Aleksandra Pirzańska

Konflikt w społeczeostwie
medialnym
porównanie polskich, francuskich
i hiszpaoskich serwisów informacyjnych
KONFLIKT

 Etymologia (łac. conflingere -„zderzać się”,

„walczyć”) oznacza sprzeczność interesów,
poglądów, a także spór czy zatarg.
Socjologiczne ujęcia konfliktu
 Teoria konfliktu: system założeń, pojęć
i twierdzeń dotyczących społecznej natury
konfliktu, jego kontekstu, przyczyn,
przebiegu i konsekwencji

dla porządku społecznego.

Teorie konfliktowe
 XIX-wieczne koncepcje darwinistyczne

 Marksowski konfliktowy model społeczeństwa

 Polityczna koncepcja konfliktu Vilfredo Pareto

 „Organicystyczna” koncepcja konfliktu G. Simmla

 Dialektyczna teoria konfliktu R. Dahrendorfa

 Funkcjonalna teoria konfliktu Lewisa Cosera

 Poststrukturalne teorie: M.Foucault, P. Bourdieu

 Funkcjonalna teoria konfliktu Lewisa
Cosera
 Wiele procesów, takich jak gwałtowne
walki, odmienność poglądów, dewiacje
i konflikty, które traktuje się zazwyczaj
jako procesy rozbijające system, mogą,
w określonych warunkach, wzmacniać
podstawę integracji systemu oraz jego
adaptowalność dla środowiska.
Konflikt:

Niesprzeczny z
o podstawowe
fundamentalnymi
wartości
założeniami
Tego typu konflikty:
 „(…) stwarzają możliwość skorygowania stosunków
władzy i systemu norm w grupach zgodnie
z odczuwanymi potrzebami
podgrup lub poszczególnych
członków”

Lewis A. Coser
Mechanizmy zabezpieczające przez
konfliktem zagrażającym grupie:

Tolerowanie konfliktu

Jego instytucjonalizacja
 „Im bardziej zintegrowana grupa,
tym gwałtowniejszy jest konflikt.”

 „Tolerowane przez grupę wielorakie konflikty

wewnętrzne mogą wpływać równoważąco
i stabilizująco na jej strukturę”
 Konflikt jest więc dla
społeczeostwa niezwykle istotny.
 Cywilizacja medialna
T. Goban - Klas

 Interakcja społeczna zapośredniczona przez

media

 Marshall McLuhan:

Medium jest Przekazem

 Powstaje „kultura medialna”

Dlaczego
telewizja?

Selekcja
informacji Medium
gorące
Konflikt – fundamentalny element
logiki mediów

 Denis McQuail wśród ośmiu podstawowych zasad

logiki mediów wymienia między innymi
natychmiastowość, dramatyzację, szybkie tempo oraz
konflikt.
Przyciągnąć
Zaciekawić Prezentowanie
uwagi widza
konfliktu

Brak jedno-
w mediach:
Budować
znacznych
zaufanie
strategie
odpowiedzi
 Konflikt widziany przez
pryzmat szklanego ekranu
 Czy słuszną jest teza, że dyskurs w polskiej sferze
publicznej jest wyjątkowo zbrutalizowany, pełen
sprzeczności i napięć, a serwowane nam w telewizji
informacje są przeważnie negatywne i wzmagają tylko
poczucie zagrożenia, nie dając nam żadnej
konkretnej wiedzy co do tego, jak powinniśmy się
zachować.
Metoda badawcza

 Analiza dyskursu medialnego: „sposób

użycia języka, charakterystyczny dla określonej
konwencji i gatunków medialnych, np. dyskurs
serwisów informacyjnych”
M. Lisowska-Magdziarz, Analiza tekstu
w dyskursie medialnym, Kraków 2006, s.31
Jednostka analizy:

 News – poszczególne informacje na

ogół wyodrębnione graficznie oraz
zapowiedziane przez prezentera.
Próba badawcza:

 Badanie dotyczy tylko jednego dnia emisji – 23.02.09,

dlatego ma raczej charakter jakościowy,
eksploracyjny, a jego wyniki nie mogą być
uogólniane. Mam jednak nadzieję, że okażą się
inspirujące dla dalszych badań.
Nazwa programu: Wiadomości Journal télevisé Telediario 2
20h
Stacja: TVP1 France 2 TVE1
Kraj: Polska Francja Hiszpania
Czas emisji: 19.30 20.00 21.00
Czas trwania: 25 min 30 min 40 min
Dzieo badania: 23.02.09

Miejsce 1 miejsce 1 miejsce 1 miejsce

w rankingach
oglądalności
w kraju
nadawania:
 Hipotezy:
1) Serwisy informacyjne, bez względu na to czy polskie
czy zagraniczne, kreują raczej wizję świata jako
pełnego napięć i sprzeczności niż rzeczywistości
spójnej i harmonijnej.
2) W polskich serwisach informacyjnych większy procent
newsów zawiera motyw konfliktu, niż ma to miejsce
w programach zagranicznych.

