KTTSL

Author: MAI Văn Hà
TRƢỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA ĐÀ NẴNG

KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
------
BÀI GIẢNG MÔN HỌC
KỸ THUẬT TRUYỀN SỐ LIỆU
NỘI DUNG
Chƣơng 1 : TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THÔNG
Chƣơng 2 : MẠNG THÔNG TIN
Chƣơng 3 : KỸ THUẬT TRUYỀN SỐ LIỆU
Chƣơng 4 : GHÉP VÀ TÁCH KÊNH
Chƣơng 5 : CƠ CHẾ KIỂM SOÁT LỖI
Chƣơng 6 : MẠNG TRUYỀN SỐ LIỆU
PDF by MAI Thăng Long 1

Basic Data Communications

Concepts
TERMINAL AND HOST COMPUTER

PARITY AND BYTES

PARITY - an extra bit added to the byte to check for
errors.
11010110 + 0
DATA PARITY
BYTE - in data communications, a group of bits,

usually 8, though sometimes more, or less, depending
on the character code.
PARALLEL DATA TRANSMISSION

SERIAL DATA TRANSMISSION
ASYNCHRONOUS DATA TRANSMISSION

SYNCHRONOUS DATA TRANSMISSION
TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

1.1. Khaùi quaùt chung :
Hình 1 : Maïch truyeàn döõ lieäu töø A ñeán B


1.1. Khaùi quaùt chung :
+ Taát caû caùc thoâng tin ñeàu ôû daïng kyù hieäu.
+ Thoâng tin ñöôïc phaùt vaø nhaän qua moät thieát bò ñaàu cuoái xöû
lyù döõ lieäu ETTD (Equipement Terminal de Traitement de
Donneùes) vaø ta goïi laø thieát bò ñaàu cuoái (terminal)
- Maùy xöû lyù:thoâng thöôøng noù laø nguoàn hoaëc boä phaän thu
döõ lieäu
- Boä kieåm tra söï lieân laïc : toå hôïp caùc boä phaän thöïc hieän
chöùc naêng lieân laïc. Phaàn thöïc hieän ôû ñaây laø söï baûo veä choáng
sai soá vaø söï taïo ra caùc kyù töï phuïc vuï cho söï ñoái thoaïi giöõa hai
thieát bò ñaàu cuoái.
+ Ngoaøi ra coøn coù thieát bò ñaàu cuoái cuûa maïch döõ lieäu (ETCD)
laø thieát bò coù nhieäm vuï ñaùp öùng nhöõng tín hieäu ñieän ñöôïc
cung caáp töø caùc thieát bò ñaàu cuoái ñeå truyeàn ñi.

1.2. Maõ hoùa thoâng tin :
1.2.1 Maõ vaø baûng chöõ :
+ Moãi moät thoâng tin töông öùng vôùi chæ moät daïng nhò phaân,
taát caû caùc daïng maø maõ cung caáp khoâng ñöôïc söû duïng heát
ngöôøi ta goïi maõ ñoù laø dö. Söï maõ hoùa laø thao taùc ñeå thöïc hieän
söï töông thích ñoù.
+ Khi chuyeån töø moät loaïi maõ naøy sang moät loaïi maõ khaùc
cho moät thoâng tin naøo ñoù, thì goïi thao taùc ñoù laø chuyeån maõ
+ Ñoä daøi cuûa maõ phuï thuoäc vaøo giaù trò soá coät nhò phaân cuûa
kyù töï maø ta muoán bieåu dieãn.
Ví duï : Vôùi hai phaàn töû nhò phaân ta coù theå nhaän ñöôïc 4 toå hôïp
(00, 01, 10, 11)
+ Töø maõ laø moät chuoãi bit maõ hoaù daïng nhò phaân cho moät
ñôn vò thoâng tin laø kyù töï.


1.2.1 Maõ vaø baûng chöõ :
+ Taäp hôïp caùc ñôn vò thoâng tin ñöôïc maõ hoaù theo
moät qui luaät xaùc ñònh taïo ra boä maõ
+ Treân thöïc teá nhöõng thoâng tin caàn ñöôïc truyeàn
ñaõ ñöôïc maõ hoùa laø moät taäp hôïp caùc phaàn töû ñöôïc goïi
laø kyù töï (hay toå hôïp caùc phaàn töû)ù goàm coù:
 Chöõ soá cuûa heä ñeám 10.
 Chöõ caùi cuûa baûng chöõ (52).
 Moät soá kyù hieäu chæ ra caùc thao taùc caàn thöïc
hieän (+, *, ?, /. $ ...).
 Moät taäp hôïp caùc kyù töï ñieàu khieån.
+ Taäp hôïp caùc kyù töï caàn bieåu dieãn: {C1, ... Ci, ..
.CN } taïo thaønh baûng chöõ.

1.2.2 Caùc loaïi maõ thoâng thöôøng:
a. Maõ Morse :


b. Maõ Baudot :
+ Maõ Baudot ñöôïc söû duïng trong caùc heä thoáng
truyeàn tin baèng telex. Maõ naøy söû duïng 5 bit ñeå maõ
hoaù thoâng tin (32 toå hôïp).
+ Neáu duøng noù ñeå bieåu dieãn caû chöõ vaø soá (26 chöõ
caùi, 10 soá) thì khoâng ñuû ngöôøi ta duøng 2 kyù töï ñeå
thay ñoåi sang 2 traïng thaùi : chöõ vaø soá.
+ Sau kyù töï "chöõ" taát caû maõ bieåu dieãn laø chöõ vaø
sau kyù töï "soá" caùc maõ bieåu dieãn laø soá.
+ Nhö vaäy vôùi 5 (bit) ta coù ñöôïc 30 x 2 = 60 toå hôïp.

b. Maõ Baudot :


c. Maõ BCD (Decimal Codeù Binaire) :
+ Trong maõ BCD ngöôøi ta duøng 6 coät ñeå bieåu dieãn maõ vaø
moät coät ñeå kieåm tra.
+ Taát caû caùc kyù töï ñeàu coù 6 coät vaø ñöông nhieân noù coù moät
soá chaún hoaëc leû coät coù giaù trò "1" vaø do ñoù theo quy ñònh ta coù
theå tìm ñöôïc sai cuûa maõ.
+ Taát caû caùc kyù töï cuûa maõ ñeàu coù daïng sau:

d. Maõ ASCII :
+ Söï khoâng ñaày ñuû cuûa loaïi maõ 6 coät laøm cho
ngöôøi ta nghó ñeán loaïi maõ giaøu hôn coù theå bieåu dieãn
ñöôïc nhöõng kyù töï caàn thieát nhö : kyù töï ñieàu khieån
hoaëc chöõ lôùn, chöõ nhoû chaúng haïn.
+ Maõ ASCII qui ñònh ñoä daøi töø maõ laø 7 bit coù theå
bieåu dieãn 128 kyù töï nhöng veà sau thaønh 8 bit.
+ Caùc kyù töï coù giaù trò maõ lôùn hôn 128 thaäp phaân
goïi laø kyù töï Ascii môû roäng. Taát nhieân noù goàm theâm
moät coät ñeå kieåm tra chaún leû.

ASCII CODE
ASCII CODE(CONTINUED)


e. Maõ EBCDIC :
+ Moät loaïi maõ khaùc thöôøng ñöôïc duøng laø maõ
EBCDIC (Extended Binary Coded Decimal
Interchange Code).
+ Maõ EBCDIC coù ñoä daøi 8 bit, khoâng coù coät kieåm
tra.
+ Kyù töï trong boä maõ ñöôïc chia thaønh hai loaïi goàm
kyù töï in ñöôïc vaø kyù töï khoâng in ñöôïc coøn goïi laø kyù töï
ñieàu khieån nhö : STX, ETX, SOH, BS,...
EBCDIC CODE

CHARACTER CODES
 Morse = .-
 Baudot = 5 bit (no parity)
 Int. Baudot = 6 bit (5 data + 1 parity)
 ASCII = 8 bit (7 data + 1 parity)
 EBCDIC = 8 bit (no parity)
BIT POSITION DIFFERENCES AMONG

VARIOUS CHARACTER CODES

TYPICAL DATA AND PARITY COMBINATIONS FOR

VARIOUS CHARACTER CODES

1.3 Tín hieäu - Ñöôøng truyeàn
1.3.1 Khaùi quaùt:
+ Döõ lieäu ñöôïc truyeàn giöõa thieát bò phaùt vaø thieát
bò thu thoâng qua moâi tröôøng truyeàn (ñònh höôùng
hoaëc khoâng ñònh höôùng). Trong caû 2 tröôøng hôïp söï
lieân laïc ñeàu duøng soùng ñieän töø.
+ Trong tröôøng hôïp truyeàn coù ñònh höôùng (coù daây
daãn) soùng ñieän töø seõ theo moät con ñöôøng vaät lyù nhö :
ñoâi daây song haønh, caùp ñoàng truïc, sôïi quang ...
+ Tröôøng hôïp truyeàn khoâng ñònh höôùng coù nghóa
laø soùng ñieän töø khoâng theo vaät daãn naøo nhö : truyeàn
lan trong khoâng khí, trong chaân khoâng hoaëc qua
nöôùc bieån.


1.3.1 Khaùi quaùt:
+ Ñöôøng noái tröïc tieáp (direct line) ñöôïc duøng cho
ñöôøng truyeàn giöõa hai thieát bò truyeàn khoâng qua
thieát bò trung gian naøo (tröø boä khueách ñaïi hoaëc
repeater ñeå taêng ñoä maïnh cuûa tín hieäu)

1.3.2 Taàn soá, phoå, baêng thoâng bit cuûa tín hieäu:
Tín hieäu laø moät haøm cuûa thôøi gian nhöng cuõng coù
theå bieåu dieãn laø moät haøm cuûa taàn soá.
a. Theo quan ñieåm thôøi gian : tín hieäu lieân tuïc vaø
tín hieäu rôøi raïc.
+ Moät tín hieäu laø lieân tuïc neáu
vôùi taát caû giaù trò a.
+ Neáu ñieàu kieän treân khoâng ñaûm baûo (coù nghóa laø
chæ thoûa maõn vôùi moät soá höõu haïn giaù trò a) ta goïi noù
laø tín hieäu rôøi raïc.



* Moät tín hieäu s(t) ñöôïc goïi laø tuaàn hoaøn kck :
s(t + T) = s(t) - < t < +
+ ÔÛ ñaây T ta goïi laø chu kyø cuûa tín hieäu.
+ Neáu khoâng thoûa maõn ñieàu kieän treân thì tín
hieäu ñoù khoâng phaûi laø tín hieäu tuaàn hoaøn.


Soùng Sin.

Soùng vuoâng


a. Theo quan ñieåm thôøi gian :
* Moät tín hieäu ñieàu hoøa coù 3 tham soá ñaëc tröng: bieân ñoä
(A), taàn soá (f) vaø goùc pha ().
 Bieân ñoä : giaù trò töùc thôøi cuûa tín hieäu taïi thôøi gian naøo ñoù,
ñöôïc tính laø volt (v).
 Taàn soá laø soá chu kyø cuûa tín hieäu xaûy ra trong 1 giaây. Noù laø
giaù trò ñaûo cuûa chu kyø T . Ngöôøi ta tính theo ñôn vò Hz.
 Pha: giaù trò ño vò trí töông ñoái theo thôøi gian trong cuûa chu
kyø tín hieäu. Moät chu kyø tín hieäu coù 2 radians = 360o.
Ta coù theå bieåu dieãn tín hieäu sin trong daïng:
s(t) = Asin(2 f - t + )

b. Theo quan ñieåm taàn soá :
* Chuùng ta cuõng coù theå xem tín hieäu laø moät haøm
taàn soá, coù nghóa laø tín hieäu bao goàm nhieàu thaønh
phaàn taàn soá khaùc nhau.
* Ta coù theå taïo thaønh tín hieäu cho haøm:





c. Phoå cuûa tín hieäu :
+ Caùch bieåu dieãn caùc haøm S(f) cho tín hieäu theo
taàn soá nhö vaäy goïi laø bieåu dieãn phoå cuûa tín hieäu.
+ Khi haøm S(f) bieåu dieãn rôøi raïc ta goïi laø phoå
vaïch.
+ Khi s(f) laø haøm lieân tuïc ta goïi tín hieäu ñoù coù phoå
ñaëc.

c. Phoå cuûa tín hieäu :


c. Baêng thoâng cuûa tín hieäu :
Daõy taàn soá chöùa phoå cuûa tín hieäu ta goïi laø baêng thoâng cuûa
tín hieäu ñoù.
+Vôùi keânh analog, baêng thoâng laø khoaûng caùch giöõa
taàn soá thaáp nhaát vôùi taàn soá cao nhaát cuûa tín hieäu maø noù
truyeàn ñi.
Ví duï : keânh ñieän thoaïi coù baêng thoâng 4 khertz (coù khaû
naêng truyeàn tín hieäu tieáng noùi töø 0 ñeán 4000 hertz)
+ Vôùi keânh digital, ta caàn quan taâm ñeán toång soá bit
thoâng tin ñöôïc truyeàn ñi trong moät giaây. Ñaïi löôïng ñoù ñöôïc
goïi laø toác ñoä truyeàn döõ lieäu cuûa keânh.

1.3.3 Caùc kieåu ñöôøng truyeàn :
a. Cheá ñoä Simplex (maïch moät chieàu - ñôn giaûn)
+ Cho pheùp truyeàn thoâng moät chieàu töø nôi phaùt ñeán
nôi thu.
+ Ñöôïc aùp duïng nhieàu trong maïng nhaén tin paging,
caùc heä thoáng broadcast nhö phaùt thanh, truyeàn hình, döõ
lieäu ñöôïc truyeàn töø CPU sang maùy in...
+ Vieäc thu phaùt seõ ñöôïc thöïc hieän treân moät keânh
truyeàn vaät lyù (treân moät sôïi caùp hoaëc ôû moät taàn soá soùng
mang)

SIMPLEX COMMUNICATIONS PATH

b. Cheá ñoä half-duplex (maïch 2 chieàu ngaét quaûng -
semiduplex)
+ Cheá ñoä naøy cho pheùp hai ñaàu truyeàn tin coù theå thu
vaø phaùt thoâng tin treân cuøng moät keânh truyeàn vaät lyù
+ Nhöng hai quaù trình khoâng ñöôïc xaûy ra ñoàng thôøi.
+ Half-duplex thöôøng ñöôïc öùng duïng trong caùc heä
thoáng boä ñaøm baèng voâ tuyeán.

HALF DUPLEX COMMUNICATIONS

PATH

c. Cheá ñoä full-duplex (maïch 2 chieàu toaøn phaàn)
+ Ñoù laø kieåu truyeàn thoâng maø caû hai quaù trình thu
vaø phaùt xaûy ra ñoàng thôøi treân cuøng moät keânh truyeàn
vaät lyù, nghóa laø thoâng tin ñöôïc ñieàu cheá ôû hai taàn soá
soùng mang khaùc nhau.
+ Vôùi maïch hai chieàu toaøn phaàn thì A vaø B ñeàu
ñoàng thôøi coù theå phaùt vaø thu. Ñeå thöïc hieän ñöôïc ñieàu
ñoù yeâu caàu thieát bò phaûi phöùc taïp hôn.
+ Kieåu truyeàn thoâng naøy thöôøng ñöôïc öùng duïng
trong maïng ñieän thoaïi.

FULL DUPLEX COMMUNICATIONS

PATH

d. Cheá ñoä Echo-plex
+ Kieåu keát noái naøy laø moät daïng cuûa simplex, thöôøng
ñöôïc gaëp trong ñöôøng lieân laïc giöõa maøn hình vaø baøn
phím.
+ Moãi kyù töï ñöôïc nhaäp vaøo töø baøn phím tröôùc khi
truyeàn qua maùy tính chính, ñöôïc sao thaønh baûn thöù hai
ñeå ñöa leân maøn hình cuïc boä.
+ Vôùi moät soá kieán truùc dumb-terminal, caùc kyù töï goõ
vaøo töø baøn phím ñöôïc ñöa töùc thôøi qua maùy tính chính,
sau ñoù moät baûn sao ñöôïc gôûi veà terminal vaø ñöôïc ñöa leân
maøn hình.


1.3.4 Nguyeân taéc truyeàn treân ñöôøng daây :
a. Daõy döõ lieäu ñoàng boä vaø khoâng ñoàng boä:
+ Giaû söû raèng terminal nguoàn A caàn chuyeån sang
terminal nguoàn B moät taäp hôïp caùc kyù töï
{.. , Ci, Ci-1, ... }
+ Moãi moät kyù töï Ci ñöôïc taïo thaønh do n coät nhò
phaân döôùi daïng ma õ: Ci = (di, ... din)  {0,1}
+ Sau khi chuyeån caùc kyù töï daïng song song sang
daïng noái tieáp ta coù: … di-1, di, di+1 …
+ Khi ñoù caùc kyù töï seõ laø: … Ci-1 Ci Ci+1 …

Neáu ta truyeàn daõy döõ lieäu, caùc kyù töï ñöôïc truyeàn lieân
tieáp nhau khoâng coù start vaø stop goïi laø truyeàn ñoàng boä.
Tín hieäu ñoàng boä.


+ Khi truyeàn ñoàng boä ñeå nhaän bieát giaù trò caùc thôøi
ñieåm laø 0 hay 1 caàn phaûi coù tín hieäu clock goïi laø tín
hieäu ñoàng boä. Tín hieäu ñoàng boä cuõng coù chu kyø laø T.
+ Moãi giaây nguoàn seõ cung caáp 1/T bit.
+ Daõy nhö vaäy ngöôøi ta goïi laø daõy ñoàng boä.

+ Ñoàng thôøi ta cuõng coù theå cung caáp daõy tín hieäu
trong daïng khaùc.
+ Ngöôøi ta phaùt töø nguoàn töøng kyù hieäu rieâng leõ, caùch
bieät nhau. Caùch phaùt nhö vaäy ngöôøi ta goïi laø khoâng
ñoàng boä.
+ Ñeå phaân bieät giöõa caùc kyù töï, thoâng thöôøng ngöôøi
ta theâm tín hieäu Start ôû ñaàu vaø tín hieäu Stop ôû cuoái
kyù töï.


Thoâng baùo döõ lieäu khoâng ñoàng boä.

+ Vaán ñeà ñoàng boä laø vaán ñeà quan troïng ñaûm baûo
cho ta truyeàn vaø nhaän ñuùng thoâng tin caàn thieát.
+ Duø laø truyeàn ñoàng boä hay khoâng ñoàng boä cuõng
caàn phaûi coù söï ñoàng boä khi nhaän thoâng tin.
+ Vôùi maïch khoâng ñoàng boä söï ñoàng boä ñöôïc thöïc
hieän nhôø tín hieäu Start cuûa ñaàu töøng kyù töï vaø tín
hieäu Stop ôû cuoái kyù töï.


b. Nguyeân taéc truyeàn :
Cho duø trong khi truyeàn ta duøng loaïi maõ naøo,
truyeàn ñoàng boä hay khoâng ñoàng boä, thoâng tin truyeàn
treân ñöôøng daây phaûi tuaân theo nhöõng quy luaät sau:
+ Caùc bit phaûi ñöôïc truyeàn lieân tieáp theo
thöù töï taêng daàn (coù nghóa laø theo thöù töï b1, b2, b3 ...)
+ Bit kieåm tra laø bit cuối cuûa toå hôïp. Coù
nghóa laø bit kieåm tra ñöôïc truyeàn sau cuøng.

b. Nguyeân taéc truyeàn :
+ Nhöõng kyù töï ñöôïc truyeàn theo Start - Stop
hoaëc theo caùch ngaét quaûng caàn phaûi coù theâm tín hieäu
Start ôû ñaàu vaø tín hieäu Stop ôû cuoái.
+ Ñoä daøi cuûa Start laø 1 bit, ñoä daøi cuûa Stop
thoâng thöôøng laø 1 bit (coù khi laø 1,5 bit hoaëc 2 bit tuøy
tröôøng hôïp quy ñònh cuï theå).
+ Bit kieåm tra coù theå chaún vaø leû, thoâng
thöôøng ngöôøi ta hay duøng kieåm tra chaún cho nhöõng
pheùp truyeàn khoâng ñoàng boä. Kieåm tra leû duøng cho
truyeàn ñoàng boä.


c. Löu löôïng nhò phaân, toác ñoä ñieàu cheá :
+ Vôùi söï truyeàn ñoàng boä, löu löôïng nhò phaân D cuûa
moät ñöôøng döõ lieäu laø soá löôïng cöïc ñaïi kyù hieäu nhò
phaân di chuyeån qua ñöôøng truyeàn trong 1 giaây.

c. Löu löôïng nhò phaân, toác ñoä ñieàu cheá :
+ Vôùi söï truyeàn khoâng ñoàng boä, ngöôøi ta duøng ñaïi
löôïng: toác ñoä ñieàu cheá, bieåu dieãn baèng Bauds vaø kyù
hieäu R.
∆ : laø ñoä daøi bieåu dieãn theo thôøi gian ñoä roäng 1 bit
thoâng tin.


1.4. Söï suy yeáu cuûa tín hieäu truyeàn:
 Trong caùc heä thoáng lieân laïc ta thaáy caùc tín hieäu khi
nhaän ñöôïc coù söï khaùc bieät vôùi tín hieäu khi phaùt.
 Ñoái vôùi tín hieäu analog söï suy yeáu ñoù daãn ñeán giaûm
chaát löôïng cuûa tín hieäu.
 Vôùi tín hieäu soá thì daãn ñeán laøm sai soá veà bit. Moät bit
coù giaù trò 1 coù theå trôû thaønh bit giaù trò 0 vaø ngöôïc laïi.
 Moät tín hieäu treân ñöôøng truyeàn seõ chòu caùc aûnh
höôûng sau: .

a. Söï suy giaûm vaø daãn ñeán meùo daïng :
Khi truyeàn trong moâi tröôøng, coâng suaát cuûa tín hieäu
seõ suy giaûm.
Ñoái vôùi moâi tröôøng ñònh höôùng söï suy giaûm ñoù thoâng
thöôøng theo logarit, noù laø giaù trò coá ñònh theo khoaûng
caùch.
Ñoái vôùi moâi tröôøng khoâng ñònh höôùng söï suy giaûm ñoù
laø moät haøm phöùc taïp phuï thuoäc vaøo khoaûng caùch vaø aùp
suaát khoâng khí.


a. Söï suy giaûm vaø daãn ñeán meùo daïng :
Söï suy giaûm seõ daãn ñeán:
+ Tín hieäu thu ñöôïc khoâng ñuû maïnh ñeå khoâi phuïc laïi
tín hieäu ban ñaàu ôû boä phaän thu.
+ Tín hieäu thu ñöôïc khoâng ñuû lôùn ñeå baûo ñaûm tæ soá (tæ
soá tín hieäu treân taïp aâm) deã sinh ra sai soá.
Söï suy giaûm seõ laø haøm cuûa taàn soá. Vôùi 2 aûnh höôûng treân
ta coù theå duøng boä khueách ñaïi hoaëc caùc boä laëp laïi tín hieäu
(repeater) ñeå khaéc phuïc aûnh höôûng.

 a. Söï suy giaûm vaø daãn ñeán meùo daïng :
Do söï suy giaûm laø haøm cuûa taàn soá neân tín hieäu thu
ñöôïc seõ khaùc nhieàu vôùi tín hieäu phaùt.


b. Söï laøm treã tín hieäu :
Tín hieäu truyeàn lan treân moâi tröôøng daãn bao giôø cuõng
bò laøm treã.
Ñoái vôùi moät tín hieäu coù baêng thoâng giôùi haïn, söï laøm
treã phuï thuoäc vaøo taàn soá cuûa tín hieäu.
Vôùi tín hieäu coù taàn soá khaùc nhau noù seõ ñeán boä thu
thôøi gian khaùc nhau. Hieän töôïng ñoù ta goïi laø tín hieäu bò
laøm chaäm treân ñöôøng truyeàn

b. Söï laøm treã tín hieäu :


c. Nhieãu tín hieäu :
Thoâng thöôøng tín hieäu nhaän ñöôïc ôû boä thu bao giôø
cuõng bao goàm tín hieäu phaùt vaø moät tín hieäu ta khoâng heà
mong muoán ñöôïc theâm vaøo giöõa boä phaùt vaø boä thu. Tín
hieäu ta khoâng mong muoán ñoù goïi laø nhieãu.
Nhieãu seõ laøm haïn cheá keát quaû heä thoáng lieân laïc cuûa
ta. Nhieãu thöôøng ñöôïc chia laøm 4 loaïi sau:
Nhieãu nhieät ñoä.
Taïp aâm noäi boä.
Xuyeân aâm.
Nhieãu xung.

