Znalezione w sieci:

Stefan Morawski dokona syntezy cech czcych wszelkie przejawy awangardy: wszystkim przywieca duch pionierski, wszystkie patrzyy z dystansem, niechtnie i krytycznie na sztuk zastan i na rol jej przyznan w caoksztacie spoecznego ycia, wszystkie pogardza przeszoci i drwiy z jej kanonw, wszystkie gorliwie teoretyzoway na temat wasnych poczyna, doszukujc si w nich gbszego, dziejowego sensu, wszystkie na wzr ruchw rewolucyjnych skonne byy dziaa zespoowo, zakada bractwa i partie; wszystkie wreszcie sigay wzrokiem daleko poza sprawy, jakimi si zajmoway, nie tylko uwaajc si za awangard sztuki, ale traktujc sztuk sam jako najbardziej do przodu wysunit placwk spoecznego postpu, zwiastuna przyszoci, wstpny szkic tego, co stanie si jutro powszechne a czasami jako taran druzgoccy przeszkody pitrzce si na drodze historii

Awangardyzm, od ktrego wyszlimy, wyrasta z ca pewnoci z szeregu antynomii, jakie zrodziy kolejne rewolucje spoeczno-obyczajowe, polityczne i kulturowe. Stefan Morawski pisa, e cywilizacja nowoczesna doprowadzia do apogeum opozycje midzy natur a kultur, jednostk a spoeczestwem, wartociami moralnymi a rozwijajcymi si coraz bardziej wartociami pragmatyczno-technicznymi. Wszystkie te zmiany zachodz oczywicie w perspektywie zdemokratyzowania, upowszechnienia kultury.27 Awangardzici chcieli wyranie da do zrozumienia odrzucenie dominujcych, zastanych w kulturze kategorii i kodw estetycznych, tym samym zanegowa wano dominujcych wobec nich mechanizmw spoecznych. Z tego projektu cakowitego zdystansowania i zawieszenia obecnej kultury wyrastay ich kolejne manifesty, zrywy, take ich wspaniaa sztuka, take ich poraki. Awangardyzm pisa Morawski wystpuje wycznie tam, gdzie pojawiaj si pionierskie (nowatorskie) prby artystyczne. Bez odwieenia jzyka, sposobu wypowiedzi, czasem wtkw i tematw, nie mona mwi o awangardzie; aden manifest, choby najbardziej radykalny, nigdy jej sam w sobie nie ukonstytuuje.28 Tak pojty awangardyzm zafascynowaa sztuka naiwna, dlatego, e bya take obron wartoci artystycznych, e jej centrum stanowio wydobywanie rzeczywistoci wewntrznej, dlatego, e na przekr odmiennoci nigdy nie bya pochwa alienacji.

Morawski, do wspomnianej tu pary pojec awangarda/ neoawangarda dodawali jeszcze trzecie pojecie - protoawangarde, przez ktra rozumieli XIX wieczne kierunki artystyczne prowadzace do narodzin historycznej awangardy. Morawski wydziela w ramach neoawangardy cztery modele artystyczne: model technologiczny, popsterowsko-hiperrealistyczny, ludyczno-aleatoryczny oraz konceptualistyczny, a nastepnie, dosc arbitralnie, przypisuje im okreslone opcje swiatopogladowe, 4eby w konkluzji stwierdzic, 4e tylko trzeci model jest kontestatorski, a pozostae raczej konformistyczne. 21 W innym miejscu tego samego tekstu, stwierdza z kolei, 4e punktem kulminacyjnym sprzeciwu nowej awangardy wobec powojennych przemian cywilizacyjnych byo powstanie kontrkultury, przeobra4onej w kulture alternatywna wobec instytucji oficjalnych. 22 A w jeszcze innym pisze, 4e

neoawangarda podwa4a pojecie sztuki i opowiada sie za uprawianiem raczej antysztuki, w ktrej dotychczasowe kategorie estetyczne (forma, wirtuozeria, ekspresja, mimesis, talent, geniusz) nie odgrywaja 4adnej roli. 23 Wypowiedzi te najlepiej pokazuja jak trudno wypracowac jednoznaczny poglad na temat powojennej awangardy. Stefan Morawski rozwija swoja koncepcje neoawangardy w polemice z Poggiolim i Burgerem, ale konkluzje do ktrych dochodzi niewiele odbiegay od ustalen Burgera; Stefan Morawski, ktry przez pewien czas wymiennie u4ywa pojec neoawangarda i postmodernizm
Stefan Morawski, ktry opisa awangardy XX wieku, w swojej pracy z 1975 roku, wymieni takie oto modele awangard: technologiczny, metedologiczny, aleatoryczno-ludyczny i pop-artowski