Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
b) Podaj 2 zdania, które wynikają logicznie ze zdania Z, ale nie są równoważne logicznie ze
zdaniem Z.
Z: Norma prawna jest zakazująca wtedy i tylko wtedy, gdy nie jest dozwalająca.
c) Podaj 3 zdania,z których wynika logicznie zdanie Z i nie jest z nimi równoważne logicznie.
Z: Nieprawda, że pojęcie normy prawnej jest tym samym, co pojęcie przepisu prawnego.
Zadanie 2
Podaj cztery lub pięć przykładów nazw, które mają jednocześnie następujące własności:
a) są ogólne, generalne, proste
b) są jednostkowe, generalne, złożone
c) są abstrakcyjne, ogólne
d) są abstrakcyjne, jednostkowe, nieostre
e) są abstrakcyjne, jednostkowe
f) są puste, konkretne, niezbiorowe
g) są abstrakcyjne, generalne, ogólne
h) są ogólne, zbiorowe,
i) są indywidualne, puste, proste
Uzasadnij.
Zadanie 3
Proszę scharakteryzować ze względu na wszystkie poznane podziały podane niżej nazwy.
Posiadanie podanych przez siebie własności danej nazwy należy uzasadnić.
(a)zbiór wszystkich liczb parzystych
(b)czerwień
(c)czerwona rzecz
(d)Lasek Bielański
(e)najgłębsze jezioro w Polsce
(f)5
1
(g)maratończyk
(h)najszybszy biegacz świata
(i)bieg finałowy mężczyzn na 100 metrów podczas ostatniej olimpiady
(j)stan zagrożenia
Zadanie 4
Zaprzecz każdemu ze zdań z podpunktów a)-e) na trzy sposoby. Odpowiedzi należy
uzasadnić.
a)Z: Nieprawda, że niektóre ptaki potrafią latać.
b)Z: Każdy Amerykanin lubi jeść.
c)Z: Niektóre nazwy wyraźne nie są ostre.
d)Z: Niektóre ssaki są bezkręgowcami.
e)Z: Tylko ssaki nie są bezkręgowcami.
f)Wykaż (opierając się na prawie De Morgana oraz prawach rachunku nazw), że
zaprzeczeniem zdania Z jest zdanie Z', gdy:
Z: Każdy przestępca jest izolowany od społeczeństwa lub żaden przestępca nie jest
izolowany od społeczeństwa.
Z': Tylko niektórzy przestępcy są izolowani od społeczeństwa.
g)Z: Każdy prawnik jest sędzią.
h)Z: Żadna osoba z wyższym wykształceniem nie ma kierowniczego stanowiska.
i) Z: Tylko przestępcy są izolowani od społeczeństwa.
j) Z: Nieprawda, że tylko niektórzy prawnicy są politykami.
k) Z: Tylko czyny nakazane nie są czynami zakazanymi.
l) Z: Niektóre normy prawne nie są zawarte w jednym przepisie prawnym.
Zadanie 5
Proszę odpowiedzieć na pytanie (i uzasadnić), czy prawem logicznym jest wyrażenie:
f)SiP↔PiS, b) SoP↔PoS, c) SaP→∼(SeP), d) SaP → nPanS, e) SeP→ SonP
f)SoP → nPonS, g)SiP→nPinS, h)TylkoSiP→SoP, i)SoP→TylkoSiP
j)∼ (SaP∧SeP), k)SoP→∼(PiS)
Zadanie 6
a) Podaj jedno zdanie równoważne logicznie ze zdaniem Z (i jednocześnie nie będące
tym zdaniem).
Z: Nieprawda, że każda norma prawna jest zawarta w jednym przepisie prawnym.
b) Podaj dwa zdania wynikające logicznie ze zdania Z, ale nie równoważne logicznie
z tym zdaniem.
