Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
))
m
$~0 ~-$~£*w~~~mm•romQ~~~~«fl~~~
ka ·fA ~x tJ lR
1i::i
T;tr 1=1
'E;. 'E. ·*
tR tr- o
~ ~ :.'t.r!'~ §. -~
~ -- TTll n hl _ll..
A:.: ,-- P':I -=:::.,
J,h ~:½£
l~
"j'T'
(AEI fARf:')
J.::.'ar.:-1
lf.X ..,
~ t:t t
.:r..
IT.. -.~
1
-*-r;~ff! ff>Jm:~-[~~if~ *=r-; ~ ffl 1¥-1
ff~ ~~ .'\E] 1r-t;-
r,.
a a q t.-;;
b b r r
C ts s s
d d t t
e ¥,~ u u
f f V V
g g w w
h X X ~
i I y J
J ~' z dz
k k 01 G
I I Q X
m m k q
n n a E
0 J e ce
p p ii y
- I
• n3f81?}R~~ffftl'Jf[;~tf~~,~?I1ttr,0-i~~f.U~j~~mlf,, ::$:-$
~;ff ~f'i[\iG~~ ~'tf, rnlt'ffN -s·vf. t2 is ~
m0J1~-1ir-tif.Htf1~
2
---~ ~-•.._-.•~-~ __ T,,.., _ _......--, ___
a. r., ~ IL ((.. I ct
"· ft ~ - d. j./
'
0 d) 0
u.. ff ~ ◄• dJ<!,• f.(. ~ ih -1 ~ - d,. ;.r-
y - . i6
' ~ ~
Utt (.l 6 ~ ~ J
n. ·f ..f l ~t 11. 7- r - ,t j r .J.]
:j 1 f - f 28
1 8
' cf
K t..l_
g ?· (· - G f w ii tf - V J.f
k. -
~ t- X /C rtg' - ~ J !J 30
I( !,)
7 ;. K II KK 9 4 - K .3/
r ~· ~-- ., -
~- ~--32
l
~ /J ir *·; ~·
h to - hh -
*
X 13 X: 33
b C) 4> !J b l'I C ~ :4t - ts 31/
p ~ ~ .... p /$ Cj ~ - - ts 1 3~
s ~ ... ~ s. lb z r' ~ - dz. 3b
.sh If
,~ .+ - ~ 17 rt T - - ~ 37
t
,, L-
? t 18 Sf J - - s1 18
t
d ,. " di· -
t.
d.
19 c.hy JI• J kl
20 :hy ~ ,;:iCl
-
-·
ti1. 31
-
dtt 1/-0
8
,j_L,. .___i__.
fjlj l=1 ............................................ ,. ............ , ....................... "' ( 1)
~00~if
*tiitffl «~?ff-% tJ •<•
~~t Jffi ,u ~ .. H,,au •H .... •••~•• (2)
-*~~fflB9:?l~· ~~ fsx$Blx1 Iffi:tt u~ .............. •H .... u .. ( 3)
..
__,. ~~ ..... (!,,. ............................ ~ ......... -ni ... r"'I ............. ., ..... ~"""""· ...... ". ( 7)
-=g--:i(i~~.fi;J-:fJ:l"::i:.-~-tjlQilo'
••.. lllt• i,ll'f:l(l,..,illt i•t • .,. !!Iii,.,. ..... •••• .. ,a.•1111• i;i.g. ■ ••■ (13)
'JC_ ff ffl if_. a -n, • ... 111 -II .. t Ill !Ill • • • 111 .. Ill .. -0-• ,._ • • .. Ill• • i- -a 111 <• 111 ,._ • • • +• 111 • ~ Ill .. • • • • • 111 • ( 14 )
~~-····· ......................... ,. ............... .., .......... •.c:•111111'111 ........................ (17)
1
(+) WJ1fi1
................................ 111•• .................................... (69)
ffl~laj ....... 11111• ■ ........................ t:, ................................ ..
(70)
~ i.~ ,........ •111-+ •• , .......... ·~· ............................... -u-•• (71))
.. 'A)~···············............................
______. * ............................ ... (71)
(-) m -M--t
1:AJ
..............................
.r....... •1r:1• .... •a- ................................. ...
(71)
c=> -1:t1--=;.
•·· 11 ••• .. ••• ....... .,. ... .,.,,. ......... l(l, ............. ~ .................. t'I (75)
(_) ~;.~
. ..£--11,
............
,.·.11:...
,. •• Q, ............................................... 111....... ..
~{§11-m.OO
.........................................................................
..,."'
...............
.. (83)
i-w.liC.JE.X
··".................
....... ljllll, l't-11 lljll" ......... •t• ........ •t• ............. t•• .. .. (84)
z
l~ f□~ EIf$ xive (~ffii&:XJsibe) o E~fitfB.. i!!if~ ~ ]fl;
~to ,AU 1\.E ~ 1.r1'nfEffi~~-~$ § ia!Rfnil.
Q r ..
-=g~..~1tiI
~~-" ~~Ub~1S.~fi5{tffl-.~:'-9~i:r, :tmtf{+f.ft!Jtft~~ a ~1-Nft
Th1i:1J~l-£1'E§ 11il-!l-~~~ h-l:c_r~A, f~J5tijfa~~~.AJ:J ®1311-
~-➔---o jt~~~H:ff~mt .. J}L\I{/ .. *~~£.k).}k Q,. * :i'r
$ .. ffrr-rh o ifrYIR\ltf,ia~f:tffl*~:im~~fa*~ 1/i.lr-J:t *o
rm ~t us!eJt,f
11-~ s~ Dlamtt mtt tt 1:r1ft, ~ ff.J~ ~ 1m~ m, ttHt m&
i~ &:x-
**
'> 0
3. OO?Ko
Bll~-=finJtr-1Rt*.~B~·ifE!Jl.o ~ff irtJ:5KIY--J
7t.-=gf-fll~IB
tffitf n, k (i5fR1;f) .. k (1J)~*) , b, s, t, I, m .. r~ng ~
~~~~lli~~~~~~~~~*~mo
4. i.nlrr (t1rJr~«
tt 1: r1.1.1r Q itl ff rH~ 7C £- twf!~ ~11-=r
~ _l_if C>
~~,~Y~OO**M~OO~*~o~~lli~~~~&~, ~*
*~f3--=-~mre=
1) *$ 7}4ffl-tf (~ rrm Ef.)2) .. 3) i~ flj RS :9~) at,WIq:i·¥ % 1riJ
f;J,.
