Dzieje

wysłanników
Chrystusa

Dobra Wiadomość
o ratunku w Chrystusie
Chrześcijaństwo w ujęciu biblijnym nie jest koncepcją doktrynalną ani zorganizowanym
systemem religijnych obrzędów, nakazów czy zakazów. Jego sensem oraz najgłębszą
istotą jest osobisty związek człowieka z Chrystusem, PANEM Niebios i Ziemi. Również
w ujęciu religioznawczym biblijne chrześcijaństwo nie jest religią, ponieważ – wg definicji
z tej dziedziny nauki – religią jest zespół przekonań i obrzędów, które człowiek powinien
praktykować w celu zyskania przychylności swojego bóstwa wyrażającej się w postaci
błogosławieństwa wiecznego życia lub innych oczekiwanych i pożądanych korzyści. Nie
tym zajmuje się biblijne chrześcijaństwo. Ono koncentruje się na przekazaniu tego, co
Jedyny Bóg, Prawdziwy PAN i Wiekuisty Władca Niebios, suwerennie i samodzielnie
dokonał w Jezusie Chrystusie, aby umożliwić człowiekowi wieczną społeczność z sobą
samym. Mówi więc ono o działaniu Świętego Boga w stosunku do upadłego człowieka,
który w żaden sposób nie jest w stanie pokonać przepaści grzechu oddzielającego go
od Najwyższego. W przeciwieństwie do biblijnego chrześcijaństwa, które zainicjowane
przez Chrystusa stało się we wszelkich kategoriach absolutną nowością, wszelkie
systemy religijne funkcjonowały i funkcjonują wg zawsze jednakowego schematu, tzw.
modelu świątynnego (więcej w Komentarzu NPD → Świątynny model religijności
a biblijne chrześcijaństwo).
Redakcja NPD ma głęboką nadzieję, że to nowe, dynamiczne wydanie Pisma święte-
go będzie służyło zrozumieniu Bożego dzieła oraz wprowadzeniu każdego czytelnika
w osobistą relację z Chrystusem i umocnieniu w Nim. Zrobiliśmy wszystko, co było
w naszej mocy, aby tekst NPD był nie tylko wierny merytorycznie przekazowi myśli
zawartych w oryginalnych tekstach Bożego Słowa, spisanych w językach hebrajskim,
aramejskim i greckim, ale także łatwo zrozumiały dla współczesnego czytelnika, który
nie ma przygotowania egzegetycznego czy teologicznego. Mamy oczywiście pełną świa-
domość, że bez pomocy Bożego Ducha nasza praca nie przyniesie żadnego duchowego
owocu. Dlatego modlimy się, żeby Duch Świętego Boga, to znaczy Duch Chrystusa,
osobiście przemawiał do każdego czytelnika NPD i prowadził go do zrozumienia oraz
pełnienia woli Niebiańskiego Ojca.
Cała Biblia jest jednym wielkim świadectwem o Jezusie Chrystusie. Stary Testament
jest zapisem Bożych zapowiedzi przyjścia Jezusa i przygotowaniem ludzi na to wyda-
rzenie. Nowy Testament, a w zasadzie Dobra Wiadomość o ratunku w Chrystusie, jest
z kolei zapisem ziemskiego życia, misji i nauczania Jezusa, a także tego, jak informacja
o dziele, którego On dokonał, została zaniesiona przez Jego wysłanników i uczniów do
wszystkich narodów Ziemi. W komentarzach i przypisach redakcyjnych staraliśmy się
zwracać na to szczególną uwagę.

Redakcja NPD
 Dzieje
wysłanników
Chrystusa
———– ∗ ————

Nowy Przekład Dynamiczny

opatrzony przypisami oraz komentarzem
filologicznym, historycznym i teologicznym

Wydawnictwo NPD
Warszawa
Niniejszy przekład został zrealizowany metodą dynamicznych ekwiwalentów znaczeniowych na
podstawie Novum Testamentum Graece 1975 oraz 1993 (German Bible Society, Stuttgart),
z uzupełnieniami z The Greek New Testament (United Bible Society, New York 1975) oraz
wykorzystaniem niektórych perykop z wybranych manuskryptów bizantyjskich.

Dzieło nie jest wynikiem pracy jednego czy kilku tłumaczy, lecz zostało zrealizowane metodą
redakcyjnego opracowania zebranych materiałów z wykorzystaniem szerokiej gamy źródeł,
do których należały etymologiczne przekłady interlinearne oraz liczne słowniki
i komentarze biblijne.

Redakcja:
Zespół Wydawnictwa NPD

Korekta:
Bożena Hryciuk, Anna Palusińska i Zespół Wydawnictwa NPD

Skład systemem TEX:

Krzysztof Rudnik

Projekt okładki:
Radosław Krawczyk

Redaktor naczelny:
Piotr Wacławik

Copyright © 2020 by Wydawnictwo NPD

All rights reserved. Wszelkie prawa tłumaczenia zastrzeżone.

