Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
W ostatnich latach obserwuje się wzrost świadomości społeczeństwa na temat stylu życia i jego
wpływu na zdrowie. Również obserwuje się duże zainteresowanie naukowców tymi zagadnieniami, co
skutkuje licznymi badaniami naukowymi. Prowadzone badania naukowe nad wpływem zróżnicowanej
diety dowodzą, że niektóre składniki w naszym pożywieniu mają zdecydowanie korzystne działanie na
ludzki organizm. Z kolei inne mogą mieć działanie niekorzystne dla zdrowia, szczególnie kiedy są
stosowanie często lub w większej ilości. Ostatnie badania ukierunkowane są na znalezienie zależności
pomiędzy dietą a długowiecznością społeczeństw, np. japońskiego, które słynie z długowieczności i
zdrowia. Szczególnym obszarem zainteresowań naukowców są zależności pomiędzy składnikami diety
a chorobami serca i układu krwionośnego, chorobami neurodegeneracyjnymi, jak również szczupłą
sylwetką, itp.
Witamina K została odkryta w 1929 roku jako czynnik wpływający na zdolność krzepliwości krwi.
Kilka lat później okazało się, że witamina K nie jest pojedynczym związkiem chemicznym, lecz zespołem
kilku związków będących pochodnymi 2-metylo-1,4-naftochinonu. W przeprowadzonych badaniach
stwierdzono że w skład zespołu witamin K wchodzi witamina K1 – filochinon, oraz witaminy K2 – będące
zespołem związków nazwanych menachinonami, składającymi się z różnych podtypów MK. Wszystkie
witaminy z grupy witamin K są rozpuszczalne w tłuszczach, ich budowa chemiczna jest do siebie zbliżona.
Witamina K1 posiada w pozycji 3 pierścienia naftochinonowego łańcuch składający się z czterech
segmenów izoprenoidowych, z których trzy są nasycone. Witaminy K2 (menachinony) różnią się liczbą
fragmentów izoprenoidowych w łańcuchu bocznym - od czterech w przypadku MK-4 do trzynastu w
MK-13, w większości nienasyconym.
Z kolei ważnymi źródłami witaminy K2 są żółtka jaj, wątroba wołowa, masło, a przede wszystkim
produkty otrzymane w procesie obróbki fermentacji bakteryjnej. Są nimi sery dojrzewające oraz
twaróg (bogate w MK-4, MK-8 oraz MK-9) a przede wszystkim natto, tradycyjna japońska potrawa
oparta na sfermentowanych nasionach soi. Jest bardzo bogata w MK-10 oraz MK-7 – najaktywniejszej
1
substancji z grupy witamin K2.
Źródłem menachinonów u ludzi i zwierząt jest również flora bakteryjna w jelicie grubym, która
może wykazywać zdolność do produkcji witamin K2 typu MK-6, MK-10 oraz MK-12. Mogą one stanowić
do 50% niezbędnego zapotrzebowania na te witaminy. MK-4 może również powstawać w wyniku
przekształcenia się witaminy K1 w niektórych tkankach u ludzi i zwierząt. Szacuje się, że całkowite
spożycie witamin K u ludzi składa się od 10 do 20% z menachinonów.
Wchłanianie witaminy K1 u ludzi wynosi ok. 15% ilości dostarczonej w pokarmie. Ponieważ nasze
pożywienie najczęściej nie jest wystarczająco zróżnicowane, i ponadto nie spożywamy wystarczającej
ilości zielonych części roślin, aby zapewnić właściwą ilość witamin K w wielu wypadkach niezbędna jest
suplementacja. Istotną kwestią jest jej postać - powinna być rozpuszczona w tłuszczach by zapewnić
wysoką wchłanialność.
Witamina K1 jest gromadzona w wątrobie i jest istotnym czynnikiem krzepnięcia krwi. Witamina
K2 jest również wykorzystywana w wątrobie, jednak dużo istotniejszą rolę odgrywa poza nią,
mianowicie w ścianach naczyń krwionośnych oraz kościach. Dzienne spożycie witamin K powinno
wynosić od 55 do 90 µg/d dla kobiet oraz 65-120 µg/d dla mężczyzn. Nie stwierdzono działań ubocznych
ani toksycznych dla żadnej z witamin z grupy K.
