Tailieuxanh Giao Trinh Nha May Dien 1 0383

Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp
Chæång 1
KHAÏI NIÃÛM CHUNG VÃÖ NHAÌ MAÏY ÂIÃÛN
TRAÛM BIÃÚN AÏP & HÃÛ THÄÚNG NÀNG LÆÅÜNG
1.1 KHAÏI NIÃÛM PHÁN LOAÛI NHAÌ MAÏY ÂIÃÛN VAÌ TRAÛM BIÃÚN AÏP
1.1.1- Phán loaûi nhaì maïy âiãûn ( NMÂ )
Nhaì maïy âiãûn laì mäüt Xê nghiãûp âàûc biãût coï nhiãûm vuû biãún âäøi caïc daûng
nàng læåüng khaïc nhau nhæ nàng læåüng cuía nhiãn liãûu (than, dáöu, khê âäút, nguyãn
tæí v.v. . . ) nàng læåüng cuía doìng næåïc, gioï, màût tråìi v.v ... thaình âiãûn nàng âãø
cung cáúp cho caïc häü tiãu thuû.
Càn cæï vaìo caïc loaûi nhiãn liãûu sæí duûng cho nhaì maïy âiãûn ngæåìi ta chia ra:
Nhaì maïy nhiãût âiãûn , thuíy âiãûn , phong âiãûn , nhaì maïy âiãûn nguyãn tæí , nhaì maïy
âiãûn duìng nàng læåüng màût tråìi v.v...
a- Nhaì maïy nhiãût âiãûn (NÂ)
Trong nhaì maïy nhiãût âiãûn ngæåìi ta duìng nhiãn liãûu laì than âaï , dáöu hoàûc
khê âäút , trong âoï than âaï âæåüc sæí duûng räüng raîi nháút.
Âãø quay maïy phaït âiãûn, trong nhaì maïy nhiãût âiãûn duìng tuabin håi næåïc ,
maïy håi næåïc ( lä cä mä bin ), âäüng cå âäút trong vaì tua bin khê, tuabin håi næåïc
coï khaí nàng cho cäng suáút cao vaì váûn haình kinh tãú nãn âæåüc sæí duûng räüng raîi
nháút.
Nhaì maïy nhiãût âiãûn coìn âæåüc chia laìm 2 loaûi: Nhiãût âiãûn ngæng håi vaì
nhiãût âiãûn trêch håi:
+ Nhaì maïy nhiãût âiãûn ngæng håi toaìn bäü håi duìng saín xuáút âiãûn nàng.
+ Nhaì maïy nhiãût âiãûn trêch håi mäüt pháön nàng læåüng cuía håi âæåüc sæí
duûng vaìo muûc âêch cäng nghiãûp vaì sinh hoaût cuía nhán dán vuìng lán cáûn.
b. Nhaì maïy thuíy âiãûn : ( TÂ )
Nhaì maïy thuíy âiãûn duìng nàng læåüng cuía doìng næåïc âãø saín xuáút ra âiãûn
nàng . Âäüng cå så cáúp âãø quay maïy phaït thuíy âiãûn laì caïc tua bin næåïc truûc
ngang hay truûc âæïng .
So våïi nhiãût âiãûn nhaì maïy thuíy âiãûn coï mäüüt säú æu âiãøm quan troüng sau :
* Giaï thaình âiãûn nàng tháúp chè bàòng 1/5 - 1/10 nhiãût âiãûn .
*Khåíi âäüng nhanh chè cáön mäüt phuït laì coï thãø khåíi âäüng xong vaì cho
mang cäng suáút , trong khi âoï âãø khåíi âäüng mäüt täø maïy nhiãût âiãûn ( kãø caí loì vaì
tuabin ) phaíi máút haìng ngaìy .
* Coï khaí nàng tæû âäüng hoïa cao nãn säú ngæåìi phuûc vuû tênh cho mäüt âån vë
cäng suáút chè bàòng 1/10 ÷ 1/15 cuía nhiãût âiãûn .
* Kãút håüp caïc váún âãö khaïc nhæ cäng trçnh thuíy låüi, chäúng luî luût, haûn haïn,
giao thäng váûn taíi, häö thaí caï v.v...
Tuy nhiãn nhaì maïy TÂ cuîng coï mäüt säú nhæåüc âiãøm âaïng chuï yï:
Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông 1
* Väún âáöu tæ xáy dæûng mäüt nhaì maïy ráút låïn.

* Thåìi gian xáy dæûng daìi.
* Cäng suáút bë haûn chãú båíi læu læåüng vaì chiãöu cao cäüt næåïc .
* Thæåìng åí xa häü tiãu thuû nãn phaíi xáy dæûng âæåìng dáy cao aïp ráút täún
keïm.
c - Nhaì maïy âiãûn nguyãn tæí :
Thæûc cháút nhaì maïy âiãûn nguyãn tæí laì mäüt nhaì maïy nhiãût âiãûn, trong âoï loì
âäút than âæåüc thay bàòng loì phaín æïng nguyãn tæí.
Nhaì maïy âiãûn nguyãn tæí tiãu thuû nguyãn liãûu ( Torium vaì Uranium ) ráút
êt, vç nàng læåüng 1kg Uranium tæång âæång våïi nàng læåüng cuía 2700 táún than âaï
tiãu chuáøn. Vç váûy åí nhæîng vuìng nuïi khäng thuáûn tiãûn cho viãûc váûn chuyãøn
nguyãn liãûu thç viãûc xáy dæûng nhaì maïy âiãûn nguyãn tæí coï yï nghéa quan troüng.
Nàm 1954, Liãn Xä xáy dæûng nhaì maïy âiãûn nguyãn tæí âáöu tiãn coï cäng
suáút 5.000KW, tiãu thuû ngaìy âãm khoaíng 30g Uranium, trong khi âoï NÂ coï
cuìng cäng suáút tiãu thuû khoaíng (100 ÷ 110) táún than xáúu.
d- Nhaì maïy âiãûn duìng sæïc gioï :
Trong nhaì maïy âiãûn naìy, ngæåìi ta låüi duûng sæïc gioï âãø quay mäüt hãû thäúng
caïnh quaût vaì truyãön âäüng âãø quay maïy phaït âiãûn. Khoï khàn cuía nhaì maïy âiãûn
naìy laì do täúc âäü vaì hæåïng gioï luän luän thay âäøi, nãn âiãöu chènh táön säú vaì âiãûn
aïp gàûp nhiãöu khoï khàn.
e- Nhaì maïy âiãûn duìng nàng læåüng màût tråìi :
Thæûc cháút cuîng laì nhaì maïy nhiãût âiãûn, trong âoï loì than âæåüc thay thãú
bàòng hãû thäúng kênh thu nháûn nhiãût nàng cuía màût tråìi. Nhaì maïy âiãûn duìng nàng
læåüng cuía màût tråìi âáöu tiãn trãn thãú giåïi âaî âæåüc xáy dæûng åí Liãn Xä våïi cäng
suáút 1.200 KW. Ngoaìi ra coìn coï nhaì maïy âiãûn duìng sæïc næåïc thuíy triãöu laì mäüt
nhaì maïy thuíy âiãûn sæí duûng nàng læåüng thuíy triãöu.
1.1.2/ Phán loaûi traûm biãún aïp
a- Traûm tàng aïp :
Traûm tàng aïp thæåìng âàût åí caïc nhaì maïy âiãûn coï nhiãûm vuû tàng âiãûn aïp
tæì âiãûn aïp maïy phaït âãún âiãûn aïp cao hån âãø truyãön taíi âãún caïc häü tiãu thuû åí xa.
b- Traûm haû aïp :
Traûm haû aïp âàût åí caïc häü tiãu thuû, âãø biãún âäøi âiãûn aïp tæì âaûi læåüng
cao hån âãún âaûi læåüng tháúp hån thêch håüp cho caïc häü tiãu thuû âiãûn.
c.Traûm biãún âäøi âiãûn xoay chiãöu thaình mäüt chiãöu vaì ngæåüc laûi.
d- Traûm phán phäúi âiãûn:
Gäöm mäüt säú âæåìng dáy cung cáúp vaì mäüt säú âæåìng dáy phán phäúi âãún caïc
häü tiãu thuû. Caïc âæåìng dáy naìy coï cuìng âiãûn aïp nhæ nhau, nãn trong traûm phán
phäúi khäng cáön maïy biãún aïp, åí âáy chè âàût thanh goïp, khê cuû âiãûn âoïng càõt, âiãöu
khiãøn.
1.2. HÃÛ THÄÚNG NÀNG LÆÅÜNG

Hãû thäúng nàng læåüng laì táûp håüp nhæîng nhaì maïy âiãûn, traûm biãún aïp, caïc häü
tiãu thuû âiãûn vaì nhiãût nàng, chuïng âæåüc näúi laûi våïi nhau bàòng caïc maûng âiãûn vaì
nhiãût.
Hãû thäúng âiãûn laì mäüt bäü pháûn cuía hãû thäúng nàng læåüng gäöm coï caïc maïy
phaït âiãûn, thiãút bë phán phäúi âiãûn, maûng âiãûn vaì caïc häüi tiãu thuû âiãûn.
Ngæåìi ta chia hãû thäúng nàng læåüng thaình 3 bäü pháûn chênh:
1- Nguäön phaït nàng læåüng: Nhaì maïy âiãûn saín xuáút nhiãût nàng vaì âiãûn
nàng.
2- Bäü pháûn truyãön taíi: Maûng âiãûn vaì maûng nhiãût.
3- Caïc häü tiãu thuû: Biãún âäøi âiãûn nàng vaì nhiãût nàng thaình caïc daûng
nàng læåüng khaïc.
Âàûc âiãøm cuía hãû thäúng nàng læåüng:
a- Saín xuáút vaì tiãu thuû phaíi âäöng thåìi , caïc sæû cäú cuía báút cæï bäü pháûn naìo
laìm máút sæû cán bàòng giæîa saín xuáút vaì tiãu thuû âãöu coï thãø dáùn âãún ngæìng laìm viãûc
mäüt pháön hay toaìn bäü hãû thäúng .
b- Caïc quaï trçnh quaï âäü trong hãû thäúng nàng læåüng xaîy ra ráút nhanh, nãn
ngæåìi ta phaíi sæí duûng caïc thiãút bë råle tæû âäüng âãø loaûi træì sæû cäú nhanh choïng.
c- Sæû phaït triãøn cuía hãû thäúng nàng læåüng phuû thuäüc vaìo sæû phaït triãøn cuía
nãön kinh tãú quäúc dán vaì phaíi âæåüc phaït triãøn træåïc mäüt bæåïc.
Æu âiãøm cuía hãû thäúng nàng læåüng:
a- Âaím baío phán phäúi cäng suáút håüp lyï vaì kinh tãú nháút , táûn duûng caïc
thiãút bë vaì nguyãn liãûu âëa phæång mäüt caïc håüp lyï, do âoï giaím giaï thaình âiãûn
nàng.
b- Náng cao tênh cháút âaím baío cung cáúp âiãûn liãn tuûc cho caïc häü tiãu thuû.
c- Giaím âæåüc pháön tràm cäng suáút dæû træî vaì tàng âæåüc cäng suáút âån vë
caïc täø maïy.
Nhæåüc âiãøm cuía hãû thäúng nàng læåüng:
Xáy dæûng hãû thäúng nàng læåüng âoìi hoíi phaíi täún thãm väún âáöu tæ xáy dæûng
caïc traûm biãún aïp vaì âæåìng dáy liãn laûc. Tuy nhiãn noï seî âæåüc buì laûi nhanh choïng
bàòng viãûc haû giaï thaình âiãûn nàng vaì tàng âäü tin cáûy cung cáúp âiãûn vaì nhiãût.
1.3. ÂÄÖ THË PHUÛ TAÍI :
1.3.1/ Âënh nghéa vaì phán loaûi :
Âàûc âiãøm cuía saín xuáút âiãûn nàng laì saín xuáút vaì tiãu thuû phaíi thæûc
hiãûn âäöng thåìi. Taûi mäùi thåìi âiãøm, häü tiãu thuû (kãø caí täøn tháút) tiãu thuû bao nhiãu
âiãûn nàng thç nhaì maïy âiãûn phaíi saín xuáút ra ngáön áúy âiãûn nàng. Trong thæûc tãú,
tiãu thuû âiãûn nàng qua mäüt ngaìy âãm thay âäøi ráút nhiãöu. Âãø váûn haình kinh tãú vaì
âaím baío, cáön phaíi biãút âæåüc quy luáût biãún thiãn cuía phuû taíi, âãø chuáøn bë chaûy
thãm caïc täø maïy khi phuû taíi giaím. Qui luáût biãún thiãn cuía phuû taíi âæåüc biãún diãùn
trãn hçnh veî, goüi laì âäö thë phuû taíi. Trãn truûc tung cuía âäö thë, biãøu diãùn cäng suáút
taïc duûng, phaín khaïng hay cäng suáút toaìn pháön bàòng âån vë coï tãn hay âån vë
tæång âäúi våïi læåüng cå baín laì cäng suáút cæûc âaûi, trãn truûc hoaình cuía âäö thë biãøu
diãùn thåìi gian bàòng giåì hay ngaìy.
Coï thãø phán loaûi âäö thë phuû taíi theo nhiãöu caïch:
+ Theo cäng suáút : Âäö thë phuû taíi taïc duûng, phaín khaïng, toaìn pháön.
+ Theo thåìi gian : Haìng ngaìy, haìng nàm, muìa.
+ Theo vë trê trong hãû thäúng : Âäö thë phuû taíi cuía hãû thäúng, cuía nhaì maïy
âiãûn, cuía traûm biãún aïp, cuía häü tiãu thuû v.v...
1.3.2/ Caïch veî âäö thë phuû taíi :
a- Âäö thë phuû taíi haìng ngaìy :
Âãø veî âäö thë phuû taíi haìng ngaìy coï thãø duìng watt meït tæû ghi laì
chênh xaïc nháút.
Cuîng coï thãø veî theo phæång
phaïp tæìng âiãøm, nghéa laì cæï sau mäüt
khoaíng thåìi gian nháút âënh ghi laûi trë
säú phuû taíi räöi biãøu diãùn tæìng âiãøm trãn
hãû truûc tooüa âäü. Näúi caïc âiãøm laûi seî
âæåìng gaîy khuïc biãøu diãùn phuû taíi mäüt
caïch gáön âuïng. ( H.1.1) .
Hçnh 1.1
Phæång phaïp veî naìy tuy khäng chênh xaïc, nhæng trong thuûc tãú laûi duìng ráút
phäø biãún. Âãø cho viãûc tênh täøn tháút âiãûn nàng âæåüc thuáûn tiãûn, thæûc tãú ngæåìi ta
biãún âæåìng gaîy khuïc thaình âæåìng báûc thang . Khi biãún âäøi phaíi âaím baío hai
âiãöu kiãûn :
1- Diãûn têch giåïi haûn båíi âæåìng måïi vaì âæåìng cuî våïi truûc toüa âäü phaíi
bàòng nhau.
2- Caïc âiãøm cæûc âaûi vaì cæûc tiãøu cuía âæåìng cuî phaíi nàòm trãn âæåìng måïi.
Âãø veî âäö thë phuû taíi cuía Nhaì maïy âiãûn, ngæåìi ta duìng phæång phaïp cäüng
âäö thë. Âäö thë phuû taíi haìng ngaìy cuía nhaì maïy âiãûn bàòng täøng caïc âäö thë phuû taíi
cuía caïc häü tiãu thuû, cäüng våïi täøn tháút qua maïy biãún aïp vaì tæû duìng.
Täøn tháút trong maïy biãún aïp gäöm hai pháön :
1- Täøn tháút trong theïp, khäng phuû thuäüc vaìo sæû biãún thiãn phuû taíi vaì bàòng
1-3% phuû taíi cæûc âaûi.
2- Täøn tháút âäöng, phuû thuäüc vaìo sæû biãún thiãn phuû taíi vaì bàòng 6-15% phuû
taíi qua maïy biãún aïp.
Phuû taíi tæû duìng cuía nhaì maïy cuîng gäöm 2 pháön :
1- Pháön cäú âënh khäng phuû thuäüc vaìo phuû taíi nhaì maïy vaì bàòng 40% phuû
taíi tæû duìng täøng. (max).
2- Pháön thay âäøi theo âäö thë phuû taíi theo nhaì maïy vaì bàòng khoaíng 60%
phuû taíi tæû duìng (phuû thuäüc vaìo cäng suáút phaït).
⎛ S ⎞
S td = S td max ⎜⎜ 0,4 + 0,6 t ⎟⎟
⎝ S Fdm ⎠
Trong âoï : Stdmax: Phuû taíi tæû duìng cæûc âaûi
St : Cäng suáút phaït cuía nhaì maïy taûi thåìi âiãøm t
SFâm : Cäng suáút âënh mæïc cuía nhaì maïy.
b. Âäö thë phuû taíi haìng nàm:
Âãø veî âäö thë phuû taíi haìng nàm phaíi càn cæï vaìo âäö thë phuû taíi haìng
ngaìy, thæåìng ngæåìi ta láúy mäüt säú ngaìy âiãøn hçnh âaûi diãûn cho caïc ngaìy trong
nàm.
Hçnh 1.2
Giaí thiãút mäüt nàm coï 2 muìa, ta choün mäüt âäö thë phuû taíi haìng ngaìy âiãøn hçnh
cho 180 ngaìy muìa heì ( hçnh a) vaì mäüt âäö thë âiãøn hçnh cho 180 ngaìy muìa âäng
(hçnh b).
Trãn âäö thë phuû taíi haìng nàm ( hçnh c ) ta coï:
T1 = 180t1 + 185t'1
T2 = 180t2 + 185t'2
T3 = 180t3 + 185t'3 = 180 x 24 + 185 x 24 = 8760 h
Cáön chuï yï ràòng âäö thë phuû taíi haìng nàm veî nhæ trãn khäng cho biãút biãún
thiãn phuû taíi theo thæï tæû caïc giåì trong nàm maì chè cho biãút täøng säú giåì trong nàm
coï phuû taíi nháút âënh laì bao nhiãu. Âäö thë naìy duìng âãø xaïc âënh chi phê nhiãn liãûu
haìng nàm, hiãûu suáút cuía nhaì maïy, mæïc âäü sæí duûng maïy phaït v.v . . .
Ngæåìi ta coìn veî âäö thë phuû taíi
haìng nàm theo phuû taíi cæûc âaûi haìng
thaïng. Càn cæï vaìo âäö thë phuû taíi naìy láûp
kãú hoaûch tu sæía thiãút bë cho thêch håüp.
Vê duû theo âäö thë bãn ta coï thãø tiãún haình
tu sæía thiãút bë vaìo caïc thaïng 4, 5, 6, laì
håüp lyï.
Hçnh 1.3
1.3.3/ Caïc âaûi læåüng âàûc træng cuía âäö thë phuû taíi:
a) Cäng suáút trung bçnh : Goüi A laì âiãûn nàng saín xuáút ra trong thåìi gian
T, thç cäng suáút trung bçnh Ptb trong thåìi gian T xaïc âënh nhæ sau:
A
Ptb =
T
b) Hãû säú âiãön kên phuû taíi laì tyí säú:

Ptb P .T A
K dk = α = = tb =
Pmax Pmax .T Amax
ÅÍ âáy : Pmax laì cäng suáút cæûc âaûi trong thåìi gian T.
α biãøu thë mæïc âäü khäng âäöng âãöu cuía âäö thë phuû taíi
Khi : Ptb = Pmax thç α = 1
Thæûc tãú α < 1, α caìng låïn caìng täút.
c) Hãû säú sæí duûng cäng suáút âàût laì tè säú:

Ptb
K sd = n =
Pd
ÅÍ âáy: Pâ Täøng cäng suáút âàût cuía táút caí caïc täø maïy kãø caí dæû phoìng, n noïi
lãn mæïc âäü sæí duûng cäng suáút âàût, n caìng låïn chæïng toí táûn duûng cäng suáút âàût
caìng nhiãöu vaì nhæ thãú laì täút.
Do Pmax < Pâ ⇒ n < α
d) Thåìi gian sæí duûng cäng suáút cæûc âaûi bàòng

A P .T
Tmax = = tb = α .T
Pmax Pmax
Nhæ váûy, nãúu luïc naìo phuû taíi cuîng laì Pmax, thç chè sau thåìi gian Tmax, phuû
taíi âaî tiãu thuû âiãûn nàng âuïng bàòng âiãûn nàng tiãu thuû thæûc tãú våïi cäng suáút thay
âäøi. Âæïng vãö quan âiãøm kinh tãú Tmax caìng låïn caìng täút.
â) Thåìi gian sæí duûng cäng suáút âàût xaïc âënh nhæ sau:
A Ptb .T
Td = = = n.T
Pd Pd
Cuîng nhæ Tmax, Tâ caìng låïn caìng täút.
1.3.4/ Phán phäúi phuû taíi haìng ngaìy cho caïc NMÂ trong hãû thäúng:
Khi caïc nhaì maïy âaî âæåüc näúi laûi thaình hãû thäúng thç viãûc phán phäúi âäö thë
phuû taíi cho caïc nhaì maïy coï aính hæåíng ráút låïn âãún giaï thaình âiãûn nàng. Âãø váûn
haình kinh tãú, chuïng ta seî phán phäúi âäö thë phuû taíi cho caïc nhaì maïy trong hãû
thäúng theo caïc nguyãn tàõc sau âáy:
a) Træåïc hãút æu tiãn phán phäúi phuû taíi cho

caïc nhaì maïy coï âäö thë phuû taíi bàõt buäüc toaìn
pháön hay bàõt buäüc tæìng pháön âaím nháûn pháön
phuû taíi gäúc.
Nhaì maïy coï âäö thë phuû taíi bàõt buäüc toaìn
pháön laì nhæîng nhaì maïy thuíy âiãûn khäng coï häö
chæïa vaì laìm viãûc trong muìa mæa luî.
Nhaì maïy coï âäö thë phuû taíi bàõt buäüc tæìng pháön
laì nhæîng nhaì maïy nhiãût âiãûn trêch håi . Âäúi våïi
nhæîng nhaì maïy naìy âãø cho hiãûu suáút cao æïng
våïi mäüt phuû taíi nhiãût nháút âënh âoìi hoíi phaíi coï Hçnh 1.4
phuû taíi âiãûn nháút âënh.
Giaí thiãút våïi phuû taíi nhiãût âaî cho âãø coï hiãûu suáút cao nháút, thç pháön âäö thë phuû
taíi âiãûn cuía noï nhæ pháön NÂR trãn hçnh 1.4 .
b) Pháön coìn laûi cuía âäö thë phuû taíi, seî giao cho caïc nhaì maïy nhiãût âiãûn
ngæng håi, nhæng træåïc hãút æu tiãn cho nhæîng nhaì maïy ngæng håi gáön nguäön
nhiãn liãûu vaì coï âàûc tênh suáút hao håi kinh tãú nháút.
c) Pháön muîi nhoün cuía âäö thë phuû taíi seî giao cho caïc nhaì maïy thuíy âiãûn coï
häö chæïa næåïc, vç noï måí vaì ngæìng maïy nhanh choïng, êt täún keïm. Trong hãû thäúng
âiãûn khäng coï nhaì maïy thuíy âiãûn thç pháön muîi nhoün seî giao cho caïc nhaì maïy
nhiãût âiãûn ngæng håi cuí keïm kinh tãú.
1.3.5/ Âiãöu chènh âäö thë phuû taíi :
Âãø náng cao tênh kinh tãú cuía nhaì maïy âiãûn phaíi tiãún haình âiãöu chènh âäö
thë phuû taíi nhàòm tàng thåìi gian sæí duûng cäng suáút âàût Tâ, cuîng nhæ thåìi gian sæí
duûng cäng suáút cæûc âaûi Tmax laìm cho âäö thë phuû taíi bàòng phàóng hån sao cho âiãûn
nàng cuía nhaì maïy phaït ra låïn nháút. Ngæåìi ta duìng caïc biãûn phaïp âiãöu chènh âäö
thë phuû taíi chuí yãúu sau âáy:
a) Phaït triãøn caïc häü duìng âiãûn theo muìa, mäùi muìa coï nhiãûm vuû khaïc nhau
nhàòm tiãu thuû âiãûn nàng caí nàm.
b) Nhæîng häü chè duìng âiãûn vaìi giåì trong mäüt ngaìy chè cho pheïp laìm viãûc
trong nhæîng giåì tháúp âiãøm.
c) Tàng säú ca laìm viãûc trong xê nghiãûp.
d) Bäú trê ngaìy nghè trong mäüt tuáön cuía caïc xê nghiãûp lãûch nhau.
â) Âiãöu chènh giåì bàõt âáöu laìm viãûc cuía caïc täø khaïc nhau.
Chæång 2
CAÏC CHÃÚ ÂÄÜ LAÌM VIÃÛC CUÍA ÂIÃØM TRUNG TÊNH
Trong hãû thäúng âiãûn ba pha, âiãøm trung tênh laì âiãøm chung ba cuäün
dáy näúi hçnh sao cuía maïy phaït âiãûn hay maïy biãún aïp coï trong hãû thäúng.
Âiãøm trung tênh cuía hãû thäúng âiãûn coï thãø caïch âiãûn âäúi våïi âáút, näúi âáút qua
cuäün dáûp häö quang hay näúi âáút træûc tiãúp. Tçnh traûng laìm viãûc cuía âiãøm trung
tênh coï aính hæåíng âãún viãûc choün caïc thäng säú cuía baío vãû rå le, choün mæïc
caïch âiãûn cho caïc maïy âiãûn vaì khê cuû âiãûn , choün caïc biãûn phaïp näúi âáút
v.v...
2.1/ Maûng âiãûn ba pha trung tênh caïch âiãûn âäúi våïi âáút:
2.1.1/ Tçnh trang laìm viãûc bçnh thæåìng:
a/
b/
Hçnh 2.1
Hçnh 2.1a : Så âäö maûng âiãûn âån giaín gäöm mäüt maïy phaït âiãûn,
âæåìng dáy vaì phuû taíi.
Hçnh 2.1b : Âäö thë veïctå âiãûn aïp vaì doìng âiãûn:
Mäùi mäüt pha cuía maûng âiãûn, âäúi våïi âáút coï mäüt âiãûn dung naìo âoï,
phán bäú âãöu doüc theo âæåìng dáy. Âãø âån giaín, chuïng ta coi ràòng âiãûn dung
cuía 3 pha âäúi våïi âáút, âäúi xæïng vaì táûp trung åí giæîa âæåìng dáy. Giæîa caïc dáy
dáùn caïc pha khaïc nhau, cuîng coï caïc âiãûn dung, nhæng âaûi læåüng cuía noï,
khäng coï aính hæåíng âãún sæû phán têch tçnh traûng laìm viãûc cuía âiãøm trung
tênh, nãn khäng cáön chuï yï âãún vaì khäng biãøu diãøn chuïng trãn hçnh veî.
Trong tçnh traûng laìm viãûc bçnh thæåìng, âiãûn aïp cuía 3 pha âäúi våïi âáút
Ua, Ub, Uc âäúi xæïng bàòng âiãûn aïp pha cuía thiãút bë. Do âoï doìng âiãûn dung
cuía caïc pha IC0A, IC0B, IC0C cuîng âäúi xæïng våïi nhau vaì täøng cuía chuïng bàòng
khäng, cho nãn khäng coï doìng naìo chaûy trong âáút.
* * *
I C 0 A + I C 0 B + I C 0C = 0
I C 0 A = I C 0 B = I C 0C = U f .ϖ .C
Doìng âiãûn trong caïc pha cuía maïy phaït âiãûn IFA, IFB, IFC bàòng:
* * *
I FA = I ptA + I C 0 A
* * *
I FB = I ptB + I C 0 B
* * *
I FC = I ptC + I C 0C
Tæì âäö thë Veïctå tháúy ràòng doìng âiãûn dung coï aính hæåíng laìm giaím goïc
lãûch pha cuía doìng âiãûn trong caïc maïy phaït, tæïc laì noï coï khaí nàng laìm tàng
hãû sä cäng suáút .
2.1.2/ Khi coï mäüt pha chaûm âáút:

Giaí thiãút ràòng pha C cuía maûng âiãûn chaûm âáút træûc tiãúp, khi âoï âiãûn aïp
âäúi våïi âáút cuía pha C bàòng khäng. Âiãûn aïp cuía pha C bàòng khäng coï thãø coi
nhæ taûi chäø chaûm âáút, âæåüc âàût thãm vaìo mäüt âiãûn aïp thæï tæû khäng bàòng -Uc.
Nhæ váûy, âiãûn aïp måïi cuía caïc pha âäúi våïi âáút U'A , U'B , U'C bàòng täøng hçnh
hoüc âiãûn aïp caïc pha âäúi våïi âáút træåïc khi chaûm âáút vaì âiãûn aïp thæï tæû khäng.
Hçnh 2.2 a/
b/
* , * *
U A = U A−U C
* , * *
U B = U B −U C
* , * *
U C = U C −U C = 0
Tæì âäö thë veïctå hçnh b dãù daìng tênh âæåüc:

* , *
U A = 3U A
* , *
U B = 3U B
* ,
UC = 0
Tæïc laì âiãûn aïp cuía pha bë chaûm âáút bàòng khäng, coìn 2 pha kia tàng
lãn 3 láön ( bàòng âiãûn aïp dáy ). Do âoï, doìng âiãûn dung qua âiãûn dung cuía
pha bë chaûm âáút bàòng khäng, coìn doìng âiãûn dung qua âiãûn dung cuía hai pha
kia tàng lãn 3 láön so våïi doìng âiãûn dung luïc bçnh thæåìng.
I CC = 0; I CA = 3I C 0 ; I CB = 3I C 0
Chuïng ta quy æåïc chiãöu doìng âiãûn tênh tæì dáy dáùn vaìo âáút, tæì hçnh veî
tênh âæåüc doìng âiãûn chaûy trong âáút (cuîng laì doìng âiãûn chaûy trong pha bë
chaûm âáút nhæ sau).
* * *
I C = I CA + I CB = 3I CA = 3I C 0 = I C
Tæïc laì doìng âiãûn dung trong pha bë chaûm âáút tàng lãn gáúp 3 láön doìng
âiãûn dung bçnh thæåìng. Âaûi læåüng tuyãût âäúi cuía IC coï thãø xaïc âënh nhæ sau:
3U f
I C = 3I C 0 = = 3U f ϖC
XC
Trong âoï Uf laì âiãûn aïp thiãút bë .
Tæì âoï ta tháúy ràòng doìng âiãûn âiãûn dung phuû thuäüc vaìo âiãûn aïp , táön
säú vaì âiãûn dung cuía pha âäúi våïi âáút . Âiãûn dung cuía pha âäúi våïi âáút laûi phuû
thuäüc vaìo cáúu taûo vaì chiãöu daìi âæåìng dáy. Våïi táön säú cäng nghiãûp , doìng
âiãûn dung Ic coï thãø xaïc âënh theo cäng thæïc kinh nghiãûm sau âáy :
Âäúi våïi âæåìng dáy trãn khäng : IC =
U d .LΣ
[A]
350
I C = d Σ [A]
U .L
Âäúi våïi âæåìng dáy caïp:
10
ÅÍ âáy: Ud :
Âiãûn aïp dáy cuía thiãút bë [ KV].
LΣ :
Chiãöu daìi täøng cäüng caïc âæåìng dáy coï
näúi âiãûn våïi nhau [Km ] .
Tæì âäö thë veïctå ( H.2.2b) ta tháúy ràòng :
* , * , * , *
U AB = U A − U B = U AB
* , * , * , *
U BC = U B − U C = U BC
* , * , * , *
U CA = U C − U A = U CA
Nhæ váûy âiãûn aïp dáy træåïc vaì sau khi chaûm âáút mäüt pha khäng thay âäøi.
Toïm laûi khi chaûm âáút træûc tiãúp 1 pha, thç tçnh hçnh maûng âiãûn coï
nhæîng thay âäøi sau:
a) Âiãûn aïp cuía pha chaûm âáút bàòng khäng, coìn hai pha kia tàng lãn
bàòng âiãûn aïp dáy.
b) Doìng âiãûn âiãûn dung trong pha chaûm âáút tàng lãn 3 láön, coìn hai pha
kia tàng Ö3 láön.
c) Âiãûn aïp dáy cuía thiãút bë træåïc vaì sau khi chaûm âáút khäng thay âäøi.
d) Âiãûn aïp cuía âiãøm trung tênh tàng tæì khäng âãún âiãûn aïp pha.
Do doìng âiãûn dung sau khi chaûm âáút ráút nhoí so våïi doìng phuû taíi vaì
âiãûn aïp dáy khäng thay âäøi, nãn caïc phuû taíi váùn laìm viãûc bçnh thæåìng. Tuy
váûy, âäúi våïi maûng âiãûn naìy ngæåìi ta cuîng khäng cho pheïp laìm viãûc láu daìi
våïi mäüt âiãøm chaûm âáút, vç nhæîng nguyãn nhán sau âáy:
a) Sau khi chaûm âáút, âiãûn aïp cuía caïc pha coìn laûi tàng lãn 3 láön so
våïi âiãûn aïp pha, do âoï nhæîng chäù caïch âiãûn yãúu seî bë choüc thuíng vaì gáy ra
ngàõn maûch giæîa caïc pha. Âãø khàõc phuûc phaíi thiãút kãú caïch âiãûn chëu âæåüc
âiãøn aïp dáy dáùn tåïi tàng giaï thaình thiãút bë.
b) Doìng âiãûn dung seî sinh häö quang, coï thãø âäút chaïy caïch âiãûn taûi chäø
chaûm âáút vaì dáùn âãún ngàõn maûch giæîa caïc pha. Våïi mäüt trë säú nháút âënh cuía
doìng âiãûn dung, häö quang seî chaïy cháûüp chåìn nghéa laì chaïy âi tàõc laûi mäüt
caïch chu kyì. Vç maûng âiãûn laì mäüt maûch voìng dao âäüng nãn hiãûn tæåüng naìy
seî dáùn âãún qua âiãûn aïp, laìm cho âiãûn aïp caïc pha tàng lãn âãún (2,5 - 3)láön
âiãûn aïp pha âënh mæïc. Do âoï caïch âiãûn cuía caïc pha khäng bë chaûm âáút dãù
daìng bë choüc thuíng vaì dáùn âãún ngàõn maûch giæîa caïc pha, màûc duì noï âaî âæåüc
thiãút kãú bàòng caïch âiãûn âiãûn aïp dáy .
Quy trçnh kyî thuáût váûn haình quy âënh maûng âiãûn coï thãø laìm viãûc våïi
trung tênh caïch âiãûn âäúi våïi âáút - nãúu doìng âiãûn chaûm âáút mäüt pha laì:
- Khäng låïn hån 20 ÷ 30A Âäúi våïi maûng 6 ÷ 10KV
- Khäng låïn hån 15A Âäúi våïi maûng 15 ÷ 20KV
- Khäng låïn hån 10A Âäúi våïi maûng 35KV
Våïi maûng låïn hån 110KV noïi chung khäng laìm viãûc våïi trung tênh
caïch âiãûn våïi âáút vç trong caïc maûng náöy dæû træî caïch âiãûn ráút beï.
Trong maûng trung tênh caïch âiãûn våïi âáút nháút thiãút phaíi coï thiãút bë
baïo tên hiãûu chaûm âáút 1 pha âãø nhán viãn váûn haình biãút, tçm caïch sæía chæîa
hay tháûm chê càõt luän pháön tæí hæ hoíng.
Cuäúi cuìng, cáön noïi thãm ràòng nãúu chaûm âáút 1 pha qua 1 täøng tråí trung
gian naìo âoï, thç âiãûn aïp pha bë chaûm âáút låïn hån 0 nhæng nhoí hån Uf , coìn
âiãûn aïp 2 pha kia låïn hån Uf nhæng nhoí hån Ud vaì âiãûn aïp trung tênh låïn hån
0 nhæng nhoí hån Uf.
2.2 /Maûng âiãûn ba pha trung tênh näúi âáút qua cuäün dáûp häö quang :
Nhæ âaî noïi åí trãn, caïc maûng âiãûn 35KV tråí laûi, khi chaûm âáút 1 pha chè
cho laìm viãûc våïi doìng âiãûn âiãûn dung nháút âënh. Vç váûy, trong nhæîng maûng
âiãûn naìy khi doìng âiãûn dung låïn hån, trung tênh cuía maûng âiãûn phaíi âæåüc
näúi qua cuäün dáûp häö quang, âãø giaím doìng âiãûn âiãûn dung taûi chäø chaûm âáút.
Cuäün dáy dáûp tàõt häö quang laì mäüt cuäün dáy âiãûn caím coï loîi theïp âàût trong 1
thuìng chæïa âáöy dáöu maïy biãún aïp. Träng bãö ngoaìi ráút giäúng maïy biãún aïp âiãûn
læûc 1 pha. Âiãûn khaïng cuía cuäün dáy dáûp tàõt häö quang ráút låïn, coìn âiãûn tråí
cuía noï khäng âaïng kãø. Âiãûn khaïng coï thãø thay âäøi âæåüc bàòng caïch thay âäøi
säú voìng dáy hoàûc khe håí cuía loîi theïp
Hçnh 2 - 3
Trong âiãöu kiãûn laìm viãûc bçnh thæåìng, âiãûn aïp âàût lãn cuäün dáûp häö
quang coi nhæ bàòng 0, vç âiãûn aïp cuía âiãøm trung tênh gáön bàòng 0, do âoï trong
cuäün dáy dáûp tàõt häö quang khäng coï doìng âiãûn.Khi 1 pha chaûm âáút træûc tiãúp,
âiãûn aïp âiãøm trung tênh tàng lãn bàòng âiãûn aïp pha, do âoï cuäün dáy dáûp tàõt häö
quang âàût dæåïi âiãûn aïp pha vaì trong noï seî coï doìng âiãûn âiãûn caím IL cháûm
pha so våïi âiãûn aïp âiãøm trung tênh 1 goïc 90o. Kãút quaí laì taûi chäø chaûm âáút, seî
coï doìng âiãûn IL vaì Ic ngæåüc pha nhau. Nãúu âiãöu chènh IL thêch håüp thç doìng
âiãûn taûi chäø chaûm âáút bàòng 0, häö quang khäng thãø xuáút hiãûn.
Trong thæûc tãú váûn haình, phaíi âoïng càõt caïc âæåìng dáy nãn doìng Ic thay
âäøi do âoï khäng thãø thæûc hiãûn âæåüc IL = Ic . Màût khaïc, ngæåìi ta muäún ràòng
doìng âiãûn taûi chäø chaûm âáút sau khi buì coìn coï 1 trë säú naìo âoï, âãø cho baío vãû
rå le taïc âäüng cho tên hiãûu baïo cho nhán viãn træûc nháût biãút âãø këp thåìi sæía
chæîa nãn ngæåìi ta thæåìng âiãöu chènh IL > Ic tæïc laì ∆I = IL - Ic > 0 . Maûng
âiãûn âæåüc âiãöu chènh nhæ váûy goüi laì maûng quaï buì.
Cáön chuï yï ràòng trong maûng âiãûn trung tênh näúi âáút qua cuäün dáy dáûp
tàõt häö quang, caïch âiãûn pha cuîng phaíi âæåüc thiãút kãú bàòng caïch âiãûn dáy.
Maûng âiãûn 3 pha trung tênh caïch âiãûn hay näúi âáút qua cuäün dáûp häö quang,
goüi laì maûng coï doìng âiãûn chaûm âáút beï vaì cáön phaíi coï thiãút bë kiãøm tra tçnh
traûng caïch âiãûn.
2.3/ Maûng âiãûn ba pha trung tênh træûc tiãúp näúi âáút :
a/ Näúi âáút træûc tiãúp b/ Näúi âáút qua âiãûn khaïng nhoí .
Hçnh 2.4
Caïc maûng 110KV vaì cao hån, âãöu coï trung tênh træûc tiãúp näúi âáút vç
nguyãn nhán sau âáy.
- Doìng âiãûn dung cuía caïc maûng naìy ráút låïn do âiãûn aïp cao vaì chiãöu
daìi âæåìng dáy låïn.
- Duì coï duìng cuäün dáûp häö quang cuîng khäng giaíi quyãút âæåüc nhæåüc
âiãøm cuía maûng âiãûn coï doìng chaûm âáút beï laì khi chaûm âáút 1 pha âiãûn aïp caïc
pha coìn laûi tàng lãn bàòng âiãûn aïp dáy, trong khi âoï dæû træî caïch âiãûn cuía caïc
maûng âiãûn aïp låïn hån 110KV ráút beï, nãn caïch âiãûn âãø dãù daìng bë choüc thuíng
dáùn âãún ngàõn maûch giæîa caïc pha, tàng cæåìng dæû træî caïch âiãûn trong caïc
maûng naìy ráút täún keïm.
Æu âiãøm cå baín cuía maûng âiãûn trung tênh træûc tiãúp näúi âáút laì laìm cho
giaï thaình khê cuû âiãûn vaì caïch âiãûn âæåìng dáy reí hån vç chè cáön chãú taûo våïi
âiãûn aïp pha. Tuy váûy maûng âiãûn trung tênh näúi âáút cuîng coï nhæåüc âiãøm sau :
- Trung tênh træûc tiãúp näúi âáút thç khi chaûm âáút 1 pha laì ngàõn maûch thiãút
bë baío vãû seî càõt maûch âiãûn laìm cho viãûc cung cáúp âiãûn bë ngæng trãû. Tuy
nhiãn, thæûc tãú váûn haình chæïng toí ràòng pháön låïn træåìng håüp chaûm âáút 1 pha
cuía âæåìng dáy trãn khäng âiãûn aïp låïn hån 1000V chè laì taûm thåìi. Nãn åí
maûng naìy thæåìng duìng thiãút bë tæû âäüng âoïng laûi âãø giaím thåìi gian máút âiãûn
cuía caïc häü tiãu thuû âãún mæïc tháúp nháút.
- Do doìng âiãûn chaûm âáút 1 pha ráút låïn nãn thiãút bë näúi âáút phæïc taûp vaì
âàõt tiãön.
- Doìng âiãûn ngàõn maûch 1 pha coï thãø låïn hån doìng âiãûn ngàõn maûch 3
pha. Âãø haûn chãú doìng âiãûn ngàõn maûch 1 pha phaíi tàng âiãûn khaïng thæï tæû
khäng bàòng caïch giaím båït säú âiãøm näúi âáút trung tênh trong hãû thäúng âiãûn
hoàûc näúi âáút trung tênh qua mäüt âiãûn khaïng nhoí.
Læåïi âiãûn trung tênh træûc tiãúp näúi âáút hay näúi âáút qua âiãûn khaïng nhoí
(coï âiãûn aïp låïn hån 1000V ) âãöu goüi laì læåïi âiãûn coï doìng âiãûn chaûm âáút låïn
(> 500A ).
Cáön chuï yï thãm ràòng âäúi våïi caïc maûng âiãûn beï hån 500V âãöu laìm viãûc
våïi trung tênh træûc tiãúp näúi âáút khäng phaíi vç nguyãn nhán tiãút kiãûm caïch
âiãûn maì âãø âaím baío an toaìn cho ngæåìi. Ngoaìi ra åí maûng âiãûn naìy ngæåìi ta
coìn duìng dáy trung tênh âãø láúy âiãûn aïp pha.
Chæång 3
SÅ ÂÄÖ NÄÚI ÂIÃÛN CUÍA NHAÌ MAÏY ÂIÃÛN VAÌ TRAÛM BIÃÚN AÏP
3. 1. Caïc yãu cáöu cå baín cuía så âäö näúi âiãûn trong Nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp.
1. Khaïi niãûm chung:
Så âäö näúi âiãûn laì táûp håüp táút caí nhæîng thiãút bë âiãûn chênh nhæ maïy phaït, maïy biãún
aïp, âæåìng dáy, maïy càõt, thanh goïp, thiãút bë thao taïc, v.v . . . âæåüc näúi våïi nhau theo mäüt
thæï tæû nháút âënh.
Så âäö näúi âiãûn ráút âa daûng nhæng khi thiãút kãú cáön thoía maîn caïc yãu cáöu cå baín sau:
a. Vai troì, vë trê cuía nhaì maïy âiãûn hay traûm biãún aïp:
Caïc nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp trong hãû thäúng âiãûn coï vai troì, vë trê khaïc nhau
hoaìn toaìn, vê duû mäüt säú nhaì maïy seî laìm viãûc åí âènh phuû taíi, mäüt säú nhaì maïy laìm viãûc
phuû thuäüc âäö thë phuû taíi nhiãût,.... nãn så âäö näúi âiãûn cuía caïc nhaì maïy naìy seî khaïc nhau.
Âäúi våïi traûm biãún aïp cuîng váûy: Coï traûm chè coï mäüt phuû taíi, coï traûm cung cáúp cho mäüt säú
häü tiãu thuû riãng leí, hay mäüt cuûm phuû taíi cuía mäüt vuìng räüng låïn vaì cuîng coï khi duìng âãø
liãn laûc våïi hãû thäúng cho nãn så âäö näúi âiãûn cuîng khaïc nhau.
b. Âäü tin cáûy cung cáúp âiãûn:
Yãu cáöu âaím baío cung cáúp âiãûn tuìy thuäüc mæïc âäü quan troüng cuía häü tiãu thuû quyãút
âënh.
- Häü loaûi I: Laì táút caí nhæîng häü maì khi ngæìng cung cáúp âiãûn seî gáy nguy hiãøm cho
tênh maûng con ngæåìi, aính hæåíng låïn âãún an ninh, tráût tæû, chênh trë laìm hoíng thiãút bë - saín
pháøm haìng loaût gáy thiãût haûi låïn cho nãön kinh tãú quäúc dán.
Vç váûy âäúi våïi caïc häü naìy yãu cáöu cung cáúp âiãûn liãn tuûc ngay caí khi sæû cäú, thåìi
gian máút âiãûn täúi âa cho pheïp bàòng thåìi gian tæû âäüng âoïng nguäön dæû phoìng khoaíng (0,5
÷ 0,7) giáy cho nãn häü loaûi I phaíi âæåüc cung cáúp âiãûn bàòng hai âæåìng dáy tæì hai nguäön
âäüc láûp.
- Häüü loaûi II: Laì nhæîng häü tiãu thuû maì khi ngæìng cung cáúp âiãûn chè laìm ngæng trãû
saín xuáút, laìm caín tråí giao thäng váûn taíi, aính hæåíng sinh hoaût khu dán cæ låïn, thaình phäú.
Thåìi gian cho pheïp máút âiãûn daìi hån häü loaûi I âãø caïc nhán viãn váûn haình thæûc hiãûn
thao taïc (sæía chæîa hay) âoïng nguäön dæû phoìng bàòng tay. Häü loaûi naìy coï thãø cung cáúp âiãûn
bàòng 1 âæåìng dáy nhæng phaíi coï nguäön dæû phoìng.
- Häü loaûi III : Laì táút caí nhæîng häü coìn laûi, âáy laì nhæîng häü keïm quan troüng vi váûy
thåìi gian máút âiãûn cho pheïp daìi hån nhæng khäng quaï mäüt ngaìy âãm.
Caïc så âäö näúi âiãûn phaíi âaím baío tênh tin cáûy khi hæ hoíng báút cæï bäü pháûn naìo trãn så
âäö thç nhæîng bäü pháûn coìn laûi váùn âaím baío cung cáúp âiãûn theo mæïc âä yãu cáöu.
- Yãu cáöu âån giaín, linh hoaût, thuáûn tiãûn thao taïc, an toaìn phuûc vuû:
Så âäö näúi âiãûn caìng âån giaín, caìng roî raìng thç tênh âaím baío laìm viãûc caìng täút vaì
caìng an toaìn cho ngæåìi phuûc vuû. Så âäö linh hoaût phaíi cho pheïp váûn haình nhiãöu tçnh
traûng khaïc nhau, do âoï så âäö phaíi coï nhiãöu thiãút bë, nhæng khi âoï xaïc xuáút sæû cäú seî tàng
lãn nghéa laì tênh âån giaín vaì tênh linh hoaût thæåìng máu thuáøn nhau. Vç váûy cáön xeït chênh
xaïc tæìng træåìng håüp cuû thãø. Tênh an toaìn quyãút âënh chuí yãúu båíi caïch bäú trê caïc thiãút bë
trong så âäö.
- Tênh kinh tãú cuía så âäö :
Quyãút âënh chuí yãúu båíi sæû täön taûi cuía caïc thiãút bë vaì hçnh thæïc thanh goïp. Yãu cáöu
chi phê váûn haình haìng nàm beï nháút : Zmin .
2. Phán loaûi så âäö näúi âiãûn chênh :

a.Theo säú pha:
- Så âäö 1 såüi (tæïc 1 pha)
MF ~
MBA
- Så âäö 2 såüi
- Så âäö 3 såüi (ba pha)
MF ~
MBA
Duûng cuû âo
Så âäö 3 såüi ræåìm raì nhæng biãøu diãùn âæåüc cho caí 3 pha, coìn så âäö 1 såüi thç âån
giaín duìng 1 såüi âaûi diãûn cho caí 3 pha vaì noï âæåüc sæí duûng räüng raîi nháút. Taûi nhæîng nåi
âäúi xæïng ta duìng så âäö 1 såüi, nhæng nhæîng chäù báút âäúi xæïng ta phaíi duìng så âäö 3 såüi.
b. Theo phæång phaïp sæí duûng maïy càõt, dao caïch ly:
Ngæåìi ta chia thaình 2 nhoïm :
- Mäùi maûch âæåüc baío vãû bàòng 1 maïy càõt. (Så âäö mäüt hãû thäúng thanh goïp)
- Mäùi maûch âæåüc baío vãû bàòng 2 maïy càõt (Så âäö tam giaïc). Säú læåüng maïy càõt bàòng
(1÷ 2) láön säú maûch.
Caí hai loaûi så âäö thuäüc nhoïm thæï I hoàûc thæï II coï thãø coï hoàûc khäng coï hãû thäúng
thanh goïp.
3. 2. Så âäö cáúu truïc

1. Nhaì maïy coï mäüt cáúp âiãûn aïp cao:
HT HT
TBPP UC TBPP UC
B1 B2 B1 B2
TBPP UH
∼ ∼
Std + SUF Std + SUF
F1 F2
F1 ∼ Std + SUF ∼ F2
Så âäö xáy dæûng TBPP UF Så âäö bäü MF-MBA
2. Nhaì maïy coï hai cáúp âiãûn aïp cao:

HT HT
TBPP UC TBPP UT TBPP UC TBPP UT
B1 B2 B1
B2
B3 B3
TBPP UH
Std + SUF Std + SUF Std + SUF

Std
∼ Std + SUF ∼ ∼ ∼ ∼ ∼ ∼
F1 F2 F3 F4 F1 F2 F3
Så âäö xáy dæûng TBPP UF Så âäö bäü MF-MBA
3.3. Så âäö Hãû thäúng mäüt thanh goïp
1. Så âäö Hãû thäúng mäüt thanh goïp khäng phán âoaûn :
D1 D2 D3
CL12 CL22 CL32
MC1 MC2 MC3

