Skrypt do testu 1 - gr.

dr Grygiańca
jb

16 grudnia 2006

1 Jadacki
własność To co czemuś przysługuje.

przedmiot To czemu coś przysługuje

substrat To co pozostanie z przedmiotu, gdy oderwiemy od niego własności

1.1 klasyfikacja własności

własność sekundarna własność przysługująca innej własności

własność prymarna własność nie będąca sekundarną

własność elementarna własność nie będąca złożeniem własności, np. czerwień

własność molekularna własność nie będąca elementarną, np. hojność.

własność esencjonalna Taka własność, że z przysługiwania jej przedmiotowi wynika

przysługiwanie mu wszystkich innych własności.

własność akcydentalna nie esencjonalna

własność potencjalna Objawiające się w pewnych warunkach.

własności aktualne nie potencjalne.

własności relatywne własność przysługująca przedmiotowi, tylko gdy jest on w sto-

sunku do innego przedmiotu, np. bycie żonatym

własności absolutne nie relatywne.

własność pozytywna to własność posiadania własności

własność negatywna to własność nie posiadania własności.

1
2 QUINE 2

własności wykluczające się Takie P i Q że ∀x ¬(P (x) ∧ Q(x))

własności sprzeczne Takie P i Q że ∀x (P (x) ⇔ ¬Q(x))

1.2 Klasyfikacje przedmiotów

Nie chce mi się... :P

2 Quine
W zdaniach typu: „Pegazy nie istnieją”wydaje się leżeć jakiś problem, co dokładnie
zdanie to oznacza. Jeśli powiemy że „Pegazowi przysługuje cecha nieistnienia”to właśnie
powołaliśmy go do istnienia gdyż na mocy definicji Pegaz jest przedmiotem, więc istnieje.
Filozofowie teraz walczą jak by tą sprzeczność usunąć. Poszukują kryterium istnienia.
Dla Quine’a istnieje to co, w przynajmniej jednym zdaniu, jest pod kwantyfikacją.
Jeśli napiszemy „Sprawiedliwość jest ostoja rzeczpospolitych”, to zakładamy istnienie
rzeczpospolitych. (∀x ∈ Rzeczpospolite S(x)) Jak natomiast poradzić sobie z Pegazem.
Parafrazując zdanie o pegazie: „Nie istnieje przedmiot będący mający cechę pegazowa-
nia”, gdzie cecha pegazowania to co zawierało się w pojęciu pegaza.

3 Armstrong
naturalista Wszystko co jest ma naturę czasoprzestrzenną

realista Istnieją uniwersalia

Czy można być jednym i drugim na raz? Otóż tak. Starczy przypisać uniwersale, poło-
żenie czasoprzestrzenne. Mallet to robi:

1. Uniwersale jest tam gdzie jest jego egzemplifikacja

2. Uniwersale będące relacją dzieli się na:

(a) Relację wewnętrzną:

Czyli taką że: jest oba redukowalna do cech przedmiotów biorących w niej
udział. (np. A jest cięższe od B, jest redukowalne do A waży 5kg, a B 3kg.) I
relacja, skoro redukowalna, nie istnieje.
(b) Relacje zewnętrzne, czyli nie będące wewnętrznymi
i. Relacje przestrzenno czasowe. Nie stanowią one problemu, bowiem są
podstawą czasoprzestrzeni, więc są z natury czasoprzestrzenne, nie muszą
więc być usytuowane w czasoprzestrzeni.
4 AUGUSTYNEK — TRZY REALIZMY 3

ii. Relacje kauzalne. No nie wiem gdzie one są (ja, zakładam że Mallet wie).

4 Augustynek — trzy realizmy

4.1 Przedmioty

4.1.1 Abstrakcyjne i konkretne

Abstrakcyjny Zbiór lub własność

Konkretny Nie będący abstrakcyjnym

4.1.2 Oddziałujący i nieoddziałujący

oddziałujące Przedmiot jest oddziałujący gdy:

• istnieje inny przedmiot, z którym jest powiązany kauzalnie.

• istnieją dwa przedmioty, które są jego częściami a które tak oddziałują.

Druga część definicji jest po to by świat był oddziałujący.

nieoddziałujące Nie będące oddziałującymi

4.1.3 Obserwowalne

Obserwowalne Takie, które możemy zaobserwować przy pomocy zmysłów, lub przy
urządzeń je wzmacniających. Augustynek wyklucza tu: cząstki elementarne i pola.

Nieobserwowalne Nie będące obserwowalnymi.

4.2 Związki pomiędzy klasami przedmiotów

(i) Oddziałujące ⊂ Konkretne. Każdy oddziałujący jest konkretny.

(ii) Obserwowalne ⊂ Oddziałujące. Każdy obserwowalny jest oddziałujący.

(iii) Obserwowalne ⊂ Konkretne. Każdy obserwowalny jest konkretny.

4.3 Trzy realizmy

Klasyczny Istnieją przedmioty konkretne oddziałujące i obserwowalne.

Teoretyczny Istnieją przedmioty konkretne oddziałujące i nieobserwowalne.

Uwaga: Np. istnieją cząstki elementarne.

Pojęciowy Istnieją przedmioty niekonkretne nieoddziałujące i nieobserwowalne (Uni-

wersale).
5 PARADOKSY NIEISTNIENIA 4

4.3.1 Związki

Pojęciowy → Teoretyczny → Klasyczny.

4.4 Stanowiska kombinowane

Realizm Istnieją wszystkie te byty.

