Obce formy życia mogą kryć się

we wnętrzu Ziemi

Znany naukowiec, dr Tom Gold, głosi, że Ziemię mogą zamieszkiwać formy życia do tego
stopnia nam obce, że naukowcy mogą nie być w stanie ich rozpoznać.
Dr Gold, emerytowany profesor astronomii amerykańskiego Uniwersytetu Cornella, uważa, że
organizmy oparte na krzemie – zupełnie nie związane z jakimikolwiek formami życia bazującymi
na związkach węgla, z którymi miał dotychczas do czynienia człowiek – mogą bytować na dużych
głębokościach.
W mającej się ukazać wkrótce książce sugeruje, że uczeni winni potraktować tę możliwość
znacznie poważniej. Będąc członkiem Towarzystwa Królewskiego*, dr Gold od dawna twierdzi, że
na głębokości 8 kilometrów pod powierzchnią ziemi żyje ogromna liczba pospolitych bakterii.
Naukowcy początkowo odrzucali ten pogląd, ale obecnie wielu z nich podziela go.
– Dopóki nikt nie dopuszcza możliwości istnienia życia na bazie krzemu, dopóty nie będziemy
zdolni do jego odkrycia – oznajmił niedawno dr Gold.
Uważa on, że skały ze śladami organizmów zbudowanych na bazie krzemu mogą już znajdować
się w laboratoriach, tyle że nikt tego nie zauważa.
Każdy znany organizm, poczynając od bakterii a na człowieku kończąc, jest zbudowany na bazie
związków chemicznych węgla, który jest zdolny do tworzenia złożonych związków, takich jak na
przykład DNA, które mają kluczowe znaczenie dla naszego istnienia. Naukowcy uważają, że jeśli
okaże się, że poza Ziemią istnieje życie, to będzie ono również opierać się na związkach węgla.
Krzem przypomina pod wieloma względami węgiel, co zachęca uczonych i pisarzy zajmujących
się fantastyką naukową do wymyślania nowych form życia. Ogromne „kosmiczne ślimaki”, które są
zdolne do połknięcia statku kosmicznego, pojawiają się w filmie The Empire Strikes Back
(„Imperium kontratakuje”), z kolei w jednym z odcinków serialu Star Trek („Gwiezdna wędrówka”)
załogę kapitana Kirka atakuje podobna do skały obca istota, a w serialu X-Files („Z Archiwum X”)
pojawiają się zabójcze, zbudowane z krzemu pasożyty, kiedy naukowcy badają wnętrze wulkanu.
Postulowane przez dra Golda formy życia, oczywiście jeśli istnieją, są najprawdopodobniej
mikroorganizmami zdolnymi do wytrzymywania potężnych ciśnień i temperatur, żyjącymi w
porach skał głęboko wewnątrz ziemskiej skorupy. Mogą czerpać energię z rozpuszczonych gazów i
otaczających je skał.
W zapowiadanej książce The Deep Hot Biosphere („Głęboka gorąca biosfera”) dr Gold
przedstawia również alternatywne wyjaśnienie pochodzenia złóż ropy naftowej i surowców
mineralnych.
– To tylko przypuszczenie, niemniej wynika z logicznych przesłanek mówiących, że bardzo
głęboko może znajdować się duży układ biochemiczny, który funkcjonuje znacznie lepiej w
wysokich temperaturach i ciśnieniach – twierdzi dr Gold.
Inni uczeni są bardziej sceptyczni. Dr Harold Klein, który przewodził zespołowi sondy Viking w
latach siedemdziesiątych, której zadaniem było poszukiwanie śladów życia na Masie, podkreśla, że
krzem ma znacznie mniejszą niż węgiel zdolność tworzenia złożonych polimerów, które mają
zasadnicze znaczenie dla związków organicznych.
– Osobiście wątpię w możliwość istnienia życia opartego na związkach krzemu. Jeśli znajdziemy
głęboko wewnątrz ziemi żywe organizmy, to gotów jestem założyć się, że będą one oparte na
związkach węgla – oświadczył Klein.
Mimo to uważa on, że misje wysłane na Marsa winny posiadać aparaturę zdolną do sprawdzenia
możliwości istnienia tam życia bazującego na związkach krzemu – na wszelki wypadek. David
Noever, naukowiec pracujący w nowym, podległym NASA, Instytucie Astrobiologii, uważa, że jest
możliwe, iż własności chemiczne krzemu w warunkach wysokich temperatur i ciśnień panujących
wewnątrz Ziemi mogą być zupełnie inne i znacznie bardziej sprzyjające tworzeniu złożonych
molekuł. Oświadczył, że niektórzy naukowcy z NASA traktują poważnie możliwość istnienia życia
opartego na związkach krzemu, zwłaszcza w aspekcie poszukiwania pozaziemskich form życia.
– Jest naiwnością zakładanie, że życie mogło rozwinąć się wyłącznie na bazie związków węgla.
Mógłbym przedstawić przesłanki dowodzące możliwości istnienia życia opartego na krzemie lub
fosforze – twierdzi Noever.
Jak utrzymuje dr David Williams, badacz okrzemków z Muzeum Historii Naturalnej w
Londynie, krzem jest stosowany przez pewne oparte na węglu jednokomórkowe formy życia, zwane
okrzemkami, do wytwarzania pancerzy ochronnych. Mimo to należy podkreślić, że okrzemki są
organizmami opartymi na związkach węgla.
W ostatnich latach znaleziono bardzo dziwne organizmy w głębokich warstwach skorupy
ziemskiej. Steve Jones, profesor genetyki z University College w Londynie, powiedział:
– Tam, na dole, istnieje nieznany nam wszechświat, który stworzył organizmy o tak dziwnym
metabolizmie, że jeśli będziemy zastanawiać się nad podobieństwami, okaże się, że w porównaniu z
nimi grzyby i ludzie są niemal identyczni, tak więc Bóg raczy wiedzieć, co jeszcze uda się nam tam
znaleźć.
Okazało się, że mikroby żyją na dnie oceanu w temperaturach, które poprzednio uważano jako
niedopuszczalne dla jakichkolwiek form życia.
Jak twierdzi dr Harry Elderfield, naukowiec zajmujący się na Uniwersytecie Cambridge
badaniami Ziemi, bez znajomości tego, jak mogą wyglądać bazujące na krzemie formy życia, jest
prawie niemożliwe przewidzenie również, jak można by je badać.
Gold został określony przez Stephena Jay Goulda, prezesa American Association for the
Advancement of Science (Amerykańskie Stowarzyszenie Rozwoju Nauk), jako najbardziej
rewolucyjny umysł wśród naukowców – taki, który często ma rację.

Przypisy:

* Towarzystwo Królewskie (pełna nazwa Londyńskie Towarzystwo Królewskie ds.

Promowania Wiedzy Przyrodniczej – Royal Society of London for the Promotion of Natural
Knowledge) to założona w roku 1660, jedna z najstarszych w Europie, brytyjska organizacja
naukowa. Jego członkami byli między innymi tak wybitni uczeni, jak Joseph Glanvill,
matematyk John Wallis, wynalazca Robert Hooke, architekt Christopher Wren, fizyk Isaac
Newton, astronom Edmond Halley, żeglarz James Cook i wielu innych, którzy przeszli do
historii nauki.

Autor: Steve Farrar

Magazyn UFO NR 2 (50) IV-VI 2002