3) Konflikt w Polskiej telewizji w porównaniu

do programów z Europy Zachodniej będzie
częściej dotyczył wartości fundamentalnych dla
społeczeństwa.
 Antagonizmy Konflikty
„czarno- bardziej
białe” złożone

4) W Polskiej telewizji większość konfliktów jest

prezentowana jako prosty antagonizm, sprzeczność
dwóch podmiotów o odmiennym punkcie widzenia,
podczas gdy w serwisach zagranicznych przeważają
problemy wieloaspektowych, newsy ukazują
wielogłosowość opinii i stanowisk w danej kwestii.
5) W Polskiej Telewizji w prezentowanych materiałach
nacisk położony jest raczej na sam konflikt, podczas
gdy w Wiadomościach francuskich i hiszpańskich
podkreśla się możliwość

dojścia do konsensusu.
 Reporting
Reportage

6) Za Simon Cottle i Mudgha Rai wprowadzam w mojej

pracy dwa typy newsów: reporting – w którym nacisk
położony jest na informowanie, liczy się świeżość
informacji, szybkość przekazu. Takie newsy są na ogół
krótkie i pozbawione kontekstu.
 Drugi rodzaj to reportage – w którym z kolei
uwypukla się aspekt nie informowania, lecz
zrozumienia. Tego typu reportaże prezentują sytuacje
w sposób kompleksowy, problemowy, analizując tło
i kontekst zjawiska.

Postaram się zweryfikować hipotezę, że

w porównaniu z mediami zagranicznym
Wiadomości prezentują swoim widzom
więcej informacji typu reporting.
7) W prezentowanych w telewizji
kwestiach częściej niż inne narody
odwołujemy się do historii, nie
tylko informując wydarzeniach
współczesnych, lecz pokazując ich
historyczny kontekst.
8) Czy prezentowane na szklanym
ekranie konflikty mają za zadanie
po prostu pokazać widzowi, że
świat jest pełen sprzeczności, czy
też autorzy newsa stawiają sobie
jakiś inny cel: Na przykład chcą
zaprezentować, jaki realny wpływ
ma ono na życie widza i jego
otoczenie?
 Wydaje się, że zarówno w polskich jak i hiszpańskich,
czy francuskich programach dominować będą
informacje o wydarzeniach, których wpływ na
codzienność widza pozostaje nieznany.
WNIOSKI:
Newsy dotyczące konfliktu
100%
90%
80%
70%
60%
50%
Brak
40%
30% Konflikt
20%
10%
0%

Polska
Francja
Hiszpania
 Odwołanie do istotnych społecznie
wartości
Występuje w większości reportaży
polskich oraz francuskich.

FRANCJA:

 płace i status społeczny pracowników oświaty,

 obowiązki wobec mieszkańców terytoriów zamorskich,

 społeczna solidarność w obliczu zamachu w Kairze

POLSKA:

 Edukacja – stypendia dla studentów

 Wejście do strefy euro

 System opieki zdrowotnej

 Walka z depresją
 Aktorzy konfliktu:
 We wszystkich serwisach dominuje prosty antagonizm.
Konfliktów prezentowanych jako wielogłosowe, złożone
jest o połowę mniej.

 Polskie Wiadomości nie różnią się

w tym aspekcie od JT 20h czy Telediario.

 Dominanta: spór vs. consensus
 Zarówno w telewizji francuskiej jak i hiszpańskiej
większy nacisk kładzie się na sam konflikt niż na
możliwości jego rozwiązania.

 Jednakże, co istotne w polskich Wiadomościach żaden

z newsów nie był nastawiony na konsensus.
 Odwołanie do przeszłości:
 Serwisy informacyjne Polski i Francji
bardzo często i wyraźnie odwołują się do
przeszłych wydarzeń, aby wyjaśnić
bieżącą sytuację w kraju i za granicą.
Kontekst historyczny odgrywa tu istotną
rolę.

 Dużo rzadziej nawiązuje do

historii hiszpański Telediario 2.
 Reporting vs. Reportage

 Polskie Wiadomości dużo częściej i lepiej niż serwisy

francuskie czy hiszpańskie prezentują informację
w formie złożonego, uwzględniającego różne aspekty
sprawy reportażu.
 Wpływ na życie widza
 Liczba newsów pokazujących jakie ów konflikt będzie
miał konsekwencje dla życia przeciętnego Kowalskiego
jest we wszystkich trzech krajach porównywalna.
Podsumowanie:
 Aby konflikt przyczyniał się do negocjacji znaczeń,
budowania tożsamości społecznej, sprzyjał integracji
i budowaniu silnego społeczeństwa obywatelskiego
musi spełniać określone warunki.

 Konflikty rozgrywające się w polskiej sferze publicznej,

które prezentują nam Wiadomości spełniają niektóre
z nich.
 Konflikty
dotyczące
fundamentalnych
wartości

Nastawienie na Konflikt w formie

spór, a nie prostego
konsensus antagonizmu
 Strategia
reportage

Odwołania do Ukazanie
kontekstu wpływu na
historycznego życie widza
 Bibliografia:
 L. Coser, Społeczne funkcje konfliktu, [w:] Współczesne Teorie Socjologiczne,
s. 478-482

 Jonathan H. Turner, Funkcjonalna teoria konfliktu – Coser, [w:] tegoż,

Struktura teorii socjologicznej, Warszawa 2008, s. 195-202

 S. Cottle, M.Rai, Between display and deliberation: analyzing TV news as

communicative architecture, Media, Culture & Society 2006

 M. Lisowska-Magdziarz, Analiza tekstu w dyskursie medialnym, Kraków 2006

 T. Goban-Klas, Cywilizacja medialna. Narodziny nowego społeczeństwa, [w:]

Społeczeństwo informacyjne, red. L. Haber, M. Niezgoda, Kraków 2006, s. 49

 M. McLuhan, Zrozumieć media, Warszawa 2004

 D. McQuail, Teoria masowego komunikowania, Warszawa 2008

Dziękuję
za uwagę
