een nieuwe start
7 tips voor een
weer single na de scheiding
nieuwe start
Net uit elkaar, de boedelscheiding is achter de
rug en het juridische gesteggel zo goed als
voorbij. Daar zit je dan, en je vraagt je af:
hoe pak ik de draad weer op?
Hoe kom je op gang in deze moeilijke fase van verdriet, boos-
heid, teleurstelling, onzekerheid en futloosheid? Psycholoog
en single­therapeut Liselotte Visser geeft 7 tips voor een
goede doorstart. Op naar de new you. 
1 ★ Zoek de balans tussen binnen blijven en
buiten spelen
Begin bij het begin: je verdriet, boosheid, frustraties en andere
emoties. Mensen hebben de neiging om in emotioneel heftige tij-
den extreem gedrag te vertonen: de een trekt zich terug en wentelt
zich in zijn ellende, de ander gaat de boer op en probeert te vergeten.
Erop uitgaan is goed, vluchtgedrag niet. Zit je echt in de put, geef jezelf
dan de tijd om te ‘rouwen’. Veel praten met een heel goede vriend of
vriendin helpt, en als je die niet hebt, kun je van een paar gesprekken met een
therapeut al heel erg opknappen.
Het is belangrijk dat je pijn durft te voelen. Als je daar doorheen gaat, kom je
vanzelf in de volgende fase. Pas wel op voor zelfmedelijden, verdrink niet in je tranen.
Zodra je een klein beetje energie voelt: hup, ga de hort op! En: deel je verdriet niet met
de kinderen. Het is belastend voor ze en kan ze in een loyaliteitsconflict brengen.
2 ★ Zorg goed voor jezelf (en neem een vaste oppas!)
Je maakt een moeilijke tijd door, dus wees extra lief voor jezelf. Doe dingen waarvan
je je lekker gaat voelen, zoals sporten, een cursus kleien of saunabezoek, en regel een
vaste oppas. Dat klinkt als een open deur, maar je moest eens weten hoeveel vrouwen
uit schuldgevoel boven op de kinderen zitten. Je bent echt geen slechte moeder als je
een of twee avonden gaat sporten met een vriendin. Integendeel. Een fijne oppas op
vaste dagen biedt de kinderen stabiliteit, en als jij je beter gaat voelen is dat uiteinde-
lijk óók goed voor de kids.
3 4
3 ★ Richt je leven opnieuw in 6 ★ Zoek nieuwe mensen op
Bij een scheiding leg je als vanzelf de focus op al-
(vooral andere singles!)
les wat je verloren hebt, maar er valt ook winst
35-plussers doen vaak een beetje krampachtig over
te behalen. Je hebt nu de kans om de dingen op
nieuwe contacten. Het idee dat ze niet genoeg
te pakken waar je niet aan toekwam door de
vrienden hebben, voelt een beetje als falen. Maar
relatie(problemen). Begin met de financiën; zet aan
je vriendenkring is door de scheiding misschien wel
het eind van de maand al je geldzaken op een rij,
gehalveerd. Neem een voorbeeld aan jongeren. Als
houd een kasboek bij. Op die manier krijg je weer
ze naar een andere stad verhuizen, sluiten ze zich
wat grip op de dingen. Zo kun je het ook op andere
vaak aan bij een vereniging, gaan naar de kroeg. Er
levensgebieden aanpakken. Hoe tevreden ben je met
zijn tegenwoordig veel organisaties die leuke dingen
je werk, vriendenkring, hobby’s, sport, uiterlijk? Dit
organiseren voor single parents. Diners, feesten,
helpt je ook bij het helingsproces; je leert zien dat
een scheiding niet alleen problemen maar ook veel
complete vakanties. Als je dat wat geforceerd vind,
bedenk dan dat je het jezelf juist veel makkelijker
nieuwe kansen biedt.
maakt door met andere alleenstaanden om te gaan.
Gelukkig getrouwde stellen maken je nu niet vrolij-
4★B
 etrek de kinderen ker.
bij het huishouden
Alleen een huishouden runnen, slurpt 7 ★ Zin in een nieuwe liefde? Doen!
energie en er is niks op tegen om de kinde- De beste remedie tegen een gebroken hart is een
ren mee te laten helpen. Het is gezonder nieuwe verliefdheid. Echt niet iedereen hoeft eerst
voor een kind om de hond uit te laten en de door een verwerkingsperiode heen. Zolang je niet
afwas te doen, dan een constant gestreste aan het vluchten bent voor je gevoel, is er niks aan de
vader of moeder om zich heen. Sterker nog, hand (En je weet zelf heel goed of je dat doet!). Eén
kinderen vinden het fijn om te helpen. Vraag ding: houd de kinderen voorlopig buiten je roman-
welk klusje ze willen doen en leg uit waarom tische escapades. Haal je nieuwe vlam niet meteen
dat nodig is (‘Mama is nu alleen, en dat bete- in huis, maar wees er wel open over. Stiekem gedrag
kent meer werk voor ons allemaal’). voelt heel naar en leidt tot onzekerheid; openheid
geeft vertrouwen.
5 ★ Neem verantwoordelijkheid
voor de band met je ex en
zijn ouders
Inspiratiebron voor (net) gescheiden moeders:
Ook al ben je niet meer met je ex, je blijft wel samen
www.indipenda.nl
ouder. Gun je kinderen een goede band met hun va-
der en zijn ouders – behalve als ze daar zelf niet voor
open staan. Zet je beste beentje voor om de band
Op stap met andere singles:
goed te houden (of krijgen), blijf positief. Daar heb je
Single-actief.nl*
straks ook zelf voordeel van. Kom je er echt niet uit,
Nmlk.nl
zoek dan hulp. Ook voor gescheiden stellen kan een
Villavibes.nl
relatietherapeut veel betekenen.
Eenoudervakanties:
estivant.nl
one2gethertravel.nl
 varia

