Scribd Logo
Importer

Bienvenue sur Scribd !

  • Skorupka S - Z Zagadnień Frazeologii Porównawczej

    Transféré par

    Anonymous ghni83
    12 vues13 pages
    Skorupka S - Z Zagadnień Frazeologii Porównawczej

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Formats disponibles

    PDF ou lisez en ligne sur Scribd

    Avez-vous trouvé ce document utile ?

    Ce contenu est-il inapproprié ?

    Signaler ce document
    Skorupka S - Z Zagadnień Frazeologii Porównawczej

    Droits d'auteur :

    © All Rights Reserved
    Téléchargez comme PDF ou lisez en ligne sur Scribd
    Signaler comme contenu inapproprié
    12 vues13 pages

    Skorupka S - Z Zagadnień Frazeologii Porównawczej

    Transféré par

    Anonymous ghni83
    Skorupka S - Z Zagadnień Frazeologii Porównawczej

    Droits d'auteur :

    © All Rights Reserved
    Téléchargez comme PDF ou lisez en ligne sur Scribd
    Signaler comme contenu inapproprié
    sur 13
    PRACE FILULOCICZNE TOM XVIII PROFESOROW! DOKTOROWI WITOLDOWI DOROSZEWSKIEMU W TRZYDZIESTOLECIE JEGO PRACY Nye TEN TOM SKEADAJA W HOLDZIE PRZYJACIELE, KOLEDZY, UCZNIOWIE. 4 om Oo Czes Ww NSTWOWE WYDAWNICTWO NAUKOWE WARSZAWA 1965 Ten dzial frazeologii, niezmiernie interes i ‘ : literaturze naukowej od niedawna dopiero nel wae yore oe Ww nasze} wyeh i #mudnych zestawiet pojedynezych wyrazen i zwrotow badé a calych grup frazeologicznych w bardzo wielu jezykach, rodzinach i grupach jezyko- wych. Oelem takich zestawien jest wykrycie wspélnych drédet frazeologii curopejskiej, Ww szezegélnosei_slowiaiiskiej, oraz powigzanie je} 2 dalseymi fodlami Swiatowymi.? Metoda poréwnaweza pozwoli lepiej zorientowaé sig w tendencjach rozwojowych frazeologii, pozwoli wreszcie wydzielié w kazdym jezyku to, co jest w nim swoiste, zwigzane badd ze struktura jezyka, badé z osobliwoseig kultury danego narodu, od tego, co jest wspélne wielu jezykom lub grupom jezykowym. Obeeny stan badaii nie pozwala na stworzenie teorii frazeologii poréwnaw- czej, materialy jednakze, kt6rymi rozporzadzamy, daja podstawe do nogélnia- jaeych sformulowan zaréwno w zakresie typologii frazeologicznej, jak i waa- jemnych wplyw6w poszezegélnych jezykéw czy kultur. W bogatym materiale frazeologiemmym poszezegélnych jezykéw europejskich awrécimy przede wszyst-— kim uwage na zwiazki frazeologicane naturalne i konwencjonalne# ywiazki naturalne to takie, ktérych érédlem powstawania sq zjawiska natuy Swiat roglimny i zwierzecy, zachowanie sie czlowieka, jego naturalne nazwy ezesei ciala, podstawowe ezynnosci fizjologiezne. Cztowiek, obs nature, przenosi nazwy przedmiotéw i zjawisk naturalnych na inne pr lub czynnosei w podobny sposdb we wszystkich jezykach. Zjawisko- ' Por. J. Morawski, Kastor ¢ Polluks. Studium @ zakresu frazeologii pord gélnym wwzglednieniem romadskie), PAU, Krakow 1937. eee = Por. F. Machalski, O éranskich krewniakach preysléw polskich, er Skorupka, Przenosnie w jezyku potocenym, Pord 1949, 2. 1, 2 oran TY yeh, Pord 1952, 2. 