Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
11]
[SL Vol S�h - ] [\z S�h /] [\w I /]
[SL Page 001] [\x 1/]
S�ha�avatth�pakara�a�
Namo tassa bhagavato arahato samm�sambuddhassa
Tad� kh���sav� bhikkh� tusitapura� gantv� dve vim�n�ni sam�kh�ni disv� deve
pucchanti, dev� bha�anti:
15. "Ra��o ca saddh�tissassa, tissassa tunnav�yassa 10
Ete �hit� d�ve vyamh� saj�l� sampa�imukh�"ti.
(Ta�) sutv� te bhikkhu anur�dhapura� ganatv� manuss�na� arocesu� manuss�
saddh�tissara��o nivedesu�. R�j� tunnav�ya� pakkos�petv� pa�ipucchi: eva� ceva� ca
karos�ti? "Eva� dev�"ti. "Mayha� bh�ga� deh�" ti?
Labh�mi, kuhi� bhikkh� labhiss�m�" ti? Bhikkh� bha�anti: "up�saka, n�gad�pa� bah�
bhikkh� gacchanti,bhagavato paribhogas��akactiye� vandanatth�ya; yadi tva� tahi�
gaccheyy�si, bah� bhikkh� labheyy�s�ti "s�dhu, bhante, tahi� gacch�m�"ti, so
n�gad�pa� gantv� harit�lag�me b�hubalena 4 kamma�katv� dana� labhitv� saddho
pu��atthiko hutv� paribhogactiye� vandanatth�ya �gat�gat�gat�na� bhikkh�na� deti,
dasannampi v�satiy�pi y�va sahass�na� bhikkh�na� d�na� deti. Tena'ssa harit�lag�me
vasat�ti "harit�lag�makatisso"ti n�ma� labhi. Tattha ekasmi� divase navasat�
bhikkh� navakkhattu� �ganatv� tassa pi��ap�ta� ga�hanti. Tesa� antare tass� yeva
rattiy� dve arahant� sah�yak� piya�gud�pe nisinn�sam�ll�pa� karonti: ime hi �vuso
d�p� bhikkh�na� l�bhagocar�, aya� jambud�po ca tambapa��id�po ca
3. Dvinna� imesa� d�p�na� katame d�pav�sik�
Manuss� saddh� pasann�? Bhikkha� ca sulabha� kuhi�?
Tattha eko arah� jambud�pa� pasa�sati; eko pana arah� tambapa��i� pasa�sati.
4. Eva� te mantayitv�na sv�tan�ya duve vas�
Abbhuggantv�na veh�sa� otaru� dvepi d�pake.
5. �hite majajhantike k�le bhikkh� bhutv�na niggat�,
Suman� dv�ra� niss�ya bhikkhu� passati s�'para� 5.
6. Pekkhant� laddh� ta� 6 bhikkhu� caranta� 7 tattha tattha ca hatthe patta�
gahetv�na p�vis� s� saka� ghara�.
7. Ta��ulampi gahetv�na sappi� ph��i� madhu� dadhi�
�haritv�na s� khippa� pavitv� gu�asa�yuta� 8
8. Madhura� pa��ta� bhatta� parip�resi bh�jana�.
Patta� �dh�raka� katv� gharadv�ra� pavattita�.
Ta� sutv� sakko dev�namindo vimbhito v�ma�s�ya citta� uppadesi; tisso ce saddho
hoti, ud�hu assaddho yadi saddho hoti, bhikkh�na� santike pas�da� karissati; yadi
saddho na hoti, appas�da� karissat�ti bhikkhuvesa� gahetv� harit�latissassa ghara�
agam�si. Tasmi� kha�e subya�jana� bhojana� tassa purato �hapetv� p�n�yath�laka�
gahetv� �hit�ya suman�ya sakko tassa santika� gantv� �ha:
Harit�latissavatthu dutiya�
(Mah�datta vatthu)
(6. Phussadevattheravatthu)
K�loti, �atv� tattha gamana� patthesi. Sakko pana chakkhattu� thera� nimantetv�
devaloka� nesi dhammasava�atth�ya.
Phussadevattheravatthu cha��ha�
1. [H.K.] Dh�tadh�r�. 2. �. Na.Ca. Att�nukampako.
3. [K.] Uss�retu�. 4. [K.] S�tacetas�.
5. [K.] P�reyya�pi [A.] Sudeyya�pi. 6. [A.K.] Subh�tano 7. [A.B.] Gokkh�dape�iva.
8.[K.]Sirasobhit� 9. [A.B.] Gokkhidaphe�iva 10. Tath� sabbesu
11.[A.] Kopin�ca. 12. [A.K.B.] Piyanti.
13.[A.K.] Tumahe piyantako
(7. S�likum�ravatth�)
1. S�lis�karama�sa� me pa���k�rattham�bhata�;
Pa���k�rasahass�na� hetubhuta� karissa'ha�.
2. Etthantare ca catt�ro bhikkh� pi���ya �gat�
Anur�dhapura�, te va piya�gud�pav�sik�.
3. Eva� so cintayitv�na dakkhi�eyye gavesati,
Gavesam�no kamm�ro addakkhi jinas�vake.
4. Tattheva te nimantetv� ghara� nesi vicakkha�o;
�sane ca supa��atte nis�d�pesi bhikkhavo,
5. Sakkacca� ca sahatthena pasanno tu��ham�naso
S�lima�sodana� datv� pa�idhi� nikkhip� tad�;
6. "Ya� ya� hi upapajj�mi dibba� v� yadi m�nusa�
(Pa���k�rasahass�ni upati��hantu) ma� sad�"
7. So ta� d�na� vara� datv� arahantesu t�disu
Teneva somanassena tahi� k�lakato ahu.
8. Tattha k�lakato santo sampatto (devikucchiya�
Du��hag�mi�ir�jassa puttatta�) so up�gato.
9. Gabbhe pati��hamattena pa���k�r� upa��hit�;
Pa���k�rasahass�ni s� dev� sampa�icchati.
10. Gabbh� nikkhantamattassa kum�rasseva denti te.
Pa���k�rasahass�ni anto tass�papajjare.
T� ubhopi k�la�katv� devesu uppann�. T�su dh�t� pana sagge cira� �hatv� tato
vacitv� manussaloke ca���lakule uppajji, abhir�p� dassan�y� p�s�dik�, a��h�
mahaddhan� mah�bhog�. Tass� mukhato ra�siyo niccharanti, dhamme s�duk�ranissandena.
Eva� parampar�ya gantv� anur�dhapure a��atarasmi� g�me ca���layoniya� nibbatt�.
Tad�pi abhir�p� dassan�y� p�s�dik� devaka��� sadis�, suva��ava���, mukhato cass�
asokaki�jakkhasadis� ra�siyo niccharanti. Tena'ss� "asokam�lin�" ti n�ma� kata�. S�
dv�dasavassuddesik� hutv� p�toca kenacideva kara�iyena anur�dhapura� p�visi.
S�likum�ropi ratha� abhiruyhitv� sapariv�ro nagarato gaccham�no nagaradv�ra�
sampatto. Asokam�lin� pi nagaradv�rantare r�jakum�ra� disv� bh�t� maggato osakkant�
p�k�rabhitti�all�n� kum�ro cittakammar�pa�ti ma��am�no manusse pucchanto g�tham�ha:
14 missing
Mama� yeva uddissa �n�t�n�ti �atv� ta� pa���k�ra� sampa�icchitv� ghara� �gato.