-f"Uuj1t*~Q
2) $m1f k .. g, h Ct.:J.J:1J,5tf) .. t .. d tflKJJU-=fiij]t·'t ~
~WJ·rt,:~-:riff$ mo
ff k ( 11,
3} .fi& "l!i-tf) ~ t tr IR§JtJ-=fip'j1t,. iiOlft tr 1i Etmi"ij*
*~tt-Jiru'4l1i'~**~~
1947 1f C.J.J§·,ti1s.~1¥1ff*) .. ±mmx~f'F~, :a:WTmJi\t
*
3t 7 "ti ·fr'=I ft: X ft tlr ~ 'J ( iWi
ft "ffl. ~ tJJ.-g"> o tEJ!:j(}JfA1,
j,J-t-§t1J*UJ:~%t1~f~T&ig], ~ro T &:::,~Ef.J{I-~ffl:~ff:;;.:t~ Jrn:
1 ..~:::tmif*-l~J f ~7Glf a, e fflMlrt, ~~ ftl W 1$:i ~
;e if i ~ a.. u fflm: ~, £ ~ ~ ;f4iff;-f$. t~ fsx 1¥Jr Jl li - l111 JB C
f (a, e) c(
f (i,. o ~ u)
2 ..TIWX:$mff~f:fiJ
zh lli~tEiijitff.J~$fPJIB~tE-=ff1i§~~
it~ ~~ !fl f sX ITTzh tEJ:::
j_~Wf¥~ rer, fflHtJ- ;fpff3~,
'1w [tp ill
~ (£l~§ 8'-1~Bl't~ ~ o fil-F-1t=
',
,:~--
............
_
-,
~~- x
", till ~ ffl fa X
~~
~ f.f
• -5
'W:
t=1
'"'
"'
rt *
"-, ·--
.....
iaj if
zh """
TI,.--#-"-§ ~
a--n
P1i1'-
~JLo fJ1s:tfr-JsJ~~~, Rlf-/i'+;f, 1£UI~ m~ .#..
8
~' ..,,. ....__
' - --
-
>C
* ti 113x
'
-----
- -- vW Jt
~~-~ & if ----
--,~
%
•r.F
I
....
k(;j,r§'ft)
- FJ. 1f·fi* ..1
-- -- • ... -z+dlllW
-·
r ~i}1L;ftag!J'"E1r
W:F"
4 ..rAA
x m lffiE ~ {f k, 1-rM~ J: tr lK k
»1, W,fsxrnur9:ffIR~rn,tm~~lJ~~-ff k tt~mf*., ~ -F~:
,--
~
,,_
~·-
x
$
ft--~~~---,{tr ~ )( ii fa x
- -Q."
fl
':7 -._
'- ~-,
~
l~ >( -mfa=t
l'I
w {a.., e) ,II
w (i~ 0-. U) -
::I%
El
- ::tr..
B
a ah, :fix~
e eh ;t;F
I ihe lfl%-=f
0 ornn ~~.fl
u udun m
a ah, :kJ¼r·
e 0m1m ~
u uhu JBl
ii+ ;\/i'-, ~ ~ F}IJllli~
r.p·l:- ·/.'--. - ::i:r:..
n ~ 7G
(-=::) ~jc~ I ~ ...iL..
t=1, 1\..--'l'-J!
Ja-WiJ][
jcif, ~
Jei:, ~ A-
:::: /.'--1 ~-P-
:rccctt,.
Bo
ai aixin 1ti:--J:-
,.:,.t..
1=.m ei veilem wm
01 boih,un ~.If!
ui suilam ¥ii
au dauxi -m~auA
eu geu merin ~Q,
OU oudum ill! ffi
ia niamen
..
~L"
,a ie diemin ,fl
io niorun t[
IU liulem UH( Q_,)
ua tua ~ l,-
_,"
uo tuolaji IDitilflL
ua nuarishim 'Ji.!fl,.
ile janyile ~~
miau
ieu fieu
uai dashuai
Ji:ff d iAl{~ [c.] c, e iift [~] o o i~ ff. [a] o 5c 1f e
*
.f:fff5 tm:0-1m.m *ft cy J , tF.1a& Ft-:rim *
_m f~ c~ J , mill. ~i:J.
~*~ [Y) o '°11:kn: *11=-[xvx] , etem ''~lit"
heh ,·'--fz.A"'
ijft [Yttm] , erin '' Wf-fa] ,t ~ft [ari--vrIJ JC~ i tEtfflff
a
-~~~ffi~, ~~-~~ffIB-~o
C-> ~Sift ~=--t 1\~ o fil-F:M:
w
15 ....
!ti
Ml '-
·..
' -....,_
__
~Jg: §t& is"~ !mE ?i-00 Effi ,j,i§-
m~-g- b d g OJ
m - \.. '1!f:::ft
f=J.i3 ~ I':"!
.l':" p t k k
rw*-~*~
-- ' Fl
z zh j
ffl*~~~~ C ch q
m•-tt f s sh X h h
l!h~1f V
A.ff m n ng
:itlir l
~~ r
-¥7Cif w y
,11tuz
b bia JJ~
p pus 4m-r
w wando We:a
m mederi mi
f fib ~-r
V vih 3f
d dasan i!kiir
t ta.sen ffl~
7
n nimha fu
I Iuka JtnJ
r bira ffiJ
z zijin ~'ilt
C cihai ff#i
s suvan i{
zh zhal ~.A
ch chal tt~
sh shuven >Cf-t
J ji ~JL
q qimar l!ij x
X xitam iB¥1J
y yavem ~
g gurun ~
k kengke ffl J1t.
