PPI - W dr in. Elbieta Gsiorek 304 H konsultacje pn. 13-14 http://credit.ae.wroc.pl/~gasiorek/ W-1 23.02.2005 r.

Warunki zaliczenia: -koo zaliczeniowe 20.IV + ocena z w= rednia -projekt z w opracowanie projektu / proces technologiczny Literatura: -Tarnowski Podstawy projektowania technologicznego -Gasparski Projektoznawstwo 1988 r. 2.03.2005 r. W-2 1.Geneza i rozwj projektowania. 2.Podstawy teoretyczne projektowania inynierskiego. -podstawowe pojcia -rola projektowania w zaspakajaniu potrzeb -cykl ycia produktu -czynniki projektowania -czynnik norm w projektowaniu 3.Inzynieria systemu w projektowaniu -istota k.w.p -zastosowanie systemw k.w.p -przedstawianie informacji -modelowanie parametryczne -wykonywanie blicze -budowanie i ocena rozwiza projektowych -usprawnianie podejmowania decyzji -tworzenie dokumentacji technicznej -zalety k.w.p 5.Charakterystyka procesu projektowania -istota procesu projektowania -struktura procesu projektowania -metody dziaa podstawach w p. p. a)formowanie zadania projektowego b)oznaczanie zadania projektowego c)poszukiwanie rozwiza z. p. d)wybr i optymilizacja e)sporzdzanie dokumentacji rozwizania zad. Pro.

2.03.2005 r. 1.Geneza i rodzaje projektowania Dwa rodzaje namysu: -domylanie si -obmylanie Dla nauki waciwe jest domylanie. Projektowanie opiera si na obmylaniu. (obmyla si proces dziaanie-projektowanie). Projektowanie rozwijao si od czasw kiedy czowiek zacz wspdziaa. Pierwszy kamie milowy- pierwszy moment kiedy projektowanie zostao wykonane kiedy rezultat wsplnego obmylania zosta utrwalony w postaci projektu np. rysunek, zapis na skale lub papirusie. Projekt uatwia realizacj a take sprawdzenie tego co wykonano z tym co zamierzono. Cel nadrzdny projektowania: opracowanie i i uzgodnienie zamiaru ktry ma by realizowany w dziaaniu wielopodmiotowym. Projekt jest dziaaniem przygotowujcym inn dziaania ktre w stosunku do niego s dziaaniami wykonawczymi Dziaanie przygotowujce (peparnicze)-to si charakteryzuje niezmiennoci, niezalenie czego dotyczy. Wyodrbnianie projektowania naukowe -wyodrbnianie na funkcje -w. w celach naukowych -w. ktre ma charakter profesjonalny -w ktre ma na charakter organizacyjne W czasach rewolucji przemysowej- przejcie od manufaktury do produkcji wielkoprzemysowej ; wyodrbnianie profesjonalne, organizacyjne projektowania. Przesanki: 1.) wzrost zoonoci zada (potrzeby ludzkie rosy lawinowo-zarwno ilociowo jak i jakociowo) 2.) bardzo intensywny rozwj nauki i techniki 3.) musiaa nastpi specjalizacja czyli koncentrowanie si na jakim obszarze ktry mona doskonali. Z grona wytwrcw wyodrbnia si grupa projektantw ktrzy opracowali optymalne rozwizania. Pojawienie si narzdzi do projektowania. Wymagania w stosunku do projektowania wzroso gdy pastwa przeszy z gosp planowanej centralnie do gosp kapitalistycznej. Prof. Tatarski: Wzrost kosztu projektu o jedn jednostk monetarn moe obniy koszt wykonania lub eksploatacji obiektu o kilka lub nawet kilkanacie jednostek Dlatego warto doskonali proces projektowania. Poza aspektem ekonomicznym projektowania jest take aspekt humanizacyjny czyli zwracanie uwagi na potrzeby ludzkie i cj ich zaspokojenia. Na etapie projektowania wpywamy na : -technosfer, ekosfer i zaspokajaniem potrzeby Ekonomia, psychologia, nauki spoeczne, ochrona rodowiska musz by uwzgldniane ju na etapie projektowania. Inynier projektant- musi zna si na swojej dziedzinie ale take na naukach ktre maj wpyw na projekt lub wsppracowa ze specjalistami.

