Gitara akustyczna w naszym studiu_psm.
qxd 2006-04-25 10:36 Page 88
TECHNOLOGIA Gitara akustyczna w naszym studiu
Gitara akustyczna
w naszym studiu
Tomasz Hajduk
Jeœli przyjrzeæ siê bli¿ej dyskografii ka¿de-
go z najwiêkszych gitarzystów œwiata,
nietrudno zauwa¿yæ, ¿e ka¿dy z nich
wzi¹³ kiedyœ przynajmniej raz do rêki gita-
rê akustyczn¹ i nagra³ przy jej pomocy
kilka utworów. Jeœli nie masz jeszcze
akustyka w swoim gitarowym arsenale,
najwy¿sza pora by o nim pomyœleæ!
Nagrywanie sygnału gitary akustycznej wyma-
ga trochę innego podejścia do tematu niż ma to
miejsce w przypadku gitary elektrycznej. O ile
brzmienie gitary elektrycznej zależy od wielu róż-
nych czynników – rodzaju wzmacniacza, użytych
efektów itd., o tyle na finalne brzmienie gitary
akustycznej w nagraniu wpływa przede wszyst-
kim sam instrument – jego jakość i brzmienie. To
od jakości gitary zależy w dużej mierze jakość
ścieżek, jakie jesteśmy w stanie uzyskać po jej na-
88
graniu. Zauważmy, że mając nawet przeciętną gi-
tarę elektryczną jesteśmy w stanie uzyskać po-
prawną, często nieźle brzmiącą ścieżkę gitarową.
Jednak dysponując tylko lichym (czyt. tanim bądź
bardzo wysłużonym) akustykiem, nigdy nie uda
się uzyskać profesjonalnego rezultatu. Efekt na-
grania może być co najwyżej ledwie zadowalają-
cy, a najczęściej jest tak samo lichy bądź „bardzo
wysłużony” jak sama gitara. Oczywiście ktoś po-
wie w tej chwili, że można znaleźć nagrania,
w których brzmienie taniej, rozstrojonej gitary
akustycznej jest największym atutem (np. w ka-
wałku Becka pt. „Looser”, który to utwór Beck
nagrał podobno w komórce przy domu, na sta-
rym sprzęcie), lecz umówmy się, że jest to efekt
zamierzony przez artystę, który w takim wypad-
ku celowo używa starego instrumentu do na-
grań. W tym artykule skupimy się na tym, jak
uzyskać najlepsze, klarowne i czytelne brzmienie
„akustyka” w nagraniach i na tym, czego będzie-
my do tego celu potrzebować.
Gitara akustyczna w miksie
Gitara akustyczna różni się od gitary elek-
trycznej tym, że jej sygnał w nagraniach jest du-
żo słabszy, nie posiada takiej energii jak dźwięk
gitary ze wzmacniacza, przez co sygnał taki czę-
sto nie może przebić się przez inne dźwięki
w bardziej gęstych miksach. Dźwiękom gitary
akustycznej z zakresu wysokich i średnich to-
nów zazwyczaj czegoś brakuje podczas miksu
i trzeba się sporo namęczyć, aby uzyskać kla-
rowne, przebijające się w całości, a jednocześnie
nieagresywne brzmienie. Co gorsza, niższe tony
sygnału gitar akustycznych również są źródłem
wielu kłopotów, zwłaszcza w temacie buczenia,
dudnienia czy rezonowania niepożądanych czę-
stotliwości. Nie jest więc rzeczą prostą uzyska-
nie idealnego brzmienia gitary akustycznej
w nagraniach. Jest to dużo łatwiejsze wtedy, gdy
mamy do czynienia z nagraniami o sporej ilości
przestrzeni w miksie i wtedy, gdy gitara jest in-
strumentem solowym. Warto o tym pomyśleć
Estrada i Studio • maj 2006
Gitara akustyczna w naszym studiu_psm.qxd
wcześniej, aranżując utwory we właściwy spo-
sób, tak by nasz „akustyk” miał dla siebie jak
najwięcej miejsca wśród innych instrumentów.
Trochê historii
Jeśli chodzi o rodzaj brzmienia w nagraniach,
dźwięki gitar akustycznych zmieniały się trochę
na przestrzeni lat. We wczesnych latach 70. do-
minowało brzmienie ciepłe, masywne, by nie
powiedzieć tłuste, wydobywane z gitar o dużych
pudłach rezonansowych, takich jak gitary typu
jumbo marek Gibson czy Martin. Można takie
brzmienie znaleźć w nagraniach Amerykanów
Jamesa Taylora czy Neila Younga z tamtych lat.
Trochę później przyszła moda na ostrzejsze
brzmienie, uzyskane z mniejszych wymiarowo
instrumentów, a prekursorem takiego rodzaju
brzmienia był John Lennon. W latach 80. dwu-
dziestego wieku przyszła moda na brzmienie
akustyków typu Ovation, czyli niemal bez
rezonansu pudła gitary, tak by słyszalny
był właściwie dźwięk z samych strun. Od
czasów koncertów MTV Unplugged
i rewolucji grunge w latach 90. zaob-
serwować możemy powrót do szerokich
i masywnych brzmień gitar akustycznych.