Ta publikacja ani żadna jej część nie może być przedrukowywana ani w jakikolwiek inny sposób
reprodukowana czy powielana mechanicznie, fotooptycznie, zapisywana elektronicznie
lub magnetycznie, ani odczytywana w środkach publicznego przekazu
bez pisemnej zgody wydawcy.

W sprawie zezwoleń należy zwracać się do Wydawnictwa NPD,

ul. Polnej Róży 1, 02–798 Warszawa
e-mail: redakcja@BibliaNPD.pl

Cytowanie Nowego Przekładu Dynamicznego jest dozwolone pod warunkami

sprecyzowanymi przez prawo polskie i międzynarodowe oraz w określonym przez nie zakresie.
W celu prawidłowego wskazania źródła należy po cytacie podać jego adres biblijny,
a następnie dodać skrót NPD, jak to pokazuje przykład: Dz 2,17 (NPD) lub (Dz 2,17 NPD).

Więcej informacji na stronach:

http://www.BibliaNPD.pl

ISBN 978-83-63828-47-9
 WSTĘP
Drodzy Czytelnicy,
przekład Dziejów wysłanników Chrystusa (NPD) jest przeznaczony dla osób, które nie są
objęte jakąkolwiek opieką eklezjalną. Z tego powodu ma on szczególną postać i jest dość
nietypowy, jak na polskie warunki kulturowe. Chociaż nosi on nazwę Nowy Przekład
Dynamiczny, to w istocie, z uwagi na użycie potrójnego kryterium ekwiwalentów
dynamicznych (semantycznego, merytorycznego i kontekstualnego), można śmiało
nazwać go przekładem o potrójnej naturze dynamicznej. Co więcej, w redakcji
tekstu zastosowaliśmy znany z tradycji hebrajskiej targumiczny styl translacji, co
w polskiej tradycji przekładów biblijnych jest przedsięwzięciem całkowicie nowatorskim.
Więcej szczegółowych informacji na temat tej metody przekładu, jego formy i stylistyki
znajdą Państwo na końcu publikacji – w Wyjaśnieniach metodologicznych NPD.
Potrzeba realizacji takiego właśnie tłumaczenia Bożego Słowa rodziła się podczas
rozmów ewangelizacyjnych członków Zespołu Redakcyjnego NPD ze zwykłymi ludź-
mi, którzy w tym czasie wielokrotnie zgłaszali potrzebę dysponowania przystępnym
tłumaczeniem Biblii, które będzie zrozumiałe nie tylko dla specjalistów, ale także dla
zwykłych zjadaczy chleba. Dla wielu ludzi język i styl współczesnych tłumaczeń Biblii
są ciągle poważną barierą w dotarciu do istoty przekazu Pisma św. Inną trudnością,
z jaką zmagają się odbiorcy wielu tradycyjnych przekładów, jest dość powszechne ich
zorientowanie na kultywowanie religijności. A przecież chrześcijaństwo w swej źródło-
wej, biblijnej formie nie jest religią, a więc nie powinno być obciążane typowym dla
systemów religijnych zespołem obrzędów i ceremonii. Oddawanie Bogu czci powinno –
zgodnie ze słowami Jezusa – odbywać się „w duchu i w prawdzie”, gdyż „takich czcicieli
chce mieć Ojciec” (por. J 4,23). Życie chrześcijańskie powinno więc być codziennym,
prostym i szczerym, osobistym związkiem ze zmartwychwstałym Chrystusem, a nie
systemem pielęgnującym obrzędowy ceremonializm. Innymi słowy, ma być tego rodzaju
życiem, w którym ludzki duch jest poddany Bożemu Duchowi Uświęcenia, a ludzka
dusza poddana Prawdzie Bożego Słowa, które objawiło się na świecie w widzialny sposób
w osobie Chrystusa (por. J 1,14). Takiego życia chce dla nas Jezus, więc tego powinniśmy
się trzymać, aby pełnić wolę Boga. Rozumiejąc możliwe zagrożenia, staraliśmy się nie
wpaść w pułapkę nadmiernego przywiązania do starotestamentowej koncepcji religijno-
ści, co mogłoby negatywnie odcisnąć się na klarowności przekazu Nowego Testamentu.
Dlatego dołożyliśmy wszelkich starań, aby unikać interpretowania nauczania Jezusa
i Jego Apostołów przez pryzmat religijnego ceremonializmu, gdyż sam Jezus nigdy
nikogo do niego nie zachęcał.
Mamy nadzieję, że Nowy Przekład Dynamiczny Nowego Testamentu, który na-
zwaliśmy Dobrą Wiadomością o ratunku w Chrystusie, wraz z bogatym i wnikliwym
niekonfesyjnym komentarzem, przygotowanym we współczesnym języku i nowoczesnej
formie, stanie się dla Państwa dobrym źródłem osobistego poznania Boga i Jego woli.