* Nhieãu nhieät ñoä:
Ñöôïc taïo ra do söï vaän chuyeån ñieän töû trong vaät lieäu, noù toàn taïi
trong taár caû caùc thieát bò ñieän töû, trong moâi tröôøng vaø noù laø haøm
cuûa nhieät ñoä.
Nhieãu nhieät coù aûnh höôûng treân taát caû daõy taàn phoå neân coù teân
goïi laø nhieãu traéng.
Nhieãu nhieät ñoä khoâng theå traùnh ñöôïc. Noù ñöôïc tính:
No = kT
No : ñoä nhaïy nguoàn nhieãu.
K : Haèng soá Boltzman = 1,3803 x 10-23 J/k
T : Nhieät ñoä Kelvin


* Nhieãu do taïp aâm noäi boä:
Khi tín hieäu vôùi caùc taàn soá khaùc nhau truyeàn treân moâi tröôøng
coù theå seõ sinh ra nhieãu noäi boä.
Keát quaû cuûa nhieãu noäi boä coù theå sinh ra taàn soá laø coäng hoaëc tröø
2 tín hieäu goác hoaëc laø nhaân cuûa tín hieäu ñoù.
Ví duï : söï troän caùc tín hieäu coù taàn soá f1, f2 coù theå sinh ra taàn soá f1+f2
vaø noù seõ laøm taêng cho tín hieäu taàn soá f1+f2 saün coù.
Nhieãu do taïp aâm noäi boä ñoù sinh ra do hieän töôïng khoâng tuyeán
tính trong caùc thieát bò phaùt, thu, heä thoáng truyeàn ...
Thöôøng heä thoáng khoâng tuyeán tính, tín hieäu ôû ñaàu ra laø haøm
phöùc taïp cuûa tín hieäu ñaàu vaøo.

* Nhieãu do taïp aâm noäi boä:


* Nhieãu xuyeân aâm :
Nhieãu xuyeân aâm laø nhieãu ta khoâng mong muoán trong
khi truyeàn.
Ví duï : trong heä thoáng ñieän thoaïi ta coù theå nghe ñöôïc cuoäc
noùi chuyeän cuûa ngöôøi khaùc.
Nguyeân nhaân :
+ Do söï gheùp ñieän töø giöõa caùc caëp ñöôøng daây song haønh
+ Trong caùp ñoàng truïc ñoàng thôøi truyeàn nhieàu keânh
+ Cuõng coù khi do caùc aêng ten vi ba taïo ra caùc buùp soùng ñònh
höôùng.

* Nhieãu xung :
Nhieãu xung laø loaïi nhieãu khoâng lieân tuïc, khoâng quy
luaät nhieàu khi noù laø nhöõng ñoät bieán bieân ñoä lôùn, trong
thôøi gian nhoû.
Nguyeân nhaân : nhö ñoät bieán ñieän töø tröôøng, aùnh saùng,
taét baät heä thoáng maùy ...
Tuy nhieân, nhieãu xung laø nguyeân nhaân tröôùc tieân gaây
sai soá trong khi truyeàn tín hieäu soá.


1.5. MÔI TRƢỜNG TRUYỀN
+ Moâi tröôøng truyeàn laø con ñöôøng vaät lyù noái giöõa
thieát bò phaùt vaø thieát bò thu trong heä thoáng truyeàn
döõ lieäu.
+ Ñôùi vôùi moâi tröôøng truyeàn ñònh höôùng, baûn thaân
moâi tröôøng truyeàn laø nhaân toá quan troïng quyeát ñònh
giôùi haïn söï truyeàn.
+ Vôùi moâi tröôøng truyeàn khoâng ñònh höôùng, phoå vaø
baêng taàn soá cuûa tín hieäu do aêng ten phaùt quan troïng hôn
moâi tröôøng truyeàn.
MOÂI TRÖÔØNG TRUYEÀN DAÃN

 Caùp kim loaïi
 Caùp song haønh (Two-wire open lines)
 Caùp xoaén ñoâi (Twisted-pair lines)
 Caùp ñoàng truïc.
 Caùp sôïi quang
 Soùng voâ tuyeán
 Heä thoáng viba maët ñaát.
 Heä thoáng vi ba veä tinh.
 Heä thoáng voâ tuyeán teá baøo
 -Heä thoáng soùng radio

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THÔNG

1. Daây song haønh (Twisted Pair Cable)
* Caáu taïo :
+ Goàm coù 2 sôïi ñaët song haønh. Caëp daây ñoù laø ñöôøng
lieân laïc ñôn.
+ Nhieàu caëp daây nhö vaäy ñöôïc ñaët chung trong moät caùp
coù voû boïc. Nhöõng caùp daøi coù theå chöùa haøng traêm caëp.
+ Caùc caëp daây ñöôïc caùch ly ñeå traùnh aûnh höôûng ñieän töø
vôùi nhau.
+ Loõi daây thöôøng töø 0,016 - 0,036 inches.
CAÙP SONG HAØNH

Nhieãu xuyeân
aâm
Nhieãu töø
nguoàn ngoaøi a) Caëp caùp song haønh ñôn
DTE Boä noái ñaàu cuoái DCE
b) Ví duï moät sôïi caùp song haønh


Twisted pair cable : UTP (unshielded twisted pair) and STP
(shielded twisted pair).
UTP Category 5 cable : 100 million bits per second.

STP Category 3 cable : 10 million bits per second.


* Ñaëc tính truyeàn :
+ Caëp daây song haønh ñöôïc söû duïng truyeàn tín hieäu töông töï
cuõng nhö tín hieäu soá.
Vôùi tín hieäu töông töï : khoaûng caùch 5 - 6 km.
 Vôùi tín hieäu soá : khoaûng 2 - 3 km phaûi coù
repeater.
+ Deã bò nhieãu vì bò aûnh höôûng ñieän töø tröôøng.
+ Bò giôùi haïn veà khoaûng caùch.
ÑAËC ÑIEÅM CÔ BAÛN CUÛA CAÙP SONG

HAØNH
 Laø moâi tröôøng truyeàn daãn ñôn giaûn nhaát vaø coù chaát
löôïng keùm nhaát, lyù do:
- Khoâng choáng ñöôïc nhieãu töø beân ngoaøi.
- Aûnh höôûng lôùn cuûa nhieãu xuyeân aâm
 Khoaûng caùch truyeàn khoaûng 50 m.
 Toác ñoä bít khoaûng 19,2 Kbit/s.
 Ví duï söû duïng caùp song haønh: keát noái modem (DCE =
Data circuit equipment) vôùi maùy tính (DTE = Data
terminal equipment) khi truyeàn soá lieäu qua maïng
PSTN.


* ÖÙng duïng :
 Ñöôïc duøng ñeå truyeàn cho tín hieäu analog cuõng nhö tín hieäu soá.
 Laøm ñuôøng truïc cho caùc heä thoáng ñieän thoaïi, cho söï lieân laïc
trong caùc daõy nhaø.
+ Trong heä thoáng ñieän thoaïi, ñöôïc noái vôùi heä thoáng toång
ñaøi hoaëc toång ñaøi noäi boä qua daây song haønh.
+ Trong tröôøng hôïp ñoù, nhieäm vuï chuû yeáu laø taûi tieáng noùi
giöõa caùc thueâ bao vaø toång ñaøi noäi boä.
 Đöôïc duøng cho caùc ñöôøng trung keá coù khoaûng caùch xa
 Duøng cho maïng maùy tính cuïc boä trong moät daõy nhaø vì giaù thaønh
reõ vaø deã caøi ñaët.
ÖÙNG DUÏNG CAÙP SONG HAØNH

Computer A Computer B
AP AP
Caùp song haønh

Phaân heä TSL Phaân heä TSL
Line ñieän thoai coá ñònh
Modem PSTN Modem
Lieân keát qua maïng PSTN söû duïng Modem

CAÙP XOAÉN ÑOÂI u
-u
a) Caëp caùp xoaén ñoâi Voû Polyme
b) Sôïi caùp xoaén nhieàu ñoâi – loaïi khoâng

voû baûo veä (UTP)
Voû baûo veä Voû boïc ngoaøi
c) Sôïi caùp xoaén nhieàu ñoâi – loaïi coù voû

baûo veä (STP)
ÑAËC ÑIEÅM CÔ BAÛN CUÛA CAÙP XOAÉN ÑOÂI

 Laø moâi tröôøng truyeàn daãn coù chaát löôïng toát hôn caùp
song haønh, lyù do:
- Choáng ñöôïc nhieãu xuyeân aâm
- Caùp STP haïn cheá ñöôïc nhieãu töø beân ngoaøi
 Toác ñoä bít khoaûng 10Mbit/s vôùi khoaûng caùch 100m

vaø coù theå taêng leân khi khoaûng caùch giaûm xuoáng.
 Ví duï söû duïng caùp xoaén ñoâi: loaïi maïng 10BaseT

trong chuaån Ethernet…
 Giaù thaønh khoâng cao laém, deã thi coâng.

VÍ DUÏ MAÏNG SÖÛ DUÏNG CAÙP XOAÉN
Caùp xoaén ñoâi
Maïng duøng Hub Maïng duøng Hub vaø Switch

3. Cáp đồng trục (Coaxial Cable) :
* Caáu taïo :
 Bao goàm oáng truïc beân ngoaøi vaø moät daây daãn beân trong.
 Giöõa truïc loõi vaø oáng beân ngoaøi ñöôïc ñaët caùch ñeàu nhau vaø
caùch ly bôûi phaàn caùch ñieän.
 Truïc beân ngoaøi ñöôïc bao bôûi moät lôùp aùo hoaëc voû boïc.


* Caáu taïo :
 Caùp ñoàng truïc thöôøng coù ñoä lôùn töø 0,4 - 1 inche.
 Coù 2 phaàn nhöng noù caáu truùc khaùc hôn daây song haønh ñeå
cho pheùp laøm vieäc vôùi daõy taàn soá roäng hôn.
CAÙP ÑOÀNG TRUÏC
Loõi
Lôùp Polyme
Voû kim loaïi Voû boïc ngoaøi
Caáu taïo cuûa caùp ñoàng truïc


 Ñöôïc duøng roäng raõi cho caû 2 loaïi tín hieäu: analog vaø digital ôû
khoaûng caùch gaàn hoaëc xa.
+ Vôùi tín hieäu analog vôùi khoaûng caùch vaøi Km
+ Vôùi vieäc öùng duïng cho tín hieäu soá ta coù theå ñaït ñöôïc toác
ñoä truyeàn 500 Mbps cho khoaûng caùch toái ña 1,6 Km.
 Bò giôùi haïn veà khoaûng caùch vaø soá keát noái.
ÑAËC ÑIEÅM CÔ BAÛN CUÛA CAÙP ÑOÀNG TRUÏC

 Laø moâi tröôøng truyeàn daãn coù chaát löôïng toát hôn caùp
xoaén ñoâi, lyù do:
- Khoâng coù nhieãu xuyeân aâm
- Haïn cheá ñöôïc nhieãu töø beân ngoaøi
 Toác ñoä bít coù theå ñaït ñeán 100Mbit/s.
 Ví duï söû duïng caùp xoaén ñoâi: loaïi maïng 10Base2,

10Base5 trong chuaån Ethernet…
 Giaù thaønh cao, khoù thi coâng.


* ÖÙng duïng :
Caùp ñoàng truïc ñöôïc duøng töông ñoái roäng raõi :
 Ñöôøng truyeàn ñieän thoaïi, ñöôøng truyeàn tivi, radio.
 Ñöôøng tivi caùp.
 Maïng Ethernet LAN
 Ñöôøng noái heä thoáng.

* ÖÙng duïng :
+ Trong caùc heä thoáng ñieän thoaïi, caùp ñoàng truïc laø phaàn töû quan
troïng ñeå noái trong khoaûng caùch xa, qua noù deã daøng noái ñeán caùp
quang, maïng viba vaø maïng veä tinh.
+ Trong heä thoáng tivi caùp : ñöôïc noái sau khi tín hieäu ñöôïc thu vaøo
aêng ten noái ñeán caùc nhaø nhö laø ñöôøng ñieän thoaïi. Caùp coù theå cho
haøng chuïc tivi vaø khoaûng caùch ñeán haøng chuïc Km.
+ Trong maïng Ethernet LAN : duøng ñeå noái vôùi soá löôïng maùy lôùn
trong phaïm vi toøa nhaø
+ Duøng ñeå noái trong khoaûng caùch ngaén giöõa caùc thieát bò söû duïng cho
tín hieäu analog hoaëc tín hieäu soá.

Maïng söû duïng caùp ñoàng truïc:

Ethernet/802.3
Caùp ñoàng truïc
10Base2—Thin Ethernet
10Base5—Thick Ethernet
Host
Hub
10BaseT—Twisted Pair
Hosts

4. Sôïi quang :
* Caáu taïo :
+ Goàm caùc sôïi thuyû tinh silica (hôïp chaát cuûa silic döôùi
daïng thaïch anh hoaëc ñaù löûa vaø nhöõng ñaù khaùc) vaø
ñöôïc bao phuû bôûi moät lôùp chaát deûo beân ngoaøi

CAÙP SÔÏI QUANG

n2
n1 > n2 a) Sôïi quang ña mode - chieát suaát nhaåy baäc.
b) Sôïi quang ña mode - chieát suaát lieân tuïc.
b) Sôïi quang ñôn mode.

4. Sôïi quang :
* Caáu taïo : Goàm 3 phaàn: loõi, lôùp baûo veä vaø voû aùo ngoaøi.
 + Loõi laø phaàn quan troïng trong cuøng, goàm moät hoaëc
nhieàu sôïi nhoû xoaén laïi hoaëc sôïi laøm baèng thuûy tinh hoaëc
chaát deõo. Moãi sôïi ñöôïc boïc bôûi lôùp aùo baûo veä.
 + Phaàn cuoái cuøng beân ngoaøi ñöôïc boïc bôûi moät hay nhieàu
lôùp baûo veä.
 + Lôùp baûo veä ngoaøi laø chaát deõo hoaëc caùc vaät lieäu choáng
aåm, va chaïm, maøi moøn vaø nhöõng aûnh höôûng cuûa moâi
tröôøng.
 Sôïi quang coù ñoä moûng khoaûng 2 - 125 mm laø moâi tröôøng
daãn aùnh saùng.


4. Sôïi quang :
+ Baêng thoâng roäng: Tieàm löïc veà baêng thoâng vaø toác ñoä truyeàn
cuûa vaät daãn taêng vôùi taàn soá. Vôùi daõy taàn roäng lôùn cuûa sôïi quang, toác
ñoä döõ lieäu >2 Gbps treân ñoaïn ñöôøng haøng chuïc Km
+ Kích thöôùc nhoû, troïng löôïng nheï: Sôïi quang thöôøng nhoû hôn
caùp ñoàng truïc vaø caëp daây song haønh  raát thuaän tieän khi söû duïng.
+ Suy giaûm ít: Caùp quang suy giaûm quaù nhoû so vôùi caùp ñoàng
truïc vaø caëp daây song haønh vaø noù laø haèng soá vôùi khoaûng caùch xa.
+ Caùch ly ñieän töø: Sôïi quang khoâng bò aûnh höôûng bôûi tröôøng
ñieän töø, do ñoù khoâng sôï nhieãu xuyeân aâm, nhieãu xung.
+ Khoaûng caùch laëp laïi lôùn: Ít caàn phaûi repeater coù nghóa laø giaù
thaønh giaûm vaø ít bò sai soá. Ñoù laø öu ñieåm raát lôùn cuûa sôïi quang.
ÑAËC ÑIEÅM CÔ BAÛN CUÛA CAÙP SÔÏI QUANG
 Tín hieäu truyeàn daãn laø soùng aùnh saùng theo nguyeân taéc chôùp
(bit 1) vaø taét (bit 0).
 Laø moâi tröôøng truyeàn daãn coù chaát löôïng toát nhaát do caùp
quang khoâng bò nhieãu bôûi soùng ñieän töø.
 Toác ñoä bít coù theå ñaït ñeán haøng Gbit/s vôùi khoaûng caùch
truyeàn raát xa.
 Thöôøng söû duïng ôû caùc maïng truïc


4. Sôïi quang :
Truyeàn ña caùch.
Truyeàn ña caùch có nút sóng.

4. Sôïi quang :
* Ứng dụng :
+ Noù chuyeån taûi aùnh saùng thay cho tín hieäu ñieän. Caùp
quang ñöôïc söû duïng nhieàu ñeå truyeàn döõ lieäu cöï li xa, khaû
naêng cao vaø coù daûi taàn roäng
+ Choáng ñöôïc nhieãu ñieän töø tröôøng, caùc loaïi tia böùc xaï,
vaø nghe troäm.
+ Moãi moät caùp quang coù theå hoã trôï haøng ngaøn keânh
tieáng noùi vaø nhieàu keânh TV ñoàng thôøi.
+ Duøng ñeå truyeàn vôùi toác ñoä haøng traêm Mbps vaø lieân
keát haøng ngaøn maùy trong nhieàu toøa nhaø.
+ Ñöôïc söû duïng cho caùc lieân keát ñoaïn ñöôøng daøi


4. Sôïi quang :
* Ứng dụng :
+ Ñöôïc duøng cho caùc ñöôøng noái xa ñeå noái nhöõng ñöôøng
ñieän thoaïi coù khoaûng caùch lôùn hôn 1500 km hoaëc coù dung
löôïng lôùn
+ Ñöôïc söû duïng cho caùc ñöôøng noái trong thaønh phoá:
thöôøng coù khoaûng caùch 7 - 8 miles vaø coù theå coù ñeán 100.000
keânh thoaïi.
+ Ñöôïc noái tröïc tieáp töø moät toång ñaøi ñeán caùc thueâ bao.

5. Viba mặt đất :
* Cấu tạo :
+ Loaïi aêng-ten thöôøng duøng cho noù thöôøng laø ñóa parabol
+ AÊng-ten ñöôïc coá ñònh vaø höôùng chuøm tia ñeán ñöôøng daãn
nhìn thaáy ñöôïc ñeán aêng-ten boä thu.
+ AÊng-ten vi ba ñöôïc gaén ôû ñoä cao ñeå phaïm vi hoaït ñoäng
giöõa 2 aêng-ten khoâng bò vaät caûn.

HEÄ THOÁNG VI BA MAËT ÑAÁT

Traïm VI BA Gateway
PSDN
PSDN
LAN
LAN LAN
LAN

* Đặc tính truyền :
Khoâng söû duïng cable nhö moät moâi tröôøng truyeàn maø söû
duïng khoaûng khoâng ñeå truyeàn với tín hieäu taàn soá cao.
+ Laø moät heä thoáng radio söû duïng taàn soá raát cao ñeå göûi vaø
nhaän döõ lieäu. Bôûi vì vôùi taàn soá cao, nhöõng traïm ñaët caùch xa
nhau coù theå lieân heä vôùi nhau
+ Vôùi taàn soá cao, baêng thoâng roäng daãn ñeán toác ñoä truyeàn
lôùn. Beân truyeàn vaø beân nhaän phaûi ñònh vò trong phaïm vi coù theå
nhìn thaáy nhau
+ Caùc boä repeater hoaëc khueách ñaïi trong heä thoáng söû duïng
vi ba coù theå ñaët caùch xa nhau töø 10 – 100 Km.

ÑAËC ÑIEÅM CUÛA HEÄ THOÁNG VI BA

 Söû duïng soùng ñieän töø ôû giaûi taàn GHz ñeå chuyeån tieáp thoâng
tin treân maët ñaát.
 Chaát löôïng ñöôøng truyeàn khoâng cao.
 Khoâng söû duïng ñeå truy nhaäp tröïc tieáp maïng.
 Thöôøng söû duïng ñeå chuyeån tieáp thoâng tin giöõa caùc nuùt
maïng.



* ÖÙng duïng :
+ Phuïc vuï cho heä thoáng thoâng tin lieân laïc xa trong khoaûng
caùch lôùn vaø chaát löôïng cao. Thay theá heä thoáng caùp ñoàng truïc
trong truyeàn hình caùp vaø tieáng noùi.
+ Duøng cho caùc ñöôøng noái ñieåm-ñieåm giöõa caùc toøa nhaø, coù
theå duøng cho ñöôøng daây ti vi kheùp kín hoaëc ñöôøng noái döõ lieäu
giöõa caùc maïng maùy tính.
+ Cho pheùp göûi tín hieäu radio töø moät traïm radio ñeán traïm
phaùt, vaø göûi tín hieäu video vaø audio töø moät söï kieän beân ngoaøi ñeán
phoøng phaùt thanh truyeàn hình.
+ Ñöôïc duøng ñeå truyeàn döõ lieäu soá trong vuøng nhoû. Ñaây laø
giaûi phaùp reû hôn söû duïng caùp quang ñaëc bieät trong noäi boä nhöõng
thaønh phoá maø ôû ñoù vaán ñeà ñòa hình khoâng cho pheùp söû duïng
cable

6. Viba vệ tinh :
* Caáu taïo :
+ Veä tinh thoâng tin laø moät traïm chuyeån tieáp, ñöôïc duøng ñeå
noái hai hoaëc nhieàu boä thu phaùt cô baûn vaø ñöôïc coi nhö laø traïm
maët ñaát hay traïm ñaát.
+ Moät veä tinh quyõ ñaïo ñôn giaûn coù theå taùc ñoäng treân nhieàu
baêng taàn maø ta goïi laø keânh, hay ñôn giaûn laø caàu truyeàn thoâng.
+ Ñeå moät veä tinh lieân laïc laøm vieäc coù hieäu quaû, thoâng
thöôøng yeâu caàu noù phaûi töï quay quanh noù.
+ Maët khaùc vì phaûi nhìn thaáy nhau neân toác ñoä quay cuûa noù
phaûi baèng toác ñoä quay cuûa traùi ñaát.

HEÄ THOÁNG VEÄ TINH

Veä tinh
s
Traïm maët ñaát Gateway
PSDN
quoác gia
PSDN
PSDN
LAN
LAN LAN
LAN

6. Viba vệ tinh :
* Caáu taïo :
Ñöôøng noái ñieåm-ñieåm

duøng viba veä tinh.(giöõa
2 aêng-ten maët ñaát)


6. Viba vệ tinh :
* Caáu taïo :
Ñöôøng noái veä tinh.(Moät

traïm maët ñaát truyeàn vaø
nhieàu traïm maët ñaát thu)

6. Viba vệ tinh :
 Phaïm vi taàn soá toát nhaát cho truyeàn veä tinh khoaûng 1 – 10GHz.
+ Döôùi 1GHz seõ bò aûnh höôûng nhieãu töø thieân nhieân, maët
trôøi, khí quyeån …
+ Treân 10GHz tín hieäu deã bò suy giaûm trong taàn khí quyeån.
 Vôùi nhöõng tín hieäu lieân tuïc, veä tinh khoâng theå truyeàn vaø nhaän
cuøng taàn soá. Tín hieäu nhaän töø maët ñaát treân moät taàn soá seõ phaûi trôû
laïi vôùi taàn soá khaùc.
 Thoâng tin veä tinh do truyeàn trong khoaûng caùch xa neân bò laøm
chaäm keå töø khi truyeàn töø moät traïm ôû maët ñaát ñeán khi thu ñöôïc ôû
moät traïm maët ñaát khaùc.

ÑAËC ÑIEÅM CUÛA HEÄ THOÁNG VEÄ TINH

 Söû duïng soùng ñieän töø ôû giaûi taàn GHz ñeå chuyeån tieáp
thoâng tin
 Chaát löôïng ñöôøng truyeàn khaù cao.
 Coù theåù söû duïng ñeå truy nhaäp tröïc tieáp maïng.
 Thöôøng söû duïng ñeå chuyeån tieáp thoâng tin giöõa caùc
nuùt maïng lieân quoác gia.