Co ciekawe, w dzisiejszych czasach pełne
brzmienie gitar akustycznych jest wyjątko-
wo modne i używane przez wielu wykonaw-
ców prezentujących rozmaite style muzycz-
ne, od disco po death metal.
Akustyka tanio kupiê!
Nie powiem nic nowego, jeśli napiszę, że
kupując gitarę akustyczną nie należy
oszczędzać. Im lepsza gitara, tym lepsze
brzmienie. Wybierając instrument na pewno
nie warto rzucać się na najtańsze na rynku
modele nieznanych producentów.
Warto pomyśleć o markowych
gitarach takich wytwórców,
którzy mają doświadczenie
w produkcji gitar akustycz-
nych i od lat proponują różne
modele do wyboru. Wśród gi-
tar z produkcji seryjnej można
znaleźć zarówno instrumen-
ty tańsze, dla początkują-
cych muzyków, jak i mo-
dele z najwyższej półki
przeznaczone dla pro-
fesjonalistów. Sądzę,
że producentom
o uznanej na rynku
marce, takim jak np.
Gibson (Epiphone),
Fender, Yamaha, Iba-
nez czy Martin na
pewno można zaufać.
Można zaufać też Mo¿e to zabrzmi trywialnie, ale do uzyskania dobrego nagra- tych gitar była Stella, zaś
mniejszym manufak- nia gitary akustycznej bêdziemy potrzebowaæ przede wszyst- okres największej popu-
kim... dobrego instrumentu. Bez niego, odpowiednio ustawio-
turom (np. produkują- nego i dostrojonego, na nic siê zdadz¹ nawet najbardziej wy- larności tego typu gitar
ca wyborne gitary cze- myœlne techniki mikrofonowe.
Estrada i Studio • maj 2006
2006-04-25 10:36 Page 89
ska firma Furch), specjalizującym się wyłącznie
w produkcji gitar na zamówienie lub produkują-
cym określoną ilość instrumentów rocznie. In-
strumenty od lutników robiących gitary na za-
mówienie mogą słono kosztować, często kilka-
krotnie więcej niż gitary z produkcji seryjnej,
lecz w takim wypadku mamy pewność, że ele-
menty, z których takie gitary powstają, będą
wzorowo dobrane pod kątem końcowego
brzmienia. Wybór zależy od grubości naszych
portfeli.
Niezłym pomysłem jest kupno instrumentu
używanego. Taka gitara na pewno będzie tań-
sza niż nowa. Jest w tym jeszcze jedna, istotna
zaleta. Gitara z drugiej ręki, najlepiej ok. dwulet-
nia, będzie już trochę „ograna”. Jej drewno na-
brało charakteru i gitara może mieć ciekawsze
brzmienie niż nowa. Drewno nowej, nieużywa-
nej nigdy gitary akustycznej będzie przez jakiś
czas jeszcze pracować i dojrzewać pod palca-
mi zanim instrument nabierze charakteru.
Jeśli myślimy o instrumencie używanym,
to szukajmy jednak najwyżej paroletniego,
gdyż w przypadku gitar akustycznych nie
sprawdza się zasada odnosząca się do skrzy-
piec, że im starszy instrument, tym lepszy. Gi-
tary zaczynają tracić swoje właściwości
brzmieniowe po jakimś czasie, szczególnie
modele gitar klasycznych zgrywają się dość
szybko. Nie warto więc kupować zabytków,
chyba że tylko po to, by powiesić stare pudło
na ścianie dla ozdoby.
Rodzaje gitar
Decydując się na gitarę akustyczną może-
my wybierać wśród kilku ich rodzajów. Jaką
wybrać dla siebie gitarę? A oto krótka charak-
terystyka.
Najpopularniejszym, najczęściej używanym
rodzajem są gitary sześciostrunowe, wyposażo-
ne w struny stalowe. Charakteryzują się ja-
snym, głośnym i dosyć twardym
brzmieniem. Instrumenty, które
można znaleźć dziś w sklepach,
wywodzą się w prostej linii od in-
strumentów, na jakich grali przed
laty bluesmani na południu Sta-
nów Zjednoczonych, a ich
współczesny kształt pochodzi
od gitar, jakie zaczęto kon-
struować na początku
dwudziestego wieku.
Następnym rodzajem
gitar akustycznych są gi-
tary dwunastostrunowe.
Zawitały one w latach 20.
do Ameryki z Meksyku.
Pierwszą, najbardziej
wówczas znaną marką
przypadł na w lata 60.
Gitara akustyczna w naszym studiu_psm.qxd
TECHNOLOGIA
S³uchamy najlepszych
W historii muzyki popularnej
znajdziemy mnóstwo wybor-
nych utworów, w których
prym wiod¹ gitary akustycz-
ne graj¹ce zarówno w pod-
k³adzie jak i solo. A oto kil-
ka przyk³adów z dyskografii
najlepszych, które koniecz-
nie trzeba poznaæ, jeœli pla-
nujemy z³apaæ za gitarê
akustyczn¹.
The Beatles – „Blackbird”.
