Q&A

www.cos-online.nl

Onderwijs moet verbindingen leggen

Het gaat niet goed met onze economie en onze organisaties. Tegelijkertijd liggen er fantastische mogelijkheden het beter te doen, met ict als katalysator. Dat stelt ondernemer Ronald van den Hoff in zijn onlangs verschenen boek Society 3.0.
Erno Mijland

De manier waarop we leren, leven en werken moet radicaal anders, vindt Van den Hoff. De afgelopen 150 tot 200 jaar hebben we als mensheid enorme vooruitgang geboekt door al onze activiteiten te organiseren rond het industriele model. Dat was briljant, nuttig en paste bij waar we als samenleving mee bezig waren. maar de tijden zijn veranderd. Vasthouden aan het oude model veroorzaakt nu vooral problemen: files, een wereldwijde kredietcrisis, paarse krokodillen, functionarissen in organisaties die bakken vol geld kosten, maar niets opleveren of zelfs de vooruitgang tegenhouden... Het roer moet om: we moeten weer chte waarde creren met onze werkzaamheden en de mogelijkheden van netwerken en technologie optimaal gebruiken. We moeten kiezen voor simpel, slim en duurzaam. een gesprek... gaat het wat u betreft ook verkeerd met het nederlandse onderwijs? Er is geen wezenlijk verschil tussen het onderwijs en de economie. De organisatie van een school is hetzelfde als die van een fabriek of een kantoor. Je stopt er aan de voorkant iets in leerlingen in dit geval en zorgt ervoor dat er aan de andere kant een product uitkomt: diezelfde leerlingen met een uniform diploma. Of die leerling een leven lang mee kan in de samenleving lijkt van ondergeschikt belang. Het onderwijs is net als bijna alle organisaties kapot georganiseerd. Er worden leerlingvolgsys-

temen bedacht die antwoord geven op vragen van gisteren, maar waar je niets aan hebt voor de toekomst. Er wordt zoveel informatie verzameld dat er geen relevante betekenis meer uit te destilleren is. Bovendien is die informatie niet toegankelijk voor de buitenwereld, zoals voor ouders. Ondertussen regeert het geld, en dat zie je bijvoorbeeld terug in het debacle rond de diplomas bij hogeschool Inholland. en dat terwijl de school de werknemers en burgers van morgen moet opleveren. In mijn boek citeer ik Martijn Aslander die zegt dat scholen opleiden voor beroepen die vijf jaar geleden bestonden. Terwijl ze zouden moeten opleiden voor de beroepen die we pas over vijf jaar zullen kennen. Die zullen wezenlijk anders zijn, al was het maar omdat fabrieken en kantoren niet meer zullen bestaan of radicaal anders georganiseerd zullen zijn. Een voorbeeld: een van mijn ondernemingen is Seats2Meet. We bieden in verschillende steden een ontmoetingsplek waar je gratis kunt werken. Inclusief koffie, lunch en draadloos internet. We verdienen aan de verhuur van besloten ruimtes voor besprekingen en trainingen. Seats2Meet heeft niemand in dienst voor marketing of PR. We leveren een goed product en onze klanten vertellen dat op de sociale media. Zo bouwen we aan onze klantenkring. Marketing en PR zou een beroe-

penveld kunnen zijn dat door veranderingen in de wereld drastisch kleiner wordt. Wegenbouwers en timmermannen zullen we toch nodig blijven hebben. Zeker. We zullen altijd water uit de kraan nodig hebben, mensen die een spijker in de muur kunnen slaan, die de glasvezelkabels in de grond werken. Zij vormen het fundament onder de kenniseconomie, de reden dat kenniswerkers zich bezig kunnen houden met kennis in plaats van allerlei aardsere zaken. Sommige dingen moet je ook helemaal niet anders willen doen. Glasvezelkabels leggen is geen kwestie van cocreatie, maar van graven. moeten we niet iedereen opleiden voor de kenniseconomie? De helft van de jongeren weet niet wat ze moeten met wat ict ons te bieden heeft. Ze hebben er niets mee, terwijl ze wel graag met hun handen bezig zijn. Maak gebruik van die verschillen, ontwikkel die talenten. Ik zie ook een groep jongeren die breed is georinteerd, goed genformeerd en die snel reageert op wat er om hen heen gebeurt. Ze vertonen ook ander gedrag, zijn bijvoorbeeld heel open in hun communicatie. Voor hen is kennis delen belangrijk. We hebben die verschillende kwaliteiten nodig, niet alleen op het gebied van vaardigheden, ook als het gaat om type mensen. Een divers team levert altijd meer op dan een uniform team.

een divers team levert altijd meer op dan een uniform team.

