Vous êtes sur la page 1sur 21

GREEN PAPER

Towards adequate, sustainable and


safe European pension systems

Green Paper Consultation 7th July – 15 November 2010

Background –
Pensions under pressure in EU Member States
• Imbalances from past
– between rising longevity and declining effective retirement age
– Reversal since 2000 – but in many MS people still leave labour
market earlier than they did in 1970.
• Demographic ageing accelerates:
– Increasing longevity amid persistently low birth rates.
– From 2012 EU working age population will begin to shrink.
• Pension Reforms
– Systems changed from single to multi-pillar, increasing role for
private funded and thus potentially for Europe
• The crisis
– Financial, economic and public budget crises aggravate situation
for both public and private schemes
– fund losses, budget deterioration and employment impacts.

EU role on pensions (1)

• Pensions largely responsibility of MS


– Subsidiarity recognised - NO change intended

• Limited EU [supporting] Role in:


– Cross Border REGULATION
– Policy COORDINATION

• Sum of EU support activities – short hand


referred to as: EU framework for pensions
EU role on pensions (2) : Regulation

• Regulatory framework at EU level covers 4 main points:


1. Cross border coordination of social security pensions and
some basic rules on supplementary pensions to facilitate the free
movement of workers and equal treatment for migrant workers

2. Establishing an internal market for funded occupational schemes


and the necessary minimum standards on prudential rules to protect
scheme members and beneficiaries;

3. Minimum guarantees concerning occupational pensions and


accrued rights in case of the insolvency of enterprises as sponsors;

4. Anti-discrimination rules which apply, although with some


differentiation, to both statutory and private pension schemes.

EU role on pensions (3): Policy Coordination


• Social OMC – (Open Method of Coordination) facilitates
and promotes national reform, set objectives and
indicators, share best practice and mutual learning.

• Coordination on fiscal sustainability (SGP) where


Treaty requires MS to run budgets that do not jeopardise
the functioning of the EMU. Council can recommend
remedial action (particularly in the framework of the
SGP), also in area of social security if causing problem.

• More information on EU role on pensions in Commission Staff


Working Document "EU legislation, coverage and related initiatives"
accompanying the Green Paper.

Genesis of EC Green Paper on Pensions

• Against background of demographic challenge,


changing pensions and the economic crisis, time right to
open debate on how the EU level pensions framework
can support Member States.

• The President’s Political Guidelines of last autumn


said “We need to ensure that pensions do the job
intended of providing maximum support to current and
future pensioners, including for vulnerable groups.”

• Subsequently Commissioner Andor was tasked by the


President to “…work with other Commissioners to
develop proposals to secure Europe’s pension systems.”
Green Paper on Pensions – The APPROACH

• Uniquely JOINT and INTEGRATED


• Commissioner Andor worked closely with
Commissioners Rehn and Barnier as co-authors
• Input from many Commission Services
• Enabled HOLISTIC view of the EU level
pensions framework

• Commissioners Group on Pensions should help


retain this holistic approach as work develops

Green Paper - TONE

• Green Paper is aimed at starting an open


debate with wide range of stakeholders.
• No specific proposals - questions in the
paper are broad
• Important to ensure all different interests
taken into account in balanced, hence long
consultation over 4 months
• Aim to have a measured, well considered
and fact based debate

Green Paper on pensions – CONTENT


• Overarching objectives of ensuring
adequate, sustainable and safe pensions

• Three main themes beneath this as well as


discussion of statistics and governance:
(1) Broad strategic issues (links with Europe 2020 )
(2) Removing obstacles to mobility
(3) Safer pensions (Risk mitigation, Shock absorption)
First theme: Balancing Work and Retirement

• Questions cover areas such as:


- EU role on adequacy of pensions and
sustainability of public finances;
- How EU can support Member States to
balance periods people spend in work and
retirement (index pensionable age/ benefits to
life expectancy, review clauses)
- How to promote more & longer employment
through Europe 2020 (incl. age management:
discrimination, training, working conditions)

2nd Theme: Removing obstacles to MOBILITY

• Questions cover areas such as :


- Strengthening the internal market for
pensions, e.g. review of the IORP Directive
- Scope of pension schemes covered by EU
- Action on removing obstacles to mobility
- What that action should be taken
(acquisition/ preservation rules, transfers,
tracing services)

Third Theme: SAFER pensions

• Questions cover areas such as:-


- Whether to review EU legislation and which parts
- How EU could help with the balance of risk,
security and affordability
- What solvency rules should apply to pension funds.
- Enhancing protection in case of sponsoring employer
insolvency
- Information disclosure
- Participation and investment default options
Green Paper CONSULTATION

• Anyone can get involved and respond to the consultation


via the online questionnaire (or by post)
• Conference with all stakeholders 29 October in Brussels.
• Pension Forum 24th September
– (made up of Member States, social partners and other organisations
involved in such pensions)

• Deadline for responses 15th November 2010


• After GP consultation responses considered and
summary published.
• All responses also placed online as part of commitment
to openness, yet respondents can request anonymity.