Punadivase uttaradv�rato nikkamitv� tatheva nil�yi.
Tepi saka�� tatheva kum�rassa santike �hit� sopi ma� yeva uddissa �n�t�ti te
sampa�icchitv� ghara� �gato.Punadivase p�c�nadv�r� nikkhamitv� tatheva nil�yitv�
nivatto.
( 8. Saddh�tissara��o vatth�.)
R�j� bha�ati:
Gahapati bha�ati:
Sutv� thero a��atara� bhikkhu� �mantesi: "eso �vuso tumh�ka� upa��h�ko saddh�tisso
bhatikamma� katv� ekassa bhikkhussa atth�ya pi��ap�ta� pa�iy�deti.So ca ta�
sa�ghassa (d�tumicchanto) id�ni d�si� ���peti "bhikkhu� nimantetv� �neh�" ti.
Dukkara� �vuso ra��� kata� ta� pi��ap�ta� samp�dentena. Ta� puthujjano m�
paribhu�ji. Gacch�vuso tambapa��id�pa�, tattha gantv� �sanas�la� pavisitv�
yath�vu��ha� ti��ha: tuyha� p�pu�issat�"ti. S�du bhanteti so bhikkhu veh�sa�
abbhuggantv� tambapa��id�pe oti��o. Otaritv� pattac�varam�d�ya �sanas�la� pavisitv�
yath�vu��ha� a��h�si. Ra��o d�s� �r�ma� gantv� sa�ghuddesaka� bhikkhu� pucchitv�
ta� bhikkhu� �hitika� p�pu�anta� nimantetv� �nesi. R�j� ca dev� ca paccuggantv�
abhiv�desu�. Patta� gahetv� r�j� sajjita pi��ap�tena p�retv� s��akacumba�ake patta�
�hapetv� paramanipacc�k�ra� katv� tassa bhikkhuno ad�si so bhikkh� pi��ap�ta�
gahetv� evam�ha:
Viceyyad�navatthu9a��hama�.
Iti ka��akasolapa��anavatthabbena pa��ako��i vih�rav�sikena10
�cariyadhammanandittherena kata� s�ha�a vatthudasaka� ti��hita�.
[SL Page 036] [\x 36/]
Tato mah�devo up�sako tass� rattiy� accayena vih�ra�15 gantv� ad�ha bhikkhu
nimantetv� purato ghara� gantv� sabbabhojanavikatika� sajjetv� puna te bhikkh�
�netv� �sanesu nis�d�petv� p�niya� ad�si "imin� vip�kena petassa udaka�
nibbattat�"ti uddisi. Y�gu� datv� k�dan�ya� datv� bhojan�ya� datv� m�l�p�ja� katv�
"imin� vip�kena petassa (y�gu�d�n�)16 nibbattant�"ti uddisi. Peto pi tattha
anumoditv� dibbattabh�va� pa�ilabhi, bhikkh�pi bhu�jitv� anumoditv� pakkami�su.
Up�sako
(10. P�s��apetavatthu.)
--------------------------------
1. [H.B] d�navitth�ramantaka� 2. [H.B.] Vattit�ni.
3. Vatthug�mo (lokappa) 4. Ko.Nu.Kho �si tva�. Samma
(Lokappa) 5. P�na� hi (lokappa) 6. A���tako (lokappa)
7. [A.B.K.] Rath�yutt� sivik� sandam�nik�. 8. [K.] K��ant�
9. [A.B.K.] Paribh�sati. 10. [K.] Alattha (lokappa) labhi�su.
11. [K.] Bodhipi��hijan� bah�. 12. K�renti (t�s�pi)
13. (Lokappa) uddissa 14. [A.B.K.] Sv�tan�ya
15. [A.B.] Ghara� 16. [K.] Ala�k�r�dini.
17. Potthakesu natthi.
Mah�thero bha�ati: katha� tva� samma sa�ghika� vin�ses� ti? Peto bha�ati:
(14. Kasipetavatthu)
Iti vatv� bhikkhu pucchi: tumhe �yasmanto kassa s�vak�ti? Thero bha�ati:
23. Yo so dasabalopeto ves�rajjavis�rado
Gottena gotamo n�tho tassa sissaga�� ime.
Peto bha�ati:
----------------------------------------------- ------------------
Ra1. [K.] Sa�ghavetv�na. 2. [K.] Asuddhav�ca�.
(15. Ta��ulapetavatthu)
Evamanusuyyate: tambapa��id�pe cetiyagirimhi a��ataro bhikkhu vasati sambahulehi
saddhi� tassa bhikkhussa pit� cetiyagiri� �gato. So bhikkhu pitu bhattak�ra��
ta��ula� alabhanto �r�mik�na� hatthato sa�ghasantaka� a��han��imatta� ta��ula�
aggahesi "sve dass�m�" ti.So tass� yeva rattiy� k�lakato cetiyagirissa antare peto
j�to. Eko pi��ac�riko bhikkhu ta� magga� a��harattisamaye pa�ipajjanto ta� peta�
jalam�na� �hita� disv� pa�ipucchi:
----------------------------------------------- -------------------
1. G�vutantaresu 2. [K.] Matissara�e
3. [K.] Ahamidha peta m�p�gato pure ma� 4. [K.] Asita� asitas�gare nimugga�.
20. �disa� vyasana� patto thero roha�apabbate ta� sutv� dhammap�tissa bhaya� j�ta�
anappaka� sa�ghabhattantar�yak�rakapetavatthu so�asama�
(17. Pat�kapetavatthu.)
----------------------------------------------- -------------------
1. Id�ni dipav�pith�poti vohar�yati. Pubabe pana digh�vu kum�rassa k�ma� gahetv�
d�gh�vuth�poti voharita�ti ma���mi.
[SL Page 053] [\x 53/]
Tassa nibbattatuti patti� ad�si. Tato puna ratti� �gantv� thera� evam�ha:
a��ha�gulamatta� me bhante matthaka� viva�a�, ta� pass�hiti. Punadivase therena
maggitv� pa���samatt� labhitv� tatheva �ropetv� patti� ad�si tassa puna
a��ha�gulappam��a� viva�a�. Etena
----------------------------------------------- ------------------1. [H.K.] Ta�
dhaja� p�rupitv�na tattha k�lakato aha�.
2. Santhat�ni dahanti ca, (lokappa.)
3. [K.] Kimattha�.
4. [K.] D�gh�vuth�pa� �ropetv�.
5. Aya� p�do [K.] Potthake natthi.
(18. Balivaddapetavatthu.)
Balivaddapetavatthu a��h�rasama�.
----------------------------------------------- ------------------
1. [H.] Na nipajje.
(19. Sa�ghasantakapamattavatthu.
8. Tassa ta� vacana� sutv� eko bhikkh� vicakkha�o ta� nadi� uttaritv�na �nay�
dakas��aka�.
9. Ta� ca disv�na (te bhikkh� sa�viggam�nas� ahu�.
So bhikkh�) bhikkh�majjhamhi ida� v�kya� ud�ray�:
10. Bhavat� sa�gh�ka� l�bha� appa� v� bah�ka� pi ca,
Tassa l�bhassa sabbassa issariya� kata� may�.