Piosenka z Bia³ego Albumu za-
œpiewana jest przez Paula
McCartneya tylko z towarzysze-
niem gitary akustycznej i ryt-
mem wybijanym za pomoc¹
niezidentyfikowanego przed-
miotu imituj¹cego pukanie
w drzewo. Na koñcu dochodz¹
jeszcze odg³osy tytu³owego
ptaszka. Inny ciekawy kawa³ek
Beatlesów z akustykiem w roli
g³ównej to „Norwegian Wood
(This Bird Has Flown)”, w któ-
rym gitara akustyczna (kana³
prawy) tworzy podk³ad na spó³-
kê z sitarem (kana³ lewy). Do
tego dochodz¹ jeszcze dŸwiêki
tamburynu, który zawsze ideal-
nie komponuje siê z brzmie-
niem gitary akustycznej. Warto
o tym pamiêtaæ, tak jak i o tym,
¿e utwory Beatlesów to kopal-
nia przebojów, w wiêkszoœci
skomponowanych w³aœnie na
zwyk³ym „pudle”.
Rolling Stones – „As Tears
Go By”. Trochê ta gitara dwu-
nastostrunowa nie stroi Stone-
som w tym utworze... Mo¿e Keith
Richards za mocno przyciska³
struny do gryfu? Mo¿e mia³ z³y
dzieñ? Mimo to wysz³a im ca³-
kiem zgrabna ballada.
Pink Floyd – „Wish You Were
Here”. Czy jest ktoœ, kto nie
zna tego utworu? Temat prze-
wodni i solówka na akustyku
dublowana g³osem to cudny
majstersztyk A.D. 1975 w wy-
konaniu Davida Gilmoura.
>>>
90
2006-04-25
Gitara akustyczna w naszym studiu
i 70., kiedy swoje triumfy na świecie od-
nosiła muzyka folk. Gitary dwunastostru-
nowe charakteryzują się pełnym, zdwojo-
nym i szerokim brzmieniem. Zazwyczaj
ciekawie wypadają w nagraniach, szcze-
gólnie w partiach rytmicznych. Jedynym
mankamentem gitar dwunastostruno-
wych jest to, że trzeba taką gitarę naj-
pierw perfekcyjnie nastroić, aby właściwie
zagrała, a później często sprawdzać jej
strój. Jednak jak twierdzą użytkownicy,
ten wysiłek wart jest zachodu.
Gitary klasyczne, te używane np. przez
muzyków flamenco, charakteryzuje ła-
godniejsze, miękkie brzmienie. Kiedyś
struny do nich wykonywano z jelit zwie-
rząt i z włókien bawełny owiniętych sta-
lową nitką. Później struny do tego typu
gitar zaczęto produkować z nylonu, który
okazał się dużo lepszym materiałem za-
równo od strony brzmieniowej, jak
i w kwestiach utrzymania stroju. Gitary
klasyczne dobrze wypadają we wszelkie-
go typu hiszpańskich zagrywkach, lecz
chyba najlepiej sprawdzają się w partiach
solowych. Szczególnie, gdy w utworze
jest dużo przestrzeni gitara klasyczna
może nadać mu niepowtarzalnego cha-
rakteru, ciepła i zmysłowości.
Ostatnim, popularnym rodzajem gitar
akustycznych są gitary rezonatorowe, np.
typu Dobro. Wyposażone są w specjalny
metalowy mostek, który przenosi wibracje
strun do aluminiowego rezonatora
umieszczonego w korpusie gitary. Korpu-
sy tych gitar wykonane są z metalu bądź
drewna. Dzięki takiej konstrukcji gitary
10:36 Page 90
charakteryzują się głośnym, oryginalnym,
brzęczącym dźwiękiem. Używa się ich
często w muzyce country, a także do gra-
nia bluesa. Do gitar rezonatorowych nale-
żą trzymane poziomo gitary hawajskie,
na których gra się techniką slide.
Akcesoria – struny i tuner
Gdy wybierzemy właściwą gitarę,
przygotowując się do nagrań warto pa-
miętać o kilku istotnych rzeczach. Jedna
z tych rzeczy to struny. Jakich strun uży-
wać przy nagrywaniu? Odpowiedź jest
prosta. Nowych. Najważniejsze, by stru-
ny były świeże. Jeśli nie wyjęte prosto
z opakowania, to takie, które nie straciły
jeszcze tej typowej dla nowych strun
świeżości i wigoru. Struny (nie tylko do
gitar akustycznych) dosyć szybko tracą
swój charakterystyczny blask i rezonans
jaki towarzyszy grze na dopiero co zało-
żonym komplecie. O ile w przypadku gi-
tar elektrycznych (szczególnie basowych)
ta „połyskliwa” świeżość strun nie za-
wsze jest sprawą pożądaną, różnicę
w brzmieniu strun gitary akustycznej lub
klasycznej słychać w nagraniach od ra-
zu. Ktoś wpadnie w tym momencie na
pomysł, że przecież nowe struny nie bę-
dą trzymać od razu idealnie stroju. To
prawda. Struny potrzebują trochę czasu
by właściwie się rozciągnąć i dopasować
do instrumentu. Dlatego warto zakłada-
jąc struny, a także zaraz po założeniu
rozciągnąć je ręcznie. Można nowe stru-
ny trochę pomęczyć naciągając (tak, by
ich nie pozrywać) i poprawiając strój na
bieżąco, do momentu aż gitara będzie
ten strój poprawnie trzymać.