End & reminder – how to contribute


• Green Paper on the website of DG Employment,
Social affairs and Equal opportunities. Link:
http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=en&catI
d=89&newsId=839&furtherNews=yes

• Everybody can contribute via an online


questionnaire available at the following link:
http://ec.europa.eu/yourvoice/ipm/forms/dispatch?f
orm=pensions

• The European Commission looking forward to


hearing your views. Thank you for your attention.
Europees groenboek
pensioenen
Vanuit syndicale hoek
bekeken

Nathalie Diesbecq
Studiedienst ACV
1

ALGEMENE BEDENKINGEN
• De drie Belgische vakbonden vinden nog
altijd dat de sociale zekerheid van
gepensioneerden moet voortkomen van
WETTELIJK EN SOLIDAIRE
OVERHEIDSPENSIOENEN.
• Analyse in het Groenboek 
privépensioenstelsels of aanvullende
pensioenen ≠ wondermiddeltje!
2

Algemene principes in EU kader


• Organisatie van sociale zekerheidsstelsels –
onder meer het niveau van de wettelijke
pensioen ≠ bevoegdheden van de Unie.
• Wij zijn ook geen vragende partij om dit te
veranderen.
• Toch moet er met spoed werk gemaakt
worden van de adequate pensioenen.

3
Wat willen we wel?
• Voorstander van het ontwikkelen van
sociale standaarden binnen de EU, dat is
niet in strijd met het sudsidiariteitsprincipe.
• Concreet: gekwantificeerde doelstellingen
in sociale zekerheid. (Verdergaan dan louter
preventie van armoede!)
• Het wettelijk pensioen moet minstens ¾ de
van het gemiddelde loon van de volledige
loopbaan bedragen. (rekening houdende met
bepaalde ondergrenzen ) 4

Voornaamste kritiek(en) op het


groenboek
• Te weinig aandacht voor de adequaatheid
van pensioenen (eventueel bepaald % van bruto
binnenlands product toe te wijzen aan de sociale zekerheid,
…., werken met minima ligt niet voor de hand wegens
subsidiariteit!)
• Ecofin is niet de juiste instantie om het
toekomstig beleid in zake pensioenen uit te
stippelen (in het kader van Europa
2020strategie)
5

Voornaamste kritiek(en) op het


groenboek (2)
• Europa 2020 strategie is een transversale
strategie die de bevoegdheden van de
thematische Raden moet respecteren:
bijgevolg: EPSCO of de vergadering van
de ministers van werk en sociale zaken
moet ten volle zijn rol kunnen spelen!

6
Pensioenleeftijd, aanpassing aan
demografische ontwikkelingen

Aandachtspunten voor een


hervormd wettelijk
pensioenstelsel

Langere arbeidsloopbanen –
wegwerken leeftijdsdiscriminatie op
de arbeidsmarkt

• De Belgische vakbonden zien geen heil in


het radicaal en lineair optrekken van de
pensioenleeftijd (trouwens wettelijke
pensioenleeftijd effectieve
pensioenleeftijd ).
• Verzet tegen het verminderen van de
pensioenen! Artikel 3 Verdrag van
Lissabon!
9
Artikel 3 Verdrag van Lissabon
• De Unie brengt een interne markt tot stand. Zij zet zich in voor de duurzame ontwikkeling van
Europa, op basis van een evenwichtige economische groei en van prijsstabiliteit, een sociale
markteconomie met een groot concurrentievermogen die gericht is op volledige werkgelegenheid en
sociale vooruitgang, en van een hoog niveau van bescherming en verbetering van de kwaliteit van
het milieu. De Unie bevordert wetenschappelijke en technische vooruitgang.

• De Unie bestrijdt sociale uitsluiting en discriminatie, en bevordert sociale rechtvaardigheid en


bescherming, de gelijkheid van vrouwen en mannen, de solidariteit tussen generaties en de
bescherming van de rechten van het kind.

