Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
MEGEP
(MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN
GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)
METAL TEKNOLOJİSİ
ANKARA 2006
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller;
• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı
Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında
kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim
programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik
geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır).
• Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye
rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış,
denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve
Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır.
• Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği
kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve
yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.
• Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki
yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden
ulaşılabilirler.
• Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak
dağıtılır.
• Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında
satılamaz.
İÇİNDEKİLER
AÇIKLAMALAR ....................................................................................................................ii
GİRİŞ ....................................................................................................................................... 1
ÖĞRENME FAALİYETİ- 1 .................................................................................................... 3
1. BÜKME KALIBI VERME .................................................................................................. 3
1.1. Elastik ve Plastik Şekil Verme ...................................................................................... 3
1.1.1. Elastik Şekillendirme ............................................................................................. 4
1.1.2. Kalıcı ( Plastik) Şekillendirme ............................................................................... 4
1.2. Sıcak Bükme Kalıpları .................................................................................................. 5
1.2.1. Sıcak Bükme Kalıplarının Tanımı ve Kullanım Alanları....................................... 6
1.2.2. Bükülecek Parçaların Açınım Boyunu Hesaplama ................................................ 7
1.2.3. Sıcak Bükme Kalıplarının Çeşitleri........................................................................ 9
1.2.4. Sıcak Bükme Kalıbının Yapımında Kullanılan Malzemeler ................................ 11
1.2.5. Sıcak Bükme Kalıplarının Resimlerini Çizmek ................................................... 12
UYGULAMA FAALİYETİ............................................................................................... 15
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME..................................................................................... 18
ÖĞRENME FAALİYETİ - 2 ................................................................................................. 20
2. BÜKME KALIPLARINDA ÇALIŞMAK ......................................................................... 20
2.1. Kalıbın Makineye Bağlanması .................................................................................... 20
2.2. Kalıplarda Emniyetli Çalışma Kuralları...................................................................... 21
UYGULAMA FAALİYETİ............................................................................................... 22
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME..................................................................................... 24
ÖĞRENME FAALİYETİ - 3 ................................................................................................. 26
3. ÇAPAK ALMA KALIPLARINDA ÇALIŞMAK ............................................................. 26
3.1. Çapak Alma Kalıplarının Tanımı ve Kullanım Alanları ............................................. 26
3.2. Çapak Alma Kalıplarının Çeşitleri .............................................................................. 28
3.2.1. Düz Yüzeyli Kesme Kalıpları .............................................................................. 28
3.2.2. Eğik veya Çok Yüzeyli Kesme Kalıpları ............................................................. 29
3.3. Çapak Alma Kalıplarının Yapımında Kullanılan Malzemeler .................................... 30
3.4. Çapak Alma Kalıplarının Resimlerini Çizmek............................................................ 30
3.5. Çapak Alma Kalıplarında Çalışma.............................................................................. 32
UYGULAMA FAALİYETİ............................................................................................... 33
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME..................................................................................... 35
MODÜL DEĞERLENDİRME .............................................................................................. 37
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 38
ÖNERİLEN KAYNAKLAR.................................................................................................. 39
KAYNAKLAR....................................................................................................................... 40
i
AÇIKLAMALAR
AÇIKLAMALAR
KOD 521MMI217
ii
GİRİŞ
GİRİŞ
Sevgili Öğrenci,
1
2
ÖĞRENME FAALİYETİ–1
ÖĞRENME FAALİYETİ- 1
AMAÇ
Bu faaliyet sonunda gerekli ortam sağlandığında tekniğine uygun olarak bükme kalıbı
yapmayı öğreneceksiniz.
ARAŞTIRMA
Sanayideki işletmelerde hangi iş parçaları için bükme kalıbı hazırlanıyor.? Araştırma
yaparak, rapor hazırlayınız.