Musical : Hoe overleef ik mijn.... ?

Puber Rosa krijgt ongevraagd een halfbroertje, raakt verliefd en wordt erg

Vrouw financieel dubbel de klos

misselijk van haar eerste zoen. De musical Hoe overleef ik mijn eerste zoen?
gaat over eerste keren, scheiding en aanplaktoestanden. Een voorstelling voor
kinderen én ouders, met onmisbare survivaltips! Gebaseerd op het boek van
Van alle exen gaan gescheiden moeders die de kinderen
Francine Oomen – haar Hoe overleef ik…boeken van zijn immens populair
verzorgen er financieel vaak het meest op achteruit. Zij
bij Nederlandse (puber)meiden.
kunnen alimentatie voor de kinderen in de regel wel ver­
geten. Slechts de helft van de gescheiden ouders maakt Hoe overleef ik mijn eerste zoen? Vanaf oktober in de Nederlandse theaters.
● 

daar afspraken over. En op partneralimentatie maken zij De première is zaterdag 15 november 2009 in Theaters Tilburg.
zelfs nog minder kans: maar 10 procent van de gescheiden
stellen regelt dat. Bovendien nemen zij meestal genoegen
met een parttime baan. Gemiddeld hebben mannen en
vrouwen vóór de scheiding een vergelijkbaar netto huis­
houdinkomen. Daarna heeft slechts 29 procent van de
vrouwen meer te besteden dan 1800 euro per maand,
tegen 57 procent van de mannen. Liefdesverdrietdeskundige
● Nibud, De financiële gevolgen van scheiden, april 2009. korte berichten nu gelukkig getrouwd
Na twee huwelijken en een stukgelopen relatie ging
oud-politicus Roel van Duijn zich verdiepen in liefdes­