• De Unie bevordert de economische, sociale en territoriale samenhang, en de solidariteit tussen de


lidstaten.

• De Unie eerbiedigt haar rijke verscheidenheid van cultuur en taal en ziet toe op de instandhouding
en de ontwikkeling van het Europese culturele erfgoed.

10

11

Aanvullende pensioenen

• Verbetering van IBPV richtlijn.  meer


transparantie en meer controle
• Meer transparantie ook voor de
verzekeringsmaatschappijen!

12
IBP’s
• Krachtens RL 2003/41/EG moeten IBP’s
een eigen vermogen aanhouden (artikel 17)
= bedrag overeenkomstig artikel 27 en 28
RL 2002/83/EG
• 2 pijnpunten:
– Transparantie en communicatie hierover naar
de deelnemers is niet voldoende uitgewerkt
– Indien geen grensoverschrijdende activiteiten
worden ontwikkeld kan de IBP hier van
vrijgesteld worden door de lidstaat
13

Voorstel
• In elk geval zou artikel 17 ten volle moeten
spelen ook indien er geen
grensoverschrijdende activiteiten zijn.
• Er moet gewaakt worden op een maximale
dekking van de aangegane verplichtingen
door zowel IPB’s als
verzekeringsmaatschappijen.

14

Hoe de nog bestaande belemmeringen


voor het vrij verkeer wegwerken?
• EG verordeningen 883/2004 van 29 april
2004 en 987/2009 van 16 september 2009
betreffende de overdraagbaarheid van de
sociale zekerheidsrechten zijn van groot
belang.  men zou de werking er van
moeten uitbreiden tot de ganse waaier van
niet wettelijk verplichte aanvullende
pensioenen! (haalbaarheid ?)
15
Noodzakelijk stap:
• Verplicht minimumkader in zake het
bijhouden van alle gegevens van de
aanvullende pensioenstelsels in de lidstaten;
• Zodra deze gegevensbanken beschikbaar
zijn  opsporing van verworven rechten
van werknemers (in loondienst) in de
andere lidstaten dan de woonstaat.

16

• Fiscale harmonisatie teneinde dubbele


belasting (in werk- en woonstaat) alsook
dubbele vrijstelling (in woon- en werkstaat)
te vermijden.
• Het verhogen van de overdraagbaarheid
tussen lidstaten mag GEENSZINS TOT
GEVOLG HEBBEN DAT HET AANDEEL
DAT HET WETTELIJK PENSIOEN
HEEFT IN HET INKOMEN DAT MEN
GENIET TIJDENS DE
PENSIOENGERECHTIGDE LEEFTIJD
ZOU VERMINDEREN! 17

Financiële crisis?
• Heeft zwakke punt van kapitaalsgedekte
pensioenregelingen aan het licht gebracht
 veel deelnemers zien hun rechten
gereduceerd of er wordt bijkomende
bijdragen opgelegd.
• Oplossingen voor de toekomst?

18
• Oprichten van garantiefondsen die bij
malaise op de beurs kunnen tussenkomen
• Garantiefondsen - welk niveau – Europees
of nationaal?
• Wie moet die fondsen spijzen?  IPB’s en
verzekeringsmaatschappijen moet daarvoor
bijdragen.
• Beheer : dergelijke garantiefondsen moeten
zeer voorzichtig beheerd worden (quasi
risicoloos)
19

Hoe kan de Europese regelgever een betere balans


bewerkstellingen tussen risico’s, zekerheid en
betaalbaarheid?
• Speelt zowel in het voordeel van de
deelnemers als van de pensioenaanbieders.
• Rendementsgaranties verplicht doen
herverzekeren  schaalvergroting door
verplicht karakter  drukt kostprijs van
zo’n herverzekering.
• Verplichte screening op haalbaarheid
van de pensioenplannen:
– Kosten die noodzakelijk zijn
– Geïnde bijdragen  afdoende voor de gedane 20
toezeggingen?