CL11 CL21 CL31
CL41 CL51
MC4 MC5
CL42 CL52
N1 N2
Hçnh 3-1
a. Mä taí så âäö: Trong så âäö naìy caïc nguäön cung cáúp vaì caïc âæåìng dáy âãöu näúi
vaìo thanh goïp qua mäüt maïy càõt vaì hai dao caïch ly.
(Trãn mäùi maûch âãöu cáön phaíi âàût mäüt maïy càõt âiãûn âãø càõt maûch âiãûn åí chãú âäü laìm
viãûc bçnh thæåìng cuîng nhæ sæû cäú.)
- Dao caïch ly CL11, CL21, CL31, CL41, CL51 åí giæîa maïy càõt vaì thanh goïp goüi laì dao
caïch ly thanh goïp.
- Dao caïch ly CL12, CL22, CL32, CL42, CL52 åí vãö phêa âæåìng dáy goüi laì dao caïch ly
âæåìng dáy.
(Caïc dao caïch ly naìy âæåüc duìng âãø taûo khoaíng caïch an toaìn träng tháúy khi sæía
chæîa caïc pháön tæí trong maûch) .
Nguäön N1(N2) coï thãø laì maïy phaït âiãûn, maïy biãún aïp hoàûc âæåìng dáy taíi âiãûn. Nãúu
nguäön cung cáúp laì maïy phaït âiãûn (hoàûc maïy biãún aïp) thç khäng cáön âàût dao caïch ly giæîa
maïy phaït (maïy biãún aïp) vaì maïy càõt vç khi sæía chæîa maïy càõt thç maïy phaït seî nghè. Bçnh
thæåìng táút caí caïc maïy càõt vaì dao caïch ly âãöu åí vë trê âoïng, hai nguäön N1 vaì N2 cung cáúp
âiãûn cho caïc phuû taíi.
b. Thao taïc så âäö:
• Sæía chæîa maïy càõt: Vê duû sæía chæîa MC1
- Càõt maïy càõt MC1.
- Càõt caïc dao caïch ly CL12, CL11.
- Thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp an toaìn âãø âæa maïy càõt MC1 ra sæía chæîa (Näúi âáút an
toaìn, âàût biãøn baïo, raìo chàõn, ...).
Khi sæía chæîa xong MC1 ta tiãún haình âoïng âiãûn laûi cho âæåìng dáy D1 nhæ sau:
- Måí näúi âáút an toaìn.
- Âoïng caïc dao caïch ly CL11, CL12.
- Âoïng maïy càõt MC1.
Æ Nhæ váûy âæåìng dáy D1 bë máút âiãûn trong suäút quaï trçnh sæía chæîa MC1.
• Khi cáön sæía chæîa, kiãøm tra âæåìng dáy: Vê duû sæía chæîa âæåìng dáy D2
- Càõt maïy càõt MC2 (Thao taïc bàòng tay)
- Càõt dao caïch ly CL22.
- Thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp an toaìn âãø tiãún haình sæía chæîa âæåìng dáy D2.
Sau khi sæía chæîa xong âoïng âiãûn laûi cho âæåìng dáy D2 theo trçnh tæû ngæåüc laûi.
• Khi coï ngàõn maûch xaíy ra trãn âæåìng dáy: Vê duû ngàõn maûch trãn âæåìng dáy D2
- Baío vãû råle seî âæa tên hiãûu âãún càõt maïy càõt MC2.
- Thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp an toaìn âãø tiãún haình sæía chæîa âæåìng dáy D2.
• Thao taïc sæía chæîa thanh goïp:
- Càõt táút caí caïc maïy càõt maûch âæåìng dáy näúi vaìo thanh goïp theo thæï tæû âæåìng
dáy keïm quan troüng càõt træåïc: MC1, MC2, MC3.
- Càõt táút caí caïc maïy càõt nguäön näúi vaìo thanh goïp: MC4, MC5.
- Càõt táút caí caïc dao caïch ly thanh goïp: CL11, CL21, CL31, CL41, CL51.
- Thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp an toaìn âãø sæía chæîa thanh goïp: Näúi âáút an toaìn ...
Æ Khi sæía chæîa thanh goïp thç toaìn bäü så âäö bë máút âiãûn.
• Khi coï ngàõn maûch trãn thanh goïp:
- Baío vãû råle âæa tên hiãûu âi càõt caïc maïy càõt nguäön (MC4, MC5) vaì maïy càõt cuía
nhæîng âæåìng dáy coï nguäön cung cáúp tæì hai phêa hoàûc coï nguäön dæû træî (MC2, MC3).
Æ Toaìn bäü så âäö bë máút âiãûn.
- Càõt táút caí caïc maïy càõt maì baío vãû råle chæa âæa tên hiãûu càõt (MC1).
- Càõt táút caí caïc dao caïch ly thanh goïp: CL11, CL21, CL31, CL41, CL51.
- Thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp an toaìn âãø sæía chæîa thanh goïp: Näúi âáút an toaìn ...
Sau khi sæía chæîa TG xong ta khäi phuûc laûi sæû laìm viãûc cuía så âäö nhæ sau:
- Måí näúi âáút an toaìn.
-Âoïng táút caí caïc dao caïch ly thanh goïp: CL11, CL21, CL31, CL41, CL51.
- Âoïng táút caí caïc maïy càõt nguäön näúi vaìo thanh goïp: MC4, MC5.
- Âoïng caïc maïy càõt maûch âæåìng dáy näúi vaìo thanh goïp theo thæï tæû âæåìng dáy
quan troüng âoïng træåïc : MC3, MC2, MC1.
(Sæía chæîa dao caïch ly TG : sinh viãn tæû thæûc hiãûn)
Chuï yï: Dao caïch ly phaíi âàût âuïng chiãöu nhæ trong hçnh âãø âaím baío sau khi dao
caïch ly càõt ra thç âáöu læåîi khäng coï âiãûn.
c. Æu - nhæåüc âiãøm vaì phaûm vi sæí duûng:
* Æu âiãøm: - Så âäö âån giaín, giaï thaình khäng låïn, DCL chè laìm nhiãûm vuû taûo
khoaíng caïch an toaìn khi sæía chæîa, âoïng càõt luïc khäng coï doìng âiãûn nghéa laì laìm âuïng
chæïc nàng cuía noï. Âãø âaím baío an toaìn ngæåìi ta duìng caïc bäü khoaï liãûn âäüng âãø dao caïch
ly chè âæåüc âoïng càõt sau khi MC âaî càõt.
- Så âäö naìy cho pheïp xáy dæûng caïc thiãút bë phán phäúi troün bäü (KPY) thi cäng làõp
raïp âån giaín, nhanh choïng vaì váûn haình chàõc chàõn.
* Nhæåüc âiãøm: Âäü tin cáûy cung cáúp âiãûn tháúp
- Âãø sæía chæîa thanh goïp hoàûc dao caïch ly thanh goïp cuía báút cæï maûch naìo cuîng âãöu
phaíi càõt táút caí caïc nguäön näúi vaìo thanh goïp dáùn âãún máút âiãûn toaìn bäü.
- Khi sæía chæîa maïy càõt cuía báút kyì maûch naìo thç maûch áúy phaíi ngæìng cung cáúp âiãûn
trong suäút thåìi gian sæía chæîa (coï thãø vaìi ngaìy).
- Khi ngàõn maûch trãn thanh goïp hay dao caïch ly thanh goïp táút caí caïc nguäön âãöu bë
càõt ra vaì nhæ váûy toaìn bäü phuû taíi âãöu bë ngæìng cung cáúp âiãûn .
- Khi ngàõn maûch trãn âæåìng dáy maì maïy càõt trãn maûch áúy khäng càõt, thç toaìn bäü caïc
maïy càõt cuía nguäön seî càõt vaì cuîng dáùn âãún máút âiãûn toaìn bäü .
* Phaûm vi sæí duûng: Vç nhæåüc âiãøm trãn nãn så âäö hãû thäúng mäüt thanh goïp khäng
phán âoaûn chuí yãúu duìng trong caïc thiãút bë âiãûn cäng suáút nhoí, khäng quan troüng, coï mäüt
nguäön cung cáúp vaì noï coìn duìng trong caïc så âäö âiãûn tæû duìng cuía nhaì maïy âiãûn hoàûc
traûm biãún aïp, nhæng trong træåìng håüp naìy phaíi duìng nguäön dæû træî.
2. Så âäö Hãû thäúng mäüt thanh goïp coï phán âoaûn :

a. Phán âoaûn bàònd dao caïch ly:
Thanh goïp âæåüc phán thaình nhiãöu âoaûn nhoí goüi laì nhæîng phán âoaûn vaì caïc phán
âoaûn naìy âæåüc näúi våïi nhau bàòng dao caïch ly phán âoaûn.
Thæåìng säú phán âoaûn bàòng säú nguäön cung cáúp vaì mäùi mäüt nguäön seî âæåüc
näúi vaìo mäüt phán âoaûn, caïc âæåìng dáy âæåüc phán bäú âãöu trãn caïc phán âoaûn.
• Så âäö phán âoaûn bàòng mäüt dao caïch ly nhæ hçnh 3-3a.
Bçnh thæåìng dao caïch ly phán âoaûn CLpâ coï thãø âoïng hoàûc måí, mäùi tçnh traûng váûn
haình coï æu - nhæåüc âiãøm riãng.
- Váûn haình våïi dao caïch ly phán âoaûn âoïng:
+ Æu âiãøm: Nguäön vaì phuû taíi phán bäú âãöu, caí hai phán âoaûn laìm viãûc song song
âaím baío váûn haình kinh tãú.
+ Nhæåüc âiãøm: Khi coï ngàõn maûch trãn mäüt phán âoaûn báút kyì thç táút caí caïc maïy
càõt nguäön âãöu càõt ra, toaìn bäü så âäö bë máút âiãûn. Khi ngàõn maûch trãn caïc âæåìng dáy thç
doìng ngàõn maûch seî låïn.
Æ Thæåìng chãú âäü váûn haình naìy âæåüc aïp duûng åí caïc nhaì maïy âiãûn.
D1 D2 D3 D4
CL12 CL22 CL32 CL42
MC1 MC2 MC3 MC4

CL11 CL21 CL31 CL41
PÂI CL51 Clpâ CL61 PÂII
MC5 MC6
CL52 CL62
N1 Hçnh 3.3a N2
- Váûn haình våïi dao caïch ly phán âoaûn måí:

+ Æu âiãøm: Khi coï ngàõn maûch trãn mäüt phán âoaûn naìo thç chi coï phán âoaûn âoï bë
máút âiãûn, phán âoaûn coìn laûi váùn laìm viãûc bçnh thæåìng. Hån næîa khi ngàõn maûch trãn
âæåìng dáy thç doìng ngàõn maûch seî beï hån nãn ta coï thãø choün khê cuû âiãûn haûng nheû.
+ Nhæåüc âiãøm: Caïc nguäön vaì phuû taíi laìm viãûc riãng reî nãn váûn haình khäng kinh tãú.
Æ Thæåìng chãú âäü váûn haình naìy âæåüc aïp duûng åí caïc traûm biãún aïp.
Khi phán âoaûn bàòng mäüt dao caïch ly (hçnh 3-3a) thç ta coï thãø sæía chæîa tæìng phán
âoaûn hay dao caïch ly thanh goïp cuía phán âoaûn maì chè coï phán âoaûn âoï bë máút âiãûn.
Vê duû: Sæía chæîa phán âoaûn I
Giaí thiãút dao caïch ly phán âoaûn âang âoïng, khi âoï âãø sæía chæîa phán âoaûn I thç ta
thæûc hiãûn caïc bæåïc thao taïc sau:
- Càõt táút caí caïc maïy càõt maûch âæåìng dáy vaì maïy càõt nguäön näúi vaìo phán âoaûn I.
- Càõt caïc dao caïch ly thanh goïp näúi vaìo phán âoaûn I.
- Càõt dao caïch ly phán âoaûn CLpâ (Càõt luïc coï doìng âiãûn khäng taíi ráút nhoí )
- Thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp an toaìn âãø âæa phán âoaûn I vaìo sæía chæîa.
Æ Luïc naìy chè coï phán âoaûn I máút âiãûn coìn caïc maûch näúi vaìo phán âoaûn II váùn laìm
viãûc bçnh thæåìng.
* Giaí sæí âang váûn haình våïi dao caïch ly phán âoaûn âoïng thç xuáút hiãûn ngàõn maûch
trãn thanh goïp, khi âoï baío vãû råle seî âæa tên hiãûu âãún càõt táút caí caïc maïy càõt nguäön (MC3
vaì MC4) Æ Toaìn bäü så âäö bë máút âiãûn. Luïc naìy nhán viãn váûn haình phaíi xæí lyï nhæ sau:
- Càõt táút caí maïy càõt cuía caïc maûch maì baío vãû råle chæa càõt.
- Càõt táút caí caïc dao caïch ly thanh goïp cuía caïc maûch âæåìng dáy näúi vaìo thanh
goïp.
- Måí dao caïch ly phán âoaûn CLpâ.
- Chènh âënh thåìi gian taïc âäüng cuía baío vãû råle cho caïc maïy càõt nguäön vãö giaï trë
nhoí nháút.
- Âoïng maïy càõt MC1 âãø xem ngàõn maûch coï phaíi trãn phán âoaûn I khäng (âuïng).
Æ Khäi phuûc sæû laìm viãûc cuía phán âoaûn II:
- Âoïng laûi maïy càõt nguäön näúi vaìo phán âoaûn II (phaíi chènh âënh laûi thäng säú baío vãû
råle nhæ træåìng håüp laìm viãûc bçnh thæåìng)
- Âoïng laûi caïc maïy càõt maûch âæåìng dáy theo thæï tæû æu tiãn.
Chuï yï: Sau khi sæía chæîa phán âoaûn I xong âãø khäi phuûc sæû laìm viãûc cuía phán âoaûn
I ta thæåìng càõt táút caí caïc maïy càõt näúi vaìo phán âoaûn II räöi måïi âoïng laûi dao caïch ly phán
âoaûn.
Tuy nhiãn khi sæía chæîa dao caïch ly phán âoaûn thç toaìn bäü hai phán âoaûn âãöu máút
âiãûn. Âãø khàõc phuûc nhæåüc âiãøm naìy ta phán âoaûn thanh goïp bàòng 2 dao caïch ly (hçnh 3-
3b). Khi âoï, ta coï thãø sæía chæîa tæìng dao caïch ly phán âoaûn maì chè coï mäüt phán âoaûn máút
âiãûn. Vê duû muäún kiãøm tra, sæía chæîa dao caïch ly phán âoaûn I chuïng ta thæûc hiãûn caïc
bæåïc thao taïc sau:
- Càõt táút caí caïc maïy càõt näúi vaìo phán âoaûn I (MC1, MC2, MC3).
- Càõt táút caí caïc dao caïch ly thanh goïp näúi vaìo phán âoaûn I (CL11, CL21, CL51)
- Càõt CLpâ1 (CLpâ1 càõt doìng khäng taíi cuía phán âoaûn I).
- Thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp an toaìn âãø sæía chæîa.
D1 D2 D3 D4
CL12 CL22 CL32 CL42
MC1 MC2 MC3 MC4

CL11 CL21 CL31 CL41
PÂI CL51 Clpâ1 Clpâ2 CL61 PÂII
MC5 MC6
CL52 CL62
N1 Hçnh 3.3b N2
Nhæåüc âiãøm låïn nháút cuía viãûc phán âoaûn bàòng dao caïch ly laì caïc dao caïch ly phaíi
thao taïc coï âiãûn maì åí thanh goïp khäng phán âoaûn chuïng chè laìm nhiãûm vuû caïch ly. Hån
næîa trong chãú âäü váûn haình våïi dao caïch ly phán âoaûn âoïng, nãúu xaíy ra ngàõn maûch trãn
báút kyì phán âoaûn naìo âãöu xaíy ra máút âiãûn toaìn bäü. Âãø khàõc phuûc nhæåüc âiãøm naìy ta
phán âoaûn thanh goïp bàòng maïy càõt phán âoaûn (hçnh 3-4).
D1 D2 D3 D4
CL12 CL22 CL32 CL42
MC1 MC2 MC3 MC4

CL11 CL21 MCpâ CL31 CL41
PÂI PÂII
CL51 Clpâ1 Clpâ2 CL61
MC5 MC6
CL52 CL62
N1 Hçnh 3-4 N2
Maïy càõt phán âoaûn bçnh thæåìng coï thãø âoïng hoàûc måí, âäúi våïi thiãút bë phán phäúi åí
nhaì maïy âiãûn thç thæåìng âoïng, coìn âäúi våïi traûm giaím aïp thç thæåìng måí. Nãúu maïy càõt
phán âoaûn thæåìng måí thç phaíi trang bë thãm thiãút bë TÂD (tæû âäüng âoïng nguäön dæû træî)
âãø tæû âäüng âoïng tråí laûi maïy càõt phán âoaûn MCpâ khi maïy càõt cuía mäüt nguäön naìo âoï bë
måí ra.
Khi ngàõn maûch trãn báút kyì phán âoaûn naìo (giaí sæí phán âoaûn I) thç maïy càõt phán
âoaûn vaì táút caí caïc maïy càõt cuía nguäön coï liãn quan træûc tiãúp våïi phán âoaûn bë sæû cäú seî bë
càõt ra (MC5 càõt) Æ Phán âoaûn I bë máút âiãûn, coìn phán âoaûn II váùn laìm viãûc bçnh thæåìng,
caïc häü quan troüng âæåüc cung cáúp bàòng 2 âæåìng dáy tæì 2 phán âoaûn khaïc nhau váùn âæåüc
cung cáúp âiãûn coìn nhæîng âæåìng dáy âån näúi vaìo phán âoaûn I bë máút âiãûn.
Sau khi sæía chæîa phán âoaûn I xong, âoïng caïc dao caïch ly CLpâ1, CLpâ2, MCpâ, âoïng
hai dao caïch ly hai âáöu maïy càõt MC5 räöi âoïng maïy càõt MC5. Cuäúi cuìng âoïng táút caí caïc
âæåìng dáy näúi vaìo phán âoaûn I theo thæï tæû æu tiãn.
Chuï yï: TCàõt MC5 = Tcàõt MC6 > Tcàõt MCpâ ( khi coï ngàõn maûch trãn phán âoaûn I thç baío vãû
råle cuía 2 maïy càõt MCpâ vaì MC6 âãöu khåíi âäüng nhæng maïy càõt phán âoaûn càõt træåïc nãn
baío vãû råle MC6 ngæìng khåíi âäüng (chæa âæa tên hiãûu âi càõt maïy càõt MC4 vç váûy phán
âoaûn II khäng bë máút âiãûn)
Sau âáy xeït mäüt så âäö cung cáúp âiãûn coï dæû phoìng cho caïc häü tiãu thuû quan troüng
(hçnh 3-5).
ÅÍ nhaì maïy vaì phuû taíi âãöu duìng så âäö mäüt hãû thäúng thanh goïp âæåüc phán âoaûn
bàòng maïy càõt . Maïy càõt MCpâ1 thæåìng âoïng, maïy càõt MCpâ2 thæåìng måí.
- Khi ngàõn maûch taûi N2 thç maïy càõt MC1 vaì

MC3 càõt Æ PÂ1 cuía thanh goïp TG2 bë máút
âiãûn hoaìn toaìn. MCpâ2
Âãø tàng âäü tin cáûy cung cáúp âiãûn åí maûch TG2
maïy càõt phán âoaûn PÂ2 ngæåìi ta thæåìng trang MC3 MC4
bë thãm thiãút bë tæû âäüng âoïng nguäön dæû træî

D1 D2
(TÂD), luïc naìy dæåïi taïc duûng cuía thiãút bë
TÂD maïy càõt phán âoaûn Mcpâ2 âoïng laûi Æ N2
PÂ1 âæåüc cung cáúp âiãûn tæì âæåìng dáy D2. MC1 MC2
- Khi ngàõn maûch taûi N1 thç maïy càõt MCpâ1
MCpâ1 vaì caïc maïy càõt coï liãn quan âãún TG1
N1 PÂ1 PÂ2
phán âoaûn I (PÂI) cuía thanh goïp TG1 bë càõt
ra, luïc naìy maïy càõt phán âoaûn hai MCpâ2û tæû Hçnh 3-5
âäüng âoïng laûi. N1 N2
Tuy coï nhæîng æu âiãøm trãn nhæng så âäö hãû thäúng mäüt thanh goïp phán âoaûn bàòng
mäüt maïy càõt váùn coìn nhæîng nhæåüc âiãøm sau :
- Khi sæía chæîa mäüt phán âoaûn naìo âoï thç caïc häü tiãu thuû quan troüng seî bë máút nguäön
dæû træî, coìn caïc häü cung cáúp bàòng 1 âæåìng dáy seî máút âiãûn hoaìn toaìn trong suäút thåìi gian
sæía chæîa.
Hçnh 3-6
- Khi sæía chæîa 1 phán âoaûn seî máút båït nguäön
cung cáúp. Coï thãø khàõc phuûc bàòng caïch näúi mäüt
nguäön cung cáúp vaìo caí hai phán âoaûn bàòng hai maïy
càõt nhæ hçnh 3-6 , nhæ váûy seî dáùn âãún thiãút bë phán MCpâ
phäúi cäöng kãönh, âàõt tiãön. Trong så âäö naìy khi coï sæû
cäú trãn nguäön thç caí hai maïy càõt cuía nguäön âoï näúi
N1 N2
vaìo 2 phán âoaûn âãöu bë càõt.
Khi ngàõn maûch trãn 1 phán âoaûn thç caïc maïy càõt näúi vaìo phán âoaûn âoï càõt ra
nhæng táút caí caïc nguäön váùn coìn tiãúp tuûc cung cáúp cho phán âoaûn kia. Så âäö hçnh 3-6
âæåüc sæí duûng räüng raîi åí cáúp (6 - 10) KV cuía caïc traûm biãún aïp cåî låïn âæåìng dáy nhiãöu vaì
thiãút bë phán phäúi åí nhaì maïy thuíy âiãûn nhoí.
3. Så âäö hãû thäúng mäüt thanh goïp phán âoaûn näúi maûch voìng:
Trong thiãút bë phán phäúi cáúp âiãûn aïp maïy phaït cuía caïc nhaì maïy nhiãût âiãûn trung tám
thæåìng sæí duûng så âäö nhæ hçnh 3-7.
- Så âäö naìy laì så âäö 1 hãû thäúng thanh goïp âæåüc phán âoaûn bàòng maïy càõt, trong âoï
säú phán âoaûn bàòng säú nguäön cung cáúp vaì caïc phán âoaûn âæåüc näúi våïi nhau qua khaïng
âiãûn phán âoaûn nhàòm haûn chãú doìng ngàõn maûch, coìn caïc âæåìng dáy åí cáúp âiãûn aïp maïy
phaït thæåìng âæåüc láúy qua khaïng âiãûn âæåìng dáy.
B1 N1
B2
CLK1
PÂI PÂII PÂIII PÂIV

CL11 CL12
CL1 CL2 CL3 CL4
% % % %
Td Td Td Td
F1 F2 F3 F4
Hçnh 3 - 7
- Taïc duûng cuía khaïng âiãûn âæåìng dáy: Nhåì coï khaïng âiãûn âæåìng dáy laìm giaím
doìng ngàõn maûch khi xaíy ra ngàõn maûch sau khaïng maì ta coï thãø choün âæåüc caïc khê cuû âiãûn
haûng nheû (Maïy càõt håüp bäü) sau khaïng. Âäöng thåìi taûo âiãûn aïp dæ trãn thanh goïp khi coï
ngàõn maûch trãn âæåìng dáy sau maïy càõt håüp bäü.
Âãø âån giaín så âäö vaì tàng cao âäü tin cáûy ngæåìi ta thæåìng duìng khaïng âiãûn nhoïm
hay khaïng âiãûn keïp. Æu âiãøm cuía khaïng âiãûn keïp laì coï thãø cung cáúp cho nhiãöu âæåìng
dáy maì âáöu näúi vaìo thanh goïp âiãûn aïp maïy phaït chè coï mäüt .
- Maûch tæû duìng âæåüc láúy qua biãún aïp tæû duìng (hoàûc qua khaïng âiãûn nãúu âiãûn aïp tæû
duìng cuìng cáúp våïi âiãûn aïp maïy phaït Utd = Uf). Khi säú phán âoaûn bàòng bäún tråí lãn
thæåìng näúi caïc phán âoüan thanh goïp thaình maûch voìng kên (hçnh 3-7). Taïc duûng cuía viãûc
näúi maûch voìng:
- Nhåì näúi maûch voìng maì laìm giaím sæû chãnh lãûch âiãûn aïp giæîa caïc phán âoaûn.
Vê duû khi maïy phaït åí mäüt phán âoaûn báút kyì nghè thç phuû taíi åí phán âoaûn âoï seî âæåüc
cung cáúp tæì hai phêa, do âoï täøn tháút âiãûn aïp qua khaïng âiãûn seî beï vaì cho pheïp choün
khaïng âiãûn phán âoüan coï doìng âënh mæïc beï hån træåìng håüp khäng näúi maûch voìng.
- Nhåì näúi maûch voìng maì khi coï sæû cäú trãn báút kyì phán âoaûn naìo thç caïc maïy phaït
näúi vaìo caïc phán âoaûn coìn laûi váùn laìm viãûc song song.
Trong så âäö näúi maûch voìng doìng âënh mæïc cuía khaïng âiãn phán âoüan thæåìng choün
bàòng (50-60)% doìng âënh mæïc cuía maïy phaït, coìn âiãûn khaïng bàòng (8-12)%.
+ Thao taïc sæía chæîa dao caïch ly phán âoaûn CL12:

- Càõt táút caí caïc maïy càõt näúi vaìo phán âoaûn 2.
- Càõt táút caí caïc dao caïch ly näúi vaìo phán âoaûn 2.
- Thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp an toaìn âãø tiãún haình sæía chæîa dao caïch ly CL12.
+ Sau khi sæía chæîa dao caïch ly CL12 xong ta khäi phuûc laûi sæû laìm viãûc cuía phán
âoaûn 2 nhæ sau:
- Måí näúi âáút an toaìn
- Âoïng táút caí caïc dao caïch ly âang måí.
- Âoïng táút caí caïc maïy càõt näúi vaìo phán âoaûn 2 ( træì maïy càõt maûch maïy phaït).
- Âoïng maïy càõt maûch maïy phaït cáön chuï yï âãún hoaì âäöng bäü.
+ Khi coï ngàõn maûch taûi N1: Baío vãû råle âæa tên hiãûu càõt caïc maïy càõt näúi vaìo phán
âoaûn 3 (Maïy càõt âáöu âæåìng dáy âån thæåìng khäng càõt). Luïc naìy nhán viãn váûn haình
phaíi xæí lyï nhæ sau:
- Càõt caïc maïy càõt maûch âæåìng dáy maì baío vãû råle chæa âæa tên hiãûu càõt.
- Càõt dao caïch ly CLK1.
- Âoïng caïc maïy càõt näúi vaìo phán âoaûn 3.
- Âoïng maïy càõt maûch maïy phaït F3 (chuï yï âãún hoaì âäöng bäü)
- Thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp an toaìn âãø sæía chæîa sæû cäú.
Nhæåüc âiãøm cuía så âäö: Vç coï maûch voìng nãn thiãút bë phán phäúi cäöng kãönh, phæïc
taûp, âàõt tiãön vaì khoï khàn trong váûn haình.
3.4. Så âäö Hãû thäúng hai thanh goïp

1. Âàût váún âãö:
Sau khi phán têch sæû váûn haình cuía så âäö mäüt hãû thäúng thanh goïp ta nháûn tháúy så âäö
naìy coï nhæîng nhæåüc âiãøm cå baín nhæ sau:
- Khi sæía chæîa thanh goïp hoàûc dao caïch ly thanh goïp cuía mäüt maûch naìo âoï thç táút caí
caïc maûch näúi vaìo thanh goïp (hay phán âoaûn) âãöu phaíi ngæìng laìm viãûc trong suäút thåìi
gian sæía chæîa.
- Khi xaíy ra ngàõn maûch trãn thanh goïp thç toaìn bäü caïc maûch âang laìm viãûc seî bë máút
âiãûn.
- Khi sæía chæîa maïy càõt cuía mäüt maûch báút kyì thç máûch âoï bë máút âiãûn trong suäút thåìi
gian sæía chæîa.
Æ Âãø khàõc phuûc nhæîng nhæåüc âiãøm naìy ta duìng så âäö hai hãû thäúng thanh goïp nhæ
hçnh sau.
D1 D2 D3 D4
CL3
MCN MC1
CLN1 CLN2 CL2 CL1

TG2
• •
• •
TG1
B1 B2
2. Mä taí så âäö:
• Så âäö gäöm hai hãû thäúng thanh goïp TG1 vaì TG2, coï nhiãûm vuû dæû træî qua laûi cho
nhau vaì âæåüc näúi våïi nhau qua maûch maïy càõt näúi MCN.
• Mäùi maûch âæåüc näúi vaìo hai HTTG qua mäüt maïy càõt vaì ba dao caïch ly (2 dao
caïch ly thanh goïp vaì 1 dao caïch ly nàòm vãö phêa âæåìng dáy goüi laì dao caïch ly
âæåìng dáy)
Vê duû : âæåìng dáy D1 âæåüc baío vãû bàòng MC1; CL1 vaì CL2 laì caïc dao caïch ly thanh
goïp, CL3 laì dao caïch ly âæåìng dáy.
3. Caïc chãú âäü váûn haình:

• Bçnh thæåìng thæåìng så âäö váûn haình song song trãn hai thanh goïp: Maïy càõt näúi
âoïng, caí hai thanh goïp âãöu coï âiãûn vaì laìm viãûc song song våïi nhau giäúng nhæ så âäö mäüt
hãû thäúng thanh goïp âæåüc phán âoaûn bàòng maïy càõt. Caïc maûch nguäön vaì âæåìng dáy âæåüc
phán bäø âãöu trãn hai HTTG. Vê duû: D1, D3 vaì nguäön B1 laìm viãûc trãn TG1 (caïc dao
caïch ly näúi vaìo thanh goïp 1 âoïng coìn caïc dao caïch ly näúi vaìo thanh goïp 2 måí) coìn
D2,D4 vaì B2 laìm viãûc trãn TG2 (caïc dao caïch ly näúi vaìo thanh goïp 2 âoïng coìn caïc dao
caïch ly näúi vaìo thanh goïp 1 måí).
(khi âoï MC1 âoïng, CL1 vaì CL3 âoïng coìn CL2 càõt, .....)
• Trong mäüt säú træåìng håüp coï thãø váûn haình trãn mäüt thanh goïp vaì thanh goïp naìy
goüi laì thanh goïp laìm viãûc (TGLV), thanh goïp coìn laûi goüi laì thanh goïp dæû træî ( TGDT).
Trong chãú âäü váûn haình naìy thç maïy càõt näúi måí, hai dao caïch ly maûch maïy càõt näúi coï êt
nháút mäüt dao måí, caïc dao caïch ly näúi våïi TGLV âoïng coìn caïc dao caïch ly näúi våïi
TGDT måí. Luïc naìy så âäö váûn haình nhæ så âäö mäüt hãû thäúng thanh goïp khäng phán âoaûn.
4. Caïc thao taïc cå baín: Giaí thiãút bçnh thæåìng så âäö váûn haình song song trãn hai
thanh goïp: Maïy càõt näúi âoïng, âæåìng dáy D1, D3 vaì nguäön B1 laìm viãûc trãn TG1 coìn
âæåìng dáy D2, D4 vaì B2 laìm viãûc trãn TG2.
a. Thao taïc sæía chæîa thanh goïp TG1: Âãø sæía chæîa hãû thäúng thanh goïp laìm viãûc ta
cáön thao taïc chuyãøn táút caí caïc maûch âang laìm viãûc trãn thanh goïp naìy vãö laìm viãûc trãn
thanh goïp coìn laûi.
(Chuyãøn toaìn bäü caïc maûch vãö laìm viãûc trãn mäüt thanh goïp TG2)
- Khoaï nguäön thao taïc cuía MCN âãø traïnh càõt nháöm
- Âoïng caïc dao caïch ly thanh goïp cuía caïc maûch âang laìm viãûc trãn TG1 vaìo TG2
- Càõt táút caí caïc DCL caïc maûch näúi vaìo TG1
- Càõt MCN vaì hai DCL hai bãn
- Thæûc hiãûn biãûn phaïp an toaìn âãø sæía chæîa TG1
b. Thao taïc sæîa chæîa dao caïch ly thanh goïp CL1: Âãø sæía chæîa dao caïch ly thç yãu
cáöu hai âáöu dao caïch ly phaíi khäng coï nghéa laì dao caïch ly näúi våïi thanh goïp naìo thç
thanh goïp âoï phaíi máút âiãûn.
(Chuyãøn toaìn bäü caïc maûch vãö laìm viãûc trãn mäüt thanh goïp TG2)
- Khoaï nguäön thao taïc cuía MCN âãø traïnh càõt nháöm
- Âoïng caïc dao caïch ly thanh goïp cuía caïc maûch âang laìm viãûc trãn TG1 vaìo TG2
(træì dao caïch ly maûch âæåìng dáy D1)
- Càõt táút caí caïc DCL caïc maûch näúi vaìo TG1
- Càõt maïy càõt MC1 vaì dao caïch ly CL3
- Càõt MCN vaì hai DCL hai bãn
- Thæûc hiãûn biãûn phaïp an toaìn âãø sæía chæîa TG1
c. Thao taïc khäi phuûc sæû laìm viãûc cuía caïc maûch khi sæû cäú trãn mäüt thanh goïp:
Giaí sæí thanh goïp TG1 bë sæû cäú. Caïc MC cuía caïc maûch näúi vaìo TG1 càõt, MCN càõt,
TG1 máút âiãûn. Phaíi thao taïc chuyãøn toaìn bäü caïc maûch træåïc âáy laìm viãûc trãn TG1 vãö
laìm viãûc trãn TG2 theo trçnh tæû sau:
- Càõt táút caí caïc maïy càõt cuía caïc maûch âang laìm viãûc trãn thanh goïp mäüt maì baío vãû
råle chæa âæa tên hiãûu càõt.
- Càõt táút caí caïc dao caïch ly thanh goïp näúi vaìo TG1
- Âoïng caïc dao caïch ly thanh goïp cuía caïc maûch vaìo TG2
- Âoïng caïc MCÂ cuía caïc maûch vaìo TG2 theo thæï tæû nguäön træåïc, âæåìng dáy sau
- Thæûc hiãûn biãûn phaïp an toaìn sæía chæîa TG1
Æ Nhæ váûy caïc âæåìng dáy laìm viãûc trãn TG1 chè máút âiãûn trong mäüt khoaíng thåìi gian
thao taïc âãø chuyãøn noï sang laìm viãûc trãn TG2.
Nãúu nhæ ta cho váûn haình trãn mäüt thanh goïp thç khi ngàõn maûch trãn thanh goïp naìy
toaìn bäü så âäö seî bë máút âiãûn. Âãø traïnh âiãöu naìy xaíy ra ngæåìi ta thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp:
- Váûn haình song song trãn hai thanh goïp (åí TBPP âiãûn aïp ≥ 35KV)
- Phán âoaûn thanh goïp laìm viãûc nhæ hçnh dæåïi (så âäö naìy thæåìng gàûp åí caïc nhaì maïy
âiãûn)
D1 D2 D3 D4
CL3
MC1 MCN2
MCN1
CL2 CL1
TGDT
• • • • • •
• • • • • •
TGLV PÂ1 PÂ2
KÂpâ MCpâ
F1 F2
• TGLV âæåüc phán thaình 2 phán âoaûn laì PÂ1 vaì PÂ2. Hai phán âoaûn näúi våïi
TGDT bàòng MCN1 vaì MCN2 åí vë trê thæåìng càõt.
• Bçnh thæåìng caïc maûch âæåüc phán bäø laìm viãûc trãn hai phán âoaûn, giäúng nhæ så
âäö mäüt HTTG coï phán âoaûn. TGDT bçnh thæåìng khäng coï âiãûn, noï âæåüc duìng âãø coï thãø
thay thãú tæìng phán âoaûn mäüt cuía TGLV khi cánö sæîa chæîa.
• Khi ngàõn maûch trãn mäüt phán âoaûn, thç phán âoaûn âoï seî máút âiãûn. Sau âoï ta thao
taïc chuyãøn caïc maûch træåïc dáy laìm viãûc trãn PÂ naìy vãö laìm viãûc trãn TGDT.
d. Sæîa chæîa maïy càõt cuía mäüt maûch:
D1
CL3
CLS MC1 CN
MCN
CL2 CL1
TGDT
• • •
• • •
TGLV
CL5 CL4
F1
Giaí sæí så âäö âang váûn haình trãn mäüt thanh goïp laìm viãûc TGLV. Khi sæîa chæîa maïy
càõt MC1, coï thãø thao taïc âãø duìng MCN kãút håüp våïiTGDT taûm thåìi thay thãú cho MC1
theo trçnh tæû sau:
− Kiãøm tra thanh goïp dæû træî
− Thæí thanh goïp dæû træî bàòng âiãûn (âoïng hai CL hai bãn MCN vaì âoïng MCN)
− Nãúu TGDT täút thç càõt MCN ra
− Càõt MC1 vaì hai caïch ly CL1 vaì CL3
− Thæûc hiãûn biãûn phaïp an toaìn âãø thaïo âáöu näúi cuía MC1 vaì làõp cáöu näúi CN (nhæ hçnh
veî)
− Âoïng hai dao caïch ly CL3 vaì CL2
− Âoïng maïy càõt näúi MCN
− Chènh âënh thäng säú BVRL cuía MCN cho phuì håüp våïi baío vãû cuía âæåìng dáy D1.
Æ Nhæ váûy khi sæía chæîa maïy càõt cuía mäüt maûch naìo thç maûch âoï phaíi máút âiãûn trong
thåìi gian khaï láu âãø thao taïc så âäö, ta coï thãø khàõc phuûc nhæåüc âiãøm naìy bàòng caïch làõp
thãm dao caïch ly CLS. Khi âoï trçnh tæû thao taïc sæía chæîa MC1 nhæ sau:
− Kiãøm tra thanh goïp dæû træî
− Thæí thanh goïp dæû træî bàòng âiãûn (âoïng hai CL hai bãn MCN vaì âoïng MCN)
− Nãúu TGDT täút thç âoïng dao caïch ly CLS
− Càõt MC1 vaì hai caïch ly CL1 vaì CL3
− Thæûc hiãûn biãûn phaïp an toaìn âãø thaïo âáöu näúi cuía MC1
− Chènh âënh thäng säú BVRL cuía MCN cho phuì håüp våïi baío vãû cuía âæåìng dáy D1.
Roî raìng trong quaï trçnh sæía chæîa maïy càõt âæåìng dáy khäng bë máút âiãûn. Tuy nhiãn phaíi
làõp thãm dao caïch ly CLS cho táút caí caïc maûch laìm cho thiãút bë phán phäúi cäöng kãönh
âäöng thåìi khi sæía chæîa maïy càõt så âäö phaíi váûn haình trãn mäüt thanh goïp nãúu luïc naìy xaíy
ra ngàõn maûch trãn thanh goïp naìy Æ máút âiãûn toaìn bäü. Khàõc phuûc ta duìng så âäö hai hãû
thäúng thanh goïp coï thanh goïp voìng.
5. Æu - nhæåüc âiãøm: Qua phán têch caïc thao taïc cå baín cuía så âäö ta ruït ra âæåüc caïc
æu nhæåüc âiãøm cuía så âäö nhæ sau:
a. Æu âiãøm:
• Coï thãø láön læåüt sæîa chæîa tæìng thanh goïp mäüt maì váùn âaím baío cung cáúp âiãûn cho
cho phuû taíi.
• Coï thãø láön læåüt sæía chæîa tæìng dao caïch ly thanh goïp cuía mäüt maûch báút kyì thç chè
coï maûch naìy bë máút âiãûn.
• Khäi phuûc nhanh choïng sæû laìm viãûc cuía så âäö khi coï ngàõn maûch trãn thanh goïp.
• Khi sæía chæîa maïy càõt cuía mäüt maûch báút kyì thç maûch âoï chè ngæìng laìm viãûc
trong thåìi gian thao taïc så âäö.
b. Nhæåüc âiãøm: Dao caïch ly phaíi thao taïc luïc coï âiãûn.
3.5. Caïc daûng så âäö näúi âiãûn âån giaín

Khi säú maûch näúi våïi cáúp âiãûn aïp U = (35 ÷ 220) KV êt thç ngæåìi ta thæåìng sæí duûng
så âäö âån giaín. Âàûc âiãøm cuía caïc daûng så âäö naìy laì khäng xáy dæûng hãû thäúng thanh goïp
cáúp âiãûn aïp cao, säú læåüng maïy càõt êt tháûm chê coï khi khäng cáön âàût maïy càõt åí cáúp âiãûn aïp
cao cho nãn giaím nhiãöu chi phê vãö thiãút bë âiãûn, váût liãûu xáy dæûng vaì giaï thaình thiãút bë
phán phäúi, âäöng thåìi thåìi gian thi cäng cuîng nhanh choïng.
1. Daûng så âäö bäü maïy biãún aïp - âæåìng dáy: Så âäö bäü maïy biãún aïp-âæåìng dáy laì
mäüt trong nhæîng daûng så âäö âån giaín hoaï âæåüc sæí duûng phäø biãún åí caïc traûm biãún aïp.
Trong så âäö naìy caïc pháön tæí cuía bäü âæåüc màõc näúi tiãúp våïi nhau, khäng coï liãn hãû ngang
våïi caïc bäü khaïc. Khi coï hæ hoíng åí mäüt pháön tæí báút kyì cuía bäü thç caí bäü âoï ngæìng cung
cáúp âiãûn.
Xeït så âäö bäü MBA-ÂD
cuía caïc traûm biãún aïp näúi vaìo
âæåìng dáy chênh nhæ trãn
hçnh 3-14.
- Âæåìng dáy D1 vaì maïy biãún
aïp B1 taûo thaình mäüt bäü ( coï
âàût maïy càõt MC2)ü: Khi ngàõn
maûch trãn âæåìng dáy taûi âiãøm
N1 thç caïc maïy càõt MC1 vaì
MC2 seî càõt dáùn âãún máút âiãûn
toaìn bäü så âäö. Khi sæû cäú maïy Hçnh 3 - 14
biãún aïp thç MC2 , MC3 seî càõt.
Âãø giaím giaï thaình chi phê cuía traûm coï thãø thay thãú maïy càõt MC2 phêa cao aïp cuía
maïy biãún aïp bàòng dao caïch ly tæû âäüng CLtâ (hçnh b). Trong træåìng håüp naìy muäún sæía
chæîa maïy biãún aïp thç càõt maïy càõt MC3 sau âoï càõt dao caïch ly tæû âäüng Cltâ luïc naìy
CLtâ chè càõt doìng âiãûn khäng taíi cuía maïy biãún aïp, thao taïc naìy cho pheïp tuìy thuäüc vaìo
cäng suáút maïy biãún aïp vaì cáúp âiãûn aïp. Hiãûn nay våïi maïy biãún aïp duìng theïp caïn nguäüi, åí
cáúp âiãûn aïp 35KV thç doìng khäng taíi Ikt ≤ 1% Iâm , coìn åí cáúp âiãûn aïp 110KV thç Ikt ≤
2,5% Iâm Do âoï dao caïch ly tæû âäüng coï thãø cho pheïp càõt doìng khäng taíi cuía caïc maïy
biãún aïp cäng suáút låïn. Vê duû våïi cáúp âiãûn aïp (20 ÷ 35)KV khi khoaíng caïch hai cæcû cuía
dao caïch ly tæû âäüng Cltâ d=(1,3÷1,5)m thç cho pheïp càõt doìng tæì hoaï cuía maïy biãún aïp co ï
cäng suáút nhoí hån 40MVA ( maïy biãún aïp TD-40.000/35 coï Io=0.65% Iâm=4.3A). ÅÍ
cáúp âiãûn aïp 110KV khi d=2,5 m , quy trçnh cho pheïp càõt doìng khäng taíi cuía MBA âãún
80MVA ( TDH-80.000/110 coï Ikt =1,5%Iâm=6.3A) .
Khi ngàõn maûch trong maïy biãún aïp thç baío vãû rå le seî taïc âäüng càõt MC3 sau âoï âæa
tên hiãûu âãún càõt MC1 ( Tên hiãûu naìy coï thãø truyãön bàòng caïp riãng theo âæåìng dáy thäng
tin hay âæåìng kãnh cao táön cuía caïp cao aïp) . Sau khi MC1 càõt ra thçï dao caïch ly tæû âäüng
CLtâ tæû âäüng måí ra. Dæåïi taïc duûng cuía thiãút bë tæû âäüng âoïng làûp laûi âæåìng dáy (TÂL)
maïy càõt MC1 âáöu âæoìng dáy chênh seî âæåüc tæû âäüng âoïng laûi âãø cung cáúp cho caïc traûm
biãún aïp khaïc.
Viãûc càõt maïy càõt MC1 coï thãø thæûc hiãûn bàòng caïch khaïc maì khäng cáön phaíi coï xung
âi càõt MC1 nhæ åí trãn. Khi naìy phaíi duìng dao ngàõn maûch NM âàût åí âáöu cæûc cuía maïy
biãún aïp. Khi ngàõn maûch trong maïy biãún aïp thç baío vãû rå le taïc âäüng càõt MC3 vaì âæa tên
hiãûu âoïng dao ngàõn maûch NM taûo ngàõn maûch nhán taûo giæîa âæåìng dáy våïi âáút, luïc naìy
doìng ngàõn maûch låïn laìm cho MC1 seî càõt tin cáûy. Sau âoï dao caïch ly tæû âäüng CLtâ måí ra
vaì thiãút bë TÂL tæû âäüng âoïng tråí laûi MC1 âãø cung cáúp cho caïc bäü khaïc.
Viãûc bäú trê dao ngàõn maûch tuìy theo maûng âiãûn : Trong maûng trung tênh caïch âiãûn
thç phaíi âàût dao ngàõn maûch trãn caí hai pha âãø taûo ngàõn maûch hai pha chaûm âáút, coìn trong
maûng trung tênh træûc tiãúp näúi âáút thç chè cáön âàût åí mäüt pha âãø taûo ra daûng ngàõn maûch mäüt
pha.
Muäún âoïng maïy biãún aïp tråí laûi ta thao taïc nhæ sau :
- Âoïng dao CL1 åí phêa cao aïp vaì âoïng dao caïch ly CL2 phêa haû aïp.
- Âoïng dao caïch ly tæû âäüng CLtâ.
- Âoïng maïy càõt MC3 .
Dao caïch ly CL1 duìng âãø sæía chæîa dao caïch ly tæû âäüng Cltâ .
Cáön læu yï laì dao caïch ly tæû âäüng khäng cáön âàût nãúu traûm biãún aïp laì traûm cuût.
2. Så âäö cáöu:
D1 D2
Så âäö naìy coï säú maïy càõt êt hån soï
maûch nhæng âäü tin cáûy cung cáúp âiãûn CL7 CL8
váùn cao, âæåüc sæí duûng taûi caïc traûm coï
CL5 CL6
hai âæåìng dáy vaì hai maïy biãún aïp, thæûc
cháút laì hai bäü âæåìng dáy - maïy biãún aïp MC5
coï liãn hãû ngang bàòng cáöu näúi duìng
MC3 MC4
maïy càõt âiãûn.
Trong så âäö cáöu maïy càõt coï thãø âàût
vãö phêa âæåìng dáy hoàûc vãö phêa maïy B1 B2
biãún aïp, tuyì thuäüc vaìo vë trê maïy càõt
maì ta coï hai loaûi så âäö cáöu: Så âäö cáöu
trong vaì så âäö cáöu ngoaìi. MC1 MC2
a. Så âäö cáöu ngoaìi: Laì så âäö cáöu
coï âàût maïy càõt vãö phêa maïy biãún aïp. CL1 CL2
Trong så âäö naìy åí phêa maïy biãún aïp SÅ ÂÄÖ CÁÖU NGOAÌI
B1, B2 âæåüc bäú trê hai maïy càõt MC3 vaì
N1 N2
MC4, coìn åí caïc maûch âæåìng dáy chè
bäú trê dao caïch ly Cl7, CL8. Åí maûch cáöu näúi ta âàût maïy càõt MC5 ngoaìi ra coìn coï cáöu
dao caïch ly CL5 vaì CL6 âæåüc sæí duûng khi sæía chæîa MC5.
- Chãú âäü laìm viãûc bçnh thæåìng thç maïy càõt MC5 thæåìng âoïng, Cl5 vaì CL6 måí
(hoàûc 1 âoïng, mäüt måí). Âãø sæía chæîa MC5 træåïc tiãn ta phaíi âoïng CL5 vaì CL6 räöi måïi
càõt maïy càõt MC5 vaì hai dao caïch ly hai âáöu maïy càõt räöi thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp an toaìn
âãø âæa MC5 ra sæía chæîa.
+ Khi sæû cäú hay sæía chæîa mäüt maïy biãún aïp hoàûc maïy càõt maûch maïy biãún aïp thç
hai âæåìng dáy váùn laìm viãûc song song.
Vê duû: Khi muäún sæía chæîa maïy biãún aïp B1
- Càõt maïy càõt MC1 vaì MC3
- Måí hai dao caïch ly hai âáöu MC1 vaì MC3.
- Thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp an toaìn âãø sæía chæîa maïy biãún aïp B1
Luïc naìy nguäön N2 seî cung cáúp cho caí hai âæåìng dáy qua maïy biãún aïp B2.
+ Khi xaíy sæû cäú hoàûc cáön sæía chæîa âæåìng dáy: Giaí sæí sæía chæîa âæåìng dáy D1
- Càõt caïc maïy càõt MC3 vaì MC5 Æ maïy biãún aïp B1 taûm thåìi ngæìng cung cáúp âiãûn
- Måí dao caïch ly CL7 Æ Âæåìng dáy D1 hoaìn toaìn bë caïch ly
- Âoïng hai maïy càõt MC3 vaì MC5 tråí laûi âãø 2 maïy biãún aïp B1, B2 cung cáúp âiãûn cho
âæåìng dáy D2.
- Thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp an toaìn âãø sæía chæîa âæåìng dáy D1.
Sau khi sæía chæîa xong muäún âoïng laûi âæåìng dáy D1 thç phaíi thao taïc nhæ sau:
- Thaïo näúi âáút an toaìn
- Càõt maïy càõt MC3 vaì MC5
- Âoïng laûi dao caïch ly CL7
- Âoïng laûi caïc maïy càõt MC3 vaì MC5.
Æ Phaûm vi sæí duûng: Trong så âäö cáöu ngoaìi âãø thao taïc âoïng càõt mäüt maïy biãún aïp
âån giaín hån nhiãöu so våïi âoïng càõt mäüt âæåìng dáy. Vç váûy så âäö naìy âæåüc sæí duûng åí
nhæîng traûm biãún aïp coï âäö thë phuû taíi thay âäøi nhiãöu, taûi nhæîng giåì phuû taíi cæûc tiãøu seî càõt
båït mäüt maïy biãún aïp nhàòm giaím täøn tháút âiãûn nàng vaì caïc âæåìng dáy näúi vaìo traûm coï
chiãöu daìi beï xaïc suáút sæû cäú nhoí.
b. Så âäö cáöu trong: Laì så âäö cáöu coï âàût maïy càõt vãö phêa âæåìng dáy. Trong så âäö naìy
mäùi âæåìng dáy âæåüc baío vãû bàòng mäüt maïy càõt riãng coìn cao aïp maïy biãún aïp khäng duìng
maïy càõt maì duìng dao caïch ly. Åí maûch cáöu näúi ta âàût maïy càõt MC5 ngoaìi ra coìn coï cáöu
dao caïch ly CL5 vaì CL6 âæåüc sæí duûng khi sæía chæîa MC3, MC4, MC5.
- Chãú âäü laìm viãûc bçnh thæåìng thç maïy càõt MC5 thæåìng âoïng, Cl5 vaì CL6 måí (hoàûc
mäüt âoïng, mäüt måí).
- Khi coï sæû cäú hoàûc cáön sæía chæîa âæåìng dáy: Giaí sæí cáön sæía chæîa âæåìng dáy D1
+ Càõt MC3
+ Càõt hai dao caïch ly hai âáöu MC3
+ Thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp an toaìn âãø sæía chæîa âæåìng dáy D1.
D1 D2
CL5 CL6
MC3 MC4
CL3 MC5 CL4
B1 B2
MC1 MC2
SÅ ÂÄÖ CÁÖU TRONG

CL1 CL2
N1 N2
Luïc naìy caïc maïy biãún aïp B1 vaì B2 váùn laìm viãûc bçnh thæåìng cung cáúp âiãûn cho
âæåìng dáy D2.
- Khi xaíy ra sæû cäú trong maïy biãún aïp B1: MC1, MC3, MC5 càõt ra Æ Âæåìng dáy
D1 bë máút âiãûn. Âãø khäi phuûc laûi sæû laìm viãûc cuía âæåìng dáy D1 nhán viãn váûn haình phaíi
càõt dao caïch ly CL1 sau âoï âoïng laûi maïy càõt MC3 vaì MC5 räöi thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp
an toaìn âãø sæía chæîa maïy biãún aïp B1.
- Khi cáön sæía chæîa maïy biãún aïp B1: Càõt maïy càõt MC1 sau âoï måí dao caïch ly CL1,
nhæ váûy CL1 phaíi càõt doìng khäng taíi cuía maïy biãún aïp nãn ta cáön phaíi kiãøm tra khaí nàng
càõt cuía dao caïch ly CL1 theo âiãöu kiãûn: Icdcl ≥ I0. Nãúu khäng thoaí maîn thç ta phaíi thao
taïc nhæ khi sæû cäú maïy biãún aïp.
Æ Phaûm vi sæí duûng: Trong så âäö cáöu trong viãûc thao taïc âoïng càõt âæåìng dáy âån
giaín hån nhiãöu so våïi viãûc âoïng càõt mäüt maïy biãún aïp vç váûy så âäö âæåüc sæí duûng åí nhæîng
traûm BA êt âoïng càõt maïy biãún aïp coï ÂTPT bàòng phàóng, âæåìng dáy daìi, xaïc suáút sæû sæû cäú
låïn.
Trong caí hai så âäö cáöu caïch ly CL5-CL6 âæåüc duìng khi sæía chæîa hoàûc kiãøm tra báút kyì
mäüt trong 3 maïy càõt: MC3, MC4, MC5. Åí chãú âäü váûn haình bçnh thæåìng 2 dao caïch ly
naìy: 1 âoïng, 1 måí. Muäún sæía chæîa maïy càõt (MC3):
+ Âoïng dao caïch ly âang måí.
+ Càõt MC3 cáön sæía chæîa måí caïc dao caïch ly làõp keìm theo våïi MC3.
+ Thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp an toaìn âãø sæía chæîa MC3.
Læïc naìy MC4 seî baío vãû cho caí hai âæåìng dáy D1 vaì D2, luïc naìy nãúu ngàõn maûch trãn
âæåìng dáy D1 hoàûc D2 thç MC2 seî càõt laìm máút âiãûn toaìn bäü.
- Muäún sæía chæîa MC5 :
+ Âoïng dao caïch ly CL5, CL6.
+ Måí MC5 vaì hai dao caïch ly hai âáöu.
+ Thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp an toaìn âãø tiãún haình sæía chæîa .
Luïc naìy nãúu xaíy ra ngàõn maûch trãn báút kyì âæåìng dáy naìo thç caí hai maïy càõt MC3 vaì
MC4 âãöu càõt dáùn âãún máút âiãûn toaìn bäü.
3.6. Så âäö âa giaïc