Z: Tylko niektórzy ludzie nie znają warunków poprawności dedukcji.
c) Podaj dwa zdania równoważne logicznie ze zdaniem Z (nie będące tym zdaniem) i dwa
zdania wynikające logicznie ze zdania Z i jednocześnie nie równoważne logicznie ze zdaniem
Z.
Z: Tylko owady są motylami.
2
Z: Nieprawda, że żaden człowiek nie jest uczciwy.
Rozwiązania
Zadanie 1
a) p- pada deszcz, q- na dworze jest mokro
Sch Z: p → q
Sch Z1: ∼ q → ∼ p
Z1: Jeśli na dworze nie jest mokro, to nie pada deszcz.
Uzasadnienie:
Należy wykazać, że prawem logicznym jest schemat wyrażenia o postaci: Z1 ↔ Z.
Należy zatem uzasadnić to, że prawem logicznym jest wyrażenie:
(∼ q → ∼ p) ↔ (p → q). Podane wyrażenie jest prawem logicznym, ze względu na prawo
transpozycji:(p → q) ↔ (∼ q → ∼ p) oraz fakt przemienności spójnika równoważności.
Sch Z2: q ∨ ∼ p
Z2: Na dworze jest mokro lub nie pada deszcz.
Uzasadnienie:
Weźmy pod uwagę prawo wzajemnej definiowalności spójników logicznych:
(p∨q) ↔ (∼ p→ q). Stosując do niego podstawienia: p/q, q/∼ p otrzymujemy zatem jako prawo
logiczne wyrażenie: (q ∨ ∼ p) ↔ (∼ q → ∼ p). Zdanie Z2 jest zatem równoważne logicznie
ze zdaniem Z1, ale skoro Z1 jest równoważne logicznie ze zdaniem Z, zatem Z2 jest również
równoważne logicznie ze zdaniem Z.
Sch Z3: ∼ (p ∧∼ q)
Z3: Nieprawda, że zarazem pada deszcz i na dworze nie jest mokro.
Uzasadnienie:
Wykażemy w tabelce, że prawem logicznym jest schemat wyrażenia postaci: Z3 ↔ Z.
3
Sch Z1: p → ∼ q
Z1: Jeśli norma prawna jest zakazująca, to nie jest dozwalająca.
Uzasadnienie:
Należy wykazać, że prawem logicznym jest schemat wyrażenia: Z → Z1, i jednocześnie nie
jest prawem logicznym schemat wyrażenia postaci: Z1 → Z.
(p → ∼ q) → (p ↔ ∼ q)
0 0 0 0
0 1 0 1
lub
1 1
1 0
0
Z założenia o fałszywości następnika głównej implikacji mamy do sprawdzenia
wartościowania: 1) v(p)=0, v(q)=0, 2) v(p)=1, v(q)=1. Dla pierwszego z podanych
wartościowań całość jest fałszywa, zatem sprawdzana funkcja zdaniowa nie jest tautologią.
Ze zdania Z1 nie wynika logicznie zdanie Z.
Sch Z: p ↔ ∼ q
Sch Z2: ∼ q → p
Z2: Jeśli norma prawna nie jest dozwalająca, to jest zakazująca.
Sprawdzenie w tabelce:
g)p- pojęcie normy prawnej jest tym samym, co pojęcie przepisu prawnego.
4
q- pojęcia normy prawnej i przepisu prawnego są często utożsamiane
r- znaczenia pojęć normy prawnej i przepisu prawnego są podobne
s- na jedną normę prawną może się składać parę przepisów prawnych
Sch Z: ∼ p
Sch Z1: ∼ p ∧q
Sch Z2: ∼ p ∧r
Sch Z3: s ∧(s→∼p)
Zdanie Z1: Pojęcie normy prawnej nie jest tym samym co pojęcie przepisu prawnego, ale
pojęcia normy prawnej i przepisu prawnego są często utożsamiane.
Z2: Pojęcie normy prawnej nie jest tym samym co pojęcie przepisu prawnego, ale
znaczenia pojęć normy prawnej i przepisu prawnego są podobne.