Specjalizacja bez izolacji naley si specjalizowa ale nie mona si izolowa od innych dziedzin wiedzy, trzeba wsppracowa z innymi specjalistami z rnych dziedzin. Myl globalnie, dziaaj lokalnie Trzeba uwzgldnia warunki otoczenia, projektujc np. zakad, ale projektant musi by wiadomy, e te sam zmienia to otoczenie, ksztatuje je. Wysokie wymagania stawiane projektantom stwarzaj potrzeb wsparcia sztuki projektowania, nauk projektowania. Metodologia projektowania-0 nauka o racjonalnych sposobach projektowania, niezalenie od celu projektowania i rodkw. Zajmuje si ona wyrnianiem i definiowaniem charakterystycznych czynnoci w procesie projektowania, identyfikacj ich celw i warunkw, ich analiz oraz opisywaniem procedur waciwych tym dziaaniom. Metodologia projektow. Ma charakter: -czciowo postulatywny (tak naley robi) -czciowo deskryptywnw (tak robi fachowcy) W metodologii wykorzystuje si dorobek wielu dziedzin nauki: ekonomii, psychologii, pedagogiki, informatyki, statystyki matematycznej, cybernetyki i prakseologii. Licznych gazii bada operacyjnych ( teorie optymalizacji, teoria gier i kolejek, teorie decyzji, teorie zb. r.), pojcia i prawa innych metanauk (teoria systemw) Terminem pierwotnym w stosunku projektowania jest sowo Projekt. PROJEKT-proiectus (ac. Wysunity ku przodowi). W sownikach pomys, zamiar, plan zamierzonej konstrukcji, model, szkic. Project (ang planowanie przedsiwzi, dziaanie, zadanie) Design (ang projektowanie) Industrial plants design, plant design engineering W jzyku polskim termin Projekt oznacza najczciej 1.) wynik wymylania, robienia planw 2.) szkic lub wzr sucy do wykonania okrelonego obiektu 3.) zamierzone zoone przedsiwzicie specjalnego rodzaju. Projektowanie techniczne- oznacza obmylanie (koncypowanie) zamierzonego przedmiotu technicznego i wykonanie jego wzorca oraz podanie wskazwek dotyczcych realizacji. Technika oznacza tworzone przez czowieka rodki materialne i skadajce si na wiedze techniczn, reguy posugiwania si tymi rodkami, stosowane dla zdobywania, przeksztacania i wykorzystywania dbr materialnych. Inynieria- to oparta na podstawach naukowych metoda (technologia) przeksztacania rzeczywistoci dla dobra czowieka i otoczenia. Projektowanie zorientowane obiektowo- ma na celu stworzenie, zmian obiektw materialnych: produktu, systemy techniczne, obiekty budowlane Projektowanie zorientowane procesowo- ma na celu stworzenie procesw technologicznych, p.obrbki, montau, kontroli Projektowanie- proces ktry prowadzi dziaalno ludzk od stanu pocztkowego ( problem do rozwizania- potrzeba do zaspokojenia) do stanu kocowego, ktrym jest podany efekt. Antyfakty-rzeczy sztuczne Projektowanie to caoksztat dziaa zmierzajcych do obmylania sposobu zaspokojenia okrelonej potrzeby. Proces projektowania zaczyna si w chwili uwiadomienia sobie okrelonej potrzeby i podjcia decyzji o prbie jej zaspokojenia, a koczy w chwilii gdy wypracowana jest szczegowa i wiarygodna informacja o tym w jaki sposb i za pomoc jakich rodkw ta potrzeba moe by zaspokojona.

Rola projektowania w zaspokajaniu potrzeb Potrzeba 1.) stan odczuwania braku zaspokojenia 2.) stan napicia lub niezrwnowaeni otoczenia wywoujcy reakcj, majc na celu zmniejszenie tego napicia lub przywrcenia rwnowagi. Cechy potrzeb -zmienno -mog by indywidualne lub zbiorowe (spoeczne) Podzia potrzeb wg Maslov`a 1.) fizjolog-bytowe (poywienie, zdrowie, mieszkanie itp.) 2.) psychiczne (wiedza, rozwj osobisty, bezpieczestwo) 3.) spoeczne (akceptacja, integracja, przynaleno do grupy spoecznej) Budowanie potrzeb ma na celu okrelenie: -jakie potrzeby wystpuj -jakie s skadowe tych potrzeb -jak dugo utrzyma si dana potrzeba -jakie s tendencje w zakresie zmian charakterystycznych danej potrzeby. Metody badania potrzeb: -met. ankietowa, w ktrej losowo wybrana grupa potencjalnych uytkownikw odpowiada na pytania opracowane przez specjalistw z udziaem psychologa -badanie motywacji wyboru, poprzez specjalnie prowadzone wywiady -met. prb rynkowych, poprzez testowanie wyrobw wypuszczonych na rynek w krtkich seriach Stan A Odczuwanie potrzeby ! Dziaanie I ! dziaanie preparacyjne Dziaanie II ! Dziaanie III ! Stan B Zaspokojenie potrzeb Rys. sekwencje dziaa na drodze od wystpienia potrzeby do jej zaspokojenia.

9.03.2005 r. WYKAD 3 Struktura procesu realizacyjnego: Potrzeba Badanie potrzeb Projektowanie Wytwarzanie Dystrybucja Eksploatacja Uytkowanie Likwidacja Zwrot materiau do rodowiska Eksploatacja-to moliwo korzystania z jakiego dobra, trzymania go w gotowoci umoliwienia do uytkowania Uytkowanie- waciwe korzystanie z dobra Wszystkie te dziaania wystpuj w pewnym okresie czasu; nastpstwo czasowe Proces realizacyjny- og dziaa zmierzajcych do zaspokojenia okrelonej potrzeby za pomoc okrelonego wytworu technicznego. W projektowaniu inynierskim zajmujemy si tylko tymi potrzebami, ktre mona zaspokoi tylko za pomoc rodkw materialnych. Inynier, projektant powinien dokona analizy techniczno-ekonomicznej. Projekt nie moe by zbyt drogi (dobro nie moe by zbyt drogie) Cykl ycia produktu- to czas trwania produktu w wymianie z otoczeniem x 1 2 3 4

y x-wielko sprzeday y-czas 1-wprowadzenie 2-wzrost 3-dojrzao 4-spadek Wielko sprzeday, warto sprzeday mierzy si zainteresowanie