COS jaargang 28 nummer 10 2011

www.cos-online.nl
Verschillen zijn er altijd geweest, maar onderwijs is erop gericht die te nivelleren. In de economie van nu en morgen gaat het erom dat je juist iets unieks bijdraagt, dat je waarde toevoegt. Hoe verpak je dat in onderwijs? Je moet dan maatwerk leveren, talenten helpen ontwikkelen, leerlingen coachen. Het onderwijs moet kinderen vooral zichzelf leren kennen, ze laten ontdekken wat ze willen met hun leven. Basisvaardigheden, zoals lezen en rekenen, blijven daarnaast belangrijk, maar er is ook meer aandacht nodig voor persoonlijke ontwikkeling, presentatievaardigheden, de motivatie om te leren en te blijven leren. Het vraagt om een individuele benadering. Klinkt interessant, maar ik zie nog niet hoe je dat dan concreet maakt. Het boeiende is dat niemand dat ziet. De ontwikkelingen gaan zo snel en de veranderingen zijn zo wezenlijk. Het enige wat je kunt doen, is experimenteren vanuit een eigen visie op de toekomst. Daarvoor is het lef nodig om buiten de gebaande paden te treden en tradities en systemen radicaal overboord te gooien. Scholen zullen daarbij in elk geval veel meer een actieve plek in de samenleving moeten gaan innemen. Ze moeten verbindingen leggen met de buitenwereld, in plaats van alles binnen de muren van het klaslokaal houden. Dat laatste lukt overigens ook gewoon niet meer. Het zal ook goedkoper en efficinter moeten. Dat wil echt niet zeggen dat het minder goed wordt. Er zijn immers volop mogelijkheden het slimmer te doen. Denk aan de talloze gratis online colleges op het web. En: als een school naast een bejaardenhuis staat, kun je leerlingen er stage laten lopen, maar je kunt het ook hebben over gezamenlijke inkoop van toiletpapier of het delen van middelen en ruimtes. Of stel: je bent een leraar economie en probeert de actualiteit in de klas te brengen. Waarom maak je geen deal met een krant als het FD? Dat kan goede actuele content bieden voor het onderwijs en heeft er belang bij te investeren in de lezer of gebruiker van de toekomst. Laat leerlingen verder nog meer? Scholen moeten ook denken in termen van het creren van waarde. Een school moet output leveren. Laat leerlingen medewerkers van lokale bedrijven instrueren over het gebruik van sociale media, laat ze redactionele bijdragen leveren aan het lokale sufferdje, laat ze de opbrengst van hun werkstukken en presentaties delen in wiki-achtige omgevingen, zodat anderen er verder op kunnen bouwen en delen kunnen hergebruiken. Leerlingen worden zo onderdeel Scholen moeten verbindingen leggen met de buitenwereld, in plaats van alles binnen de muren van het klaslokaal houden. contact leggen met kinderen op scholen in China, Brazili of India. Het zijn landen waar we in de toekomst veel meer zaken mee zullen doen. er moet dus nogal wat veranderen. Dat lukt natuurlijk nooit op korte termijn. Toch ben ik een optimist. Ik denk in overvloed in plaats van in schaarste. Een school met 1000 leerlingen is een omgeving met 1000 jonge mensen die van alles kunnen en te bieden hebben. Met misschien 100 professionals die trots zijn op hun vak en die iets willen overdragen. En met 2000 ouders die kritisch volgen wat de school te bieden heeft en daarover mee willen denken. Echt, we hebben helemaal geen onderwijsinspectie nodig. << van een waardenetwerk en leren al doende wat er nodig is om te functioneren in de moderne samenleving.
CV Ronald van den Hoff (1953) studeerde aan de hogere hotelschool. Na zijn studie was hij een aantal

www.ronaldvandenhoff.nl

jaren werk zaam in de gast vrijheids branche. Twintig jaar geleden werd hij ondernemer. Met Meeting Plaz a introduceerde hij zijn eerste conc ept in de vergader- en congreswereld . Er volgden snel meerdere concepte n, die momenteel zijn ondergebrach t in CDEF Holding. Dit bedrijf draait een omzet van circa 10 miljoen euro en heef t een kleine 60 mensen in loondienst. Meer informatie:

COS jaargang 28 nummer 10 2011