Prawo - ogół przepisów i norm prawnych regulujących stosunki między ludźmi danej społeczności

Funkcje prawa
- rozdział dóbr i ciężarów związanych z funkcjonowaniem państwa (funkcja dystrybucyjna)
- regulacja konfliktów (funkcja regulująca i arbitrażowa)
- integracja społeczeństwa (funkcja integracyjna)
- wspieranie i obrona najważniejszych wartości życia społecznego (funkcja wychowawcza)
- kształtowanie nowych wzorców zachowań (funkcja innowacyjna)
- zapobiegania ujemnym skutkom zjawisk przyrody i postępu cywilizacyjnego (funkcja prewencyjna)
- działanie państwowego aparatu przymusu i groźba zastosowania kary (funkcja represyjna)
Rodzaje norm społecznych:
- normy prawne są zapisywane w aktach prawnych, za nie stosowanie grożą kary i represje np. kodeks
karny
- normy religijne przestrzegają je tylko wyznawcy danej religii odwołują się do autorytetu Boga za nie
przestrzeganie grozi grzech
- normy moralne odnoszą się do czynienia dobra, wybierania rzeczy słusznych i sprawiedliwych za
nieprzestrzeganie grozi ostracyzm i wyrzuty sumienia
- normy obyczajowe odwołują się do określonych konsekwencji społecznych co wypada a co nie,
charakterystyczne dla danego społeczeństwa ich zwyczajów konsekwencje to ostracyzm i pogarda

Cechy prawa:
- prawo nie działa wstecz
- zasada domniemania niewinności
- żaden czyn nie jest przestępstwem jeżeli prawo go za taki nie uważa
- nieznajomości prawa szkodzi
Zasady prawa:
- praworządność
- sprawiedliwości społecznej
- trójpodziału władzy
- ochrony praw i wolności
- niezawisłości sędziowskiej
Praworządność – opis reguł które nadają moc prawa
- hierarchiczność
- spójność
- regulacja
- zgodność
Hierarchia – Konstytucja RP, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia, dyrektywy i decyzje
organów UE, ustawy (kodeksy) i rozporządzenia prezydenta RP z mocą ustawy, rozporządzenia prezydenta
RP, Premiera, Ministrów, akty prawa miejscowego
Sędzia jest:
- nieusuwalny
- apolityczny
- niepołączalny
- posiada immunitet sędziowski
- dożywotni 65 lub 70 lat
Kariera sędziego – zdanie matury, obrona pracy magisterskiej, aplikacja ogólna i sędziowska (5 lat),
nominacja sędziowska, praktyka sędziowska
Sędzią może być osoba która ukończyła 29 lat i studia na kierunku prawniczym, ma obywatelstwo polskie,
korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich, jest nieskazitelnego charakteru
Źródła prawa:
- Dziennik Ustaw RP
- Dziennik Urzędowy RP „Monitor Polski”
- Wojewódzkie dzienniki urzędowe
- Dziennik Urzędowy UE
- boskie
- naturalne
- stanowione (pozytywne)
Prawo:
Prywatne np. rodzinne, cywilne
Publiczne np. konstytucyjne, karne, administracyjne
Prawo europejskie
Struktura sądów:
Sąd Najwyższy, Sądy wojskowe, administracyjne, apelacyjne, okręgowe, rejonowe, powszechne
Przestępstwo:
- czyn lub zaniechanie
- szkodliwy
- bezprawny
- zawiniony
- zagrożony karą
Nieletni – do 17 lat
Młodociany 21 lat czyn 24 lat orzekanie
Pełna odpowiedzialność:
- osoba poczytalna
- w odpowiednim wieku
- każdy za swoje czyny
Proces karny:
- zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa
- postępowanie przygotowawcze
- postępowanie procesowe
Prawa pokrzywdzonego:
- złożenie doniesienia
- rozpoznanie sprawców
- wniosek o odszkodowanie
- składanie wniosków dowodowych
- przeglądania akt
- uczestnictwa w rozprawie
Oskarżony ma prawo do:
- adwokata
- zeznań lub odmowy
- składania wniosków dowodowych
- udziału w rozprawie
- przeglądania akt sprawy
- odwołania się od wyroku sądu pierwszej instancji
Prawa świadka
- odmowy zeznań lub odpowiedzi tylko na konkretne pytania
- anonimowości
- uzyskanie statusu świadka koronnego