Ksztat tej krzywej moe by rny, ale zawsze wystpuj te 4 etapy: 4.) Wprowadzenie- to okres umieszczenia produktu na rynku i stopniowego wzrostu jego sprzeday; jest to okres zwykle krtki. Wyrb wystpuje zwykle w wersji podstawowej, bez ulepsze, nie ma potrzeby inwestowania w ulepszenia, bo nie wiadomo jak zostanie przyjty. 5.) Wzrost- okres intensywnego zwikszania si liczby nabywcw i wielkoci sprzeday; w tym etapie moliwe i celowe staje si ulepszanie produktu. 6.) Dojrzao- zwykle najduszy etap, w ktrym tempo wzrostu sprzeday maleje; ostatni moment w ktrym jeszcze mona zwikszy sprzeda przez dziaanie ulepszajce. Na tym etapie powinien ju by w fazie wzrostu produkt nowy (ewentualnie wprowadzenie). 7.) Spadek- czas kiedy zmniejsza si wielko sprzeday produktu; spowodowane postpom technologicznym, zmieniajc si mod, konkurencj. Czynniki projektowania: Proces projektowania jest czynnoci, oprcz tego s te inne czynniki skadajce si na system projektowania. 1. Zadanie projektowe- okrela zasadnicze wymagania stawiane przedmiotowi projektowanemu oraz istniejce ograniczenia np. dla danego przedmiotu projektowanego znajd tak jego posta oraz taki sposb realizacji aby osig tego przedmiotu by najwikszy za zwizane z tym koszty byy najnisze. Projektowanie otwarte (partykularne)- gdy zadanie projektowe obejmuje tylko wykonanie projektu. Projektowanie zamknite (integralne)- gdy zadanie projektowe dotyczy przedmiotu realizacji. Projektowanie zadaniowe- gdy zadanie jest cile zdefiniowane np. dom i wiemy jaki ma by Projektowanie sytuacyjne- poszerzone o kontekst humorystyczny, nauki spoeczne, ekologiczne. Projektant musi by troch psychologiem by odkry potrzeby drzemice w ludziach. 2.Podmiot projektujcy-moe by indywidualny projektant, lub zesp projektowy. Mog by ludzie ktrzy na stae pracuj w zespole projektowym, a do nich mog by doczeni specjalici z rnych dziedzin bo nie ma potrzeby utrzymywania w staym zespole tych specjalistw. Wirtualne biuro projektowe- nie maj staej siedziby, wsppraca odbywa si przez sie. 3.Narzdzia projektowania- obejmuj metody projektowania oraz narzdzia waciwe, czyli tzw. Pomoce projektowe. Metody projektowania dotycz procedur projektowania, a wic dokadnie okrelanych sposobwdziaania, prowadzcych do rozwizania problemu projektowego. Narzdzia waciwe to wszelkiego rodzaju urzdzenia, ktre wspomagaj prac podmiotu projektowego. 4.Proces projektowania- jest uporzdkowanym (logicznie i organizacyjnie) cigiem czynnoci projektowych o charakterze twrczym. Wie on podmiot projektujcy z przedmiotem projektowanym w ten sposb, ze w wyniku dziaa podmiotu projektujcego, w procesie

projektowania powstaje wytwr projektowania, wg ktrego realizowany jest przedmiot projektowy. 5.Wytwr projektowania(projekt)- jest wzorem umoliwiajcym i uatwiajcym wykonanie zamierzonego przedmiotu. Projekt jest przedstawiany w postaci dokumentacji projektowej. Powinien by wewntrznie spjny, skoordynowany we wszystkich aspektach oraz optymalny w rozwizaniach funkcjonalno-uytkowych, materia;owych, technologicznych i w zakresie kosztw. 6.Podmiot realizujcy projekt- to osoba, zakad lub przedsibiorstwo wraz z materiaami i energi niezbdne do wykonania wytworu projektowania (projektu0 7.Proces wytwarzania- to cig czynnoci podejmowanych w celu fizycznej (materialnej) realizacji wytworu projektowania 8.Przedmiot projektowany- powstaje po wykonaniu, czyli materialnym zrealizowaniu wytworu projektowania. RZNICA: przedmiot projektowania- jeeli skoczy si na etapie przygotowania projektu przedmiot projektowany- projektowanie zamknite, zosta zrealizowany. Proces projektowania mona skrci przez: - waciwy obieg informacji i koordynacj dziaa poszczeglnych projektantw. - waciwe przydzielenie zada - wspprac ze specjalistami spoza zespou - wykorzystanie najnowszych metod projektowania - wspprac z przyszymi wykonawcami - rwnoczesne projektowanie wytworu i procesu wytwarzania, tzw. Projektowanie wspbiene CE (concurrent Engineering) Czynnik czasu w projektowaniu- istot projektowania jest zawarcie elementw teraniejszoci w tworzonych na przyszo rozwizaniach projektowych, ktre maj zaspokoi okrelone potrzeby spoeczne. Projektant czerpie z dowiadcze z przeszoci, z informacji teraniejszych. Tworzc projekt przyszoci; kreuje przyszo, musi wyprzedza przyszo, przewidywa j. Czas w projektowaniu rozpatruje si w aspekcie ekonomicznym (metody skracania procesu projektowania).