Jeśli chodzi o struny i kwestię nagry-
wania, zwróciłbym wszystkim uwagę na
jeszcze jeden istotny szczegół. Mianowi-
cie na to, by przyciąć końcówki strun
przy główkach kluczy, na które struny są
nawinięte. Ta niepozorna i zajmująca
przecież tylko chwilę czynność może
oszczędzić nam później dużo czasu. Nie
obcięte, dłuższe i wystające końcówki
strun mogą przy nagraniach obijać się
o główkę albo o siebie i powodować nie-
potrzebne odgłosy, przydźwięki czy na-
wet brzęczenie.
Porządny tuner, inaczej stroik, jest ko-
lejną obowiązkową rzeczą dla nagrywają-
cego gitarzysty. Oczywiście wszyscy wie-
dzą, że idealne nastrojenie gitary to obo-
wiązek każdego gitarzysty przed grą. To
podstawa. Lecz nastrojenie gitary przed
nagraniem nie wystarczy. Pamiętaj, aby
używać tunera przed każdym kolejnym
podejściem. Tak robią zawodowcy. Jeżeli
zagrasz coś fenomenalnego na gitarze,
a okaże się, że jedna struna nie stroiła do
innych i ścieżka nadaje się do kosza, mo-
żesz się długo z tego nie otrząsnąć. Gdy
posiadasz tuner wyposażony w mikrofon,
to strojenie gitary co parę minut, z tymże
tunerem na kolanach może być trochę
niewygodne. Na szczęście, wymyślono
już tunery, które można przykleić do de-
ski instrumentu. W sprzedaży są także
gitary elektroakustyczne (patrz niżej) wy-
posażone we własny tuner. Jeżeli poważ-
nie traktujesz grę na gitarze zainwestuj
w taki instrument.
Aby strojenie nie było tylko koszmarem
wspomnijmy jeszcze o innym aspekcie.
Można poeksperymentować z ciekawym
strojeniem gitary, nie ograniczając się wy-
łącznie do stroju od e do E. Jeżeli nie wpa-
dłeś na taki pomysł wcześniej, wypróbuj
koniecznie stroje otwarte lub z przestrojo-
ną jedną czy dwoma strunami. Może od-
kryjesz jakiś wyjątkowo interesujący ro-
dzaj strojenia? Takie nowe dźwięki szale-
nie korzystnie brzmią właśnie na gitarze
akustycznej. Gdy znajdziesz nowy strój,
zobaczysz ile fajnych pomysłów muzycz-
nych od razu wpadnie ci do głowy i jak
poszerzy się dźwiękowy horyzont!
Co jeszcze przydatne będzie z akceso-
riów nagrywającemu gitarzyście? Może po-
myśl o podstawce pod nogę – jeżeli nagry-
wasz na siedząco. Pasek do gitary i ulubio-
ną kostkę na pewno każdy już posiada.
Podczas nagrywania gitary akustycznej rzecz¹, której
nie mo¿na pomin¹æ jest pomieszczenie, w którym do-
konujemy rejestracji. Tutaj regu³a jest prosta – jeœli
w danym pomieszczeniu gitara brzmi dobrze, to nasze
nagranie nie mo¿e wypaœæ Ÿle.
Estrada i Studio • maj 2005
Gitara akustyczna w naszym studiu_psm.qxd
Ustawienie mikrofonów
1
Je¿eli u¿ywamy jednego mikrofonu, to nale¿y go ustawiæ
w odleg³oœci 10-40cm od pud³a gitary. Mikrofon powi-
nien znajdowaæ siê na wprost instrumentu, w dobranym
doœwiadczalnie (trzeba go przesuwaæ wzd³u¿ gitary, od
otworu rezonansowego w kierunku g³ówki) miejscu, w któ-
rym uzyskamy najlepsze brzmienie. Spróbuj na pocz¹tku
ustawiæ mikrofon na wysokoœci ok. dwóch progów od otworu
gitary i pos³uchaj, czy nagrywany sygna³ jest jasny-ciemny, za
jasny-za ciemny itd. Zauwa¿, ¿e im bli¿ej otworu rezonanso-
wego znajduje siê mikrofon, tym brzmienie w g³oœnikach jest
g³êbsze, z wiêksz¹ zawartoœci¹ niskich tonów, a im dalej
przesuwamy go wzd³u¿ gryfu tym barwa dŸwiêku zbieranego
przez mikrofon staje siê jaœniejsza i „cieñsza”. Przesuniêcie
mikrofonu od otworu rezonansowego w kierunku mostka
sprawi, ¿e barwa stanie siê mniej basowa, bardziej miêkka
i z mniejsz¹ iloœci¹ szczegó³ów w sygnale. Innym rozwi¹za-
niem jest umocowanie mikrofonu tak, by zbiera³ dŸwiêk pio-
nowo od góry, ponad pud³em gitary z wysokoœci ok. 20cm.
