add additum aggiunto added aeg Aegyptianum egiziano Egyptian aeth Aethiopicum etiopici Ethiopic akk Accadicum accadico Akkadian al alii alcuni some alit aliter diversamente differently, otherwise arab Arabicum arabico Arabic aram Aramaicum aramaico Aramaic art articulus articolo article ass Assyricum assiro Assyrian ast asteriscus asterisco asterisk bab Babilonicum babilonese Babylonian c cum con with cet ceteri tutti gli altri the rest cf confer(endum) (da) paragonare (to be) compare(d) cit(t) citatio(nes) citazioni da fonti giudee citations from Jewish sources cj conjunge(ndum) congiunge, congiunto (to be) join(ed) cod(d) codex, -ices codice, codici codex, codices cop copula congiunzione conjunction crrp corruptum corrotto corrupt dl dele(ndum) (da) cancellare (to be) delete(d) dttg dittographice per dittografia by dittography dub dubium dubbio doubtful dupl dupliciter in due modi in two ways Ed(d) editio(nes) edizione/edizioni edition(s) etc et cetera eccetera et cetera exc excidit, -erunt omette, omettono cuts out, leaves out fin finis fine end frt fortasse forse perhaps gl glossa(tum) glossa(to) gloss(ed) hab habet, -ent ha, hanno it has, they have hebr Hebraicum ebraico Hebrew hemist hemistichus emistichio hemistch homark homoioarkton omeoarcto homoioarkton homtel homoioteleuton omeoteleuto homoioteleuton hpgr haplographice ber aplografia by haplography hpleg hapax legomenon id idem lo stesso the same (one) inc incertus incerto uncertain incip incipit, incipiunt inizia(no) it begins, they begin init initium inizio beginning ins insere(ndum) (da) inserire insert (to be inserted) interv intervallum intervallo interval invers inverso ordine ordine invertito in reverse order it item allo stesso modo the same way, likewise jdaram Iudaeo-aramaicum giudeo-aramaico Jewish Aramaic kopt Copticum copto Coptic l lege(ndum) (da) leggere (to be) read lect lectio lettura reading leg legit, legunt legge, leggono it reads, they read maj major maggiore greater marg marginalis marginale marginal m cs metri causa per la metrica for the sake of the meter min minor minore smaller mlt multi molti many mtr metrum metro meter Ms(s) codex manuscriptus manoscritto (i) Manuscript(s) neoheb Neohebaricum neo-ebraico Neo-Hebrew nom nomen nome noun nonn nonnulli parecchi several ob obelus obelo obelisk om omittit, -unt omette, omettono it omits, they omit omn omnes tutti all orig originalis originale original p partim, pars parzialmente, parte partly, part par parallelismus parallelismo parallelism pc pauci pochi few plur plures più more pr praemittendeum da mettere prima to be put first, earlier prb probabiliter probabilmente probably prp proponit propone proposes punct punctum punto point, punctuation pun Punicum punico Punic raph raphatum rafè (senza dagesh) raphe (witout dagesh) rel reliqui i rimanenti remmants sci scilicet cioè namely sec secundum secondo according to sim similis simile like sol solus solo sole sq(q) sequens, sequentes seguente, seguenti following stich stichus stico stich syr Syriacum siriaco Syriac tot totus tutto whole tr transpone(ndum) (da) trasporre (to be) transpose(d) ug Ugariticum ugaritico Ugaritic v versus versetto verse var varia lectio variante variant, various, alternating vb verbum/verba parola/parole word(s) Vrs versiones omnes vel tutte o la maggior parte all or most of the versions plurimae delle versioni
Testi di riferimento:
K. ELLIGER – W. RUDOLPH (ed.), Biblia Hebraica Stuttgartensia (Stuttgart 1967-1977)
R. WONNEBERGER, Understanding BHS. A Manual for the Users of Biblia Hebraica