11. Imassa ettaka� detha, asukassa ca ettaka�,
(Thoka� detha bahu� detha; m� deth�ti niv�rayi�)
12. Eva� issariya� katv� datv�na sa�ghasantak�
Sacchandena pariccatta� yath� me sakasantaka�.
13. Mama� disv�na sabbe te bh�yatha sa�ghasantak�
Bh�yitv�2 appam�dena gha�etha buddhas�sane.
14. Gha�etv� v�yamitv� ca bh�vetv� amata� pada�
Dhammap�tissa bhikkhussa piya� dhamma� labhissath�ti.
15. Eva� so attano dukkha� nivedetv�na bhikkhuna�
Tattha k�la� karitv�na petaloka� gato tad�.
Sa�ghasantakapamattapetavatthu
Ekunav�satima�.
(20. Taru�abhikkhuvatthu.)
Tena eva� y�ciyam�no so thero ta� pabb�jesi. So thero c�nukampam�no hutv� (eso
an�gato arahattassa upanissayo bhavissat�ti. So pabba)jitv� ara��e rukkham�le eko
adutiyo viharanto gha�ento v�yamantopi visesa� alabhanto puthujjano yeva na
cirasseva k�la� katv� tasmi� yeva (rukkhavi�ape8 opap�tiko d�rako) hutv� nibbatti.
Ta� a��ataro
----------------------------------------------- ----------------
5. [B.A.] Cittabh�. 6. [K.] Cittago. 7. [K.]Accayi pubbe. 8. [K.]Rukkhas�kh�ya.
Taru�abhikkhuvatthu v�satima�.
(21. Parad�raviratavatthu.)
1. Yuddhappavesa� udakappavesa�2
Corappavesa� a�avippavesa�,
Girippavesa� na ga�enti satt�
Samappit� k�masukhena'vassa�ti.
(23. Lohabh�janavatthu.)
R�j� bha�ati:
Thero bha�ati:
R�j� bha�ati:
Thero bha�ati:
R�j� bha�ati:
R�j� bha�ati:
22. Pa�imu�c�mi ta� hatthi�, karomi tava s�sana�,
Karomi tuyha� ov�da�, ma� t�rehi ap�yato.
----------------------------------------------- ---------
2. [K.] Ta� senan�saka� �atv�. 3. [A.B.] Sambandhi mah�r�ja.
4. [A. B.] Passatu.
Tev�satima� vatthu
----------
(24. Makka��vatthu.)
Evamanusuyyate: susamiddhajanasamiddhe dhuvasabbasassa sampattiyutte
subhikkhubahule janapadava�a�sake sura��hajanapade v�kkhi��anagara�1 n�ma
mah�nagara� hoti. Tasmi� nagare a��ataro pi��ap�tac�riko bhikkhu pi���ya carati.
Tattha a��atar� d�s� ala�k�rehi eka� makka�i� ma��etv� ka�iy� dh�rent� �bhi��ati.
So bhikkhu passitv� j�nantopi pucchi:
D�s� bha�ati:
----------------------------------------------- ----------------
4. Devatatta� (sabbesu) 1. [H.] Ka��hagiri.
Coro bha�ati:
Bhikkhu bha�ati:
Coro bha�ati:
Pa�cav�satima� vatthu.
-----------
----------------------------------------------- -----------
4. [K.] Bhikkhupi p��itindriyo. 5. [K.] Sen�sana� pati tu��ho sa� kamma tisaki�.
(26. Gandh�racoravatthu.)
Coro bha�ati)
13. Kuto sugati amh�ka� nicca� kibbisak�rina�?
Duggati yeva gantabb�, p�p�na� phalam�disa�.
Bhariy� bha�ati:
Chabb�satima� vatthu.
-----------
(27. Kontiputtattheravatthu.)
Eva� ta� vanacaraka� t�paso sad� yeva vatv� pakk�mi. Vanacarakassa ekad� eva�
citta� uppanna�: kissa ma� aya� t�paso vadati? Hand�ha� gaccheyya� ta��ka�
da��hu�ti. Eka divasa� tattha gantv�na nil�no pekkhati. Addasa ta� ta��ka�
caturassa� sutittha� sop��apatima��ita�, akalala� sucivimalajalabharita�,
j�tic�taka - pa�kaja3 - savimutta - tilaka - vakula - n�gapupph�malak�di -
kusumasam�ki��a�, surabhisugandhacu��av�sitas�todaka, tattha kinnar�ga�� udakak��a�
k��anti p�s�dik�yo dassan�y�yo devaka��� sadis�yo. T� kinnariyo disv�na vanacarako
r�gapa�ihatacitto hutv� att�na� sandh�retu� asakkonto aggis�la� pavisitv� nipanno,
r�gavegena vedhanto, sayena muccham�nasa�j�tamano mahaggha� bhojana� abhu�janto
chabb�dhena supantena (?) Supi, t�pasopi ara��ato �gantv� aggis�la� pavisitv� ta�
vanacaraka� pucchi:
T�paso bha�ati:
Vanacarako bha�ati,
T�paso bha�ati:
"Ajja �vuso ka�i��ha, dvepasatamatt� tel� laddhabb�, tato �na� sukha� me na hot�ti.
Puna c�latissatthero anekabhikkh� nimmi�itv� �bhi��ati. Tath�pi na laddha�. Divase
divase therassa vy�dhi va��hati, osadhampi va��hati. Etena kamena nimmi�itv�
jambud�patale mah�janapade ekasatanagare chapa���sasahassanigame navanavutisahassa
�pa�e so�asako�ipa���sa g�me �hi��antopi na labhi. Tato mah�tissatthero
cullatissatthera� �mantetv� bha�ati: "id�ni kira cullatissa yadi
mah�samuddappam��a�pi tela� �nessasi, na mayha� vy�dhi v�pamissati.
Parinibb�yiss�mi �vuso, bhikkh� sannip�teh�"ti. Cullatissatthero bhikkhusa�gha�
sannip�tesi. Bhikkhusa�ghe mah�tissatthero bha�ati:
Mah�tissatthero bha�ati:
Tato (asoka) mah�r�j� manusse pucchi: ther�na� keci bandhavo atth�ti. Tamhi k�le
ther�na� pit� vanacarako �gato. Manuss� ra��o nivedesu�: "atthi deva ther�na� pit�
asuko"ti. R�j� pitara� pucchi: ther�na� m�t� kuhi�ti? Vanacarako ra��o yath�
pavattam�na� �cikkhi. R�j� bha�ati: "icchasi tass� kinnariy� �gamana�"ti? Icch�mi
dev�ti. Eva� vutte asokamah�r�j� attano n�mamuddika� �k�se khipitv� �ha:
Tato asokar�j� kinnari� vanacarakassa datv� eka� g�mavara� ad�si: imin� j�vaka�
kappeh�ti. Cullatissatthera� ca m� pamussitth�ti vatv� nagara� pavisitv� catusu
nagaradv�resu catasso pokkhara�iyo kha�itv� sudh�ya limpetv� tela-madhu-sappi-
ph��itehi pur�petv� marica-pipphal�d�ni p�retv� manusse �hapesi: ye keci icchanti
bhikkh� v� bhikkhuniyo v� sabbe te yadicchaka� yathacchita� deth�ti. Santo
kulaputt� j�vitahetupi sallekhavutti� na v�tikkamant�ti.
Ti�satima� vatthu.