h huzhu g,1f1
ng" nimang" ~
O} 01or :@
k. kor {1j
h h,alh,un tA
H•lll'I-
*rlt$m~!I-U!l!JjJLit:
1 • n ili ~ tE4m
if b tt~rmi
fill* ft= : m] o ~JRth
minb ''~~, <~m) *fp [mimbJ
sonb ''{IJ~" (~~) itfl=: [s:>mb]
2. n tH~tE Uil~; f%mmf Bt15ctr ._f-tc f9iJ:«f:l1
sun ":t:m" ~ft. [sii]
ilan d:::;:,, i.ift [ila]
8
kechen "!if'J i,!1fl= [krtf.,i]
orin "~+" ~fl= [orf]
3 ..l l:f1 *
lJll.ff 1i·71 ~ WJ
;tt, ~ mf00~ 7G
1f *f~* ~7Gif o i}IJ
xilhim ,,tmIf-~-~
~fµ [GLI).'"im]
yonh,un "1tiJn ~f~ [j:JnmJ
banhun "Mtf:l" --it [banKfi]
birhim "iifti& ,, *
~ff [xirxim]
yarh.a "71<--:±c''
- .'.il1l ~fl: [jarna]
ill)£, ffrmf fftJ::t"{f4-F
h .. h 7F~o
~~~M~~=~~~£-~ ...--a~~ffi~uffl~
~if-77, b~ h fE•~{llff.JJ5ffii,~ii]9 [¥J .. [I{J o f>4Hmi
unchuhun {qJffii, ftt ii
fachuh,un
vaqihim
yenqihun
Iaxihirn
8. s ~ ·1f m, ng fo JC1r fa],
JC if Z fal~ tE4W~F1tl
ff WI"i"" z
I•~~tr~ ~ ~ [ z J ~ WiHm
i~ :Xd-€1 ~
h,usun '' fJitu *f'F [XuzuJ
tasirem "~~,, ~ff [taz1rvm]
temsim "~~" ii{i=: [twmz1m]
hen g's i m"'=1T
tit!'1 ~ f~ [ XYIJ z1m J
~imffi:hn.6£4 -su fJ&;l®g,mH:~~:fih~ft.JiiU, Jti:f:J~ s 1±1:it
~ {tf r' , ~ ii ft [ zJ o ff1J:flu:
ashshasu i;t}!.fffel
h.aqisu ~{ff
tusan Jtff, ff :n
10
sarasu 4alt~
yarusu Pf1tt sl~
shangasu ~~
asari r~ c~fftl)
veximbum J:::.~
kexi
veilexi r.J....
arexi f'F-~
h,umaxi '!:7k~
bithexi 8i~
l O. r :if( lli~-t£Wrl r n:& i~ftriij 11! fl!
O * [~J Q fjlJjn,
riben □ -*
riji Bic
l J ..ng ,ff~ iPjnge '' *n~ g,.
111} *~ liJ1-=.]·"rf1IBl.l tEiP!it t
11
Jit9t~IB~£:i=aJ1t Q
12 . P :k$'5}-ffi ~ tEti
:ftHi ffi ftr ~ 11L
it{~
13 . z, c R W~ tE& m-1100 fl o
(=..) Rittil-tf ~ [!.91"-: [nj] .. [lj] .. [rj] ~ [xjJ
*
rJ
-tsoom ow
;~ aniya [anj]
,1~~-r oli [rnlj]
-~,JI baili ~bailj]
rk1 yali [j~ljJ
Wlli.~ ari [€-rj]
fflj mederi [mYdYrjJ
7E muduri [mudurj]
118~ derhi [ dir:x.j J
,~-=r ulhi [u.1xjJ
~l~ sargiya [~rxj)
*j(Jfljc{f i $f1ij~ft~-'5 j Q
mmm~~~~u•~~~~~,~~~~~M½~~-~
[l;rt ~ -tI-~ ~JHfl}Jl
t:Ex ~ ~~ ·flfy1m, m ti! 1,:.1
lli ~ tEJc-tr iBm oo, -m
~~~MW~~~~~~~olli~tr~~m~~~~u«~~~
_I:ff.1ti*~ [J. Y ft~ 7C if, r;i F ft~ m~, 1r=p~ :#;I~ CJ.tr
CJ.·-y:JLf4i~ ~o
y ii $$It
Y+F if It~
Y+F+F arh 91-iR
Y+F+F+F anth ~J ...
F+Y Ii ff
F+Y+F sal ~-=f-
F+Y+F+F nunb ~~ (~~)
flf8Wiir.Jff.J~~1..l§·Tilf tti:ij,ij;tl JJA'tJJfi:FT,
jjjati*li 1f3{ifi
ffHii1rMia9W~ o 1Y11Jm:
suhdun ~ sah,urun
13
t\ulan1 1-¼ long'k,on ffi~
~~m~~F~~m, ~~m~#h~~~~~~~~ff~~~
fr~, ~IB"~ fFffi, 1J\]~O, ic-N~
>( Pi~
-~l]iTI} ~ _jJ~~,, t i] J.ttr
i.P}ff.)'.m-=ff 1
~w~~~»~ma~m*$~~~~mx%ffili~~~ffllim
n~m~, ~Llre~~~~~~~T~litio
~ ffl. a a
faS
z_, ID. 0 e
~ p.j gJl e
T m u ii
~
rt: m i
~ ; z..
i:J.~~ft 1 Efl!Ii ..~ ~ll,.JXfil ~}li 1E17C tJl ..T !fl~ 00~ JC
~;lJ_ttJ;fJ-, ~tR .. z.im£138·&JC1i",~~ll~~ID=JttJCtf-, @~!Ii
W~~~mfil~~ttxff, T .. ~ffl~~tt~~o~OOffl*«•
7cif 1¥-JiaJz¥:(91},
_!l ;c{?~Jt±.~J'Cir, if JCif li'lifa.f~~7Cif-¥Po
14
·ff:NI-=rF½
(-) ~IBx~~mffi~IB~~m~~, ~tix~~Bffi~
Ll.J .TitT ;-=Rf:~ -=n--:.
'I•
IJ._j;.>-.JC.
::rr,
~tl. ,.;'-- R o
¼I hr.
P''! )(.!---i :
15
tande-vc-m
a-10)-hei* *~ (-i1,~u,t)
(=) i~]=f:ti'r--~,t---ff-:3fj tf, fE)=f*~
(t':,7c{f ~z::.,_ffi.,.1 •filJC
{if'-=i1a:i
7t-~£ i!ut 111"
rx:!-Ft:n:::1f~, ,bUW:5} ill [I{JJG'Wii:: el', W~5llJ;
OJ.ox ( i) - hcng !/;?Jl (tr, *Rt)
fonj (i) - hei lir] (:i,1 ti ~J)
n1uq (i) -hei W~ (j,t-3;-~.j")
c:--) fJJ=ri=t~1 :1c -ff, ~ ait~ 1m
:re¥-~ z:.A!l Jtt:frMJ7(. HJ! o 1£
ti o _tip
{91J ;
to-vu-m
16
tEfJ.$mff t.tf~ fFJi~ ~ ~ CJ.m-, -5}-' ~ mffl 7C=ff
$ii WJf -:k~ ~ff}Jo_I£
~9!f1JwW7C if e ~ u" {Jiij
ftJ11T t□ 1
der <e1 y ~ ~ Cffl~I Jtt&)
tlfai~H-l-=f-~~~Hf~ o
~M~~m~~~~~~~~, ~~~~re~~~=*•D
17
~~~o~~~~~~~*~~m~~~, ~Ll~~~~~
7f,:, ~ i~j~ §1.1i~ i~-. jfj'g li1"T,fl:iEL ·ft iITJ-.rJJ
iij O '11Jin]
~~trJ.