6. Viba vệ tinh :
* ÖÙng duïng :
Veä tinh lieân laïc laø cuoäc caùch maïng veà kyõ thuaät. Noù quan troïng
cuõng nhö sôïi quang. Sau ñaây laø moät soá öùng duïng quan troïng cuûa noù:
 * phaân phoái truyeàn hình

 * truyeàn ñieän thoaïi khoaûng caùch xa
 * maïng thöông maïi tö nhaân


6. Viba vệ tinh :
* ÖÙng duïng :

6. Viba vệ tinh :
* ÖÙng duïng :
+ Do soùng truyeàn lan töï nhieân neân veä tinh laø boä phaän
cung caáp toát cho truyeàn hình vaø do ñoù noù ñöôïc duøng roäng
raõi treân theá giôùi.
+ Chöông trình ñöôïc truyeàn leân veä tinh vaø noù ñöôïc phuû
xuoáng nhieàu traïm vôùi chöông trình ñaõ cung caáp.
+ Söï truyeàn thoâng qua veä tinh daïng ñieåm – ñieåm coøn
ñöôïc söû duïng cho caùc trung keá giöõa toång ñaøi ñieän thoaïi
trong maïng ñieän thoaïi coâng coäng. Noù laø moâi tröôøng toái öu
cho trung keá quoác teá vaø thích öùng vôùi caùc heä thoáng maët ñaát
cho nhöõng ñöôøng noái quoác teá khoaûng caùch xa.


6. Viba vệ tinh :
* ÖÙng duïng :
+ Moät phaùt trieån môùi laø duøng veä tinh cho thoâng tin di ñoäng . Ñeå
phuïc vuï cho muïc ñích naøy nhöõng thieát bò thu nhoû, reû ñöôïc duøng ñeán
vaø söï truyeàn laø 2 chieàu toaøn phaàn
+ Ứùng duïng soá lieäu trong mạng thöông maïi. Veä tinh coù theå
chia toång dung löôïng cuûa noù cho caùc keânh vaø cung caáp caùc keânh ñoù
cho ngöôøi söû duïng. Ngöôøi söû duïng tuøy theo aêng ten cuûa mình coù theå
duøng caùc keânh cuûa veä tinh cho maïng rieâng.

6. Viba vệ tinh :
* ÖÙng duïng :


7. Sóng Radio :
* Cấu tạo :

7. Sóng Radio :
* Cấu tạo :
+ Nguyeân lyù caên baûn ñeå phaân bieät giöõa radio vaø soùng viba laø:
radio thì khoâng ñònh höôùng, coøn viba laø taäp trung.
+ Nhö vaäy radio khoâng caàn aêng ten ñóa vaø aêng ten cuûa noù cuõng
khoâng caàn ñaët ôû treân ñoä cao vaø coù kích thöôùc chính xaùc.


7. Sóng Radio :
+ Phaïm vi 30MHz ñeán 1GHz raát coù hieäu quaû cho thoâng
tin lieân laïc.
+ Soùng radio cuõng khoâng nhaïy vôùi möa rôi. Ñoái vôùi
thoâng tin ñoù, trôû ngaïi lôùn nhaát cuûa baêng taàn naøy laø toác ñoä
truyeàn khoâng cao, töø Kbps ñeán Mbps.
+ Các nguyên nhân aûnh höôûng ñeán soùng radio: phaûn xaï
maët ñaát, nöôùc, caùc vaät caûn thieân nhieân giöõa caùc aêng ten.
Nhöõng hieäu öùng ñoù seõ laøm cho khi nhaän tivi taïo thaønh nhieàu
aûnh, khoâng neùt.
+ Toác ñoä trung bình, giaù caû vöøa phaûi, coù theå söû duïng ôû
khoaûng caùch xa.

7. Sóng Radio :
* ÖÙng duïng :
+ Chuùng ta duøng sóng radio vôùi khoaûng söû duïng roäng hôn goàm
caû VHF vaø moät phaân baêng UHF : 30MHz – 1GHz.
+ Baêng naøy bao goàm caû FM vaø UHF, VHF cho truyeàn hình.
+ Moät loaïi thoâng tin döõ lieäu soá thöôøng duøng laø radio goùi. Moät heä
thoáng radio goùi söû duïng aêng ten maët ñaát cho nhieàu ñòa ñieåm trong
maïng truyeàn döõ lieäu.

HEÄ THOÁNG VOÂ TUYEÁN TEÁ BAØO
(( ))
BS
(( )) (( ))
(( )) (( )) (( ))
(( )) (( ))
(( )) (( )) (( ))
(( )) (( ))
(( ))
BS = Base Station
ÑAËC ÑIEÅM CUÛA HEÄ THOÁNG THOÂNG

TIN VOÂ TUYEÁN TEÁ BAØO
 Toaøn boä vuøng phuïc vuï ñöôïc chia thaønh caùc teá baøo (cell),
thöôøng coù hình luïc giaùc.
 Moãi teá baøo do moät traïm goác (BS) phuïc vuï keát noái vôùi caùc
traïm ñaàu cuoái baèng soùng ñieän töø.
 Chaát löôïng ñöôøng truyeàn khaù cao.
 Coù theåù söû duïng ñeå truy nhaäp tröïc tieáp maïng cho caùc khu vöïc
khoù keùo caùp hoaëc ñaàu cuoái khoâng coá ñònh.


MẠNG THOÂNG TIN

NỘI DUNG
 2.1 Khaùi quaùt
2.1.1 Khaùi nieäm chung
2.1.2 Söï noái giöõa caùc thueâ bao
 2.2 Maïng ñieän thoaïi
2.1 Khaùi quaùt
2.2 Caùc phaàn töû cô baûn trong maïng ñieän thoaïi
 2.3 Kyõ thuaät soá cho tín hieäu Analog
2.3.1 Kyõ thuaät PAM
2.3.2 Kyõ thuaät PCM
2.3.3 PCM trong heä thoáng ñieän thoaïi

MẠNG THOÂNG TIN

2.1 Khaùi quaùt :
2.1.1 Khaùi nieäm chung:
 Maïng Telex: duøng ñeå gôûi caùc böùc ñieän döôùi daïng caùc kyù töï ñaõ
ñöôïc maõ hoùa baèng maõ 5 bit. Toác ñoä truyeàn raát thaáp (töø 75 ñeán
300 bit/s).
 Maïng ñieän thoaïi coâng coäng: coøn goïi laø maïng POTS ( Plain
Old Telephone Service), ôû maïng naøy tieáng noùi ñöôïc soá hoùa
vaø chuyeån maïch ôû heä thoáng chuyeån maïch ñieän thoaïi coâng
coäng PSTN (Public Switched Telephone Network).
 Maïng truyeàn soá lieäu: bao goàm caùc maïng chuyeån maïch goùi ñeå
trao ñoåi soá lieäu giöõa caùc maùy tính döïa treân giao thöùc cuûa X.25
vaø heä thoáng truyeàn soá lieäu chuyeån maïch keânh döïa treân caùc
giao thöùc X.21.
MẠNG THOÂNG TIN

2.1 Khaùi quaùt :
 Caùc tín hieäu truyeàn hình: coù theå ñöôïc truyeàn theo 3 caùch: truyeàn
baèng soùng voâ tuyeán, truyeàn qua heä thoáng maïng truyeàn hình CATV
(Community Antena TV) baèng caùp ñoàng truïc hoaëc truyeàn qua heä
thoáng veä tinh coøn goïi laø heä thoáng truyeàn hình tröïc tieáp DBS
(Direct Broadcast System).
 Trong phaïm vi cô quan, soá lieäu giöõa caùc maùy tính ñöôïc trao ñoåi
thoâng qua maïng cuïc boä LAN thöôøng laø maïng: Ethernet, Token
Bus, vaø Token Ring.

MẠNG THOÂNG TIN

2.1 Khaùi quaùt :
+ Nhöõng ñieàu kieän toái thieåu baûo ñaûm ñeå thieát laäp moät maïng laø:
* Coù yeâu caàu phuïc vuï cho nhieàu ngöôøi
* Maïng phaûi toái öu hoùa veà kyõ thuaät vaø kinh teá.
+ Veà kyõ thuaät yeâu caàu maïng phaûi baûo ñaûm khoâng ñöôïc maát lieân
laïc trong khi caùc thueâ bao ñang duøng, coù theå lieân laïc vôùi nhau nhanh.
+ Ñeå giaûm bôùt kinh phí maø vaãn ñaûm baûo caùc yeâu caàu veà kyõ
thuaät, thoâng thöôøng trong maïng ngöôøi ta hay duøng caùc boä phaân
ñöôøng (multiplex) hay caùc boä taäp trung (contration).
MẠNG THOÂNG TIN

2.1 Khaùi quaùt :
- Boä phaân ñöôøng(multiplex) cho pheùp ñoàng thôøi truyeàn nhieàu
thoâng tin treân moät phaàn töû maïng, ñieàu ñoù cho pheùp ta giaûm soá löôïng
ñöôøng daây noái gheùp giöõa caùc toång ñaøi
- Caùc boä taäp trung(contration) cho pheùp ta phaân phoái laïi thoâng
tin, thay ñoåi ñöôïc löu löôïng truyeàn treân ñöôøng daây, ñaùp öùng ñöôïc söï
trao ñoåi thoâng tin vaø taän duïng ñöôïc ñöôøng daây.

MULTIPLEXING
INVERSE MULTIPLEXERS

MẠNG THOÂNG TIN

2.1 Khaùi quaùt :
2.1.2 Söï noái giöõa caùc thueâ bao:
 Trong maïng, caùc thueâ bao coù theå ñöôïc noái vôùi nhau tröïc
tieáp hoaëc thoâng qua caùc boä chuyeån maïch.
 Hình 2.1. cho ta söï noái tröïc tieáp giöõa 5 thueâ bao khoâng thoâng
qua boä chuyeån maïch.
Hình 2.1
MẠNG THOÂNG TIN

2.1 Khaùi quaùt :
+ Maïng cho ta 10 söï lieân heä thöôøng xuyeân vaø tröïc tieáp giöõa caùc
thueâ bao.
+ Khi soá löôïng thueâ bao taêng, caùch maéc nhö vaäy seõ khoâng kinh
teá vaø daàn daàn khoâng theå thöïc hieän ñöôïc.

MẠNG THOÂNG TIN

2.1 Khaùi quaùt :
MẠNG THOÂNG TIN

2.1 Khaùi quaùt :
+ Söï gheùp noái caùc thueâ bao taïo thaønh maïng chæ coù theå thöïc
hieän ñöôïc baèng caùch noái thoâng qua caùc boä chuyeån maïch
Hãû thäúng chuyãøn

maûch
Hình 2.2
Vôùi heä thoáng chuyeån maïch cho 5 thueâ bao, ta
coù ñöôïc 5 söï lieân heä thöôøng xuyeân.

MẠNG THOÂNG TIN

2.1 Khaùi quaùt :
MẠNG THOÂNG TIN

2.2 Maïng ñieän thoaïi :
2.2.1. Khaùi quaùt :
 Moät maïng ñieän thoaïi bao goàm:
+ Caùc maùy leû ôû thueâ bao
+ Boä chuyeån maïch
+ Caùc phaàn töû maïng (ñöôøng daây)

MẠNG THOÂNG TIN

MẠNG THOÂNG TIN


MẠNG THOÂNG TIN

+ Ñieän thoaïi töông töï (analog) : laø maïng ñieän thoaïi
truyeàn tieáng noùi treân ñöôøng daây, thoâng qua tröôøng tieáp
ñieåm (boä chuyeån maïch), thöôøng laø caùc boä chuyeån maïch cô
khí nhö : chuyeån maïch naác, caùc boä ngang doïc
+ Maïng ñieän thoaïi soá (digital) : caùc tín hieäu analog
(tieáng noùi) ñöôïc laáy maãu theo quy luaät, caùc maãu ñöôïc löôïng
töû hoaù taïo thaønh daõy xung soá vaø ñöôïc truyeàn trong maïng.
Tröôùc khi ñöa ra thueâ bao caùc tín hieäu xung ñoù ñöôïc bieán
ñoåi ngöôïc laïi thaønh tín hieäu analog.
MẠNG THOÂNG TIN

2.2.2 Nhöõng phaàn töû cô baûn trong maïng ñieän thoaïi:
Bäü chuyãøn
maûch âãú
TK âi n
ÂT M.T.Bao täøn
g
... âaìi
. tæì
khaï
TK täøn
c
ÂT M.T.Bao
vãö g
âaìi
Maûch khaï
ÂKhiãøn c tåïi
Hình
2.4

MẠNG THOÂNG TIN

+ Caùc maùy leû ôû caùc thueâ bao
+ Caùc maïch noái lieàn giöõa caùc maùy leõ vaø boä chuyeån maïch,
thoâng thöôøng ngöôøi ta goïi laø maïch thueâ bao hay maïch nhaän
daïng.
+ Boä chuyeån maïch (tröôøng tieáp ñieåm)
+ Ñeå noái vôùi heä thoáng ngoaøi, ngöôøi ta duøng caùc maïch
trung keá ñi, trung keá veà.
+ Ñieàu khieån toaøn boä quaù trình do maïch ñieàu khieån thöïc hieän.
Ngoaøi ra coøn coù caùc maïch tín hieäu, baùo baän, baùo raûnh, chuoâng...
cho heä thoáng.
MẠNG THOÂNG TIN

* Boä chuyeån maïch (tröôøng tieáp ñieåm) :
+ Sau nhieàu naêm duøng nhaân coâng laøm chuyeån maïch ñeå noái caùc
thueâ bao, ñaûm baûo söï lieân laïc trong maïng.
+ Khi caùc ñieän thoaïi töï ñoäng ra ñôøi ngöôøi ta duøng caùc boä chuyeån
maïch naác (stepper switch); boä ngang doïc (cross bar swich) vaø gaàn
ñaây ngöôøi ta duøng caùc boä chuyeån maïch theo quan ñieåm thôøi gian,
duøng caùc boä nhôù taïo söï noái giöõa caùc thueâ bao (time switch)

MẠNG THOÂNG TIN

* Boä chuyeån maïch naác (stepper switch) :
+ Moät boä chuyeån maïch naác theo hai toaï ñoä. Söï chuyeån ñoäng
theo hai toaï ñoä ñoù thích öùng vôùi hai soá quay töø 1 - 10 xung do ta choïn
treân maùy leõ.
+ Noái söï lieân laïc töø maùy ñeán thueâ bao ñaõ ñöôïc choïn soá.
MẠNG THOÂNG TIN

* Boä chuyeån maïch ngang doïc (cross-bar switch)
+ Caùc coâng taéc noái maïch cuûa boä ngang doïc ñöôïc saép xeáp theo
moät ma traän, 5 thanh ngang ñöôïc ñieàu khieån do 10 rôle. Tuyø theo
crossbar lôùn hay nhoû maø coù nhieàu hay ít thanh doïc (trung bình cho ta
20 thanh).
+ Tuyø theo soá ñöôïc quy ñònh maø nhöõng rô le töông öùng ôû caùc
thanh ngang vaø doïc laøm vieäc, tieáp ñieåm töông öùng ñöôïc noái maïch.

MẠNG THOÂNG TIN

* Boä chuyeån maïch theo quan ñieåm thôøi gian:
+ Nhöõng naêm gaàn ñaây haàu nhö caùc toång ñaøi ñieän töû ñeàu döïa treân
caùc boä chuyeån maïch thôøi gian.
+ Ngöôøi ta chia boä nhôù chuyeån maïch thaønh 2 vuøng; vuøng vaøo In
vaø vuøng ra Out. Moãi vuøng coù soá löôïng oâ nhôù töông öùng vôùi soá löôïng
caùc thueâ bao.
MẠNG THOÂNG TIN

2.3 Kyõ thuaät soá cho tín hieäu analog
2.3.1 Khaùi quaùt :
+ Moät tín hieäu analog neáu ta giaùn ñoaïn hoùa noù theo quy
luaät naøo ñoù
+ Neáu ta truyeàn caùc ñieåm giaùn ñoaïn ñoù, khi thu laïi caùc
giaù trò giaùn ñoaïn ñoù ta coù theå phuïc hoài tín hieäu ñaõ cho.
+ Vaäy ta coù theå duøng tín hieäu analog ñieàu cheá bieân ñoä
daõy xung ñaõ cho, ta truyeàn daõy xung coù bieân ñoä bò ñieàu cheá
ñoù.
+ Khi thu ñöôïc daõy xung ñieàu cheá bieân ñoä ta coù theå hoài
phuïc laïi tín hieäu analog caàn truyeàn (kyõ thuaät PAM).

MẠNG THOÂNG TIN

2.3 Kyõ thuaät soá cho tín hieäu analog :
2.3.1 Khaùi quaùt :
+ Moät caùch khaùc laø döïa vaøo giaù trò laáy maãu taïi caùc thôøi ñieåm, ta
maõ hoùa noù thaønh daõy maõ nhò phaân (coù soá coät coá ñònh) göûi ñi qua
ñöôøng daây thoâng tin ñeán boä thu trong daïng tín hieäu soá.
+ Döïa vaøo caùc giaù trò thu ñöôïc ôû boä phaän thu ta laäp laïi tín hieäu
analog caàn thieát (kyõ thuaät PCM).
MẠNG THOÂNG TIN

2.3.2 Kyõ thuaät PAM (Pulse Amplitude Modulation)
+ Trong heä thoáng PAM, khoâng coù thieát bò maõ hoùa vaø
giaûi maõ. Ngöôøi ta chæ truyeàn moät daõy xung coù bieân ñoä ñöôïc
ñieàu cheá bôûi tín hieäu anolog thoâng tin caàn truyeàn vaø taàn soá
daõy xung ñaùp öùng taàn soá laáy maãu ñeán boä phaän thu.
+ Ñaây laø quaù trình hoaøn toaøn analog chöa phaûi laø quaù
trình soá hoùa, bôûi vì caùc giaù trò maãu coù theå laø giaù trò töùc thôøi
cuûa ñieän aùp taïi thôøi ñieåm ñoù
+ Ñoàng thôøi bieân ñoä ñoù chöa ñöôïc ñoåi thaønh giaù trò rôøi
raïc (soá hoùa). Xung ñoù ñöôïc taïo ra coù taàn soá fs baûo ñaûm luaät
laáy maãu.

MẠNG THOÂNG TIN

Ñònh luaät laáy maãu :
Tín hieäu analog ñöôïc taïo laïi khi vaø chæ khi taàn soá laáy maãu (fs)
lôùn hôn hoaëc baèng 2 laàn taàn soá cao nhaát cuûa tín hieäu ñaàu vaøo.
fs >=2 fa
Trong ñoù :
fa : taàn soá cöïc ñaïi cuûa tín hieäu ñaàu vaøo
fs : taàn soá laáy maãu
MẠNG THOÂNG TIN

* Phoå PAM :
+ Taàn soá laáy maãu laø taàn soá mang, maø soùng mang ñaây laø xung coù
taàn soá fs vaø laø xung vuoâng vaø bieân ñoä cuûa noù ñöôïc ñieàu cheá bôûi tín
hieäu ñaàu vaøo analog.
+ Do fs >= 2 fa neân phoå cuûa tín hieäu PAM toàn taïi cao hôn taàn soá
cao nhaát cuûa tín hieäu.

MẠNG THOÂNG TIN

* Phoå PAM :
MẠNG THOÂNG TIN

2.3.3 Kyõ thuaät PCM (Pulse Coded Modulation)
+ Söï truyeàn PCM coù theå coi laø söï truyeàn maõ nhò phaân cuûa
PAM ñöôïc soá hoùa.
+ Vôùi n bit cuûa maõ nhò phaân ta coù 2n giaù trò khaùc nhau. Vì
vaäy giaù trò bieân ñoä laáy maãu phaûi ñöôïc löôïng töû hoùa trong phaïm
vi coù theå maõ hoùa ñöôïc.
+ Khi truyeàn treân ñöôøng daây caùc maõ nhò phaân ñöôïc truyeàn
noái tieáp, ñieàu ñoù coù nghóa laø maõ PCM phaûi ñöôïc dòch chuyeån ra
treân ñöôøng daây töøng bit theo thôøi gian.
+ ÔÛ boä phaän thu caàn coù söï bieán ñoåi töø noái tieáp veà daïng song
song. Daõy caùc bit thoâng thöôøng ñöôïc truyeàn ñoàng boä treân ñöôøng daây

MẠNG THOÂNG TIN

Heä thoáng thoâng tin soá PCM.
MẠNG THOÂNG TIN

* Baêng thoâng PCM :
+ Khoù khaên nhaát cho chuùng ta trong khi chuyeån töø heä thoâng
tin analog sang heä PCM laø baêng thoâng cuûa ñöôøng truyeàn tín
hieäu soá.
+ Neáu trong PAM giöõa 2 thôøi gian laáy maãu ta chæ caàn
truyeàn moät xung laáy maãu thì trong PCM ta caàn truyeàn n xung.
+ Soá löôïng bit treân ñöôøng truyeàn cao hôn nhieàu (n laàn).
Giaû söû soùng ñöôïc truyeàn treân ñöôøng daây nhö hình veõ:

MẠNG THOÂNG TIN

Baêng thoâng cuûa PCM.
MẠNG THOÂNG TIN

+ Ñaàu ra br cuûa boä phaùt coù n bit noái tieáp PCM.
+ Ñoä roäng cuûa bit ra Tb = 1/br.
Ta coù:
br : tính baèng bit/s
Tb : tính baèng giaây

MẠNG THOÂNG TIN

+ Trong tröôøng hôïp ñoù ta coù 2 bit taïo thaønh moät chu kyø vaø
taàn soá cô baûn seõ laø 1/2 soá bit vaø 1/br seõ laø baêng thoâng cöïc tieåu
cuûa ñöôøng truyeàn.
Ví duï: Vôùi PCM 8 bit trong heä thoáng ñieän thoaïi. Choïn fa =
4KHz, vaäy fs = 8 KHz.
+ Vaäy soá bit treân ñöôøng truyeàn br = 64 Kbit/s vaø baêng BW
cho heä thoáng nhö vaäy laø 32 KHz.
MẠNG THOÂNG TIN

2.3.4 PCM trong heä thoáng ñieän thoaïi :
+ Ñoái vôùi heä thoáng ñieän thoaïi, PCM khoâng ñöôïc duøng
ñeå truyeàn treân ñöôøng daây töø thueâ bao ñeán toång ñaøi.
+ Noù chæ ñöôïc duøng trong toång ñaøi töø sau maïch thueâ
bao. ÔÛ ñoù ngöôøi ta duøng caùc keânh multiplex cho maõ sau khi
laáy caùc maãu cuûa 24 ñöôøng tieáng noùi.
+ Caùc tín hieäu analog töø caùc thueâ bao sau khi qua boä loïc
thoâng thaáp ñöôïc multiplex töø 24 ñöôøng thaønh moät keânh toác ñoä
cao.

MẠNG THOÂNG TIN

2..3.4 PCM trong heä thoáng ñieän thoaïi :
Toång ñaøi ñieän thoaïi duøng PCM.
MẠNG THOÂNG TIN

+ Boä bieán ñoåi A - D seõ bieán ñoåi noù thaønh tín hieäu PCM
vaø ñoåi sang daïng truyeàn noái tieáp.
+ Ngöôïc laïi caùc tín hieäu PCM daïng noái tieáp ñöôïc chuyeån
thaønh song song, sau ñoù ñoåi D - A vaø thoâng qua boä
demultiplex (analog) ñöa ñeán caùc thueâ bao.
+ Ngaøy nay, ngöôøi ta ñaõ cheá taïo nhöõng vi maïch chuyeân
duïng ñeå maõ hoùa vaø giaûi maõ cho maõ PCM (Coder vaø
Decoder) goïi laø CODEC.