Mannen
blijven langer Mannen zijn financieel vaak
klagen en zeuren beter af na een scheiding.
Maar ze wentelen zich wel
langer in zelfbeklag. Vrouwen
dan vrouwen herstellen emotioneel sneller.
Dit blijkt uit onderzoek van
de Universiteit Antwerpen
onder vierduizend gescheiden
Europeanen uit 13 landen.
5e
verdriet en werd:... liefdesverdrietdeskundige.
Sla je “Ik merkte dat ik andere mensen met een gebroken
hart heel waardevolle adviezen kon geven. Daardoor
huwelijksjaar over zag ik ook mijn eigen fouten in en leerde ik relativeren.
Inmiddels ben ik drie jaar erg gelukkig getrouwd.”
Ben je vijf jaar ●Veel liefdesverdriet en deskundigheid op
www.liefdesverdriet.info.
getrouwd en denk je
aan scheiding? Kijk uit,
want dan val je in de

statistieken! Het vijfde

huwelijksjaar is volgens
Alles over
scheiden
De 1 e vaderlandse echtscheiding de cijfers het meest

riskant: 6 procent van

helder beschreven
Bij de allereerste ‘moderne’ echtscheiding in ons land kwam meneer niet
Een scheiding regel je niet op een achternamiddag. De aanloop, de
opdagen. Na een huwelijk van eenentwintig jaar en zes kinderen maak-
alle echt­scheidingen crises en het opnieuw plannen van het gezinsleven zijn tijdrovend.
ten Wilhelmus Meers en Agatha Lenaerts uit Maastricht gebruik van de
Scheiding & Ouderschap schrijft in heldere taal over omgaan met
Franse burgerlijke wetgeving die toen gold in Maastricht en omstreken.
vinden in dat huwelijk- conflicten, mediation en ouderschapsplan, de ouder-kindregeling,
Op 15 september 1796 schreef de ambtenaar van de burgerlijke stand
co-ouderschap, nieuwe relaties aanknopen en de manier waarop
van Maastricht de akte van echtscheiding in. Waarom mevrouw
sjaar plaats. kinderen omgaan met de scheiding.
van hem afwilde, staat niet vermeld...
● Peter Vermeulen, Scheiding & Ouderschap, Donker, 2004.