~~~%~~~' {A£~~~~~~~~~ ~~-~+~~~M
If*~-, t:J-t3 i~IJiu] ,. ~ tHiulLJ:=lA.* i~ :~ o
.tfL-iiJ
1n1
J.ffi ~,, .df.iSJ~ z11rTriE ~ 1t, ~ rm ft: 1:U-f- , fa A 1r ~
.Et•5':r
~~~~~~o ~m£W~~~~,&~,ffi~Wo
OC~~o~~S~~~~~~~~~,R*~~fil~A~~- □
-~-"FUx_l~l~liP:1. i.nJo r mf~~;fp Lrij~~ffoj!
< 1) .i; lnJ uxixi :-&~ n1arin .9' isan ~i,_~
qimar ~::Ko
ma .m
'l'..t:1. suyan ~
Ji.'il. hathun
.q .1.1,
:g .ffiir.., Cl
(12) tfl..i~
nak ~?F~lr.
1k7I~~t-lr eh 0
tf.J~+o
suyan ~ + -zhi- suyanzhi *.&Jtk~&Jltft.J~J~
JL~
~~*o
19
isa-m
hade-m
*~
'tJ
+-n-isan
+ ~n--h,aden
~Ut
'fff"'
beile-m Jj~ff + -n --beilen 1,r:~
xeli-m fif +-n--xelin fit"fR
-ku / ~ ku / -kfitEij.riul tt.JfflJ:.,. ~~~fr ::l.J~t~~~iY-1 ::r.
:rf..1¥-1£#'1A.4Wl, *
-ku tln: WJ=f ~ 7C~ ~ i-. e a"-J U,JJ:, -k.u
*
tt tElij-=f ~ 7c1-f_7bo .. u.. a froi nJf::o f91Jtio:
velmi-m f.J + -ku-velmjku $a$
fete-m Wr+ -ku-fetk,u l@r
bu}ljiiru-m~t + -ku-buhjilrku ~ifRtJA
ire-m E + -k--irk :f=),m-
t. ti: ilfSHf ffjJ;q-~;tt5F1{
fl rf.Jli#
}Jn}ll1t o i3: Wj1"--Mit
11TT!&:
1}
H~-~-~A~~~~&&~~~~~-~£~~~ ~ft-~
;N;,fig£ ifilJ: 0
!O
chuaheseni bei l
oery<
ame. l emdan faidh.eng tov
j£
s im kechend ixinqhei.
~ jl]
±~{fl ~ t- -- -1'-tllit4~kt ff~, iE ./if11~
¥0T ~ .ti :tfl.JL~
jamshun oho, jib anth,esen_i_~ederem yavh,ei, nan
gel
~L
komsu ohui.
* ~A @ ~ A
~ &
~li!eT, *f~~_A@l¼ 7, A& 7 o
2 .~ :!t=K--t:-~~: 3:m,.. ~-:CJ\.#r .. ~~~ ~-t~-m ..
~m, -JfrtJ~,. m-~-ft~o tt}~~:fSijj] .. ft~~IP.);)tflBiajtf-10
~~~#Jffl.Ef.J:¥.:~o
C1) =1:~ ffliWJ=f.10~:?z7p,tf/p]-=fm£*i~ yt M" ;! *
~~a~ fi~tt~~~~o~~R~~$~~·~~ffi, ~filff
~ffi½U-~~m~fi~~~~~~cOO~,
bi tLxixi. ft~~~()
~ ~~
sun ethei.
W; ~~
mafa g'urun jelin h.usunb akurnbu:ni veilem.
ffi. ~ ~ ~ jJji Iff::
Xrffl00$ .t1I VFo
( 2) XI- IAffl. ~ff1mEt51~ -i / -y,,, -i ~{El;.( -n tli
~~ iP]=fJ:~ -y ffl ff.f). JCif~ ~ 'ffl~J;}titffi =ff"#j ~ff.JW=f J:o
01J
~I]:
21
honin -=¥:, + -i- honinj :¥:: (~-IJittr)
bosa ;.f(iffl+ -y-bosay :fer~ (Jii-IA;te->
tash ?5-J.!f.
+ -y-tashey ~L£. C».i-IA-m)
~- I fl.mft~~~*~ a f§lJft~:
shanji boy am bo zhai cbuvang __ boy uqini duilen1ak
if!§tJ
ilah
_.,,..._,-
... . .
~
bihei ~
•'
@ ll1 JJil@
.-'
m fl xta
1't
~#?-tf~ffr.JJT:@-:f1:IW.,;J
~f'l#ff o
I
:1c,£ fJ'.JI Jt fn-¥t& f§iJtm,
~~fr ~ffi t:.A Q
$ * Ia 31
ffl*;$tfJlo
zhu ----~!~ zhavemak emdan aql\eng lavdu sulho
Wi ~ :PK ~-& ffl $ ~*
tuhhui,.
ff;
<~) ffiWi~:t,ittt CW) -:Jg,
lfr ~t¥F$1¥:W:o
*$•mw~~WW$lli~K-IAMB~J m#ffl~~~
~ --fr
rnm~ff :ktr-1~r.,
( 3) llf.f1Jllfttir:& -b / -v o -b mfEC,J,.~n ~ ~ Ef.;00
~;ffl.
=f 1:, -v t¾.ff J;_l:,c1f~ J:l.ltl CJ.;lt.:ffil.iffl=tf#i ~ lf.Jlii.1.::P
1: o {~J:!-cJh
nangin ,~ffi + ~b -~nang'inb @:tftl {~,ti)
ihan 1f- + ··b-ihanb 4=- <-.ffl.)
22
numku ~ -1- -v -numkuv -~ (~~)
audunzbi ling'h ua v
-•--.r-..r--.JI""•-._,,.,_,- .-.~,,,~-.
gidashim ozhok;u.
tt~ ~ l#i4E :Ktffi ~~
:lfttx~~TiiUi~ill?R:ffiQ
ter em yono g'isun g"isirmak.,.._......_
monb _..._.-..,_ gum injjvheis
....... ..,-
~ - ~ ~ ~ am~ ~
ttgUt 7 ~.Jr-Jfi!, re~fi1fflHg~T o
xini du mind J!!-'~':-1!.. qimar g'enem sim gisirhei.