Z3: Na jedną normę prawną może się składać parę przepisów prawnych a jeśli na jedną normę
prawną może się składać pare przepisów prawnych, to pojęcie normy prawnej nie jest tym
samym co pojęcie przepisu prawnego.
Sprawdzenie metodą nie-wprost:
[s ∧(s→∼p)] →∼p
1 1 1 1
1 1 0 0
1 1≠ 0 0
1≠ 0 0
0≠1
Sprawdzana funkcja zdaniowa jest prawem logicznym, a więc ze zdania Z3 wynika logicznie
zdanie Z.
∼ p → [s ∧ ( s→∼p)]
0 0 0 0
1 0 0 1
1 0 1
1 0
0
Powyższa funkcja zdaniowa nie jest prawem logicznym, zatem ze zdania Z nie wynika
logicznie zdanie Z3, a to z kolei prowadzi do wniosku, że zdania Z i Z3 nie są parą zdań
równoważnych logicznie.
5
d) p- Kasia jest starsza od Ani, q- Kasia jest znajomą Ani, r- Ania jest starsza od wszystkich
swoich znajomych
Sch Z: p→ (q→ ∼ r)
Sch Z1: (p∧q)→ ∼ r
Sch Z2: r → (∼ p∨∼ q)
Z1: Jeśli Kasia jest starsza od Ani i Kasia jest znajomą Ani, to Ania nie jest starsza od
wszystkich swoich znajomych.
Należy wykazać, że prawem logicznym jest wyrażenie: [(p∧q)→ ∼ r] ↔[p→ (q→ ∼ r)].
Wyrażenie to otrzymujemy z prawa eksportacji i importacji: [(p∧q)→ r] ↔[p→ (q→r)] po
zastosowaniu reguły podstawiania: r/ ∼ r, zatem rzeczywiście jest prawem logicznym.
Z2: Jeśli Ania jest starsza od wszystkich swoich znajomych, to albo Kasia nie jest starsza od
Ani albo Kasia nie jest znajomą Ani.
Z1:Nieprawda, że zarazem Paweł dopuścił się czynu przestępczego i nie udowodnią mu winy
Z2: Jeśli Paweł dopuścił się czynu przestępczego, to udowodnią mu winę.
Z3: Paweł nie dopuścił się czynu przestępczego lub udowodnią mu winę.
Uzasadnienia:
Z1 otrzymaliśmy przez zanegowanie zdania Z, a negacja zdania jest zawsze jędną z form jego
zaprzeczenia.
6
f) p- pójdę do kina, q- pójdę do teatru.
Sch Z: ∼ (p ∨q)
Sch Z1: p ∨q
Sch Z2: ∼ (∼ p ∧∼ q)
Sch Z3: ∼ p → q
Uzasadnienie:
Skoro negacja zdania jest jedną z form jego zaprzeczenia, to zdanie bez negacji jest jedną z
form zaprzeczenia zdania zanegowanego. Stąd wiadomo, że Z1 jest właściwym zdaniem.
g) p- dany podział jest podziałem logicznym, q- dany podział spełnia warunek zupełności,
r- dany podział spełnia warunek rozłączności.
Sch Z: ∼ p→ (q∧r)
Sch Z1: ∼ [∼ p→ (q∧r)]
Sch Z2: ∼ p ∧∼ (q ∧r)
Sch Z3: ∼[∼ (q∧r) → p]
Z1: Nieprawda, że jeśli dany podział nie jest podziałem logicznym, to zarówno spełnia
warunek zupełności jak i warunek rozłączności.
Z2: Dany podział nie jest podziałem logicznym i nieprawda, że zarówno spełnia warunek
zupełności jak i warunek rozłączności.
Z3: Nieprawda, że jeśli nie jest tak, że zarazem dany podział spełnia warunek zupełności i
spełnia warunek rozłączności, to jest podziałem logicznym.
Uzasadnienie:
Z1 jest negacją zdania Z, a więc jest formą zaprzeczenia zdania Z.
