Ad 1

a) Streszczenie rozmowy o szklanych domach

Historię o szklanych domach opowiada Cezaremu Baryce jego ojciec w trakcie podróży do ojczyzny.
Pojawia się ona jako odpowiedź na pytanie bohatera: „Dlaczego jedziemy do Polski?”. Seweryn
Baryka stwierdza, że Polska to kraj o najwyższym poziomie cywilizacyjnym, w którym buduje się
domy ze szkła. Surowiec ten jest wytwarzany w nadmorskich fabrykach, a następnie wykorzystywany
do konstrukcji nowoczesnych budowli. Domy wykonane ze szkła są czyste, niezwykle wygodne i
higieniczne. Zostały wyposażone w specjalny system grzewczy i chłodzący. Stanowią więc idealne
połączenie estetyki i komfortu. Inżynier Baryka wynalazł też elektrownie wodne i umieścił turbiny w
Wiśle, zwężając i przyśpieszając jej nurt, aby pracowała dla elektryfikacji człowieka.

Czy wynalazek techniczny może odmienić życie ludzi i zlikwidować problemy w państwie?
Budowa i obsługa szklanych domów dawałyby zatrudnienie każdemu człowiekowi zgodnie z jego
zdolnościami. Dzięki pracy artystów i indywidualnym upodobaniom mieszkańców nowe osiedla
byłyby nie tylko wygodne, ale i piękne, co sprawiałoby, że nawet bogaci ludzie chcieliby w nich
mieszkać. Dzięki tym rozwiązaniom w sposób naturalny zapanowałaby w kraju upragniona równość i
sprawiedliwość. Możliwość swobodnego rozwoju każdej jednostki i równe prawa doprowadziłyby do
wygaśnięcia konfliktów, zapewniłyby poszanowanie ludzkiej godności.

Wymień mocne i słabe strony tego projektu

Mocne strony
-Każdy z domów podczas zimy ma być
ogrzewany energią elektryczną, a latem
ochładzany
-każdy chce ciężko pracować, bo to czyni
człowieka zdrowszym, wyrabia krzepę, hartuje,
wzmaga apetyt, przynosi spokojny sen
-szklane domy, łatwe w utrzymaniu czystości
-zapobiegną roznoszeniu niebezpiecznych
chorób
-wykorzystywanie naturalnych bogactw kraju
i energię przyrody
Słabe strony
-alternatywa dla krwawej rewolucji, oparta na
długofalowych reformach prowadzących do
powszechnego dobrobytu
- wizja utopijna, niemożliwa do realizacji
-wymaga ogromnych nakładów finansowych
- szklane domy stanowią symbol tęsknoty za
ładem w Polsce

W jaki sposób, Twoim zdaniem, projekt ten został przedstawiony i oceniony w powieści?
Moim zdaniem projekt ten został przedstawiony w sposób mało realny. Choć może z naukowego
punktu widzenia szklane domy były projektem możliwym do zrealizowania, świat nauki
dwudziestolecie poszedł gwałtownie naprzód, to jednak budowa rzeczywistości nie polega tylko
na posiadaniu świetnego planu, lecz uzależniona jest od wielu czynników: możliwości inwestycyjnych,
ekonomicznych, wykształceniu i przygotowaniu odpowiedniej kadry budowniczych i inżynierów,
współpracy całego społeczeństwa. W Polsce powojennej było to niemożliwe właśnie ze względu
na fatalny stan finansów i gospodarki, brak systemu edukacyjnego oraz solidarności między różnymi
warstwami społecznymi.

b) Program reform Gajowca

 Koncepcja Gajowca ma proweniencje pozytywistyczne i opiera się na prawie ewolucji. Mamy tu do
czynienia z propozycją systematycznych reform w wielu dziedzinach życia państwa. Do
najważniejszych zmian zaliczane są tu reformy walutowa i agrarna, a także reformy szkolnictwa,
służby zdrowia oraz armii. Gajowiec widział Polskę jako kraj różnych narodów, żyjących zgodnie na
tym samym terenie, szanujących swoje odrębności oraz różnorodność, a jednocześnie wspólnie
pracujących dla dobra Polski. Zgodnie z postulatami pracy u podstaw i pracy organicznej ubogie klasy
miały dostępować awansu społecznego na drodze długotrwałego procesu edukacyjnego. Bardzo
ważnym postulatem tej koncepcji – przeciwstawiającym ją wyraźnie propozycji komunistów – jest
utrzymanie granic odrodzonego państwa. W tym sensie jest to również koncepcja patriotyczna.

Czy program reform jest skutecznym sposobem eliminacji problemów w państwie?

Gajowiec chciał przeprowadzić reformy wewnątrz państwa, które byłyby skutecznym sposobem
eliminacji problemów. Odpowiedzialność za kraj leży w rękach wszystkich jego obywateli. Trzeba
więc sumiennie i rzetelnie wziąć się do systematycznej pracy nad poprawą sytuacji w kraju, a trud
i wysiłek z czasem się na pewno opłaci. Wiara w systematyczne reformy ekonomiczne, w powolne
wychodzenie z zaborczych zaszłości, w konieczność wzmocnienia pieniądza i włożenia w reformę
ojczyzny ogromu pracy to najbardziej konkretny i doskonały program. Dzięki niemu cała gospodarka
państwa mogłaby się poprawić.