~ ~ ft -~ ~x ¾ ~
ft.~ ~~i}F ~tit ilkijijJc~ 0
梅梅 吉戊 车 坐伊犁去
梅挴坐上吉成的车去伊犁了。
bia t uhsud
丁-广一,一`'- -_----- _ _ .卢-
duldev h,邑.
月亮云彩 遮住
月亮波云彩遮住了 6
离格表示行为的出发点,状态的起因亭,比较的对象。例如`
iing飞shantai叩叩妇叩生庄 bederem. ji bed, Iavdu tun炉his
永将太 衣村 回 来许多同志
他 知道懂得 人 多
他懂得的(小情)比别人多。
``
方向格主要表示行为运动的方向。例如t
m in i ihin ux i n qi y avh ei.
我 丈夫巾池 走
我丈夫往地里去了。
t er nan eqi k i ram ..
他人斜视
他铲眼石人。
III 另外也表示袚比较的对勺,阴如:
er bo t er.肛b-o q l-- ci eKon 窝 . 这悼房比那幢房略高一些。
这房那 房
(7) 造一联合格 阴加成分是 -mak 。例如 3
a ge 罚哥+- ma k.----.agem&,k 哥哥(遗—联合格)
ash 翅膀+- mak, ___.ash 叩1ak 姥膀(选一联合格)
造一联合格表示联合关系。例如:
sahen ji em a 飞了it ama k. i s'hund du i le m t e fi gi sun
_,· r,· ,-广._.-·_.一...·,、,一...,,..
姑娘 青年 互相 对 坐话
gi s i remahe i鲁
姑娘正和一个小伙子而对而地坐若说 1和
mer i n adun i han ad巳吓~.!<: y a vemahe i.
乌群牛群走
n研和牛群一起走仵
表示行为耟以进行的工具却坏决例如t
fct amak ha t em. 用巠子绑。
绳子 绑
25
F、俨
,卢亿
斧子 砍
·.I -
除了上面讲的各个格的甚本意义外,各个格还有一些其他意义勺
趴领屈 锡伯语书面祒里没有领属范畴,但在锡伯语口语里
却有领属袍珔。这是书面悟和口语一个很大的区别。同其他满通
古斯语比较起来,锡伯语虳领属范畴有自己的特点亨即只有人称
领屈一种形式没有反身领属的形式。第一人称、第二人称领属
f偏
附加成分表示的语法意义比较单纯,第三人称表示的语法意义有
单纯的一面亨还有复杂的一面。
另外,无论哪种人称领属形式,在使用时都带有点任意性,
有时叶以省略不用。特别是第一人称、第二人称领属形式用得
少。人称领属附加戍分共有五种。
(1) 第一人称领屈附加成分,分单数和复数。单数附加成
分是- m in i,复数是 -mon i。例如
m in i ma h.al-m i n i 我的阳子
如3
x in i da bel — x i n 』 你的原形
son i en i`七 $on i 你们的母亲
t es ey gehe~ n i 他们的姐姐
附加成分杞若在词千上的次序是,领浊附加成分位千数和
格奶附加成分的后面。当数和络的附加成分的话音形式用“零”
26
来表示位时候.领砒附加成分就直接接在词干_巳可是.一个词,
既要表示领有关系,又要接领屈附加成分,这时不用上面讲的瑰
—T.只格府加成分-i/飞y来表示净而用一种特殊的形式,即在
词千相领屈咐加成分之间序加- ni ng / -yi ng/-ng。例如:
en i n i hahe- ji ng·-nl 可. on1nben i n1er i ku d0x i.ib
母亲儿子 意思 扭 进
b i he i.
妈硐扭不过她) L 子的意思,也就书(岸)去了。
xi shu a ji sahen ji-yin g寸 ni u t kuven j x g m i ma~
你最小姑娘 衣服 哉
gi as.
拿
你把最小的那个姑娘的衣服究起来勹
从以 E 的旬子来行} ~ni n g / -yi n g/-ng所表示的领有意义和屈
一飞礼格咐加成分-i / -y所表示的意义是同样的。如果在一句
恬的货个:『小,不盂要接领屈附加成分但要求出现屈一t具格这
时仍然要使用附加成分-i / ~y。可以用下面这两个例子做比较`
(1) chan_[:J;jisan ame- yi n g -n i u t kuven i 01azhhe i ..
常吉山 父亲 衣服 拿
常古山把自己父亲的衣服令来了。
例 (1) ame“ 父亲”需要接领屈附加成分,又需要表示
翎有意义,这时使用附加成分-ying。
(2) cban gji san an1e- y u t kuven i D{azh h.e i.
常吉山 父亲衣服 令
常占山把父亲的衣服食来了。
例(:3) ame 不帘裳接领属附加戊分时,就使用屈一工具格附加
成分- Y 凸
除了上面讲的领屈附加成分接附在词干上出现的特殊变化
27
外,在其他情况巨,都是直接接在格的附加成分的后面。例如`
ame en i - n i h ochu h,unben i emdan 扫kie Sl fil
父母 女婿 一次看
jih e i. (接在主格后)
来
父母看(他们的)女婿来了勺
xi dac沺 nge-v-xi n i so J (接在农格后)
你大衣 脱
你把(你的)大衣脱下来吧!
ho t dex li mak en i -de-n i elh xanb f an j he i.
浩特进 母亲安好问
(接在与一位格后)
浩特进来了,向他母亲问好。
neneme i hebe~der i -n i zhu ji tut a h. b ih e i.
以前 妻千 两小孩留
(接在离格后)
前妻留下了两个小孩。
ba yi n nan ta ar h aku, bo qi -n i bederem ji he i.
宫 人 办法没有家 回来
(接在方向格后)
宫人无计可施,只好回家了心
ma ji mal h,un b et.am bahh zha k,e-ma k.-n i ame
一点节省挣得 东西 父
用一点一滴挣来的东西,孝敬父母。
人称领屈附加成分接在词后,它表示的基本语法意义是指出
领屈关系,3 也就是说,它指出词所指称的人或物属什么人或什么
28
物所有;是“我的”、 “你的"、“他的'',还是“什么人的" ...
“什么物的"。例如
xin i uv h,u t ur i -x i n i ta eran g' b i he i?
你 命运 这样
原来你的命乙就是这样?
son i amken i ve-son i bi em, g'er i da bade-n i
你们 大姨 我已经 原池方
ix i vhen g.
到
我已经把你们的大姨送回老家了。
ji chen, ge y ame-n i huaren ir emahe i.