Âàûc âiãøm så âäö: Säú maïy càõt bàòng säú maûch bàòng säú caûnh cuía âa giaïc nhæng mäúi mäüt
maûch laûi âæåüc baío vãû bàòng hai maïy càõt do âoï coï thãø láön læåüt sæía chæîa caïc maïy càõt maì
khäng bë máút âiãûn.
- Æu âiãøm: màûc duì mäùi mäüt maûch âæåüc baío vãû bàòng hai maïy càõt nhæng säú maïy càõt váùn
bàòng säú maûch nãn giaï thaình thiãút bë phán phäúi seî giaím.
- Trong så âäö âa giaïc caïc maïy càõt näúi våïi nhau thaình maûch voìng nãn coìn goüi laì så âäö
voìng, så âäö âa giaïc âån giaín nháút laì så âäö tam giaïc.
a. Så âäö tam giaïc :
D1 D2
- Âæåüc sæí duûng khi coï 3 maûch (1 nguäön vaì hai
phuû taíi)
- Mäùi maïy càõt taûo thaình mäüt caûnh cuía tam giaïc MC3
coìn caïc âæåìng dáy vaì nguäön näúi vaìo caïc âènh
cuía tam giaïc.
- Váûn haình bçnh thæåìng: Caïc dao caïch ly vaì
maïy càõt åí vë trê âoïng, mäùi maûch âæåüc baío vãû MC1 MC2
bàòng hai maïy càõt (Âæåìng dáy D1 âæåüc baío
vãû bàòng hai maïy càõt MC1 vaì MC3)
- Æu âiãøm: Coï thãø láön læåüt kiãøm tra sæía chæîa
tæìng maïy càõt mäüt maì khäng coï maûch naìo bë
máút âiãûn.
Vê duû: Kiãøm tra maïy càõt MC1: Càõt maïy càõt
MC1, måí dao caïch ly hai âáöu maïy càõt MC1 N
vaì thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp an toaìn âãø âæa
maïy càõt MC1 ra kiãøm tra. SÅ ÂÄÖ TAM GIAÏC
Luïc naìy âæåìng dáy D1 váùn âæåüc baío vãû bàòng maïy càõt MC3.
Nháûn Xeït: Trong så âäö naìy dao caïch ly chè duìng âãø taûo khoaíng caïch an toaìn âäöng
thåìi khi cáön kiãøm tra sæía chæîa maïy càõt khäng phaíi thao taïc så âäö nhiãöu nãn så âäö coï âäü
tin cáûy cao.
Nhæåüc âiãøm: Khi sæía chæîa maïy càõt maûch voìng bë håí nãúu luïc naìy nãúu ngàõn maûch
xaíy ra trãn âæåìng dáy D2 thç maïy càõt MC2 seî càõt Æ så âäö seî ngæìng laìm viãûc.
- Ngàõn maûch trãn âæåìng dáy D1 hoàûc sæía chæîa D1 yãu cáöu phaíi càõt MC1 vaì MC3 sau
âoï måí dao caïch ly CL1, âãø duy trç maïy càõt dæû træî ta cho âoïng laûi MC1 vaì MC3.
- Nãúu ngàõn maûch trãn âæåìng dáy D1 maì mäüt trong hai maïy càõt MC1 hoàûc MC3 khäng
càõt Æ máút âiãûn toaìn bäü. Âáy laì nhæåüc âiãøm låïn cuía så âäö baío vãû bàòng hai maïy càõt,
âãø khàõc phuûc ta phaíi thæåìng xuyãn kiãøm tra maïy càõt maì trong så âäö naìy viãûc kiãøm
tra maïy càõt âæåüc thæûc hiãûn dãù daìng.
Æ Æu âiãøm: Âäü tin cáûy cao, tiãút kiãûm âæåüc maïy càõt nãn kinh tãú (Khi sæía chæîa maïy
càõt thao taïc âån giaín khäng bë máút âiãûn)
-Nhæåüc âiãøm:
+ Khäng thãø tàng thãm säú maûch
+ Phaíi choün doìng laìm viãûc âënh mæïc cuía maïy càõt theo âiãöu kiãûn laìm viãûc cæåîng
bæïc khi sæía chæîa mäüt maïy càõt.
+ Baío vãû råle phæïc taûp vç phaíi baío vãû cho maûch voìng.
b. Så âäö tæï giaïc: Så âäö tæï giaïc laì mäüt daûng cuía så âäö âa giaïc coï 4 maïy càõt duìng âãø
baío vãû cho 4 maûch. Mäùi mäüt maûch âæåüc baío vãû bàòng hai maïy càõt nãn khi sæía chæîa kiãøm
tra mäüt maïy càõt báút kyì thç khäng bë máút âiãûn.
- Muäún kiãøm tra sæía chæîa MC1:
+ Càõt maïy càõt MC1, måí hai dao caïch ly hai âáöu maïy càõt MC1.
+ Thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp an toaìn âãø sæía chæîa.
Æ Maûch voìng bë håí.
D1 D2
MC1 MC3
CL1 CL2
MC2 MC4
CL4
CL
B1 B2
SÅ ÂÄÖ TÆÏ GIAÏC

N1
N2
- Muäún kiãøm tra âæåìng dáy D1:
+ Càõt maïy càõt MC1 vaì MC2 räöi måí dao caïch ly CL1.
+ Âoïng laûi MC1 vaì MC2 âãø duy trç maûch voìng kên.
- Sæía chæîa maïy biãún aïp B1 ( SV tæû thæûc hiãûn)

Chuï yï: Phaíi càõt caïc maïy càõt vaì dao caïch ly phêa haû aïp maïy biãún aïp B1, nãúu B1 näúi
våïi maïy phaït thç phaíi dæìng maïy phaït træåïc khi thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp an toaìn nhæ näúi
âáút...
* Æu âiãøm: Så âäö âån giaín, êt maïy càõt Æ kinh tãú , dãù daìng sæía chæîa kiãøm tra maïy
càõt.
* Nhæåüc âiãøm:
+ Nãúu ngàõn maûch trãn mäüt maûch naìo âoï vê duû âæåìng dáy D1 maì mäüt trong hai maïy
càõt MC1 hoàûc MC2 khäng càõt, chàóng haûn MC2 khäng càõt thç MC4 càõt Æ B1 ngæìng
laìm viãûc, âãø khàõc phuûc phaíi thæåìng xuyãn kiãøm tra maïy càõt.
+ Phaíi choün doìng laìm viãûc âënh mæïc cuía maïy càõt theo âiãöu kiãûn laìm viãûc cæåîn bæïc
khi sæía chæîa mäüt maïy càõt.
+ Baío vãû råle phæïc taûp vç phaíi baío vãû cho maûch voìng.
Æ Âæåüc sæí duûng räüng raîi åí caïc cáúp âiãûn aïp 110 KV tråí lãn nháút laì åí caïc traûm
500KV
3.7.Så âäö Hãû thäúng mäüt thanh goïp coï thanh goïp voìng
Så âäö 1 hãû thäúng thanh goïp coï nhæåüc âiãøm laì khi sæía chæîa maïy càõt cuía 1 maûch báút
kyì thç maûch âoï phaíi máút âiãûn trong suäút thåìi gian sæía chæîa, âãø khàõc phuûc nhæåüc âiãøm
naìy ngæåìi ta sæí duûng så âäö 1 hãû thäúng thanh goïp coï TGV, så âäö naìy âæåüc sæí duûng räüng
raîi åí cáúp âiãûn aïp ≥ 35KV.
D1
TGV
• • • • • • • •
CL1V
• • • • • •
CLV2
CL2
MCV1 MC1 MCV2
CLV1 CL1 CLV3
• • • • • • • •
PÂ1 CLpâ1 MCpâ CLpâ2 PÂ2
B1 B2
1. Mä taí så âäö: Trong så âäö naìy hãû thäúng thanh goïp âæåüc phán thaình hai phán âoaûn
bàòng MCpâ. Mäùi phán âoaûn liãn laûc våïi TGV qua 1 maûch maïy càõt voìng.
- Maïy càõt voìng MCV1 (hoàûc MCV2) âæåüc näúi våïi hãû thäúng thanh goïp (HTTG)
laìm viãûc qua dao caïch ly CLV1 (CLV3) vaì näúi våïi thang goïp voìng qua dao
caïch ly CLV2 (CLV4).
- Caïc maûch âæåìng dáy vaì maïy biãún aïp näúi våïi HTTG laìm viãûc qua 2 dao caïch ly:
Mäüt dao caïch ly thanh goïp vaì mäüt dao caïch ly âæåìng dáy hoàûc maïy biãún aïp
(giäúng nhæ så âäö mäüt hãû thäúng thanh goïp) vaì âæåüc näúi våïi thanh goïp voìng
(TGV) qua DCL voìng.
- Phán âoaûn cuía HTTG laìm viãûc liãn laûc våïi nhau qua maïy càõt phán âoaûn (MCpâ)
vaì hai DCL: CLpâ1 vaì CLpâ2.
Æ Ta tháúy så âäö naìy vãö cå baín giäúng så âäö hai HTTG nhæng coï thãm maûch MCV
vaì HTTG voìng.
* Nhiãûm vuû cuía MCV vaì TGV: MCV kãút håüp våïi TGV âãø coï thãø kiãøm tra hoàûc sæía
chæîa MC cuía 1 maûch báút kyì maì váùn âaím baío cung cáúp âiãûn cho maûch âoï.
MCV1 coï thãø thay thãú cho 1 maïy càõt cuía báút kyì maûch naìo trãn PÂI.
MCV2 coï thãø thay thãú cho 1 maïy càõt cuía báút kyì maûch naìo trãn PÂII.
Læu yï : TGV khäng phaíi thãø thay thãú cho 1 phán âoaûn cuía thanh goïp laìm viãûc.
2. Traûng thaïi váûn haình bçnh thæåìng:
+ Táút caí caïc dao caïch ly näúi våïi thanh goïp voìng âãöu måí.
+ MCV vaì dao caïch ly 2 âáöu cuía noï måí.
Æ Do âoï TGV bçnh thæåìng khäng coï âiãûn.
+ MCpâ âoïng, så âäö váûn haình giäúng nhæ så âäö 1 HTTG âæåüc phán âoaûn bàòng maïy
càõt.
♦ Vê duû : Âãø sæía chæîa maïy càõt MC1 ta phaíi thæûc hiãûn trçnh tæû caïc bæåïc thao taïc :
- Quan saït vaì kiãøm tra TGV bàòng màõt nãúu khäng phaït hiãûn nhæîng hoíng hoïc låïn
thç chuyãøn sang bæåïc kiãøm tra bàòng âiãûn.
- Kiãøm tra bàòng âiãûn:
+ Âoïng 2 dao caïch ly hai âáöu MCV1.
+ Âoïng MCV1 (læu yï : Baío vãû råle cho MCV âæåüc chènh âënh våïi thåìi gian taïc
âäüng nhoí nháút). Nãúu TGV bë sæû cäú thç MCV1 seî càõt ra ngay, nãúu TGV täút thç ta thæûc
hiãûn caïc bæåïc thao taïc tiãúp theo :
- Càõt MCV1 ra tråí laûi.
- Âoïng dao caïch ly CLV1, chuyãøn BVRL cuía MC1 cho MCV1.
- Âoïng MCV1 räöi càõt MC1 vaì hai dao caïch ly CL1, CL2.
- Thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp an toaìn âãø sæía chæîa MC1.
Luïc naìy MCV1 laìm nhiãûm vuû baío vãû cho D1 thay cho MC1.
Âãø giaím giaï thaình cuía så âäö ngæåìi ta coï thãø duìng 1MCV näúi vaìo 2 phán âoaûn nhæ hçnh
dæåïi âáy.
• Traûng thaïi váûn haình bçnh thæåìng:
- MCV thæåìng måí.
- Hai dao caïch ly CL3 vaì CL4 coï êt nháút mäüt dao caïch ly måí (nãúu caí hai dao caïch ly
âãöu âoïng thç MCpâ khäng coìn taïc duûng).
Æ Do âoï TGV bçnh thæåìng khäng coï âiãûn.
- MCpâ âoïng, så âäö váûn haình giäúng nhæ så âäö 1 HTTG âæåüc phán âoaûn bàòng maïy càõt.
• Khi cáön sæía chæîa maïy càõt näúi vaìo phán âoaûn naìo thç dao caïch ly cuía maûch MCV
tæång æïng våïi phán âoaûn âoï âoïng, dao caïch ly näúi våïi phán âoaûn coìn laûi måí.
- Vê duû: Sæía chæîa maïy càõt MC1:
+ Kiãøm tra thanh goïp voìng bàòng màõt
+ Âoïng dao caïch ly CL4 vaì CL5.
+ Âoïng MCV âãø thæí thanh goïp voìng bàòng âiãûn.
Nãúu thanh goïp voìng täút thç ta måí MCV vaì âoïng dao caïch ly CL3, sau âoï âoïng laûi
MCV.
+ Càõt maïy càõt MC1, måí 2 dao caïch ly CL1 vaì CL2 .
+ Thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp an toaìn âãø sæía chæîa maïy càõt MC1.
Æ Sau khi sæía chæîa xong MC1, SV thæûc hiãûn thao taïc âãø âæa MC1 vaìo váûn haình.
D1
TGV
• • • • • •
CL1V CLV
• • • • • •
CL2
MC1 MCV
CL1 CL3 CL4
• • • • • • • •
PÂ1 PÂ2
MCpâ
B1 B2
• Thao taïc sæía chæîa phán âoaûn I (SV thæûc hiãûn).

Khi sæía chæîa phán âoaûn I thç phán âoaûn naìy phaíi máút âiãûn, táút caí caïc maûch âang laìm
viãûc trrãn phán âoaûn I âãöu bë máút âiãûn nhæ tinh tháön så âäö mäüt hãû thäúng thanh goïp
phán âoaûn. Tuy nhiãn åí âáy chuïng ta nhåì coï TGV vaì MCV nãn chuïng ta coï thãø duy
trç sæû laìm viãûc trãn phán âoaûn I (thæåìng laì maûch nguäön).
3. 8. Så âäö Hãû thäúng hai thanh goïp coï thanh goïp voìng
Sau khi phán têch sæû váûn haình cuía så âäö hai hãû thäúng thanh goïp ta nháûn tháúy trong
så âäö naìy khi cáön sæía chæîa maïy càõt cuía mäüt maûch báút kyì thç maûch âoï taûm thåìi bë máút
âiãûn trong thåìi gian thao taïc âãø sæí duûng maïy càõt näúi thay thãú cho maïy càõt cuía maûch naìy
vaì caïc bæåïc thao taïc tæång âäúi phæïc taûp. Âäúi våïi cáúp âiãûn aïp ≥ 110 KV, khi säú maûch näúi
vaìo thanh goïp nhiãöu cáön phaíi thæåìng xuyãn kiãøm tra sæía chæîa maïy càõt âãø tàng âäü tin cáûy
cung cáúp âiãûn vaì giaím säú læåüng thao taïc så âäö ngæåìi ta sæí duûng så âäö hai HTTG coï
TGV.
1. Mä taí så âäö:
D1 D2
TGV
CL1V CL2V
CLV3
CL23
CL13
MCV
MC1 MC2 MCN
CLN2
CL12 CL22 CLV2
TG1
CL11 CL21 CLV1 CLN1
TG2
B1 B2
N1 Hçnh 8-1 N2
Trong så âäö naìy:
- Maïy càõt voìng (MCV) âæåüc näúi vaìo hai hãû thäúng thanh goïp (HTTG) qua hai dao
caïch ly CLV1, CLV2 vaì näúi våïi thang goïp voìng qua dao caïch ly CLV3.
- Caïc maûch âæåìng dáy vaì maïy biãún aïp näúi våïi hai HTTG qua 3 dao caïch ly: Hai
dao caïch ly thanh goïp (giäúng nhæ så âäö hai hãû thäúng thanh goïp) vaì âæåüc näúi våïi
thanh goïp voìng (TGV) qua DCL voìng.
- Hai HTTG näúi våïi nhau qua maïy càõt näúi (MCN) vaì hai DCL: CLN1 vaì CLN2.
Æ Ta tháúy så âäö naìy vãö cå baín giäúng så âäö hai HTTG nhæng coï thãm maûch MCV
vaì HTTG voìng.
* Nhiãûm vuû cuía MCV vaì TGV: MCV kãút håüp våïi TGV laìm nhiãûm vuû thay thãú cho
maïy càõt cuía mäüt maûch báút kyì khi cáön kiãøm tra sæía chæîa maûch naìy (TGV khäng thãø thay
thãú cho thanh goïp laìm viãûc).
2. Váûn haình så âäö:
a. Traûng thaïi váûn haình bçnh thæåìng:
- Táút caí caïc dao caïch ly näúi våïi thanh goïp voìng âãöu måí.
- MCV åí traûng thaïi måí, caïc dao caïch ly CLV1 vaì CLV2 coï thãø mäüt âoïng, mäüt
måí hoàûc caí hai âãöu måí.
- MCN âoïng, så âäö váûn haình song song giäúng nhæ så âäö 1 HTTG âæåüc phán
âoaûn bàòng maïy càõt, caïc maûch nguäön vaì phuû taíi âæåüc phán bäú âãöu cho caí hai
thanh goïp.
Giaí sæí âæåìng dáy D1 vaì maïy biãún aïp B1 laìm viãûc trãn thanh goïp TG1,ì âæåìng dáy
D2 vaì maïy biãún aïp B2 laìm viãûc trãn thanh goïp TG2.
b. Sæía chæîa maïy càõt cuía mäüt maûch báút kyì ( giaí sæí sæía chæîa MC1)
Caïc bæåïc thao taïc sæîa chæîa MC1 nhæ sau:
- Kiãøm tra TGV:
+ Kiãøm tra TGV bàòng màõt âãø phaït hiãûn nhæîng hoíng hoïc låïn nhæ raûn næït sæï,...
+ Kiãøm tra TGV bàòng âiãûn: Âoïng dao caïch ly CLV1, CLV3 räöi âoïng MCV.
Nãúu TGV bë sæû cäú thç MCV seî càõt ra våïi thåìi gian gáön bàòng khäng, nãúu TGV laìm
viãûc täút thç ta thæûc hiãûn tiãúp caïc bæåïc thao taïc sau:
- Càõt MCV vaì chènh âënh thäng säú BVRL cuía MCV giäúng nhæ maïy càõt MC1.
- Âoïng dao caïch ly CL1V.
- Âoïng maïy càõt MCV.
- Càõt maïy càõt MC1.
- Càõt dao caïch ly CL13 vaì CL11.
- Thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp an toaìn âãø sæía chæîa maïy càõt MC1.
Luïc naìy MCV seî baío vãû cho âæåìng dáy D1 thay cho maïy càõt MC1.
Æ Nhæ váûy khi sæîa chæîa maïy càõt MC1 thç âæåìng dáy D1 váùn âæåüc cung cáúp âiãûn vaì
2 HTTG váùn váûn haình song song.
* Chuï yï: Khi sæía chæîa CL13 hoàûc CL1V thç âæåìng dáy D1 bàõt buäüc bë ngæìng cung
cáúp âiãûn.
Æ Âãø giaím giaï thaình cuía så âäö ngæåìi ta duìng mäüt MCVN thay vç phaíi duìng MCV
vaì MVN riãng så âäö nhæ hçnh 8-2.
MCVN chè coï thãø thæûc hiãûn mäüt trong hai nhiãûm vuû: Hoàûc laìm nhiãûm vuû MCV
hoàûc laìm nhiãûm vuû MCN .
D1 D2
TGV
CL1V CL2V
CLV3
CL23
CL13
MCV
MC1 MC2
CL22 CLV2 CLN

CL12
TG1
CL11 CL21 CLV1
TG2
B1 B2
N1 Hçnh 8-2 N2
Bçnh thæåìng så âäö váûn haình song song nãn MCVN laìm nhiãûm vuû MCN, luïc naìy caïc
dao caïch ly CLV3, CLV2 måí vaì caïc dao caïch ly CLV1, CLN âoïng.
Khi cáön sæía chæîa maïy càõt cuía mäüt maûch naìo thç ta phaíi chuyãøn så âäö vãö váûn haình
trãn mäüt thanh goïp âãø MCVN coï thãø thæûc hiãûn nhiãûm vuû MCV ( kãút håüp våïi TGV âãø
thay thãú maïy càõt cáön sæía chæîa).
Khi maïy càõt MCVN laìm nhiãûm vuû MCV âãø thay thãú cho maïy càõt cuía mäüt maûch thç
CLN måí, CLV3 âoïng coìn CLV1 vaì CLV2 seî coï mäüt dao âoïng, mäüt dao måí tuyì thuäüc
vaìo maïy càõt cáön sæía chæîa âang laìm viãûc våïi thanh goïp naìo.
Æ Khi säú maûch nhiãöu thao taïc chuyãøn thanh goïp máút nhiãöu thåìi gian vaì âãø tàng âäü
tin cáûy cung cáúp âiãûn thç ngæåìi ta seî khäng tiãút kiãûm maì sæí duûng MCV vaì MCN riãng.
3.9. Så âäö ba maïy càõt trãn hai maûch (mäüt ræåîi)

Så âäö naìy âæåüc sæí duûng räüng raîi åí cáúp âiãûn aïp 220 ÷ 500KV. Trong så âäö naìy mäúi
maûch âæåüc baío vãû bàòng hai maïy càõt, do âoï cho pheïp sæía chæîa tæìng maïy càõt mäüt.
D1 D2 D3 D4
TG1
• • • •
MC1
• • • •
MC2
• • •
MC3
• • • •
TG2
N1 N2 N3
Traûng thaïi laìm viãûc bçnh thæåìng: Táút caí caïc maïy càõt vaì dao caïch ly âãöu âoïng.
- Giaí sæí muäún sæía chæîa MC1:
+ Càõt MC1, måí dao caïch ly hai âáöu räöi thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp an toaìn âãø sæía
chæîa.
+ Thao taïc khi xaíy ra ngàõn maûch trãn âæåìng dáy D1 :
- Dæåïi taïc âäüng cuía BVRL caïc maïy càõt : MC1, MC2 càõt.
- Måí dao caïch ly CL1
- Âoïng laûi 2 maïy càõt : MC1 vaì MC2 âãø duy trç maûch voìng.
- Thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp an toaìn âãø sæía chæîa âæåìng dáy D1.
+ Nãúu ngàõn maûch xaíy ra trãn TGI : Táút caï caïc maïy càõt näúi vaìo thanh goïp I seî càõt,
tháûm chê nãúu sæû cäú caí hai thanh goïp thç 2 daîy maïy càõt näúi vaìo 2 thanh goïp âãöu bë
càõt, luïc naìy caïc maûch váùn laìm viãûc bçnh thæåìng nãúu säú nguäön bàòng säú âæåìng dáy.
Trong så âäö naìy : Dao caïch ly chè thao taïc khäng âiãûn nãn váûn haình an toaìn, tênh
âaím baío cao.
- Nhæåüc âiãøm : Säú maïy càõt nhiãöu, khi coï 1 maûch leî thç phaíi coï 1 maûch âæåüc baío vãû
bàòng hai maïy càõt nãn tàng thãm säú maïy càõt do âoï giaï thaình så âäö tàng.
3.10. Mäüt säú daûng så âäö cuía Nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp
Så âäö Nhaì maïy

Nhiãût âiãûn ngæng håi
Så âäö Nhaì maïy

Nhiãût âiãûn trêch håi
Så âäö
Nhaì maïy Thuyí âiãûn
Så âäö
Traûm biãún aïp
Så âäö
Traûm biãún aïp trung gian
Så âäö
Traûm biãún aïp trung gian
Chæång 4
MAÏY BIÃÚN AÏP ÂIÃÛN LÆÛC
4.1. Måí âáöu