5 6

Scheiden doet lijden, daar bestaat geen enkele twijfel
over. Gelukkig zijn er genoeg manieren om je ex uit je
systeem te krijgen. Bijvoorbeeld met behulp van kilo’s
chocolade en flessen wijn. Maar het kan anders en ja,
ook heel wat leuker.
door anne broekman
> 1. Neem een cd op
Jaap Boots nam een echtscheidings-cd op, getiteld
‘Afkuil’: “Mijn plaat heb ik niet met een vooropgezet
plan gemaakt, zo van: ‘nu ga ik die scheiding eens
verwerken.’ Ik was al bezig met het schrijven voor
een nieuwe cd toen mijn vrouw mij verliet. Logisch
dus dat ik over de breuk ging schrijven, en alle pijn en
verdriet die erbij hoorden. De eerste nummers die ik
schreef stonden bol van verdriet, pas later kwam de
woede omhoog. Het schrijven werkte bevrijdend en
luchtte op. Ik beschouw de cd als een pleister op de
wonde. Mijn ex vond de cd pittig, maar tegelijkertijd
zag ze het ook wel als eerbetoon. Tijdens het laatste
optreden van de tournee van ‘Afkuil’ hebben mijn ex
en ik de plaat symbolisch in een schoenendoos ten
grave gedragen. Het is nu afgesloten, klaar.”
Op www.jaapboots.nl is ‘Afkuil’ nog te bestellen,
● 
kijk ook op www.myspace.com/jaapboots
> 2: Maak een
spirituele reis
Tonke Kuijt vertrok naar India voor een spirituele
reis: “Na twaalf jaar huwelijk ging het ineens héél
snel héél slecht tussen mijn ex-man en mij. Er was
een ander in het spel. Ik ging kapot van verdriet en
besloot naar India te gaan, waar ik al spirituele reizen
organiseerde. Ik hoopte dat ik daar mijn verdriet
kon helen. Eerst heb ik me ritueel gewassen in de
Ganges, de heilige rivier. Symbolisch waste ik het ver-
driet van me af. Mijn gevoelens zaten natuurlijk veel
dieper, dus mijn proces ging verder. Ik trok richting
het Himalayagebergte waar ik een prachtige plek
7 8
originele manieren
ontdekte. Daar heb ik mantra’s gezongen. Toen ik die
reis begon, voelde ik me verlaten en verraden. Maar
op die bijzondere plek liet ik alles los. Vervolgens ging
ik een week in stilteretraite. Alles viel op z’n plek,
ik ervoer een totale acceptatie. Ik besefte dat mijn
ex eigenlijk niet anders kon. Ik vergaf hem en zag in
waarom die scheiding noodzakelijk was geweest.
Ik had een schop onder mijn kont nodig, om mijn
eigen pad te kunnen volgen.”
Meer info op www.spirituelereizen.nl.
● 
> 3: Ga op cursus
Saskia de Groot volgde de ‘Boze Exen Training’: “Toen
mijn ex-vrouw bij mij wegging omdat ze op een
ander verliefd was geworden, kwam dat als een don-
derslag bij heldere hemel. Net zo onverwachts als
het getouwtrek om ons zoontje. Omdat mijn ex hem
gebaard had, vond ze dat ik zijn moeder niet was.
Tot op de dag van vandaag verloopt ons contact erg
moeizaam. Toen ik per toeval de ‘Boze Exen Training’
op internet zag, meldde ik me meteen aan. Deze
training leert je beter om te gaan met je ex-partner,
iets wat ik graag wilde. Door de training kreeg ik een
zetje in de goede richting. Een eyeopener was, dat
ik het gedrag van mijn ex niet kan veranderen, maar
wel dat van mijzelf. Alleen dan kan de situatie ver-
anderen. Ik laat me niet meer de kaas van het brood
eten. Ik richtte me teveel op het gemeenschappelijke,
wat er allang niet meer was. Ook had ik veel verdriet
dat we niet het gelukkige gezin waren dat ik zo graag
wilde zijn. Dat verdriet heb ik ook los kunnen laten.
Mooi was dat; aan het eind van een cursusdag zag
je dat de woede bij de deelnemers verdween, en dat
iedereen zich richtte op waar het werkelijk om draait:
de verbintenis met je kind.”
Meer weten over de ‘Boze Exen Training’?
● 
Kijk op www.kies-smit.nl.*
* Saskia de Groot is een gefingeerde naam
> 4: Vier samen
je vrijheid
Eric Schaay maakte een scheidingsreis met zijn ex-
vrouw: “Het werkte niet meer tussen ons. Sinds de
geboorte van ons dochtertje waren mijn vrouw Ilse
5 manieren om ...
en ik steeds verder uit elkaar gegroeid. Toen we de
scheiding regelden, zei Ilse ineens: ‘Toch jammer dat
we die huwelijksreis nooit gemaakt hebben’. Ik ant-
woordde: ‘Dan maken we er toch een scheidingsreis
van.’ En zo gingen we naar de Malediven, dé honey-
moonbestemming bij uitstek. Terwijl dolverliefde
stelletjes symbolisch boompjes plantten met een
‘just married’-kaartje eraan, plantten wij onze versie:
‘just divorced’. Nee, die reis was niet bitterzoet, het
was juist een bevestiging dat we er goed aan deden
om als vrienden verder te gaan en niet als partners.
Ik zag het ook niet als een afsluiting. Eerder als een
nieuw begin. We vierden allebei dat we weer vrij
waren.”
> 5: Schrijf een boek
Renée Vervoorn schreef het boek ‘Liefdesles’, een
roman gebaseerd op haar scheiding: “Mijn scheiding
had ik al verwerkt toen ik aan ‘Liefdesles’ begon. Pas
toen ik niet meer de lichamelijke pijn voelde als ik
het erover had, realiseerde ik me dat in mijn ervarin-
gen een mooi verhaal schuilde. Ik merkte tijdens het
schrijven dat het helend werkte om alle gebeurtenis-
sen, alle leugens en alle feiten nog eenmaal in de
ogen te kijken, om ze daarna voorgoed achter me te
laten. Ik ben alles genuanceerder gaan bekijken. Ik
zag mijn eigen aandeel in de scheiding, waar ik had
kunnen ingrijpen en waarom mijn ex geworden is
wie hij is. Het is goed zo. Alle pijn bleek een levensles
in verpakking te zijn. Die heeft me zoveel sterker en
daadkrachtiger gemaakt en mijn eigenwaarde laten
toenemen. Het schrijven van ‘Levensles’ was de ide-
ale afsluiting van een heftige periode in mijn leven.”
‘Liefdesles’, Renée Vervoorn en Hermelijn van der
Meijden, Uitgeverij Truth and Dare.
 schieden doe je samen

