Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Sol bölümde temel proses modülleri görülmektedir. Daha ileri düzeyde modelleme yapmak
için Advanced Process, Advanced Transfer modülleri gibi ileri seviye modüllere ihtiyaç
vardır. Bunları sol tarafa eklemek için Basic process modülleri ekranı üzerindeyken sağa
tıklanır. Template Panel’in üstüne gelinir. Attach kısmı seçilir.
1
Karşımıza Attach Template Panel gelir. Buradan istediğimiz process modüllerini seçeriz.
INPUT ANALYZER
Modeli oluştururken, elimizdeki veri setinin dağılımını ve parametrelerini belirlemek için
Input Analyzer’dan faydalanılabilir.
Önce, veriler not defterine .txt uzantılı olarak kaydedilir.
2
Daha sonra Input Analyzer açılır (Tools Menüsünden). New (Yeni) bir sayfa açılır. File
menüsünden Data File - Use Existing seçilir. Ekrana aşağıdaki ekran görüntülenir.
Burada ilgili dosya seçilip ‘’Aç’’ denildiği zaman ilgili veriler histogram olarak görüntülenir.
Daha sonra Fit menüsünden Fit All seçilir. Verilere en uygun dağılım oluşturulmuş olur.
3
Eğer farklı dağılımlarla ilgili parametreler elde edilmek isteniyorsa, Fit menüsünden istenilen
dağılım seçilir.
ARENA MODÜLLERİ
CREATE
4
• Schedule (Schedule modülü ile belirlenir.)
• Constant (Kullanıcı tarafından belirlenen sabit bir değerdir.)
• Expression (birçok dağılımın yer aldığı listedir).
PROCESS
Bu modül simülasyonda kullanılan ana modüldür. Resource için “Seize” ve “Release” kısıt
seçenekleri vardır. Ayrıca çok karmaşık modellerde görselliği sağlamak amacıyla submodel
kullanmak ve kullanıcı tarafından oluşturulmuş hiyerarşik yapı tanımlamaya imkân verir.
Tipik kullanımı şunlardır: (1) parçayı işlemek, (2) siparişleri yerine getirmek, (3) Müşteriye
hizmet etmek.
5
Name—Modülün isim olarak belirtecidir. Verilen isim modülün üzerinde görülür.
Action—Modülde gerçekleştirilecek olan işlem tipi belirlenir. (4 çeşit işlem tipi mevcuttur)
Priority—Belirli bir kaynak veya kaynaklar için modül içinde bekleyen entitylerin öncelik
değeridir. Aynı kaynak veya kaynakları bekleyen diğer modüllerdeki bir veya daha fazla
entity mevcut olduğunda kullanılır. Action olarak “Delay” veya “Delay Release”,
seçildiğinde uygulanamaz.
Resources—Proses için kullanılacak kaynakları veya kaynak kümelerini listeler. Action
olarak “Delay” olarak seçildiğinde ve Type ‘’Submodel ‘’ iken uygulanamaz.
Delay Type—Modül içerisinde, işlem süresi için dağılım tipinin veya parametrelerin
belirlendiği yerdir. Constant ve Expression tek değer gerektiriken, Normal, Uniform
(Düzgün) ve Triangular (üçgensel) birden fazla parametre gerektirir.
Units—İşlem süresi parametreleri için belirlenecek olan zaman birimi. (saniye-dakika-saat
veya gün olabilir)
Allocation—işlem zamanı ve işlem maliyetinin entity’ye nasıl tahsis edileceğinin
belirlenmesi gerçekleştirilir.
Minimum—Düzgün veya üçgensel dağılım için minimum değerin girileceği parametre
alanıdır.
Value—Normal dağılımın ortalaması, sabit zaman veya üçgensel dağılımın mod değerinin
girileceği parametre alanıdır.
Maximum— Düzgün veya üçgensel dağılım için maksimum değerin girileceği parametre
alanıdır.
Std Dev—Normal dağılım için standart sapmanın girileceği parametre alanıdır.
6
Expression—İşlem zamanı için girilecek olan değerin tanımsal biçimde girileceği parametre
alanıdır.
Type—Belirli bir kaynağın tanımlanması veya kaynak havuzundan seçim yapılacağı zaman
kullanılır. (Örneğin resource set)
Resource Name—Type olarak “Resource” seçilirse uygulanabilir. Tutulacak ve/veya
bırakılacak kaynağın ismini seçmeye yarar.