Afdoende solvabiliteitsregeling
• = een must
• Moet Europees
• IPB’s moeten aan even stringente regels
worden onderworpen als
verzekeringsmaatschappijen (verzekerings-
maatschappijen groeperen verschillende
risico’s, dus als één risico onderpresteert, is
dat niet noodzakelijk het geval voor de
andere takken!)
21
Insolventie werkgevers –
Europees omkaderen
• De geboden bescherming op Europees vlak
moet verbeterd worden.
• Artikel 8 van de insolventierichtlijn
2008/94/EG : bescherming van de rechten
die werknemers binnen een bedrijfstak
opbouwen in het kader van een aanvullend
stelsel van sociale voorzieningen welk
bestaat naast de nationale wettelijke stelsels
van sociale zekerheid. 22

• verkregen rechten of rechten in wording op


ouderdomsuitkeringen. Europese Unie
moet bepalen hoe de lidstaten deze
rechten moeten beschermen.
• Vragen die rijzen:
– Kan het dat een bedrijfstak deze rechten garandeert zonder dat er
effectief premies werden voor gestort omdat de betrokken
bijdragende onderneming op het moment dat de premies moesten
gestort worden, insolvent blijkt te zijn?
– Moeten er in dat geval door de Europese regelgeving niet worden
aangeduid wie de last van deze niet betaalde premies op zich moet
nemen?
– Inzonderheid zou een specifiek voor dit doel opgericht
garantiefonds kunnen tussenkomen, wat meteen ook weer
impliceert dat dit garantiefonds ook moet gespijsd worden. 23

Beperkingen in
investeringsbeleid
• bepaalde financiële producten zijn alom
bekend als bijzonder risicovol. ( “private
equity fondsen” )
• alleen met eigen vermogen of vrije reserves mag
geïnvesteerd worden in meer risicovolle producten maar
niet met de bijdragen van de werknemers die op een
stabiele manier moeten worden beheerd.

24
Informatieverstrekking ?
• Er zijn geen eenvormige verplichtingen tav IPB’s en
verzekeringsmaatschappijen.
• Trouwens deelnemers (werknemers) zijn niet steeds voldoende
beslagen in het lezen van jaarrekeningen en balansen.
• De verzekerde bij de verzekeringsmaatschappijen is niet steeds de
deelnemer. (maar wel de werkgever)
• De deelnemer = de verzekerde of de begunstigde maar wat de
begunstigde betreft voorziet de levensverzekeringsrichtlijn niet in
minimale informatieverplichtingen;
• Prestaties die in het vooruitzicht worden gesteld al dan niet
gegarandeerd zijn (dan wel louter als richtniveau worden beschouwd)
• Actuele financieringsniveau zou zowel voor IBP’s al voor
verzekeringsmaatschappijen op een eenduidige manier moeten worden
weergegeven op de jaarlijkse fiche.
• Verhoging van de eisen in zake informatie mag de
verantwoordelijkheid van het gekozen beleggingsbeleid niet naar
25
de deelnemers verschuiven!
KUL 15 mars 2011
Bernadette Adnet
Premier Conseiller département social
FEB

Le livre vert belge : réponses de la


FEB

Financiële Pensioen als


houdbaarheid? inkomen?

I. PENSIOEN
IN
GEVAAR?

Rechtvaardige
financiering?

3
Viabilité
Viabilité financiè
financière ?
 Dépenses pensions : + 4,8% PIB entre 2007 – 2060,
supérieure à la moyenne européenne
 Age effectif de
retraite : 60 ans

Age légal : 65 ans


 Dette publique :
98,5% du PIB en
2011

La pension comme revenu ?


1. Pension légale = pas très élevée
2. Mais…patrimoine et services publics ne sont pas
pris en compte !
3. Indicateur européen
niveau de consom-
mation des pensionnés :
Belgique en tête !

Financement équitable ?
1. Pas de plafonnement des cotisations
2. Taux de cotisation
d’équilibre : 23%
pour sortie anticipée
du marché du travail à
55 ans!!!
3. Solidarité énorme
en matière de
financement
6
II. PENSIOENBELEID : DRIE PIJLERS

te
1s Combinatie nodig omwille
r van financiële houdbaarheid
pijle de en vervangingsratio
2
r e
pijle 3d
r
pijle

Combinatie nodig omwille


Repartitie / …………… Kapitalisatie
van vergrijzing en
collectief / individueel
economische onzekerheid
7

Hervormingen
/
Bestendiging

Le premier pilier: pension lé


légale =
revenu dé
décent et lien avec la carriè
carrière maintenu
• Examiner à temps l’augmentation de l’âge de la retraite
si les réformes s’avèrent insuffisantes – bilan en 2015
• Renforcer le lien avec la carrière :
 Adapter le plafond
 Renforcer le critère “carrière” pour les départs
anticipés (idée du “sac à dos”)
 Augmentation de l’âge de pension à partir duquel on
peut prendre sa pension anticipée = 62 ans