Wydawca
 Dzieje wysłanników
Chrystusa
Autor księgi Łukasz – ten sam człowiek, który spisał Dobrą Wiadomość o ratun-
ku w Chrystusie w relacji Łukasza. Z zawodu był lekarzem. W tej
księdze poznajemy go również jako współpracownika i współto-
warzysza wypraw misyjnych Apostoła Pawła. Według Euzebiusza
Łukasz pochodził z Antiochii Syryjskiej. Był jedynym nieżydow-
skim pisarzem, którego zapisy znalazły się w kanonie tzw. Nowego
Testamentu.
Czas powstania Nie ma jednoznacznej daty powstania tej księgi. Jednak – biorąc
księgi pod uwagę, iż prawdopodobnie miała być dokumentem służącym
obronie Pawła podczas jego rzymskiego procesu – mogły to być
lata 60-62 n.e. Ostatnie dwa wersety księgi wskazują na rok 63,
w którym Apostoł Paweł został zwolniony z domowego aresztu.
Miejsce Komentatorzy twierdzą, że nie można jednoznacznie określić miej-
powstania księgi sca powstania tej księgi. Z uwagi na rozciągnięcie jej narracji w cza-
sie, twierdzą, iż mogły to być: Antiochia, Cezarea Nadmorska albo
Rzym. Redakcja NPD skłania się jednak do poglądu, że księga ta
w całości została spisana przez Łukasza w Rzymie. W Dz 27 opisana
jest bowiem katastrofa okrętu, którym Łukasz podróżował wraz
z Pawłem. Rozbitkowie stracili tam wszystko. Gdyby Łukasz miał
przy sobie jakieś pergaminy to – o ile nie przepadłyby wraz z to-
nącym statkiem – z pewnością uległyby rozmoczeniu i zamazaniu
w morskiej kipieli. Musiał więc raczej spisać wszystko już po tej
katastrofie.
Adresaci księgi Formalnie rzecz biorąc, adresatem księgi jest niejaki Teofil (gr. Teo-
filos). Być może chodzi o rzeczywistego człowieka, a być może
jest to zawoalowane wskazanie dowolnej wierzącej osoby czyta-
jącej tę księgę (imię Teofilos etymologicznie oznacza „przyjaciel
Boga”). Hipoteza, iż obydwa dokumenty spisane przez Łukasza
powstały jako materiał wspierający linię obrony Apostoła Pawła,
który w więzieniu domowym oczekiwał na rozprawę apelacyjną
przed rzymskim cesarzem, sugeruje, że Teofil mógł być człowiekiem
wspomagającym obronę Pawła.
Kontekst księgi Nauczanie Jezusa z Nazaretu, prowadzone przez Niego na terenach
Galilei, Judei i Samarii, dotknęło serc wielu osób. Było ono skon-
centrowane na wyjaśnianiu, iż zbawienie człowieka jest procesem
jego duchowego uwalniania z mocy, spod wpływu, od konsekwencji
7 Wprowadzenie

oraz od obecności grzechu. Proces ten zaczyna się tu i teraz, a prowa-

dzi do Życia (gr. Dzoe) w Królestwie Boga. I chociaż przekaz Jezusa
dotarł do dziesiątków tysięcy ludzi, tylko niewielu z nich skupiło się
wokół Chrystusa. Były to osoby bez żadnych wpływów politycznych,
gospodarczych czy społecznych. Wg 1 Kor 5,16 grupa ta liczyła mak-
symalnie 500 osób. Do tego grona zaliczało się 120 najwierniejszych
(por. Dz 1,15), z czego 72 było bliskimi uczniami Jezusa (por. Łk 10,1
i Łk 10,17), a tylko 12 najbliższymi (por. Łk 9,1). Ci ostatni zo-
stali formalnie wyznaczeni przez Jezusa na Jego Apostołów, czyli
Osobistych Wysłanników (gr. Apostolos – por. Mk 3,6; Mt 10,2).
Jezus, po męce i zmartwychwstaniu (tuż przed wniebowstą-
pieniem), zlecił uczniom kontynuowanie rozpoczętej przez siebie
misji ratowania ludzi przed wpływami sił ciemności, a w konse-
kwencji także przed wiecznym potępieniem. Dlatego, w ramach
szkolenia – gdy jeszcze przebywał na Ziemi i osobiście prowadził tu
służbę – nauczał i wysyłał swych uczniów z określonymi zadaniami
(por. Łk 10,1). Odchodząc w Niebiosa, powiedział, by dalej czynili
oni Jego uczniami ludzi ze wszystkich narodów (por. Mt 28,18-20;
Mk 16,15-18; J 20,21-23; Dz 1,8) przez zanurzanie ich w prawdziwą
naturę i charakter1 Boga (Ojca, Syna i Ducha), nauczając, jak mają
zachowywać (tzn. pamiętać i stosować) wszystko, co im przekazał.
Księga Dzieje wysłanników Chrystusa opisuje działania
uczniów Jezusa od ok. 33 roku (tzn. od dnia, gdy ich Mistrz wstąpił
w Niebiosa), aż do roku 63, w którym Apostoł Paweł został zwolnio-
ny z więzienia w Rzymie po swym pierwszym długim aresztowaniu.
Jej zapis kończy się zatem na rok przed wielkim pożarem Rzymu
i masowymi prześladowaniami chrześcijan, jakie po tym nastąpiły.
Cel spisania Ukazanie, w jaki sposób była zapoczątkowana i rozwijana służba
księgi głoszenia Dobrej Wiadomości o ratunku w Chrystusie w Jerozolimie,
Judei, w Samarii i aż po krańce Ziemi (por. Dz 1,8).
Temat księgi Jezus doskonale rozumiał, iż – biorąc pod uwagę wyznaczone cele
i standardy oraz siły i możliwości Jego uczniów – realizacja zleconej
im misji jest, po ludzku rzecz biorąc, bez szans. Zdecydował więc
o wyposażeniu ich w swoją moc do realizacji tego zadania. W związ-
ku z tym, przed wniebowstąpieniem, obiecał swym naśladowcom
pomoc Ducha, który w Jego miejsce stanie się ich innym Przewodni-
kiem, Wspomożycielem i Pomocnikiem, czyli Parakletem. Obiecał,
że w taki sposób w ich wnętrzach (tzn. w duchu każdego z nich) za-
stąpi swą wcześniejszą fizyczną obecność. Innymi słowy obiecał, iż
(jako Bóg) zamieszka w nich i pośród nich w swej duchowej Postaci.
Ten Duch – Boży Duch Świętości, bo o Nim mówił Chrystus, jest

