Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
SerCeva da SerCevis
dizainebi
SerCevis miznebi
populacia
SerCevis erTeuli
sazRvruli da ganusazRvreli SerCeva
SerCevis struqtura
Secdoma SerCevis struqturaSi: 1936 wlis
saprezidento arCevnebi
SerCevis dizainebi
albaTuri da araalbaTuri SerCeva
araalbaTuri SerCevis dizainebi
albaTuri SerCevis dizainebi
albaTuri SerCeva: daskvnebi
albaTuri SerCeva: magaliTi
SerCevis moculoba
standartuli Secdoma
sandoobis intervali
SerCevis moculobis gansazRvra
araSerCeviTi Secdomebi
258
1. Richard R. Lau, “An Analysis of the Accuracy of “Trial Heat’ Polls During the 1992 Presidential Election, “
Public Opinion Quarterly, 58 (1994) : 2-20
II nawili kvlevis dizaini da struqtura 259
SerCevis miznebi
empiriulad dadasturebuli ganzogadeba, Cveulebriv, nawilob
riv informacias eyrdnoba, radgan, rogorc zemoT aRvniSneT, xSirad
SeuZlebeli, arapraqtikuli da gansakuTrebiT Zviria monacemebis
Segroveba analizis yvela erTeulidan, romelsac sakvlevi problema
moicavs. mkvlevrebs SeuZliaT zusti daskvnebi gamoitanon yvela er
Teulis Sesaxeb (jgufi) SedarebiT mcire raodenobis erTeulebze
(subjgufi) dayrdnobiT, rodesac subjgufebi zustad warmoadgens
mTeli jgufis relevantur Taviseburebebs. marketingis mkvlevrebi,
magaliTad, eyrdnobian axal produqtze SedarebiT mcire raodenobis
ojaxebis mier gakeTebul arCevans, raTa gansazRvron am produqtis
moxmarebis done milionobiT momxmareblisaTvis. garemos dacvis saa
gento iyenebs sxvadasxva modelis mcire raodenobiT avtomobilebs,
raTa Seagrovos monacemebi maTi funqcionirebis Sesaxeb. monacemebi,
romlebic Segrovilia subjgufidan, gamoiyeneba yvela avtomobilis
funqcionirebis standartebis gansaszRvrisa da regulirebisaTvis.
analizis relevanturi erTeulebis mTliani jgufi an monacemebi
aris populacia. rodesac monacemebi asrulebs ganzogadebis funqcias
260
populacia
meTodologiurad, populacia aris `yvela SemTxvevis agregati,
romelic aRniSnul specifikacias emorCileba~.2 magaliTad, specifi
kaciiT `xalxi~ da `britaneTSi cxovreba~, Cven SegviZlia ganvsazRv
roT populacia, romelic moicavs yvela adamians, romelic cxovrobs
britaneTSi. aseve, `studentebisa~ da `SeerTebuli Statebis univer
sitetSi aRricxviT~, SegviZlia ganvsazRvroT populacia, romelic
moicavs yvela students, romelic iricxeba SeerTebul StatebSi.
aseve SegiZliaT gansazRvroT populaciebi, romlebic moicavs yve
la ojaxs mocemul dasaxlebaSi, yvela registrirebul amomrCevels
konkretul saarCevno ubanze, yvela wigns sajaro biblioTekaSi da a. S.
populacia SeiZleba Sedgebodes yvela macxovreblisagan konkretul
ubanSi, kanonmdeblisagan, saxlisagan, Canawerebisagan da a.S. popula
ciis specifikuri buneba damokidebulia sakvlev problemaze. Tu Tqven
ikvlevT momxmareblis qcevas konkretul qalaqSi, Tqven SegiZliaT
gansazRvroT populacia, rogorc yvela ojaxi am qalaqSi. an Tu Tqven
fokusirebuli xarT konkretul produqtze, vTqvaT, ZaRlebis sakve
bze, Tqvens populaciaSi Seva mxolod is ojaxebi, romelTac ZaRlebi
hyavT.