16.03.2005 r. Wykad 4 Czynniki projektowania:

Narzdzia projektowania

Podmiot projektujcy

Podmiot realizujcy projekt

Zadanie projektowe

Proces projektowania

projekt

Proces wytwarzania

Przedmiot projektowany

Rys 1. Schemat powiza czynnikw projektowania Metanauka- nie jest oparta na prawach cile naukowych Teoria systemw (inynieria systemw) jest to metanauka jest to dziedzina cybernetyki technicznej, ktra wykorzystujc oglne zasady cybernetyki i nowoczesne metody przetwarzania informacji zajmuje si metodami analizy systemw (badaniem ich wasnoci)oraz metodami syntezy systemw (projektowaniem struktur speniajcych okrelone funkcje). Podejcia systemowe (zw holistycznym lub caociowym) to zespoowe patrzenie na cao poprzez rol i funkcj czci w caoci z uwzgldnieniem powizania przyczynowo skutkowego, czsto niejawnego i nieliniowego, z uwzgldnieniem dalekosinych skutkw naszych decyzji. Podejcie systemowe jest przeciwstawne podejciu redukcjonistycznemu (na podstawie wasnoci poszczeglnych czci obiektu okrelamy wasnoci caego systemu). System: 1. Zesp obiektw wraz z relacjami istniejcymi midzy tymi obiektami oraz ich wasnociami (Hall); 2. Zesp skadnikw powizanych wzajemnie przez zachodzce w nich wspzalene procesy uwarunkowane celami i moliwociami systemu (Bbiski); 3. Cao wchodzca w skad caoci wikszych, utworzona z czci (caoci mniejszych) powizanych w sposb nadajcy im pewn struktur, a wyodrbniona ze wzgldu na pewne funkcje wzgldem otoczenia (Pogorzelski). Otoczenie: 1. Zesp obiektw nie nalecych do rozpatrywanego systemu, bdcy z jednej strony rdem oddziaywa na system, a z drugiej strony przedmiotem oddziaywa systemu (Kacperski); 2. wszystko to co nie wchodzi w skad systemu lecz jest w pewien sposb zwizane z systemem (Bbiski); Wizy relacje midzy elementami systemu oraz systemem a otoczeniem. Cechy systemu: 8.) integralno system tylko jako cao moe peni okrelon funkcj

9.) moduowa struktura mwi o tym e system skada si z pewnych moduw, podsystemy si wzajemnie przenikaj, s powizane maj pewne cechy integralne. Arystoteles: Cao to co wicej ni suma jego czci skadowych Nadsystem cz otoczenia, ktra peni nadrzdn rol wobec rozpatrywanego systemu (np. holding, skupiajcy w sobie zrzeszone zakady Wyrniamy 4 rodzaje otoczenia dla systemw produkcyjnych: 1. otoczenie fizyczne (np. warunki klimatyczne, baza surowcowa, infrastruktura) 2. otoczenie ekonomiczne (np. rynek, popyt, poda, konkurencja, prawo, polityka, polityka kredytowa) 3. otoczenie socjalne (np. warunki socjalne urbanistyczne w jakich yj ludzie); 4. otoczenie kulturowe (np. tradycja, nawyki ywieniowe, religia, przyzwyczajenia) Relacje midzy systemem a otoczeniem: brak oddziaywa (praktycznie nie istnieje) wystpuj wycznie oddziaywania przypadkowe (losowe) np. warunki atmosferyczne, wojna wystpuje zorganizowana wsppraca np. kontrakty midzy plantatorem a zakadem wystpuje zorganizowana walka- konkurencja

Zastosowanie inynierii systemw w projektowaniu Systemy podstawowe w projektowaniu: proces zaspokajania potrzeb, jako nadsystem projektowania projektowanie podmiot projektujcy przedmiot projektowany Zastosowanie inynierii systemw w projektowaniu umoliwia: 1. wyodrbnienie badanego lub projektowanego systemu z otoczenia; zdefiniowanie systemu i otoczenia; 2. okrelenie celu funkcjonowania systemu; 3. dekompozycj systemu na podsystemy i elementy skadowe oraz syntez systemu z elementw i podsystemw; 4. badanie struktury systemu, powiza midzy elementami systemu oraz midzy systemem a otoczeniem; 5. analiz wej i wyj systemu oraz operatora przeksztacajcego wejcia na wyjcia; 6. analiz systemu jako caoci zalenej od wasnoci jego elementw skadowych, wartociowanie rozwiza projektowych systemu; 7. planowanie oraz harmonogramowanie prac systemu projektujcego.