2
Odkryte funkcje stały się podstawą badań nad wpływem witaminy K na organizm człowieka poza
jej wpływem na czynniki krzepnięcia krwi i je potencjalnej roli w rozwoju i prewencji chorób, szczególnie
takich jak osteoporoza i arterioskleroza . Liczne badania koncentrują się głównie na wpływie witaminy
K2 na rozwój chorób związanych z wapnieniem naczyń, mineralizacją kości a także ryzykiem rozwoju
raka prostaty.
3
Aby jednoznacznie odpowiedzieć jakie mogą mieć znaczenie dla zdrowia człowieka wymagane są dalsze
badania przeprowadzone na dużej populacji ludzi. Jednym z prowadzonych badań jest VitaK-CAC Trial
polegające na wpływie suplementacji MK-7 na zmniejszenie zwapnienia naczyń u pacjentów z chorobą
naczyń wieńcowych, którego zakończenie planowane jest w roku 2017.
Opracowano na podstawie następującej literatury naukowej: Beulens JWJ, Booth SL, van der Heuvel EGHM, Stoecklin E,
Baka A, Vermeer C. The role of menaquinones (vitamin K 2) in human health. Brit. J. Nutr. (2013) 110,1357-1368; El Asmar
MS.,Naoum JJ, Arbid EJ. Vitamin K Dependent Proteins and the Role of Vitamin K 2 in the Modulation of Vascular Calcification:
A Review. Oman Medical J. (2014) 29, 172-177; Knapen MH, Braam LA, Drummen NE, Bekers O, Hoeks AP, Vermeer C.
Menaquinone-7 supplementation improves arterial stiffness in healthy postmenopausal women. A double-blind
randomized clinical trial. Thromb Haemostat. (2015) 113(5), 1135-44; Iwamoto J. Vitamin K2 Therapy for Postmenopausal
Osteoporosis. Nutrients (2014) 6, 1971-1980; Kurnatowska I, Grzelak P, Masajtis-Zagajewska A, Kaczmarska M, Stefańczyk
L, Vermeer C, Maresz K, Nowicki M. Effect of vitamin K2 on progression of atherosclerosis and vascular calcification in
nondialyzed patients with chronic kidney disease stages 3-5. Pol. Arch. Med. Wewn. (2015) 125(9),631-640; Habu D, Shiomi
S, Tamori A, Takeda T, Tanaka T, Kubo S, Nishiguchi S. Role of vitamin K2 in the development of hepatocellular carcinoma in
women with viral cirrhosis of the liver. JAMA (2004) 292(3), 358-61; Ibarrola-Jurado N, Salas-Salvadó J, Martinez-Gonzalez
MA, Bullo M. Dietary phylloquinone intake and risk of type 2 diabetes in elderly subjects at risk of cardiovascular disease.
Am J Clin Nutr (2012) 96,1113-8; Nimptsch K, Rohrmann S, Linseisen J. Dietar intake of vitamin K and risk of prostate cancer
in the Heidelberg cohort of fhe European Prospective Investigaqtion into Cancer and Nutrition (EPIC-Heidelberg). Am J Clin
Nutr (2008) 87, 985-92; Gast GC, de Roos NM, Sluijs I, Bots ML, Beulens JW, Geleijnse JM, Witteman JC, Grobbee DE, Peeters
PH, van der Schouw YT. A high menaquinone intake reduces the incidence of coronary heart disease. Nutr Metab Cardiovasc
Dis (2009) 19(7):504-10;Vossen LM,at al. Menaquinone-7 Supplementation to Reduce Vascular Calcification in Patients with
Coronary Artery Disease: Rationale and Study Protocol (VitaK-CAC Trial). Nutrients (2015) 7:8905-8915.