吉成 父亲 院子 扫
吉成的父亲正在扫院子。
指的是“和你在一起生活过的那位老人”, “老人”不一定“属
于你”,附加成分 -x in i的作用是指出这位“老入“,与别人无
29
关,而与“你”有关口再如$
t eder i er nan ii r h.anb n i mha 01ohulur bade-n i
从此这人 画 鱼 钓 地方
liek imak 但tame 0101\ulum ..
挂 吞钓
从此,这个人把画儿挂在他钓鱼的地方,看着钓。
badeni“地方”,显然不能理解为是 er nan“ 这个人”所领有。
但是“地方”是指“他钓鱼的地方”,故事的情节告诉我们,在
所叙述的具休环境下, “地方”只同“这个人”具有某种联系和
某种关系,而不与其他人具有这种联系和这种关系。
另外,我们可以看到,第三人称领属附加成分-n i所表示
的语法意义还有复杂的一面。
在不少场合,第三人称领属附加成分-ni接在词上,井不指
示什么领属关系,而是指出词所指称的人或物是前面曾经提到的
那个人或物,从下面这段北较长的话,可以者得比较明显。例
如:
em bad ban ji rd ta f ul gan ga zha i bengshe屯扣吐h
一地方生活 福尔嘎阿和 奔胜阿
zhu nan da a b,un du zhav~ b i he i ser. fu l gan gade-n i
两人 兄弟结拜有 福尔嘎阿
em h.ahe ji em sa 肛en ji b i he i, ben gshen g-ede-n i
儿子一女儿 有 奔胜阿
zhus aku b i he i.
孩子没有
话说福尔嘎阿和奔胜阿两人结拜成兄弟,福尔嘎阿有一个
儿子和一个女儿,奔胜阿没有孩子。
这是一个故事的开头,fulg-anga“ 福尔嘎阿“和 bengshenge“ 奔
胜阿”在叙述里第一次出现的时候,不带领属附加成分,当后面
30
再出现的时候,就带上了领属附加成分- ni, -n i在这里的作用
是说明“福尔嘎阿”就是上而提到的那个“福尔嘎阿”, “奔胜
阿”就是上而提到的那个“奔胜阿',Q
有时,领属附加成分- ni所指出的事物,不一定是上下文
里提到的,但它是说诉人和听话人所熟知的。例如:
......唱 hehen i erde i mak damen g-em d i a otochk i e
妻子早晨起坰 一袋吸
si m sahen ji ve-n i get evere,
女儿 叫醒
•san j er en i d t er x il ahuv emdan gi amak oiazh i ! "
女儿母亲那 火芜一次取 拿
''en i e! x il ahu-n i ux i h i n t aku.,.,
母亲 火柴 涅 不点
"san j e J d ir h i boder i em t ua oi azh i mak zhu]''
女儿西屋一火拿 来
"en i e1 uqi ve-n i era i li m mu tuk,u."
母亲门 怎开不能
”“”他妻子早晨起来想吸袋烟,就把女儿叫醒,
“姑娘 1 给妈拿火柴来!”
“妈1 火柴湿,点不着!”
“姑娘!到西屋取点火来!”
“妈!门开不开。”
xilah,u“火柴',出现过两次,第一次不带领属附加成分,第=次
带。 uqi“门”是第一次出现,它之所以带领属附加成分,那是
因为“门”是说话人和听话入都熟知的。
领属附加成分还接在反身代词 bei后。
be i -m i n i 我自己 bei -mon i 我们自己
bei -x i n i 你自己 bei -son i 你们自己
31
bei -n j 他自己 be i se-n i 他们自己
例如 s
hehen i an k.ev pal1 s i m tn ah t ema~:
妻子 钥匙 啪地一声 扔
"t u tu oqi ta x;in i bc i-x;i n i som bu! " si be i.
那么 你自己开给
他桽子把钥匙啪地一声扔了说, “那么,你自己给(他
们)开吧!”
es be i se-ni浊.h. h s i m ambu ba yil em h i m be i sen g'e-n i
他们自己得 大高兴且自己
ji b t urbunben i sehded alhe i.
来原因 老人告诉
他们自已得到了,非常高兴,就把他们自己来的原因告
诉了老人。
另外,第三人称领属附加成分-ni还可以接在动名形式、条件副
动形式上。这肘,-ni不指示领属关系,它的作用是指出行为和
动作是由第三人称的人或物实现的。例如 3
er hahe ji ese y d i anb danem der i vhed e:ri iqi ta
这儿子他们店 管 开始
nan g-enem ji ren g;
-n i zhaden g lavdu.
人去 来很多
自从这孩子开始照管店以来,来来往往的人很多。
f a iqi n ga udu eran g gi s i r qi ve-n i, arbun g a kemun i
法依奇阿虽这样 说 阿尔布阿 还是
a 1'de~u.
不信
法依奇阿虽然这样说了,但阿尔布阿还是不相信。
(二)形容词形容词在句子和结构里做修饰语、谓语和主
32
语。形容词能修饰名词和动词,但不能受名词和动词的修饰,也
不能受其他形容词和数词的修饰。形容词可以受副词修饰,但不
能修饰副词。形容词名词化以后可以接复数、格、领属附加成分,
还能作补语心作为形容词词形变化的特点是一部分形容词有减抑
和加强的形式。
形容词可以分非派生形容词和派生形容词。非派生形容词如
ajig-“小”、 n ing'ki n“ 薄”.. kuariang“美丽”、iche“ 新”、felgian
构词附加成分~ng,接在名词词根上,构成派生形容词,表
示具有名词词根所指称的事物的特征 6 例如:
f en i h 毛 +- n g-......,..
f en i hen~ 有毛的
m的n 马 + ~n g .___,.mer
in g 骑马的
下面沿几个臣例:
血vung' u t ku 棉衣
fi an g bos 有色儿的布
mer i n g nan 骑马的人
一部分非派生形容词有减抑形式和加强形式。
(1) 减抑形式 在形容词词干上接附加成分 -ken/~~en /
-kun / -k;uno 附加的方法是t
1) 词千第一音节的元音是 e ,一骰接附加成分-ken 。例如$
elhe 慢+-ken --elheken 略慢
2) 单音节词的元音是 a 的或词干第一音节的元音是 a 而末
尾音节的元音是 e 、i、 a 的,或者词干第一音节的元音是 u 而末
33
尾音节的元音是 a 的,一般接附加成分- Ken 。例如 I
ma 粗 +- ken---..maken 略粗
3) 词千第一音节的元音是 u 、 U 或者词干第一音节的元音是
e 而未尾音节的元音是 U 的,一般接附加成分- kun 。例如:
unthun 空 + - kun -unt11ukun 眳空
jiix ihun 较 +- kun ---jiixihukun 略酸
4) 词干第一音节的元音是 o 、 0 或者词干第一音节的元音足
a 而未尾音节的元音是 U 的,一般接附加成分- Kun 。例如`
Or
OJ_ 远 +-i\ un- O} orkun 略远
onchu 宽 + - kun-,..onchu k, un 略宽
减抑形式指出事物的性质成翡。洌如:
er muku sahurun, t er muku sahurukun.