7
Na podstawie prawa transpozycji: (p → q) ↔ (∼ q → ∼ p) wyrażenie:∼ (q∧r) → p jest
równoważne logicznie z wyrażeniem: ∼ p→ (q∧r). Stosując bowiem do prawa transpozycji
podstawienia: p/ ∼ (q∧r), q/p otrzymujemy, że prawem logicznym jest::
[∼ (q∧r) → p]↔ [∼ p→ (q∧r)]. Dalej po zastosowaniu zasady, że jeśli dwa wyrażenia są
równoważne logicznie, to ich negacje między sobą wzajemnie też są równoważne logicznie,
wnioskujemy, że zdanie Z3 jest równoważne logicznie z negacją zdania Z.
Zadanie 2
a) krzesło, stół, kot, pies, prawnik
Każda z tych nazw jest ogólna, ponieważ ma wiele desygnatów (jest wiele krzeseł, stołów,
kotów, psów, prawników). Są to również nazwy generalne, ponieważ użyte są ze względu na
cechy wspólne swoich desygnatów. W końcu nazwy te są proste, ponieważ są
jednowyrazowe.
b) najwyższa góra świata, najmniejsza liczba naturalna, obecny Sejm RP, obecny prezydent
RP, zwycięzca finału męskiego sprintu (biegu na 100 metrów) na ostatniej letniej olimpiadzie
Każda tych nazw jest złożona, ponieważ jest wielowyrazowa. Każda jest generalna, ponieważ
nazwy te są nadane ze względu na cechy ich desygnatów. Każda z tych nazw jest też
jednostkowa, ponieważ kolejno: istnieje jedna góra świata wyższa od innych (Mount Everest),
istnieje najmniejsza liczba naturalna- jest nią liczba 0 (względnie 1, w zależności, czy 0
uznamy za liczbę naturalną, czy nie), obecny Sejm RP jest jeden, obecny prezydent RP jest
jeden, i w końcu- była taka osoba i była jedna, która zwyciężyła finał męskiego biegu na
ostatniej (jak do tej pory) letniej olimpiadzie.
e) zbiór wszystkich liczb naturalnych, radość reprezentacji Polski w piłce nożnej z wygranej z
Belgami w 2006, smutek osoby ... po przeczytaniu treści zadań egzaminacyjnych z logiki,
zbiór wszystkich liczb parzystych, 1+2
Nazwy odczuć oraz nazwy liczb i zbiorów liczbowych są abstrakcyjne (ponieważ nie są
nazwami obiektów materialnych). Nazwa zbiór wszystkich liczb naturalnych jest
jednostkowa, ponieważ jest jeden zbiór złożony ze wszystkich liczb naturalnych (analogiczne
jest wyjaśnienie dotyczące nazwy zbiór wszystkich liczb parzystych). Nazwą 1+2 oznaczamy
jedną liczbę (liczbę 3), nazwa radość reprezentacji Polski w piłce nożnej z wygranej z
Belgami w 2006 jest jednostkowa, bo w 2006 roku odbył się jeden zwycięski dla Polski mecz
piłki nożnej z Belgami i zwycięstwo to dostarczyło reprezentacji Polski dużo radości. Nazwa
8
smutek osoby ... po przeczytaniu treści zadań egzaminacyjnych z logiki jest jednostkowa, o ile
osoba wpisana w miejsce wielokropka faktycznie się zasmuciła po przeczytaniu treści zadań
egzaminacyjnych z logiki (można by uznać, że wtedy smutek był jedyny w swoim rodzaju).
Zadanie 4
a) Z: Nieprawda, że niektóre ptaki potrafią latać.
Uzasadnienie:
Szukamy zdań Z1, Z2, Z3, równoważnych logicznie ze zdaniem Z.
9
Ponieważ negacja zdania jest jego zaprzeczeniem, to również zdanie bez negacji jest
zaprzeczeniem odpowiedniego zanegowanego zdania. Stąd Z1 jest zaprzeczeniem zdania Z.