MẠNG THOÂNG TIN

Vì vaäy ta coù theå duøng CODEC keát hôïp vôùi caùc TDM
(Time Division Multiplex) taïo thaønh caùc toång ñaøi soá
Toång ñaøi ñieän thoaïi duøng PCM vôùi CODEC.
KYÕ THUAÄT TRUYEÀN SOÁ LIEÄU

NOÄI DUNG
3.1 Khaùi quaùt
3.1.1 ETCD phaùt
3.1.2 ETCD thu
3.1.3 Modem
3.2 Truyeàn döõ lieäu ôû baêng taàn cô sôû
3.2.1 Tính hieäu 2 möùc ôû baêng cô sôû
3.2.2 Tính hieäu 3 möùc ôû baêng cô sôû
3.3 Truyeàn döõ lieäu thoâng qua ñieàu cheá
3.3.1 Söï truyeàn qua ñieàu bieân
3.3.2 Söï truyeàn thoâng qua ñieàu taàn
3.3.3 Söï truyeàn qua ñieàu pha
3.3.4 Söï truyeàn keát hôïp bieân ñoä vaø pha


NOÄI DUNG
3.4 Truyeàn noái tieáp baát ñoàng boä

3.5 Truyeàn noái tieáp ñoàng boä
3.5.1 Truyeàn ñoàng boä ñònh höôùng kyù töï
3.5.2 Truyeàn ñoàng boä ñònh höôùng bit
3.5.3 Protocol SDLC vaø HDLC

3.1 Khaùi quaùt :
+ Söï trao ñoåi döõ lieäu giöõa terminal A vaø B ñöôïc thieát laäp theo
moät thieát bò ñaëc bieät giöõa hai terminal.
+ Thoâng tin sau khi maõ hoùa ñöôïc bieåu dieãn trong daïng nhò phaân
vaø löu tröõ trong nhöõng thieát bò ñaàu cuoái.
+ Noù bao goàm thieát bò ñaàu cuoái nguoàn (ETTD), modem (ETCD),
ñöôøng daây truyeàn vaø thieát bò ñaàu cuoái thu (ETTD).


3.1 Khaùi quaùt :
Hình 3.1 Maïch truyeàn döõ lieäu töø A - B.

3.1 Khaùi quaùt :
+ Nhöõng thieát bò ñaàu cuoái coù theå laø maùy tính hoaëc nhöõng
terminal thoâng minh.
+ Trong thieát bò ñaàu cuoái xöû lyù döõ lieäu goàm coù 2 phaàn thöïc
hieän chöùc naêng khaùc nhau: phaàn xöû lyù thoâng tin vaø phaàn kieåm
tra söï lieân laïc.
+ Ngoaøi ra coøn coù thieát bò ñaàu cuoái maïch döõ lieäu (ETCD) laø
thieát bò coù nhieäm vuï ñaùp öùng tín hieäu ñieän töø thieát bò ñaàu cuoái
ñeå truyeàn ñi.
+ Chöùc naêng ñoù ñöôïc thöïc hieän baèng caùch taïo tín hieäu
nhieàu möùc hoaëc ñieàu cheá hoaëc giaûi ñieàu cheá (modem). Thieát bò
ñaàu cuoái maïch döõ lieäu (ETCD) coøn coù nhieäm vuï thieát laäp vaø
giaûi phoùng maïch.


3.1 Khaùi quaùt :
3.1.1 ETCD phaùt
+ ETCD coù nhieäm vuï bieán ñoåi nhöõng thoâng baùo döõ lieäu
thaønh tín hieäu töông thích maø ñöôøng daây truyeàn söû duïng.
+ Söï bieán ñoåi ñoù coù theå phaân tích thaønh 2 söï bieán ñoåi : maõ
hoùa vaø ñieàu cheá.
a. Boä maõ hoùa :
Boä naøy bieán ñoåi daõy tín hieäu nhò phaân {dk} thaønh daõy kyù
hieäu höõu haïn q möùc :
(..., ai, aj+1, ...) aj Ï ( 1, ... , q) (3-1)
Soá löôïng cuoái cuûa dk vaø ai khoâng gioáng nhau

3.1 Khaùi quaùt :
3.1.1 ETCD phaùt
Hình 3.2a ETCD phaùt.


3.1 Khaùi quaùt :
3.1.1 ETCD phaùt
Chuù yù raèng nhaän bieát ai chöa ñuû ñeå nhaän bieát dj. Ñeå nhaän bieát noù
caàn phaûi bieát maõ khaùc cuûa daõy.
Ví duï:
Trong tröôøng hôïp thoâng baùo döõ lieäu ñoàng boä thì bieåu thöùc treân
ñöôïc cung caáp qua maõ hoùa döôùi daïng thoâng baùo a(t) cuøng daïng thoâng
baùo döõ lieäu.

3.1 Khaùi quaùt :
3.1.1 ETCD phaùt
Thoâng baùo ñoù ñöôïc goïi laø thoâng baùo ôû baêng cô sôû
Giaù trò töùc thôøi i+0 ñöôïc goïi laø giaù trò töùc thôøi cuûa thoâng baùo ôû
baêng cô sôû.
Khoaûng caùch giöõa hai giaù trò töùc thôøi goïi laø khoaûng ñaëc tröng
cuûa thoâng baùo baêng cô sôû.
 coù theå baèng T hoaëc baèng boäi soá cuûa T
Trong tröôøng hôïp ñoù giaù tò q ñöôïc choïn sao cho a(t) vaø d(t)
cuøng coù moät löu löôïng thoâng tin, nghóa laø :
D=1/T= log2q/


3.1 Khaùi quaùt :
3.1.1 ETCD phaùt
b. Boä ñieàu cheá :
+ Boä ñieàu cheá bieán ñoåi thoâng baùo ôû baêng cô sôû a(t)
thaønh tín hieäu s(t). Söï bieán ñoåi ñoù goïi laø ñieàu cheá.
+ Tín hieäu s(t) goïi laø tín hieäu döõ lieäu hay tín hieäu phaùt.
+ Boä ñieàu cheá bieán ñoåi thoâng baùo a(t) thaønh tín hieäu s(t)
coù 3 loaïi cô baûn:
- Neáu tín hieäu ñieàu cheá laøm dòch chuyeån goùc pha
ban ñaàu -> ñieàu pha.
- Neáu laøm bieán ñoåi taàn soá -> ñieàu taàn
- Neáu laøm bieán ñoåi bieân ñoä -> ñieàu bieân.
Ba loaïi ñieàu cheá treân ñaây töông öùng söï dòch chuyeån taàn soá.

3.1 Khaùi quaùt :
3.1.2 ETCD thu :
Coù nhieàu loaïi ETCD thu khaùc nhau phuï thuoäc vaøo tín hieäu
truyeàn ñoàng boä hay khoâng ñoàng boä, coù ñieàu cheá hay khoâng ñieàu
cheá.
a. ETCD thu cho tín hieäu khoâng ñoàng boä :
+ Moät ETCD thu cho tín hieäu khoâng ñoàng boä vaän chuyeån
baèng taàn soá toân troïng nhöõng tin töùc trong baêng cô sôû, a(t) xuaát
phaùt töø tín hieäu nhaän ñöôïc X(t) vaø cung caáp x’(t) vaøo terminal
nhaän.
+ Söï bieán ñoåi X(t) -> x’(t) laø söï giaûi ñieàu cheá. Tín hieäu
nhaän ñöôïc x’(t) chæ gaàn ñuùng vôùi tín hieäu x(t) do hieän töôïng meùo
trong khi truyeàn.


3.1 Khaùi quaùt :
3.1.2 ETCD thu :
b. ETCD thu cho tín hieäu ñoàng boä :
+ ETCD thu cho tín hieäu ñoàng boä vôùi muïc ñích ñeå cung
caáp daõy {dk} khaúng ñònh bôûi {dk} töø tín hieäu X(t) nhaän ñöôïc.
+ Noù bao goàm 3 phaàn nhö hình veõ :

3.1 Khaùi quaùt :
3.1.2 ETCD thu :


3.1 Khaùi quaùt :
3.1.2 ETCD thu :
Hình 3.3
a. ETCD cho tín hieäu khoâng ñoàng boä.
b. ETCD cho tín hieäu ñoàng boä vaø truyeàn ôû baêng cô sôû.
c. ETCD cho tín hieäu ñoàng boä vaø vaän chuyeån baèng phöông
phaùp ñònh taàn soá.
+ Boä giaûi ñieàu cheá bieán ñoåi X(t) thaønh x(t) quyeát ñònh bôûi
a(t).
+ Tín hieäu ñöôïc bieán ñoåi qua boä thu ôû baêng cô sôû thaønh
daõy kyù hieäu {..., aâj , aâj+1 ...} ñaùnh giaù nhö laø daõy {aj} ñaõ phaùt.
+Cuoái cuøng söï ñaùnh giaù {dk} cuûa daõy döõ lieäu nhò phaân ñaõ
phaùt qua boä giaûi maõ. Töø aâj qua taùc duïng khaúng ñònh laïi noù.

3.1 Khaùi quaùt :
3.1.3 Modem


3.1 Khaùi quaùt :
3.1.3 Modem
+ Laø thieát bò duøng ñeå giao tieáp maïng ñieän thoaïi, ñöôïc duøng ñeå
chuyeån ñoåi döõ lieäu maùy tính thaønh tín hieäu aâm taàn thuoäc daõi phoå
tieáng noùi (0..4000 hertz)
+ Thöïc hieän chöùc naêng rieâng bieät laø ñieàu cheá vaø giaûi ñieàu cheá.
Vì vaäy noù ñöôïc goïi laø MODEM, vieát taét cuûa Modulation vaø Demo-
dulation.
+ Noù khoâng töông öùng vôùi ETCD maõ hoùa vaø giaûi maõ. Noù thöïc
hieän moät chöùc naêng khaùc laø phaàn ñeäm vôùi caùc terminal.

3.1 Khaùi quaùt :
3.1.3 Modem
+ Maùy tính giao tieáp vôùi modem thoâng qua vi maïch truyeàn
thoâng UART, laø thieát bò thöôøng ñöôïc caøi ñaët saün.
+ Ñoái vôùi truyeàn thoâng qua modem, toác ñoä bauds laø toång soá ñôn
vò thoâng tin cô sôû ñöôïc gôûi ñi trong 1 giaây. Moät bauds coù theå truyeàn
taûi 1 hoaëc nhieàu bit thoâng tin.
+ Toác ñoä bit ñöôïc tính baèng toång soá bit thoâng tin ñöôïc truyeàn ñi
trong moät giaây.
+ Toác ñoä bit ñoâi khi ñöôïc hieåu laø toác ñoä modem vaø toác ñoä bauds
ñöôïc hieåu laø toác ñoä ñöôøng daây.


3.2 Truyeàn ôû baêng taàn cô sôû:
+ Ñöôøng daây truyeàn thoâng tin ôû baêng cô sôû gioáng nhö phaàn töû
mang vaän chuyeån khoâng sinh ra söï dòch chuyeån veà taàn soá.
+ Nhöõng tín hieäu phaùt qua ETCD thu cuøng moät loaïi vôùi tín hieäu
thoâng baùo ôû baêng cô sôû
vaø noù ñöôïc goïi laø tín hieäu ôû baêng taàn cô sôû.

3.2 Truyeàn ôû baêng taàn cô sôû :
+ Tín hieäu ôû baêng taàn cô sôû daïng nhò phaân khoâng ñöôïc tröïc tieáp
ñöa leân ñöôøng daây do thaønh phaàn moät chieàu quaù lôùn, nhaát laø duøng
cho ñöôøng daây coù khoaûng caùch xa khoâng thích hôïp.
+ Do ñoù treân thöïc teá toàn taïi loaïi maõ cho tín hieäu nhò phaân coù phoå
thích hôïp tröôùc khi ñöa leân ñöôøng daây ñoù laø tín hieäu nhò phaân daïng 2
möùc vaø 3 möùc ôû baêng taàn cô sôû.


3.2.1 Tính hieäu 2 möùc ôû baêng taàn cô sôû :
a. Maõ NRZ :
Maõ ñöôïc deã daøng thöïc hieän laø maõ nhò phaân NRZ (Non
Return to Zero). Maõ NRZ thöôøng ñöôïc chia thaønh 2 loaïi:
+ NRZ-L (Non Return to Zero-Level)
+ NRZ-I (Non Return to Zero-Inverted)
Noù ñöôïc xaùc ñònh nhö sau:
Vôùi NRZ-L :
di = 0 cao (ai = +a),
di = 1 thaáp (ai = -a)
Vôùi NRZ-I : thay ñoåi, chuyeån möùc khi baét ñaàu bit 1.

a. Maõ NRZ :


a. Maõ NRZ :
+ Maõ nhò phaân NRZ cuõng raát ít ñaùp öùng truyeàn trong baêng
taàn cô sôû do coù thaønh phaàn moät chieàu lôùn vaø coâng suaát taäp trung
ôû gaàn taàn soá zero.
+ Moät bieän phaùp laø taêng taàn soá, coù nghóa laø truyeàn thoâng
phuï, ta duøng maõ 2Fa.

b. Maõ 2 Fa (Manchester)
Maõ naøy coù T = 2∆ vaø moãi kyù hieäu di ñöôïc chuyeån thaønh moät
daõy cuûa 2 kyù hieäu ai’ , ai"
Vôùi ai’ , ai"  (-a, +a) qua söï bieán ñoåi sau:
Neáu:
+ di = 0  ai’ = +a , ai" = -a
+ di = 1  ai’ = -a , ai" = +a
Maõ 2 fa caàn phaûi coù boä loïc ñöôøng daây laøm cho khoù khaên
trong vieäc truyeàn tín hieäu.
Ñeå giaûm nhöôïc ñieåm ñoù, ngöôøi ta duøng maõ 2Fa vi phaân.
Maõ 2Fa vi phaân ñöôïc ñònh nghóa sau:
+ di = 0  ai’ = ai-1’, ai’’ = - ai’
+ di = 1  ai’ = -ai-1’, ai’’ = -ai’


b. Maõ 2 Fa (Manchester)

c. Maõ Miller :
+ Trong maïng cuïc boä (LAN) maõ 2 Fa coù theå söû duïng ñaït
ñeán toác ñoä 10Mbps nhöng noù khoâng cho pheùp truyeàn ôû
khoaûng caùch xa. Ñeå taêng löu löôïng coù theå duøng maõ Miller.
+ Maõ Miller laø maõ giaûm söï vaän chuyeån cuûa tín hieäu 2Fa.
+ Daõy taàn cuûa baêng truyeàn maõ Miller khoâng nhö maõ
2Fa. Trong baêng taàn cô sôû noù coù theå truyeàn töø 5000 ñeán
6000 bit/giaây.


c. Maõ Miller :
Hình 3.6 Maïch taïo maõ vaø giaûi maõ.

3.2.2 Tín hieäu 3 möùc ôû baêng taàn cô sôû
+ Chuùng ta nhaän thaáy raèng söû duïng tín hieäu 3 traïng thaùi
cho pheùp phoå khoâng coù giaù trò ôû taàn soá 0 vaø giaûm bôùt ñöôïc
ñoä roäng cuûa baêng thoâng.
a. Maõ löôõng cöïc tieâu chuaån 1 AMI
+ Trong tröôøng hôïp T = ∆ vaø q 1 ,q 2 ,q 3 , laø 3 giaù trò -1,
0, +1. Maõ löôõng cöïc ñöôïc ñònh nghóa:


b. Maõ löôõng cöïc tieâu chuaån 2 (AMI2)
+ Trong tröôøng hôïp naøy ngöôøi ta maõ hoùa theo luaät maõ löôõng
cöïc cho daõy{ d2i} vaø{ d2i+1}.
+ Daõy { d2i} cho daõy döõ lieäu chaún vaø daõy { d2i+1} cho daõy leû.
c. Maõ löôõng cöïc maät ñoä cao (BHD)
+ Coù nhöõng maõ löôõng cöïc khoâng thích öùng vôùi tín hieäu phaùt
khi maø döõ lieäu laø moät daõy soá 0 lieân tieáp. Ñeå deã daøng ñoàng boä khi
nhaän tín hieäu vaø giaûm bôùt sai soá, ngöôøi ta duøng maõ löôõng cöïc maät
ñoä cao BHD.
+ Trong tröôøng hôïp coù daõy tín hieäu vôùi nhieàu giaù trò 0 lieân
tuïc thì thay theá baèng daõy ñaëc bieät (-1; 0 hoaëc +1).

c. Maõ löôõng cöïc maät ñoä cao (BHD)


d. Maõ B8ZS :
Neáu theo qui luaät ñeå thay theá daõy 4 bit giaù trò 0 lieân tieáp baûo ñaûm
nhöõng yeâu caàu:
+ Khoâng sinh ra thaønh phaàn 1 chieàu khi truyeàn.
+ Khoâng coù daõy tín hieäu giaù trò 0 quaù daøi.
+ Khoâng giaûm toác ñoä truyeàn.
+ Coù theå baûo ñaûm phaùt hieän sai.
Nhöng khi chæ xeùt thuaàn tuùy caùc bit giaù trò 1 thì luaät maõ hoùa AMI
khoâng coøn baûo ñaûm nöõa.

d. Maõ B8ZS :
+ Ñeå baûo ñaûm ñöôïc nhöõng muïc ñích treân vaø ñoàng thôøi
khoâng phaù vôõ luaät AMI vôùi caùc bit giaù trò 1, ngöôøi ta duøng
maõ B8ZS.
Maõ B8ZS ñöôïc maõ hoùa nhö sau:
+ Ta maõ hoùa caùc bit 1 theo luaät AMI. Neáu gaëp daõy 8 bit
giaù trò 0 lieân tieáp ta thay baèng daõy tín hieäu phuï 000 - +0+- .


* Toùm laïi :
+ Söï truyeàn ôû baêng cô sôû cho pheùp söû duïng thieát bò
truyeàn ñôn giaûn vaø ít toán keùm.
+ Kyõ thuaät ñoù bò haïn cheá bôûi khoâng cho pheùp söï dòch
chuyeån taàn soá.
+ Neáu ngöôøi ta muoán phaùt tín hieäu ôû baêng taàn cô sôû treân
ñöôøng daây coù troâi taàn soá, khi thu caàn phaûi traû laïi söï dòch taàn
cuûa taàn soá qua ñöôøng daây.

+ Khi muoán truyeàn thoâng tin töø moät ñieåm ñeán moät ñieåm
khaùc, tín hieäu caàn phaûi ñöôïc ñieàu cheá nhôø soùng mang qua moät
trong caùc kyõ thuaät ñieàu cheá thích hôïp.
+ Thöïc chaát laø soùng mang chæ truyeàn ñi baûn maõ cuûa tín hieäu
chöù khoâng phaûi laø tín hieäu thöïc söï.
+ Nhö vaäy beân nhaän chæ nhaän ñöôïc baûn maõ naøy vaø suy ñoaùn
ñeå taïo ra baûn sao cuûa tín hieäu thöïc.
+ Vôùi tín hieäu ñieàu cheá chuùng ta ñöa söï truyeàn veà vieäc
vaän chuyeån taàn soá. Caùc loaïi ñieàu bieân, ñieàu taàn vaø ñieàu pha
cho pheùp choáng nhöõng sai leäch khi truyeàn.


3.3.1. Söï truyeàn thoâng qua ñieàu bieân (AM):
+ Kyõ thuaät ñieàu bieân laøm vieäc treân nguyeân taéc laøm bieán
thieân bieân ñoä cuûa soùng mang ñeå maõ hoaù tín hieäu, taïo thaønh 1
hoaëc 2 ñöôøng bao ñoái xöùng.
+ Kyõ thuaät naøy ñöôïc duøng trong phaùt thanh vôùi daûi taàn trung
bình
+ Trong ñieàu cheá tín hieäu soá, kyõ thuaät ñieàu bieân tín hieäu soá
goïi laø ASK(Amplitude Shift Keying), trong ñoù bit 1 seõ ñöôïc maõ
hoaù coù soùng mang, coøn bit 0 thì khoâng coù soùng mang. Do ñoù tín
hieäu ñoù goïi laø OOK(On-Off keying).

3.3.1. Söï truyeàn thoâng qua ñieàu bieân (AM):


3.3.2 Söï truyeàn thoâng qua ñieàu taàn (FM) :
+ Kyõ thuaät ñieàu taàn duøng söï bieán thieân taàn soá cuûa soùng mang ñeå
maõ hoaù tín hieäu.
+ Moät soá modem laøm vieäc theo nguyeân taéc ñieàu taàn ñeå chuyeån
thoâng tin maùy tính thaønh tín hieäu töông töï thuoäc daûi phoå tieáng noùi.
+ ÖÙng duïng kyõ thuaät naøy trong ñieàu cheá soá laø phöông phaùp FSK
(Frequency Shift Keying), trong ñoù toác ñoä truyeàn döõ lieäu khoaûng 1200
bauds. Ñoái vôùi kyõ thuaät naøy moãi bauds chöùa duy nhaát 1 bit thoâng tin.
+ Vôùi kyõ thuaät FM, caùc taàn soá caàn duøng khi phaùt vaø thu caùc bit ôû
cheá ñoä goïi nhö sau :
- Phaùt bit 1 : 1270 hertz, nhaän bit 1 : 2225 hertz
- Phaùt bit 0 : 1027 hertz, nhaän bit 0 : 2025 hertz



+ Vôùi ñieàu taàn cho pheùp ta söû duïng modem vôùi kyõ thuaät
ñôn giaûn vaø baêng thoâng cho pheùp cuûa ñöôøng truyeàn trong
khoaûng 300 – 3300Hz.
+ Ñoàng thôøi ñoä khueách ñaïi trong ñieàu taàn cuõng haïn cheá
khoâng nhö trong ñieàu bieân.
+ Ñoù cuõng laø lyù do taïi sao ñieàu taàn khoâng ñöôïc duøng
trong truyeàn soá lieäu vôùi toác ñoä nhoû vaø baêng thoâng lôùn hôn
3000Hz khi phaùt tín hieäu

3.3.3 Söï truyeàn thoâng qua ñieàu pha (PM):
Phöông phaùp naøy hoaït ñoäng theo nguyeân taéc thay ñoåi pha
cuûa soùng mang theo söï bieán thieân cuûa tín hieäu.


Phöông phaùp naøy thöôøng ñöôïc öùng duïng trong kyõ thuaät
truyeàn hình maøu analog. Moät trong nhöõng phöông phaùp ñieàu
pha trong truyeàn thoâng döõ lieäu soá laø PSK.

+ Daïng caûi tieán cuûa PSK laø QPSK coøn goïi laø 4-PSK,
nguyeân lyù cuûa phöông phaùp naøy xeùt ñeán 4 giaù trò cuûa ñoä leäch
pha 00, 900, 1800, 2700.
+ Vôùi phöông phaùp QPSK, moãi bauds mang ñöôïc 2 bit
thoâng tin vì vaäy laøm taêng toác ñoä truyeàn döõ lieäu.


3.3.4 Söï truyeàn keát hôïp bieân ñoä vaø pha (QAM) :
+ Nhaèm caûi thieän toác ñoä truyeàn thoâng, ngöôøi ta ñöa ra
phöông phaùp QAM, ñoù laø söï keát hôïp giöõa ñieàu bieân vaø ñieàu
pha ñeå taïo thaønh 16 möùc logic khaùc nhau.
+ Moãi baud mang ñöôïc 4 bit thoâng tin. Vì vaäy phöông
phaùp QAM laøm taêng ñaùng keå toác ñoä truyeàn thoâng, QAM
coøn ñöôïc goïi laø 16-PSK.