---------
Evamanusuyyate:
Devat� bha�ati:
21. Na te demi aha� r�ja, ad�si� cullik�ya'ha�.
S�' d�si dakkhi�eyyesu arahantesu t�disu.
22. Ta� sutv� sumano r�j� amacca� pesay� tad�
"Vicinitv�na �nehi, dh�t� mayha� bhavissati."
Vatthu vitth�retabba�.
Ekati�satima� vatthu.
-----------
Dvatti�satima� vatthu.
--------------
----------------------------------------------- ----------
10. [K.] Snehakkhay�. 11. D�ya� (sabbesu.) 12. [K.] Dh�t�ya. Dvanita�.
1. Ha�k�lajanapadamhi ha�k�lag�mav�sik�
Ha�k�l� n�ma n�mena n�r� paramaduggat�.
2. S�ya� hi s�yam�s�ya p�to p�taras�ya ca
Parakamma� karitv�na tena poseti d�rake.
3. Tasmi� yeva ca g�mamhi a��o atthi ku�umbiko
V�hasahassasass�ni aparanna� labhanti te.
4. Aparanna-sabbasass�na� v�hak� yadi ettak�,
Pubbannasassaparim��a� ettaka�ti na vijjati.
5. Ettaka� dhanasampatti� labhanti pubbahetun�,
Te karonti bahu� pu��a� buddhe dhamme ga�uttame.
6. Eva� pu��a� karont�na� disv� ha�k�lav�siko
Sa�viggam�naso santo nipanno sayanamhi so
7. Idheva mara�a� seyyo ki� mayha� p�paj�vita�
Adatv� dakkhi�eyyesu ya� d�na� sampar�yika�.
8. Ha�k�l� bhatta� pacitv� bhatt�ra� idamabravi, bhatta� bhu�j�hi, ki� sesi, ki� nu
tva� dukkhito viya?
9. Na piv�mi na bhu�j�mi, mara�a�yeva ruccati,
Manussatta� labhitv�na ya� d�na� na dad�maha�.
10. Tassa ta� vacana� sutv� ha�k�l� s� up�sik�.
S�mika� samass�setv� ida� vacanamabravi:
11. Yo tuyha� je��hako putto hitav�co vicakkha�o
D�satta�1 nikkhipitv�na d�na� dass�ma ekato
12. So s�dh�ti pa�issutv� je��haputta� vicakkha�a� d�satta� nikkhipitv�na g�vi�
ga�hi savacchaka�.
13. Te ta� g�vi� ghara� netv� tikkhattu� pi duhanti ta�
S�ya� p�to ca majjha�he kh�r�na� n��i b�rasa.
14. Divas�ni t��i ta� g�vi� kh�ra� duhanti pa��ara�,
Ath�par�ni divas�ni ghata� duhanti s�mik�
15. S� ha�k�l� up�sik� gantv� bhikkh�na santike
Sa�ghato uddisitv�na kh�rabhikkh� pavattit�.
----------------------------------------------- -----------
1. [H.] �v�sta� [K] �vasatha�.
Tetti�satima� vatthu.
-------------
(34. Mah�devaup�sakavatthu.)
1. Tambapa��iyad�pamhi ajit�vihig�make1
Up�sako mah�devo vasat� s�dhusammato.
2. Pubbantaaparant�ni sasse k�reti so sad�
Sassasampattim�gamma v�hasahassaka�, labhi.
3. So k�lasseva vu��h�ya kammanta� pa�ipekkhati
Niyojetv�na kammanta� puna g�ma� nivattati
4. Khettato so nivattanto bhikkh� a��ha an�save
�k�sen�gate disv� nil�no samparikkhati.2
5. Oti��� te �hit� bh�mi� p�rupitv�na c�vara�
Patte hatthesu katv�na bhikkh�c�ra� up�gat�.
6. Turito so ghara� gantv� bhariya� etadabravi:
"Ete �gantuk� bhikkh� bhikkha� tesa� karohi tva�."
7. S�dh�ti s� pa�issutv� y�gu� bhatta� sabya�jana�
Turit� eva �h�ra� khippa� apaci ta� kha�e.
8. �c�ragocare yutt� buddhaputt� susa�vut�
Sapad�na� caritv�na g�mato nikkhami�su te.
9. Up�sako mah�devo �gamitv�na3 pacchato
Patte gahetv� a��hanna� te �nesi saka� ghara�.
----------------------------------------------- -----------------
1. [A.B.]Bhajit�v�hi 2. Sampa�icchati. (Sabbesu.) 3. [K.] Anugantv�na.
40. Nimisantarena sabb�ni ghara� abhihit�va te. T��i dhan�ni8 nikkhant� (nikkhitt�9
l�buk� tayo.
41. Nikkhittamatt�dh�nesu10 l�buk�yo tayo tad�.
U��hit� kumbhiyo tisso tiporisapam��ik�.
42. Ek� pu��� suva��assa, pu��� ek� kah�pa��,
Ek� pu��� gandhas�l�, akkhaya� amita� dhana�.
43. "Ida� dhana� mah�deva, dehi bhu�ja yath�sukha�,
Na gacchati khaya� tuyha� y�vaj�va� bhavissati."
44. Ida� vatv�na devindo devassa purato �hito
Sandi��hika� d�naphala� pak�setv� diva�gato.
45. Eva� so kusalacchando santos�vahacetaso11
Piyo ca naradev�na� piyo ca dhammap�tino.
Catutti�satima� vatthu
--------------
Pa�cati�satima� vatthu
------------
Chatti�satima� vatthu.
------------
A��hati�satima� vatthu.
----------------------------------------------- -----------
7. [A. B.] Manappas�da� patv�na. 8. Nivesetv� (sabbesu)
9. Yojit�ni (sabbesu.)
Ek�nacatt���satima� vatthu.
----------------------------------------------- -----------
3. [K.] Appam�da� 4. [K.] Pabh�vina�
Catt���satima� vatthu.
-------------
Ekacatt��isatima� vatthu.
---------------
----------------------------------------------- ----------
* [H] potthako im� g�th� nadissanti. A��attha du��hag�mi�i vatthusmi� dissanti.
2. [A.B.] Devaka�. 3. [H.] Tumh�ka� mahabbhayeka�. 4. [A.B.] Aparampi.
Tecatt���satima� vatthu.
--------------
Catucatt���satima� vatthu.
----------------------------------------------- ------
6. [H.K.] Appay�gu�. 7. [K.] V�t�napaniv�ra�a�. 8. [A.] Sa��hav�hane.
[H.K.] Sattav�hane (s�tav�hanar�jakula� pana andhakadese abhavi.
N�garajjunamah�therassa d�yako eko s�tav�hanar�j� ahosi.) 9. [K.] J�tehi. 10. [K.]
Modit�. 11. [K.] Pas�dehi. 12. [K.] Sattav�hana. 13. [B.] Khattiyar�j�no.
[Sihala13]
[SL Paga 121] [\x 121/]
Pa�cacatt���satima� vatthu.
---------------
Chacatt���satima� vatvu
-------------
1. Siris�ha�ad�pamhi s�ha�addhajabh�site
S�han�dassa buddhassa sisso vasati k�rako
2. S�hova so asambh�to anutt�s� asa�kito,
T�su y�mesu jaggitv� pi��ap�t�ya gacchati.
3. Gacchanta� yogisuddha� ta� coro u��hahi antare,
Pattac�varabha���di� sabba� �d�ya pakkami.