Genel olarak yüzey merkezli kristal kafese sahip metaller daha çok kayma yüzeyine
sahip olduklarından kolay biçimlendirilirler (Şekil 1.2.). Hacim merkezli kafese sahip olanlar
biraz daha zor, hegzagonal kristal kafese sahip olanlar ise en zor biçimlendirilen metallerdir.
3
Şekil 1.2: Yüzey merkezli kristal Şekil.1.3: Hegsagonal kristal
kafesi ve kayma yönleri kafesi ve kayma yönleri
Atomlar, bir kafes içersinde birbirlerine bağlı konumdadır. Atomlar arasındaki bu bağ
kuvveti, kafes sisteminin korunmasını sağlar. Madeni malzemelere bir kuvvet
uygulandığında, malzemenin içyapısında gerilmeler ve biçim değişiklikleri meydana gelir.
Bu uygulanan kuvvet ile atomlar arasındaki mesafe açılarak aralarındaki bağ zorlanır.
Kuvvet küçük ise malzeme tıpkı bir yay gibi şekil değiştirir. Malzemelerin küçük kuvvetler
karşısında gösterdiği şekil değişimi kalıcı değildir. Malzemeye uygulanan kuvvet etkisi
ortadan kaldırıldığında eski haline dönüyorsa bu tarz şekil değiştirmelere elastik
şekillendirme adı verilir. Elastik şekillendirmeye örnek olarak otomobil yayı ve kamyon
makası gösterebiliriz.
Bütün makine parçalarında sadece elastik biçimlendirmeye izin verilir. Ancak bazı
malzeme parçalarını biçimlendirmede kalıcı şekil değişimi gereklidir. Malzemede şekil
değişiminin kalıcı olabilmesi için, uygulanan kuvvetin elastik sınırlarının üzerinde olması
gereklidir ve bu uygulanan kuvvetlerin meydana getirdiği şekil değişimine kalıcı
şekillendirme denir (şekil 1.4).
4
Şekil değiştirmemiş Geri dönebilen Kalıcı şekil
tabakalar şekil değiştirme(elastik) değiştirme(plastik)
5
Resim 1.3. Sıcak bükme kalıbında çalışma
Isı ile veya ısı yardımı olmaksızın, talaş kaldırmadan, malzemenin bir eksen etrafında
biçimlendirilmesi işlemidir. Buradan bükme kalıbının tanımını yapacak olursak, şerit ve sac
malzemeleri ekseni etrafında bir yönde döndürmeye yarayan kalıplara sıcak bükme kalıpları
denir. Diğer kalıp çeşitlerine göre yapımları daha basit ve maliyetleri düşük kalıplardır.
Bazen atölye ortamında, kalıp imalatı yapan işletmelere gitmeden, basit ama iş görebilecek
kalıplar yapmak mümkündür.
Sıcak bükme kalıpları, metal endüstrisinde çok geniş kullanım alanına sahiptir.
Bunlardan bazılarını örnek vererek açıklayalım.
6
Resim.1.5. Krank mili
7
Şekil. 1.5: Bükmede eksenin durumu
Bu teoriye göre, parçanın tam boyunu bulmak için bükülen kısmın tarafsız eksen
üzerindeki tam boyu hesaplanır. Bunun için bükme açısı, bükme kavis yarıçapı ve malzeme
kalınlığının bilinmesi gerekir. Yapılan uygulamalarda ölçü alırken ve tam boyu hesaplarken
ölçüleri mutlaka nötr eksene göre almalıyız.
8
Örnek 1. 10mm kalınlığındaki malzemenin, resme göre açınım boyunu (malzemenin
kesilecek boy ölçüsünü ) hesaplayınız?