2
Je¿eli u¿ywamy dwóch mikrofonów do rejestracji,
mo¿na je ustawiæ tak, by uzyskaæ efekt stereo. Jeden
mikrofon od strony pud³a, drugi od strony gryfu. Mo¿na
Pickupy
Podczas zakupu gitary można wziąć pod
uwagę modele wyposażone w układ elektronicz-
ny. Rozwiązanie to jest nawet wskazane, jeśli
występujesz z gitarą na żywo. Wówczas wystar-
czy wpiąć do gitary kabel i przez DI-box podać
sygnał bezpośrednio do miksera. Większość gi-
tar akustycznych nie jest na tyle głośna, by
z pozytywnym rezultatem nagłośnić je na żywo
za pomocą mikrofonu. Jeżeli twoja gitara nie po-
siada zainstalowanej w środku elektroniki, czyli
przetwornika piezoelektrycznego z przedwzmac-
niaczem, korektorem i wyjściem jack, nie będzie
złym pomysłem wyposażenie akustyka w jakiś
pickup. Powinien to być specjalny przetwornik
do gitar akustycznych lub klasycznych. Na ryn-
ku jest dostępna cała gama takich pickupów, od
najtańszych do bardzo drogich, więc nie ma kło-
potu z dobraniem właściwego modelu.
Lecz tutaj uwaga – w przypadku nagrań za-
zwyczaj o wiele lepiej sprawdza się rejestracja śla-
dów za pomocą mikrofonów. Nagrania sygnału
pochodzącego z przetwornika zamontowanego
w gitarze akustycznej trudno uznać za idealne
z takiej przyczyny, że sygnał jest raczej płaski
i emanuje zbyt wyeksponowanym środkiem pa-
sma. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, by
zmiksować w nagraniu oba rodzaje sygnału, do-
bierając właściwe proporcje do momentu uzyska-
nia satysfakcjonującego nas brzmienia.
Alternatywnym rozwiązaniem przy nagrywa-
niu – jeśli ktoś nie ma pickupów w gitarze i nie
chce w nie inwestować – jest przepuszczenie sy-
gnału gitary (nawet już nagranej) przez odpo-
wiednio ustawiony wzmacniacz gitarowy. Taki
dodatkowy ślad ujęty z „piecyka” doda w mik-
sie głębi partii gitary. Wzmacniacz dla gitar
akustycznych będzie w tym przypadku najlep-
szym wyborem.
Jeszcze innym rozwiązaniem, o którym kilka
lat temu nikt by nawet nie pomyślał, jest zakup
którejś z gitar firmy Line 6 typu Variax. Zarów-
no model Acoustic jak i Variax „elektryczny”
oferują symulację brzmień najlepszych gitar
Estrada i Studio • maj 2006
2006-04-25 10:36 Page 91
te¿ spróbowaæ ustawiæ jeden mikrofon blisko gitary (ok.
10cm), a drugi odsun¹æ nieco dalej (1-2m), tak by zbiera³
dŸwiêk z otoczenia. W przypadku u¿ycia dwóch lub wiêcej
mikrofonów nale¿y sprawdziæ, czy nie wystêpuj¹ miêdzy
nimi problemy fazowe.
3
Luksusowym i daj¹cych szerokie pole do eksperymen-
tów w kwestiach brzmienia rozwi¹zaniem, bêdzie na-
granie gitary akustycznej na trzy mikrofony. Jeden
przy otworze rezonansowym, a dwa po bokach ustawione
w stereo. Jeœli masz kilka mikrofonów do wyboru, wypró-
buj ka¿dy z nich w innym ustawieniu.
Na proces ustawiania mikrofonów warto poœwiêciæ maksy-
malnie du¿o czasu, do momentu znalezienia optymalnego
brzmienia. Na pewno warto w tej materii eksperymento-
waæ. Zaoszczêdzi to nam póŸniej czasu przy miksie. Mi-
strzowskim dzia³aniem jest zawsze taki dobór ustawieñ,
w efekcie których nic nie trzeba poprawiaæ w miksach ani
za pomoc¹ korektora, ani procesorów efektowych. To oczy-
wiœcie idea³. Ale czemu nie spróbowaæ siê do niego zbli¿yæ?
akustycznych, m.in. Gibson i Martin. Jakość sy-
mulowanego brzmienia zostawiam każdemu do
własnej oceny. Sam byłem pozytywnie zasko-
czony jakością nagranych w ten sposób gitar.
Otoczenie
Aby nie było znowu tak łatwo, pomówmy
o pomieszczeniu, w którym będziesz nagrywać
gitarę. Obok brzmienia samej gitary, odpowiedź
pomieszczenia jest sprawą nader istotną. Nie ma
sensu nagrywanie gitar akustycznych w komplet-
nie wytłumionym studiu lub w małym pokoiku
z szafą na głowie. Nagranie straci charakter.
Spróbuj znaleźć do tego trochę przestrzeni. Z dru-
giej strony, zbyt duży pogłos może zdominować
charakter nagranej ścieżki. Poszukaj takiego
miejsca, w którym odpowiedź otoczenia jest naj-
lepsza. Czym się kierować? Własnym słuchem
– gitara w takim właściwym miejscu po prostu
zabrzmi. Jeśli masz problem z ustaleniem właści-
wego miejsca, posłuż się nagraniem referencyj-
nym. Znajdź utwór z właściwym brzmieniem
i szukaj takich samych ustawień u siebie.