5, 6. ee Stanislaw Skorupka je znanym zjawiskiem na, calym Swiecie. w i seis przeniesiono 1 objawy zaburzen i p 7iMolkie zy wiolowe manifestacje gwaltownych t wyrazenia: pol burza wojenna, rewolue de la révolution; — pol. burza uczud, nar ae a su ‘der Leidenschaften; fr. les orages (les tempéte jempests of the passions; — pol. burza oklaskhw; vos, eed); czes, boure potlesku; niem. ein Bei pas vwyacmne; niem- sions; ang. the t ‘cucmos (pynonaecnant sin orage @applaudissements. : ie o Teakawice i ploruny Waeza sie 7 szybkofeiq dzialania albo 2 pesos jakiegos zjawiska, stad wyrazenia i awroty poréwnawene, jak Myskawiea (jak piorun); mignac, spasé jak biyekawiea, jak piorun, je is jasnego nieba): pedsié byskarciea a. totem byskawiey (piorunem); rewead, pyskarice (proruny) (0 oczach). Podobne zwiqzki spotykamy w inn Kach: czes. rychly jako blesk; letét jako blesk; prijiti = éista jasna jako In ros. Kax epom, Kak poss (ozdyumume); KAK MOAR, Moanueit (acmems), 44 Spocams eponss (« moana); ¢ Ssicmpomor MoaMIU; MoaHUn yorcaca; — Ukr. nave (u epin 3 mcnovo veba;— Serb. bro kao munja; grom iz vedra neba; —niem schnell; Blitz aus blauem Himmel; — fr. avec la rapidité de la foudre; p comme Véclair (comme la foudre); un coup de joudre ‘cios nieprzewidzi: scozescie’; — ang. like lightning; (like) bolt from the blue. Polskim przenosnym uzyeiom wyrazu chmura w zwiazkach nyeh: chmura piactwa, komardw ‘wielkie mnéstwo, chmara’; chmura smut) sie’; by¢, chodzié jak chmura ‘byé zlym, bez humoru’ odpowiadaja pod yrazenia i zwroty imnojezyezne: ezes. mraka vojska, mraky stel; chodil ja mrdka; chmury mu sedi na €ele;—Yos. mya Komapos, caparuu; xodums mya; cuompems myueii; fr. une nuée de cousins, @oiseaux; un nuage de tris sur le front; bohneur sans nuage; —niem. eine Wolke von Heuschrecken; bewdlkte Stirn; —ang. to be under a cloud. Dziedzina zjawisk natury jest zaledwie jedna z dziedzin, ktéra s wspélna podstawe wystepowania spontanicanych zwiazkéw frazeologiem w réznych jezykach. Tu naleza réwnies wszelkie zwiazki oparte na obs zwierzat i roslin. a Koni jako zwierze powszechnie znane i uzywane do jazdy pod wierzeh 1 rob6t pociagowych jest symbolem sily i ciezkiej pracy, stad takie wyrad izwroty: pol. silny, 2drowy jak kon; pracowad jak kon; — ezes. aft jako kt TOs. pabomams xax aowade; ukr. npayiosamu xx xine; — fr. travailler comme cheval (czeSciej: comme un boeuf); —niem. arbeiten wie ein Pjerd; Pfer und Spatzenjutter; — ang. work like a horse. : Kori stat sie réwniez podstawa obrazowo wyrazanej mysli, ze daréw, Zwlas kosztowniejszych, nie nalezy krytykowaé. W régnych jezykach uj Jest mniej wiecej jednakowo: — pol. darowanemu koniowi nie patrzy si¢ w 2 OS % sagadnien frazeologii poréwnay, mawone} arovanému koni na suby nehled — ros, a * tipcaony Nowe (ROW) @ 90% ne dunznucns — fe, yee uk (pas a 1a dont; — ang. not to took a gift horse in Ta ine Monten Gant sieht man nicht in Maul, ws — nem. einem weubuie obrazowo prZcdstawia sig mozliwose po ese sence pallor sits —TOS. Kon 0 wemspée nora, sek ol oe oe J aot nouadt!, "MOG He