α = 90o
L=L1+ ( 2πRNα ) / 360o + L2+2( 2πRNα)/ 360o +L3+L4+( 2πRNα )/ 360o +L5
L=72+(2x3.14x40x90
/360+120+2(2x3.14x70x90)/360+150+100+(2x3.14x50x90)/360+60
L=72+62.8+120+109.9+150+100+78.5+60
L=753.2mm (Kesilecek boy)
9
1.2.3.2. Makinede Kullanılan Kalıplar
Talaş kaldırmadan, işin özelliğine göre pres ve şahmerdanlara bağlayarak, kullanılan
kalıplardır. Özelliklerine göre kalıp çeşitleri aşağıdaki şekilde sınıflandırabiliriz.
10
¾ Kenar bükme kalıpları: Bükme esnasında malzemenin bükme boyu uzar. Bu
uzamayı kontrol altına almak ve kenarlara kavis vererek dış görünüşe estetik
kazandırmak için kullanılır.
Kalıp kenar ve yüzeyleri 530 oC’nin üzerinde ısıya maruz kalacaksa bu tür kalıpların
yapımında orta ve yüksek volframlı çelikler yüksek sertlik özelliği nedeniyle tercih edilir.
Ancak çatlama ihtimali unutulmamalıdır.
Sıcaklık 530 oC’ nin altında ise, yağda sertleşebilen, % 0.5 karbon ve % 2 tungsten
bulunan çelikler ile daha az karbonlu çelikler kullanılır. Kalıbın ebatları büyük ise içinde
%0.5 oranında krom bulunan gereçler seçilir. Bu özeliklerdeki çelikler, hızlı soğutulduğunda
gerilme ve zorlamalara karşı koyabildiğinden tercih edilirler.
11
Kalıp seçiminde dikkat edilecek hususları şu şekilde sıralayabiliriz.
Bükme yapılacak parçaya göre kalıbın tasarımı yapılır. Tasarımı yapılmış kalıp, bir
eksen çizgisinin üzerine üst kalıp ile tezgâha bağlanacak alt kalıp ve diğer elemanların tam
kesit alınmış komple resmi çizilir.
Teknik resim kurallarına uyularak üç görünüş çizilir. Gerekli görülen parçaların detay
resimleri çizilir. Antetin üst kısmına aşağıdaki örnekteki gibi malzeme listesi eklenir.
12
Parça no Parçanın adı Malzeme ve açıklamalar
1 Alt tabla Ç 1060
2 Alt kalıp Ç 5190
3 Merkezleme pimi Ç 1060 6mm
4 Bağlantı civatası DIN 912- 8G
5 Baskı parçası Ç 1060
6 Baskı merkezleme pimi Ç 1060 6mm
7 Baskı bağlantı civatası DIN 912- 8 G
8 Üst kalıp Ç 5190
9 Üst tabla Ç 1060
10 Üst bağlantı civataları DIN 912- 8G
11 Kalıp sapı Ç 1060
Aşağıda resmi verilen kalıp, 140 mm boyunda 30×5 lamadan kesilmiş ve kenarları
yuvarlatılmıştır.
13
Şekil.1.13: Bükme kalıbının üç görünüşünün çizimi
14
UYGULAMA
UYGULAMA FAALİYETİ
FAALİYETİ
Aşağıdaki işlem sırasına göre bükme kalıbını yapınız.
15
¾ Kalıp içinde iş parçasının çalışmasını
kontrol ediniz.
.
¾ Kalıpta bükme işlemini yapmak için
uygun bir tezgâha bağlayınız.
16
¾ Bükülen iş parçasını resimdeki ölçülerle
karşılaştırarak kontrol ediniz.
17
ÖLÇME
ÖLÇME VE
VE DEĞERLENDİRME
DEĞERLENDİRME
Bu faaliyet kapsamında hangi bilgiler kazandığınızı aşağıdaki soruları cevaplandırarak
belirleyiniz.
18
B) UYGULAMALI TEST
KONTROL LİSTESİ
DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır
İş önlüğü ve eldiven kullandınız mı?
Malzemeleri ölçüsüne uygun ve gönyesinde kestiniz mi?
Parçayı tasarlandığı gibi puntaladınız mı?
Motifin açınım boyunun ölçüsünü doğru buldunuz mu?