4.1.1 Khaïi niãûm
Maïy biãún aïp (MBA) laì mäüt thiãút bë âiãûn tæì ténh, laìm viãûc dæûa trãn nguyãn lyï caím æïng
âiãûn tæì thæûc hiãûn nhiãûm vuû biãún âäøi âiãûn nàng tæì cáúp âiãûn aïp naìy sang cáúp âiãûn aïp khaïc
cho phuì håüp våïi yãu cáöu truyãön taíi vaì sæí duûng âiãûn.
Âiãûn nàng âæåüc truyãön taíi tæì nhaì maïy âiãûn (NMÂ) âãún häü tiãu thuû thæåìng qua nhiãöu
láön biãún âäøi âiãûn aïp bàòng caïc maïy biãún aïp tàng vaì giaím aïp. Do âoï täøng cäng suáút âàût cuía
maïy biãún trong hãû thäúng âiãûn thæåìng gáúp (4 - 6) láön täøng cäng suáút caïc maïy phaït coï
trong hãû thäúng. Màûc duì hiãûu suáút MBA tæång âäúi cao (≈ 98%) nhæng täøn tháút âiãûn nàng
haìng nàm trong maïy biãún aïp váùn ráút låïn. Vç váûy ngæåìi ta mong muäún giaím säú báûc maïy
biãún aïp, giaím cäng suáút âàût maïy biãún aïp vaì sæí duûng chuïng âaût hiãûu quaí cao hån. Âiãöu
naìy coï thãø thæûc hiãûn âæåüc bàòng caïch thiãút kãú hãû thäúng âiãûn håüp lyï, sæí duûng maïy biãún aïp
tæû ngáùu trong nhæîng maûng âiãûn thêch håüp vaì táûn duûng khaí nàng taíi cuía maïy biãún aïp,
khäng ngæìng caíi tiãún cáúu taûo maïy biãún aïp goïp pháön náng cao âäü tin cáûy vaì tiãút kiãûm
nguyãn váût liãûu.
Xu thãú hiãûn nay ngæåìi ta chãú taûo MBA våïi cáúp âiãûn aïp cao vaì thay âäøi cáúu truïc âãø
tàng cäng suáút âån vë, våïi viãûc sæí duûng theïp caïn nguäüi coï caïch âiãûn täút vaì hãû thäúng laìm
maït täút ngæåìi ta coï thãø chãú taûo nhæîng loaûi MBA coï cäng suáút âån vë låïn. Tuy nhiãn cäng
suáút âån vë coìn bë haûn chãú båíi kêch thæåïc, troüng læåüng vaì âiãöu kiãûn chuyãn chåí, ngaìy
nay ngæåìi ta âaî chãú taûo âæåüc MBA caïc cåî sau :
MBA ba pha : Âiãûn aïp (220 - 330) KV Cäng suáút 630 MVA
Âiãûn aïp 500 KV Cäng suáút 1.200 MVA
MBA tæû ngáùu : Âiãûn aïp 500 /110 KV Cäng suáút 1.500 MVA
MBA mäüt pha : Âiãûn aïp 500 KV Cäng suáút 1.600 MVA
Trong thæûc tãú ngæåìi ta cäú gàõng choün MBA ba pha vç täøn tháút trong MBA ba pha beï
hån trong MBA mäüt pha coï cuìng cäng suáút tæì (12 - 15) %, kêch thæåïc, troüng læåüng, gêa
thaình cuîng giaím so våïi MBA mäüt pha. Vç váûy khi khäng choün âæåüc MBA ba pha måïi
choün MBA mäüt pha .
4.1.2 Phán loaûi maïy biãún aïp
- Phán loaûi theo säú pha: Maïy biãún aïp 1 pha (O), maïy biãún aïp 3 pha (T).
- Phán loaûi theo säú cuäün dáy gäöm coï :
+ MBA ba cuäün dáy (T)
+ MBA hai cuäün dáy .
Ngoaìi ra coìn coï loaûi MBA coï cuäün dáy phán chia åí haû aïp, thæåìng sæí duûng khi
cáön näúi bäü mäüt säú maïy phaït vaìo MBA vaì nhåì váûy laìm giaím âæåüc kãút cáúu thiãút bë phán
phäúi hoàûc âæåüc duìng trong så âäö tæû duìng cuía nhaì maïy âiãûn vaì åí caïc traûm giaím aïp nhàòm
giaím doìng ngàõn maûch phêa haû aïp.
- Phán loaûi theo phæång phaïp laìm maït gäöm coï :
+ Maïy biãún aïp kiãøu khä: Caïch âiãûn laì âiãûn mäi ràõn, laìm maït bàòng khäng khê (C).
+ Maïy biãún aïp kiãøu dáöu: Caïch âiãûn vaì mäi træåìng laìm maït chuí yãúu laì dáöu.
• Laìm maït tæû nhiãn bàòng dáöu (M)
• Laìm maït bàòng dáöu tuáön hoaìn tæû nhiãn vaì coï quaût gioï (Д).
• Tuáön hoaìn cæåîng bæïc dáöu coï quaût gioï (ДЦ)
• Tuáön hoaìn cæåîng bæïc cuía næåïc vaì dáöu coï quaût gioï (Ц)
- Theo phæång phaïp âiãöu chènh âiãûn aïp: Maïy biãún aïp thæåìng, maïy biãún aïp diãöu aïp
dæåïi taíi (H).
Vê duû: Maïy biãún aïp Liãn Xä kyï hiãûu: ATДЦTH 100/220: Maïy biãún aïp tæû ngáùu ba
pha, ba cuäün dáy âiãöu aïp dæåïi taíi, laìm maït bàòng dáöu tuáön hoaìn cæåîng bæïc coï quaût gioï,
cäng suáút âënh mæïc 100 MVA - Âiãûn aïp cao 220 KV.
4.2. Caïc thäng säú cuía maïy biãún aïp
Caïc maïy biãún aïp âæåüc tênh toaïn, chãú taûo våïi mäüt chãú âäü laìm viãûc láu daìi vaì liãn tuûc
naìo âoï goüi laì chãú âäü âënh mæïc, âáy laì chã ú âäü laìm viãûc cuía maïy biãún aïp æïng våïi caïc
thäng säú vaì âiãöu kiãûn âënh mæïc: âiãûn aïp U = Uâm, táön säú f = fâm, cäng suáút S = Sâm vaì
âiãöu kiãûn mäi træåìng nhæ khi tênh toaïn thiãút kãú ( tmt = ttk ).
4.2.1 . Cäng suáút âënh mæïc maïy biãún aïp
Cäng suáút âënh mæïc laì cäng suáút toaìn pháön ( biãøu kiãún) âæåüc nhaì maïy chãú taûo qui
âënh trong lyï lëch MBA. Maïy biãún aïp coï thãø taíi âæåüc liãn tuûc cäng suáút naìy (S = Sâm )
khi âiãûn aïp laì Uâm , táön säú laì fâm vaì âiãuì kiãûn laìm maït laì âënh mæïc vaì khi âoï tuäøi thoü cuía
MBA seî bàòng âënh mæïc .
- Âäúi våïi MBA hai cuäün dáy cäng suáút âënh mæïc laì cäng suáút cuía mäùi cuäün dáy.
- Âäúi våïi MBA ba cuäün dáy ngæåìi ta coï thãø chãú taûo caïc loaûi sau:
+ 100/100/100 laì loaûi coï cäng suáút cuía mäùi cuäün dáy âãöu bàòng cäng suáút âënh
mæïc.
+ 100 /100 /66,7 laì loaûi coï cäng suáút cuía hai cuäün dáy bàòng cäng suáút âënh mæïc vaì
cäng suáút cuía cuänü thæï ba bàòng 66,7% cäng suáút âënh mæïc .
- Âäúi våïi MBA tæû ngáùu thç cäng suáút âënh mæïc laì cäng suáút cuía mäüt trong hai âáöu
så hoàûc thæï cáúp maì hai âáöu naìy coï liãn hãû tæû ngáùu våïi nhau, cäng suáút naìy coìn goüi laì
cäng suáút xuyãn .
4.2.2. Âiãûn aïp âënh mæïc
Âiãûn aïp âënh mæïc cuía maïy biãún aïp laì âiãûn aïp cuía caïc cuäün dáy khi khäng taíi âæåüc
qui âënh trong lyï lëch maïy biãún aïp .
Tè säú biãún âäøi âiãûn aïp :

U S âm
K= Goüi laì Tè säú biãún aïp .
U Tâm
4.2.3. Doìng âiãûn âënh mæïc
Doìng âiãûn âënh mæïc laì doìng âiãûn cuía caïc cuäün dáy âæåüc nhaì maïy chãú taûo qui âënh,
våïi caïc doìng âiãûn naöy thç maïy biãún aïp laìm viãûc láu daìi maì khäng bë quaï taíi. Doìng âiãûn
âënh mæïc xaïc âënh nhæ sau:
S i âm
I i âm =
3U i âm
4.2.4. Âiãûn aïp ngàõn maûch Un%

Âiãûn aïp ngàõn maûch laì âiãûn aïp giæîa hai âáöu cuäün så cáúp khi ngàõn maûch cuäün thæï cáúp
thç doìng âiãûn trong cuäün dáy så cáúp bàòng doìng âiãûn âënh mæïc.
YÏ nghéa : Âiãûn aïp ngàõn maûch âàûc træng cho âiãûn aïp råi trãn täøng tråí cuäün dáy
MBA khi doìng chaûy trong cuäün dáy bàòng doìng âënh mæïc vaì duìng âãø xaïc âënh täøng tråí
cuäün dáy MBA. Khi Uâm , Sâm tàng thç Un cuîng tàng.
Vê duû : Våïi Uc = 35 KV ; Sâm = 630 KVA thç Un = 6,5 % .
Uc = 35 KV ; Sâm = 80.000 KVA thç Un = 9 % .
Khi Un tàng thç giaím âæåüc doìng ngàõn maûch nhæng seî tàng täøn tháút cäng suáút, täøn tháút
âiãûn aïp trong maïy biãún aïp vaì giaï thaình MBA cuîng tàng .
- UN% laì tè lãû pháön tràm âiãûn aïp ngàõn maûch so våïi âiãûn aïp âënh mæïc.
U
U N % = N .100 [%]
U dm
UN âæåüc xaïc âënh bàòng thê nghiãûm ngàõn maûch: ( så âäö nhæ hçnh sau)
Xn= x1+x2'
A
rn = r1+r2'
xm
UN
∼ V
UN Iâm
rm
Näúi tàõt cuäün dáy thæï cáúp, tàng âiãûn aïp nguäön âæa vaìo cuäün dáy så cáúp cho âãún khi
chè säú trãn Ampe kãú bàòng doìng âënh mæïc thç giaï trë UN chênh laì chè säú trãn voltmet.
- Khi ngàõn maûch UN ráút nhoí nãn tæì thäng trong maïy biãún aïp cuîng ráút nhoí nghéa laì
ta xem nhæ doìng khäng taíi I0 = 0, trong så âäö thay thãú ta coï thãø boí nhaïnh xm-rm.
U I .Z
Ta coï: UN% = N .100% = âm .100 [%]
U âm U âm
U N %.U âm
Æ Z= .100 [Ω ]
I âm
Chuï yï: Khi thê nghiãûm ngàõn maûch âiãûn aïp âàût vaìo hai âáöu cuäün dáy så cáúp nhoí nãn
dong âiãûn bàòng doìng âënh mæïc nhæng khi ngàõn maûch sæû cäú âiãûn aïp hãû thäúng coï giaï trë
låïn nãn doìng ngàõn maûch ráút låïn.
4.2.5. Doìng âiãûn khäng taíi Io%
Doìng âiãûn khäng taíi laì âaûi læåüng âàût træng cho täøn hao khäng taíi cuía MBA, phuû
thuäüc tênh cháút tæì, cháút læåüng cuîng nhæ cáúu truïc làõp gheïp cuía loíi theïp. Ngaìy nay ngæåìi
ta sæí duûng theïp täút âãø chãú taûo MBA nãn doìng I0 giaím
I0 % biãøu thë bàòng pháön tràm so våïi doìng âiãûn âënh mæïc Iâm
Quan hãû giæîa doìng khäng taíi vaì täøn hao khäng taíi:
I I0 3.U âm .I 0 S ∆Q Fe
I kt % = 0 .100 = .100 = .100 = 0 .100 ≈ .100
I âm S âm / 3U âm S âm S âm S âm
Trë säú cuía doìng khäng taíi âæåüc xaïc âënh nhåì thê nghiãûm khäng taíi: Ta cho håí maûch
cuäün thæï cáúp vaì âæa vaìo cuäün så cáúp âiãûn aïp bàòng âiãûn aïp âënh mæïc thç giaï trë doìng âiãûn
âo âæåüc åí maûch så cáúp chênh laì giaï trë doìng khäng taíi.
x1
A r1
I0 xm
Uâm
∼ V Uâm I0
rm
4.3.6. Täø âáúu dáy cuía maïy biãún aïp

Trong caïc maïy biãún aïp ba pha caïc cuäün dáy coï thãø näúi laûi våïi nhau thaình hçnh sao
(Y), tam giaïc (∆) hay näúi ziczag. Khi näúi sao ta láúy ba âáöu cuäúi näúi chung vaì ba âáöu coìn
laû âãø tæû do ( hçnh a), näúi tam giaïc thç âáöu cuäúi cuía pha naìy näúi våïi âáöu âáöu cuía pha kia
(hçnh b). Khi näúi ziczag cuäün dáy cuía mäùi pha âæåüc chia laìm hai næía vaì âæåüc quáún trãn
hai truû khaïc nhau, hai næía naìy âæåüc näúi näúi tiãúp ngæåüc nhau (hçnh c).
Kiãøu näúi ziczag ráút êt duìng vç täún nhiãöu âäöng hån vaì chè gàûp trong caïc maïy biãún
aïp duìng cho thiãút bë chènh læu hoàûc trong caïc maïy biãún aïp âo læåìng âãø hiãûu chènh sai säú
vãö goïc lãûch pha.
Thäng thæåìng caïc maïy biãún aïp hay duìng caïc täø âáúu dáy Y/Y0, Y/∆, Y0/∆ (Y0 caïc cuäün
dáy âæåüc näúi theo hçnh sao vaì trung tênh näúi âáút træûc tiãúp).
Váûy : Täø näúi dáy cuía maïy biãún aïp âæåüc hçnh thaình do sæû phäúi håüp kiãøu näúi dáy så
cáúp so våïi kiãøu näúi dáy thæï cáúp vaì noï biãøu thë gocï lãûch pha giæîa âiãûn aïp dáy så cáúp vaì
thæï cáúp cuía maïy biãún aïp.
Ngæåìi ta qui æåïc biãøu thë täø âáúu dáy MBA dæûa vaìo goïc lãûch pha sæïc âiãûn âäüng cuía
phêa så cáúp E1 vaì thæï cáúp E2 .
A B C A B C A B C
X Y Z
X Y
Y Z X Z
Hçnh a Hçnh b Hçnh c
A A,Y
B,Z
X,C
C B C B
Hçnh b
Hçnh a Hçnh c
Goïc lãûch pha biãún thiãn tæì 0 âãún 360 âäü, láúy âån vë laì 30 âäü , cho nãn täø âáúu dáy
coï thæï tæû tæì 0 âãún 11 vaì thæåìng duìng kim âäöng häö âãø biãøu thë: Kim giåì cuía âäöng häö biãøu
thë vectå âiãûn aïp dáy så cáúp âàût cäú âënh åí con säú 12, kim phuït biãøu thë vectå âiãûn aïp thæï
cáúp tæång æïng åí caïc con säú 1,2, ... 12 tuyì theo goïc lãûch pha giæîa caïc âiãûn aïp naìy laì 30,
60,...360.
Âäúi våïi MBA ba pha khi näúi Y - Y thç täø âáúu dáy chàón 0, 2, 4, 6, 8, 10; khi âáúu Y -
thç täø âáúu dáy leî 1, 3, 5, 7, 9, 11 .
ÅÍ Viãût nam vaì Liãn xä thæåìng sæí duûng täø âáúu dáy Y - Y/ 0 vaì Y-∆ /11. Cuäün cao
MBA thæåìng näúi hçnh Y coìn cuäün haû thæåìng näúi hçnh tam giaïc vç caïc lyï do sau:
U
- Khi näúi hçnh sao thç âiãûn aïp âàût lãn cuäün dáy: U cd = U f = d . Do âoï caïch âiãûn
3
cuía caïc cuäün dáy âæåüc tênh toaïn thiãút kãú theo theo âiãûn aïp pha cho nãn caïch âiãûn haûng
nheû, giaï thaình giaím. Hån næîa phêa cao aïp doìng âiãûn laìm viãûc bçnh thæåìng nhoí (
S
I d↓ = ) nãn khi näúi sao màûc duì doìng chaûy qua cuäün dáy ( Icd = Id) tàng 3 láön
3.U d↑
so våïi khi näúi tam giaïc nhæng tiãút diãûn dáy quáún cuîng khäng tàng lãn nhiãöu. √
Cuäün dáy näúi sao thæåìng láúy ra âiãøm trung tênh âãø khi cáön ta näúi âáút trung tênh.
- Khi näúi tam giaïc thç doìng chaûy trong cuäün dáy giaím âi √3 láön (Icd =Id/√3) nãn chè
cáön tênh toaïn tiãút diãûn dáy quáún theo If, maì âäúi våïi cáúp âiãûn aïp tháúp doìng âiãûn laìm viãûc
bçnh thæåìng låïn nãn khi chãú taûo maì doìng âiãûn tênh toaïn giaím âi 3 láön thç seî tiãút kiãûm
âæåüc mäüt khäúi læåüng låïn kim loaûi maìu.
Ngoaìi ra khi cuäün haû maïy biãún aïp näúi tam giaïc coìn coï taïc duûng kheïp maûch caïc
soïng haìi báûc cao cuía doìng tæì hoaï khi coï hiãûn tæåüng báút âäúi xæïng taíi hoàûc nguäön. Nhæ
váûy caïc thaình pháön doìng âiãûn báûc cao kheïp voìng trong cuäün tam giaïc maì khäng chaûy
trong maûng.
Id
A
Id
A A
Ucd
Ucd Ud
Icd Ud Icd B
C
C B
B
C
Thæåìng âäúi våïi MBA coï cáúp âiãûn aïp U ≥ 220 KV vaì MBA tæû ngáùu thç trung tênh
bàõt buäüc phaíi näúi âáút træûc tiãúp . Hiãûn nay åí Viãût nam maûng 110 KV tråí lãn âãöu näúi âáút
træûc tiãúp âiãøm trung tênh, tuy nhiãn âãø giaím doìng ngàõn maûch mäüt pha ngæåìi ta coï thãø
khäng näúi âáút mäüt säú âiãøm trung tênh nhæng khi âoï cáön phaíi âàût chäúng seït van åí âiãøm
trung tênh âãø baío vãû khi coï seït âaïnh vaìo MBA trãn caí ba pha, thæåìng choün cáúp âiãûn aïp
cuía chäúng seït van nhoí hån âiãûn aïp âënh mæïc cuía MBA mäüt cáúp.
* Giaín âäö vectå vaì caïch âáúu dáy cuía hai täø näúi dáy Y-Y/0 vaì Y-∆ /11:
- Täø âáúu dáy Y-Y/0:
. A B C
EA
. .
U AB EA
X Y Z
a
. b c
.
EB .
EC .
x y
Ea Ea z
.
U ab
. . Hçnh 1
Ec Eb
- Täø âáúu dáy Y-∆ /11:
. A B C
EA
. .
U AB EA
X Y Z
a
. b c
.
.
EB .
EC .
x y
Ea U ab Ea
. z
.
Eb
Ec
Hçnh 2
4.3. Maïy biãún aïp tæû ngáùu

4.3.1. Nguyãn lyï laìm viãûc
Cuîng nhæ maïy biãún aïp thæåìng, maïy biãún aïp tæû ngáùu duìng âãø biãún âäøi âiãûn nàng tæì
cáúp âiãûn aïp naìy sang cáúp âiãûn aïp khaïc cho phuì håüp våïi yãu cáöu truyãön taíi cuîng nhæ tiãu
thuû. Nguyãn lyï laìm viãûc cuía MBA tæû ngáùu cuîng dæûa trãn nguyãn tàõc caím æïng âiãûn tæì;
nhæng khaïc våïi maïy biãún aïp thæåìng åí chäù laì ngoaìi quan hãû vãö tæì, MBA tæû ngáùu coìn coï
quan hãû vãö âiãûn do hai cuäün dáy cao aïp vaì trung aïp coï näúi chung våïi nhau.
Âãø âån giaín ta xeït maïy biãún aïp tæû ngáùu mäüt pha coï hai cáúp âiãûn aïp Uc vaì UT nhæ
hçnh veî:
IC
• C
Int (w2-w1)
T IT w1
Uc •
ICh UT w2
• •
O
Cuäün cao aïp OC vaì cuäün trung aïp OT coï näúi chung våïi nhau taûi âiãøm T. Cuäün
cao aïp OC coï säú voìng dáy laì w1. Cuäün trung aïp OT coï säú voìng dáy laì w2, coìn goüi laì
cuäün chung. Cuäün näúi tiãúp CT coï säú voìng dáy laì (w1- w2).
Xeït MBA laìm viãûc åí chãú âäü giaím aïp, truyãön mäüt læåüng cäng suáút S tæì cao aïp
sang phêa trung aïp. Cäng suáút S âæåüc goüi laì cäng suáút xuyãn.
Ic laì doìng âiãûn chaûy trong âæåìng dáy phêa Uc, cuîng laì doìng trong cuäün dáy näúi
tiãúp IC=Int
IT laì doìng âiãûn chaûy trong âæåìng dáy phêa UT

Ich laì doìng âiãûn trong cuäün chung:
Ich= IT - Int
Giaí thiãút boí qua täøn tháút trong MBA:
S=UC.IC=UT.IT
Hay coï thãø viãút laûi:
S={(UC-UT )+UT}. IC= = (UC-UT ).IC+ UT.IC
Âàût: SBA= (UC-UT ).IC laì cäng suáút truyãön tæì CA sang TA bàòng quan hãû âiãûn tæì,
goüi laì cäng suáút biãún aïp.
Sâ = UT.IC laì cäng suáút truyãön tæì CA sang TA bàòng quan hãû âiãûn, goüi laì cäng
suáút âiãûn.
Nhæ váûy : S = SBA+ Sâ; nghéa laì læåüng cäng suáút S truyãön taíi tæì bãn cao aïp sang
trung aïp bàòng hai quan hãû:
- Quan hãû caím æïng âiãûn tæì våïi læåüng cäng suáút laì SBA; khi âoï cuäün näúi tiãúp vaì cuäün
chung âæåüc xem láön læåüt laì cuäün så vaì thæï trong maïy biãún aïp thæåìng.
- Quan hãû vãö âiãûn giæîa hai cuäün cao aïp vaì trung aïp våïi læåüng cäng suáút laì Sâ
Nãúu mba laìm viãûc åí chãú âäü âënh mæïc (âiãûn aïp, doìng âiãûn trong caïc cuäün dáy
bàòng âënh mæïc vaì cäng suáút xuyãn bàòng âënh mæïc S=Sâm), thç tè lãû giæîa cäng suáút
truyãön taíi bàòng quan hãû tæì so våïi cäng suáút xuyãn (âënh mæïc) seî bàòng:
S BA ( U C − U T ).I C U 1
= = 1− T = 1− = K cl
S dm U C .I C UC K BA
trong âoï Kcl âæåüc goüi laì hãû säú coï låüi cuía maïy biãún aïp tæû ngáùu
Nhæ váûy, åí chãú âäü âënh mæïc thç pháön cäng suáút truyãön taíi tæì CA sang TA bàòng
quan hãû âiãûn tæì chè bàòng (Kcl.Sâm). Vç váûy kêch thæåïc maûch tæì âæåüc choün theo cäng
suáút naìy , vaì goüi laì cäng suáút máùu:
Smáùu = Kcl.Sâm
Vç Kcl<1 nãn kêch thæåïc, troüng læåüng vaì giaï thaình maûch tæì nhoí hån nhiãöu so våïi
MBA thæåìng coï cuìng cäng suáút âënh mæïc.
( Vê duû 220/110KV thç Kcl=0,5; 500/220KV thç Kcl=0.56 ..v.v...)
Cäng suáút taíi cuía cuäün dáy näúi tiãúp:

Snt = (UC-UT ).IC = SBA = Smáùu
Cäng suáút taíi cuía cuäün dáy chung
Sch = UT .ICh = UT .(IT - IC)= UT .IT (1 - Ic/IT)
= UT .IT (1 - UT/UC) = Kcl.Sâm =Smáùu
Vç váûy caïc cuäün dáy cuîng âæåüc thiãút kãú chãú taûo theo cäng suáút máùu Smáùu.
Nhæ váûy loîi theïp cuîng nhæ caïc cuäün dáy näúi tiãúp vaì cuäün chung, âãöu âæåüc thiãút kãú
theo Smáùu nãn noï coìn goüi laì cäng suáút tênh toaïn:
Stt = Smáùu = Kcl.Sâm
Khi Kcl caìng nhoí thç maïy biãún aïp tæû ngáùu caìng coï låüi
Vê duû MBA tæû ngáùu 220/110KV cäng suáút âënh mæïc 100MVA thç loîi theïp vaì caïc
cuäün näúi tiãúp vaì cuäün chung chè cáön chãú taûo theo Sm=50MVA ( bàòng loîi theïp vaì caïc
cuäün dáy cuía MBA thæåìng coï Sâm=50MVA)
ÅÍ maïy biãún aïp tæû ngáùu ba pha, ngoaìi cuäün cao aïp vaì trung aïp näúi Yo, ngæåìi ta
coìn chãú taûo thãm cuäün dáy haû aïp näúi tam giaïc.
Vç cuäün haû aïp dæåüc quáún riãng biãût, nãn noï chè coï quan hãû caím æïng âiãûn tæì våïi
hai cuäün CA vaì TA. Vç kêch thæåïc maûch tæì chè chãú taûo theo cäng suáút máùu nãn cäng suáút
cuía cuäün HA cuîng chè âæåüc thiãút kãú coï cäng suáút khäng låïn hån cäng suáút máùu SâmHA ≤
Smáùu (thäng thæåìng laì bàòng). Ngoaìi ra cäng suáút chãú taûo cuía cuäün haû khäng âæåüc nhoí
hån 25% cäng suáút âënh mæïc, vç nãúu nhoí hån thç cuäün haû aïp seî khäng âaím baío äøn âënh
âäüng khi ngàõn maûch ngoaìi.
0,25 Sâm ≤ SâmHA ≤ Smáùu
Cuäün haû aïp naìy âæåüc duìng âãø näúi maïy phaït, hoàûc cung cáúp cho phuû taíi, hoàûc näúi
thiãút bë buì cäng suáút phaín khaïng, hoàûc duìng âãø cung cáp âiãûn tæû duìng.... hoàûc chè duìng
âãø kheïp maûch caïc soïng haìi báûc cao chuí yãúu laì bäüi ba.
ÅÍ maïy biãún aïp tæû ngáùu giaím aïp cuäün dáy âæåüc bäú trê trãn loîi theïp theo thæï tæû HA-
TA-CA, khi âoï un%H-C=25÷30% seî coï taïc duûng giaím âæåüc doìng âiãûn ngàõn maûch; coìn âäúi
våïi caïc maïy biãún aïp tàng aïp thç caïc cuäün dáy âæåüc bäú trê theo thæï tæû TA-HA-CA, khi naìy
un%H-C=10÷13% seî coï taïc duûng laìm giaím âiãûn khaïng x, do âoï seî laìm giaím täøn tháút âiãûn
aïp vaì cäng suáút. Hiãûn nay ngæåìi ta âaî chãú taûo caïc maïy biãún aïp tæû ngáùu duìng âæåüc cho caí
hai træåìng håüp tàng aïp hoàûc giaím aïp. Chàóng haûn TN 220/110/HA coï UN (C-T)=11%, UN(C-
H)=20% vaì UN(T-H)=32%
AT AT
•a x•X x • •Ax x •X x•a x • •Ax x
C C
• x • x
H T C T H C
•x x •x x
a/ MBA giaím aïp a/ MBA tàng aïp
4.3.2. Caïc chãú âäü laìm viãûc cuía maïy biãún aïp tæû ngáùu
Maïy biãún aïp tæû ngáùu coï thãø laìm viãûc åí caïc chãú âäü sau:
- Chãú âäü tæû ngáùu: laì chãú âäü MBA truyãön cäng suáút tæì CA sang TA hoàûc ngæåüc laûi
tæì TA sang CA.
- Chãú âäü biãún aïp: laì chãú âäü MBA truyãön cäng suáút tæì HA sang TA hoàûc ngæåüc laûi;
tæì HA sang CA vaì ngæåüc laûi
- Chãú âäü liãn håp: laì chãú âäü kãút håüp cuía hai chãú âäü trãn.
Chãú âäü a/: CA→TA (tæû ngáùu)
HA→TA (biãún aïp)
Chãú âäü b/: TA→CA (tæû ngáùu)
HA→CA (biãún aïp)
1. Chãú âäü tæû ngáùu:

a. Truyãön cäng suáút tæì CA sang TA
C
•
IC
Int
T IT
• S≤Sâm
Uc
ICh UT
• • •
O
Maïy biãún aïp tæû ngáùu truyãön tæì CA sang TA mäüt læåüng cäng suáút S. Nhæ åí pháön
nguyãn lyï laìm viãûc âaî xeït, coï thãø tênh âæåüc cäng suáút taíi cuía caïc cuäün dáy trong træåìng
håüp naìy seî laì:
Cuäün näúi tiãúp: Snt = Kcl.S ;
Cuäün chung: Sch= Kcl.S ; Cuäün haû Sh=0
Âàûc biãtû, nãúu cäng suáút truyãön taíi bàòng cäng suáút âënh mæïc cuía TN (S=Sâm), thç:
Snt = Sch= Kcl.Sâm = Smáùu; Sh=0
b. Truyãön cäng suáút tæì TA sang CA