Na podstawie prawa konwersji: PeL↔ LeP wiadomo, że parę zdań równoważnych tworzą
zdania o schematach: PeL, LeP. W związku z tym negacje tych zdań też są wzajemnie
równoważne logicznie. Skoro zdanie o schemacie:∼( PeL) spełnia warunki zadania, więc
zdanie o schemacie ∼( LeP) również spełnia warunki zadania. Zdanie Z3 jest zatem
zaprzeczeniem zdania Z.
Sch Z: AaJ
1
Sch Z3: TylkoOaW
Z3: Tylko nazwy ostre są nazwami wyraźnymi.
Uzasadnienie: Zgodnie z definicją zdanie typu: Tylko O jest W, jest równoważne logicznie ze
zdaniem typu: Każde W jest O. Skoro zatem zdanie Z2 jest zaprzeczeniem zdania Z, to zdanie
Z3 też jest zaprzeczeniem zdania Z.
SchZ1: ∼ (TylkoSeB)
Z1: Nieprawda, że tylko ssaki nie są bezkręgowcami.
Uzasadnienie: negacja zdania jest jedną z form jego zaprzeczenia.
SchZ2: ∼ (nie-S a B)
nie-S – zwierzę nie będące ssakiem (czyli w skrócie: nie-ssak)
Z2: Nieprawda, że każde zwierzę nie będące ssakiem jest bezkręgowcem (skrócona wersja:
Nieprawda, że każdy nie-ssak jest bezkręgowcem)
Uzasadnienie: Zgodnie z definicją zdanie typu: tylko S nie jest B, jest równoważne logicznie
ze zdaniem typu: każdy nie-S jest B. Zatem negacja zdania pierwszego typu jest równoważna
logicznie negacji zdania drugiego typu.
1
f) Wykaż, że zaprzeczeniem zdania Z jest zdanie Z', gdy:
Z: Każdy przestępca jest izolowany od społeczeństwa lub żaden przestępca nie jest
izolowany od społeczeństwa.
Z': Tylko niektórzy przestępcy są izolowani od społeczeństwa.
Wystarczy wykazać, że prawem logicznym jest schemat wyrażenia: Z' ↔∼ Z, czyli w tym
wypadku funkcja zdaniowa: (SiP ∧SoP) ↔∼( SaP ∨SeP).Stosując do II prawa De Morgana:
∼ (p ∨q) ↔ ( ∼ p ∧∼ q ), następujące podstawienia:p/SaP, q/SeP, otrzymujemy jako prawo
logiczne wyrażenie: ∼ (SaP∨SeP) ↔ [∼( SaP) ∧∼ (SeP)]. Na podstawie kwadratu
logicznego- związku sprzeczności- prawami logicznymi są też wyrażenia: SiP ↔ ∼( SeP),
SoP ↔ ∼( SaP). W każdej funkcji zdaniowej można zamiast jego dowolnej części wstawić
wyrażenie równoważne logicznie z tą częścią i to co otrzymamy będzie równoważne
logicznie z wyjściową funkcją zdaniową. Zatem w szczególności zastępując ∼( SaP) przez
SoP, a ∼( SeP) przez SiP otrzymujemy z wyrażenia: ∼( SaP) ∧∼ (SeP) funkcję zdaniową:
SoP∧SiP.
Wnioskujemy zatem, że prawem logicznym jest wyrażenie: ∼( SaP ∨SeP) ↔ (SoP ∧SiP). Z
kolei prawa strona tego wyrażenia jest równoważna logicznie (na mocy przemienności
koniunkcji) z koniunkcją: (SiP ∧SoP). Zatem prawem logicznym jest funkcja zdaniowa:
(SiP ∧SoP) ↔∼( SaP ∨SeP).
1
prawnym.
Z2: Każda norma prawna jest zawarta w jednym przepisie prawnym.
Z3: Tylko to co jest zawarte w jednym przepisie prawnym jest normą prawną.