Set Name—Kaynak kümesinden hangi üyenin tutulacağı ve/veya bırakılacağının isim olarak
belirlenmesidir. Type olarak “Set” seçilirse uygulanabilir.
Quantity—İsim olarak belirlenen kaynakların veya kaynak kümesinden ne miktarda( ne
sayıda) tutulacağının/bırakılacağının belirlenmesidir. Kümeler için bu değer kaç tane üyenin
7
tutulacağının/bırakılacağının göstergesi olmayıp seçilen kaynaktan kaynak kapasitesine bağlı
olarak kaç tane tutulacağının/bırakılacağının belirleyicisidir.
Selection Rule— Type olarak “Set” seçilirse uygulanabilir. Bir kümede mevcut olan
kaynakların arasından nasıl seçim yapılacağına dair metodun seçilmesi gerçekleştirilir.
• “Cyclical” mevcut üyeler arasında döngü oluşturarak seçim yapılmasını sağlar.
(örneğin 1’inci üye- 2’inci üye- 3’üncü üye-1’inci üye- 2’inci üye- 3’üncü üye).
• “Random” üyeyi rassal olarak seçer.
• “Preferred Order” her zaman ilk mevcut üyeyi seçer (örneğin eğer 1’inci üye mevcutsa
onu seç değilse 2’inci üyeye bak o mevcutsa onu seç değilse 3’üncü üyeye bak…..).
• “Specific Member” daha önceden girilmiş olan (Save Attribute alanına) bir attribute
değerine ihtiyaç duyar.
• “Largest Remaining Capacity” ve “Smallest Number Busy” birden fazla kapasiteye
sahip kaynakların seçiminde kullanılır.
Save Attribute—Attribute (özellik) ismi seçilen üyenin indeksinin kayıt altına alınması için
kullanılır. Bu attribute (özellik) daha sonra “Specific Member” seçim kuralına referans olarak
verilebilir.
Set Index— Seçilmesi istenen üyenin küme içerisindeki indeks numarasıdır. “Selection Rule”
(Seçim Kuralı) olarak “Specific Member” seçilirse uygulanabilir.
RESOURCE VERİ MODÜLÜ
8
Simülasyon modülündeki birimler için bitiş noktasıdır. Birim istatistikleri, birim dağıtılmadan
önce kaydedilir. Tipik kullanımı şunlardır: (1) departmanları terk eden parçalar, (2) iş
prosesinin bitişi, (3) mağazayı terk eden müşteri
Name—Modülün isim olarak belirtecidir. Verilen isim modülün üzerinde görülür.
Record Entity Statistics—Modüle gelen entityye ait istatistiklerin kayıt altına alınıp
alınmayacağı belirlenir.
DECIDE
Bu modül sistemde karar verme prosesine izin verir. Bir veya birden fazla duruma dayalı ya
da bir veya birden fazla olasılığa dayalı karar verme seçeneklerini içerir. Type “2 way-
chance” veya “ 2 way-condition seçilirse Decide modülünden 2 adet çıkış olur. “N way
chance” veya “Condition” seçildiğinde birçok çıkış noktası olur.
Name—Modülün isim olarak belirtecidir. Verilen isim modülün üzerinde görülür.
Type—Kararın bir duruma (örneğin eğer X>Y ise gibi) veya bir şans/yüzde (%60 evet, %40
hayır gibi) ye bağlı olduğunu gösterir. Type 2-way veya N-way olarak belirlenebilir. 2-way 2
alternatif ya da olasılığa bağlı olduğunu (artı false çıkışı vardır), N-way ise birden fazla durum
veya olasılık değerine (Burada bir de değilse (else) durumundan çıkış vardır.) bağlı
olunduğunu gösterir.
Condition – Entityleri farklı modüllere yönlendirmek için bir veya daha fazla durum
tanımlanacağında kullanılır. Type olarak N-way by Condition seçildiğinde uygulanabilir.
Type olarak N-way by Chance seçildiğinde ve Add düğmesine basıldığında :
9
Type olarak N-way by Condition seçildiğinde ve Add düğmesine basıldığında verilebilecek
karar durumları aşağıdaki şekildedir.