Xeït træåìng håüp maïy biãún aïp tæû ngáùu truyãön tæì TA sang CA mäüt læåüng cäng suáút S.
Cuîng tênh toaïn tæång tæû nhæ åí pháön nguyãn lyï laìm viãûc âaî xeït
Doìng âiãûn trong cuäün chung:
C
•
IC
Int
T IT
•
Uc
ICh UT S
Ich=IT-IC
• • •
Cäng suáút taíi cuía cuäün näúi tiãúp: O
Snt = Unt.Int= (UC-UT).IC= Kcl.UcIc=Kcl.S ;
Cäng suáút taíi cuía cuäün chung:
Sch= UT.Ich= UT(IT-IC ) = Kcl.S ; Cuäün haû Sh=0
Âàûc biãtû, nãúu cäng suáút truyãön taíi bàòng cäng suáút âënh mæïc cuía TN (S=Sâm), thç:
Nhæ váûy, màûc duì caïc cuäün dáy vaì loîi theïp âæåüc chãú taûo bàòng cäng suáút máùu
nhæng maïy biãún aïp tæû ngáùu váùn cho pheïp truyãön taíi mäüt læåüng cäng suáút bàòng Sâm tæì
CA sang TA vaì ngæåüc laûi. Khi âoï mäùi cuäün dáy näúi tiãúp vaì cuäün chung væìa âáöy taíi
nghéa laì bàòng cäng suáút chãú taûo Smáùu.
2. Chãú âäü biãún aïp:

a. Truyãön cäng suáút tæì HA sang CA, phêa TA khäng taíi:
C
• •
IC
(UC- UT)
Int= ICh
IH T •
Uc
SH UT
• • •
O
Giaí thiãút boí qua täøn tháút :
S = UH.IH = UC.IC
Vç cäng suáút chãú taûo cuía cuäün haû chè bàòng Smáùu, nãn ta coï âçãöu kiãûn:
S ≤ Smáùu = Kcl.Sâm
Doìng âiãûn trong cuäün haû laì IH; trong cuäün chung vaì cuäün näúi tiãúp laì:
Ich=Int=IC=S/UC
Cäng suáút taíi cuía cuäün chung :
Sch=Uch.Ich =UT.S/UC = (1-Kcl) S
Cäng suáút taíi cuía cuäün näúi tiãúp:

Snt=Unt.Int =(UC- UT).S/UC = Kcl.S
Trong træåìng håüp giåïi haûn S=Smáùu; thç:
Sch=(1-Kcl)Smáùu ≤ Smáùu
Vaì Snt = Kcl.Smáùu ≤ Smáùu;
Nghéa laì caí hai cuäün näúi tiãúp vaì cuäün chung âãöu non taíi; vaì do âoï coï thãø cho pheïp
truyãön thãm mäüt læåüng cäng suáút naìo âoï næîa tæì TA sang CA nhæ seî xeït åí pháön sau.
b. Truyãön cäng suáút tæì HA sang CA, phêa TA khäng taíi:
C
•
IH IT=Ich
T• •
SH ICh UT
•
O
Giaí thiãút boí qua täøn tháút :
S = UH.IH = UT.IT
Vç cäng suáút chãú taûo cuía cuäün haû chè bàòng Smáùu, nãn ta coï âçãöu kiãûn:
S ≤ Smáùu = Kcl.Sâm
Doìng âiãûn trong cuäün haû laì IH; trong cuäün chung laì:
Ich = IT= S/UT
Cäng suáút taíi cuía cuäün chung :
Sch=Uch.Ich =S
Trong træåìng håüp giåïi haûn S=Smáùu; thç cuäün haû vaì cuäün chung taíi âuïng bàòng cäng suáút
âënh mæïc cuía noï : SH=SHâm=Smáùu; Sch= Schâm =Smáùu
Màûc duì cuäün cao aïp khäng taíi nhæng khäng thãø truyãön thãm mäüt læåüng cäng suáút
naìo næîa tæì CA sang TA, vç khi âoï seî laìm quaï taíi cuäün chung.
3. Chãú âäü liãn håp
a. Chãú âäü truyãön cäng suáút CA→TA (tæû ngáùu)
vaì HA→TA (biãún aïp)
C
•
IC(TN)
(TN)
Int
IH(BA) IT(TN) IT
T• • SC
(BA)
IT(BA) I T
SH UT
(TN)
Ich
•
O
Âãø tênh cäng suáút taíi cuía caïc cuäün dáy maïy biãún aïp tæû ngáùu åí chãú âäü liãn håüp naìy
ta duìng phæång phaïp xãúp chäöng hai chãú âäü sau:
- Chãú âäü tæû ngáùu: truyãön tæì bãn CA sang cho phuû taíi phêa TA læåüng cäng suáút SC.
- Chãú âäü biãún aïp: truyãön tæì bãn HA sang cho phuû taíi phêa TA læåüng cäng suáút SH.
Nãúu khäng xeït âãún khaí nàng quaï taíi cho pheïp cuía MBA thç SC≤Sâm vaì SH≤Smáùu.
Tæì hçnh veî trãn, tháúy ràòng trong cuäün dáy chung hai doìng âiãûn åí hai chãú âäü tæû
ngáùu vaì biãún aïp cuìng chiãöu nhau, nãn cuäün chung dãù bë quaï taíi nháút. Vç váûy cánö kiãøm tra
khaí nàng taíi cuía cuäün naìy.
Theo kãút quaí tênh toaïn åí hai chãú âäü TN vaì BA åí trãn, ta dãù daìng tháúy âæåüc:
- ÅÍ chãú âäü tæû ngáùu:
Cäng suáút cuäün dáy näúi tiãúp: Snt(TN) =Kcl.SC
Cäng suáút cuäün dáy chung Sch(TN) = Kcl.SC
- ÅÍ chãú âäü biãún aïp:
Cäng suáút cuäün dáy näúi tiãúp: Snt(BA) = 0
Cäng suáút cuäün dáy chung Sch(TN) = SH
- Täøng håüp hai chãú âäü(liãn håüp):
Cäng suáút cuäün dáy näúi tiãúp: Snt = Kcl. SC ≤ Smáùu
Cäng suáút cuäün dáy chung: Sch= Sch(BA) +Sch(TN) = SH+Kcl. SC
Âiãöu kiãûn kiãøm tra khaí nàng taíi cuía cuäün chung:
Sch = SH+Kcl. SC ≤ Smáùu
Hay coï thãø tênh theo cäng suáút taïc duûng P vaì cäng suáút phaín khaïng Q:
Sch = ( PH + Kcl.PC ) 2 + (Q H + Kcl.Q C ) 2 ≤ Smau
Tháúy ràòng nãúu âaî truyãön cäng suáút cäng suáút máùu tæì HA sang TA thç khäng thãø
truyãön thãm mäüt læåüng cäng suáút naìo næîa tæì CA sang TA; vaì nãúu âaî truyãön cäng suáút
âënh mæïc Sâm tæì CA sang TA thç khäng thãø truyãön thãm mäüt læåüng cäng suáút naìo næîa tæì
HA sang TA.
b. Chãú âäü truyãön cäng suáút TA→CA (tæû ngáùu)
vaì HA→CA (biãún aïp)
C IC(TN) IC
•
Int(TN) IC(BA)
(BA)
Int(BA)= Ich(BA)
IH T• •
(TN)
IT
SH UT ST
(TN)
Ich
•
O
- Chãú âäü tæû ngáùu: truyãön tæì bãn TA sang cho phuû taíi phêa CA læåüng cäng suáút ST.
- Chãú âäü biãún aïp: truyãön tæì bãn HA sang cho phuû taíi phêa CA læåüng cäng suáút SH.
Nãúu khäng xeït âãún khaí nàng quaï taíi cho pheïp cuía MBA thç ST≤Sâm vaì SH≤Smáùu.
Tæì hçnh veî trãn, tháúy ràòng trong cuäün dáy chung hai doìng âiãûn åí hai chãú âäü tæû
ngáùu vaì biãún aïp ngæåüc chiãöu nhau nãn khäng bë quaï taíi; coìn trong cuäün dáy näúi tiãúp hai
doìng âiãûn åí hai chãú âäü cuìng chiãöu nhau, nãn dãù bë quaï taíi nháút. Vç váûy cánö kiãøm tra khaí
nàng taíi cuía cuäün näúi tiãúp.
Theo kãút quaí tênh toaïn åí hai chãú âäü TN vaì BA åí trãn, ta dãù daìng tháúy âæåüc:
- ÅÍ chãú âäü tæû ngáùu:
Cäng suáút cuäün dáy näúi tiãúp: Snt(TN) =Kcl.ST
Cäng suáút cuäün dáy chung Sch(TN) = Kcl.ST
- ÅÍ chãú âäü biãún aïp:
Cäng suáút cuäün dáy näúi tiãúp: Snt(BA) = Kcl.SH
Cäng suáút cuäün dáy chung Sch(TN) = (1-Kcl).SH
- Täøng håüp hai chãú âäü(liãn håüp) ta tênh âæåüc cäng suáút taíi cuía cuäün dáy näúi tiãúp:
Snt = Kcl. SH + Kcl. SC
Âiãöu kiãûn kiãøm tra khaí nàng taíi cuía cuäün näúi tiãúp:
Sch = Kcl (SH + SC) ≤ Smáùu
Hay coï thãø tênh theo cäng suáút taïc duûng P vaì cäng suáút phaín khaïng Q:
Sch = K cl . ( PH + PT ) 2 + ( Q H + Q T ) 2 ≤ Smau
Tháúy ràòng nãúu âaî truyãön cäng suáút cäng suáút âënh mæïc tæì TA sang CA thç khäng
thãø truyãön thãm mäüt læåüng cäng suáút naìo næîa tæì HA sang CA; tuy nhiãn nãúu âaî truyãön
cäng suáút máùu Sm tæì HA sang CA thç coìn coï thãø truyãön thãm mäüt læåüng cäng suáút næîa
tæì TA sang CA.
Âäúi våïi maïy biãún aïp tæû ngáùu ba pha caïc kãút quaí trãn váùn âuïng.
4.3.3. Æu nhæåüc âiãøm-âàûc âiãøm vaì phaûm vi sæí duûng MBATN
1. Æu âiãøm:
- Vç caïc cuäün dáy vaì maûch tæì maïy biãún aïp tæû ngáùu âãöu âæåüc tênh toaïn chãú taûo theo
cäng suáút máùu chè bàòng Kcl.Sâm ( nhoí hån Sâm) cho nãn tiãu hao váût liãûu, kêch thæåïc,
troüng læåüng vaì giaï thaình seî nhoí hån so våïi maïy biãún aïp ba pha ba dáy quáún coï cuìng
cäng suáút âënh mæïc. Chênh nhåì váûy seî cho pheïp chãú taûo âæåüc caïc maïy biãún aïp tæû ngáùu coï
cäng suáút âån vë låïn.
- Täøn tháút cäng suáút trong MBA tæû ngáùu noïi chung nhoí hån so våïi MBA 3 dáy quáún
nháút laì khi laìm viãûc våïi chãú âäü haû aïp (Tæì cao aïp sang trung aïp ) , coìn åí chãú âäü tàng aïp
thç æu âiãøm naìy chè phaït huy taïc duûng khi cäng suáút truyãön tæì trung aïp sang cao aïp . Coìn
täøn tháút khäng taíi vaì täøn tháút âiãûn aïp cuîng beï hån biãún aïp thæåìng .
- Âiãûn khaïng giæîa cuäün cao vaì cuäün trung trong MBA tæû ngáùu beï hån so våïi MBA
thæåìng nãn âiãöu chènh âiãûn aïp trong MBA tæû ngáùu dãù daìng hån.
2. Nhæåüc âiãøm
- MBA tæû ngáùu coï quan hãû vãö âiãûn giæîa cuäün cao vaì cuäün trung nãn soïng quaï âiãûn aïp
(khê quyãøn, näüi bäü) coï thãø truyãön tæì bãn maûng cao aïp sang maûng trung aïp nãn laìm cho
caïch âiãûn trong nhæîng âiãöu kiãûn naìy xáúu âi vaì do âoï åí caïc âáöu ra cuía MBA tæû ngáùu vãö
phiaï cao vaì trung aïp thæåìng âàût chäúng seït van khäng keìm dao caïch ly.
- Chè duìng MBA tæû ngáùu trong træåìng håüp åí maûng âiãûn aïp cao vaì trung coï trung tênh
træûc tiãúp näúi âáút, vç nãúu duìng MBATN trong maûng cao aïp vaì trung aïp coï trung tênh caïch
âiãûn thç khi chaûm âáút mäüt pha åí phêa cao aïp thç âiãûn aïp pha cuía hai pha khäng chaûm âáút
trong maûng âiãûn aïp cao seî tàng lãn bàòng âiãûn aïp dáy, nhæng âiãûn aïp åí hai pha khäng hæ
hoíng phêa âiãûn aïp trung tàng lãn ráút låïn . Vê duû âäúi våïi maûng 110/35KV, khi chaûm âáút
mäüt pha phêa 110KV thç bãn trung aïp 35KV âiãûn aïp hai pha khäng chaûm âáút seî tàng lãn
khoaíng 3,8 láön .
- Do âiãûn khaïng giæîa cuäün cao vaì cuäün trung beï nãn doìng âiãûn ngàõn maûch trong
maûng cao vaì trung aïp seî låïn hån nhiãöu so våïi træåìng håüp duìng MBA ba dáy quáún.
- Vç MBA tæû ngáùu luän luän laìm viãûc våïi maûng trung tênh näúi âáút nãn doìng âiãûn
ngàõn maûch ráút låïn . Nãúu duìng MBA tæû ngáùu âãø laìm nhiãûm vuû tàng aïp tæì haû aïp sang trung
aïp vaì cao aïp thç khäng coï låüi vç luïc naìy phaíi choün cäng suáút âënh mæïc MBA tæû ngáùu :
SâmTN ≥ SH / Kcl
vaì luïc naìy täøn tháút cäng suáút coï thãø khäng nhoí hån so våïi MBA 3 dáy quáún.
4.4. Khaí nàng taíi cuía maïy biãún aïp
4.4.1 Âàût váún âãö
Ta âaî biãút cäng suáút âënh mæïc cuía maïy biãún aïp laì cäng suáút biãøu kiãún tênh bàòng
KVA maì maïy biãún aïp coï thãø mang taíi láu daìi trong âiãöu kiãûn âënh mæïc cuía âiãûn aïp, táön
säú, nhiãût âäü mäi træåìng cuîng nhæ âiãöu kiãûn laìm maït; khi âoï tuäøi thoü seî bàòng âënh mæïc.
Nhæng trong thæûc tãú maïy biãún aïp thæåìng laìm viãûc khaïc chãú âäü âënh mæïc. Phuû taíi
cuía maïy biãún aïp luän luän thay âäøi theo thåìi gian , coï luïc nhoí hån coï luïc laûi låïn hån
cäng suáúút âënh mæïc Sâm, nghéa laì coï khi non taíi coï khi quaï taíi. Caí hai chãú âäü váûn haình
naìy âãöu khäng kinh tãú. Thæûc tãú cho tháúy ràòng maïy biãún aïp coï thãø mang taíi quaï âënh mæïc
trong mäüt thåìi gian naìo âoï cuía ngaìy hoàûc cuía nàm maì tuäøi thoü cuía maïy biãún aïp khäng
giaím, nãúu trong pháön thåìi gian coìn laûi cuía ngaìy hoàûc nàm âoï maïy biãún aïp laìm viãûc non
taíi so våïi âënh mæïc. Maïy biãún aïp cho pheïp laìm viãûc åí chãú âäü naìy hay chãú âäü khaïc khäng
phaíi âæåüc quyãút âënh båíi cäng suáút âënh mæïc maì phaíi càn cæï chuí yãúu vaìo âäü huíy hoaûi
caïch âiãûn, nhiãût âäü cæûc âaûi cuía cuäün dáy vaì cuía dáöu trong giai âoüan âæåüc xeït.
4.4.2. Khaí nàng taíi cuía maïy biãún aïp

Khaí nàng taíi cuía maïy biãún aïp laì táûp håüp caïc chãú âäü mang taíi bçnh thæåìng vaì quaï
taíi cuía maïy biãún aïp. Khaí nàng taíi cuía MBA khäng thãø biãøu diãùn bàòng âån vë KVA
âæåüc, vç noï âæåìc xaïc âënh bàòng mäüt loaût caïc âiãöu kiãûn nhæ: âäö thë phuû taíi, thåìi gian täön
taûi chãú âäü váûn haình, nhiãût âäü mäi træåìng laìm maït..
Vç váûy muäún xaïc âënh mäüt chãú âäü laìm viãûc naìo âoï cuaí maïy biãún aïp åí mäüt nhiãût
âäü mäi træåìng naìo âoï thç cáön phaíi xaïc âënh âæåüc nhiãût âäü cuäün dáy, nhiãût âäü dáöu vaì mæïc
huíy hoaûi caïch âiãûn.
4.4.3. Âäü giaì cäùi caïch âiãûn

Trong maïy biãún aïp âäüng læûc, ngæåìi ta duìng chuí yãúu caïch âiãûn cáúp A, nhiãût âäü cho
pheïp cuía caïch âiãûn naìy lãn âãún 105OC.
Trong váûn haình, khi nhiãût âäü tàng thç phaín æïng hoïa hoüc tàng, laìm cho caïch âiãûn
bë xå cæïng, âäü bãön cå vaì âäü bãön âiãûn cuía váût liãûu caïch âiãûn cuîng giaím vaì ta goüi caïch
âiãûn bë giaì cäùi. Sæû giaì cäùi âæåüc âàûc træng bàòng âäü giaì cäùi caïch âiãûn vaì coï thãø biãøu diãùn
phuû thuäüc vaìo nhiãût âäü.
Theo âënh luáût Areïnius, khi nhiãût âäü biãún thiãn trong khoíang tæì 80 OC âãún 140OC
thç tuäøi thoü trung bçnh cuía váût liãûu caïch âiãûn cáúp A phuû thuäcü vaìo nhiãût âäü theo biãøu
thæïc sau:
V = A.e − a ϑ
trong âoï A, a laì caïc hàòng säú phuû thuäüc vaìo váût liãûu caïch âiãûn
ϑ laì nhiãût âäü åí âiãøm noïng nháút cuía cuäün dáy MBA (0C)
Ngæåìi ta âaî xaïc âënh âæåüc âäúi våïi caïch âiãûn cáúp A:
A=(1,5÷7,5).104 nàm; a = 0,115 (1/0C)
ÅÍ chãú âäü âënh mæïc, nhiãût âäü âiãøm noïng nháút cuía cuäün dáy bàòng âënh mæïc vaì
bàòng 98OC thç tuäøi thoü seî bàòng âënh mæïc:
Vdm = A.e − a ϑ dm
Tuäi thoü tæång âäi cuía caïch âiãûn seî laì:
V
V* = = e − a ( ϑ − ϑ âm )
Vâm
Âaûi læåüng nghëch âaío L=1/V* âæåüc goüi laì âäü giaì cäùi cuía caïch âiãûn vaì bàòng:
1 Vâm
L= = = e a ( ϑ − ϑ âm )
V* V
Trong tênh toïan âãø âån giaín ta chuyãøn vãö muî cå säú 2:
a ( ϑ − ϑ âm ) a ( ϑ − ϑ âm )
a ( ϑ − ϑ âm )
L=e = 2 ln 2 =2 0, 693
a ( ϑ − ϑ âm ) ϑ − ϑ âm
L=2 0, 693
=2 ∆
våïi ∆=0,693/a ≈ 0,693/0.115 = 6OC.

ϑ − ϑ âm
Nhæ váûy: L=2 6
nghéa laì khi nhiãût âäü thay âäøi hai lán thç tuäøi thoü cuîng nhæ âäü gça cäùi caïch âiãûn cuía
MBA thay âäøi hai láön; qui tàõc naìy goüi laì qui tàõc 6OC.
Khi nhiãût âäü cuäün dáy bàòng âënh mæïc thç tuäøi thoü tæång âäúi vaì âäü giaì cäùi bàòng 1.
Nãúu nhiãût âäü låïn hån nhiãût âäü âënh mæïc 6OC thç âäü giaì cäùi tàng hai láön vaì tuäøi thoü seî
giaím âi hai láön so våïi âënh mæïc. Âiãöu âoï coï nghéa laì váûn haình åí chãú âäü naìy 1 nàm thç vãö
màût huíy hoaûi caïch âiãûn seî tæång âæång våïi hai nàm váûn haình åí chãú âäü âënh mæïc.Tuäøi
thoü âënh mæïc vaì âäü giaì cäùi caïch âiãûn trong mäüt säú chãú âäü cho åí baíng sau:
Nhiãût âäü caïch âiãûn OC Tuäøi thoü tæång âäúi V* Âäü giaì cäùi
80 8 0.125
86 4 0.25
92 2 0.5
98 1 1
104 0.5 2
110 0.25 4
116 0.125 8
Nãúu trong khoíang thåìi gian T âang xeït, nhiãût âäü khäng âäøi thç âäü huíy hoaûi caïch
âiãûn trong khoíang thåìi gian sæí duûng T seî laì:
H=L.T
Coìn nãúu trong khoíang thåìi gian T nhiãût âäü thay âäøi thç L seî laì haìm cuía t vaì âäü
huíy hoaûi caïch âiãûn H seî laì:
( ϑ − ϑ âm )
T T
H = ∫ L(t ).dt = ∫ 2 6 .dt
0 0
Trong tênh toïan gáön âuïng coï thãø tênh täøng têch phán thay cho têch phán. Ta chia
biãøu âäö nhiãût cuía MBA thaình nhiãöu âoüan nhoí theo caïc khaíng thåìi gian ∆ti (våïi i=1÷n).
Trong mäùi khoíang ti, xem nhæ nhiãût âäü cuäün dáy khäng thay âäøi vaì âäü giaì cäùi laì Li. Khi
âoï âäü hao moìn caïch âiãûn seî bàòng:
n
H = ∑ Li .∆ti
i =1
Khi nhiãût âäü nhoí hån 80OC thç âäü hao moìn caïch âiãûn tæång âäúi rát nhoí vaì coï thãø
xem nhæ bàòng khäng.
Âäü hao moìn caïch âiãûn trung bçnh trong khoíang thåìi gian T bàòng:
( ϑ − ϑ âm )
1T 1T
Ltb = ∫ L(t ).dt = ∫ 2 6 .dt
T0 T0
Âäü hao moìn caïch âiãûn trung bçnh trong mäüt ngaìy âãm:
H ngaìy
Ltbngaìy =
24
Hao moìn caïch âiãûn trong mäüt nàm bàòng täøng hao moìn caïch âiãûn cuía caïc ngaìy
trong nàm.
Âäúi våïi maïy biãún aïp cuía Liãn xä chãú taûo, tuäøi thoü âënh mæïc tæì 20 âãún 25 nàm æïng
våïi nhiãût âäü âënh mæïc cuía mäi træåìng laìm maït bàòng 20OC vaì nhiãût âäü âiãøm noïng nháút
cuía cuäün dáy laì 98OC.
Thæûc tãú váûn haình cho tháúy phuû taíi cuía MBA luän thay âäøi haìng ngaìy, haìng nàm;
trong âoï säú ngaìy coï phuû taíi nhoí hån âënh mæïc chiãúm pháön låïn. Do âoï tuäi thoü cuía maïy
biãún aïp coï thãø låïn hån âënh mæïc. Vç váûy coï thãø cho pheïp maïy biãún aïp âæåüc quaï taíi nghéa
laì laìm viãûc våïi phuû taíi låïn hån cäng suáút âënh mæïc trong khoíang thåìi gian naìo âoï maì
tuäøi thoü váùn khäng giaím nhoí hån âënh mæïc.
4..4.4. Quaï taíi cho pheïp cuía maïy biãún aïp

Coï thãø chia laìm hai loaûi quaï taíi cuía MBA laì quaï taíi bçnh thæåìng vaì quaï taíi sæû cäú.
1. Quaï taíi bçnh thæåìng
Do âäö thë phuû taíi ngaìy thæåìng xuyãn thay âäøi nãn cho pheïp maïy biãún aïp âæåüc quaï
taíi. Quaï taíi bçnh thæåìng coìn âæåüc goüi laì quaï taíi thæåìng xuyãn, quaï taíi coï hãû thäúng, hay
quaï taíi láu daìi.
Khaí nàng quaï taíi thæåìng xuyãn cho pheïp cuía maïy biãún aïp âæåüc âaïnh giaï dæûa trãn caïc
âiãöu kiãûn:
- Âäü huíy hoaûi caïch âiãûn trung bçnh Ltb≤1.
- Theo tiãu chuáøn ΓΟCT 14209-69 thç khi quaï taíi coï thãø cho pheïp nhiãût âäü noïng nháút
cuía cuäün dáy coï thãø låïn hån 98OC nhæng khäng âæåüc væåü quaï 140OC, nhiãût âäü cuía
låïp dáöu trãn bãö màût khäng âæåüc væåüt quaï 95OC vaì cäng suáút taíi khäng âæåüc væåüt quaï
1,5 láön cäng suáút âënh mæïc.
2. Quaï taíi sæû cäú:
Quaï taíi sæû cäú laì chãú âäü quaï taíi cho pheïp cuía maïy biãún aïp trong mäüt säú træåìng håüp
âàûc biãût goüi laì sæû cäú. ( Coìn goi laì quaï taíi ngàõn haûn). Khi âoï do yãu cáöu liãn tuûc cung cáúp
âiãûn nãn maïy biãún aïp phaíi bë bàõt buäüc laìm viãûc quaï taíi trong mäüt thåìi gian ngàõn. Luïc
naìy ngæåìi ta khäng quan tám âãún tuäøi thoü maì chè quan tám âãún âiãöu kiãûn cho pheïp cuía
caïch âiãûn. Coï nghéa laì luïc naìy âäü huíy hoaûi caïch âiãûn låïn hån âënh mæïc, nhæng qui âënh:
Nhiãût âäü dáöu khäng âæåüc væåüt quaï 115OC (ϑmax≤115OC)
Nhiãût âäü âiãøm noïng nháút cuía cuäün dáy khäng âæåüc væåüt quaï 140OC
(giåïi haûn låïn hån quaï taíi bçnh thæåìng)
4.4.54. Caïc phæång phaïp tênh quaï taíi MBA

1. Quaï taíi bçnh thæåìng
a. Qui tàõc 3% : Cho pheïp MBA quaï taíi 3% vãö doìng âiãûn so våïi âënh mæïc
cho mäùi 10% giaím hãû säú âiãöu kiãún phuû taíi hàòng ngaìy so våïi 100%.
b. Qui tàõc 1% : Nãúu nhæ vãö muìa heì maïy biãún aïp laìm viãûc non taíi thç vãö
muìa âäng cho pheïp laìm viãûc quaï taíi. Trãn cå såí tênh toaïn vãö âäü giaì cäùi caïch âiãûn, cho
pheïp MBA âæåüc quaï taíi theo qui tàõc 1% :
Trong 4 thaïng muìa heì MBA laìm viãûc non taíi bao nhiãu pháön tràm so våïi âënh
mæïc thç muìa âäng noï coï thãø quaï taíi báúy nhiãu pháön tràm.
Coï thãø tênh kãút håüp caí hai qui tàõc naìy, nhæng trë säú quaï taíi täøng cäüng vãö muìa âäng
khäng âæåüc quaï 30% vaì riãng theo qui tàõc 1% khäng âæåüc quaï taíi quaï 15%.
Coï thãø tênh quaï taíi cho pheïp cuía MBA theo mäüt säú phæång phaïp khaïc, xem chi
tiãút trong mäüt säú taìi liãûu tham khaío (TK1)
2. Quaï taíi sæû cäú
Quaï taíi sæû cäú MBA khäng phuû thuäüc âäö thë phuû taíi træåïc khi sæû cäú, cuîng khäng
phuû thuäüc vaìo nhiãût âä mäi træåìng xung quanhü, vë trê làõp âàût MBA. Âäúi våïi maïy biãún aïp
dáöu laìm maït bàòng khäng khê vaì nãúu trong hãû thäúng coï MBA læu âäüng dæû træî thç cho
pheïp quaï taíi sæû cäú 40% trong nhæîng giåì phuû taíi cæûc âaûi, quaï taíi naìy cho pheïp trong 5
ngaìy âãm liãön vaì mäùi ngaìy âãm khäng quaï 6 giåì, nãúu hãû säú âiãn kên âäö thë phuû taíi cuía
MBA trong âiãöu kiãûn quaï taíi khäng væåüt quaï 0,75:
Kâk = Itb / 1,4 Iâm ≤ 0,75 .
Theo qui trçnh ΓOCT cuía Liãn xä, caïc maïy biãún aïp coï cäng suáút S≤250MVA cho
pheïp âæåüc quaï taíi sæû cäú nhæ sau :
Quaï taíi doìng 20 30 40 45 50 60 75 100 200