1
Dosł. „w imię”.
Wprowadzenie 8

dokładnie tym samym Duchem, w którego pełni mocy Jezus żył

i działał podczas swego pobytu na Ziemi. To w Nim Chrystus nie-
ustannie utrzymywał stan jedności z Ojcem. Warto zwrócić uwagę,
że obiecany przez Jezusa Paraklet jest tym samym Duchem, w któ-
rym Bóg, PAN (hebr. JHWH) Wszechświata, na przestrzeni wieków
objawiał się z Niebios, a w szczególnych sytuacjach i w określonych
celach, ogarniał (namaszczał) wybranych ludzi (proroków).
Dzieje wysłanników Chrystusa to księga opisująca zaczątek
nowego Bożego dzieła, do którego realizacji Najwyższy powołał
wszystkich uczniów Jezusa. Dzieło to jest wykonywane pod kie-
rownictwem i w mocy Ducha Świętego Boga. Dzieje ukazują więc
sposoby działania Ducha Bożego wypełniającego Obietnicę, którą
przed wiekami Najwyższy dał Abrahamowi. Czyni to, zapewniając
uczniom Jezusa osobiste przewodnictwo, wspomaga ich w wytrwa-
łości i udziela mądrości tak bardzo potrzebnej do służby w postawie
ofiarnej Bożej miłości w każdym czasie i w każdym miejscu. To
również On obdarza ich specjalnymi zdolnościami (gr. charisma
– obdarowanie), jakie w danym momencie i sytuacji są potrzebne do
efektywnego budowania żywego Ciała Chrystusa, tzn. społeczności
wierzących (gr. ekklesia, kościół). Ta społeczność zwana jest w Biblii
Oblubienicą Chrystusa.
W Dziejach wysłanników Chrystusa widzimy historycznie, w ja-
ki sposób rozwijała się społeczność wierzących – najpierw w środo-
wisku żydowskim w Jerozolimie i Judei, a potem w Samarii (pośród
nie-Żydów) i w innych krainach ówczesnego cywilizowanego świa-
ta. Księga ta pokazuje również, z jakimi problemami borykały
się powstające wspólnoty uczniów Jezusa. Odsłania także kulisy
duchowej batalii o serca i umysły ludzi prowadzonej przez świat (ro-
zumiany jako specyficzny system wartości wrogi Bogu) oraz stojące
za nim siły ciemności. Pokazuje także, jaki wpływ na postępowa-
nie ludzi ma wrodzona człowiecza skłonność do grzechu. Zwana
jest ona przez teologów starą naturą i utożsamiana często z tzw.
grzechem pierworodnym). W Dziejach możemy także zobaczyć, jak
wielki i zgubny wpływ na ludzi ma ich przywiązanie do religijności
i obrzędowości, a także do kultury i tradycji kształtowanych przez
wartości świata zewnętrznego. One bowiem – gdy nie są oparte na
osobistym i pełnym zaufania związku z Chrystusem – zawsze stają
się przeszkodą w osobistym doświadczeniu nowego życia w procesie
uświęcenia, do kierowania którym został posłany Duch Chrystusa.
Kluczowy werset Dz 5,32 (NPD): W pełni zaświadczamy o prawdziwości tych słów!
Jednak nie tylko my to robimy. Czyni to również Duch Świętego
Boga, którego Najwyższy udziela każdemu, kto jest Mu posłuszny!
9 Wprowadzenie