10
Percentages – Entityleri farklı modüllere yönlendirmek için bir veya daha fazla yüzde değeri
tanımlanacağında kullanılır. Type olarak N-way by Chance seçildiğinde uygulanabilir.
Percent True—belirli bir entity yüzdesinin doğru olarak çıkış yapabilmesi için kontrol
edilmesi gereken yüzde değerini gösterir.
If—Değerlendirme için mevcut olan durum tipidir.
Named—Entity modüle geldiğinde değerlendirilecek olan değişken (variable), özellik
(attribute) vaya entity tipi (entity type) isimlerinin belirlenmesi için kullanılır. Type olarak
“Expression” seçilirse uygulanamaz.
Is—Durum değerlendiricisidir (>, ==, <>, <, <= ). Sadece özellik ve değişken durumları için
kullanılır.
Value—Özellik veya değişkenle kıyaslanacak olan tanımsal bir ifadedir. True veya False diye
tek bir durumlada karşılaştırma yapılabilir.
ASSIGN
11
Bu modül değişkenlere birim özelliklerine, birim tipleri, birim sistemi ve diğer sistem
değişkenleri için yeni değerler vermede kullanılır. Tek bir modülde birden çok assign (atama)
yapılabilir.
Name—Modülün isim olarak belirtecidir. Verilen isim modülün üzerinde görülür.
Assignments—Entity modüle geldiğinde yapılabilecek olan bir veya daha fazla atamanın
belirlendiği yerdir.
Type—Atama tiplerini belirtir. Kaynak kapasitesi veya benzetim sonlandırma zamanı gibi
sistem değişkenlerini de içerebilir.
Variable Name—Type olarak Variable seçildiğinde aktif hale gelir. Entity modüle
girdiğinde yeni değer atanacak değişkenin ismini gösterir.
Attribute Name— Type olarak Attribute seçildiğinde aktif hale gelir. Entity modüle
girdiğinde yeni değer atanacak entity özelliğinin (entity attribute) ismini gösterir.
Entity Type— Type olarak Entity Type seçildiğinde aktif hale gelir. Entity modüle
girdiğinde entitye atancak yeni bir entity tipi (entity type) ismini gösterir.
Entity Picture— Type olarak Entity Picture seçildiğinde aktif hale gelir. Entity modüle
girdiğinde yeni atanacak entity resminin (entity attribute) ismini gösterir.
Other— Type olarak Other seçildiğinde aktif hale gelir. Entity modüle girdiğinde özel sistem
değişkenlerine atanabilecek yeni değerleri gösteririr.
New Value—özelliklere (attribute), değişkenlere (variable), veya diğer sistem değişkenlerine
atama yapmayı sağlar. Type olarak Entity Type veya Entity Picture seçildiğinde aktif olmaz.
BATCH
12
Bu modül simülasyon modelinde gruplama mekanizması olarak çalışır. Batch’ler kalıcı ve
geçici olarak gruplanabilir. Geçici batch’ler daha sonra seperate modülü kullanılarak ayrılır.
Batch’ler, belirli bir sayıda birimden veya attribute (özelliğe) dayanarak yapılabilir. Batch
modülüne varan birimler uygun sayıya erişene kadar kuyrukta bekler. Uygun sayıya ulaşılınca
yeni özellikli bir birim yaratılır.
Bilgi Açıklama
GİRİŞİ
Rule Gelen birimlerin nasıl bir araya getirileceğini belirtir. “Any Entity” ilk batch
size kadar birimi bir araya getirir. “By Attribute” birimlerin için belirli bir
özellik gruplanması için aynı olmalıdır. Örnek olarak “Attribute Name” Color
ise grubun her bir üyesinin aynı renge sahip olması gerekir.
Attribute Grup olması için diğer birimlerle eşleşmesi gereken atrribute adı
Name
SEPARATE
13
Bu modül bir birimi kopyalamak veya daha önce batch modülünde birleştirilenleri ayırmak
için kullanılır. Tahsis maliyetleri ve süreleri için kurallar, çoğaltılan kısım içinde tanımlanır.
Mevcut batchleri ayırırken, geçici olarak tanımlanmış birimler dağıtılır ve grubu oluşturan
orijinal birimler tekrar oluşturulur. Birimler kopyalanırken, belirtilen sayıda kopya yapılır ve
modülden gönderilir.