âiãûn
Thåìi MBA 120 - 80 - 45 20 10 1,5
gian dáöu
(phuït) MBA 60 35 32 - 18 5 - - -
khä
Khi quaï taíi nhæ váûy thç táút nhiãn âäü giaì cäùi caïch âiãûn tàng lãn vaì tuäøi thoü seî giaím.
Khi quaï taíi sæû cäú 40%, ngæåìi ta tháúy ràòng tuäøi thoü seî giaím âi haìng thaïng nãúu quaï taíi 1
giåì; nãúu quaï taíi tæì 5 âãún 6 giåì thç tuäøi thoü giaím caí næía nàm. Tuy nhiãn, thæûc tãú cho tháúy
quaï taíi sæû cäú hiãúm xaíy ra, thæåìng khäng quaï 2 âãún 3 láön trong suäút thåìi gian phuûc vuû cuaí
MBA, vaì trong tçnh traûng laìm viãûc bçnh thæåìng âäü giaì cäùi caïch âiãûn thæåìng nhoí hån
âënh mæïc nhiãöu láön, nãn xeït chung laûi váùn cho pheïp maïy biãún aïp âæåüc quaït taíi sæû cäú
40%.
4.5. Choün maïy biãún aïp trong Hãû thäúng âiãûn vaì traûm biãún aïp
4.5.1 Choün maïy biãún aïp cho traûm biãún aïp haû aïp
Træåïc hãút xem trung tênh coï näúi âáút hay khäng, coï bao nhiãu cáúp âiãûn aïp âãø choün
maïy biãún aïp 3 pha ba cuäün dáy hay hai cuäün dáy, maïy biãún aïp thæåìng hoàûc tæû ngáùu. Caïc
traûm biãún aïp haû aïp naìy seî âàût mäüt hoàûc hai maïy biãún aïp tuìy thuäüc mæïc âäü quan troüng cuía
phuû taíi.
+ Nãúu phuû taíi häü loaûi I thç phaíi âàût hai maïy biãún aïp vaì cäng suáút âënh mæïc cuía
MBA phaíi âæåüc choün sao cho khi mäüt MBA bë sæû cä,ú thç MBA coìn laûi våïi khaí nàng quaï
taíi sæû cäú cho pheïp phaíi âaím baío cung cáúp âuí cäng suáút cho phuû taíi trong nhæîng giåì phuû
taíi cæûc âaûi.
Theo âiãöu kiãûn quaï taíi sæû cäú ta choün cäng suáút âënh mæïc cuía mäùi maïy biãún aïp
theo âiãöu kiãûn:
Kqtsc. SâmBA ≥ Sptmax
trong âoï: Kqtsc laì hãû säú quaï taíi sæû cäú cho pheïp cuía MBA; coìn Sptmax laì cäng
suáút cæûc âaûi cuía phuû taíi.
+ Nãúu phuû taíi laì häü loaûi II thç thæåìng ta âàût hai MBA. Tuy nhiãn do tênh laìm viãûc
ráút âaím baío cuía MBA cho nãn váùn cho pheïp coï thãø âàût mäüt MBA , vaì khi sæû cäú MBA
thç yãu cáöu nhanh choïng coï dæû træ î noïng cuía hãû thäúng âãø cung cáúp këp thåìi cho phuû taíi.
+ Nãúu phuû taíi laì häü loaûi III thç cho pheïp chè âàût mäüt MBA vaì cäng suáút âæåüc choün
nhæ sau: SâmBA ≥ Sptmax .
Coï khi cho pheïp træì âi phuû taíi cuía mäüt säú häü keïm quan troüng.
4.5.2 Choün MBA laìm nhiãûm vuû truyãön taíi cäng suáút qua laûi giæîa 2 cáúp âiãûn aïp
Do sæû phaït triãøn cuía hãû thäúng âiãûn nãn coï nhæîng traûm biãún aïp duìng âãø liãn laûc
giæîa caïc cáúp âiãûn aïp khaïc nhau cuía hãû thäúng. Chuïng coï thãø laìm viãûc trong caïc tçnh traûng
sau:
a. Chè truyãön cäng suáút tæì âiãûn aïp cao sang âiãûn aïp trung.
b. Chè truyãön cäng suáút tæì âiãûn aïp trung sang âiãûn aïp cao.
c. Chãú âäü laìm viãûc qua laûi.
1. ÅÍ 2 chãú âäü a, b cäng suáút truyãön theo 1 chiãöu
a/ Nãúu læåüng cäng suáút truyãön taíi låïn hån dæû træî quay cuía hãû thäúng nháûn cäng
suáút thç phaíi âàût hai MBA . Täøng cäng suáút cuía chuïng phaíi choüün låïn hån cäng suáút
truyãön taíi cæûc âaûi trong chãú âäü laìm viãûc bçnh thæåìng (coï chuï yï âãún khaí nàng quaï taíi bçnh
thæåìng cho pheïp). Khi sæû cäú mäüt MBA thç MBA coìn laûi våïi khaí nàng quaï taíi sæû cäú phaíi
taíi hãút cäng suáút cæûc âaûi noïi trãn træì âi pháön dæû træî noïng cuía hãû thäúng nháûn cäng suáút:
Kqt . Sâmba ≥ Sptmax - Sdt
Sptmax
HT1 HT2
b/ Nãúu dæû træî quay trong hãû thäúng phaït cäng suáút laì dæû træî toaìn bäü hay mäüt pháön
cuía hãû thäúng nháûn cäng suáút thç phaíi âàût hai maïy biãún aïp; vaì cäng suáút täøng cuía hai
MBA phaíi choün sao cho khi coï sæû cäú trong hãû thäúng nháûn cäng suáút (máút nguäön, cáön
phaíi láúy dæû træî vãö) thç caïc MBA våïi khaí nàng quaï taíi cho pheïp, phaíi âæåüc täøng cäng suáút
cæûc âaûi truyãön taíi thæåìng xuyãn cäüng våïi cäng suáút dæû træî cáön nháûn tæì hãû thäúng phaït
cäng suáút. Trong chãú âäü laìm viãûc bçnh thæåìng cuía hãû thäúng nháûn cäng suáút (khäng cáön
láúy dæû træî vãö), nãúu mäüt trong hai MBA hoíng thç MBA coìn laûi våïi khaí nàng quaï taíi sæû cäú
phaíi taíi âæåüc täøng cäng suáút cæûc âaûi luïc laìm viãûc bçnh thæåìng træì âi pháön dæû træî cuía hãû
thäúng nháûn cäng suáút nãúu laì dæû træî mäüt pháön, nghéa laì luïc naìy huy âäüng cäng suáút dæû træî
tæì baín thán hãû thäúng nháûn cäng suáút.
2. ÅÍ chãú âäü (c): cäng suáút truyãön qua laûi
a. Nãúu luïc bçnh thæåìng cäng suáút truyãön qua laûi beï, thç chæïc nàng MBA laì laìm dæû
træî qua laûi cuía caí hai hãû thäúng khi coï sæû cäú trong báút kyì hãû thäúng naìo. Trong træåìng håüp
naìy ta coï thãø âàût mäüt MBA, maì cäng suáút âæåüc choün sao cho trong chãú âäü laìm viãûc bçnh
thæåìng coï thãø taíi âæåüc phuû taíi cæûc âaûi maì khäng quaï taíi chuït naìo, khi coï sæû cäú trong mäüt
hãû thäúng naìo âoï thç våïi khaí nàng quaï taíi sæû cäú cho pheïp MBA phaíi chuyãøn cho hãû thäúng
cäng suáút cáön thiãút trong tçnh traûng sæû cäú.
b. Nãúu caïc MBA maì trong mäüt pháön cuía ngaìy chuyãøn mäüt læåüng cäng suáút låïn tæì
hãû thäúng naìy sang hãû thäúng kia vaì pháön coìn laûi cuía ngaìy thç truyãön cäng suáút ngæåüc laûi:
- Nãúu dæû træî quay cuía caí hai hãû thäúng âãöu âuí ta chè cáön âàût mäüt MBA ,
choün cäng suáút âënh mæïc cuía maïy biãún aïp theo âiãöu kiãûn: Sba ≥ Sptmax (
våïi Sptmax laì cäng suáút cæûc âaûi truyãön qua MBA). Khi maïy biãún aïp sæû cäú thç baín
thán tæìng hãû thäúng seî huy âäüng dæû træî âãø cáúp cho phuû taíi cuía hãû thäúng âoï.
- Nãúu trong mäüt hãû thäúng khäng âuí dæû træî quay thç bàõt buäüc phaíi âàût hai
MBA , choün cäng suáút theo âiãöu kiãûn: 2. Sâmba≥ Sptmax .
Khi sæû cäú mäüt MBA thç MBA coìn laûi våïi khaí nàng quaï taíi sæû cäú cho pheïp phaíi
âaím baío taíi âæåüc cäng suáút maì hãû thäúng nháûn cäng suáút cáön sau khi âaî huy âäüng dæû træî.
Nãúu coï sæû cäú trong maûng khäng âuí dæû træî quay thç caí hai MBA våïi khaí nàng quaï taíi cho
pheïp phaíi taíi âæåüc cäng suáút maì hãû thäúng âoï cáön khi sæû cäú.
4.5.3 Choün MBA cho nhaì maïy âiãûn cung cáúp toaìn bäü cäng suáút lãn cao aïp
Thæåìng åí caïc nhaì maïy nhiãût âiãûn ngæng håi vaì thuyí âiãûn vç âiãûn nàng chuí yãúu
âæåüc truyãön taíi âi xa åí cáúp âiãûn aïp cao, coìn phuû taíi âëa phæång cáúp âiãûn aïp maïy phaït
thæåìng ráút nhoí (khäng quaï 15% cäng suáút nhaì maïy) nãn ngæåìi ta thæåìng duìng så âäö bäü
MF - MBA.
Cäng suáút biãún aïp âæåüc choün dæûa theo cäng suáút âënh mæïc cuía maïy phaït SFâm nhæ
sau :
Nãúu duìng maïy biãún aïp hai cuäün dáy hoàûc ba cuäün dáy:
Sâmba ≥ SFâm
Nãúu duìng maïy biãún aïp tæû ngáùu, vç cuäün dáy haû aïp cuía maïy biãún aïp tæû ngáùu chè
chãú taûo bàòng cäng suáút máùu nãn:
SHâm ≥ SFâm
våïi SHâm laì cäng suáút âënh mæïc cuía cuäün haû, thäng thæåìng bàòng cäng suáút máùu
SHâm = Kcl.Sâm; nãn âiãöu kiãûn choün cäng suáút âënh mæïc cuía MBATN seî laì:
SâmTN ≥ SFâm / Kcl
Cáön chuï yï ràòng åí âáy ta khäng træì båït læåüng cäng suáút tæû duìng, vç âaî kãø âãún
træåìng håüp âiãûn tæû duìng âæåüc láúy tæì nguäön dæû træî khaïc, hoàûc khi væìa xáy xong nhaì maïy
luïc khåíi âäüng coï thãø láúy tæû duìng tæì nguäön khaïc.
- Nãúu cäng suáút maïy phaït âiãûn beï thç ngæåìi ta coï thãø duìng mäüt maïy biãún aïp näúi våïi
nhiãöu maïy phaït. Nhæng khi âoï yãu cáöu täøng cäng suáút cuía bä phaíi khäng âæåüc væåüt quaï
cäng suáút dæû træî noïng cuía hãû thäúng ( Sbäü ≤ Sdt); vaì doìng âiãûn ngàõn maûch åí cáúp âiãûn aïp
maïy phaït phaíi khäng âæåüc låïn quaï âãø coï thãø choün âæåüc thiãút bë haûng nheû. Coï thãø duìng
MBA coï cuäün dáy phán chia åí phêa haû aïp âãø doìng ngàõn maûch nhoí do uN% låïn.
- Nãúu nhaì maïy âiãûn coï hai cáúp âiãûn aïp cao vaì trung maì cäng suáút phuû taíi trung beï thç
nãn duìng hai MBA hai dáy quáún, mäüt caïi bãn cao aïp, mäüt caïi bãn trung aïp vaì caí hai näúi
chung vaìo maïy phaït âiãûn (xem hçnh veî ) Nhæ váûy seî kinh tãú hån nhæng coï nhæåüc âiãøm laì
âiãûn aïp ngàõn maûch UN% khaïc nhau nãn khoï hoìa âäöng bäü .
- Khi cäng suáút phuû taíi phêa UT luïc cæûc tiãøu låïn hån cäng suáút mäüt MFÂ thç nãn näúi
bäü mäüt maïy phaït vaìo MBA 2 dáy quáún vaì näúi vaìo thanh goïp cáúp âiãûn aïp trung. Säú bäü
tuìy yï nhæng phaíi baío âaím âiãöu kiãûn : Σ Sbäü ≤ STmin Nãúu ngæåüc laûi thç luïc phuû taíi
cáúp UT cæûc tiãøu cäng suáút coìn thæìa seî truyãön sang UC qua hai láön biãún aïp nãn khäng kinh
tãú. Hån næîa trong nhæîng bäü coï maïy biãún aïp ba cuäün dáy, bçnh thæåìng cuäün dáy cao aïp
coï thãø taíi âãún cäng suáút âënh mæïc nãn khäng thãø truyãön thãm cäng suáút tæì trung aïp sang
cao aïp khi cánö huy âäüng.
4.5.4. Choün MBA åí caïc nhaì maïy âiãûn coï phaït mäüt pháön cäng suáút åí cáúp âiãûn aïp
maïy phaït :
ÅÍ nhæîng trung tám nhiãût âiãûn, hoàûc mäüt säú thuíy âiãûn khi phuû taíi âëa phæång
chiãúm tè lãû låïn ngæåìi ta phaíi xáy dæûng thanh goïp cáúp âiãûn aïp MF.
Nãúu phuû taíi åí cáúp âiãûn aïp maïy phaït beï hån cäng suáút âàût cuía nhaì maïy thç säú læåüng maïy
phaït maïy phaït näúi vaìo thanh goïp âiãûn aïp UF âæåüc choün sao cho khi mäüt maïy phaït låïn
nháút nghè thç caïc maïy phaït coìn laûi phaíi âaím baío cung cáúp cho phuû taíi cáúp UF vaì UT,
cuîng nhæ pháön tæû duìng cuía nhaì maïy.
Cäng suáút MBA näúi vaìo thanh goïp cáúp UF âæåüc choün dæûa vaìo cäng suáút thæìa trãn
thanh goïp UF âæåüc tênh åí chãú âäü laìm viãûc âënh mæïc cuía MF.
1. Choün MBA khi nhaì maïy coï 1 cáúp âiãûn aïp tàng
Coï thãø xaíy ra caïc træåìng håüp sau:
α/ Nãúu cäng suáút phaït vaìo hãû thäúng låïn hån dæû træî noïng cuía hãû thäúng thç phaíi âàût
hai maïy biãún aïp âãø liãn laûc giæîa cáúp âiãûn aïp maïy phaït våïi cáúp âiãûn aïp cao. Cäng suáút
täøng cuía hai maïy biãún aïp âæåüc choün bàòng cäng suáút thæìa låïn nháút coï thãø truyãön taíi vaìo
hãû thäúng tæì thanh goïp cáúp UF luïc caïc MF phaït cäng suáút âënh mæïc, vaìo nhæîng giåì ban
ngaìy phuû taíi cáúp âiãûn aïp maïy phaït âaût cæûc tiãøu. Âiãöu kiãûn choün nhæ sau :
Σ Sâmba ≥ Sthæìa
Sthæìa = ΣSFâm - Std - S ptFmin
Cáön chuï yï khi xeït âãún khaí nàng cho pheïp quaï taíi thæåìng xuyãn thç coï thãø choün
âæåüc cäng suáút âënh mæïc nhoí hån; vaì khi sæû cäú mäüt MBA thç phaíi sæí duûng dæû træî quay
cuía hãû thäúng âãø giaím cäng suáút truyãön tæì thanh goïp cáúp UF vaìo cao aïp qua MBA, nhæ
váûy seî dáùn âãún choün Sâmba beï :
Kqtsc . Sâmba ≥ SHTmax - SdtHT
β/ Nãúu cäng suáút phaït vaìo hãû thäúng tæì thanh goïp cáúp UF beï hån cäng suáút dæû træî
quay cuía hãû thäúng, thç trong træåìng håüp naìy MBA chè laìm nhiãûm vuû liãn laûc våïi hãû
thäúng vaì duìng laìm dæû træî cho phuû taíi cáúp âiãûn aïp maïy phaït luïc mäüt MFÂ nghè; vaì do âoï
chè cáön âàût mäüt maïy biãún aïp .
Cäng suáút MBA phaíi âæåüc choün theo hai âiãöu kiãûn:
- Phaíi taíi âæåüc cäng suáút thæìa cuía nhaì maïy âiãûn luïc laìm viãûc bçnh thæåìng ban
ngaìy.
- vaì phaíi taíi âæåüc cäng suáút tæì hãû thäúng vãö TGUF khi ngæìng mäüt maïy phaït âiãûn låïn
nháút.
Kinh nghiãûm cho tháúy ràòng phuû taíi UF thæåìng tàng theo thåìi gian nãn coï thãø choün
cäng suáút maïy biãún aïp naìy bàòng cäng suáút mäüt maïy phaït låïn nháút.
γ / Nãúu phuû taíi cæûc âaûi åí thanh goïp Uf kãø caí tæû duìng låïn hån täøng cäng suáút caïc
MFÂ åí nhaì maïy, thç phaíi thæåìng xuyãn nháûn cäng suáút tæì hãû thäúng vãö nãn phaíi âàût hai
maïy biãún aïp liãn laûc våïi hãû thäúng.
Täøng cäng suáút cuía maïy biãún aïp âæåüc choün khäng beï hån cäng suáút cæûc âaûi nháûn
tæì hãû thäúng vãö trong chãú âäü laìm viãûc bçnh thæåìng. Khi mäüt MFÂ låïn nháút näúi vaìo thanh
goïp cáúp âiãûn aïp maïy phaït ngæìng laìm viãûc, thç hai maïy biãún aïp naìy våïi khaí nàng quaï taíi
cho pheïp phaíi taíi âæåüc cäng suáút cáön thiãút cho phuû taíi cáúp Uf kãø caí tæû duìng. Hoàûc khi
mäüt MBA nghè do sæû cäú, thç maïy biãún aïp coìn laûi våïi khaí nàng quaï taíi sæû cäú cho pheïp
phaíi taíi âuí cäng suáút coìn thiãúu cho phuû taíi cáïp âiãûn aïp maïy phaït.
2. Choün MBA cho caïc nhaì maïy âiãûn coï 2 cáúp âiãûn aïp tàng
- Khi nhaì maïy coï 2 cáúp âiãûn aïp tàng , âãø liãn laûc giæîa ba cáúp âiãûn aïp ta duìng MBA ba
dáy quáún hay biãún aïp tæû ngáùu.
Thæåìng åí caïc nhaì maïy nhiãût âiãûn trung tám coï cáúp âiãûn aïp 35KV coï trung tênh
khäng näúi âáút træûc tiãúp nãn khäng thãø duìng tæû ngáùu maì chè duìng biãún aïp ba dáy quáún. Âãø
liãn laûc ba cáúp âiãûn aïp ta âàût 2 MBA 3 dáy quáún vaì cäng suáút cuía caïc MBA naìy phaíi
âæåüc choün sao cho taíi âæåüc cäng suáút thæìa cuía nhaì maïy âiãûn åí thanh goïp âiãûn aïp Mf luïc
phuû taíi cæûc tiãøu ban ngaìy.
Sâmba ≥ 1/2 .Sthæìa = 1/2 [ΣSFâm - Std - S ptFmin].
Âäúi våïi biãún aïp ba dáy quáún cáön phaíi læu yï âiãöu kiãûn täøng cäng suáút cuía caïc bäü bãn
trung aïp khäng âæåüc låïn hån cäng suáút cuía phuû taíi cáúp UT luïc cæûc tiãøu:
SbäüüT ≤ STmin
Coìn âäúi våïi maïy biãún aïp tæû ngáùu thç âiãöu kiãûn naìy khäng cáön thiãút làõm, vç khaí
nàng truyãön taíi cäng suáút tæì TA sang CA cuía tæû ngáùu ráút låïn.
Khi mäüt MBA bë sæû cäú nãúu khäng coï nguäön dæû træî naìo cho âiãûn aïp trung thç MBA
phaíi âaím baío âiãöu kiãûn :
Kqtsc . Sâmba ≥ STmax - Sbäü

Ngoaìi ra coìn phaíi kiãøm tra khaí nàng quaï taíi cuía hai maïy biãún aïp ba cuäün dáy luïc
sæû cäú mäüt bäü MF-MBA låïn nháút bãn trung aïp:
2. Kqtsc . Sâmba ≥ STmax - (ΣSbäü-Sbäümax)
Nãúu cäng suáút phuû taíi bãn trung aïp væåüt quaï 40 âãún 50% cäng suáút mäüt MBA thç
kãø âãún khaí nàng phaït triãøn phuû taíi trung aïp, ta coï thãø choün BA ba cuäün dáy loaûi
100/100/100. Nãúu cäng suáút phuû taíi bãn trung aïp nhoí hån âaûi læåüng trãn ta coï thãø choün
loaûi 100/100/66.7.
- Træåìng håüp SptT quaï beï ta coï thãø khäng duìng MBA 3 dáy quáún maì duìng MBA
2 dáy quáún.
- Nãúu täøng cäng suáút phaït nhoíí hån phuû taíi åí cáúp Ut vaì Uf kãø caí tæû duìng thç ta phaíi
âàût 2MBA . Cäng suáút âënh mæïc cuîng âæåüc choün tæång tæû nhæ træåìng håüp coï mäüt cáúp
âiãûn aïp tàng.

Tailieuxanh Giao Trinh Nha May Dien 1 0383

Transféré par

Informations du document

Copyright

Formats disponibles

Partager ce document

Partager ou intégrer le document

Options de partage

Avez-vous trouvé ce document utile ?

Ce contenu est-il inapproprié ?

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Tailieuxanh Giao Trinh Nha May Dien 1 0383

Transféré par

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

* Väún âáöu tæ xáy dæûng mäüt nhaì maïy ráút låïn.

1.2. HÃÛ THÄÚNG NÀNG LÆÅÜNG

b) Hãû säú âiãön kên phuû taíi laì tyí säú:

c) Hãû säú sæí duûng cäng suáút âàût laì tè säú:

d) Thåìi gian sæí duûng cäng suáút cæûc âaûi bàòng

a) Træåïc hãút æu tiãn phán phäúi phuû taíi cho

2.1.2/ Khi coï mäüt pha chaûm âáút:

Tæì âäö thë veïctå hçnh b dãù daìng tênh âæåüc:

2. Phán loaûi så âäö näúi âiãûn chênh :

3. 2. Så âäö cáúu truïc

2. Nhaì maïy coï hai cáúp âiãûn aïp cao:

TBPP UC TBPP UT TBPP UC TBPP UT

Std + SUF Std + SUF Std + SUF

Så âäö xáy dæûng TBPP UF Så âäö bäü MF-MBA

3.3. Så âäö Hãû thäúng mäüt thanh goïp

1. Så âäö Hãû thäúng mäüt thanh goïp khäng phán âoaûn :

CL12 CL22 CL32

MC1 MC2 MC3

2. Så âäö Hãû thäúng mäüt thanh goïp coï phán âoaûn :

MC1 MC2 MC3 MC4

PÂI CL51 Clpâ CL61 PÂII

- Váûn haình våïi dao caïch ly phán âoaûn måí:

MC1 MC2 MC3 MC4

PÂI CL51 Clpâ1 Clpâ2 CL61 PÂII

MC1 MC2 MC3 MC4

- Khi ngàõn maûch taûi N2 thç maïy càõt MC1 vaì

bë thãm thiãút bë tæû âäüng âoïng nguäön dæû træî

PÂI PÂII PÂIII PÂIV

+ Thao taïc sæía chæîa dao caïch ly phán âoaûn CL12:

3.4. Så âäö Hãû thäúng hai thanh goïp

CLN1 CLN2 CL2 CL1

3. Caïc chãú âäü váûn haình:

d. Sæîa chæîa maïy càõt cuía mäüt maûch:

3.5. Caïc daûng så âäö näúi âiãûn âån giaín

CL3 MC5 CL4

SÅ ÂÄÖ CÁÖU TRONG

3.6. Så âäö âa giaïc

SÅ ÂÄÖ TÆÏ GIAÏC

- Sæía chæîa maïy biãún aïp B1 ( SV tæû thæûc hiãûn)

MCV1 MC1 MCV2

CLV1 CL1 CLV3

CL1 CL3 CL4

• Thao taïc sæía chæîa phán âoaûn I (SV thæûc hiãûn).

CL22 CLV2 CLN

3.9. Så âäö ba maïy càõt trãn hai maûch (mäüt ræåîi)

Så âäö Nhaì maïy

Så âäö Nhaì maïy

4.1. Måí âáöu

Tè säú biãún âäøi âiãûn aïp :

4.2.4. Âiãûn aïp ngàõn maûch Un%

4.3.6. Täø âáúu dáy cuía maïy biãún aïp

Hçnh a Hçnh b Hçnh c

- Täø âáúu dáy Y-Y/0:

- Täø âáúu dáy Y-∆ /11:

4.3. Maïy biãún aïp tæû ngáùu

IT laì doìng âiãûn chaûy trong âæåìng dáy phêa UT

Cäng suáút taíi cuía cuäün dáy näúi tiãúp:

a/ MBA giaím aïp a/ MBA tàng aïp

1. Chãú âäü tæû ngáùu:

b. Truyãön cäng suáút tæì TA sang CA

2. Chãú âäü biãún aïp:

Cäng suáút taíi cuía cuäün näúi tiãúp:

4.4.2. Khaí nàng taíi cuía maïy biãún aïp