Realizm globalny Istnieją konkrety, oddziałujące, obserwowalne i nieobserwowalne.

(Nie istnieją abstrakty).

Realizm nominalistyczny Istnieją tylko obserwowalne konkrety.

5 Paradoksy nieistnienia
Motywacja Ważnym jest zajęcie się pojęciami istnienia i nieistnienia, gdyż tezy egzy-
stencjalne mają doniosłą rolę w nauce. (Problem istnienia DNA, czy nieistnienia
eteru).

Paradoks Jak Quine. Jak więc wyartykułować tezę o nieistnieniu? Jeśli powiem pegazy
nie istnieją, to co właściwie nie istnieje? By orzec cechę nieistnienia, musimy zdaje
się założyć istnienie tego czemu ona przysługuje.

Rozwiązanie I Orzekając nieistnienie o jakimś przedmiocie (np. kamieniu filozoficz-

nym) w rzeczywistości orzekamy o pojęciu kamienia filozoficznego pustość owego
pojęcia. Ale oznaczałoby to że w pewnym miejscu blisko leżałyby zdania językowe
i metajęzykowe.

Rozwiązanie II (Jak Quine) Mówiąc nie istnieje kamień filozoficzny w istocie mówimy
że: Nie istnieje przedmiot tożsamy z kamieniem filozoficznym.

Błąd w paradoksie (Wulkan - planeta leżąca pomiędzy Merkurym a Słońcem) Astro-

nom A definiuje Wulkana jako planetę istniejącą, a B nie, ale zapewne obaj wyko-
nawszy te same rozstrzygające obserwacje stwierdzą istnienie/nieistnienie Wulkana.
Co więc zmienia w definicji Wulkana dodanie do tejże klauzuli Wulkana istnieje?
Nic. Więc dodanie do przedmiotu cechy istnienia nie powinno powoływać go do
istnienia.

6 Kłopoty z Abstraktami
I Skoro istnieją kąty zarówno ostre jak i rozwarte, to idea kąta nie może być ani ostra
ani rozwarta. Jaka więc jest? Czy można sobie wyobrazić (czy może istnieć) kąt
7 REIZM — KOTARBIŃSKI 5

który ani nie jest ostry, ani rozwarty.

Rozwiązanie: Idee są przedmiotami niezupełnymi.

II Powszechnik udziela wszystkich swoich cech przedmiotom.

Powszechniki są też wieczne.
Sprzeczność bowiem przedmioty nie są wieczne (a powinny być skoro powszechnik
jest taki, a przedmiot dziedziczy wszystkie cechy po powszechniku)

Rozwiązanie: Idee udzielają przedmiotom części swych cech.

III To jest mnożenie bytów ponad potrzeby. Jak mamy formy poco nam idee.

IIII Dystrybucyjna teoria cech. Cechy definiujemy poprzez zbiór przedmiotów posiada-
jących cechę. Bigaj znajduje nieistniejące dziury: Bo nie można każdemu zbiorowi
przypisać cechy i bo cechy nie są ekstensjonalne 1 a zbiory są. Przykład ze światem
jedno przedmiotowym w którym istnieje jeden zbiór: {przedmiot} a może istnieć
wiele cech.

IV Problemy te są wodą na młyn nominalistów. Jednak nominaliści sami mają problemy

z usankcjonowaniem istnienia tworów matematycznych (które są raczej słabo re-
dukowalne do przedmiotów).

7 Reizm — Kotarbiński

7.1 Rzecz

To co jest rozciągłe (rzeczy)

To co doznaje (dusze)

7.2 Relacje

Reizm pozytywny Są jeno przedmioty.

Reizm negatywny Nie ma cech, faktów ni relacji.

Meta Reizm Twierdzi on że skoro cechy, fakty i relacje nie istnieją należy je wyrugować
z języka. Wszystkie stwierdzenia które używają tych pojęć są bełkotem.

Program Rugowanie tychże z języka (średnio z resztą konsekwentne)

Somatyzm Wszelka dusza to materia.

1
Dwa zbiory są tożsame wtedy i tylko wtedy gdy mają te same elementy
7 REIZM — KOTARBIŃSKI 6

Pansomatyzm Wszelki byt jest ciałem.

Reizm 6= Somatyzm
Reizm 6= Pansomatyzm
Reizm 6= Materializm
Reizm + Somatyzm = Pansomatyzm ≈ Materializm.

Różnice Pansomatyzm różni się od materializmu:

(i) Materializm z reguły zaprzecza istnieniu dusz, pansomatyzm utożsamia je z

ciałami.
(ii) Materialista lubi powiedzieć że wszelki fakt psychiczny to fakt fizyczny. Pan-
somatysta uznaje że nie można mówić o faktach,
(iii) Materializm jest mechanicystyczny i deterministyczny. Pansomatyzm nie.

7.3 Problemy

Negatywna teza Negatywna teza Reizmu (twierdzenie że nie ma cech, faktów ni rela-
cji) jest w świelte reizmu językowego bełkotem. Więc jak można ją głosić?

Co jest główne Czy jest główną tezą reizmu teza ontyczna czy językowa. Kotarbiński
mówi że językowa.

Zbiory Czym są zbiory? Jakże mogą one istnieć, przecież nie są rozciągłe, ni odczu-
wające. A jeśli zbiorów nie ma, to teoria mnogości jest do dupy. Reizm próbował
wyrugować pojęcie zbioru z niej. Średnio mu wyszło.