4. Pal�sehi pa�icchanno niccalo pa�igacchati,
Na koci pekkhate, 'bhikkhu n�'ya�'ti,k�ci pekkhati.
5. Bhikkhu disv�na niccola� pal�sehi niv�sita�
Jalamajjhe �hit� n�r� ida� vacanamabravi:
----------------------------------------------- ------------------
9. [K. -] Paduma�. 10. [K.] Kamala� nir�karitv� 11. [A.B.] Vibh�v�.
12. [K.] Madumayanti. 1. Siss� vasanti k�rak�. (Sabbesu) [sihala13]
[SL Page 127] [\x 127/]
Dutiyo bha�ati:
Tatiyo bha�ati:
----------------------------------------------- -
2. [A.B.] Jalati all�na� [K.] Jala� hi all�na�.
Devar�j� bha�ati:
Sattacatt���satima� vatthu.
---------------
1. Bahugavasam�ki��a�1 bahuv��amig�ku�a�
Pis�cabahul�v�sa� malaya� tambapa��iye.
2. Malaya� ta� hi niss�ya vasanti sa�ghad� duve(?)
Migama�saphal�h�r� j�y�pati ubho jan�.
3. Te tattha parihi��ant� malayamhi mah�vasi�
Passitv�na mah�deva� somanassa� labhanti hi.
4. Te thera� upasa�kamma karitv� ca padakkhi�a�
A�jal� paggahetv�na ekamanta� up�visu�.
5. Tesa� dhamma� pak�setv� devatthero mah�vas�
Pa�cas�l�ni datv�na uyy�jesi vicakkha�o.
----------------------------------------------- -
3. [H.] Pavara�. 1. [K.] Mah�gava -
A��hacatt���satima� vatthu.
--------------
Ek�napa���satima� vatthu.
--------------
(50. Dhammikar�javatthu.)
R�j� bha�ati:
Ghara�� bha�ati:
Te bha�anti:
19. Amma etampi pucch�ma ucch�na� rasan�sane,
Kena dosena ta� ucchu sukkhabh�va� up�gata�?
Ghara�� bha�ati:
Te bha�anti:
S� bha�ati:
Pa���satima� vatthu.
�hapetv� tayo jane. Tassa suva��a� ti��a� jan�na� nappahoti, tato puttad�rakajana�
porisagomahis�dayo ca, ekassa bhikkhuno nappahoti. Tato khetta� vatthu� ghara�ca,
sabba� ekassa nappahoti. Saya� d�savya� up�gato. Ekassa nappahoti. Tato r�j�
vimbhitam�naso cintesi! N�na imehi a��hehi bhavitabba�. Imesa� visesa� aj�nanto
ima� evar�pa� paricc�ga� na karissat�ti. Up�saka� r�j� bha�ati "icch�mi imesa�
dhamma� sotu�"ti vatv� moc�pesi. Tato kamena r�j� dhamma� sutv� laddhappas�do
nagare ghos�pesi: "mayha� vijite sabbag�manigamesu vih�re karoth�"ti. K�r�petv�
bhikkhusa�gha� upa��h�pesi. Up�sakassa mah�sakk�ra� katv� "tay�'ha� nirayato
uddharito"ti p�jesi. Tassa kula� op�nabh�ta� ahos�ti.
Pa�hama�.
Idampi vatthu kathetabba�: s�ha�ad�pe eko kira amacco ra��o piyasah�yo1 ahosi "tva�
antepura� sad� caranto acch�h�"ti. Tato ra��o damaro upa��hito2 ta� v�pasametu�
r�j� ta� ���pesi: tva� gantv� damara� v�pasametv� �gacch�h�"ti. So ra��� ��atto
gantv� ki�ci k�tu� asakkonto tatthe va acchati. Dv�dasavass�na� accayena damare
vijitv� ra��ha� v�pasametv� ra��o d�ta� p�hesi: "damar� may� vijit�"ti. Tato tu��ho
r�j� "mayha� sadisa��h�ne �hapetabbo"ti pakkos�pesi, so vik�le �gantv� ra���
aaintepure sabbaratti� �rakkha� karonto eva acchati, r�j� ta� sabbaratti� acchanta�
disv� sattahi ratanehi p�ja� d�pesi, attano sama� viya katv� �hapesi, bahu� ca
dhana� ad�si" janapada� ca, attan� ca sukhena acch�hi (mama� ca
----------------------------------------------- ------------------
1. Vallabho (?) 1. [A.B.] Vassiko. 2. Upa��hito (sabbesu.)
[SL Page 138] [\x 138/]
Dutiya�.
Tatiya�
Catuttha�
R�j� �gantv� k�s�vabh�va� disv� at�vapasanno d�na� datv� dhamma� sutv� sara��ni
gahetv� va ta� up�saka� avoca "taya� aha� nirayato uddharito" ti.
Pa�cama�
Cha��ha�
----------------------------------------------- -----
7. [K.] Tela�. 8. [K.] Tato purisa� [A.B.] Tato puris� [sihala15]
[SL Page 142] [\x 142/]
Sattama�
A��ataro s�lav� bhikkhu tahi� yeva vasati. Tato s� bhikkhu� disv� pasannaman�
nimantetv� patta� gahetv� ito bhante bhu�jath�ti vatv� ta� patthata��ula� randhetu�
----------------------------------------------- ------------------
9. Katv� (sabbesu) 10. Ubbiggam�nas� (sabbesu) 11. [A.B.] Purato dhovitv�
(�rabhi)12 tamhi yeva samaye cor� �gat� ta� vilumpitv� manusse gahetv� gat�. Sopi
bhikkhu coreheva saddhi� gato. S�pi va��hik� s�se �dh�raka� �hapetv� s�se yeva
randhiss�m� ti bhikkhun� gatamagga� yeva pa�ipann�. S� ta� bhikkhu� disv� s�se
randhita� �cikkhitv� ad�si thero dukkhena y�cito ta� aggahesi so sa�viggo arahatta�
patv� va paribhu�ji. Tato devar�j� ta� yeva divasa� tass� nipann�ya uss�sake
n��ita��ulapu�aka� �hapesi. Tad� g�mapuris� core anubandhitv�13 pal�pesu�. Tato s�
u��hahitv� ta��ule disv� vimbhit� idha koci nikkhipako natth�ti di��hamattena s�
ta� randhesi. N��ikameva ti��hati. Na kh�yati sabbesa� dentiy� neva kh�yati s�
nagara� gantv� mah�d�na� pa��hapesi. Bhikkhusa�ghassa tattha n��ibhatta� ad�si.
K�lantarena cavitv� sagge uppann�ti.
A��hama�.
S�ha�ad�pe dubbhikkhe ekamhi se��hikule sabbe jan� malaya� gacchanti. Ek� pana
therik� gantu� na icchati. Aha� pakatiy� pi mara�assa �sann�ti na gat� tass� pana
gehe ku�ubata��ul� atthi.* Te kamena ni��ha� gantv� pasatamatta� sesaka�. S� ta�
randhetv� y�gu� katv� piviss�m�ti acchati.
Thero upa��ha� aggahesi. Itar� sabbameva deti. Tass� pana y�guy� ekampi sitthaka�
natthi. Missetv�15 pana sitth�ni (honti. Ta� gahetv�) thero k��akandaranadi� gato.