amdenad, erT-erTi mTavari problema mkvlevrisTvis, romelsac
surs populaciis mniSvnelobis Sefaseba SerCevis mniSvnelobidan, aris
saWiro populaciis gansazRvra. Tu politikuri mecnieri dainterese
bulia xmis micemis qceviT britaneTSi da surs Seadginos SerCeva ise,
rom gaakeTos prognozi arCevnebis Sedegebis Taobaze, SerCevaSi unda
gamoiricxos 18 wlamde asakis macxovreblebi, radgan maT ar aqvT xmis
2. Isidor Chein, “ An Introduction to Sampling.” in Claire Selitz, et.al., Research Methods in Social Relations, 4
th ed. ( New York: Holt, Rinehart and Winston, 1981),p. 419.
II nawili kvlevis dizaini da struqtura 261
SerCevis erTeuli
populaciis SerCevis erTi wevri (magaliTad, amomrCeveli, ojaxi,
movlena) aris SerCevis erTeuli. Cveulebriv, SerCevis erTeulebs mTe
li rigi Taviseburebebi aqvT, romelTagan erTi an meti aris sakvlevi
problemis relevanturi. magaliTad, Tu populacia ganisazRvreba,
rogorc yoveli mesameklaseli mocemul qalaqSi, romelic mivida sa
jaro skolaSi konkretul dRes, SerCevis erTeuli aris yoveli mesame
klaseli. miuxedavad amisa, mesameklaselebs aqvT mravali sxva Tavise
bureba (cvladi), maT Soris, qulebi, Cvevebi, mosazrebebi, molodinebi.
kvlevis proeqti SeiZleba amowmebdes mxolod erT cvlads, magaliTad,
qulebs ariTmetikaSi an mimarTebebs ramdenime cvlads Soris, magali
Tad, ariTmetikis qulebs, IQ maCveneblebsa da mSoblebis oficialur
ganaTlebas Soris.
SerCevis erTeuli aucileblobiT ar aris individi. es SeiZleba
iyos movlena, universiteti, qalaqi an eri. magaliTad, eris SigniT da
erebs Soris konfliqturi qcevis kvlevaSi, rudolf ramelma 3 wlis
manZilze 22 gazomviT Seagrova 77 eris sagareo da saSinao konfliqtu
ri qcevebis (rogoricaa mkvlelobebi, partizanuli omebi, wmenda, bun
tebi, revoluciebi, samxedro qmedebebi, omebi) monacemebi.3 mis kvl
evaSi SerCevis erTeulebia erebi, magram SerCeva nebismieri ar yofila.
SerCevis erTeulebs unda daekmayofilebinaT ori kriteriumi, raTa
moxvedriliyvnen kvlevaSi: (1) unda hqonodaT suverenuli saxelmwifo
sul mcire ori wlis ganmavlobaSi, es unda daedasturebina diploma
tiur urTierTobebs sxva qveynebTan da sagareo saqmeTa saministros
arsebobas da (2) qveynis mosaxleoba unda yofiliyo minimum 800 000.
3. Rudolph J.Rummel, “ Dimensions of Conflict Behavior within and between Nations ,” in Macro quantitative
Analysis : Conflict, Development and Democratization, ed. J.V. Gillespie and H. A. Nesvold ( Newbury Park,
Calif.: Sage, 1971).
262
SerCevis sistema
mas Semdeg, rac mkvlevari gansazRvravs populacias, igi Seadgens
SerCevas, romelic adekvaturad warmoadgens populacias. realuri
procedurebi moicavs SerCevis agebas SerCevis struqturidan, ro
melic Sedgeba SerCevis erTeulebis sruli CamonaTvalisgan. idealur
SemTxvevaSi, SerCevis struqtura unda moicavdes SerCevis yvela er
Teuls populaciaSi. praqtikaSi, es CamonaTvali iSviaTad Tu arse
bobs. Cveulebriv mkvlevrebi adgenen Semcvlel sias. magaliTad, did
erovnul kvlevebSi SeuZlebelia SeerTebuli Statebis macxovreb
lebis sruli da zusti CamonaTvalis mopoveba. am sirTules regu
larulad awydebian iseTi didi kvleviTi organizaciebic, rogoricaa
aRweris biuro, romelic aRricxavs mTel ers yovel aTwleulSi. 1990
wlis aRwera, romelic 2,6 miliardi dolari dajda, moiTxovda 277 mil
ion formas. aRweris biurom Seagrova 3,3 miliardi individualuri pa
suxi, romlebic damuSavda aRweris daaxloebiT 480 000 TanamSromlis
mier 1988-1991 wlebSi.