Seperate modülünün bilgi girişleri
Bilgi Açıklama
GİRİŞİ
Type Gelen birimi ayırma metodu. “Duplicate Orjinal” orijinal birimin aynısını
belirli sayıda kopyalar. “Split existing Batch” gelen birimler geçici süreli
olarak batch modülünde bir araya getirilmiş olmalı.
Percent Cost Gelen birimin giden kopyaları için maliyet ve süre tahsisi. Bu değer orijinal
to Duplicate birim maliyetinin ve sürenin (0-100) belirli bir yüzdesidir. Belirlenen yüzde
kopyalar arasında dağıtılır.
# of Gelen orijinal birim yerine modülü terk eden birim sayısı. Type “duplicate
Duplicates Original” yapılır.
RECORD
14
Bu modül simülasyon modelindeki istatistikleri toplamak için kullanılır. Modüller arasındaki
zaman, entity istatistikleri (zaman, maliyet) ve aralık istatistikleri gibi çeşitli gözlem
değerlerini elde etmek mümkündür. Ayrıca record modülü sayaç gibi kullanılıp sayma işlemi
de yaptırılabilir.
Type—Üretilecek olan gözlem tipi veya sayı istatistiklerinin tipi belirlenir.
• “Count” ismi belirlenen istatistik değerinin belirli miktarda artışı yada azalışını
gerçekleştirir.
• “Entity Statistics” zaman ve maliyet gibi entityye ait genel istatistikleri üretir.
• “Time Interval” mevcut simulasyon zamanı ile kullanıcı tarafından belirlenen bir
özellik (attribute) değeri arasındaki farkı hesaplar ve kaydeder.
• “Time Between” modüle gelen entityler arasındaki zamanı kayıt altına alır.
• “Expression” kullanıcı tarafından belirlenen bir tanımsal ifadenin değerini kaydeder.
Attribute Name—Type olarak “Time Interval” seçilirse uygulanır. Aralık istatistiği olarak
kullanılacak olan özelliğin isminin seçimi yapılır.
Value—Type olarak “Expression” seçilirse kayıt altına alınacak gözlem istatistiği değeridir
veya Type olarak “Count” seçildiğinde sayaca eklenecek olan değerdir.
Tally Name—Type olarak “Time Interval”, “Time Between”, veya “Expression” seçilirse
uygulanabilir. Bu alana gözlemin kayıt altına alınacağı tally’nin ismi girilir.
Counter Name— Type olarak “Count” seçilirse uygulanır. Bu alana artış veya azalış için
kullanılacak olan sayacın ismi girilir.
Record into Set—tally veya sayaç kümesinin kullanılıp kullanılmayacağını belirten onay
veya işaret kutusudur.
Bu veri modülü belirli bir kuyruk için sıralama kuralını değiştirmek için kullanılabilir. Eğer
bu modül ile bir sıralama kuralı belirtilmemişse bütün kuyruklar için sıralama kuralı
varsayılan olarak “İlk Giren İlk Çıkar” (First In, First Out) olarak ayarlıdır. Ayrıca bu
modülde kuyruğu paylaşılan kuyruk olarak ayarlayabilmek de mümkündür.
Name—Özellikleri tanımlanan kuyruğun isminin girildiği yerdir.
15
Type— Kuyruk için belirli bir özelliğe bağlı olan sıralama kuralıdır. Type içerikleri :
• “First In First Out” : ilk giren ilk çıkar
• “Last In First Out” : son giren ilk çıkar
• “Lowest Attribute Value (first)” en düşük attribute değerine sahip olan ilk çıkar bu
değer 0 veya 1 olabilir.
• “Highest Attribute Value (first)” en yüksek attribute değerine sahip olan ilk çıkar bu
değer 200 veya 300 olabilir.
Shared—Belirli bir kuyruğun simulayon modeli içerisinde birden farklı yerde kullanıp
kullanılmayacağını belirleyen onay kutusudur. Paylaşımlı kuyruklar sadece kaynakların
tutulması için kullanılabilirler.
VARIABLE VERİ MODÜLÜ
Bu modül Resource modülü ile birlikte kaynaklar ile ilgili operasyonları çizelgelemek için
veya Create modülü ile birlikte entityler için varış çizelgesi oluşturmak için kullanılabilir.
