Gomułka był więziony za „odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne”.

5 III 1953 – śmierć Stalina

III 1956 – śmierć Bieruta

Przejściowa władza Edwarda Ochaba (I sekretarz PZPR)

28 – 30 VI 1956 – strajki robotników w Poznaniu (3 dni)

 Przyczyny: problemy ekonomiczne, robotnicy domagali się wzrostu płac, zwrotu niepoprawnie pobranego
podatku i zmniejszenia norm produkcyjnych
 Rozpoczęły się w zakładach Hipolita Cegielskiego
 Wtedy Międzynarodowe Targi Poznańskie
 Wysłano jednostki pancerne, władza strzelała do strajkujących, kilkadziesiąt osób zginęło (70 ponad), żołnierzom
mówiono, że w mieście wybuchło powstanie niemieckie
 Symbol: zastrzelenie 13-letniego Romana Strzałkowskiego podczas demonstracji
 Józef Cyrankiewicz (premier) – mówił, że ten kto podniesie rękę na władzę, będzie miał ją odciętą – twierdził, że
strajk to zachodnia prowokacja

Podczas VIII Plenum KC PZPR Władysław Gomułka poparł strajkujących.

Delegacja z Chruszczowem przyjechała do Polski, Gomułka zapewnił, że w państwie nadal będzie obowiązywał ustrój
komunistyczny, Gomułka został I sekretarzem PZPR (1956-70).

Odwilż podczas rządów Gomułki – Polski październik:

 Porozumienie ze Stefanem Wyszyńskim, wrócił do Warszawy, religia wróciła do szkół, Kościół przejął kontrolę
nad prasą katolicką
 Uwolnienie Polaków z więzień i łagrów
 Rozliczenia finansowe z ZSRR, np. za eksport węgla na niekorzystnych warunkach
 Zmiana nazwy Stalinogród na Katowice
 Zaprzestano przymusową kolektywizację
 Krótkie odejście od przemysłu ciężkiego na rzecz przemysłu spożywczego
 Utworzenie SB
 Gomułka zgadzał się z Jugosławią
 Relacja z ZSRR na zasadzie partnerstwa

Przemówienie Gomułki na placu Defilad – 400 tys. osób – krytyka stalinizmu, zapowiedź zmian w państwie.

Symbol końca ustępstw ze strony Gomułki – zamknięcie pisma „Po prostu” (pismo dla młodych ludzi) w 1957.

Konflikt z kościołem widoczny w 1966 r. kiedy władza chciała odwrócić uwagę od świętowania Milenium Chrztu Polski i
zorganizowała Tysiąclecie Państwa Polskiego.

Strajk studentów w 1968 r.

 W styczniu 1968 władza zakazała granie spektaklu „Dziadów” Adama Mickiewicza w Teatrze Narodowym (zbyt
głośne oklaski w momentach antyrosyjskich)
 Kontrolowanie kultury przez władze intelektualiści nazywali „dyktaturą ciemniaków”
 Adam Michnik (obecny dyrektor Gazety Wyborczej) i Henryk Szlajfer zostali wydaleni z UW, przeciwko tej decyzji
8 marca zorganizowano wiec studencki – domagano się ich powrotu na uczelnię, zgromadzenie zostało rozbite
przez ZOMO oraz aktyw robotniczy (robotnicy wyposażeni w kije)
 Potem więcej strajków studentów w innych miejsach
 Gomułka w przemówieniu potępił zachowanie intelektualistów
  Masówki – spotkania robotników w zakładach pracy kiedy krytykowali studentów i inteligencję
 „Literaci do piór, studenci do nauki”
 Organizowano antysemickie i antyinteligenckie wiece w fabrykach, z kraju wyjechał ok. 15 tys. Polaków
żydowskiego pochodzenia należących do elity intelektualnej

Strajki robotników w grudniu 1970 r.

 Władza ogłosiła podwyżki cen przed Bożym Narodzeniem

 Strajkowali robotnicy ze Stoczni Gdańskiej, rozpoczęto strzelanie do robotników którzy szli do pracy
 Strajki w innych miastach Wybrzeża: Szczecin, Słupsk, Elbląg, Gdynia
 Łącznie śmierć 45 osób
 Skutek: odsunięcie od władzy Władysława Gomułki, zmuszono go do dymisji, I sekretarzem PZPR został Edward
Gierek
 By upamiętnić ofiary powstał pomnik „Trzech Krzyży” w Gdańsku
 „Janek Wiśniewski padł”

Edward Gierek

 Związany z Katowicami, wybudowano drogę szybkiego ruchu z Katowic do Warszawy gierówka

Strajki robotników w czerwcu 1976

 Radom, Ursus (dzielnica Warszawy) i Płocku

 Przyczyną podwyżki cen
 Kara za strajkowanie dla robotników to zwolnienie z pracy, nie mają źródeł dochodu, trudności z późniejszym
zatrudnieniem
 Skutek: powstanie KOR (Komitet Obrony Robotników) i ROPCiO (Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela)

 Robotnicy zaczynają współpracę z inteligencją, razem walczą z ustrojem komunistycznym, chcą zmienić go na
demokratyczny, tworzy się opozycja demokratyczna
 Zaczynają się tworzyć związki zawodowe
 W Ursusie robotnicy przyspawali lokomotywę do szyn, blokując transport do Moskwy

1979 – pielgrzymka Jana Pawła II do Polski, „nie lękajcie się”

31 VII 1980 – podpisanie porozumienia ze stoczniowcami gdańskimi w Sali BHP Stoczni Gdańskiej przez Lecha Wałęsę
(na czele MKS)

 skutek: powstanie NSZZ Solidarność (Niezależny Samorządny Związek Zawodowy),

 strajkujący mieli 21 postulatów,
 „Porozumieliśmy się jak Polak z Polakiem”

13 XII 1981 – wprowadzenie stanu wojennego przed generała Jaruzelskiego (godzina milicyjna, delegalizacja
Solidarności, aresztowano jej działaczy w tym Wałęsę, zakaz przemieszczania się po kraju, gazety się nie ukazywały)

1983 – Lech Wałęsa otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla (w Sztokholmie odebrana przez żonę – Danutę Wałęsę – kobieta
roku w Szwecji)

II – IV 1989 – obrady Okrągłego Stołu, oficjalne w Pałacu Prezydenckim, nieoficjalne w miejscowości Magdalenka pod
Warszawą, siedziba MSW

4 VI 1989 – pierwsze częściowo wolne wybory

  Sejm kontraktowy 65% dla komunistów, 35% Solidarność
 Wybory do senatu wolne – 99 miejsc dla opozycji, 1 kandydat niezależny
 Prezydent Wojciech Jaruzelski, premier Tadeusz Mazowiecki
 Tadeusz Mazowiecki chciał odkreślić przeszłość grubą linią

1990 – pierwsze wolne wybory – prezydentem został Lech Wałęsa