9
• Introduire une équité actuarielle dans le calcul de la
pension ; c’est-à-dire tenir compte de la durée pendant
laquelle on touchera une allocation sociale quand on quitte
définitivement le marché du travail :

– les périodes d’inactivité devraient avoir un poids


différent dans la carrière par rapport aux périodes de
travail effectif;
– une période de travail au-delà de 60 ans reçoit un
bonus;
– une période d’inactivité (prepension, chômage, crédit-
temps) entre 50 et 60 ans reçoit un malus

10

2de pijler : maatschappelijke noodzaak


 Keuze cash - uitgesteld loon  loonoverleg
 Vrij aanvullend pensioen voor de werknemers – nieuw
– Zonder verplichting voor de werkgevers
– In kader van de art 33 van de WAP maar voor iedereen
– Eenvoudig : % van het loon of forfait

 Transparante info : jaarlijks pensioenfiche; uittredingsfiche;


overlijdensdekking

11

3ème pilier
1. Pas de rupture de contrat  confiance !
2. Pas de nouvelle extension des avantages fiscaux
possible à court terme

12
2ème Pacte des gé
générations
1. Besoin urgent d’un 2ème pacte des générations
2. Impossibilité de combiner crédit-temps pendant la
carrière (sauf congés thématiques ?) et prépension
à la fin de la carrière
3. Relever l’âge de la prépension (d’abord en cas de
restructurations)
4. Pension (légale) anticipée seulement à partir de
62 ans (+ paiement 2e pilier pension à.p.d. 62 ans)

13

Ambtenarenpensioen
1. Aangepast personeelsbeleid  efficiëntiewinsten
2. Perequatie = aanpassing pensioenen aan reële
loonsverhogingen (boven index) voor actieve
ambtenaren
3. Tantièmes = uitzonderlijk gunstige regelingen voor
bijzondere categorieën
4. (Mede-)financiering pensioenkost door Gewesten
voor hun eigen ambtenaren

14

III. CONCLUSIONS : 5 AXES


1. Premier pilier : système de bonus/malus sur les années de fin de
carrière; si pas de réformes et progrès insuffisants, augmenter l’âge de
la retraite pour garantir la durabilité financière

2. Deuxième pilier : intégrer la discussion salaire cash-salaire différé dans


négociation et généraliser via une pension libre et complémentaire du
salarié pour assurer un bon niveau de pension

3. Troisième pilier : préserver et ne pas rompre le contrat actuel

4. Fonctionnaires : adapter les mécanismes peu équitables

5. Travailler plus et plus longtemps est inévitable pour préserver la


sécurité sociale
15
The European Green Paper :
réponses de la FEB

Pensions viables et adéquates


 Responsabilité des Etats Membres
 Rôle de l’Union Européenne : inciter les Etats
Membres à faire des réformes au travers des
différents processus :
 Méthode Ouverte de Coordination : mettre en évidence
les bonnes pratiques;
 Pacte de stabilité et de croissance : imposer aux Etats
Membres, un retour urgent à des finances publiques
saines;
 Agenda 2020: entre autres, inciter à augmenter le taux
d’emploi des travailleurs âgés de 55 ans et plus.

La mobilité des travailleurs


 Détachements transfrontaliers : permettre le
versement des cotisations pensions
complémentaires dans le pays d’origine- pendant
5 ans;
 Projet de directive sur l’amélioration de la
portabilité des droits à pension complementaire :
- pour : préservation des droits acquis et portabilité des
réserves en cas de sortie;
- contre: gestion dynamique des droits des dormants :
coûts supplémentaires de 25 à 30 %
Solvabilité – sécurité
• protection déja poussée en Belgique :
 Obligation d’externaliser le plan de pension via un
fonds de pension ou une compagnie d’assurance;
 Rendement minimum garanti par l’employeur, dans
le cadre des plans en cotisations définies;
 Droits acquis; possiblité de transfert sans coût pour
l’affilié , en cas de sorties;
 Contrôle; constitution de la banque de données 2°
pilier
• pas de nouvelles règles qui augmenteraient
encore les coûts des régimes complémentaires

Information
• développer, dans les Etats Membres, des
systèmes d’information sur les trois piliers de
pensions:voir avis récent des partenaires sociaux
au CNT(n°1767)
• en 2013, bilan par la Commission européenne
des différentes initiatives entreprises par les EM

Vragen/
Questions

Vous aimerez peut-être aussi