Plan księgi

I. POCZĄTEK DZIAŁALNOŚCI (Dz 1,1-2,13)

1. Zlecenie misji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 1,1-14
2. Głosowanie zarządzone przez Piotra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 1,15-26
3. Wyposażenie do misji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 2,1-13

II. DZIAŁALNOŚĆ APOSTOŁÓW W JEROZOLIMIE (Dz 2,14-8,1a)

4. Pierwsze nauczanie i pierwsze nawrócenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 2,14-47
5. Pierwsze uzdrowienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 3,1-26
6. Pierwsze prześladowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 4,1-30
7. Pierwsza wspólnota wierzących w Chrystusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 4,31-5,16
8. Kolejne prześladowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 5,17-5,42
9. Rozwój wspólnoty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 6,1-7
10. Następne prześladowania i męczeństwo Szczepana . . . . . . . . . . . . . w. 6,8-8,1a

III. DZIAŁALNOŚĆ WYSŁANNIKÓW W JUDEI i W SAMARII (Dz 8,1b-40)

11. Nasilenie prześladowań i rozproszenie
wspólnoty wierzących . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 8,1b-4
12. Początki misji wśród nie-Żydów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 8,5-40

IV. DZIAŁALNOŚĆ WYSŁANNIKÓW W ŚWIECIE (Dz 9,1-28,31)

13. Powołanie Szawła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 9,1-31
14. Otworzenie drogi zbawienia dla nie-Żydów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 9,32-11,18
15. Powstanie centrum misyjnego w Antiochii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 11,19-30
16. Nasilenie się prześladowań w Jerozolimie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 12,1-25
17. Pierwsza wyprawa misyjna Pawła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 13,1-14,28
18. Spory wokół nauczania nie-Żydów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 15,1-15,35
19. Druga wyprawa misyjna Pawła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 15,36-18,22
20. Trzecia wyprawa misyjna Pawła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 18,23-20,38
21. Kompromisy i konflikty w Jerozolimie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 21,1-23,35
22. Paweł w więzieniu w Cezarei . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 24,1-26,32
23. Podróż do Rzymu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 27,1-28,16
24. Głoszenie Dobrej Wiadomości o ratunku w Chrystusie
w sercu Imperium Rzymskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 28,17-31
Dz 1,1-8 10

Zlecenie misji

1
1 ,1 : Łk 1,1-4 1 Pierwsze sprawozdanie1, dostojny Teofilu2, napisałem o wszystkim,
czego dowiedziałem się o nauczaniu Jezusa oraz o tym, czego
1 ,2 : Mt 28,19-20; Mk 16,15; dokonywał 2 aż do dnia, w którym wstąpił w Niebiosa. Wcześniej
Łk 6,13; Łk 24,49-51; nakazał wybranym przez siebie wysłannikom, by w Duchu Uświęcenia3
1 Tm 3,16 kontynuowali Jego misję4. 3 Zanim jednak to się stało, ukazywał się
1 ,3 : Mt 28,10; Łk 24,33-36; im – już po swoim cierpieniu – jako Ten, który ma w sobie Życie
J 20,19.26; J 21,1.14; prawdziwe, na co dawał im wiele dowodów. Czynił to przez czterdzieści
Dz 10,40-41 dni, w czasie których nauczał swych uczniów o Bożym Królestwie.
1 ,4 : Łk 24,49; J 15,26; 4 W rozmowach z nimi podkreślał mocno, by nie opuszczali Jerozolimy

Dz 2,33 do czasu spełnienia się Obietnicy danej przez Ojca z Niebios5, o której
mówił tymi słowami:
— Już dawniej o niej słyszeliście, gdyż wspominałem o niej, mówiąc:
1 ,5 : Mt 3,11; Łk 3,16; 5 „Jan zanurzał w wodę, lecz wy, już niedługo, zostaniecie zanurzeni

J 14,16-17.26; Dz 11,16 w Ducha Uświęcenia6 ”.

1 ,6 : Łk 24,21 6 Oni zaś pytali Go:

— PANIE, czy będzie to wtedy, gdy obejmiesz już królewską władzę

w Izraelu?7.
1 ,7 : Mt 24,36; Mk 13,32; 7 Lecz On tak im odpowiedział:

1 Tes 5,1-2 — Nie zajmujcie się badaniem tego, jakie czasy8 czy pory9 Ojciec
wyznaczył swoją władzą w celu realizacji planów, które od dawna
1 ,8 : Mt 28,19; Łk 24,47-48; zamierzył. 8 Waszą odpowiedzialnością jest to, abyście przyjęli moc1 0
J 15,26-27; Dz 2,1-4 Ducha Uświęcającego1 1, który do was przyjdzie, i stali się moimi
świadkami w Jerozolimie, w całej Judei, w Samarii i po krańce Ziemi!1 2.
1
Autorem tej księgi jest Łukasz, ma on zatem na myśli tego królestwa będzie Bożym darem, lecz ciągle przeoczali
swoją wersję D o b rej W ia d o m o ści o ra tu n k u w C h ry stu sie. fakt, że Boże Królestwo, na które czekali od wieków, jest
2
Teofil był prawdopodobnie kimś znacznym, być może już duchowo obecne pośród nich, a ich zadaniem jest jego
wspierającym pracę Łukasza. To jemu także Łukasz dedy- poszerzanie. Zadziwiające jest, że po 3 latach z Jezusem
kował swoją D o b r ą W ia d o m o ś ć o r a tu n k u w C h r y s tu s ie dalej tego nie rozumieli. Ta obserwacja mocno uzmysławia,
(zob. Łk 1,3). jak silne są wpływy kultury i tradycji narodowej.
3 8
Gr. P N E U M A T O S H A G IU – bez żadnego rodzajnika. Gr. ch ro n o s. Słowo to określa czas w sensie powszech-
O funkcji rodzajników określonych w wyrażeniach zawie- nie postrzeganym jako upływ dni, godzin czy minut. Stąd
rających słowa P N E M A i H A G IO N więcej w Komentarzu w przeszłości zegary zwano chronometrami.
9
NPD → Duch Świętego Boga. Gr. k a ir o s . Słowo to określa czas w sensie właściwej
4
Por. Mt 28,16-20. pory do realizacji czegoś.
5 10
Obietnicą Ojca jest Boży Duch Uświęcenia (por. Z tekstu wynika, iż zasadniczym przejawem mo-
Łk 24,49; J 20,19-23). cy Ducha Uświęcenia jest efektywne głoszenie Dobrej
6
Najwyraźniej chodzi o to, że Jezus zapowiadał uczniom Wiadomości o ratunku w Chrystusie. Bogu nie chodzi
posłanie swego Ducha, który wprowadzi ich w życie pełne bowiem o żadne duchowe „fajerwerki”, ale o wypełnie-
duchowego uświęcenia (por. 1 P 1,16), bez którego nikt nie Misji Wielkiego Posłannictwa w Duchu Uświęcenia
nie ujrzy PANA (por. Hbr 12,14). Łukasz w swojej D o b r ej – por. Rz 1,16.
11
W ia d o m o ś c i o r a tu n k u w C h r y s tu s ie nie zarejestrował Gr. T U H A G IU P N E U M A T O S – wyrażenie z jednym
tej wypowiedzi Jezusa, jednak odnotował w niej niemal rodzajnikiem określonym.
12
identyczną wypowiedź Jana Chrzciciela (por. Łk 3,16). Por. Mt 28,18-19; Mk 16,15-16; Łk 24,47-49; J 20,21-23.
7
Uczniowie, zgodnie z wielowiekowymi oczekiwaniami Z tych fragmentów oraz z Rz 1,16 wyraźnie wynika, że
narodu żydowskiego, mieli na myśli jakąś formę doczesne- moc Bożego Ducha jest zorientowana nie na jakieś „efekty
go, ziemskiego królestwa Izraela. Oczekiwali, że chwała
11 Dz 1,9-18

9 Po tych słowach Jezus wzniósł się w górę, a oni – wpatrzeni w Niego 1 ,9 : Mk 16,19; Łk 24,50-51;
– stali, aż został osłonięty obłokiem. Gdy jeszcze Go wypatrywali,
10 J 20,17; Ef 4,8-10; 1 P 3,22
zjawili się przy nich dwaj mężczyźni w białych szatach 1 1 i powiedzieli: 1 ,1 0 : Łk 24,4
— Mężowie galilejscy1 ! Dlaczego jeszcze tu stoicie i patrzycie 1 ,1 1 : Łk 21,27; Dz 3,19-21;
w górę? Przecież ten Jezus, który przed chwilą wstąpił w Niebiosa, 1 Tm 3,16; Ap 1,7
powróci na Ziemię w sposób podobny, jak to widzieliście przed chwilą2.
1 2 Wtedy dopiero zebrali się i szybko wrócili do Jerozolimy, gdyż 1 ,1 2 : Łk 24,51-52
droga spod góry Oliwnej3, przy której się znajdowali, nie była dłuższa
niż jeden kilometr4. 1 3 Gdy dotarli do domu, w którym zwykle się 1 ,1 3 : Mt 10,2-4; Mk 3,16-19;
gromadzili, weszli do górnej izby i w niej razem przebywali. Byli tam: Łk 6,13-16
Piotr i Jan, Jakub i Andrzej, Filip i Tomasz, Bartłomiej i Mateusz,
Jakub, syn Alfeusza, i Szymon Zelota, a także Juda, syn Jakuba.
1 4 Wszyscy oni, wraz z towarzyszącymi im kobietami, trwali niezłomnie 1 ,1 4 : J 7,3-5; Mt 13,55;
i jednomyślnie w modlitwie. Wśród nich znajdowała się również Maria, Dz 2,1.42.46; Dz 6,4;
matka Jezusa, a także Jego kuzyni5. Rz 12,12