这水冷那水 冷
这水凉,那水稍凉一些。
(2) 加强形式
1) 重乔词首
34
machuhun 瘦 ------mab machu h.un 瘦吨的。瘦极了
(b) 在司首音节后加上埔音 v 构成重叠形式。例如:
oy_
olm i n 长---)o,OJ. OV 叩 olm in 长长的,长极了
辣极了
yeqi n 烹~yev yeqi n 黑黑的,黑极了
narnun 细- nav nar h.un 细细的,细极了
(c) 在词首音节后加上辅音 k 构成重乔形式。例如:
farnun 黑暗---,,..fak far~un 黑黑的,黑极了
2) 赁叠整个司。例如:
lavdu 多 71avdu 1avdu 多多的,多极了
komsu 少一 kom3ll komsu 少少的,少极了
3) 井列使用两个近义词。例如:
f elahun + fel gian 一fela h.un fel gi的
红 淡红
红红的,红极了
sohun + su yan-+ so h.un su yan
黄 黄
黄黄的,黄极了
用上面说的这些手段可以强调事物的性质。例如:
x i ranzh i oi ov 司 oxi hun xegev 汕in1 mutu ku 鲁
锡竺芝辣 菜吃 不能
锡兰芝不能吃太辣的菜。
bo y derh i f a k: f ar h,un ...
房里 黑
座里黑咒的。
形容词可以变格,可以接领属附加成分。例如:
er h吐eji s 轨enji ~及茫坐员扭 embad iv im 矗
35
这儿子姑娘 小 一处玩
这个男孩儿女孩儿从小就在一块儿玩儿 3
be iy k,u ta zhalenem t a nane y ku ta edenb
`飞'心一了.~心.·`'一飞
daneku.
自己肚子 满 人 肚子 缺少 不管
饱汉不知饿汉饥。
bi f豆钮吵qih,alem 暑
我红 喜欢
我爱红的。
(三)数词 数词有一系列的专门附加成分 C 这些附加成分
接在拈数词的词于上构成在日常生活中经常使用的表数址的概
念。数词在句了和结构里主要作修饰语。
I .基数词 表示基本的数 H ,分简单数词和复合数词。.简单数
词有,
emken zhuan 十
心u t ov h,un 十五
il an or1.n 二十
du yin 四 OJOXl . il 三十
sunzha 五 dih 四十
....)-
nun gu n/ 、 susa1. 五十
naden 七 ta n g 百
zha 1'un 八 m i n gan 千
u yi n 九 tu mun 万
六十、七十、八十飞九十,是在六、七J\九几个基数词上接附加成
分-zbi构成的。例如:
i nzh i 六十 zhakunzhi八十
复合数词组成的方法有两种`一种是大数在前,小数在后,复合后
35
表示的数目是两数相加的结果。例如,
zhuan zhu 十二
十
susa i sunzha 五十五
五十 五
另一种是位数小在前,位数大在后,复合后表示的数目是两数相
乘的结果。例如:
n加心n m i n gan 六千
六千
zhuan tu mun 十万
十万
用同样的方法,几个复合数河还可以组成新的复合数词。 emken
与其他数词构成复合数词时,使用缩减形式 em。洌如,
en1 n1i n~an u yi n 也 ng in zh i n加gun
一千九 百 六十 六
一千九百六十六
在计算某些亦物时,咧如计笥月份和日子,使用另外一些词鲁
或使用一些特殊的表示方法一例如:
om 叩n bia 十一月
zhorhun b ia 十二月
i che du yi n 初四`四号
2 .序数词 有非派生和派生的两种。非派生的序数词有两
个:
uzhu 第一 zha i 第二
派生的序数词是在某数词后接 qi构成。 “第一”、 “第二“除
37
了上面那种形式以外,也可以用如下方法构成。例如:
cm q1 妫一 n i.in gqi 第六
zh uqi 第二 nad qi 第七
i la qi 第三 zha h,qi 第八
du iqi 第四 U.l q}• 第九
sunzha qi 第五 zhua qi 第十
uzhu 、心ai和 emqi、::zhuqi在使用时有不同。单用时, 用前
者,作复合数词的一部分时,用后者。例如;
a i zhen uzhud f亟i m genhe i_ bi zha i d f ehx i m
爱珍 第一 跑 去 我 第二 跑
genhen g.
去
爱珍是第一个跑去的,我是第二个跑去的。
zhuan em qi d叩el in zha i zhuan zhu qi devt eli nb
十一卷和 十 —' 卷
gum shuas il em t.iqivbe i.
都印刷 出
第十一卷和第十二卷都出版了。
趴集合数词 是在茄数词后接附加成分-nofi构成的心例如 1
zhu-no fi 俩(人)
il a-no fi 仁(人)
sunzba.-nofi五(人)
数词可以变格,可以接领属附加成分。例如`
emkender i zhuan x i dend t olo.
十直数
从一数到十!
ter ter ey em ken ben i g"iahe i.
他他..., 拿
他拿了他自己的那一个。
38
(门)代词 可以代桲其他类的词。 m 代词的形态变化同所
代的讨相同,只是略有特点。代词不受其他词奖的修饰,在旬千
和结构电宅作主i乐补语,带上专门咐加成分时,还能作谓语,
代词主要有人称代词、物主代词、反身代词、指示代词和疑
问代词。
1 .人称代词 有三种人称。各分单、复数。第一人称复数分
排除式和包括式,单、复敬第二人称又分通称和尊称,第三人称
借用指示代词来表示,复数第三人称的 es.. tes 只能指人。列
表如下 1
第 •• 人 称 bi 我
单
称t 你
县
通 Xl
第一人称
哼 称1 be i 仕4尔
巳J忙
数 er 他(这个人)
第三人称
t er 他(那个人)
排除式 1 bo 我们
第一人称
复 包括式 1 mes 咱们
通 称[ so 你们
第二人称
抖 称 I be i s 您们
数 es 他们(这些人)
第三人称
t es 他们(那此人)
,'"'l 蛔"嚼暨 •
•'量,
39
但这种形犬在口语里很少使用。人称代河可以变格。除去复数第
一人称的包括式和第二人称的尊称形式以外,单、复数第一人称
和第二人称变格时,间接洛词于与主格词干不同,见下表:
复
仁\\\数 数
..,_ ----
---
\\人
__ __
称.ri砍
称
称i
人dm
第
第
第
人
人
格 ,飞-_“一称 人
-nn _00
1
__
i
I--
主 格 切 bo ,1l!-T_|II
XI SO
-i「
—_--
II-,1-II
. .