Kalıbı ve parçayı soğuttunuz mu?
Kalıbın ölçüleri doğru mu?
Kalıptan çıkan parça ölçüleri doğru mu?
Kalıbın ve kaynakların temizliğini yaptınız mı?
Güvenlik kurallarına uydunuz mu?
Çalışma bitiminde temizlik yaptınız mı?
DEĞERLENDİRME
19
ÖĞRENME FAALİYETİ–2
ARAŞTIRMA
Çevrenizde kalıpla üretim yapan, işletmelerde iş kazalarından korunmak için ne gibi
önlemler alınmış, araştırarak hazırlayınız
Alt kalıbı bağlama cıvatalarıyla pres tezgahına sıkıca bağlayınız. Kalıbın iyi bağlanıp
bağlanmadığını mutlaka kontrol ediniz.
Üst kalıbı bağladıktan sonra alt kalıp ile oturması ayarlanır. Presin kurs boyu ayarlanıp
çalışmaya başlanır.
20
Resim.2.2: Presin kurs boyunu ayarlanması
Parça kalıpta bükülürken kuvvetin etkisiyle sağa veya sola kayabilir. Bu yüzden
simetrik bükülmeyebilir. Kalıbın köşe kavisleri eşit yapılmalı ve bağlama parçaları iyi
ayarlanmalıdır.
21
UYGULAMA
UYGULAMA FAALİYETİ
FAALİYETİ
Aşağıdaki işlem sırasına göre bükme kalıbını yapınız.
22
¾ Tavlanan kalıp gerecinin üzerindeki ¾ Tel fırça ile iyice temizleyiniz.
tufal ve pislikleri temizleyiniz. Mutlaka gözlük kullanınız.
23
ÖLÇME
ÖLÇME VE
VE DEĞERLENDİRME
DEĞERLENDİRME
Bu faaliyet kapsamında hangi bilgiler kazandığınızı aşağıdaki soruları cevaplandırarak
belirleyiniz.
□ Doğru □ Yanlış
□ Doğru □ Yanlış
□ Doğru □ Yanlış
□ Doğru □ Yanlış
□ Doğru □ Yanlış
□ Doğru □ Yanlış
□ Doğru □ Yanlış
24
B) UYGULAMALI TEST
KONTROL LİSTESİ
DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır
Kalıbı prese doğru bağladınız mı?
İş önlüğü, eldiven, gözlük kullandınız mı?
Malzemeyi doğru seçtiniz mi?
Motifin açınım boyunun ölçüsünü doğru mu?
Malzemeleri ölçüsüne uygun ve gönyesinde kestiniz mi?
Parçayı istenilen şekilde tavladınız mı?
Uygun kısaç seçtiniz mi?
İş parçasının tufallerini temizlediniz mi ?
Ocağın konumunu korudunuz mu?
Parçayı istenilen şekilde büktünüz mü?
Güvenlik kurallarına uydunuz mu?
Çalışma bitiminde ortamı temizlediniz mi?
DEĞERLENDİRME
25
ÖĞRENME FAALİYETİ–3
ARAŞTIRMA
Çevrenizdeki işletmelerde kullanılan basit çapak alma kalıplarını araştırınız. Rapor
hazırlayınız.
26
İki parçalı makine kalıplarında en önemli faktör çapak çizgisinin kalıplanacak işin
neresinde olacağıdır. Ayırma çizgisi, parça yüksekliğini iki eşit parçaya bölen çizgi kabul
edilir ve çapak bunun üzerinde oluşur. Dövme yönü de buna bağlı olarak belirlenir. Çapağın
kesilen yerine kesme hattı denir (Şekil 3.2).
Kalıpta çapak boşluğu bırakılmazsa gerecin tüm kalıp yüzeyini doldurmama gibi bir
problem ortaya çıkar ki bu da özellikle işlenen gerecin uç noktalarında boşluklar oluşmasına
yol açar. Bu kalıp üzerinde çapak oyukları veya çapak kalınlıkları bırakılması ile çözülür.