Elementy wejcia wyjcia energia gwne materiay informacje zasoby ludzkie uboczne rodki finansowe ludzkie inne elementy elementy Rys.2 Schemat systemu produkcyjnego w stanie dynamicznym Narzdzia projektowania: modele fizyczne, graficzne katalogi normy ksiki komputer + oprogramowanie

Elementy produkty informacje odpady

Projektowany system produkcyjny

produkty zasoby inne

CAM (Computer Adied Manufacturing) Komputerowe Wspomaganie Projektowania proces uytkowania zbioru metod i rodkw informatycznych (komputerowych) wzmacniajcych moliwoci twrcze konstruktora czy projektanta. CAM jako system skada si: projektanta tzn. uytkownika systemu sprztu komputerowego (hardware) oprogramowania (software) Formy wsppracy czowieka z komputerem: 1. dialogowa (interaktywna) polega na tym, e w trakcie trwania sesji komputerowej ma moliwo wpywania na przebieg tej sesji; 2. pasywna (bierna) kiedy stosuje si tzw. programy wsadowe od pocztku do koca komputer pracuje nad programem; czowiek nie moe ingerowa w czasie trwania sesji. Czynnoci procesu projektowania: 3.) algorytmiczne jest algorytm (przepis dziaania) cile zdefiniowane- np. wyszukiwanie danych, wykonywanie oblicze, rysowanie, modelowanie itp. 4.) heurystyczne nie ma dla nich algorytmu cile okrelonego np. koncypowanie poszukiwanie rozwiza mog by tylko w pewnej mierze wspomagane przez komputer, w tej czci ktra podaje si algorytmizacji. Algorytm zamknity ukad zalenoci logicznych, matematycznych lub obydwch razem (ustalajcy dokadny przepis jakiego dziaania).

23.03.2005 r. Wykad 5 Komputerowe Wspomaganie Projektowania Interaktywna wsppraca uytkownika z komputerem (projektanta) Plotery urzdzenia wyjciowe, pozwalajce na krelenie gotowych schematw w formacie AO Programy stosowane w projekt. s integrowane w wiksze pakiety programowe, s czone za pomoc jzykw projektowania (C++ , Java , FFEL ) CAD,CAM,CAT systemy programowe Wszystki etapy istnienia wyrobu musz by rozpatrywane ju na etapie projektowania produktu. CAM (ang. Computer Aided Manufacturing)- wspomagane komputerowo sterowanie procesem wytwarzania, wykorzystaniem obrabiarek sterowanych numerycznie (NC-ang. Numerical control), obrabiarek sterowanych mikroprocesorami (CNC- computer numerical control) CIM- (ang. Computer Integrated Manufacturing) komputerowo zintegrowane wytwarzanie . Najbardziej rozwinita koncepcja produkcji i integrujca programy w obszarach zarzdzania , planowania , projektowania konstrukcyjnego i technologicznego, programowania urzdze sterowanych numerycznie (NC), nadzoru ich funkcjonowania i sterowania produkcj. CADD ( Computer Aided Design and Drafting)- wspomaganie komputerowo geometryczne modelowanie (rysowanie) w zintegrowanym procesie konstruowania i projektowania. CAT ( Computer Aided Testing) wspomagany komputerowo proces kontroli technicznej w procesie wytwarzania. Umoliwiaj kontrol jakoci w trakcie procesw tecnologicznych, jak i kontrol gotowych wyrobw. CAE (Computer Aided Engineering) czne okrelenie komputerowego wspomagania prac inynierskich. CAP (Computer Aided Planning) komputerowo wspomagane planowanie. CAPP - (Computer Aided Process Planning) komputerowo wspomagane planowanie procesw. CAQ (Computer Aided Quality Control) komputerowo wspomagane sterowanie jakoci. S to metody, techniki komp. wspomagania projektowania, planowania i realizacji procesw pomiarowych a take procedur kontroli jakoci. Cax techniki i narzdzia stosowane w zintegrowanym wytwarzaniu.

Przykady: Systemy CAD: AutoCAD 2000pl, 2002pl, 2004 Systemy CAM: MasterCAM v8, v9 Systemy CAD/ CAM/ CAE Cax 1 CATIA V5R4 2 PTC Pro: System CAE: 1 Ansys 5.7, 6.0, 7.0 Trzy cieki projektowania INTERNET wirtualne biuro (studio) projektw ( Virtual Design Studio) wirtualna pracownia projektowa utworzona poprzez wykorzystanie sieci INTERNET i umoliwiajca projektowanie i prezentacje prac na odlego, na wspolnym rodowisku. Zastosowanie systemw komputerow. wspomag. projektow. Problemy projektowe rozwizywane za pomoc komputera: 1. przechowywanie informacji 2. modelow. Geometryczne 3. wykonywanie oblicz 4. badanie i ocena rozwiza projektowych 5. wspomaganie podejmowania decyzji 6. tworzenie dokumentacji technicznej Ad.1 PRZECHOWYWANIE INFORM. Informacje: STAE- (np. cenniki, katalogi, normy, gotowe rozwizania) i ZMIENNE (podlegaj czstym zmianom dotyczcych jednego zadania projekt. Informacje przechowujemy w bazie danych. BAZA DANYCH- uporzdkowany zbir inform. Przechowywanych w pamici komput. PROGRAM OBSUGI- (system zarzdzania) porzdkuje dostp do bazy danych . System bazy danych= baza danych + program obsugi RDBMS- ( Ralation Data. Based Management System) system zarzdzania relacyjn baz danych. Skada si z oprogramowanych procedur wprodzania, zapisu, przetwarzania danych utworzonych na podstawie wasnoci i relacji midzy nimi. W procesie projektow. inform. s : -wyszukiwane -gromadzone (dobr, aktualizowanie) -przetwarzane -przechowywane Postacie danych w bazie danych: 1. wzr matematyczny 2. algorytm matematryczny