Choć nie należy przesadzać z ustawieniami
ekstremalnymi to, jeżeli masz taką możliwość,
w poszukiwaniu idealnego miejsca wypróbuj tak-
że skrajne rozwiązania. Może masz możliwość
nagrywania gitary na jakiś dużych schodach, czy
w przestronnym holu z dużym pogłosem? A mo-
że w opuszczonym, starym teatrze? Nie od rzeczy
będzie też wypróbowanie wyłożonej glazurą ła-
zienki... Sprawdź takie miejsca. Może okazać się,
że z dwoma mikrofonami – jednym przy gitarze,
a drugim w głębi pomieszczenia, uda się nagrać
niesamowicie brzmiącą ścieżkę. A skoro już mó-
wimy o mikrofonach...
Mikrofony
Dobierając mikrofony do nagrania gitary aku-
stycznej trzeba pamiętać, że wybór będzie zupeł-
nie inny niż w przypadku gitar elektrycznych.
Sygnał gitary akustycznej zawiera w sobie wiele
subtelnych bądź cichych elementów, które wy-
eksponuje w nagraniu tylko najlepszy mikrofon.
Gitara akustyczna w naszym studiu_psm.qxd
TECHNOLOGIA
>>>
S³uchamy najlepszych
Pat Metheny. W przypadku
Pata Metheny trudno wymieniæ
jeden konkretny utwór, gdy¿
ca³a dyskografia tego artysty
to wspania³a podró¿ przez
brzmienia, tak¿e akustyczne.
Nikt, tak jak on, nie potrafi
opowiadaæ historii przy u¿yciu
gitary. Jeden utwór? Niech bê-
dzie to „Sueno Con Mexico”
z p³yty Works Vol.1.
David Bowie – „Starman”.
Na Wyspach Brytyjskich Bowie
otoczony jest statusem kultu.
Choæ sam najlepszym gitarzy-
st¹ wcale nie jest, to dziêki je-
go piosenkom, takim jak m.in.
„Starman”, po gitary siêgnê³y
(i nadal siêgaj¹) ca³e zastêpy
póŸniejszych gwiazd, z Radio-
head i Coldplay na czele.
Led Zeppelin – „Stairway
To Heaven”. Obowi¹zkowa po-
zycja wszystkich, którzy dopiero
wstêpuj¹ w szeregi gitarzystów.
Ka¿dy, kto uczy³ siê tego utworu
pamiêta te chwile do koñca ¿y-
cia. Prawda panowie gitarzyœci?
Oasis – „Wonderwall”. Kie-
dyœ gra³o siê na gitarach pio-
senki Beatlesów i Stonesów,
dziœ gra siê Oasis. Trudno od-
mówiæ Noelowi Gallagherowi
talentu do melodyjnych piose-
nek. Zagrane na gitarze aku-
stycznej akordy „Wonderwall”
to kolejny w historii rocka
schemat, który ka¿dy gitarzysta
rytmiczny powinien zagraæ na-
wet obudzony w œrodku nocy.
Nirvana – „Polly”. Na albu-
mie „Nevermind” obok „Polly”
jest jeszcze druga ballada za-
grana na gitarze akustycznej
– „Something In The Way”. Oba
utwory pokazuj¹, ¿e nie trzeba
byæ doskona³ym technicznie,
aby przekazywaæ emocje przy
pomocy szeœciu strun i g³osu.
Kurt Cobain potrafi³ to zrobiæ
jak ma³o kto...
Metallica – „Nothing Else
Matters”. I wszystko jasne...
>>>
2006-04-25
Gitara akustyczna w naszym studiu
Wszystkie alikwoty, głębię brzmienia do-
brego instrumentu, a nawet naszą artyku-
lację czy poszum strun pod palcami usły-
szymy jedynie wtedy, gdy użyjemy najlep-
szego mikrofonu na jaki możemy sobie
pozwolić. Właściwym wyborem będzie do-
bry mikrofon pojemnościowy. Jest kilka
świetnych modeli, które sprawdzą się
w tym zadaniu – tutaj wybór marek jest
10:36 Page 92
naprawdę szeroki. Jeśli jednak chcesz za-
rejestrować bezkompromisowo brzmiącą
ścieżkę powinieneś poszukać studia na-
grań, w którym mają najwyższej klasy tor
rejestracji i doskonały mikrofon – np.
Neumann U47. Ten model zawsze spraw-
dzi się przy nagraniu gitary akustycznej.
Jeśli sam będziesz kupować mikrofon do
nagrań, zainwestuj w najlepszy, na jaki
cię stać. Twoja gitara ci za to podziękuje,
prezentując najlepszy dźwięk w nagraniu.
Dobrą informacją jest to, że dzisiaj można
już kupić całkiem przyzwoite egzemplarze
chińskich mikrofonów pojemnościowych
za kwotę nawet 300 zł (wciąż trudno mi
w to uwierzyć...).