3.3.4 Söï truyeàn keát hôïp bieân ñoä vaø pha (QAM) :


3.4 Truyeàn noái tieáp baát ñoàng boä :



+ Vieäc truyeàn döõ lieäu giöõa hai ñaàu truyeàn thoâng theo kieåu
noái tieáp töøng bit, nhöng noäi taïi trong baûn thaân thieát bò ñaàu cuoái
(töø CPU ñeán vi maïch truyeàn thoâng UART) thì quaù trình truyeàn
döõ lieäu laïi ôû daïng song song.
+ Vì vaäy caàn phaûi coù moät quaù trình bieán ñoåi döõ lieäu töø daïng
truyeàn song song sang noái tieáp vaø ngöôïc laïi.
+ Vieäc bieán ñoåi döõ lieäu töø daïng song song sang daïng noái
tieáp ñöôïc thöïc hieän nhôø thanh ghi PISO cuûa vi maïch UART vaø
töø daïng noái tieáp sang song song nhôø thanh ghi SIPO
+ Ngoaøi ra phaûi thoaû maõn ñoàng boä bit ôû nôi thu vaø loãi thích
hôïp

3.4.1. Nguyeân taéc ñoàng boä bit:
+ Quaù trình ñoàng boä bit xaûy ra khi baét ñaàu coù döõ lieäu ñeán.
Bình thöôøng khoâng coù döõ lieäu ñeán thì ñöôøng daây seõ ôû möùc logic
cao (bit 1) goïi laø traïng thaùi idle.
+ Khi 1 byte ñöôïc truyeàn thì start-bit (giaù trò 0) seõ ñi tröôùc,
nhö vaäy ñöôøng daây töø möùc logic cao chuyeån xuoáng möùc logic
thaáp vaø nhö theá seõ kích vaøo boä ñeám counter laøm noù hoaït ñoäng.
+ Boä counter baét ñaàu ñeám vôùi giaù trò ban ñaàu laø n/2, sau khi
ñeám tôùi n thì maïch laáy maãu baét ñaàu hoaït ñoäng ñeå laáy döõ lieäu taïi
ñieåm giöõa cuûa bit-cell ñeán.
+ Sau ñoù boä counter seõ ñöôïc ñaët laïi giaù trò zero vaø quaù trình
ñeám seõ döôïc tieáp tuïc dieãn ra nhö theá.


3.4.1. Nguyeân taéc ñoàng boä bit:

3.4.2. Nguyeân taéc ñoàng boä byte:
+ Vieäc ñoàng boä byte khaù ñôn giaûn, laøm theá naøo ñeå beân thu vaø beân
phaùt thoáng nhaát vôùi nhau veà soá bit trong moät kyù töï, soá stop –bit, soá start-
bit, coù bit chaún leû hay khoâng vaø neáu coù thì kieåm tra chaún hay kieåm tra leû,
theo bit 0 hay theo bit 1,...
Quaù trình naøy ñöôïc gaén lieàn vôùi ñoàng boä khung truyeàn döõ lieäu.
3.4.3 Nguyeân taéc ñoàng boä khung :
+ Thoâng thöôøng döõ lieäu khoâng phaûi truyeàn rieâng leû töøng byte maø
chuùng ñöôïc truyeàn ñi töøng khoái n byte döôùi daïng frame, packet hoaëc
segment.
+ Vôùi daïng döõ lieäu loaïi Ascii vieäc ñoàng boä khung khaù ñôn giaûn, chæ
caàn qui öôùc moät kyù töï naøo ñoù ñoùng vai troø kyù töï ñaàu khung vaø moät kyù töï
naøo ñoù qui ñònh cuoái khung.


STX Caùc byte döõ lieäu ETX
Start-bit
Thôøi gian
Ñoàng boä khung truyeàn taäp tin Ascii
+ Thoâng thöôøng STX (Start of Text character) vaø ETX (End

of Text character) coù saün trong baûng maõ Ascii chuaån ñaûm nhaän
chöùc naêng naøy.

+ Vôùi döõ lieäu daïng binary, vieäc ñoàng boä khung phöùc taïp
hôn vì caùc byte döõ lieäu coù theå truøng vôùi caùc kyù töï ETX vaø STX.
+ Khi ñoù caùc kyù töï DLE (Data Link Escape character) ñöôïc
theâm vaøo tröôùc kyù töï ñaàu khung laø DLE-STX vaø caëp kyù töï cuoái
khung laø DLE-ETX.
+ Maët khaùc ñeå traùnh söï nhaàm laãn khi döõ lieäu coù chöùa kyù töï
DLE chuùng ta gaáp ñoâi noù leân khi truyeàn ñi.


DLE STX DLE DLE DLE ETX
Caùc byte döõ lieäu

Start-bit
Thôøi gian
Ñoàng boä khung truyeàn taäp tin nhò phaân

3.5 Truyeàn noái tieáp ñoàng boä :


+ Truyeàn khoâng ñoàng boä ñöôïc duøng ñeå truyeàn vôùi nhöõng thoâng
baùo ngaén. Ñeå truyeàn nhöõng files döõ lieäu daøi, phöông phaùp truyeàn
ñoàng boä coù nhieàu hieäu quaû hôn.
+ Truyeàn ñoàng boä thì khoâng coù start-bit vaø stop-bit keøm theo töø maõ.
Nguyeân taéc cuûa truyeàn ñoàng boä laø xen caùc xung ñoàng boä vaøo chung vôùi
thoâng tin luùc maõ hoaù ñeå truyeàn ñi.
+ Thoâng baùo ñöôïc truyeàn thaønh khoái maø nhöõng bit start, stop cho
caùc kyù töï boû ñi. Caùc kyù töï trong khoái ñöôïc truyeàn lieân tieáp nhau, kieåm
tra sai ñöôïc thöïc hieän theo töøng khoái.
+ Coù hai phöông phaùp truyeàn ñoàng boä : ñoàng boä höôùng bit vaø
ñoàng boä höôùng kyù töï.

3.5.1 Truyeàn ñoàng boä höôùng kyù töï :
+ Phöông phaùp naøy ñònh nghóa moät soá kyù töï ñieàu khieån nhö
kyù töï ñoàng boä (SYN), kyù töï baét ñaàu vaên baûn (STX), kyù töï keát
thuùc vaên baûn (ETX)
ETX Data STX SYN SYN SYN
Nguyeân taéc ñoàng boä nhö sau :
+ Ñaàu tieân thoâng tin ñeán treân ñöôøng daây, beân thu baét ñaàu doø tìm kyù töï
SYN (coù giaù trò 01101000) baèng caùch ñaët ñoàng boä bit
+ Laàn löôït laáy 8 bit lieân tieáp vaø so saùnh vôùi töø maõ cuûa kyù töï SYN.
+ Sau khi tìm ñöôïc kyù töï SYN, nghóa laø ñaõ ñaït ñöôïc ñoàng boä kyù töï,
beân thu seõ nhaän töøng byte vaø so saùnh vôùi caùc kyù töï ñieàu khieån nhö STX,
ETX,... nhaèm phaân bieät kyù töï ñieàu khieån vaø döõ lieäu.


SYN SYN
0 1 1 0 1 0 0 0 0 1 1 0 1 0 0 0
Laáy 8 bit
Laáy 8 bit
Ñieåm ñaït Laáy 8 bit Quaù trình
ñöôïc ñoàng tieáp dieãn
boä bit Thôøi gian
Quaù trình saøn tìm kyù töï ñoàng boä SYN

+ Ñoái vôùi vieäc truyeàn taäp tin binary, ta theâm kyù töï DLE
(Data Link Escape character) vaøo tröôùc STX, ETX vaø nhaân ñoâi
kyù töï DLE coù maët trong döõ lieäu tröôùc khi truyeàn.
+ Quaù trình tìm kyù töï ñoàng boä vaø loaïi boû caùc kyù töï ñieàu
khieån cuõng dieãn ra töông töï.


3.5.2 Truyeàn ñoàng boä höôùng bit :
+ Phöông phaùp naøy khoâng ñònh nghóa caùc kyù töï ñieàu khieån
nhö SYN, ETX,.. maø ñöa ra moät chuoãi 8 bit ñieàu khieån goïi laø côø
coù giaù trò 01111110.
+ Döõ lieäu ñöôïc truyeàn lieân tuïc thaønh moät chuoãi bit daøi. Ñeå
traùnh nhaàm laãn giöõa döõ lieäu vaø côø, neáu thaáy döõ lieäu coù xuaát hieän
5 bit 1 lieân tuïc, beân phaùt seõ xen bit 0 vaøo tröôùc khi truyeàn ñi.
+ Thaønh phaàn döõ lieäu baét ñaàu baèng côø môû vaø keát thuùc baèng
côø ñoùng coù giaù trò gioáng nhau. Coù nhieàu daïng truyeàn ñoàng boä
höôùng bit.

3.5.2 Truyeàn ñoàng boä höôùng bit :


3.5.3 Protocol SDLC vaø HDLC :
a. Protocol SDLC(Synchronnouse Data Link Control)
+ Bisync (BSC) laø loaïi protocol söû duïng byte ñeå kieåm
tra, noù laø protocol truyeàn half duplex.
+ SDLC laø protocol kieåm tra theo bit, noù ít phuï thuoäc
vaøo caùc kyù töï. Nhö vaäy söï chaáp nhaän cuûa boä thu coù theå chôø
ñeán khi thoâng baùo keát thuùc hoaëc thieát bò thu saün saøng phaùt.
+ Vôùi moät soá kyù töï döï tröõ cho kieåm tra ñöôøng daây,
SDLC deã daøng laøm cho daõy soá lieäu truyeàn trong suoát.
Thoâng tin trong SDLC ñöôïc toå chöùc theo frame.

Flag Address Control Use FCS Flag
data
+ Vuøng Flag: duøng ñeå truyeàn tín hieäu ñoàng boä vaø baùo cho
söï baét ñaàu cuûa khung truyeàn. Giaù trò cuûa noù ñöôïc quy ñònh
01111110.
+ Vuøng Address: Thöôøng coù ñoä daøi 1 byte. Noù duøng ñeå ghi
ñòa chæ cuûa traïm thöù 2 (ôû ñoù nhaän hoaëc phaùt thoâng tin). Ñòa chæ
FF duøng cho taát caû caùc terminals trong maïng.


+ Vuøng Control: coù ñoä daøi 8 bit, ñeå chæ ra loaïi cuûa khung thôøi gian:
u (unnumbered), S (Supervisory), I (Information):
- Khung U : duøng ñeå kieåm tra traïm thu nhö thieát laäp, maát
lieân laïc, thöû traïm ...
- Khung S : duøng ñeám khung (phaùt vaø thu), traû lôøi
ACK/NAK, thoâng baùo baän ...
- Khung I : truyeàn ñaït thoâng baùo, thoâng tin.
ÔÛ ñaây ta thaáy neáu bit cuoái cuøng coù giaù trò 0 daïng I; 01 daïng S; 11
daïng U. Moãi moät traïm duøng SDLC coù 3 traïng thaùi phöông thöùc: thieát
laäp, traû lôøi, giaûi phoùng.
Vuøng Use data: coù theå coù ñoä daøi tuøy yù nhöng trong khi söû duïng noù
tuøy thuoäc vaøo soá byte cuûa SDLC quy ñònh.
Vuøng FCS: coù ñoä daøi 16 bit,…

b. Protocol – HDLC (High-Level Data Link Control )
+ HDLC hoaøn toaøn gioáng nhö SDLC, SDLC do ISO
(International Standard Organization) ñöa ra söû duïng khi
truyeàn ñoàng boä.
+ HDLC do CCITT ñeà xuaát söû duïng X-25 trong maïng
chuyeån maïch goùi.
+ Coù 3 ñieåm khaùc bieät giöõa HDLC vaø SDLC.
HDLC cho pheùp ta môû roäng ñòa chæ vaø vuøng kieåm tra,
vaø kyù töï baùo döøng cuûa SDLC laø 8 bit moät, coøn cuûa HDLC laø
7 bit moät.


Ñeå thoûa maõn caùc yeâu caàu neâu ôû treân. HDLC ñöôïc ñònh
nghóa 3 loaïi cuûa traïm, 2 caáu hình noái vaø 3 kieåu truyeàn döõ
lieäu.
+ Traïm sô caáp: coù nhieäm vuï kieåm tra caùc thao taùc treân
ñöôøng noái. Frames do sô caáp cung caáp laø caùc frames ñieàu
khieån.
+ Traïm thöù caáp: ñöôïc hoaït ñoäng döôùi söï ñieàu khieån cuûa
sô caáp. Frames do traïm thöù caáp phaùt ra laø: traû lôøi. Sô caáp seõ
cho ñöôøng noái caùch bieät giöõa caùc thöù caáp.
+ Traïm toå hôïp: söï toå hôïp giöõa sô vaø thöù caáp, coù theå phaùt
ra caû ñieàu kieän vaø traû lôøi.

Hai loaïi caáu hình ñöôøng noái laø:
Caáu hình khoâng ñoái xöùng: duøng trong ñieåm - ñieåm vaø
nhieàu ñieåm. Caáu hình naøy bao goàm 1 sô caáp vaø 1 hay nhieàu
thöù caáp, söû duïng full duplex hoaëc haff duplex.
Caáu hình ñoái xöùng: chæ söû duïng cho ñieåm - ñieåm. Caáu
hình naøy goàm coù 2 toå hôïp söû duïng full duplex hoaëc half
duplex.



Caáu truùc Frame HDLC:
+ HDLC ñöôïc söû duïng trong truyeàn ñoàng boä.
+ Taát caû thoâng tin truyeàn ñeàu trong frame vaø moät
frame ñôn giaûn saép xeáp cho taát caû loaïi döõ lieäu vaø söï trao ñoåi
ñieàu khieån. Frame HDLC coù caáu truùc nhö sau:


Frame coù caùc vuøng sau:
+ Flag: 8 bits.
+ Add: Moät bytes. Trong HDLC môû roäng vuøng Add coù nhieàu
bytes.
+ Control: 8,16 bits. Trong HDLC môû roäng vuøng C coù 16 bit.
+ Information: thay ñoåi.
+ FCS: (Frame check sequence) 16 hoaëc 32 bits tuøy yeâu caàu
söû duïng CRC.
+ Vuøng Flag, Add., Control, tröôùc döõ lieäu ñöôïc coi laø
header. Vuøng FCS, Flag sau döõ lieäu ñöôïc coi laø phaàn keát
thuùc.
PHAÂN KEÂNH VAØ GIAÛI PHAÂN KEÂNH

4.1 Môû ñaàu
4.2 Boä phaân keânh vaø boä taäp trung
4.2.1 Boä taäp trung
4.2.2 Boä phaân keânh
4.3 Caáu truùc vaø hieäu suaát cuûa boä phaân keânh
4.4 Boä phaân keânh theo taàn soá (FDM) - Ñieän baùo ñieàu hoøa
4.4.1 Nguyeân lyù
4.4.2 Hieâu suaát cuûa Mux-taàn soá
4.5 Boä phaân keânh theo thôøi gian
4.5.1 Phaân keânh thôøi gian theo kyù töï
4.5.2 Phaân keânh thôøi gian theo bit
4.6 Boä phaân keânh theo thoáng keâ
4.7 Heä thoáng T1/E1


4.1 Môû ñaàu
Giöõa terminal A vaøterminal B coù nhieàu thieát bò truyeàn vaø
nhaän ñoàng thôøi vôùi nhau. Ta coù theå maéc ñöôøng daây song song ñeå
ñoàng thôøi cuøng truyeàn vaø nhaän. Neáu ta taïo ra moät thieát bò ñeå phaân
phoái ñöôøng truyeàn thoâng tin thì ta coù theå taän duïng ñöôïc ñöôøng
truyeàn, ñoàng thôøi cuõng giaûm ñöôïc soá ñöôøng daây noái giöõa A vaø B.
Ví duï : ta coù theå nhoùm 50 ñöôøng telex coù toác ñoä 200 bauds treân 4
ñöôøng daây chaát löôïng toát (coù theå truyeàn ñöôïc 9600 bit/s), nhö vaäy
giaù thueâ ñöôøng daây seõ 3 laàn reû hôn cho moãi tröôøng hôïp rieâng leõ.
Treân thöïc teá, coù 2 caùch thöïc hieän vieäc nhoùm ñoù: boä phaân keânh vaø
taäp trung.

Boä phaân keânh hay boä taäp trung ñeàu coù cuøng nhieäm vuï laø
nhoùm caùc ñöôøng döõ lieäu treân moät ñöôøng chính goïi laø ñöôøng
hoãn hôïp.
4.2.1 Boä taäp trung:
Nguyeân taéc chung laø boä taäp trung coù nhieàu ñaàu ra (thöïc
teá chæ coù 1) giöõa nhieàu ñaàu vaøo. Thoâng tin ôû nhieàu ñaàu vaøo
ñöôïc ñöa vaøo moät heä thoáng xöû lyù vaø ñöa ra truyeàn treân ñöôøng
daây hoãn hôïp. Toång löu löôïng cuûa caùc ñöôøng vaøo coù theå lôùn
hôn löu löôïng ñöôøng ra.



+ Neáu taát caû caùc ñöôøng vaøo ñöôïc söû duïng ñoàng thôøi thì
toác ñoä (löu löôïng) ñoù ñöôøng daây coù theå khoâng ñaùp öùng ñöôïc.
+ Boä taäp trung coù theå giöõ moät phaàn thoâng tin ñeå sau ñoù
laïi truyeàn hoaëc cuõng coù theå khoùa moät hay nhieàu ñöôøng vaøo.
+ Moät boä taäp trung coù theå laø moät maùy mini vaø heä thoáng
chöông trình cuûa noù, noù coù theå giaûi quyeát caùc chöùc naêng phuï
khaùc nhö: chuyeån maõ, ñoåi toác ñoä v.v...


4.2.2 Boä phaân keânh (Multiplex):
+ Boä phaân keânh phaân chia caùc keânh söû duïng theo moät
phöông phaùp coá ñònh theo thôøi gian, hay taàn soá.
+ Neáu söï phaân chia ñoù theo quy luaät taàn soá, ta coù boä
phaân keânh theo taàn soá; neáu theo quy luaät chia thôøi gian, ta coù
boä phaân keânh theo thôøi gian.

4.3 Caáu truùc vaø hieäu suaát cuûa boä phaân keânh (Mux):
4.3.1 Caáu truùc boäâ phaân keânh:
+ Nhieäm vuï cuûa moät boä phaân keânh laø söï toång hôïp döõ
lieäu treân nhieàu ñöôøng toác ñoä thaáp (ñöôøng cô sôû) thaønh daõy
döõ lieäu treân ñöôøng truyeàn coù toác ñoä cao (ñöôøng hoãn hôïp).
+ Ñeå thöïc hieän vieäc nhoùm döõ lieäu ngöôøi ta duøng boä phaân
keânh theo taàn soá hoaëc boä phaân keânh theo thôøi gian. Trong
caû 2 tröôøng hôïp chöùc naêng cuûa noù hoaøn toaøn gioáng nhau:
- moät boä phaän ñeå phaân keânh (Mux hoaëc Demux)
- boä phaän quaûn lyù nhöõng ñöôøng toác ñoä cô sôû (OVBV)
- boä phaän quaûn lyù ñöôøng toác ñoä cao (OVHV)


4.3.1 Caáu truùc boäâ phaân keânh:
Trong tröôøng hôïp phaân keânh taàn soá :
+ Ñöôøng toác ñoä cô baûn (OVBN) thöïc hieän söï chuyeån ñoåi
nhöõng tín hieäu nhò phaân nhaän ñöôïc thaønh tín hieäu lieân tuïc
goàm nhöõng soùng hình sin vôùi taàn soá ñaõ choïn
+ Ñöôøng toác ñoä cao (OVHV) baûo ñaûm phuø hôïp ñieän giöõa
boä phaân keânh vôùi ñöôøng daây.
+ Neáu laø boä phaân keânh theo thôøi gian, boä phaân keânh
thöïc hieän vieäc nhoùm vaø lieân tieáp hoùa nhöõng kyù töï (hoaëc
bit) cuûa ñöôøng toác ñoä thaáp thaønh ñöôøng toác ñoä cao vaø cung
caáp tín hieäu clock.

4.3.2 Hieäu suaát cuûa boä phaân keânh:
+ Giaû söû moät boä phaân keânh toång hôïp döõ lieäu treân n
ñöôøng toác ñoä cô baûn vôùi nhòp ñoä vaän chuyeån moãi ñöôøng laø
Ci (i = 1 .. , n) vaø phaùt moät daõy döõ lieäu treân ñöôøng daây toác
ñoä cao coù löu löôïng D. Trong tröôøng hôïp boä phaân keânh
thôøi gian, löu löôïng D ñaëc tröng cho maïch döõ lieäu ñöôøng
toång hôïp.
+ Hieäu suaát cuûa 1 boä phaân keânh nhö sau:
Hieäu suaát =


4.4 Boä phaân keânh theo taàn soá (FDM)
4.5 Boä phaân keânh theo thôøi gian
4.6 Boä phaân keânh theo thoáng keâ
4.7 Heä thoáng T1/E1
KIEÅM SOAÙT ÑÖÔØNG NOÁI DÖÕ LIEÄU

5.1 Caáu hình ñöôøng truyeàn
5.1.1 Ñoà hình
5.1.2 Ñoä Ñuplex
5.1.3 Nguyeân taéc ñöôøng daây
5.2 Kieåm tra doøng (Flow control)
5.3 Cô cheá kieåm soaùt loãi cuûa Protocol
5.3.1 Giôùi thieäu
5.3.2 Caùc kieåu lieân laïc cuûa protocol
5.3.3 Cô cheá kieåm soaùt loãi cuûa protocol
5.4 Baûo veä vaø choáng sai
5.4.1 Toång quan
5.4.2 Kieåm soaùt sai soá


5.1 Caáu hình ñöôøng truyeàn:
Ba ñaëc tröng ñeå phaân bieät phöông aùn cho caáu hình ñöôøng
daây noái laø: ñoà hình, ñoä duplex vaø nguyeân taéc ñöôøng daây.
5.1.1 Ñoà hình:
+ Ñoà hình cuûa ñöôøng daây noái döõ lieäu laø söï chuaån bò veà
ñöôøng noái vaät lyù töø traïm leân ñöôøng daây.
- Neáu nhö chæ coù 2 ñieåm thì ta goïi laø: ñieåm - ñieåm.
- Neáu nhö nhieàu hôn 2 ñieåm ta goïi laø nhieàu ñieåm.
+ Thoâng thöôøng, ñöôøng noái nhieàu ñieåm ñöôïc duøng trong
tröôøng hôïp moät traïm sô caáp vaø nhieàu traïm thöù caáp.
+ Khi moät maùy tính caàn noái ñeán nhieàu terminal, neáu moãi
terminal coù ñöôøng noái ñieåm-ñieåm vôùi maùy tính thì maùy tính
phaûi coù I/0 port cho töøng terminal.

5.1.1 Ñoà hình :


5.1.1 Ñoà hình :
* Traïm sô caáp vaø thöù caáp :
- Traïm sô caáp (coøn goïi laø traïm ñieàu khieån – Primary (P)): laø
traïm coù nhieäm vuï göûi caùc leänh ñieàu khieån ñeán caùc traïm khaùc,
dòch vaø traû lôøi nhöõng yeâu caàu töø nhöõng traïm khaùc göûi veà. Thöïc
hieän caùc thao taùc:
+ Toå chöùc trao ñoåi döõ lieäu.
+ Baûo ñaûm, giaùm saùt söï noái.
+ Baûo ñaûm phuïc hoài söï noái khi coù nhieãu loaïn laøm
giaùn ñoaïn söï noái.

5.1.1 Ñoà hình :
* Traïm sô caáp vaø thöù caáp :
- Traïm thöù caáp (coøn goïi laø traïm phuï – Secondary (S)): thöïc
hieän caùc ñieàu khieån do sô caáp göûi ñeán vaø sau khi thöïc hieän noù
göûi nhöõng traû lôøi ñeán sô caáp.
- Traïm chuû vaø tôù: Treân thöïc teá sô caáp hoaëc thöù caáp ñeàu coù
theå laø nôi phaùt thoâng tin (ñaëc bieät trong tröôøng hôïp phaùt text),
luùc ñoù ngöôøi ta goïi traïm phaùt thoâng tin laø traïm chuû vaø traïm
thu thoâng tin laø traïm tôù. Vaäy sô caáp vaø thöù caáp ñeàu coù theå laø
chuû vaø laø tôù.