3. rysunek ( szkic, rys. o mniejszym lub wikszym stopniu szczegowoci, plany, schematy) 4. tabele 5. wykresy (pskie lub przestrzenne) 6. opis sowny AD.2 MODELOWANIE GEOMETRYCZNE- ma zastosowanie tam, gdzie rozwaa si ksztaty i rozmieszczenie przestrzenne. Modelowanie gemetryczne moe si odbywa dwojako: 1. Parametrycznie- elementy s opisane parametrycznie; opisane poprzez ich wasnoci , ich atrybuty (np. rednica walca, promie, wysoko). 2. Opis analityczny_ kady z elementw (pkt. , linia, powierzchnia) ma wskozane miejsce w uk. wsprzednym . Projektowanie 2D, 2,5D, 3D 2D- modelowanie paski, dwuwymiarowe - konieczno tworzenia wielu rzutw , brak zgodnoci midzy nimi - brak automatycznego generowania przekrojw - niewielkie wymagania obliczeniowe 2,5 D- prosty sposb pracy - ograniczona linia obiektw - niewielkie wymagania obliczeniowe 3D- automatyczne generowanie rzutw ( aut. tworzenie projektw w modelu objtociowym) - umoliwia symulacje ruchow - wysokie wymagania oblkiczeniowe 3 rodzaje modeli 3 D: 1) model krawdziowy (drutowy)- tylko za pomoc bocznych krawdzi 2) model powierzchniowy- ma boczne 3) model objtociowy (bryowy) Ad. 3 WYKONYWANIE OBLICZE: 1) w jednym przejciu jest algorytm, cig przeksztace, prowadzcy do uzyskania rozwizania , efektu kocowego; nie ma ingerencji w czasie wykonywanych oblicz. np. pole powierzchni 2) iteracyjne- s powtrzenia niektrych przeksztace np. liczne silnie. Zastosowanie oblicze: 1. na etapie przekadania problemu projektowania na jzyk komputera 2. szukanie rozwiza zadania np. obliczenie wytrzymaoci 3. na etapie oceny rozwiza Cenna jest moliwo zintegrowania narzdzi sucych do modelowania geometrycznego z narzdziami sucymi do oblicze.

Ad.4 BADANIE I OCENA ROZWIZA PROJEKTOWYCH. ma szczeglne znaczenie, gdy rozwaa si ksztat, gdy stosuje si wizualizacj

Rentering- rodzaj przedstawiania obiektu, ktry odpowiada jego rzeczywistemu wygldowi. TECHNIKI: 1. T. Layering- technika uwarstwowienia- nakada si obrazy, wczeniej nie powizane ze sob, tworzc cao. 2. T. Bada interferencyjnych- zastosow. do badania bardzo zoonych struktur, tam gdzie jest moliwo zajmowania 1 miejsca , przez rne elementy badanej struktury. Symulacja komputerowa: 1. Metoda wnioskowania o zachowaniu si obiektw rzeczywistych na podstawie obserwacji programw komputerowych symulujcych to zachowanie. Stosowane, gdy bezporednie obserwowanie zachowania si obiektu jest trudne lub niemoliwe. 2. Badanie obiektu poprzez eksperymentowanie z modelem komputerowym ( cyfrowym lub graficznym) tego obiektu. Ad. 5 WSPOMAGANIE PODEJMOWANIA DECYZJI: Decyzje niezdeterminowane- musz by wyk. za pomoc projektanta. Decyzje zdeterminowane- mog by wspomagane prac komputera; tylko te Stosuje si systemy ekspertowe (eksperckie) programy komputerowe przeznaczone do rozwizywania specjalistycznych problemw wymagajcych profesjonalnej ekspertyzy. System ekspertowy jest programem komputerowym, ktry zastpuje czow. eksperta z danej dziedziny, gdy dziaajc w sposb zbliony do procesu rozumowania czow. wyciga wnioski i podejmuje decyzje. Peny system ekspertowy skada si z: 1. Baza wiedzy / Trzon systemu ekspertowego zawiera zbir regu (rule base) if..then 2. Baza danych 3. Procedury wnioskowania. 4. Procedury objanienia ( objaniajcej strategi wnioskowania) 5. Procedury sterowania dialogiem midzy uytkownikiem i programem 6. Procedury umoliwiajce rozszerzanie oraz modyfikacj wiedzy (pozyskiwanie wiedzy)