Preamp
Dobry mikrofon na nic się nie zda, jeśli
nie podłączymy go do dobrego preampu
(przedwzmacniacza). Nie ma sensu kupo-
wanie drogiego mikrofonu, jeśli dalej na
drodze sygnałowej znajduje się kiepsko
brzmiące urządzenie degradujące sygnał.
W naszym przypadku dobrym rozwiąza-
niem będzie inwestycja w najlepszy pre-
amp, na jaki nas stać. Jeszcze lepszym po-
mysłem może okazać się w tzw. channel
strip, czyli urządzenie posiadające na po-
kładzie zarówno przedwzmacniacz jak
i kompresor oraz korektor barwy dźwięku.
Można też użyć osobnych urządzeń do
wstępnej obróbki sygnału, czyli dedyko-
wanego kompresora i korektora, albo ob-
robić sygnał po nagraniu w komputerze.
Wstêpna obróbka
Gitara akustyczna, szczególnie przy na-
grywaniu przez mikrofon, zdradza skłon-
ność do rezonowania pewnych częstotli-
wości. Kłopoty mogą wystąpić w okoli-
cach 120Hz oraz 200-250Hz. Można ten
problem zlikwidować przed podaniem sy-
gnału do rejestratora. Jeżeli posiadamy ja-
kieś sprytne urządzenie z serii tych,
Maj¹c gitarê wyposa¿on¹ w przystawkê (pickup), mo¿-
na pokusiæ siê o nagranie pochodz¹cego z niej sygna-
³u. Nale¿y jednak wzi¹æ pod uwagê fakt, ¿e w wielu
przypadkach jego brzmienie nie dorównuje brzmieniu
odpowiednio omikrofonowanego instrumentu.
Gitara akustyczna w naszym studiu_psm.qxd
>>> S³uchamy najlepszych
Dire Straits – „The Man’s Too Strong”. Dire Straits na
ok³adce p³yty „Brothers In Arms” za¿yczyli sobie zdjêcia do-
k³adnie tej gitary stalowej, na której Mark Knopfler gra we
wspomnianym kawa³ku. Oryginalne podejœcie do brzmienia
akustycznego Knopfler kontynuuje do dzisiaj na solowych
p³ytach.
Mike And Mechanics – „Another Cup Of Coffee”.
Wzorcowy pod wzglêdem brzmienia utwór, w którym Mike
Rutherford u¿ywa akustyka jako gitary rytmicznej. Brzmie-
nie instrumentu w dwóch pierwszych zwrotkach mo¿na
traktowaæ jako idea³ ustawienia poziomu g³oœnoœci gitary
w stosunku do poziomu wokalu i bêbnów dla muzyki
pop-rock.
o których było przed chwilą, bez problemu stłu-
mimy kłopotliwe częstotliwości z pomocą korek-
tora. Jeżeli właściwie dobraliśmy brzmienie gita-
ry, mikrofonów i pomieszczenia, można na koń-
cu wstępnych przygotowań przy pomocy nie-
znacznej korekcji poprawić pewne niedociągnię-
cia przed ostatecznym nagraniem ścieżek. Tutaj
uwaga dla początkujących realizatorów – jeżeli
gitara, którą mamy nagrać, nie brzmi przez gło-
śniki w reżyserce poprawnie, tak jak byśmy
chcieli – nie dotykajmy pod żadnym pozorem ko-
rektora, by poprawiać kiepskie brzmienie. Wróć-
my do początku i starajmy się znaleźć właściwe
ustawienie mikrofonów przy gitarze. Korekcji
można używać tylko do celów, nazwijmy to, ko-
smetycznych. A z drugiej strony – przecież wszy-
scy wiedzą, że przy nagrywaniu zasada jest jed-
na: nie ma żadnych zasad... Jeśli w taki czy inny
sposób uzyskamy określony cel brzmieniowy, to
czemu mamy tego nie zrobić...?
Inny temat to kompresja. Odradzam nagry-
wanie śladów z włączonym kompresorem. Zaw-
sze można zastosować lekką kompresję później,
podczas miksów do nagranych już ścieżek. Lecz
jeśli przypadkiem dobierzemy niewłaściwe para-
metry i zarejestrujemy ścieżki z błędnym usta-
wieniem, nic nie da się później z tym zrobić. Na-
wet magiczne wtyczki z ustawieniami typu un-
compressor niewiele pomogą.
To samo dotyczy pogłosu. Jeżeli chcemy do-
dać do ścieżki gitary pogłosu z jakiegoś urzą-
dzenia efektowego, należy zrobić to po nagraniu
ścieżek. Podczas nagrywania można jedynie po-
dać gitarzyście sygnał z małą ilością pogłosu do
odsłuchu na słuchawkach, jeżeli sobie tego za-
życzy. Niektórym gitarzystom lepiej się gra
z małą ilością reverbu w odsłuchu.
Nagrywanie
Podczas nagrywania zadbajmy o właściwy
odsłuch dla gitarzysty na słuchawkach. Wspo-
mniany pogłos może pomóc artyście lepiej wy-
konać swoje partie, natomiast dla realizatora
najważniejsze jest to, by mikrofony (ustawione
na dużą czułość – to gitara akustyczna) nie
zbierały przesłuchów ze słuchawek. Niektórzy
gitarzyści lubią nagrywać swoje partie z metro-
nomem i to jest spore zagrożenie dla realizatora.