Küçük parçaların çapağı genelde soğuk, büyük parçaların ise sıcak olarak kesilir.
Soğuk kesme yapılan kalıpların kesme zımbasının ömürleri uzundur. Sıcak olarak
çapak almada zımba kesicisinin kenarları, yeterince soğutulmadığından sertliğini kaybeder.
Bu yüzden bu kalıpların kademeli olarak soğutulmaları gerekir.
Çapak kesme kalıpları, sıcak dövme kalıplarıyla iş yapılan her alanda kullanılır.
Başlıca kullanım alanlarını aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz.
27
¾ Otomotiv sanayisinde
Düz yüzeyli kalıplarda alınması mümkün olmayan çapaklar için geliştirilen eğik
kalıplarda, özellikle düzenli çapak oluşumu meydana gelmemiş parçaların çapakları alınır.
Ayırma çizgisi düzenli olmayan kalıplanmış iş parçaları, düzgün olmayan bu çapaklara
uygun olarak biçimlendirilmiş eğik yüzeyli kalıplar ile işlenir (Şekil 3.4).
Çapak almayı gerektiren parçalar için birçok tipte kesme kalıbı yapmak mümkündür.
Kalıp iç yüzeyinde meydana gelen çapakların alınması için kullanılır.
29
Şekil 3.4: Çok yüzeyli çapak kesme kalıbı
30
Şekil 3.5: Basit çapak alma kalıbı
Kalıbın çizimi bittikten sonra antetin üstüne alttaki çizelge gibi liste hazırlanır.
Tezgâha bağlanacak dişi kalıp çizilir. Aşağıdaki Şekil 3.6’da örnek çapak alma kalıbı
verilmiştir. Bu örneğe göre başka kalıp tasarlayabilirsiniz..
31
3.5. Çapak Alma Kalıplarında Çalışma
Çapak alma kalıplarında sadece parçaya baskı uygulanır. Çapak kesilir ve parça dişi
kalıbın arasından aşağıya düşer. Zımba ölçüleri parça ölçülerine göre ayarlanır. Zımba biçimi
basit ve çapağı kesilirken kaymaması için parçanın şekline göre yapılır. Bazen basit çelik
parçayla da yapılabilir. Bu şekilde hızlı üretim yapılabilir. Parçanın çapağı kesildikten sonra
kolay düşmesi için aşağıya doğru açılı yapılır.
32
UYGULAMA
UYGULAMA FAALİYETİ
FAALİYETİ
Aşağıdaki işlem sırasına göre bükme kalıbını yapınız.
33
¾ Presin pedalına basarak çapağın ¾ Preste çalışırken güvenlik
kopmasını sağlayınız. önlemlerini alınız. Bu kurallara
mutlaka uyunuz.
34
ÖLÇME
ÖLÇME VE
VE DEĞERLENDİRME
DEĞERLENDİRME
Bu faaliyet kapsamında hangi bilgiler kazandığınızı aşağıdaki soruları cevaplandırarak
belirleyiniz.
□ Doğru □ Yanlış
2. Düzenli çapak oluşumu meydana gelmemiş parçaların çapakları, düz kesme yüzeyli
kalıplarda alınır
.
□ Doğru □ Yanlış
3. Çapak alma kalıplarında zımba pres tablasına, dişi kalıpta pres başındaki yuvaya
takılır.
□ Doğru □ Yanlış
4. Çapak alma kalıbı iki ağızlı anahtar yapımında kullanılır.
□ Doğru □ Yanlış
5. Ayırma çizgisi üzerinde bulunan çapakları almada eğik yüzeyli kesme kalıpları
kullanılır.
□ Doğru □ Yanlış
6. Çapak alma kalıplarının yapımında karbonlu ve alaşımlı çelikler kullanılır.