5.04.2005 r. Wykad 6 Charakterystyka procesu projektowania Doskonalenia procesu projekt. osiga si poprzez 1)ustalanie optymalnej struktury procesu projektowania 2) stosowanie waciwych metod projektowania. Struktura procesu projektowania a)porzdek dziaa tego procesu, wyrnionych ze wzgl.na okrelone kryterium b)zbir relacji midzy okrelonymi elementami procesu wyrniony ze wzgldu na okrelone kryterium. Rodzaje struktur: pionowa(makrostruktura), pozioma(mikrostruktura), operacyjna( dekompozycyjna) Makrostruktura tworzy sie stadiw projektowych wyk.przez system projektujcy w celu zrealizowania okrelonych zada. Podstawowe stadia wyrniane w proc. projekt.1)studia i analizy przedprojektowe, majce na celu dostarczenie inf. niezbdnych do waciwego projekt.2)opracowanie koncepcji projektowej majce na celu dostarczenie szeregu wariantowych rozwiza projektowych w formie koncepcji. 3)opracowanie projektu wstpnego, majcego posta zaoe technicznoekonomicznych na podst. ktrych moliwe jest rozpoczcie realizacji przedmiotu projektowego. 4)weryfikacja rozwizania projektowego, majca na celu wykrycie jego ewentualnych wad. 5)opracow. projektu technicznego czyli szczegowej dokumentacji wykonawczej przedmiotu projektowanego. (rys w necie) Mikrostruktura procesu projektowania- tworz j pewne stale powtarzajce si sekwencje typowych dziaa podstawowych podejmowanych w celu rozwizania elementarnych zada. Zadania te s najczciej realizowane przed jednego czowieka. Wyrnik Kryterium podziau Zakres Budowa Charakter Rejestracja formalna Cel Makrostruktura Gwne decyzje Cay proces projektowania Mona pomija niektre etapy Liniowy, sekwencyjny Dokument po kadej fazie Uatwianie makroplanowania Mikrostruktura Odmienno dziaa w kadym etapie Pojedyncze dziaanie Nie mona pomija etapu Iteracyjny, rekurencyjny Brak formalnej rejestracji Uatwianie mikroplanowania

Na rys. mikrostruktury: w prostoktach zawarte s operatory przetworzenia informacji.a)koazbir inform.b)romb- blok decyzyjny c)strzaki- wskazuj kolejnoci dziaa, wzajemne powizania. Struktura operacyjna(dekompozycyjna)- w ktrej dziaaniami skadowymi s te dziaania, ktre, jako do pewnego stopnia autonomicznie, mog by wyodrbnione i przydzielone do wykonania okrelonym podsystemom systemu projektujcego(zespoom). S to zadania czstkowe ktrych zakres wynika ze sposobu dekompozycji zada wikszych. Metody projektowania. Metoda-wiadomie i celowo zastosowany sposb dziaania zmierzajcy do rozwizania danego problemu w skoczonej liczbie krokw. Do dziaa podstawowych w procesie projektowania nale:1) formuowanie zadania projektowego, 2) analiza zad. projektowego, 3) poszukiwanie rozwiza zad. projektowego, 4)wybr i optymalizacja rozwiza, 5)sporzdzanie dokumentacji rozwizania zadania projektowego. Ad.1Wskazwki praktyczne przy formuowaniu zad. projektowego: a) okreli stan przed i po zaspokojeniu potrzeb b) okrelenie sytuacji idealnej c) bardzo czsto zadawa pytania zleceniodawcydlaczego. Ten etap nie moe by sformalizowany.

Ad 2.Analiza. Na tym etapie ustala si wymagania projektowe- s to wszystkie ograniczenia narzucone na rozwizanie projektowe. Typowe wymagania projektowe: 1)funkcjonalnewynikajce bezporednio z funkcji obiektu 2)niezawodnociowe- charakteryzujce dan trwao i odporno na zuycie 3)dynamiczne- zwizane z prdkoci dziaania obiektu oraz ukadw wspdziaajcych 4)ergonomiczne i estetyczne- opisujce stopie dopasowania obiektu do fizycznych i psychicznych moliwoci i potrzeb czowieka 5)kulturowewynikajce z uwarunkowa obyczajowych i religijnych itp. 6)ekonomiczne- okrelajce gwne wskaniki kosztw i planowan skal produkcji 7)technologiczne- opisujce moliwo i atwo wykonania obiektu w tym np. dostpno materiaw 8)ekologicznecharakteryzujce i ograniczajce niekorzystne oddziaywanie obiektu na otoczenia naturalne 9)wynikajce z moliwoci oblicze i zakresu wanoci przyjtych w obliczeniach modeli matematycznych 10)prawne- wynikajce z prawa wynikajcego na obszarze gdzie obiekt bdzie wytwarzany i uytkowany 11)formalne- wynikajce np. z norm czy katalogw W celu sformuowania wymaga projektant korzysta z rnych rde:1)zamwienia zoone przez zleceniodawc i z nim uzgodnione 2)badania marketingowe 3)wiedza dowiadczenie i intuicja projektanta 4)analiza rozwiza podobnych zada projektowych(poprzez eksploatacje obiektw istniejcych, rozmowy z uytkownikami, dystrybutorami 5)rozmowy z przyszym producentem na temat ogranicze technologicznych lub materiaowych 6)rozmowy ze specjalistami z zakresu ergonomii, z psychologii, ekonomii, ochrony rod.7)rozmowy z dotychczasowymi producentami podobnych obiektw 8)przegldanie dostpnej literatury: norm, cennikw, katalogw oraz sieci Internet. Metody wspomagajce okrelanie wymaga projektowych(heurystyczne):1)metoda przestrzeni zdarze i sprze2) met.drzewa celw 3)badanie uytkownika i procesw urzytkowania