Spróbujmy tak dobrać głośność kliku w słu-
chawkach gitarzysty, aby nie przedostawał się
do nagrania. Aby zminimalizować problem
Estrada i Studio • maj 2006
2006-04-25 10:36 Page 93
Tracy Chapman – „Fast Car”. Album „Tracy Chapman”, dziêki kawa³kowi „To Be With You”. Kolejny dowód na to, ¿e
z którego pochodzi ten utwór, to biblia œpiewaków akompa- warto czasem zamieniæ gitarê na tak¹ „bez pr¹du”.
niuj¹cych sobie gitar¹ akustyczn¹. Gdy mam wymieniæ oso-
bê œpiewaj¹c¹ z gitar¹ akustyczn¹, zawsze wymieniam Tra- Eric Clapton – „Layla” (Unplugged). Wspania³y Eric Slow-
cy Chapman, zaraz po Bobie Dylanie. hand i jego przebój w drugim wcieleniu. Kto wie, czy to nie
lepsza wersja ni¿ elektryczny orygina³.
John McLaughlin, Al. Di Meola, Paco De Lucia – „Friday
Sting – „Fragile”. Delikatne partie hiszpañskiej gitary z „Fra-
Night In San Francisco”. Efektowny popis umiejêtnoœci
gile”, to wzór brzmienia tego typu dla utworów z gatunku pop.
w wykonaniu trzech wirtuozów gitary. Pozycja obowi¹zkowa
dla graj¹cych akustyczne solówki. Steve Vai – „Still My Bleedeng Heart”. Steve Vai, choæ na
koñcu, to wcale nie jako ostatni. W rockowym przeboju, tak
Extreme – „More Than Words”. Zespó³ Nuno Bettencurta jak tylko on to potrafi, ¿ongluje gitarami, serwuj¹c brzmienia
przeszed³ do historii rocka tylko dziêki tej ³adnej, akustycz- akustyczne jako t³o dla wokalnych partii i pokazuj¹c przy tym
nej balladzie. Podobnie jak grupa Paula Gilberta Mr. Big mistrzowski popis wyczucia stylu. Bardzo smakowite.
przesłuchów stosujmy słuchawki zamknięte,
szczelnie przylegające do głowy.
Inne pytanie, jakie może się komuś tutaj nasu-
nąć, brzmi: czy lepiej nagrywać gitary akustyczne
w domenie analogowej czy cyfrowej? W dzisiej-
szych czasach najlepszym wyborem jest oczywi-
ście nagrywanie gitar akustycznych w domenie
cyfrowej. Koniecznie z najwyższą, dostępną
w systemie rozdzielczością. Ustawiając wysokie
rozdzielczości parametrów nagrywania mamy
pewność, że nagranie odda całą głębię sygnału
z gitary i otoczenia. Nawet jeżeli ktoś sądzi, iż na-
grywanie w domenie analogowej jest z jakiś
względów lepsze niż na twardych dyskach kom-
puterów, nie odnosi się to w żadnym razie do na-
grań gitar akustycznych. Nagrywanie na taśmie
sprawia, że dźwięk gitar staje się płaski, matowy,
traci głębię, a zyskuje tylko trochę szumu i znie-
kształceń. W wypadku gitar akustycznych pole-
cam nagrania w domenie cyfrowej.
Podsumowanie
Nagrywając tak szlachetne i niepowtarzalne
brzmieniowo instrumenty, jakimi są gitary aku-
styczne i klasyczne, zadbajmy o to, by jakość
dźwięku oraz wszystkich elementów na tę jakość
wpływających była jak najwyższa od początku
do końca. Najlepszy mikrofon lub marka instru-
mentu nie pomoże, gdy gitarzysta gra nierówno
lub nie stroi mu gitara. Cechą charakterystyczną
nagrań gitar akustycznych jest to, że jeżeli doko-
nane (a przede wszystkim wykonane!) są po-
prawnie, słuchanie ich jest dużą przyjemnością.
Ale jeżeli nagrania są niedbałe, ucho słuchacza
wyłapie od razu amatorskie podejście gitarzysty
i realizatora. Najlepiej zachować zdrowe propor-
cje pomiędzy doskonałością techniczną a „du-
chem” w nagraniu.
Na koniec jeszcze jedna, odrobinę luźniejsza
(i nie tak głupia jak może się początkowo wyda-
wać) rada dla nagrywających gitarzystów aku-
stycznych: podczas nagrań zdejmijcie z siebie
całą biżuterię! Sygnety, pierścienie, wisiory
i bransoletki to koszmarne zagrożenie dla na-
grywanych ścieżek. Stuki, puki, odgłosy ude-
rzeń w gitarę... Można sobie tego oszczędzić,
aby nie robić kolejnych podejść. Wystarczy na
moment rejestracji zubożyć dopracowany image
i ściągnąć z siebie całe żelastwo. Oczywiście, je-
śli ktoś coś takiego na siebie zakłada. Ale to już
temat na zupełnie inny artykuł. E i S