Zadanie 5
Proszę odpowiedzieć na pytanie (i uzasadnić), czy prawem logicznym jest wyrażenie:
a)SiP↔PiS, b) SoP↔PoS, c) SaP→∼(SeP), d) SaP → nPanS, e) SeP→ SonP
f)SoP → nPonS, g)SiP→nPinS, h)TylkoSiP→SoP, i)SoP→TylkoSiP
j)∼ (SaP∧SeP), k)SoP→∼(PiS)
Odpowiedzi:
a)jest prawem logicznym (jest to jedno z praw konwersji)
b)to nie jest prawo logiczne. Niech bowiem S-adwokat, P- prawnik. Wówczas zdanie o
schemacie: SoP (niektórzy adwokaci nie są prawnikami) jest fałszywe, a zdanie o schemacie:
PoS (niektórzy prawnicy nie są adwokatami) prawdziwe. Zatem sprawdzana równoważność
ma wartość: 0↔1=0.
c)Jest to jedno z praw mówiące o związku przeciwności między zdaniami postaci: SaP, SeP
d)Podana funkcja zdaniowa jest prawem logicznym. Jednym z praw kontrapozycji jest
wyrażenie: SaP ↔ nPanS, a skoro wyrażenie o postaci równoważności jest prawem
logicznym, to implikacje w każdą ze stron również są prawami logicznymi (wynika to z reguł
opuszczania równoważności). W szczególności, prawem logicznym jest implikacja:
SaP→nPanS.
e) Na podstawie jednego z praw obwersji wiadomo, że zdanie o schemacie SonP jest
równoważne logicznie ze zdaniem o schemacie SiP. Zatem sprawdzenie, czy prawem
logicznym jest funkcja zdaniowa: SeP→SonP, można sprowadzić do sprawdzenia czy prawem
logicznym jest wyrażenie: SeP→SiP. Biorąc jednak pod uwagę przypadek nazw
wykluczających się wzajemnie otrzymujemy, że jeśli v(SeP)=1, to v(SiP)=0. Zatem w tym
przypadku: v(SeP→SonP) = v(SeP→SiP) = 1→0 = 0. Wniosek: wyjściowe wyrażenie nie jest
prawem logicznym.
f)Analogicznie do podpunktu d)
g)Niech S- osoba pełnoletnia (w rozumieniu na gruncie prawa), P- osoba która nie ukończyła
18 lat. Jeśli U-zbiór wszystkich ludzi, to nie-S- osoba niepełnoletnia, a nie-P- osoba, która
ukończyła 18 lat. Wówczas:
SiP- pewne osoby pełnoletnie są osobami, które nie ukończyły 18 lat.
Zdanie to jest prawdziwe.
nie-P i nie-S Pewne osoby, które ukończyły 18 lat są osobami niepełnoletnimi.
Zdanie to jest fałszywe.
Implikacja: SiP → nie-P i nie-S również jest w tym przypadku fałszywa, zatem: SiP
→ nie-P i nie-S , nie jest prawem logicznym.
1
Uzasadnienie: wynika to ze związku sprzeczności podanym w kwadracie logicznym. Zgodnie
z tym związkiem zdanie o schemacie: SoP, jest zaprzeczeniem zdania o schemacie: SaP.
Zgodnie z definicją zaprzeczenia SoP jest zatem równoważne logicznie z ∼ (SaP).
b) Podaj dwa zdania wynikające logicznie ze zdania Z, ale nie równoważne logicznie
z tym zdaniem.
Z: Tylko niektórzy ludzie nie znają warunków poprawności dedukcji.
Rozwiązanie:
C- człowiek, Z- osoba znająca warunki poprawności dedukcji.
Sch Z: TylkoCoZ
c) Podaj dwa zdania równoważne logicznie ze zdaniem Z (nie będące tym zdaniem) i dwa
zdania wynikające logicznie ze zdania Z i jednocześnie nie równoważne logicznie ze zdaniem
Z.