5.1.1 Ñoà hình :

5.1.2 Ñoä duplex :
Ngöôøi ta duøng ñoä duplex ñeå chæ ra höôùng vaø doøng tín hieäu.
+ Vôùi tín hieäu soá yeâu caàu phaûi coù ñònh höôùng khi truyeàn.
Khi truyeàn full-duplex yeâu caàu coù 2 ñöôøng khaùc nhau,
trong khi vôùi caùch truyeàn 2 chieàu giaùn ñoaïn chæ caàn coù moät
ñöôøng truyeàn.
+ Vôùi tín hieäu analog, vaán ñeà 2 chieàu phuï thuoäc vaøo taàn
soá. Neáu moät traïm truyeàn vaø nhaän treân cuøng taàn soá, baét
buoäc phaûi söû duïng half-duplex. Neáu moät traïm truyeàn ôû
moät taàn soá vaø nhaän ôû taàn soá khaùc noù coù theå söû duïng full-
duplex.
+ Vôùi phöông aùn ñieåm-ñieåm: coù theå duøng caùch truyeàn 2
chieàu giaùn ñoaïn hoaëc 2 chieàu toaøn phaàn.


+ Vôùi ñöôøng noái nhieàu ñieåm. Coù 3 caáu hình :
- Sô caáp: 2 chieàu toaøn phaàn. Thöù caáp: giaùn ñoaïn.
- Caû 2 sô caáp vaø thöù caáp ñeàu giaùn ñoaïn.
- Caû 2 sô vaø thöù caáp ñeàu toaøn phaàn.



5.1.3 Nguyeân taéc ñöôøng daây:
* Ñöôøng noái ñieåm - ñieåm:
+ Neáu moät traïm muoán göûi döõ lieäu ñeán traïm khaùc, yeâu caàu
ñaàu tieân laø traïm kia saün saøng nhaän.
+ Traïm thöù 2 traû lôøi ACK ñeå chæ ra noù ñaõ saün saøng. Traïm
thöù nhaát seõ göûi moät soá döõ lieäu trong daïng frame.
+ Trong tröôøng hôïp truyeàn khoâng ñoàng boä, daõy döõ lieäu seõ laø
doøng caùc kyù töï. Trong moät soá tröôøng hôïp sau khi truyeàn moät
soá döõ lieäu, traïm thöù nhaát seõ taïm döøng ñeå chôø keát quaû. Traïm
thöù hai chaáp nhaän keát quaû (ACK).
+ Traïm thöù nhaát seõ truyeàn tín hieäu keát thuùc truyeàn EQT vaø
chaám döùt söï trao ñoåi, heä thoáng traû veà traïng thaùi ban ñaàu

Coù 3 pha trong suoát quaù trình ñieàu khieån :
- Thieát laäp: Xaùc laäp traïm naøo phaùt, traïm naøo nhaän vaø
traïm nhaän chuaån bò nhaän.
- Truyeàn döõ lieäu: Döõ lieäu ñöôïc truyeàn thaønh moät hay
nhieàu khoái ñöôïc chaáp nhaän.
- Keát thuùc: Keát thuùc söï noái logic (töông quan giöõa traïm
phaùt vaø thu).



+ Traïm sô caáp (traïm 1) phaùt ENQ ñeå baùo cho traïm thöù
caáp bieát noù caàn truyeàn döõ lieäu.
+ Khi traïm thöù caáp chöa chaáp nhaän noù truyeàn NAK cho
sô caáp. Ngöôïc laïi, noù truyeàn ACK.
+ Nhaän ñöôïc ACK töø traïm thöù caáp, traïm sô caáp seõ
truyeàn moät frame cho thöù caáp. Khi nhaän ACK noù seõ ñöa
quaù trình truyeàn vaøo keát thuùc.
+ Neáu nhö traïm thöù caáp muoán truyeàn döõ lieäu noù phaûi
chôø traïm sô caáp yeâu caàu vaø chæ coù luùc ñoù môùi ñöôïc vaøo pha
truyeàn döõ lieäu.


* Ñöôøng noái nhieàu ñieåm:
Söï löïa choïn nguyeân taéc ñöôøng daây cho ñöôøng noái nhieàu
ñieåm phuï thuoäc tröôùc tieân noù laø traïm sô caáp hay thöù caáp.
+ Neáu nhö noù laø traïm sô caáp thì söï trao ñoåi döõ lieäu chæ
laø söï trao ñoåi giöõa sô caáp vaø thöù caáp chöù khoâng phaûi giöõa 2
traïm thöù caáp. Ñeå hieåu roõ hôn tröôøng hôïp ñoù ta söû duïng 2
khaùi nieäm:
- Poll: Sô caáp yeâu caàu döõ lieäu töø thöù caáp.
- Select: Sô caáp coù döõ lieäu caàn göûi vaø thoâng
baùo cho thöù caáp döõ lieäu seõ ñeán



+ Vôùi caùch noái ñöôøng daây nhieàu ñieåm, moät sô caáp coù nhieàu
thöù caáp. Treân ñöôøng daây coù n ñieåm thôøi gian poll caàn n laàn cho
n ñòa chæ khaùc nhau. Ngöôøi ta söû duïng Hub polling.
+ Kyõ thuaät naøy yeâu caàu caùc thöù caáp cuøng tham gia quaù trình
polling. Hai ñöôøng döõ lieäu ñoàng thôøi ñöôïc duøng vaø moãi thöù caáp
yeâu caàu nhaän ôû caû 2 ñöôøng ñoàng thôøi.
Thao taùc nhö sau:
+ Sô caáp truyeàn poll ñoàng thôøi ñeán nhieàu thöù caáp. Neáu thöù
caáp coù döõ lieäu truyeàn noù truyeàn döõ lieäu cho sô caáp vaø sau ñoù noù
göûi poll cho thöù caáp tieáp theo treân ñöôøng daây.
+ Neáu nhö thöù caáp khoâng coù döõ lieäu ñeå truyeàn, noù truyeàn
tröïc tieáp poll cho traïm tieáp theo. Thöù caáp cuoái cuøng treân
ñöôøng daây göûi poll cho sô caáp vaø baét ñaàu chu trình môùi trong
suoát quaù trình ñoù

5.2 Kieåm tra doøng (Flow control):
+ Kieåm tra doøng thoâng tin laø kyõ thuaät baûo ñaûm cho moät
traïm truyeàn döõ lieäu cho traïm thu khoâng bò traøn, baûo ñaûm
traïm thu taïm giöõ döõ lieäu vôùi ñoä daøi cöïc ñaïi.
+ Khi döõ lieäu ñeán boä thu phaûi coù ñöôïc giaù trò cuûa quaù
trình tröôùc khi xoùa boä nhôù ñeäm ñeå nhaän thoâng tin tieáp
theo.
+ Khi khoâng coù kieåm tra doøng thì boä nhôù ñeäm cuûa boä
thu coù theå bò traøn vì coøn döõ lieäu cuõ.


Caùch truyeàn caùc frame.

Daïng kieåm tra ñôn giaûn cho kieåm tra doøng laø: Kieåm tra doøng döøng vaø
chôø, noù laøm vieäc nhö sau:
+ Nguoàn truyeàn moät frame, sau khi nhaän boä phaän nhaän seõ göûi tín
hieäu baùo chaáp nhaän frame khaùc vôùi tín hieäu ACK cho frame tröôùc.
Nguoàn phaûi chôø cho ñeán khi noù nhaän ñöôïc ACK môùi truyeàn frame môùi.
+ Boä phaän nhaän vì vaäy döøng nhaän döõ lieäu ñeå phaùt ACK. Quaù trình
laøm vieäc nhö vaäy coù theå dieãn ra vôùi moät thoâng baùo daøi.
Tuy nhieân, thöôøng nguoàn ngaét nhöõng thoâng baùo daøi ñoù thaønh caùc khoái
nhoû vaø truyeàn döõ lieäu ñoù thaønh nhieàu frames, vì nhöõng lyù do sau:
- Vôùi ñoä daøi caøng lôùn trong khi truyeàn seõ deã sinh ra sai, caàn
truyeàn laïi nguyeân caû khoái. Vôùi caùc khoái nhoû ít sai.
- Neáu coù sai ta cuõng chæ truyeàn laïi moät khoái nhoû, ít toán thôøi
gian hôn.
- Treân ñöôøng noái nhieàu ñieåm ngöôøi ta khoâng cho pheùp moät
traïm chieám nhieàu thôøi gian quaù bôûi vì noù seõ laøm chaäm treã cho traïm
khaùc.
- Ñoä lôùn cuûa boä nhôù ñeäm ôû boä thu coù haïn.


Nghi thöùc cöûa soå tröôït (The Sliding Window Protocol)
Nguyeân taéc cöûa soå tröôït.

Nghi thöùc cöûa soå tröôït (The Sliding Window Protocol)


5.3.1. Giôùi thieäu :
Protocol laø moät boä caùc qui öôùc raøng buoäc veà trao ñoåi thoâng tin. Khi
caøi ñaët coù theå laø moät driver hoaëc moät ñoaïn maõ trong ROM, trong chöông
trình öùng duïng, ...
Protocol coù 4 taùc vuï cô baûn :
+ Request : yeâu caàu thöïc hieän moät thao taùc
+ Indication : Thoâng baùo ñaõ nhaän ñöôïc moät söï kieän
ñang chôø xöû lyù (thoâng thöôøng ñoù laø moät request cuûa moät layer
khaùc)
+ Response : Traû lôøi chaáp nhaän hoaëc khoâng chaáp
nhaän ñoái vôùi yeâu caàu söï kieän ñang chôø xöû lyù.
+ Confirm : Baùo caùo raèng layer khaùc ñaõ phuùc ñaùp
yeâu caàu

5.3.1. Giôùi thieäu :


5.3.2 Caùc kieåu lieân laïc cuûa Protocol :
Goàm coù lieân laïc khoâng keát noái vaø lieân laïc höôùng keát noái
+ Ñoái vôùi caùc giao thöùc khoâng keát noái : thì chæ caàn chuyeån
caùc goùi döõ lieäu ñeán layer maø noù quan heä tröïc tieáp maø khoâng
caàn bieát goùi seõ ñi ñöôøng naøo ñeå tôùi nôi nhaän vaø dó nhieân treân
goùi döõ lieäu ñoù coù chöùa ñòa chæ cuûa nôi nhaän.
Ví duï : guûi thö thoâng qua böu ñieän
+ Ñoái vôùi caùc giao thöùc coù keát noái : vieäc trao ñoåi döõ lieäu
tieán haønh caån thaän hôn. Ñaàu tieân laø göûi yeâu caàu keát noái ñeán
beân nhaän, keá tieáp laø thuû tuïc hand shaking vaø sau ñoù laø quaù
trình trao ñoåi thoâng tin. Cuoái cuøng laø thuû tuïc keát thuùc keát noái.
Tieán trình naøy töông töï nhö goïi ñieän thoaïi ñeå trao ñoåi thoâng
tin vôùi moät ngöôøi ôû xa.

Böôùc 1 : Keát noái vaø baét tay





5.3.3 Cô cheá kieåm soaùt loãi cuûa Protocol :
+ Kieåm tra sai duøng ñeå kieåm tra, tìm vaø söûa sai trong
frames ñöôïc truyeàn.
+ Döõ lieäu ñöôïc truyeàn taïo thaønh caùc frames vaø truyeàn lieân
tieáp caùc frames vôùi nhau.
+ Frames ñeán ñoàng thôøi hay ñeán laàn löôït khi truyeàn, moãi
frames baûo ñaûm söï ñoäc laäp vaø giaù trò coá ñònh khi nhaän. Ta
thaáy coù 2 loaïi sai:
- Maát frame: 1 frame bò maát tröôùc khi ñeán beân kia
hoaëc nhieãu laøm cho frame hö, laøm cho boä nhaän cho raèng
frame chöa truyeàn.
- Frame bò hö : Frame ñöôïc xaùc ñònh ñeán maø moät soá
bit bò sai trong khi truyeàn.

Toång hôïp laïi ta duøng phöông phaùp yeâu caàu phaùt laïi ARQ
(Automatic Repeat reQuest). Sau ñaây chuùng ta khaûo saùt hai
phöông phaùp kieåm soaùt loãi quen thuoäc laø Idle-RQ vaø
Continuous RQ.
a. Phöông phaùp kieåm loãi Idle-RQ :
Idle-RQ coùn coù hai teân goïi khaùc laø Stop and Wait vaø Send
and Wait, laøm vieäc vôùi kieåu keát noái ñöôøng truyeàn half-duplex.
Beân phaùt goïi laø primary vaø beân nhaän secondary. Stop
and Wait coù hai kieåu hoaït ñoäng goïi laø kieåu aån vaø kieåu hieän
ñöôïc ñeà caëp sau ñaây:


* Hoaït ñoäng kieåu aån :






* Hoaït ñoäng kieåu hieän :

* Hoaït ñoäng kieåu hieän :


+ Hình a moâ taû moät chuoåi caùc quaù trình truyeàn caùc goùi
thoâng tin (trong ñoù coù goùi döõ lieäu vaø goùi ñieàu khieån) khoâng coù
söï coá.
+ Hình b moâ taû vieäc maát goùi thöù N, beân nhaän khoâng nhaän
ñöôïc neân khoâng traû lôøi (baèng goùi ACK); beân phaùt sau khi ñôïi
tín hieäu phuùc ñaùp (ACK) moät thôøi gian daøi vöôït khoûi thôøi gian
time- out, noù töï bieát goùi N bò maát, hoaëc ACK bò maát nhö hình
c, laäp töùc noù truyeàn laïi goùi N

+ Ñoái vôùi kieåu aån, neáu goùi giöõ lieäu bò maát, beân nhaän seõ khoâng
gôûi moät thoâng baúo naøo, phaûi laøm cho beân phaùt phaûi ñôïi ñeán thôøi
gian time-out, vaø noù cuõng khoâng bieát raèng goùi döõ lieäu bò maát hay
ACK bò maát.
+ Ngöôïc laïi ñoái vôùi kieåu hieän , neáu goùi döõ lieäu maát, beân nhaän seõ
gôûi thoâng baùo NAK veà cho beân phaùt.
+ Öu ñieåm cuûa phöông phaùp Idle RQ laø ít toán boä nhôù , noù chæ
caàn moät vuøng RAM ñuû chöùa moät goùi thoâng tin. Noùi caùch khaùc Idle
RQ ñieàu khieån luoàng baèng cöûa soå tröôït coù caùch thöôùt baèng 1.
Phöông phaùp naøy ñöôïc duøng trong caùc giao thöùc höôùng kí töï
(Character Oriented ) nhö giao thöùc BSC , DDCMP,...


b. Phöông phaùp kieåm loãi Continuous RQ:
+ Trong khi Idle RQ laø kyõ thuaät kieåm loãi theo nguyeân taéc
truyeàn goùi naøo, chôø keát quaû goùi ñoù xong môùi tieáp tuïc truyeàn
goùi keá tieáp thì Continuous RQ cho pheùp truyeàn haøng loaït.
+ Beân nhaän laøm vieäc theo nguyeân taéc nhaän goùi naøo thì phuùc
ñaùp goùi ñoù. Nhö vaäy beân nhaän laøm vieäc theo nguyeân taéc FIFO
chöùa danh saùch ghi nhôù taát caû caùc goùi maø noù ñaõ truyeàn ñi.
+ Khi nhaän ñöôïc phuùc ñaùp thaønh coâng cuûa goùi naøo (ACK)
töø phía beân nhaän, noù seõ xoaù goùi ñoù ra khoûi danh saùch ghi nhôù.
Beân nhaän cuõng laäp danh saùch ghi nhôù taát caû caùc goùi maø noù ñaõ
nhaän ñöôïc.

* Selective Repeat:
+ Hoài ñaùp kieåu aån :
Beân nhaän chæ phuùc ñaùp cho nhöõng goùi maø noù nhaän ñöôïc.
Beân phaùt döïa vaøo ñoù ñeå suy ñoaùn laø goùi naøo bò thaát laïc
treân ñöôøng truyeàn.


* Selective Repeat:
+ Hoài ñaùp kieåu aån :

* Selective Repeat:
+ Hoài ñaùp kieåu hieän :
Ñoái vôùi kieåu aån vieäc hoài ñaùp ñöôïc thöïc hieän theo
nguyeân taéc nhaän ñöôïc goùi môùi phuùc ñaùp maø khoâng quan
taâm goùi naøo bò maát, trong khi kieåu hieän laïi quan taâm ñeán
nhöõng goùi bò maát.
Ví duï : Neáu beân nhaän ñöôïc hai goùi I(1) vaø I(3) thì
noù ñoaùn chaéc raèng goùi I(2) bò maát vaø laäp töùc thoâng baùo veà
beân truyeàn raèng NAK(2). Treân ñöôøng phaûn hoài, neáu caùc
goùi ACK hoaëc NAK bò maát thì beân phaùt cuõng suy ñoaùn
ñöôïc


* Selective Repeat:
+ Hoài ñaùp kieåu hieän :

* Selective Repeat:
+ Phöông phaùp Selective Repeat duøng kyõ thuaät
ñieàu khieån luoàng cöûa soå tröôït vôùi kích thöôùc laø K (keå caû
cöûa soå nhaän),
+ Khi truyeàn seõ truyeàn moät löôït K goùi nhöng
khoâng baét buoäc caùc goùi phaûi coù thöù töï lieân tuïc vaø khi nhaän
cuõng nhaän moät löôït K goùi.


* Phöông phaùp Goback-N:
+ Phöông phaùp naøy duøng kyõ thuaät ñieàu khieån luoàng cöûa
soå tröôït vôùi kích thöôùc cöûa soå göûi laø K goùi vaø cöûa soå nhaän
coù kích thöôùc laø 1, coù nghóa laø khi truyeàn seõ truyeàn moät
löôït K goùi coùï thöù töï lieân tuïc vaø khi nhaän chæ nhaän moät goùi.
Ví duï :
Ta truyeàn moät loaït 3 goùi coù thöù töï lieân tuïc. Neáu beân nhaän hoài ñaùp
raèng goùi thöù 6 bò maát, noù laäp töùc truyeàn laïi 3 goùi lieân tieáp laø I(6),
I(7), I(8) maëc duø caùc goùi I(7), I(8), I(9), I(10),... ñaõ ñöôïc truyeàn ñi vaø
ñaõ ñöôïc nhaän an toaøn ôû nhöõng laàn tröôùc. Tuy nhieân beân nhaän chæ
nhaän laïi goùi I(6), coøn caùc goùi nhaän ñöôïc luùc tröôùc thì noù phôùt lôø ñi vì
cöûa soå nhaän luoân coù kích thöôùc laø 1

* Phöông phaùp Goback-N:


Baûng so saùnh 3 phöông phaùp kieåm soaùt loãi :

5.4 Baûo veä vaø choáng sai :
Muïc ñích phaàn naøy laø:
+ Mieâu taû phöông phaùp thöôøng duøng ñeå baûo veä thoâng tin phaùt ñi,
ñeå choáng sai do ñöôøng daây gaây neân.
+ Nhöõng phöông phaùp baûo veä ñöôïc duøng phaàn cöùng (boä maõ hoùa ôû
boä phaän phaùt ñi vaø giaûi maõ ôû boä phaän thu). Phöông phaùp chung ñeå
giaûi quyeát laø ñaët giöõa nguoàn phaùt vaø boä phaän thu moät thieát bò ñeå maõ
hoùa vaø giaûi maõ
5.4.1 Toång quan :
+ Nhöõng thoâng tin truyeàn töø A -> B nhö ta ñaõ thaáy thoâng thöôøng
bò sai: di(t) -> di(t) ± d’i(t)
di(t) = (... , di-1 , di , di+1 ...)
+ Söï sai soá ñoù do nhieàu nguyeân nhaân: ñöôøng daây truyeàn, löu
löôïng truyeàn, loaïi maõ duøng, loaïi ñieàu cheá, loaïi thieát bò phaùt, loaïi
thieát bò thu...
+ Thöôøng sai soá ñoù cho pheùp trong khoaûng: 10-4¸-10-7 vaø nhoùm sai
phuï thuoäc loaïi maïch.


5.4.1 Toång quan :
+ Ví duï: moät trang thoâng tin ta duøng phöông phaùp ñeå
neùn laïi, thoâng thöôøng coøn 105 kyù hieäu nhò phaân.
+ Neáu trang thoâng tin truyeàn treân ñöôøng daây maïng ñieän
thoaïi coâng coäng vôùi ñoä sai soá: 10-4 thì toång soá caùc kyù hieäu
nhò phaân sai laø 105 /10-4 =10
+ Veà nguyeân lyù ta coù:

5.4.1 Toång quan :
+ Boä phaän maõ hoaù chuyeån daõy kyù hieäu nhò phaân
{di}thaønh daõy nhò phaân khaùc vôùi
...,ai, ai+1..... ai {0,1}
Sau khi truyeàn ta coù :{ai} vôùi {ai} ({0,1}
+ Söï chuyeån ñoåi ñoù ñöôïc goïi laø maõ hoaù.


5.4.1 Toång quan :
+ Sau khi truyeàn ñeå laáy laïi thoâng tin caàn thieát ta caàn
giaûi maõ
+ Vieäc duøng loaïi maõ naøo ñöôïc maõ hoaù vaø heä thoáng giaûi
maõ naøo phuï thuoäc vaøo heä thoáng truyeàn soá lieäu
+ Coù ñöôïc di ôû boä phaän thu, di coù theå sai. Caùch baûo veä
ñôn giaûn nhaát laø baùo ñoäng sai soá . Thöôøng coù 2 caùch
+ Neáu boä giaûi maõ töï söûa ñöôïc noù seõ söûa tröïc tieáp
+ Neáu boä giaûi maõ khoâng tìm ñöôïc sai thì caàn phaûi truyeàn
laïi moät boä phaän döõ lieäu ñeå thöïc hieän söï söûa. Ngöôøi ta coøn
goïi caùch ñoù laø söûa sai baèng caùch truyeàn laïi vaø goïi taét laø
ARQ

5.4.1 Toång quan :
Söï truyeàn laïi ñoù coù theå thöïc hieän baèng 3 caùch nhö ñöôïc chæ
ra ôû hình veõ :


5.4.2 Kieåm soaùt sai soá :
+ Kieåm soaùt sai soá laø quùa trình kieåm tra tính chính xaùc
cuûa döõ lieäu truyeàn cuûa giao thöùc.
+ Coù nhieàu phöông phaùp ñeå kieåm tra sai soá nhö :
- VRC (theâm caùc bit chaún leû vaøo töø maõ)
- LRC (theâm moät byte chaún leû sau khi truyeàn
ñöôïc 8 byte thoâng tin)
- CRC



a. Kieåm tra chaún leõ theo kyù töï
+ Trong maõ soá 5 cuûa CCITT (maõ ASCII) moãi kyù töï goàm
coù 7 bit vaø 1 bit kieåm tra. Vôùi kieåm tra chaún, giaù trò cuûa bit
kieåm tra laø 0 neáu soá löôïng caùc bit coù giaù trò 1 trong 7 bit laø
chaún vaø noù coù giaù trò 1 trong tröôøng hôïp ngöôïc laïi. Coøn
neáu kieåm tra leû thì ngöôïc laïi.
+ Thoâng thöôøng ngöôøi ta söû duïng kieåm tra chaún vaø bit
kieåm tra goïi laø P. Giaù trò kieåm tra ñoù cho pheùp ôû boä thu
phaùt hieän ra nhöõng sai soùt ñôn giaûn.

a. Kieåm tra chaún leõ theo kyù töï
Ví duï:
Kyù töï Maõ ASCII Töø maõ
A 1000001 10000010
E 1010001 10100011 bit P
V 0110101 01101010
+ Vaán ñeà laø trong khi duøng bit kieåm tra, thoâng thöôøng nhieãu
xung keùo daøi khoâng phaûi chæ coù ñoä daøi 1 bit maø laø nhieàu bit,
nhaát laø khi toác ñoä truyeàn taêng cao. Vôùi caùch kieåm tra treân neáu
soá bit sai laø chaún (2,4,6 bit) ta khoâng theå phaùt hieän ñöôïc.. Ñeå
giaûm bôùt sai soá ñoù ngöôøi ta duøng maõ kieåm tra khoái LRC (BCC).


b. Kieåm tra chaún leõ theo ñoä daøi vaø ngang :
+ Ta coù theå giaûm thieåu sai neáu duøng caùch kieåm tra
theo chieàu ngang (theo töøng kyù töï - VRC) vaø ñoàng thôøi
theo chieàu doïc (LRC) khi ta truyeàn moät khoái thoâng tin goïi
laø kieåm tra khoái (BCC).
+ Neáu nhö moät sai soùt naøo ñoù sinh ra taïi 1 bit baát
kyø, döïa vaøo caùc bit kieåm tra ngang vaø doïc ta coù theå xaùc
ñònh ñöôïc toïa ñoä cuûa noù vaø ñöông nhieân nhö vaäy ta coù theå
tìm ra vaø söûa noù.