Itarepi dve jan� �gantv� "ima� bhu�jath�"ti therassa ada�su. Theropi tesa� y�gu�
datv� bhatta� tena missetv� bhu�ji. Dvepi tatheva. Tato thero cintesi kittaka�
etiss� sagge bhavitabba�ti? So ti�sakappe olokesi. Dutiyo sa��hikappe, tatiyo
navutikappe. Te a��ama��assa �cikkhitv� samuddav�si ttherassa santika� gat�.
Theropi tad� antesamudde udaka� osakk�petv� p�k�ra� viya katv� acchati. Te �gantv�
ta� pucchitv� attan� di��haka� kathesu�. Tato thero �ha: tumhe da��akammappatt�
sam�nak�ra��. Vutta� heta� bhagavat�: sot�pattiphalasacchikiriy�ya pa�ipanne
asa�kheyya"ti. J�n�tha da��akamma�ti.
Navama�.
Mu�c�m� ti. Tena mutt�ya t�ya saha catasso kum�riyo ek� purohitadh�t�, ek�
amaccadh�t�, ek� se��hidh�t�, ek� ku�umbikadh�t� ca ekato hutv� pabbaji�su. T�
n�vara�avikkhambhanattha� ekek� pa�ca pa�ca �malakama��asil�ni17 s�samajjhe ekeka�
�hapenti, ubhesu asa�k��esu dve, ubhosu j��uma��alesu dve �hapetv� sattarattindiva�
sattahi divasehi �raddhaviriy�. Tato r�j� saby�p�rabhaya�19 �rocesi, s�l�ni
sa�s�rabh�t�na� samass�sak�n�ti.20 S� yadi tumhe, ki� maya� na karom�ti vatv� "aha�
karom�"ti pahitatt� hutv� anamatagga� sa�s�rad�ghamaddh�na� duratikkaman�ya�
sud�r�vaka��haka� sapariyanta� sattadivasamatta� atikkamam�n�, tasit� viya
pip�s�vinodanattha� (ariyamagga) mah�ta�aka�21 og�hetv� sumadhur�matasukha� -
upaniss�ya saddh�karapu�ena r�gamaddanatth�ya pivi�su. Pivitv�ca t�
pa�casatakum�riyo ekato cintesu�: "kuhi� pav�rem�"ti. Ek� bha�ati: cittalapabbate
terasasahass�22 kh���sav� viharanti, tattha pav�rem�ti. Ek� bha�ati:
k��akandaravih�re b�rasahassakh���sav� viharanti, tattha pav�rem�ti. Ek�
cetiyagirimh�ti. Ek� catusu vih�resu �g�miy� pav�rem�ti. Ek�: "piya�gud�pe
b�rasasahass� pi��ap�tik� kh���sav� viharanti, tahi� pav�rem�ti. Tato tahi� yeva
ek� pa�c�bhi��� vu��habhikkhun� t�sa� ima� sall�pa� sutv� t�yo etadavoca: "eth�'ha�
tumhe gahetv� gacch�mi. Tumh�ka� visayo na hot�"ti t� ta� disv� vu��hahi�su. S�pi
ther� pa�cahi bhikkhun�satehi pa�cahi ca up�sik�satehi pa�cahi ca kum�rik�satehi
pupphagandh�d�ni g�h�petv� piya�gud�pa� agam�si. Sak�yapi sak�yapi iddhiy�
agama�su. Ta� ca pav�ra�adivasa� devar�j� �gantv� pa�hama� pa�canna� kum�rik�na�
----------------------------------------------- ---------------
17. [K.] �bhara�ama��anasil�ni. 18. Sakamajjhe (sabbesu) 19. [K.] Sa�s�rabhaya�.
20. [A.B.] Sahass�pakkanti. 21. [K.A.B.] Aya� magga� 22. [K.] Dasasahassa -
Dasama�.
S�ha�ad�pe ekasmi� game eka� samiddhakula� atthi. Tamhi kule (bhikkhusa�ghassa sad�
d�na� d�yati. Parakule ek� cand� n�ma d�rik� atthi, s� kamma� karont� tesa�
d�navatth�ni (disv�)ahampi kenaci up�yena d�na� dass�m�ti ekabhatta� yeva bhu�jati,
ta� bhati�23 sampi��eti. Ratti� kamma� karont� bahuka� d�navatthu na hoti. Ratti�
"nidd� m� �gacchat�"ti musal�namupari nipajji. Eva� t��i sa�vacchar�ni kamma� katv�
bahuke j�te deyyadhamme a��hanna� bhikkh�na� dass�m�ti a��ha s��ik�yo gahetv�
pa��ta ca bhatta� sajjetv� a��has��ik�yo patt�dh�rake katv� ad�si. Ima� g�tha� ca
bha�ati:
Ek�dasama�.
I�a� appaka� karonti. Tva� pana punappuna� va��hetv� i�a� ga�h�s�"ti �ha. S�
evam�ha: 'tumhe etassa'tth�ya m� cintayittha, rattid�s� hutv� kammakara�atth�ya
rattii��yik� hutv� sa��hikah�pa�a� ga�h�mi ayy�"ti. So s�dh�ti vatv� pa��e likhitv�
sa��hikah�pa�a� ad�si. S� ta� gahetv�) ekeka� kah�pa�a� sa��hikulesu datv� ekekassa
bhikkhuno ekekakah�pa�ena niv�pa� karoth�ti vatv� bhikkh� �d�ya �sanas�l�ya�
pavesetv� tesa� sabba� vattam�na� kathesi. Te sutv� sa�viggam�nas� pi��ap�ta�
gahetv� bahi niggat� ta��kapassa� gantv� patte nikkhipitv� yoga� k�tu� �rabhi�su:
yadi arahatta� p�pu�iss�ma, bhu�jiss�ma, yadi na p�pu�iss�ma, na bhu�jiss�m�ti te
muhuttena arahatta� p�pu�itv� bhu�ji�su ta� yeva ca ratti� s�ha�ad�pe sabb�
devat�yo s�dhuk�ra� dent� ti sabba� cand�vatthusadisa� k�tabba�, ta� ca n�gad�pa�
tass� ad�si. S� mah�d�n�ni datv� sugati� gat�ti.
Dv�dasama�.
(63. Candanapalla�kavatthu.)
Terasama�.
S�ha�ad�pe ekamhi dubbhikkhe eko d�rako so�o n�ma mahallaka� gahetv� �hi��anto
mah�vih�ra� gato. Tato ekena therena mahallaka� cha��hetv� kissa na pabbajissas�ti
vutto "et�disa� vyasanappatta� ko pabb�jessati"ti vadati. Tato tena anu���to "aya�
s�sane bhabbar�po bhavissat�"ti k�ru��ena mahallaka� cha���petv� ta� pabb�jesi,
su��hu ca sikkh�pesi. Tato therassa catt�ro cetiye vanditu� mana� uppanna�. Thero
bha�ati: "bhikkha� gahetv� kum�raka tva� idheva acch�hi, aha� cetiye vanditv�
pun�gacch�mi" ti. Kum�ro bha�ati: y�va me j�vita� atthi. T�va tumhe na mu�c�m�ti.
Tattha eke bha�anti: kum�rassa m�t�pitaro santi, so tehi v�riyam�nopi �h�tu� na
icchanti.