13.04.2005 r. Wykad 7 Wymagania wyznaczaj jako i koszty projektowanego projektu. W celu optymalizacji wymaga projektowych ustala si kryterium optymalizacji, zwany te funkcj celu i poszukuje wartoci pewnych zmiennych nazywanych zmiennymi decyzyjnymi, takich aby ta funkcja osigna warto ekstremaln( najczciej maksymaln). Jednym z kryteriw optymalizacji jest zysk. Jeeli optymalizujemy zadania czstkowe(gdy nie moemy oszacowa zysku) budujemy: funkcj zalenoci pomidzy mierzaln jakoci produktu, a kosztami jego wytworzenia lub zadanie polioptymalizacji. Ad.3 Poszukiwanie rozwiza projektowych . Na etapie koncypowania dysponuje si nastpujcymi inform.: 1)oglnym sformuowaniem zadania w postaci okrelonego celu, ktremu ma suy dany obiekt 2)wymaganiami projektowymi, czyli ilociowym opisem zadania(cech i osigw obiektw) 3)opisem przyjtego w danym zadaniu systemu wartoci list kryteriw i relacji wanoci miedzy nimi 4)wiedz techniczn, ekonomiczn, ergonomiczn i inne 5)ograniczeniami na sam proces koncypowania( czasowymi, kosztowymi, fizycznymi) Wariant dopuszczalny(Rozwizanie poprawne) to takie rozwizanie zadania projektowego ktre: a) spenia wszystkie wymagania i ograniczenia projektowe b) nie zawiera bdw logicznych, obliczeniowych, formalnych ani innych c) jest moliwe do realizacji w danych warunkach technicznych, ekonomicznych, organizacyjnych i innych. 3 podejcia w poszukiwaniu wariantw rozwiza 1) wykorzystanie istniejcych rozwiza i zaadoptowanie ich do wymaga danego zadania projektowego(projektowanie tradycyjne lub rutynowe) 2)doskonalenie istniejcych rozwiza lub zastosowanie ich do rozwizania tylko zada czstkowych( projektowanie innowacyjne) 3)wymylenie nowych rozwiza (p.wynalazcze lub twrcze) Wybr metody zaley od kryteriw: 1)kryteria okrelajce rodzaj zadania projektowego a)wano zadania b)stopie nowoci c)zoono obiektu 2)kryteria okrelajce podmiot projektujcy a)dowiadczenie zespou b)liczebno i zakres specjalizacji c)znajomo metod oraz preferencje w stosowaniu okrelonych metod 3)kryteria okrelajce ograniczenia czasowe, finansowe i inne, narzucone na proces projektowania. Metody stosowane na etapie poszukiwania rozwiza 1)metoda prb i bdw (polega na stopniowym ulepszaniu rozwizania)

2)metoda pyta-polega na stymulowaniu wyobrani projektanta za pomoc pewnych oglnych pyta.Jest wiele list pyta oglnych. 3)burza mzgw-inaczej met. grupowego mylenia spontanicznego polega na wytwarzaniu pomysw rozwizania zadania przez wybran grup ludzi. Stosuje si zasad odroczonego wartociowania. Odmiana jest metoda 6-3-5. 4)metoda morfologiczna- ma pewne cechy metody systemowej, jej podstaw jest teza e kady system mona okreli zbiorem charakterystycznych cech, a kad cech zbiorem rodkw jej spenienia. Kada cecha jest zmienn niezalen, cechy i warianty spenienia tworz skrzynk(tablice morfologiczn) 5)metoda drzewa rozwiza suy do rozwizywania zada ktre musz by rozwizane w caoci, rozwizania tworz struktur tzw. drzewa rozwiza, przy czym rozwizania skadajce si na dan struktur nie musz by niezalene; hierarchiczna struktura odzwierciedla wzrastajcy stopie szczegowoci 6) metoda systemowa. Bariery twrczoci A)Czynniki wewntrzne- np.mylenie stereotypami, automatyczne kojarzenie okrelonych rozwiza; stosowanie starych metod do nowych problemw; praktycyzm, rutyna, dorano, partykularno dziaa; nadmierna specjalizacja ; wygodnictwo dziaanie po najmniejszej linii oporu B)Czynniki wewntrzne denie kierownictwa do uzyskania doranych efektw; brak zaufania kierownictwa do rozwiza oryginalnych; narzucanie twrcom sposobu postpowania(mistrz i ucze); sztywne, hierarchiczne struktury organizacyjne; nieumiejtno ujawniania i popierania predyspozycji i postaw twrczych Ad.4) Wybr(dotyczy zada ze skoczonej liczby rozwiza) i optymalizacja (polega na wyborze z pord nieprzeliczalnej liczby rozwiza) dokonujemy ich wedug kryterium- to jest ta wielko lub pojcie w stosunku do ktrego wyraa si yczenie aby byo ekstremalne. Jeli jest wiele kryteriw to naley rozwiza zadanie za pomoc polioptymalizacji( w przypadku optymalizacji )albo metoda preferencyjn(jeli wyboru dokonujemy wedug jednego kryterium) lub metod generacyjn (ustala si na pocztku list kryteriw i hierarchie wartoci tych kryteriw i wedug tego ustala si zbir rozwiza polioptymalnych i z udziaem eksperta szuka si rozwizania kompromisowego