am TanamSromlebma Seagroves da Seamowmes misamarTebis CamonaT
valebi, moiZies da daamuSaves yofiTi informacia daaxloebiT 250 mi
lioni adamianisa da 106 milioni dasaxlebuli erTeulis Sesaxeb SeerTe
bul Statebsa da mis teritoriebSi. aRweris biurom 1988-1989 wlebSi
aseve daiqirava 35 000 droebiTi TanamSromeli kardakar sasiarulod
dasaxlebul erTeulebSi. maT Seadgines sia 43 milioni misamarTisa
dasaxlebul erTeulebSi, romelTagan bevri dedaqalaqis midamoebis
miRma iyo. amas garda, aRweris biurom moipova 55 milioni sacxovre
beli misamarTi dedaqalaqis did raionebSi komerciuli safosto kom
paniebisagan.4 mTeli am Zalisxmevis miuxedavad, gakeTebuli SefasebiT,
4. F rom Census ’90 Basics ( U.S. Department of Commerce, Bureau of the Census, December 1985), p.1.
II nawili kvlevis dizaini da struqtura 263
5. L eslie Kish, Survey Sampling ( New York: Wiley, 1965), sect. 2.7
264
6. D avid Freedman, Robert Pisani, and Roger Purves, Statistics ( New York: Norton, 1978), pp. 302-307.
II nawili kvlevis dizaini da struqtura 265
SerCevis dizainebi
zemoT ganvixileT populaciis gansazRvrasa da SerCevis struqtu
rasTan dakavSirebuli SerCevis problemebi. SerCevis meore problema
warmoiqmneba maSin, rodesac mkvlevrebi cdiloben reprezentatuli
SerCevis Sedgenas. nebismieri SerCevis arsebiTi moTxovna aris is, rom
igi, ramdenadac SesaZlebelia, reprezentatuli iyos im populaciisa,
romlis safuZvelzec dgeba. SerCeva iTvleba reprezentatulad, Tu
mkvlevris mier SerCevis erTeulebis gamoyenebiT gakeTebuli ana
lizis Sedegebi im Sedegebis igiveobrivia, romelsac miviRebdiT, Tu
mkvlevari mTel populacias gaaanalizebda.
7. Ibid.
266
danarTi 8.1
rogor SevadginoT SemTxveviTi SerCeva
problema
11. For the mathematical proof, see Kish, Survey Sampling, pp. 39-40.
270
danarTi 8.2
rogor SevadginoT sistematuri SerCeva
problema
12. For some other procedures for avoiding problems caused by systematic patterns in populations, see William
Cochran, Sampling Techniques, 3d ed. ( New York: Wiley, 1977).
13. Morris H. Hansen, William N.Hurwitz, and William G. Madow, Sample Survey Methods and Theory ( New
York: Wiley, 1953), p.40.
II nawili kvlevis dizaini da struqtura 273
danarTi 8.3
rogor SevadginoT stratificirebuli SerCeva
problema
14. See Kish, Survey Sampling, pp. 77-82, for methods of weighting.
II nawili kvlevis dizaini da struqtura 275
danarTi 8.4
rogor SevadginoT klasteruli SerCeva
problema
pirveli safexuri
meore safexuri
16. Survey Research Center, Interviewer’s Manual, rev. ed. ( Ann Arbor: Institute for Social Research, Univer-
sity of Michigan, 1976), Champter 8.
17. Ibid.
278
SerCevis moculoba
SerCeva aris SerCevis erTeulebis nebismieri subjgufi popula
ciidan. esaa SerCevis erTeulebis nebismieri kombinacia, romelic ar
moicavs populaciis saxeliT gansazRvrul SerCevis erTeulebis mTel
jgufs. SerCeva SeiZleba Seicavdes mxolod SerCevis erT erTeuls, an