Moät frame coi nhö laø moät khoái kyù töï saép xeáp coù hai
chieàu. Moãi kyù töï coù bit kieåm tra chaún leû (P). Neáu ta saép
caùc bit cuûa caùc kyù töï ñuùng vò trí töông öùng töø treân xuoáng
thì ta coù moät khoái caùc kyù töï.
Neáu tính theo chieàu ngang.
Rj = b1j  b2j …. bnj
Rj : bit kieåm tra thöù töï thöù j.
bij : bit thöù i cuûa kyù töï thöù j.
n : soá löôïng bit trong moät kyù töï.


Neáu tính theo chieàu doïc ta coù:
Ci = bi1  bi2  …. bim
Ci : bit kieåm tra coät thöù i.
m : soá löôïng kyù töï trong frame.



+ Tuy nhieân phöông phaùp naøy cuõng khoâng phaûi hoaøn
toaøn hieäu quaû. Giaû söû bit thöù nhaát (b11) vaø bit thöù ba (b13)
cuûa kyù töï thöù nhaát bò sai, nhö vaäy R1 seõ khoâng sai. Tuy
nhieân, neáu duøng kieåm tra LRC ta seõ thaáy bit thöù nhaát (c1)
vaø bit thöù ba (c3) cuûa LRC bò sai.
+ Ta bieát ñöôïc söï truyeàn bò sai nhöng khoâng bieát sai ôû
kyù töï naøo. Baây giôø giaû thuyeát raèng bit thöù nhaát vaø bit thöù
ba cuûa kyù töï thöù naêm cuõng bò sai ñoàng thôøi vôùi bit thöù nhaát
vaø bit thöù ba cuûa kyù töï thöù nhaát, luùc ñoù ta seõ khoâng phaùt
hieän ñöôïc LRC bò sai, keát quaû thu ñöôïc coù sai nhöng ta
khoâng phaùt hieän ñöôïc.

Toùm laïi :
+ Nhö vaäy VRC vaø LRC chæ phaùt hieän ñöôïc soá leû bit
theo chieàu ngang hay theo chieàu doïc bò sai. Ñoù cuõng laø lyù
do taïi sao tröôùc kia coù moät soá protocol duøng BCC ñeå kieåm
tra maø hieän taïi caùc protocol môùi khoâng söû duïng. Ñeå ñaït
ñöôïc söï kieåm tra toát hôn trong protocol SDLC-HDLC söû
duïng FCS laø maõ CRC ñeå kieåm tra sai.


c. Maõ voøng CRC :
+ CRC laø moät trong nhöõng phöông phaùp kieåm soaùt sai soá coù
ñoä tin caäy cao nhaát.
+ Tuy nhieân ñoä tin caäy cuûa phöông phaùp naøy khoâng ñaït
ñöôïc nhö mong ñôïi (100%) vì trong moät soá tröôøng hôïp khoâng
phaùt hieän ñöôïc loãi, coøn tuyø thuoäc vaøo baäc cuûa ña thöùc sinh.
Ví duï : Tính CRC cho thoâng baùo M(x) = 110101.
+ Caùc pheùp tính CRC ñöôïc thöïc hieän 4 böôùc sau vôùi caùc
pheùp tính thöïc hieän vôùi modul 2 :










* Thu vaø kieåm tra CRC:
+ Ñeå kieåm tra sai soá khi truyeàn, boä phaän thu ñem khoái
thoâng tin thu ñöôïc chia cho G(x) theo modul 2.
+ Neáu phaàn dö coøn laïi laø 0, maõ nhaän ñöôïc laø ñuùng
(khoâng sai), neáu phaàn dö khaùc 0 thì keát quaû nhaän ñöôïc
khoâng ñuùng.


* Thu vaø kieåm tra CRC:



d. Maõ söûa sai Hamming
+ Khi maõ hoùa moãi kyù töï ta söû duïng n bit thì vôùi n bit ta
coù ñöôïc 2n kyù töï. Vì vaäy vaán ñeà tìm sai vaø söûa sai khoâng
theå thöïc hieän ñöôïc. Neáu ta theâm 1 bit ñeå kieåm tra thì coù
theå tìm ñöôïc nhöõng sai soùt ñôn giaûn (nhö VRC, LRC).
+ OÂng Hamming cuûa phoøng thí nghieäm Bell ñöa ra moät
ñeà aùn veà maõ khoaûng caùch.
+ Theo Hamming: khoaûng caùch giöõa 2 töø maõ baèng soá
löôïng bit khaùc nhau giöõa chuùng.

Ví duï :
 B = 1000010
 C = 1000011 Khoaûng caùch laø 1
 Neáu coù P -> B = 01000010
 C = 11000011 Khoaûng caùch laø 2
 Ñieàu ñoù cho ta khaû naêng ôû boä thu sau khi kieåm tra coù theå
söûa sai trong moät giôùi haïn naøo ñoù bit sai. Hamming ñaõ
phaùt trieån noù thaønh maõ Hamming.


7 bit cuûa töø maõ bao goàm: 4 bit bieåu thò thoâng baùo m3 m2
m1 m0 vaø 3 bit kieåm tra C2 C1 C0. Moãi töø maõ coù daïng m3
m2 m1 C2 m0 C1 C0 .
Caùc giaù trò cuûa C2 C1 C0 ñöôïc tính nhö sau:
C0 = m0  m1  m3
C1 = m0  m2  m3
C2 = m1 m2  m3

Ví duï: maõ cho chöõ A16 laø: m3 m2 m1 m0 = 1010 (A16 )
C0 = 0  1  1 = 0
C1 = 0  0  1 = 1
C2 = 1  0  1 = 0
Vaäy A theo maõ Hamming laø: 1010010
Khi boä phaän thu thu ñöôïc moät töø maõ, coù theå tính laïi 3 giaù trò kieåm
tra: P0; P1; P2 nhö sau:
P0 = C0  m0  m1  m3
P1 = C1  m0  m2  m3
P2 = C2  m1 m2  m3


+ Neáu P0 = P1 = P2 = 0 thì pheùp truyeàn khoâng gaây sai
soá. Neáu coù sai ta döïa vaøo giaù trò nhò phaân cuûa P2; P1; P0
maø xaùc ñònh vò trí sai.
+ Ví duï: ta nhaän ñöôïc thoâng tin 1110010
Ta coù:
P0 = 0  0  1  1 = 0
P1 = 1 0  1 1 = 1 110 =>

MAÏNG TRUYEÀN SOÁ LIEÄU

6.1 Maïng chuyeån maïch
6.1.1 Maïng lieân laïc:
+ Vieäc truyeàn soá lieäu ñöôïc thöïc hieän giöõa hai thieát bò
ñaàu cuoái. Hai thieát bò ñaàu cuoái ñoù ñöôïc noái daïng ñieåm -
ñieåm qua moät moâi tröôøng daãn.
+ Thöôøng ñaõ goïi laø maïng thì ít khi chæ coù hai thieát bò ñaàu
cuoái noái ñieåm - ñieåm vôùi nhau. Soá thueâ bao trong maïng
caøng nhieàu, yeâu caàu caùc ñöôøng noái giöõa caùc thueâ bao caøng
taêng.



+ Soá ñöôøng daây cho N thueâ bao ñöôïc taêng theo quy luaät:
neáu soá thueâ bao laø N thæ soá ñöôøng daây laø: N*(N-1)/2.
+ Ta seõ caàn N*(N-1)/2 ñöôøng daây 2 chieàu toaøn phaàn vaø
moãi thueâ bao caàn (N-1) cöûa vaøo vaø ra. Nhö vaäy seõ laøm cho
giaù thaønh caøng taêng vaø ta cuõng khoâng coù khaû naêng thöïc
hieän caùc ñöôøng daây noái.
+ Ñeå thöïc hieän vieäc lieân laïc giöõa caùc thueâ bao ngöôøi ta
taïo ra maïng lieân laïc vôùi caùc nuùt (node). Caùc thueâ bao ñöôïc
noái ñeán caùc nuùt



+ Caùc thueâ bao coù theå laø: maùy tính, terminal, ñieän thoaïi
hoaëc laø thieát bò thoâng tin lieân laïc naøo ñoù.
+ Caùc thueâ bao ñöôïc noái vaøo maïng thoâng qua caùc Node.
Soá löôïng caùc Node trong maïng tuøy thuoäc ñoä lôùn cuûa maïng.
Nhö vaäy moãi thueâ bao chæ caàn moät coång I/0.
+ Moät maïng bao goàm caùc Node, caùc Node ñöôïc noái vôùi
nhau, soá lieäu seõ truyeàn töø ngöôøi göûi ñeán ngöôøi nhaän theo
con ñöôøng thoâng qua maïng.
+ Caùc Node ñöôïc noái vôùi nhau theo höôùng truyeàn. Soá
lieäu töø moät thueâ bao ñöôïc ñònh ñöôøng töø Node naøy sang
Node khaùc

Ngöôøi ta phaân bieät maïng chuyeån maïch thaønh chuyeån maïch maïch
ñieän, chuyeån maïch thoâng baùo hoaëc chuyeån maïch goùi tuøy theo caùch
chuyeån döõ lieäu töø Node naøy sang Node khaùc.
6.1.2 Chuyeån maïch maïch ñieän:
+ Söï lieân laïc thoâng qua chuyeån maïch maïch ñieän goàm coù 3 pha:
xaùc laäp maïch, truyeàn soá lieäu vaø giaûi phoùng maïch.
a. Xaùc laäp maïch:
+ Tröôùc khi coù theå truyeàn ñöôïc soá lieäu töø ñaàu naøy ñeán ñaàu kia.
Ñöôøng truyeàn trong maïng caàn ñöôïc xaùc laäp.
Ví duï: Thueâ bao A caàn truyeàn soá lieäu cho E. Noù yeâu caàu Node 4 söï noái
maïch ñeán E. Ñöôøng noái töø A ñeán 4 treân thöïc teá ñaõ coù. Node 4 caàn
tìm nhaùnh tieáp theo ñeå taïo ñöôøng ñeán 6.


+ Döïa vaøo nhöõng thoâng tin veà tìm ñöôøng vaø söï cho pheùp
veà caùc thoâng soá khaùc.
+ Node 4 choïn ñöôøng ñeán 5 trong khi coù nhieàu thueâ bao
ñöôïc noái ñeán 4 noù caàn phaûi xaùc laäp con ñöôøng beân trong töø
nhieàu thueâ bao ñeán nhieàu Node khaùc.
+ Node 5 seõ taïo cho ta con ñöôøng töø 5 ñeán 6 vaø nhö vaäy
con ñöôøng töø 4 ñeán 6 ñöôïc xaùc laäp vaø Node 6 hoaøn thaønh
coâng vieäc noái vôùi E, tröôùc khi hoaøn taát noù caàn phaûi kieåm
tra xem E coù bò baän hay khoâng



b. Truyeàn döõ lieäu:
+ Thoâng tin coù theå baét ñaàu truyeàn töø A sang E. Döõ lieäu coù
theå trong daïng soá hoaëc daïng Anolog. Thoâng tin theo ñöôøng A
ñeán 4, qua ñieåm noái maïch beân trong cuûa 4 ñeán 5, qua ñieåm noái
maïch beân trong cuûa 5 ñeán 6, qua ñieåm noái maïch beân trong cuûa
6 ñeán E. Thoâng thöôøng söï noái maïch cho pheùp hai chieàu toaøn
phaàn vaø döõ lieäu coù theå truyeàn 2 chieàu.
c. Giaûi phoùng maïch:
+ Sau khi hoaøn thaønh söï truyeàn. Coù tín hieäu baùo cuûa A hoaëc
E, baùo cho 4, 5, 6 giaûi phoùng söï noái maïch. Ñöôøng noái töø A ñeán
E khoâng coøn nöõa.
+ Tuy nhieân khi ñöôøng noái giöõa 2 thueâ bao ñöôïc noái thì döõ
lieäu ñöôïc truyeàn treân moät ñöôøng coá ñònh, khoâng coù thôì gian
giöõ laïi ôû caùc Node.

Ñaëc ñieåm :
+ Moãi nuùt maïng ñoáng vai troø laø moät toång ñaøi. Ñöôøng noái
lieàn giöõa moãi nuùt maïng vôùi caùc thueâ bao
+ Ñöôøng noái giöõa caùc nuùt maïng : ñöôøng trung keá ñöôïc
thieát keá döïa treân söï döï baùo löu löôïng truyeàn daãn trong
nhöõng khu vöïc khaùc nhau
+ Lieân laïc thoâng qua chuyeån maïch maïch ñieän ñaëc tröng
bôûi vieäc cung caáp ñöôøng noái coá ñònh giöõa 2 thueâ bao. Noù coù
theå laø ñöôøng noái vaät lyù hay keânh thoâng tin.


Ñaëc ñieåm :
+ Maát khoaûng thôøi gian ñeå thieát laäp maïch. Coâng vieäc
naøy ñöôïc hoaøn thieän döïa treân caùc nguyeân taéc cuûa hoaït
ñoäng baùo hieäu cuûa maïng ñieän thoaïi
+ Moät keânh truyeàn daãn seõ ñöôïc thieát laäp vaø toàn taïi töø
khi baét ñaàu cuoäc truyeàn döõ lieäu cho ñeán khi keát thuùc cuoäc
truyeàn döõ lieäu
+ Sau khi hai thueâ bao hoaøn thaønh coâng vieäc cuûa mình
thì moät trong hai thueâ bao coù theå gôûi yeâu caàu caét maïch vaø
maïng seõ giaûi phoùng keânh truyeàn. Khi ñoù keânh môùi ñöôïc
caáp phaùt cho thueâ bao khaùc.

Nhöôïc ñieåm :
+ Maát thôøi gian thieát laäp maïch=>thôøi gian ñaùp öùng nhanh
+ Hai thueâ bao caàn phaûi hoaït ñoäng trong cuøng thôøi gian
+ Nhöõng nguoàn cung caáp cuõng phaûi oån ñònh vaø cung caáp
qua maïng giöõa 2 thueâ bao.
+ Neáu coù söï coá treân ñöôøng truyeàn daãn ñeán giaùn ñoaïn thì
maïng khoâng coù khaû naêng ñònh tuyeán trôû laïi


6.1.3 Chuyeån maïch thoâng baùo:
+ Hieän nay nhöõng böùc ñieän baùo, thö ñieän töû, files cuûa maùy tính
ñöôïc goïi laø nhöõng thoâng baùo, vaø noù ñöôïc truyeàn qua maïng nhö söï
trao ñoåi nhöõng döõ lieäu soá ñöôïc trao ñoåi 2 chieàu giöõa caùc thueâ bao.
+ Moät trong nhöõng loaïi chuyeån maïch ñeå phuïc vuï söï trao ñoåi
thoâng tin ñoù ñöôïc goïi laø chuyeån maïch thoâng baùo.
* Ñaëc ñieåm :
+ Caùc nuùt maïng laø caùc maùy tính laøm nhieäm vuï nhaän baûn tin, dòch
baûn tin, ñoùng daáu phaùt baûn tin.
+ Döõ lieäu truyeàn daãn qua maïng phaûi ñöôïc toå chöùc thaønh caùc baûn
tin trong ñoù ngoaøi phaàn döõ lieäu thì phaûi keøm theo ñòa chæ ñích vaø
moät vaøi thoâng tin veà ñònh tuyeán
+ Vôùi chuyeån maïch thoâng baùo khoâng toàn taïi söï thieát laäp vaø cung
caáp loä trình coá ñònh

+ Moãi nuùt maïng chæ hoaøn thieän ñònh tuyeán vaø gôûi baûn tin ñeán
nuùt keá tieáp. Moät nuùt maïng muoán truyeàn moät thoâng baùo, noù seõ gaùn
ñòa chæ cuûa ngöôøi nhaän vaøo thoâng baùo. Thoâng baùo seõ chuyeån qua
maïng töø Node naøy qua Node khaùc. ÔÛ taïi moãi Node thoâng baùo ñöôïc
nhaän, taïm giöõ vaø truyeàn sang Node khaùc.
+ Thôøi gian treã ôû moãi Node bao goàm caû thôøi gian nhaän thoâng
baùo vaøo Node vaø thôì gian saép haøng chôø ñeán löôït mình ñeå chuyeån
ñeán Node khaùc.


Ví duï : Thoâng baùo caàn truyeàn töø A ñeán E
+ Thueâ bao A gaùn ñòa chæ cuûa E vaøo thoâng baùo vaø göûi noù
vaøo Node 4. Node 4 göûi thoâng baùo vaø tìm nhaùnh tieáp theo (ví
duï nhö 5) vaø noù saép haøng thoâng baùo ñeå chôø truyeàn treân ñöôøng
noái 4-5.
+ Khi ñöôøng noái cho pheùp, thoâng baùo seõ ñöôïc göûi sang 5 vaø
nhö theá noù ñöôïc ñöa ñeán 6 vaø E.
Heä thoáng chuyeån maïch thoâng baùo laø heä thoáng luoân giöõ vaø guûi tieáp
caùc thoâng baùo.

6.1.3 Chuyeån maïch thoâng baùo :
* Öu ñieåm :
+ khoâng maát thôøi gian thieát laäp maïch
+ Coù khaû naêng ñònh tuyeán trôû laïi
+ Khoâng caàn ñoàng thôøi oån ñònh cho caû beân phaùt vaø thu,
maïng coù theå taïm giöû thoâng baùo khi boä phaän thu chöa saün saøng.
+ Thoâng baùo coù theå ñoàng thôøi göûi ñeán nhieàu thueâ bao nhaän,
coù theå sao cheùp thoâng baùo ñeå göûi ñeán ngöôøi nhaän caàn thieát
+ Coù theå kieåm tra sai vaø quaûn lyù quaù trình trong maïng
thoâng baùo.


6.1.3 Chuyeån maïch thoâng baùo :
* Nhöôïc ñieåm :
+ Chöa ñaùp öùng ñöôïc thôøi gian truyeàn daãn khi löu löôïng hoaït
ñoäng cuûa maïng cao
+ Phaûi thueâ ñöôøng trung keá, caùc keânh truyeàn daãn => chi phí cao

6.1.4 Chuyeån maïch goùi :
+ Chuyeån maïch goùi (PS) gaàn gioáng nhö chuyeån maïch
thoâng baùo.
+ Choã khaùc nhau cô baûn laø ñoä daøi cuûa moät khoái döõ lieäu
ñöa vaøo maïng ñöôïc haïn cheá thaønh töøng goùi. Ñoä daøi ñieån
hình moãi goùi töø 1000 cho ñeán haøng chuïc ngaøn bit.
+ Trong PS thoâng baùo ñaõ ñöôïc chia thaønh töøng goùi nhoû.
Goùi bao goàm döõ lieäu cuøng vôùi ñòa chæ vaø caùc thoâng soá caàn
thieát.


* Ñaëc ñieåm :
+ Khoâng thieát laäp maïch töø thueâ bao naøy ñeán thueâ bao khaùc
+ Moãi nuùt maïng coù kích thöôùc goùi tin khaùc nhau. Moãi goùi
ngoaøi döõ lieäu coøn coù thoâng tin veà ñòa chæ, ñònh tuyeán, vaø caùc
thoâng tin ñöôïc xaùc ñònh theo nhieàu giao thöùc khaùc nhau.
+ Moät goùi coù theå coù nhieàu baûn tin vaø ñi nhieàu ñöôøng khaùc
nhau ñeå ñeán cuøng moät ñích.
+ Thöøa keá caùc öu ñieåm cuûa moâ hình chuyeån maïch thoâng
baùo. Caùc nuùt maïng ñeàu coù khaû naêng saép xeáp laïi baûn tin vaø xöû
lyù treân nguyeân taéc laëp ñòa chæ ñeå loaïi tröø khaû naêng thaát laïc
goùi.

Maïng chuyeån maïch goùi.


* Öu ñieåm :
+ Cho pheùp truyeàn daãn vôùi löu löôïng lôùn
+ Thôøi gian ñaùp öùng nhanh
+ Hieäu suaát söû duïng cao nhaát
Thoâng thöôøng maïng chuyeån maïch goùi cung caáp hai dòch vuï
truyeàn thoâng : data-gram vaø maïch aûo

a. Data-gram:
+ Ñoái vôùi dòch vuï data-gram luoàng thoâng tin ñöôïc chia thaønh
nhieàu goùi nhoû goïi laø data-gram, Treân moãi packet ñoù phaàn
header chöùa hai thoâng tin caàn thieát laø ñòa chæ nguoàn, ñòa chæ
ñích, thöù töï goùi
+ Khoâng coù söï thieát laäp ñöôøng lieân laïc coá ñònh giöõa hai DTE
maø caùc data-gram coù theå ñöôïc truyeàn treân nhieàu höôùng khaùc
nhau. Trong quaù trình truyeàn tin, goùi thöù nhaát coù theå ñeán sau
goùi thöù hai, thöù ba,...
+ Khi beân nhaän ñaõ nhaän ñuû soá löôïng goùi, beân nhaän seõ taùi
hôïp caùc goùi laïi thaønh message ban ñaàu. Thoâng thöôøng dòch vuï
data-gram chæ ñöôïc duøng ñeå truyeàn taûi caùc message coù kích
thöôùc ngaén hôn kích thöôùc cuûa moät data-gram.


a. Data-gram:

a. Data-gram:
Message ñöôïc chia thaønh ba data-gram vaø ñöôïc truyeàn ñi
treân hai ñöôøng khaùc nhau.
+ Packet 1 vaø 3 : DTE1-CANTHO-HCM-DANANG-
HANOI-DTE2
+ Packet 2 : DTE1-CANTHO-MYTHO-HCM-DANANG-
HANOI-DTE2
Keát quaû nhaän ñöôïc laø : packet 1-packet 3 –packet 2


b. Maïch aûo :
+ Moãi maïch aûo cung caáp moät link giöõa hai DTE treân maïng.Tuyø
thuoäc vaøo coâng ngheä chuyeån maïch vaø toác ñoä chuyeån maïch cuûa caùc
caùc PSE (toång ñaøi chuyeån maïch goùi), moät keânh trung keá trong
maïng truyeàn soá lieäu coù theå cho pheùp thieát laäp ñeán 4096 maïch aûo
taïi moät thôøi ñieåm.

b. Maïch aûo :
+ Maïch aûo taïm thôøi : khoâng coá ñònh veà loä trình, coù nghóa
raèng moãi laàn keát noái aûo, caùc toång ñaøi trong maïng truyeàn soá
lieäu töï choïn moät loä trình thích hôïp treân cô sôû choïn tuyeán coù
maät ñoä thoâng löôïng loaõng nhaát ñeå thieát laäp maïch aûo cho thueâ
bao.
+ Nhöõng laàn keát noái khaùc nhau coù theå coù nhöõng loä trình
khaùc nhau maëc duø hai DTE ñoù khoâng thay ñoåi vò trí vaät lyù
+ Maïch aûo thöôøng xuyeân : ñöôïc thieát laäp moät laàn vaø coá ñònh
loä trình. Maïch aûo naøy thöôøng duøng cho caùc keát noái hoaït ñoäng
suoát 24 giôø moãi ngaøy. Coù theå so saùnh maïch aûo thöôøng xuyeân
nhö keânh leased-line.


b. Maïch aûo :

b. Maïch aûo :
+ Maïch aûo thöù nhaát ñöôïc thieát laäp cho keát noái giöõa DTE1 VAØ
DTE2 :
DTE1-MYTHO-HCM-DANANG-HANOI-DTE2
+ Maïch aûo thöù hai ñöôïc thieát laäp cho keát noái giöõa DTE3 VAØ
DTE4 :
DTE3-MYTHO-CANTHO-HCM-DANANG-HANOI-
DTE4


Toùm laïi : Ñoái vôùi maïng chuyeån maïch goùi thì khoâng theå döïa
hoaøn toaøn vaøo khoaûng caùch giöõa hai ñaàu truyeàn tin, vì cô cheá
chuyeån maïch aûo vaø datagram töï choïn laáy loä trình, coù khi phaûi
qua voøng haøng traêm km trong khi hai DTE chæ caùch nhau vaøi
chuïc km.
6.2. Caùc maïng khaùc : ATM, VPN, WLan,....