16
Name— Tanımlanan çizelgenin isminin girildiği yerdir.
Type—Tanımlanan çizelgenin tipi belirlenir. Tip kaynak çizelgeleri için kapasite ile ilişkili
olabileceği gibi entityler için varış oranları ile ilgili de olabilir. Veya diğer zaman gecikmeleri
de bir çizelge ile belirtilebilir.
Time Units—Zaman aralıkları, zaman birimi cinsinden tanımlanır. Zaman birimleri saniye,
dakika, 15 dakika, 30 dakika, saat ve gün olabilir.
Scale Factor—Kapasite tipi çizelgeler için mevcut değildir. Varışla veya diğer değerlerdeki
artış yada azalış için bir çizelge ölçüm metodudur. Değerler ölçü faktörü ile çarpılarak yeni
değerler elde edilir.
Duration — Çizelge için değerleri ve zaman aralıklarını listeler. Değerler kapasite, varış veya
değişik tiplerde olabilir. Zaman aralıkları ise zaman birimi cinsinden ifade edilir. Çizelge
çiftleri (değerleri ve zaman aralıkları) tüm zamanlar tamamlandıktan sonra tekrar eder.
SET VERİ MODÜLÜ
Bu veri modülü: kaynak (resource), sayaç (counter), tally, entity tipi (entity type) ve entity
resmi (entity Picture) gibi çeşitli küme tiplerini tanımlamak için kullanılır. Kaynak kümeleri
Proses modüllerinde (Seize, Release, Enter Leave) kullanılabilir. Counter ve Tally kümeleri
Record modülünde, Queue kümeleri ise Seize, Hold, Access, Request, Leave ve Allocate
modüllerinde kullanılabilir.
17
Entity Type— Type olarak Entity Type seçilirse uygulanır. Entity tipi kümesindeki entity
tipinin isminin girildiği yerdir.
Picture Name— Type olarak Entity Picture seçilirse uygulanır. Entity resmi kümesindeki
resim isminin girildiği yerdir.
BRANCH
Dallanma yapmak için kullanılan komuttur. Decide ve Branch modülleri biribiri yerine
kullanılabilir. Yapılacak olan dallanma sayısı seçilir. Ve eklenir. Olasılığa bağlı bir dallanma
yapılacaksa (0.40, 0.60) with seçeneği seçilir.
18
TAŞIMA SİSTEMLERİNİN ARENA’DA MODELLENMESİ
STATION
Taşıma araçlarının (konveyör ve forkliftler) kullanılabilmesi için taşıma işleminin olacağı
proseslere istasyonların tanımlanması gerekmektedir.
TAŞIYICILARIN EKLENMESİ
Forklift gibi taşıyıcıların kullanılabilmesi için çağrılması, taşınması ve serbest bırakılması
gerekmektedir. Taşıyıcıyı çağırmak için REQUEST, taşımak için TRANSPORT ve serbest
bırakmak için de FREE modülleri kullanılır.
19
Eğer modelde bir Transporter (forklift) kullanıldıysa ‘’Distance’’ veri modülünün
doldurulması gerekmektedir. Ayrıca Transporter veri modülünde de Transporter’ın özellikleri
tanımlanmalıdır.
DISTANCE VE TRANSPORTER VERİ MODÜLÜ
20
KONVEYÖR KULLANIMI
Bu durumda da parçaların konveyöre yüklenmesi için ACCESS, taşımanın yapılması için
CONVEY ve boşaltma için EXIT modülleri kullanılmalıdır.
21
Eğer konveyör kullanılırsa, data modüllerinden Segment ve Conveyor tanımlanmalıdır.
RUN MENÜSÜ
Modeli kurduktan sonra sıra çalıştırma aşamasına gelmektedir. Bununla ilgili ayarlar Run
menüsünden yapılır.
Setup – Replication Parameters kısmına girdiğimiz zaman çalıştırılma sayısı, çalıştırma süresi
gibi ayarları yapabiliriz.
22
Project Parameters kısmında ise rapor bölümünde görmek istediğmiz kısımları seçebiliriz.
RAPORLAR
Program çalıştırıldıktan sonra sıra raporların yorumlanmasına gelmektedir. Ortalama kuyruk
süreleri, bekleme zamanları, giren ve çıkan parça sayıları raporlar sayesinde okunabilir.
23