Als je kiest voor een ouderwetse echtscheiding voor de

rechter beland je vaak in een juridisch gevecht beheerst
door wraak en woede. Zo’n “vechtscheiding” zou ver-
boden moet zijn, vindt vrijwel elke advocaat. Hoe het
anders kan, vertellen vier professionele bemiddelaars.
‘Goede echtscheidingsbemiddeling laat de ex-partners
eerst weer echt praten.’

Eerst je lot
‘Een scheiding is geen juridisch probleem, maar een rouwproces met heftige
emoties. Het is een van de schokkendste gebeurtenissen in een mensenleven,’
vindt Fred Schonewille. Hij is mediator en

> Pas als de emoties onder

universitair docent en onderzoeker aan de
Universiteit Utrecht. ‘Van de jaarlijks on- “
geveer 40.000 scheidingen, gaat ruim een
kwart nog op de klassieke manier. Dat zou controle zijn, kun je goede

accepteren,
zakelijke afspraken maken ”<
heel snel tot het verleden moeten behoren.
Zo’n “vechtscheiding” is mensonterend.
Voor de kinderen komt het neer op kinder-
mishandeling.’ Een vechtscheiding kost niet
alleen veel energie, maar ook veel tijd en geld. Al snel zo’n 10.000 euro. Als de ex-part-
ners tegenovergestelde eisen hebben en beiden over een goede advocaat beschikken,
dan kunnen zij elkaar heel lang bezighouden, soms wel vijf jaar. Schonewille: ‘En gedu-
rende dat proces kom je alleen maar verder van elkaar af te staan. Uiteindelijk willen
beiden op geen enkel punt nog iets toegeven. En die situatie kun je je niet veroorloven.
Zeker niet als je samen minderjarige kinderen hebt. Alle betrokkenen hebben er dan

dan pas
Mediation : na echtscheidingsbemiddeling pak je je leven sneller weer op nog jaren last van.’

Emoties onder controle

Voor Fred Schonewille is scheidingsbemiddeling of mediation de enige goede me-
thode om uit elkaar te gaan. Hij past de methode toe van professor G.P. Hoefnagels,
die gezien wordt als de grondlegger van de scheidingsbemiddeling in Nederland. ‘Het

scheiden
gaat erom een relatie op een goede manier af te sluiten,’

>“Een scheiding
benadrukt Schonewille. ‘Bij mediation zitten de partners
met een derde, onpartijdige persoon aan tafel. Die zorgt
ervoor dat man en vrouw, soms voor het eerst in jaren,
is geen juridisch rustig met elkaar in gesprek gaan. Rechters hebben
probleem, maar een hekel aan huilende mensen. Bij mediators moet je
huilen. Dat is een teken dat de emoties loskomen en
een rouwproces de verwerking daarvan start. Pas als de emoties min of
met heftige meer onder controle zijn, kun je goede zakelijke afspra-

emoties <’ ”
ken maken. Veel partners kunnen dan prima samen een
zakelijke overeenkomst opstellen. Het verdriet blijft,
maar de ex-partners kunnen hun leven na mediation Fred Schonewille
weer sneller oppakken.’

9 10