VAØ CAÙC HEÄ THOÁNG MÔÛ

SÔ ÑOÀ TRUYEÀN DÖÕ LIEÄU GIÖÕA CAÙC MAÙY TÍNH

AP User-to-user Communication AP
Phaân heä TSL Computer - to - computer Phaân heä TSL

Communication
Computer - to - network Communication
Maïng truyeàn soá lieäu (moâi tröôøng)
AP(Application process) = trình öùng duïng
CAÙC MAÏNG TRUYEÀN SOÁ LIEÄU
MAÏNG ÑÔN COMPUTER - TO - COMPUTER
AP AP
a) Lieân keát baèng caùp ñieåm - ñieåm

MAÏNG ÑÔN COMPUTER - TO - COMPUTER
AP AP
Chuaån giao tieáp

Line ñieän thoai coá ñònh
Modem PSTN Modem
b) Lieân keát qua maïng PSTN söû duïng Modem
CAÙC LOAÏI MAÏNG TREÂN NEÀN MAÏNG LAN
Building A Site-wide (backbone) LAN

LAN 1
LAN 3
Building B
LAN 2
= PC, Work station
Building C = Brige (caàu)
a) ÖÙng duïng trong vaên phoøng

CAÙC LOAÏI MAÏNG TREÂN NEÀN MAÏNG LAN
Caùc boä ñieàu khieån
Factorywide (Backbone) LAN
Sales Design
b) ÖÙng duïng trong nhaø maùy coâng nghieäp
MAÏNG RIEÂNG DUØNG TRONG THÖÔNG MAÏI
Toång ñaøi noäi boä Toång ñaøi truyeàn soá lieäu
(Private branch Data switching exchange

exchange) PBX DSE
Site B
Site A Site C
PBX PBX
DSE DSE
Site D
=Intelligent MUX
Keânh thueâ
rieâng PBX DSE (boä gheùp keânh)

MAÏNG TRUYEÀN SOÁ LIEÄU COÂNG COÄNG

PC PC
TC
PC
PSDN
PC
Communication
systems
TC
Terminal
controller
a) Public switched data network - PSDN
MAÏNG TRUYEÀN SOÁ LIEÄU COÂNG COÄNG
NTE NTE
ISDN
NTE NTE
Network terminal
equipment
b) Integrated services digital network - ISDN

LIEÂN MAÏNG TOAØN CAÀU
Veä tinh
s
Traïm maët ñaát Gateway
PSDN
quoác gia
PSDN
PSDN
LAN
LAN LAN
LAN
MAÏNG ÑA DÒCH VUÏ BAÊNG ROÄNG
ATM
LAN
LAN
ATM
ATM ATM-WAN
MAN
MAN
ATM LAN
LAN
Multimedia Data - only

workstation/sever workstation/sever

TỔNG QUAN VỀ MẠNG MÁY TÍNH -

Hệ thống mạng máy tính đơn giản
Máy tính Máy in
Cáp
TỔNG QUAN VỀ MẠNG INTERNET

INTERNET IAP: Internet Access Provider

Nhà cung cấp khả năng ISP:Internet Service Provider
truy cập Internet
IAP
Máy chủ
Máy chủ
ISP ISP


Người dùng
Nhà cung cấp dịch
vụ Internet Máy chủ
truy cập
ISP
trực tiếp

Người dùng truy cập từ xa Mạng người dùng công cộng

(điện thoại, thuê bao)
OSI Model Overview

Application
Application
(Upper) Presentation
Layers
Session

OSI Model Overview

Application
Application
(Upper) Presentation
Layers
Session
Transport Layer
Network Layer
Data Flow
Layers
Data Link
Physical
OSI Model Overview

Ứng dụng
Application
(Upper) Trình bày
Layers
Phiên làm việc
Truyền tải
Mạng
Data Flow
Layers
Liên kết dữ liệu
Vật lý

Role of Application Layers

EXAMPLES
User Interface
Telnet
Application
FTP
Role of Application Layers EXAMPLES
User Interface
Telnet
Application
FTP
• How data is presented ASCII

Presentation • Special processing such EBCDIC
as encryption JPEG

User Interface
Telnet
Application
FTP

as encryption JPEG
Keeping different Operating System/
Session applications’
Application Access
data separate
Scheduling
User Interface
Telnet
Application
FTP

as encryption JPEG
Keeping different Operating System/
Session applications’
Application Access
data separate
Scheduling
Transport Layer
Network Layer
Data Link
Physical

Role of Data Flow Layers

EXAMPLES
• Move bits between devices

Physical • Specifies voltage, wire speed and EIA/TIA-232
pin-out cables V.35

EXAMPLES
• Combines bits into bytes and

bytes into frames 802.3 / 802.2
Data Link • Access to media using MAC address HDLC
• Error detection not correction
pin-out cables V.35


EXAMPLES
Provide logical addressing which IP

Network
routers use for path determination IPX
pin-out cables V.35

EXAMPLES
• Reliable or unreliable delivery TCP

Transport • Error correction before retransmit UDP
SPX
Network
pin-out cables V.35

Application Role of Data Flow Layers

Presentation
EXAMPLES
Session
• Reliable or unreliable delivery TCP
Transport • Error correction before retransmit UDP
SPX
Network
pin-out cables V.35
BÀI TẬP VỀ ĐỘ SUY HAO,

BĂNG THÔNG GiỚI HẠN, TẠP ÂM
CỦA TÍN HIỆU VÀ CƠ CHẾ KiỂM
SOÁT LỖI

SUY HAO VAØ MEÙO TÍN HIEÄU

Tín hieäu khi truyeàn treân caùc moâi tröôøng ñeàu chòu aûnh
höôûng cuûa:
 Suy hao (Attenuation)
 Baêng thoâng bò giôùi haïn (Limited bandwidth)
 Meùo do treã (Delay distortion), vaø
 Taïp aâm (Noise)
SUY HAO
 Suy hao laø söï suy giaûm naêng löôïng tín hieäu khi ñi qua moâi
tröôøng, ñöôïc tính baèng bieåu thöùc:
A = 10log10(P1/P2) (dB) (1)
 Do ñoù, ñeå ñaûm baûo tính tin caäy cuûa döõ lieäu ñaàu thu caàn
laøm giaûm suy hao baèng caùch giôùi haïn ñoä daøi moâi tröôøng
 Coù theå söû duïng caùc boä khueách ñaïi (repeater - laëp) ñeå laøm
taêng ñoä daøi caùp. Ñoä lôïi (gain - G) cuûa boä laëp ñöôïc tính
baèng:
G = 10log10(P2/P1) (dB) (2)
Trong ñoù: P1 (watts) laø coâng suaát ñaàu phaùt
P2 (watts) laø coâng suaát ñaàu thu.

SUY HAO (TT)

 Ví duï: Moät keânh truyeàn giöõa 2 DTE goàm ba phaàn:
+ Phaàn 1: möùc suy hao laø 16 dB.
+ Phaàn 2: laø boä laëp coù heä soá khueách ñaïi laø 20 dB.
+ Phaàn 3: möùc suy hao laø 10 dB.
Giaû söû coâng suaát phaùt laø 400 mW, xaùc ñònh coâng suaát
thu.
SUY HAO (TT)
400 mW
A1=16 dB A2=10 dB
Đầu phát
G=20 dB Đầu thu

SUY HAO (TT)

 Giaûi: Aùp duïng coâng thöùc (1) cho phaàn 1 vaø 3; coâng thöùc
(2) cho phaàn 2 cuûa keânh ta coù:
Phaàn 1: 16 = 10lg(400/P2) ↔ P2 = 10.0475 mW
Phaàn 2: 20 = 10lg(P2/10.0475) ↔ P2 = 1004.75 mW
Phaàn 3: 10 = 10lg(1004.75/P2) ↔ P2 = 100.475 mW
 Caùch khaùc: Toång suy hao vaø taêng ích cuûa keânh laø:
A = 16 – 20 + 10 = 6 dB
Vaäy: 6 = 10lg(400/P2) vaø P2 = 100.475 mW
BAÊNG THOÂNG BÒ GIÔÙI HAÏN

 Ví duï: Moät tín hieäu coù toác ñoä 500 bps ñöôïc phaùt qua keânh.
Xaùc ñònh baêng thoâng caàn thieát nhoû nhaát trong tröôøng hôïp:
a) Chæ truyeàn qua taàn soá cô baûn.
b) Truyeàn qua taàn soá cô baûn vaø haøi baäc 3
b) Truyeàn qua taàn soá cô baûn vaø caùc haøi baäc 3, 5
Giaû söû chuoãi thu ñöôïc ôû tröôøng hôïp xaáu nhaát
 Giaûi: ÔÛ tình huoáng xaáu nhaát, tín hieäu 500 bps coù taàn soá
cô baûn laø 250 Hz vì vaäy:
Haøi baäc 3 laø 750 Hz, haøi baäc 5 laø 1250 Hz.
Vaäy baêng thoâng yaâu caàu nhoû nhaát cho töøng tröôøng hôïp laø:
a) 0 ñeán 250 Hz
b) 0 ñeán 750 Hz
c) 0 ñeán 1250 Hz


 Theo ñònh lyù Nyquist, toác ñoä truyeàn daãn thoâng tin cöïc ñaïi cuûa
keânh khoâng taïp aâm, C, ñöôïc cho bôûi bieåu thöùc:
C = 2W log2M
Trong ñoù W laø baêng thoâng cuûa keânh (Hz) vaø M laø soá möùc cuûa
tín hieäu.
 Goïi Tb laø chu kyø bit, R laø toác ñoä bit thì Tb = 1/R.
 Goïi Ts laø chu kyø phaàn töû tín hieäu thì

R = (log2M)/Ts = m/ Ts bps
m = log2M laø soá bít chöùa trong moãi phaàn töû tín hieäu.
 Vaäy, Tb = 1/R = Ts /m

 Neáu goïi B hieäu quaû baêng thoâng, B = R/W b/s/Hz
ta ñöôïc:
B = R/W = m/(WTs) = 1/(WTb) b/s/Hz
Nhö vaäy, neáu baêng thoâng heïp laïi thì phaûi laøm taêng hieäu quaû
baêng thoâng neáu muoán giöõ nguyeân toác ñoä bit (ví duï: söû duïng
ñieàu cheá nhieàu möùc).


 Ví duï: Moät tín hieäu tryueàn qua maïng PSTN vôùi sô ñoà ñieàu cheá 8
traïng thaùi. Giaû söû baêng thoâng cuûa maïng PSTN laø 3000 Hz. Xaùc
ñònh C vaø B cuûa sô ñoà ñieàu cheá.
 Giaûi: M=8, W = 3000 Hz

C = 2W log2M = 2 x 3000 x log28
= 2 x 3000 x 3 = 18 000 bps
B = 1/(WTb) = C/W = 18 000 / 3 000 = 6 b/s/Hz
 Trong thöïc teá do coù taïp aâm neân caû 2 giaù trò naøy seõ beù
hôn.
TAÏP AÂM
- Treân ñöôøng truyeàn luoân coù taïp aâm. Moät thoâng soá cô baøn ñeå
ñaùnh giaù chaát löôïng tín hieäu laø S/N (SNR):
SNR = 10log10 (S/N) theo dB
Trong ñoù S, N laàn löôït laø coâng suaát tín hieäu vaø coâng suaát taïp
aâm.
 Khi SNR lôùn töùc laø tín hieäu coù chaát löôïng toát vaø ngöôïc laïi
 Toác ñoä truyeàn daãn thoâng tin cöïc ñaïi cuûa keânh (thoâng löôïng
keânh - C) coù quan heä vôùi SNR vaø ñöôïc xaùc ñònh theo ñònh lyù
Shannon – Hatley:
C = W log2{1+(S/N)} bps
Trong ñoù: S laø coâng suaát trung bình cuûa tín hieäu vaø N laø coâng
suaát taïp aâm ngaãu nhieân – tính theo Watts

TAÏP AÂM
Ví duï: Moät keânh PSTN coù W = 3000 Hz vaø S/N = 20dB,
xaùc ñònh C cuûa keânh.
Giaûi: Ta coù:
SNR = 10log10 (S/N) theo dB
Thay soá:
20 = 10log10(S/N)
Do ñoù:
S/N = 100
Vaäy: C = 3000 log2{1+100} = 19 963 bps

NHIEÃ U XUNG vaø TAÏP AÂM NHIEÄT
Nhieãu xung gaây ra bôûi caùc xung ñieän, caùc chuyeån maïch,
maùy moùc hoaït ñoäng, söï phoùng ñieän.
 Caùc quaù ñoä ñieän taàn soá cao coù theå gaây ra nhieãu hôn so vôùi
taàn soá thaáp.
 Taïp aâm nhieät do caùc haït mang ñieän (e-) chuyeån ñoäng nhieät
gaây ra.
 Taïp aâm nhieät coù theå ñöôïc khueách ñaïi cuøng vôùi caùc möùc tín
hieäu thaáp.

TAÏP AÂM
 Nhieãu traéng laø loaïi taïp aâm ngaãu nhieân aûnh höôûng treân
moät daûi roäng cuûa truïc taàn soá.
 Ñònh luaät Shannon-Hartley xaùc ñònh toác ñoä thoâng tin cöïc ñaïi
lyù thuyeát.
C = W log2{1+(S/N)} bps
TAÏP AÂM
 Naêng löôïng bit cuûa moät tín hieäu coù coâng suaát S laø:
E = ST b
b
 Maät ñoä coâng suaát taïp aâm nhieät ñöôïc cho bôûi:
N0 = kT [watts/Hz]
Trong ñoù: k laø haèng soá Boltzmann (1.38 x 10-23 Joules/K)
T laø nhieät ñoä tính theo ñoä Kelvin (K)
Eb S/R S/R
 Vaäy:
N0 N0 kT
Eb
 Tính theo dB: = 10 log10 (S/R) – 10 log10 (kT)
N0

TAÏP AÂM
 Nhö vaäy möùc coâng suaát tín hieäu S phaûi taêng leân khi T vaø R
taêng leân ñeå coù ñöôïc tæ soá Eb/N0 chaáp nhaän ñöôïc – töùc laø
BER cöïc tieåu.
 Maët khaùc: N = WN0
Eb S W
 Vì vaäy: =
N0 N R
 Tính theo dB:

Eb
= 10log10 (S/N) + 10log10 (W) – 10log10 (R)
N0
TAÏP AÂM
 Vôùi moät BER cho tröôùc, caùc kyõ thuaät ñieàu cheá khaùc nhau
caàn caùc giaù trò Eb/N0 khaùc nhau.
 Ví duï, taïi BER = 10-6:

- Ñieàu cheá khoùa dòch taàn soá FSK caàn Eb/N0 = 13 dB,
- Ñieàu cheá khoùa dòch bieân ñoä ASK caàn Eb/N0 = 13 dB,
- Ñieàu cheá khoùa dòch pha PSK caàn Eb/N0 = 10 dB.
 Vaäy vôùi moät keânh coù baêng thoâng cho tröôùc, ñeå coù ñöôïc toác
ñoä bit baèng nhau, tyû soá S/N thu ñöôïc cöïc tieåu laø khaùc nhau
tuøy thuoäc vaøo loaïi ñieàu cheá.

TAÏP AÂM
Ví duï: Moät keânh PSTN coù W = 3000 Hz vaø S/N trung bình taïi
ñaàu thu = 12 dB, xaùc ñònh R cöïc ñaïi vaø hieäu quaû baêng thoâng
B vôùi giaû thieát giaù trò Eb/N0:
a) 13 dB, b) 10 dB.
Giaûi: Ta coù: B = R/W vaø
Eb
10log10 (R) = (S/N) dB + 10log10 (W) – (dB)
N0
a) 10log10 (R) = 12 + 10log10 3000 – 13 = 33.77

Do ñoù: R = 2382.32 bps vaø B = 0.79
b) 10log10 (R) = 12 + 34.77 – 10 = 36.77

Do ñoù: R = 4753.35 bps vaø B = 1.58
CƠ CHẾ KIỂM SOÁT LỖI


Bài 1 : Có 1 message có kích thước 1Mb(106) cần truyền từ A sang B
qua 5 (hops) cổng chặng. Liên kết ở các hops có độ dài như nhau và
bằng 25km. Tốc độ phát dữ liệu là 100Kb/s
a> Tính thời gian để message được nhận hết ở B nếu thiết bị kết nối
trung gian là Repeater.
b> Cũng như câu a nhưng thiết bị kết nối là Router.
c> Như câu a nhưng chia gói tin ban đầu thành 10 gói có kích thước
bằng nhau.
d> Tính như câu b và chia message thành 10 gói
e> Giả sử đóng gói mỗi gói với thông tin điều khiển là 50 bit. Tính lại
câu d.
(Tốc độ truyền v=2.5*108 m/s)


Bài 2 : Việc truyền thông giữa 2 máy tính A và B trên mạng
được mô tả như sau (liên kết giữa A va B là full-duplex)
A gửi gói đầu tiên cho B, B nhận được gói đầu tiên và
gửi báo nhận lại cho A. Sau khi nhận được báo nhận cho
gói đầu tiên, A tiếp tục gửi từng 2 gói 1 cho B và mỗi khi
nhận được báo nhận từ B thì A lại gửi 2 gói tiếp theo (báo
nhận cho từng gói). Giả sử thời gian truyền là 1ms, tốc độ
phát dữ liệu là 10 Mb/s
a> Tính thời điểm A bắt đầu gửi gói thứ 2 (bỏ qua thời gian
xử lý và kích thước ACK không đáng kể, kích thước của gói
tin là 1Mb).
b> Tính thời điểm A gửi hết gói 1000.

Bài 2 :
Giải :
a> Thời điểm phát gói 2 =Thời điểm ACK về đến A
Ttotal=1 tphát + 2 * ttruyền
= 1/10+ 2ms=102ms
b> Ttotal = 1 tphát +2 ttruyền + 999 ttphát + 1 ttruyền


Bài 3 : Hai trạm A và B cách nhau 9 hop (dùng Router). Kích
thước message là 1Mb, khả năng kết nối như nhau 10Mbps.
a> Tính thời gian M được nhận hết ở B (thời gian truyền =0.2s)
b> Chia M thành 10 gói, thời gian truyền đầu =2 thời gian phát
1 gói, độ dài kết nối sau bằng 3/2 kết nối đâu. Cho nhận xét và
tính lại thời gian.
c> Khi kết nối sau cùng đưa lên đầu (b)

Bài 4 : Có một tệp tài liệu kích thước 1Mb (106 bit) được nén
và gửi lên đường truyền. Có 2 phương pháp nén, 1 phương
pháp nén 40% thì mất 1s, phương pháp nén 60% thì mất
2s. Hỏi khả năng của kênh là bao nhiêu để thời gian truyền
tệp ban đầu với 2 phương pháp nén trên là như nhau.
Giải : Gọi d là khả năng truyền
Khi nén theo phương pháp 40% thì dung lượng message còn
lại là: 0,6 Mb
Khi nén theo pp 60% thì dung lượng message còn : 0,4 Mb
Để thời gian truyền như nhau thì :
0,6/d +1 = 0,4/d +2 => d=0,2 Mbps


Bài 5 : Truyền tiếng nói :
Nếu sự truyền tiếng nói chỉ giới hạn ở băng tần 4KHz phù hợp
với băng thông trong đường điện thoại. Khi đổi sang tín hiệu số
(PCM) băng thông yêu cầu truyền được với dung lượng ?
Giải :
Phù hợp với định lý lấy mẫu với fmax=4000Hz cần
4000*2=8000 lần lấy mẫu trong 1 giây. Ta dùng mã PCM với
n=8 ta có được 256 giá trị biểu diễn. Khi đó các bit cần truyền
sẽ là : 8000*8bit=64Kbps

Bài 6 : Mạng nội bộ chia xẻ kết nối Internet thông qua
Proxy. RTT (hành trình quay vòng) giữa máy tính và
Proxy là RTT1=10ms, RTT giữa Proxy và Internet là
RTT2=100ms. Các máy tạo ra 100 yêu cầu/giây, kích
thước của gói đối với từng yêu cầu là 100 Kb
a> Tính thời gian trung bình của 1 yêu cầu
b> Tính lượng dữ liệu lấy về Internet trên 1 giây.
Bài 7 : Message ban đầu có nội dung 11010101. Message được
đóng gói thành khung, cho phép sửa 1 lỗi và truyền đi.
Bên nhận nhận được khung 10001100101001. Hỏi có bao
nhiêu lỗi trong quá trình truyền. Có sửa được không?
Giải thích.


Bài 8 : Trong các hệ thống máy vi tính, màn hình của nó
biểu diễn 40 dòng và mỗi dòng có 80 ký tự. Mỗi ký tự
được mã hoá 8 bits. Như vậy toàn màn hình có
25.6Kbits dữ liệu. Để truyền dữ liệu đó qua đường
9.6Kbps cần 2.6 giây. Tuy nhiên đó chỉ là trường hợp đặc
biệt khi cần truyền toàn bộ màn hình. Nếu như dữ liệu
chỉ là một phần màn hình thì tốc độ bao nhiêu?
Bài 9 : Trên màn hình có khoảng 1 triệu điểm ảnh và mỗi
điểm thường dùng 3 bytes để biểu thị (trong trường hợp
ảnh màu). Điều đó có nghĩa là cần truyền 24Mbit. Dùng
đường nối 64Kbps thì phải truyền trong 6 phút. Nếu
dùng đường nối có tốc độ 155Mbps thì tốn bao nhiêu
giây?

KTTSL

Transféré par

Informations du document

Copyright

Formats disponibles

Partager ce document

Partager ou intégrer le document

Options de partage

Avez-vous trouvé ce document utile ?

Ce contenu est-il inapproprié ?

Droits d'auteur :

Formats disponibles

KTTSL

Transféré par

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Author: MAI Văn Hà

TRƢỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA ĐÀ NẴNG

BÀI GIẢNG MÔN HỌC

KỸ THUẬT TRUYỀN SỐ LIỆU

Chƣơng 2 : MẠNG THÔNG TIN

Chƣơng 3 : KỸ THUẬT TRUYỀN SỐ LIỆU

Chƣơng 4 : GHÉP VÀ TÁCH KÊNH

Chƣơng 5 : CƠ CHẾ KIỂM SOÁT LỖI

Chƣơng 6 : MẠNG TRUYỀN SỐ LIỆU

PDF by MAI Thăng Long 1

Basic Data Communications

TERMINAL AND HOST COMPUTER

PDF by MAI Thăng Long 2

PARITY AND BYTES

BYTE - in data communications, a group of bits,

PARALLEL DATA TRANSMISSION

PDF by MAI Thăng Long 3

SERIAL DATA TRANSMISSION

ASYNCHRONOUS DATA TRANSMISSION

PDF by MAI Thăng Long 4

SYNCHRONOUS DATA TRANSMISSION

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

Hình 1 : Maïch truyeàn döõ lieäu töø A ñeán B

PDF by MAI Thăng Long 5

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

PDF by MAI Thăng Long 6

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

PDF by MAI Thăng Long 7

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

PDF by MAI Thăng Long 8

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

PDF by MAI Thăng Long 9

PDF by MAI Thăng Long 10

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

PDF by MAI Thăng Long 11

BIT POSITION DIFFERENCES AMONG

PDF by MAI Thăng Long 12

TYPICAL DATA AND PARITY COMBINATIONS FOR

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

PDF by MAI Thăng Long 13

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

PDF by MAI Thăng Long 14

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

PDF by MAI Thăng Long 15

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

PDF by MAI Thăng Long 16

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

PDF by MAI Thăng Long 17

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

PDF by MAI Thăng Long 18

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

PDF by MAI Thăng Long 19

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG

TỔNG QUAN VỀ TRUYỀN THOÂNG