Głosowanie zarządzone przez Piotra

15Po kilku dniach, gdy zebrało się ich około stu dwudziestu osób, na
środek wyszedł Piotr i tak przemówił:
— 1 6 Bracia! Sami wiecie, że Duch Świętego Boga6, przemawiając 1 ,1 6 : Ps 41,8-10; Łk 22,47;
w Pismach ustami Dawida, zapowiedział zdradę Judasza, wskazując, Dz 1,20
iż sprowadzi on ludzi, którzy aresztują Jezusa7. Wszystko dokonało
się dokładnie w taki sposób! 1 7 Judasz był człowiekiem z naszego 1 ,1 7 : J 6,70-71; Dz 1,24-25
grona i miał udział w naszym posługiwaniu! 1 8 Za jego haniebne 1 ,1 8 : Mt 27,3-10
wynagrodzenie kapłani nabyli kawałek gruntu8, on sam zaś powiesił
się, a jego ciało zostało rzucone na śmietnisko9. Tam spuchło, pękło

specjalne”, ale na uświęcone życie oraz siłę i odwagę do
głoszenia Dobrej Wiadomości o ratunku w Chrystusie
(por. Rz 1,16). Fundamentalnym efektem (owocem) działa-
nia Ducha Świętego Boga jest przemienione życie człowie-
ka i kształtowanie się w nim charakteru i myślenia na wzór
Chrystusowy. Tu Jezus zapowiada cztery etapy (zakresy,
kręgi) rozgłaszania Dobrej Wiadomości o ratunku w Nim:
(1) Jerozolima, (2) Judea, (3) Samaria i (4) reszta świata.
1
Często nie uzmysławiamy sobie, jakie różnice kryją
się między określeniami „Galilejczycy” i „Judejczycy”.
Powszechnie przyjęło się nazywać ich wspólnie Żydami.
Jednak sformułowanie „Mężowie galilejscy” odnosi się
nie tylko do geograficznego miejsca, z którego pocho-
dzili, ale mocno podkreśla fakt, że nie należeli oni do
grupy ludzi dominującej w układzie religijno-polityczno-
społecznym, którego kadrą i ostoją byli Judejczycy. Więcej
w Komentarzu NPD → Judejczycy.
2
Zapowiedź powrotu Jezusa w dniu Sądu Ostatecznego.
3
Wg Łk 24,50 Jezus wyprowadził uczniów pod Betanię,
która znajdowała się u stóp Góry Oliwnej.
4
Dosł. „odległość szabatowa”. Była ona równa 2000
łokci (ok. 890 m). Wg żydowskiej tradycji taką drogę
można było przebyć w szabat, nie łamiąc rabinicznego
zakazu podróżowania w ten dzień.
5
Gr. a d elfo i. Słowo to często jest tłumaczone jako „bra-
cia”, jednak w kulturowym sensie mogło ono oznaczać nie
tylko rodzonych braci, ale także kuzynów i dalszą rodzinę.
Żydzi, w porównaniu do naszej terminologii, mieli słabo
rozwinięte słownictwo dotyczące koligacji rodzinnych. Do
dziś na Bliskim Wschodzie słowem „brat” lub „siostra”
określa się również dalszych członków rodziny, których
my nazywamy kuzynami. Również pierwsi chrześcija-
nie wzajemnie zwali siebie braćmi i siostrami. Więcej
w przypisie do J 19,27 oraz we wstępie do L is tu J a k u b a .
6
Gr. T O P N E U M A T O H A G IO N .
7
Por. Ps 41,10.
8
Por. Mt 27,3-10.
9
Ciała samobójców i ukrzyżowanych przestępców nie
były grzebane, ale wyrzucane na śmietnisko znajdujące
się w Dolinie Hinnom (hebr. G e H in n o m – spolszczone:
Gehenna), która była zlokalizowana za południowym
Dz 1,19-26 12

i wypłynęły z niego wszystkie wnętrzności. 1 9 Fakt ten stał się znany

1 ,2 0 : Ps 69,25-26; Ps 109,8
1 ,2 1 : J 15,27
wszystkim mieszkańcom Jerozolimy, tak iż pole, kupione za jego
pieniądze, nazwali H a k e ld a m a c h 1, co znaczy „Pole Krwi”. 2 0 Zwróćcie
uwagę na to, co zostało o nim powiedziane w Księdze Psalmów:
N ie c h d o m je g o n a z a w s z e p u s ty p o z o s ta n ie
i n ie b ę d z ie n ik o g o , k to b y w n im z a m ie s z k a ł 2.
A ponieważ jest również napisane:
u r z ą d , k tó r y p ia s tu je , n ie c h in n y o tr z y m a 3,
2 1 trzeba, aby miejsce Judasza zajął jeden z tych, którzy byli z nami