chomexanace) —vlce. ‘ints wa vomupsox (uous) ua Cam reaarmcn; — Serb. ¢ najbolji kon} posrnes — ang. ite a dood hese je onmimiuonbtes (a horse strumbles that hax four lege); aiem. atsipon mane cat | “pyerd mit vier Beinen; — fr. gute mae an * L n’y a si bon cheval che ha quattro gambe; — riyalre pieds ef tombe); — whos. ¢ calle anche wn eavallo errat interdum quadrupes. ikie te prayslowia ujmuja mofliwosé omylek w ob: - . nie wsrystkie tylko wytykaja mu eztery nogi ‘oor woe Poza ogdlnymi cechami konia powszechnie sig narzneajacymi, majdujacymi aibicie we frazeologii wielu jezykow, takimi jak sila i praydatnosé do pracy. ive jego wlaseiwosei i zachowanie staja sie podstawa do najrozmaitszyeh ‘diomatyeznyeh zwrotéw i prayslow. Zwroty te mvigzane sq ze specyficanymi vanmikami, w jakieh kon sie znajduje w danym kraju Inb z jego speejalnym sastosowaniem. Niekiedy sq to cechy powszechnie zane, ale nie majdujace we frazeologii wieln jezykéw, tylko wystepnjace w poszezegélnyeh je- st rzeczy powszechnie gnana, Ze koi musi i moze duzo zjesé, jednakae mnie dobrego apetytu z apetytem koriskim znajdujemy tylko w jezykn : eat like a horse. Zwrot ten spotykany jest w jezyku potocznym - ach méwi sie raczej o apetycie albo o glodzie wilezym: pol- apetyt; byé glodnym jak twilk; — x08. coaauii armemum; — exes. mdm Dlnd jako vk; —niem. Woljshunger; — fr. faim de Toup. : \Wiadomo, #e awierzeta jedza i pija tylko tyle, ile potrzebuja do zaspokoje” nis glodu lub pragnienia. Do nadmiaru tradno je zmusié, Na tym tle powstalo, civ prayslowie méwiace o tym, Ze trudno jest zmusié Kogos do poste: yowania whrew checi: you may (can) take a horse to the water, but you cannot nuke him drink. Odpowiednie prayslowie polskie ma forme Ae Cet cinguij konia do wody, kiedy kon mie choe pié (Adalbera). @ okretenice bist! iniccnie — horse's meal. spotykamy s@ tylko w jenyku anciclssivs TT mucay tyle co ‘suche jedzenie’, ‘bes pieia’, a wige jedzene Syn uae a “rw najpierw jedag swanpstleD! aq atsieay ste tmetetrkes OU pieia he W sig konia Drugim drédlem naturalnego powstawania wyzaset i awoke ae jest sam extowiek, Obserwacja wygladn czlowiekn, jego zachowsl tala sig podstawa Heanyeh awignkéw fraseologicanych We Scevegsinie gesty awigzane # ruchami ral i glowy, jako naj ne St irddiem liemych réwnolegle powstajacyel! © frazeologicanych, ee ” Stanislaw Skorupka ae dig na co, potwierdzenie ¢: ia neki wyrata AVEIO TON Cea, stad talkie nm zgode Da a na co zgode'; podaé komn (po ome Se ee cr oe ‘agnaé do us 0 podaniem reki’; sich eo rato dant PEN Op) pode Obie ce (ase ross puna no ay 2) “08 ey spomée Komu';—niem, die nodains, mpomanyn 2°" Srayrackaé co"; — pol. oddad komu reke moja anf geben "rec2ye 28 0 DTT aaié sie na malzenstwo Fea ea math. ° coo poo — fr. offrit Oe Tay sig rownied prosba o jalmuine, stad Z gestem wyciagania Se) —ros. pot. przestarz. mpomseweams Dol aeiagad ree me ee o jakmuang’s b) ‘ofiarowaé pomoe’y e) % main 2 pists ee vem, cine offenc (hohle) Hand machen "wyeingaé jalmuzne)’-

    Vous aimerez peut-être aussi