest artykulacja celów aktywności i dopuszczalnych sposobów ich
osiągania oraz motywacja ich zasadności względami uznawanymi za wyższe niż
jednostkowy interes (wizja rzeczywistości + system wartości + dyrektywy
praktycznego działania 
 

Czym jest doktryna
polityczna? 
 
Doktryna polityczna – wynikający z danej ideologii uporządkowany zbiór poglądów
na życie polityczne danego społeczeństwa z zagadnieniami władzy
i ustroju państwa na czele. 

Przedmiotem doktryn politycznych są poglądy na istotę, organizację i funkcję

państwa oraz koncepcje zasad współżycia pomiędzy ludźmi. 

Zawiera wskazania teoretyczne i praktyczne jak zrealizować te poglądy w

określonym czasie i przestrzeni. Jest instrumentalną wersją ideologii i zbiorem
poglądów określających przebieg i cel działań wyraźnie określonych w czasie i
przestrzeni. 

Stanowi konkretyzację systemu ideologicznego ideologia - doktryna polityczna

-program polityczny. 
 

Prawica 
Prawica – określenie pochodzące z okresu rewolucji francuskiej, kiedy mianem
prawicy określano ugrupowania przedstawicieli duchowieństwa, szlachty i
arystokracji, które w Zgromadzeniu Narodowym zasiadały po prawej stronie sali, w
opozycji do lewicy, czyli zasiadających po lewej stronie polityków żądających
przemian społeczno-politycznych.
Do końca XIX wieku prawica była kojarzona z grupami zachowawczymi
domagającymi się utrzymania feudalnych przywilejów. Współcześnie do prawicy
zalicza się partie o charakterze konserwatywnym, nacjonalistycznym, chadeckim, a
niekiedy także liberalnym (gospodarczo, nie społecznie)
Wartościami uznawanymi przez zwolenników prawicy za podstawowe wartości są:
 wspieranie gospodarki wolnorynkowej
 ochrona własności prywatnej
 wstrzemięźliwość w reformach społeczno-gospodarczych i politycznych
 szacunek dla tradycji i istniejącej hierarchii społecznej
Konserwatyści na świecie:
•Edmund Burke
•Otto von Bismarck
•Herbert Spencer
•Franciszek Józef I
•Lew Tichomirow
•Konrad Adenauer
•Gilbert Keith Chesterton
•T.S. Eliot
•Carl Schmitt
•Charles de Gaulle
•József Mindszenty
•Francisco Franco
•Margaret Thatcher
 Lewica
Lewica – określenie pochodzące z okresu rewolucji francuskiej, używane w
odniesieniu do ruchów żądających zmian polityczno-ustrojowych, społecznych i
gospodarczych. Głównym założeniem lewicy jest dążenie
do wolności, równości i sprawiedliwości społecznej
Termin wywodzi się z okresu rewolucji francuskiej (1789), kiedy to w Zgromadzeniu
Narodowym przedstawiciele szlachty, arystokracja i duchowieństwo zasiadali po
prawej stronie sali, zaś po lewej politycy żądający przemian społecznych i
politycznych i wprowadzenia republikańskiego ustroju (lewica).
Wartościami uznawanymi przez zwolenników lewicy za podstawowe wartości są:
 wyższość równości nad wolnością oraz dobra grup społecznych nad jednostką
 Ważna rolą państwa w gospodarce
 rozbudową programów socjalnych państwa
 zwiększanie wydatków na oświatę, służbę zdrowia oraz opiekę społeczną

Znani socjaliści:
•Karol Marks
• Ferdinand Lassalle
• August Bebel
• Karl Kautsky
• Eduard Bernstein
• Jean Jaurès
• Kazimierz Kelles-Krauz
• Otto Bauer
• Lidia Ciołkosz
• Herbert Marcuse
• Jan Józef Lipski
• Tadeusz Kowalik
• Jacek Kuroń
• Karol Modzelewski
• Prabhat Ranjan Sarkar
• Jan Strzelecki
• Slavoj Žižek
 Centrum
Centrum – określenie stronnictw politycznych, których poglądy można określić jako
pośrednie pomiędzy lewicowymi a prawicowymi, odgrywających pewną rolę
szczególnie w systemach wielopartyjnych. W szerszym znaczeniu nazwą tą określa
się także partie centrolewicowe i centroprawicowe.

Propaguje utrzymanie stan równowagi między interesami przeróżnych warstw oraz

grup społecznych. Twierdzi, że wszelkie nierówności społeczne powinny być
niwelowane przez społeczeństwo, a nie państwo. I choć Centrum stanowi niejako
środek sceny politycznej, to najczęściej uosabia się z partiami liberalnymi.