----------------------------------------------- ------------
3. [A.B.] Potthakesu �na�
Tato thero tampi �d�ya mah�t� satthena d�ra��h�na� pa�ipajji, tassa a�avimajjhe
v�tarogo uppajji m�ra�anti ko, tato therena bhikkh� vissajjit� ahu�, so bha�ati:
id�n�ha� mariss�mi, gacchatha tumhe, m� sabbe vinassamh�ti. Te sabbe gat�, kum�rako
therena pesito bha�ati: "bhante y�va tumhe j�vatha, t�va na pariccaj�m�"ti, thero
tattheva parinibb�yi. Tato kum�rako d�ruka��he pi��etv� aggi� deti. Tad� therassa
ca kum�rassa ca tejena devar�jassa �sana� kampati. Sakko �gantv� a��a
a���takavesena kum�ra� sabba� vattam�na� pucchitv� kum�rena ekato hutv� therassa
sar�rap�ja� katv� kum�ra� uttar�patha� netv� mah�vih�re mahiddhikassa therassa
santike �hapesi: "idha imesu bhikkh�su sikkhitv� attano kicca� karoh�"ti. Tattha
kum�rako sabbe cetiye vanditv� therassa santike t��i pi�ak�ni pariy�pu�itv� thera�
�pucchitv� puna s�ha�a d�pa� tivatti. Mah�ko��ideve daharamhi4 ekap�da� �hapentassa
ekamhi pade sa�saya� uppanna�. Puna nivattitv� therassa5 ovaraka� a��haratti�
�ko�esi. Therena ��to ki� �gatos�ti? Ekamhi bhante pade sa�deha� uppanna�, tasm�
�gatomhi, ta� ma� v�ceth�ti vutte thero ya� tay� cintita�, tadevassa attha�ti
vadesi. So sutv� puna s�ha�ad�pa� �gantv� bahunna� bhikkhusahass�na� p��i� ca
p�retv� paripuccha� ca datv� pacchime vasse6 arahatta� patto. So vass�nassa tatiye
m�se piya�gud�pe pa�hamay�ma� dhammakath�ya sal�ka� gahito, majjhimay�ma�
mah�vih�re, pacchimay�ma� cetiyagirimh�ti ekarattiy� tisso dhammasava�� desesi.
Pav�ra�adivase panassa therassa by�kara�a� hoti:
Cuddasama�.
(65. Lajj�s�ma�erassa vatthu)
Thero bhu�jati. �cariyo bhutv� ekassa bhatta� �d�ya vih�ra� �gacchati. Tad�
s�ma�erassa m�t� (antepura�) m�saka� gahetv� sabbanagara� �hi��itv� mu��himatta�pi
sittha� alabhitv� puttassa "ekasittha�pi nalabh�mi puttak�"ti �ha. S�ma�ero ki�
k�tu� sakk�ti vatv� vih�ra� gantu� n�sakkhi, tatthe va bhojanas�l�ya� nipajji,
sattadivase nir�h�ro. R�jakul�pagattheropi tad� r�jagehe bhu�jitv� pi��ap�ta� ca
�d�ya vih�ra� gacchanto na t�va vel�ti �sanas�la� pavisitv� addasa kum�ra�
phalakako�iya� nipanna� kilantar�pa� disv�na ta� u��h�petv� bhatta� bhu�j�h�ti �ha.
D�rako u��h�ya evam�ha: vel� atth�ti? Mah�thero aya� vel�ya m�nena eva� vuttopi
mama� vela� pucchat�ti kuddho bha�ati: ki� tay� vel�ya m�nena? Eva� visame k�le
bhu�ja bhatta�ti. S�ma�erassa vimati uppann�: n�ya� s�lav� bhavissati, yo evar�pa�
bha�at�ti tattheva s��ak�ya mukha� thaketv� nipajji. Therassa vippa�is�ra�
uppanna�: aho may� vatthu� avic�retv� v�c� nicch�rit�ti. Punadeva s�ma�era�
sambh�vento u��h�pesi. Kum�ro evam�ha: "tumhehi v�c� visama� v�dit�, yadi pi me
antagu�� nikkhamissanti tuyha� hatthato pi��ap�ta� naga�h�m�"ti vatv� g�th�yo
abh�si.
(66. Cittaguttattheravatthu.)
67. Khuddakatissattheravatthu
Tassa therassa aya� pubbayogo:- s�ha�ad�pe yeva purimabhave d�rako sam�no pasur�pe
rakkhanto v�luk� th�pa� katv� n�n�vidh�ni vanapupph�ni okiritv� ve�upupph�ni
kat�ni. Ve�ukal�rehi16 pa��k�dayo katv� bandhitv� va�sa� ca dhami. Bheri� katv�
v�desi. T�sa� ve�ukal�rapa��k�na�17 nissandena dibbapa��k� nibbatt�.
Va�sadhamanaphalena dibb�ni n�n�ppak�rasadd�ni sa�kha-va�sa-turiy�ni silasadd�ni
ca18 pupph�na� phalena dibbapupph�ni j�t�ni. Udarabheriy� phalena dibb�ni turiy�ni
uppann�n�ti.
A��h�rasama�
----------------------------------------------
20. [K.] Hotu deva. 21. Ana��ap�rik� (sabbesu.)
Ek�nav�satima�
V�satima�.
----------------------------------------------- ------------------23. Pesesi
(sabbesu) jh�pes�ti ma���mi. 24. [K.] Ka�pug�me. 25. [A.B.] Sabbe kahanti. 26.
Pekkhante (sabbesu)
Tato na� sutv� lambaka��o yattaka� dinna� ta� vissajjesi. Eva� bhog�na� s�ra�
ga�hanti pa��it�ti.
Ekav�satima�.
Divase divase vu�h�hi yeva j�t� sabbasampatt�hi. Sopi tahi� kule j�to mahantena
sakk�rena va��hati. Eko thero ta� kula� pavisati. D�rako there da�hasinehena thoka�
dhamma� su��ti. Pasannacittena pabbajiss�m�ti citta� upp�desi. Att�na� olokento
m�t�pitaro �pucchitv� pabbaji dv�dasavassiko j�tiy�. Pabbajitv� sattadivasehi
arahatta� p�pu�i. Upajjh�yo pi'ssa arah�va, so k�lantarena mah�thero j�to.
Malayav�s� maha�sa�gharakkhita therassa1 pariv�r�ni t��i arahantasat�ni, tath�
g�mav�s�-dhammarakkhitatherassa,2 tath� cittalapabbatav�s� -
d�ghabh��akaabhayattherass�ti. Tesa� ther�na� sakasavih�resu sannipatit�na�
cha�abhi���na� eva� parivitakko uppanno: kattha sve bhikkh�ya gacch�m�ti. Sabbepi
d�nattherassa pu��a� j�niss�m�ti catt�ropi mah�ther� pariv�rabhikkh� ca veh�sena
pa�ip��iy� �gat� sunivatth� sup�rut�. Tasmi� samaye d�natthero cetiyassa pubbapasse
cittam�lake nisinno there disv� uss�rak�le ga��hibaddho tesa� purato gantv�
y�gupa��as�l�ya purato m��arukkhassa m�le �hito. Sabb�la�k�ra bh�sit�ya
rukkhadevat�ya vitakko uppanno: thero imasmi� rukkhe patto3 ma� ��tu�ti. Thero
tassa citta� j�nitv� catutheravare tisatabhikkh�hi4 yena nad�t�ra� tenupasa�kami.