Z: Tylko owady są motylami
Rozwiązanie:
O-owad, M-motyl
Sch Z: TylkoOaM
Uzasadnienie:
Sch Z1: MaO
Sch Z2: ∼ (MoO)
Zgodnie z definicją odpowiedniego zdania ze słowem „tylko” prawem logicznym jest
wyrażenie: (TylkoOaM) ↔ MaO. Zatem zgodnie z definicją równoważności logicznej zdanie
Z1 jest równoważne logicznie ze zdaniem Z. Z kolei zgodnie ze związkiem sprzeczności na
podstawie kwadratu logicznego wiadomo, że prawem logicznym jest wyrażenie:
MaO ↔ ∼ (MoO). Zatem zdanie Z2 jest równoważne logicznie ze zdaniem Z1, czyli również
ze zdaniem Z.
1
Sch Z3: MiO
Sch Z4: OiM
Uzasadnienie:
Jedno z praw kwadratu logicznego mówiące o związku podporządkowania: MaO→ MiO.
Zatem zdanie Z3 wynika logicznie ze zdania Z1 i nie jest z nim równoważne logicznie. Z
kolei na podstawie prawa konwersji ograniczonej: MaO→ OiM, wiadomo, że zdanie Z4
wynika logicznie ze zdania Z1 nie będąc z nim równoważnym logicznie. Z kolei ze względu
na to, że Z1 jest równoważne logicznie ze zdaniem Z wnioskujemy, że zdania Z3 i Z4
spełniają warunki zadania.
Rozwiązanie:
C-człowiek, U-uczciwy
Sch Z: ∼ (CeU)
Zgodnie z jednym praw kwadratu logicznego mówiących o związku sprzeczności ( CiU
↔∼ (CeU)) zdaniem równoważnym logicznie ze zdaniem Z jest zdanie o schemacie: CiU. Z
kwadratu logicznego wiadomo też, że parę zdań podprzeciwnych tworzą zdania o
schematach: CiU oraz CoU. Zdaniem podprzeciwnym względem Z jest zatem zdanie o
schemacie: CoU.
Z1: Niektórzy ludzie nie są uczciwi.
Rozwiązanie:
Z1: Każdy czyn niedozwolony jest czynem zakazanym.
Z2: Nieprawda, że niektóre czyny niedozwolone nie są czynami zakazanymi.
Uzasadnienie:
D-czyn dozwolony, Z-czyn zakazany.
Sch Z: TylkoDeZ
Sch Z1: nie-D a Z
Sch Z2: ∼ (nie-D o Z)
1
Zgodnie z prawami kwadratu logicznego parę zdań sprzecznych tworzą zdania o schematach:
nie-D o Z, nie-D a Z. Związek ten wyraża się między innymi następującym prawem
logicznym: (nie-D a Z) ↔ ∼ (nie-D o Z). Zatem zdania Z1 i Z2 są wzajemnie równoważne
logicznie. Wystarczy zatem wykazać, że jedno z nich jest też równoważne logicznie ze
zdaniem Z (automatycznie wtedy wychodzi, że to drugie zdanie jest równoważne logicznie ze
zdaniem Z). Weźmy pod uwagę zdanie Z1. Jest ono równoważne logicznie ze zdaniem Z na
mocy definicji: TylkoDeZ ↔ (nie-D a Z)
Rozwiązanie:
Z1: Tylko niektórzy żołnierze są inżynierami
Z2: Tylko niektórzy żołnierze nie są inżynierami.
Z3: Niektórzy inżynierowie są żołnierzami
Uzasadnienie:
Zdania te są prawdziwe, ponieważ to co one głoszą jest zgodne z opisywanym przez nie
kawałkiem rzeczywistości. Wystarczy wykazać, że z każdego z tych zdań wynika logicznie
zdanie Z.
Niech Ż- żołnierz, I- inżynier.
Sch Z: ŻiI
Sch Z1: TylkoŻiI
Sch Z2: Tylko ŻoI
Sch Z3: IiŻ