Zagraniczna polityka Niemiec

W kwestii niemieckiej polityki zagranicznej należy zauważyć, że po zjednoczeniu obu państw

panuje zasada ciągłości oraz konsensusu, niezależnie od rządzącej państwem opcji politycznych.
Jest to naczelna zasada niemieckiej polityki zagranicznej. Zasadza się na 4 podstawowych filarach:
Unia Europejska, stosunki transatlantyckie, dobre stosunki sąsiedzkie oraz partnerskie relacje z
Rosją. Podstawową ogólną zasadą niemieckiej polityki jest natomiast multilateralizm.

Multilateralizm w polityce zagranicznej Niemiec

Od zakończenia drugiej wojny światowej Niemcy są najważniejszych organizacji
międzynarodowych członkiem oraz uczestnikiem znaczących konferencji i „spotkań na szczycie”.
Niemcy są członkiem takich organizacji jak: Unia Europejska, Pakt Północnoatlantycki (NATO),
Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE), Organizacja Narodów
Zjednoczonych (ONZ), Rada Europy (RE) czy Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju
(OECD). Ponadto Republika czynnie uczestniczy w spotkaniach grupy G8 (grupa ośmiu najbardziej
wpływowych państw świata) oraz Trójkąta Weimarskiego. We wszystkich tych strukturach Niemcy
podkreślają wagę konsensusu jako sposobu rozwiązywania konfliktów międzynarodowych oraz
rolę demokracji, praw człowieka i międzypaństwowego dialogu.

Współpraca transatlantycka
Niemcy od samego początku są aktywnym podmiotem na rzecz partnerskich stosunków
europejsko-amerykańskich, czego dowodem jest chociażby członkostwo Niemiec w NATO oraz
przekonanie, że bezpieczeństwo światowe powinno być oparte na partnerskiej współpracy między
NATO, UE a USA. Republika widzi się przede wszystkim w roli mediatora, a swoją działalność w
tym zakresie opisuje jako tworzenie „pomostu” we wzajemnym dialogu. Jest to zupełnie inna rola
niż np. w przypadku Polski, której stosunek do USA określa się bardziej na zasadzie wiernego
sojusznika niż równorzędnego partnera. Nie mniej jednak Niemcy można określić jako państwo
proamerykańskie. Po 11 września 2001 kanclerz Gerhard Schröder udzielił bezwarunkowego
poparcia Stanom Zjednoczonym w wojnie z terroryzmem, mimo że RFN nie wzięła udziału w
wojnie z Irakiem. Same Niemcy uczestniczą natomiast czynnie od 2003 roku w operacji afgańskiej
(w prowincji Hindukusz) w ramach misji ISAF (Międzynarodowe Siły Wspierające
Bezpieczeństwo w Afganistanie). Do priorytetów transatlantyckiej polityki zagranicznej rządów
Angeli Merkel należy zaliczyć: walkę z terroryzmem, proliferacją broni masowego rażenia,
zaangażowanie na rzecz upowszechnienia praw człowieka oraz podkreślanie roli NATO oraz UE w
rozwiązywaniu konfliktów międzynarodowych.

Stosunki z sąsiadami
Twórcą dobrosąsiedzkiej polityki Niemiec był Konrad Adenauer, któremu zależało szczególnie na
poprawie stosunków z Francją. Jego doskonałym następcą w tym zakresie był Wiily Brandt, który
dodatkowo dołożył starań by w trakcie tzw. układów wschodnich (1970-1973) znormalizował
stosunki z ówczesnymi państwami bloku wschodniego (m.in. z Polską i NRD). Nie do przecenienia
jest również rola „kanclerza zjednoczenia” - Helmuta Kohla, którego zabiegi dyplomatyczne
doprowadziły do pierwszych odwiedzin głowy państwa wschodnioniemieckiego (E. Honecker w
1987) oraz w konsekwencji spowodowały pokojowe zjednoczenie Niemiec.

Niemcy a Unia Europejska

Od samego początku Niemcy są aktywnym podmiotem w ramach Unii Europejskiej. W roku 1957
na mocy Traktatów Rzymskich powołano do życia EGW oraz EURATOM. Niemcy były nie tylko
uczestnikiem ale i państwem napędzającym integrację europejską. Republika była też gorącym
orędownikiem przyjęcia do struktur euroatlantyckich Polski. Obecnie to właśnie Niemcy
opowiadają się za reformą Unii oraz zwiększeniem kompetencji instytucji unijnych kosztem
państwowych. Niemcy są największym „płatnikiem netto” w Unii, czyli ze wszystkich państw
członkowskich płacą największą składkę do budżetu, dostając z niego z niego znacznie mniejszą
kwotę.

Relacje z Rosją
Jedno z najważniejszych zasad niemieckiej polityki zagranicznej są partnerskie relacje z Rosją.
Polityka ocieplenia stosunków z państwami Europy Środkowo-Wschodniej oraz byłym ZSRR
zapoczątkował Wiily Brandt. Kulminacją partnerskich relacji były natomiast rządy koalicji SPD-
Zieloni/Związek 90. Kanclerz G. Schröder znalazł odpowiedniego partnera w osobie Władimira
Putina. Efektem było zbliżenie gospodarcze oraz budowa Gazociągu Północnego z Rosji do
Niemiec. Republika importuje z Rosji przede wszystkim ropę naftową, gaz, węgiel kamienny i
brunatny. Z drugiej strony Unia Europejska na czele z Niemcami jest głównym rynkiem zbytu dla
rosyjskich surowców energetycznych. Polityka rządów Angeli Merkel jest z kolei bardziej
zdystansowana. Niemcy z Rosją łączą nie tylko interesy gospodarcze (szczególnie w zakresie
surowców energetycznych), ale i przekonanie, że zbliżenie Rosji do Unii Europejskiej, wciągniecie
jej w orbitę zachodnioeuropejskich wpływów przyczyni się do demokratyzacji tego państwa oraz
zwiększy bezpieczeństwo europejskie. Niemcy otwarcie domagają się od Rosji przestrzegania praw
człowieka oraz liberalnych reform rynkowych oferując za to partnerstwo na niwie politycznej i
gospodarczej.