Pakatiy� pi ta� vih�ra� nad�tire nibbatta�. N�gar�j� thero �gatoti �atv�
sabbaratanama��apa� katv� n�n�citr�ni d�m�ni olambetv� n�n�vidha khajjak�dibhatta�
�hari. Ta� disv� pi��ap�tik� s�ya�hasamaye sabbe sam�gamma thera� pucchi�su "kissa
kammassa phala�"ti? Thero pu�akabhattass�ti vy�k�si.
B�v�satima�.
----------------------------------------------- -------------
1. [A.B.] Maya� yath�pi. 2. [A.B.] Dariyavih�ra- 3. [A.H.] Sakkoti.
4. [A.H.] Catutthadivase saha bhikkh�hi.
[Sihala17]
[SL Page 161] [\x 161/]
(73. Lajj�theravatthu.)
Tev�satima�
(74. Roha�attheravatthu.)
Catuv�satima�
----------------------------------------------- --------------
5. [A.H.] U��h�na�. 6. Ak�si (sabbesu,) 7. [A.H.] Sumbhati. 8. [A.] Pacch�mukho
Pa��cav�satima�
--------------------------------------------
13. [A.H.] At�v�habbo 14. [K.] Patto
S�ha�ad�pe eko gahapati pakka� panasaphala� labhitv� k�la� ghoseti. Malaye satta
arahant� pa�ivasanti. Ta� ghosana� sutv� �gantv� panasaphala� gahetv� chather�
ekena maggena gat�. Malayagiriv�s� thero le�e vasati. So ta� gahapatika� pesesi:
tva� gacch�hi, mayhampi p�pu��t�ti. Gahapatiko gantv� tesa� tamattha� �rocesi. Te
tassa sabba� hatthila��a�ca kacavara�ca sodh�petv� ekabh�ga� denti. So ta� haritv�
malayagiriv�s�therassa ad�si. Thero ta� evam�ha: etena maggena gacch�h�ti. So tena
gacchanto addasa pah�ta� rajatapu�ja� disv� abhayara��o �cikkhi. R�j� pa�cahi
saka�asatehi �netv� mah�cetiyassa he��h� vicinitv� uparicetiya� ak�si.
Gahapatikassa ca suva��ala�k�r�d�ni datv� mahanta� �h�nantara� deti. So mah�issaro
j�toti.
Chabb�satima�
Eko bhikkh� samudde n�v�ya� cittupp�daka��a� pavatteti.15 Eko maccho ghosa� sutv�
n�v�ya pacchato pacchato eti. So manussehi viddho k�lakato. So mah�s��e
samiddhakule nibbatto so bhikkh�dassane tu��ho sattavassiko hutv� pabbajito te
pi�ako j�to, saddh�sumanatthero ti'ssa n�ma� j�ta�. So cetiye vanditu� hi��itv�
n�gad�pa� �gato c�lagirimah�gir�na� antare du��hag�ma��ra��o16 uyy�ne ramati. So
palla�ka� �bhujitv� (s�sa� ka��ha�17 mahantena buddh�ramma�apayogena arahatta�
pattoti.
Sattav�satima�
----------------------------------------------- ---------------
15. Parivattet�ti bhavitabba�. 16. [A.] Khuddakara��o [H.] Suddakara��o. 17.
[K.]Katv�
[SL Page 165] [\x 165/]
A��hav�satima�.
----------------------------------------------- ---------
18. [H.K.] Nalagiriv�s�. 19. A��hakath�su "dhammadinnatthero"ti pa���yati. 20. [K.]
Tiyojanamegga. 21. [K.] Ayatanena 22. S�hassathupa�. 23. [H.] Ki�sakkhi�s�ti. [K.]
Ti�sakkhattu�. 24. [A.H.] Tepi�ak� parih�r� laddh�.
Ek�nati�satima�.
--------
�gacchati. Thero2 ukk�si. So therassa patta� gahetv� ambap�na� katv� ta� bhikkhu�
upa��hapesi. So u��h�tumpi na sakkoti, kuto pa�iggahitu�. Up�sako ta� ukkhipitv�
ure katv� pariggahetv� piv�peti. Thero pivitv� assattho4 ahosi. Up�sako bhikkhu�
pi��hiya� �ropetv� agam�si. Thero tassa pi��hiya� yeva sa�vega� janetv� vipassana�
va��hetv� arahatta� p�pu�i. So vi����assa anus�rena "arahatta� patto me s�miko"ti
y�vaj�va� ta� upa��h�si.
Ti�satima�.
------
Etati�satima�
Ki� mayha� etehi kilesehi? �ha�a� pi��ap�ta� yeva icch�m�"ti r�j�na� va�cetu�
niv�sana� j��uppam��a� katv� palla�ke nis�ditv� adhomukhe ka��hena bh�mi� likhi,
(pa�canna� vitth�ra� abhidhammanaye16). R�j� ekakova adutiyo avasese bahi �hapetv�
therassa nisajja��h�na� p�visi. Thero r�j� �gatoti j�nantopi s�sa� na ukkhipi. R�j�
disv� "navakammika - mahallako aya�, hatthakukkucca� pi'ssa na vigacchat�"ti tato
va nivatto. Thero cintesi: r�j� amh�ka� t�dis�na� m�le citta� pad�setv�
akusalabh�g� bhavissati, may� r�j� v�retabboti17, parinibb��asamaye tath�
adhi��h�si yath� k���g�ra� nagara� gaccheyya r�j� ca pas�deyy�ti. Atha parinibbute
k���g�rassa abbhantare sar�ra� nikkhipi�su. K���g�ra� veh�sena �gata� disv� manuss�
anubandhi�su. Yath� te hatthehi sampa�icchanti tath� �k�se ti��hati. Te
sampa�icchitv� nagara� pesenti. Ta� th�p�r�massa purato sil�maya cetiyassa uparito
gantv� ta� cetiya� sattat�lamatte �k�se ukkhipitv� a��h�si. Tasmi� �hite
vyagghattherassa �rocesu�: "tumh�ka� sah�yo khuddatissatthero parinibbuto"ti. Eta�
sutv� dhammasah�ya� antev�sikassa hatthe v�jani� datv� veh�sa� abbhuggantv�
k���g�ra� pavisitv� dutiyama�ce parinibb�yi. Dvepi jan� sah�yak� ahesu�
parimabhave. Khuddakatissatthero pana asokadhammar�j�ti vadanti. Atha r�j� j�nitv�
"aho va�citomh�"ti anekapariy�yena vilapitv� k���g�ra� nabheva ukkip�petv� mahat�
sakk�rena (�nay�petv� ���hanakicca� k�resi). Eva�18 sappuris� sakagu�ehi tu��hi�
gacchant� ti.
Dvatti�satima�.
----------------------------------------------- ------------------
16. [H.] Potthake natthi. 17. [K.] J�netabboti. [A.H.] Dh�retabboti.
18. [K.] Ediso.
*C�laup�sik� kusalaup�sako
Ha�k�laup�sako mah�devo
Up�sik� kesakal�pe
Sumanad�rik� kambuddho
Da�iddo therik� duggatitthi
Mittatthero mah�c��� up�sako
Suva��ak�ro konto
Catuttho vaggo
Pa�camo vaggo
-------------------------------------
* [K] potthake im�ni udd�n�ni natthi. T�ni pana sag�thakavatth�na� ante
yojetabb�ni.