□ Doğru □ Yanlış
7. Çapak boşluğu bırakılmazsa kalıptan çıkan parçanın uçlarında boşluklar oluşur.
□ Doğru □ Yanlış
8. Çapağın kesme yerine eşik denir.
□ Doğru □ Yanlış
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek
kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız
sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz
35
B) UYGULAMALI TEST
KONTROL LİSTESİ
DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır
Kalıbı prese doğru bağladınız mı?
İş önlüğü, eldiven, gözlük kullandınız mı?
Parçayı kalıba doğru yerleştirdiniz mi?
Parça kalıptan ölçülerine uygun çıktı mı?
Parça ve çapak için uygun kısaç kullandınız mı?
Çapağı alırken kısaç kullandınız mı?
Güvenlik kurallarına uydunuz mu?
Çalışma bitiminde ortamı temizlediniz mi?
DEĞERLENDİRME
36
MODÜL DEĞERLENDİRME
MODÜL DEĞERLENDİRME
PERFORMANS TESTİ (YETERLİK ÖLÇME)
KONTROL LİSTESİ
DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır
Kalıbı prese doğru bağladınız mı?
İş önlüğü, eldiven, gözlük kullandınız mı?
Malzemeyi doğru seçtiniz mi?
Motifin açınım boyunun ölçüsünü doğru buldunuz mu?
Malzemeleri ölçüsüne uygun ve gönyesinde kestiniz mi?
Parçayı istenilen şekilde tavladınız mı?
Uygun kısaç seçtiniz mi?
İş parçasının tufallerini temizlediniz mi ?
Ocağın konumunu korudunuz mu?
Parçayı istenilen şekilde büktünüz mü?
Bükme kalıbını doğru tasarlıyabildiniz mi?
Yaptığınız kalıptan çıkan malzemenin ölçüleri uygun mu?
Çapak alma kalıbı tasarımı yaptınız mı?
Çapağı istenilen yerden kestiniz mi?
Güvenlik kurallarına uydunuz mu?
DEĞERLENDİRME
Bütün cevaplarınız evet ise modülü tamamladınız, tebrik ederiz. Öğretmeniniz size
çeşitli ölçme araçları uygulayacaktır. Öğretmeninizle iletişime geçiniz.
37
CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
ÖĞRENME FAALİYETİ -1’İN CEVAP ANAHTARI
1 D
2 C
3 A
4 B
5 C
6 D
7 A
1 Y
2 D
3 D
4 D
5 Y
6 Y
7 D
38
ÖNERİLEN KAYNAKLAR
ÖNERİLEN KAYNAKLAR
¾ ÇALIŞKAN Hikmet, Sıcak Dövme Kalıpçılığı, Ankara 1977.
39
KAYNAKLAR
KAYNAKLAR
¾ ADSAN Kasım, Arif AKSOY, Ahmet YEŞİLMADEN, Sıcak İşlemler, İstanbul
1980.
¾ ATAŞİMŞEK Sami, Saç Kalıpları, Bursa 1977.
¾ BAĞCI Mustafa, İlhan SEZGİN, Fevzi ERCAN, Temel Kalıp Yapımı, Ankara
1970.
¾ ÇALIŞKAN Hikmet, Sıcak Dövme Kalıpçılığı, Ankara 1977.
¾ GÜNEŞ A.Turhan, Pres İşleri Tekniği, Ankara 1989.
¾ KIRMIZI Coşkun, Kalıp Yapımı ve Çiziminde Temel Kurallar, Ankara 1978.
¾ SERFİÇELİ Y.Saip, Meslek Bilgisi, Ankara 1995.
¾ SERFİÇELİ Y.Saip, Malzeme Bilgisi, İstanbul 2000.
¾ UZUN İbrahim, Yakup ERİŞKİN, Hacim Kalıpçılığı, İstanbul 1984.
¾ UZUN İbrahim, Yakup ERİŞKİN, Saç Kalıpçılığı, İstanbul 1983.
40