1 ,2 2 : Mk 1,9-11; Łk 24,50-51;
Dz 1,9
przez cały czas, gdy Jezus, nasz PAN, przebywał z nami, 2 2 poczynając
od chwili, gdy został przez Jana zanurzony w wodzie Jordanu, aż do
dnia, w którym wstąpił w Niebiosa. Musi to być również ktoś, kto
widział Go zmartwychwstałego4.
2 3 Wybrali więc dwóch: Józefa, zwanego Barsabą, który nosił

1 ,2 4 : Łk 16,15; J 2,24-25; przydomek Justus, i Macieja. 2 4 I tak się nad nimi modlili:
Dz 6,6; Dz 15,8 — O, PANIE! Ty znasz serca wszystkich ludzi. Prosimy, abyś
wskazał, którego z tych dwóch wybierasz, 2 5 aby mógł on zająć miejsce
w służbie i posłannictwie, które Judasz porzucił, kierując się własnymi
planami.
1 ,2 6 : Prz 16,33 2 6 Wtedy zebrani oddali swe głosy 5, a wybór padł na Macieja. W taki

sposób doszli oni do przekonania, iż to on ma zostać przyłączony do

grona Jedenastu, by stać się Apostołem PANA 6.

murem Jerozolimy. Tam ulegały one rozkładowi, by
w końcu, tląc się w ogniu, który był tam stale utrzymywany,
ulec zniszczeniu.
1
Słowo aramejskie (C h a k a l-D ’m a ). Tym językiem
bowiem na co dzień posługiwali się mieszkańcy Jerozolimy.
2
Rabiniczna adaptacja Ps 69,26.
3
Por. Ps 109,8.
4
Intencje Piotra były dobre, lecz jak zwykle pospieszył
się zanadto. Poza dwoma warunkami apostolstwa przez
niego wskazanymi był jeszcze jeden – wręcz niezbędny.
Apostołem mógł zostać tylko ten człowiek, który został
osobiście powołany przez PANA, jak to miało miejsce z Apo-
stołem Pawłem (por. Dz 9,15; Ga 1,1; Ef 1,11; 1 Tm 1,1).
5
Wielu tłumaczy, że „dano im losy”. Podejmowanie
decyzji przez rzucanie losów, choć w odległych czasach
ST było usankcjonowane jako poznawanie woli Bożej
(do czasu zburzenia pierwszej świątyni w roku 586 p.n.e.
posługiwano się u rim i tu m m im ), było określane po grecku
słowem la g c h a n o albo b a llo (rzucać), jak w Mt 27,35;
Mk 15,24; Łk 23,34b oraz w J 19,24. Jednak określeniem,
którego Łukasz użył w tym zdaniu, jest e d o k a n k le r u s
a u to n , gdzie ed o k a n jest formą czasownika d id o m i (dać),
k leru s oznacza los, udział lub dział (głos) np. w głosowaniu,
a a u to n – swoje. Niektóre rękopisy podają a u to is. To poka-
zuje, że wybór został dokonany przez głosowanie (oddanie
swoich głosów). Sugerowanie, że Apostołowie dali Józefowi
i Maciejowi losy do ciągnięcia (rzucania) nie znajduje histo-
rycznego uzasadnienia, gdyż taka praktyka poszukiwania
woli Bożej ustała w Izraelu ok. 600 lat wcześniej, z uwagi
na zaginięcie u r im i tu m m im . W czasach apostolskich
w ogóle nie używano losów do rozpoznawania woli Bożej.
Przy okazji warto zauważyć, że od słowa k leru s pochodzi
współczesne słowo „kler”, opisujące współczesnych zawo-
dowych duchownych. Historia tego pojęcia sięga IV wieku,
w którym cesarze rzymscy zaczęli oficjalnie przyznawać
biskupom sowite nadania (gr. k le r u s ) ziemskie.
6
Propozycja Piotra oraz następujące po niej działanie
były dość zaskakujące i dlatego wśród biblistów panują
rozbieżne opinie na ten temat. Jedni uważają, że to, do cze-
go wezwał Piotr, było działaniem z Bożego Ducha i uznają
Macieja za dwunastego Apostoła, inni zaś twierdzą, że
Duch nie był im jeszcze dany i pomysł Piotra pochodził
po prostu z jego „porywczej” ludzkiej natury. Faktem
jest, że Słowo Boże w żaden sposób ani nie pochwala,
ani nie gani tego działania. Konserwatywni egzegeci
zwracają uwagę na słowa Jezusa, który powiedział, że
to On sam wybiera (ustanawia) Apostołów (por. J 6,70;
J 13,18; J 15,16; J 15,19), gdyż mają to być Jego wysłan-
nicy (gr. A p o s to lo s ). Dlatego uważają oni, iż faktycznie
dwunastym Apostołem Jezusa został Paweł z Tarsu, gdyż