Wymień mocne i słabe strony tego projektu

Mocne strony
- wprowadzenie polskiego pieniądza
- rozwój gospodarczy
- zmniejszenie analfabetyzmu
- rozbudowa armii
- wzmocnienie granic polski
- zapewnienie porządku publicznego za pomocą
sprawnie działającej policji państwowej
Słabe strony
- terror wobec więźniów politycznych
- opieszałość w działaniu
- brak tolerancji i ucisk mniejszości narodowych
-program być może najlepszy, ale zbyt powolny

W jaki sposób, Twoim zdaniem, projekt ten został przedstawiony i oceniony w powieści?
Według Gajowca, potęga państwa to stabilny pieniądz, dlatego też trzeba dokonać reformy złotówki,
mającej niewielką wartość. Program reform zakładał rozszerzenie działalności oświaty oraz reformy
przemysłu i handlu. W programie Gajowca znalazło się także miejsce na reformę agrarną. Moim
zdaniem niestety ta reforma miała niewielki zasięg, nie uwzględniała poprawy warunków
materialnych chłopa i miała charakter raczej ekonomiczny, a nie wzięła pod uwagę spraw
społecznych. Był to idealistyczny projekt, niemożliwy i mało realny w realizacji. Był to plan, który miał
szansę zrealizowania, jeżeli tylko znalazłyby się do tego odpowiednie osoby. Jedynie długotrwałą
i ciężką pracą można osiągnąć jakiekolwiek rezultaty.

c) Projekt rewolucji komunistycznej

Koncepcja Lulka jest wspierana przez warszawskich komunistów, natomiast wzór czerpie z rosyjskiej
rewolucji bolszewickiej. Jej podstawowym hasłem jest równość klas społecznych, co w rzeczywistości
sprowadza się do postulatu zniszczenia arystokracji i burżuazji i oddania władzy robotnikom.
Panowanie proletariatu miało stać się prawem ponadnarodowym, nieważne były tu kwestie
narodowościowe. Komuniści wytykali wady układów społecznych, istniejących na terenie Polski, ,
głosili poglądy internacjonalistyczne, stąd ich chęć likwidacji granic. Szczególne miejsce w tym
programie zajmowały kwestie społeczne. Spośród nich najważniejszymi były: poprawa warunków
bytowania, zajęcie się pomocą medyczną i poprawą warunków pracy robotników.

Czy program reform jest skutecznym sposobem eliminacji problemów w państwie?

Lulek chciał przeprowadzić reformy wewnątrz państwa, które nie byłyby skutecznym sposobem
eliminacji problemów. Reforma ta, jeszcze bardziej pogorszyłaby już i tak zaistniałe problemy.
Argumentami przemawiającymi za rewolucją były zła sytuacja ekonomiczna oraz zdrowotna
robotników. Baryka słusznie zauważył na zebraniu komunistów, ze oddanie władzy klasie, która
znajduje się w tak kiepskim stanie, może skończyć się tragedią dla państwa.

Wymień mocne i słabe strony tego projektu

Mocne strony
-poprawa warunków bytowania
-zajęcie się pomocą medyczną
-poprawa warunków pracy robotników
-stworzenia jednego narodu i państwa
robotników - bezklasowego społeczeństwa ludzi
pracy
-zajęcie się oświatą dla ludu
Słabe strony
-likwidacji granic, stworzenia jednego narodu i
państwa robotników - bezklasowego
społeczeństwa ludzi pracy
- oddanie władzy klasie, która znajduje się w tak
kiepskim stanie, może skończyć się tragedią dla
państwa
- potępienie szlachty i burżuazji
- potępienie militaryzmu (armii)
- popieranie wojsk bolszewickich w wojnie
polsko – rosyjskiej

W jaki sposób, Twoim zdaniem, projekt ten został przedstawiony i oceniony w powieści?
Program rewolucjonistów postulował zniesienie dotychczasowych niesprawiedliwości społecznych
drogą ogólnej rewolucji. Moim zdaniem był to pomysł zbyt radykalny, jak na ówczesną sytuację w
Polsce. Minęło dopiero niewiele czasu od dnia, w którym Polska odzyskała niepodległość. Jeszcze nie
tak dawno Polacy walczyli z Rosją Radziecką w wojnie 1920 r. Podjęcie walki w takiej sytuacji
równałoby się wpędzeniu Polaków znów na pole walki. Byłoby to zbyt trudne dla nich zadanie.

Sformułowane wnioskI:
–brak jednoznacznego rozstrzygnięcia sporu politycznego ukazanego w powieści,
– koncepcje społeczno-polityczne autorstwa dwóch pokoleń (Seweryn Baryka, Szymon Gajowiec –
Antoni Lulek),
–ostrzeżenie o zagrożeniach dla młodego państwa polskiego,
–aktualność problematyki, Przedwiośnie jako powieść polityczna