屈一工具格
,合
1-
宾 格 m i nb x i nb monb sonb
-!1-4-
吵.,','_
与一位格 m i nd x i nd mond sond
,一
1r
--国
离
dem
mm
mm
格
.l ra 劝 nder i
nne sonder i
-llJ,'
·I
向
方 q1
卜一
格
• a
m i n qi x1n mon qi son qi
「
i xkl n ma k
k
造一联合格 sonmak
人称代词用例:
xi iv i m i x ib a k.u i na ?你还没玩儿够吗?
你玩 够 吗
ba
be iy ai?您贵性?
姓l
您 什么
40
2 七物主代词 人称代词接附加成分- ning / -yi n g / -ng
构成物主代词已物主代词作谓语,表示领属关系,不作谓语,表
示存在关系。例如:
er f elan ma ri n terning~(作谓语)
这白马 他的
这匹白马是他的。
mi n i n g arh a k,u. 我束手无策。
我 方法没有
趴反身代词 只有一个,分单,,复数。 “自己”的单数形式
是 bei,复数形式是 beis 或 beite 。例如:
ur gun.g
a be iy bodn i bederem ji he i.
吾尔古阿自己家 回 来
吾尔古阿回到了自己的家。
er il an huda :xi be it eni nox i vem oh si m ,relehe i.
这三商人自己 缠 害怕
这三个商人因为怕牵连上他们自己就害怕了。
4 .指示代词 基本上是由 e-, te- 构成的。 e-指近,te-指
_
远。列表如下,
指近 1 指远
单数 1 画这个 Iter 那个
:1指人或物1 复数 1 ;s 婴霾 I tes 那些 (人)
t er jirhi那些
匡; 那里
词
指地点 12a;这里
.(1
eral i n g, t eral i n gt
代形容词 eral i, t.era11,
erang这样的 terang那样的
-
指示代词用例:
XI er qi zhu! 你往这儿来 l
你 这 来
ter ji rb i zhak mond aku 帚 我们没有那些东西。
那 些 东西 我们没有
mi n i oron i nd eral i n g. 我的意思是这样的。
我的 意思 这样的
趴疑问代词 有 ve“ 谁 ”,ves“ 谁(复数), “ai“什么”,
a i jirhi“什么样的",ya“ 哪”,yask“ 多少”等。例如t
er em gi n h,on i n y e li v ved bum i e y
这 .一 1
斤 羊 肉 谁 勺
忙己
这一斤羊肉给谁呀?
x i n gq an y avade ri dun g av q azhhe i?
兴谦 哪里 西瓜 拿
兴谦从哪里弄来的西瓜?
er ai nane y s i小en? 这是什么人的车?
这什么人 车
al ji rh i nan ji m ser ? 什么样的人要来?
什么样 人来
(五)动词 动词有五种形式,这就是时间形犬、祈使形式、
副动形式形动形式、动名形式。前两种形式能结束旬子,叫终结
凭丸后三种形式不能结束句子,叫非终结形。动词除了可以接这
些形式的附加成分以外,还可以接态和体虳附加成分。态和体的
附加成分给动词添上各种色彩,态动词在旬子里还和某些词相呼
42
应。但光是态和体都不能构成动词的谓语形式,它们必须带有上
面说的五种形式中的一种形式才能进入句子Q
动词具有专门的构词附加成分。例如:
-sh i (~she) 接在名词、形容词词根上,表示与词根所指
称的事物有关的动作巳例如:
-zh i接在名词飞形容词词根」二噜表示与i可根指称的事物有
关的动作y例如i
oi on i n 思想+-zh i-----. 01on i nzh i m 多心
urhun 喜欢+ -zh i -urhu nz}Jim 高兴
43
ur11n 钻头+ -du...-urudum 钻
在叙述动词的各种形式以前,先介绍一下态和体。
1 亭态 表示行为同主体和客体的关系仑志的泭加成分有三种,
使动态、被动态勹相互态。不俜态附加成分的动词,从态的角度来
看,一般就是主动态或启动态。
(I) 使动态附加成分是- ve / -vu 。例如:
佐动态表示主语是发动行为的人或物。但宾语却是实际实现
某种行为和状态的人或物。例如:
h,a h,eji v e-n i sunb unchavem v i n g-h bihei鲁
儿子 牛奶卖 派
(他)让凡子把奶子卖了心
(2) 披动态 附加成分是~ ve / -vu , 与使动态附加成分
同音。例如 s
bas i m 讥笑+-ve-bas ivem 讥笑(被动态)
t urum 朊用+- vu~ t证uvu m. 雇用(被动态)
袚动态接在及物动词后表示主语是承受行为的人或物,补语
是发出行为的人或物。例如!
em bo y ul i n h忒h ta gum t uad d iji vem
家财产 都火烧
a k;uhu i.
完
一家子的财产都被火烧光了。
(3) 相互态附加成分有一ndu 、 -nu 、 -lzh i.. -che 。例如:
d iir hum 吵 -+ -du....-.durhundum 互相吵
吐如 抢+-nu-d虹unum 互相抢
44
ta ndem 打 lzh i ·寸斗tadelzh im
+ - 互相打
leulem 讨论+ - cbe-leulechem -卉讨论
mah t em 你赞+-che~maht忒hem 一齐赞扬
相互忐接在及物动词后,表示主悟品行为的发出者,并且不
只一人,行为往往是作用干相互之间的。例如:
.g'eren nan t erev mah t ech em.
入们入他 称赞
人们一齐称赞他,
t es zhu nan em ger i buchunum de ri vhe i.
他们两人已经 吵架 开始
他们俩开始吵架了。
ye li urh amel aji砰1'11Il d ii dunum zh i m •
内熟后小孩抢吃
肉熟了以后,小孩们抢若吃起来。
2 .休 表示行为伍一定时间内进行的情况仑单纯形式的休,
只有开始体。
开始体的附加成分是- maqi口开始体表示行为在这段时间里
已经开始或即将开始。例如:
shu j i d ixi vex i nan v i n gi rn b i avema qih.e i.
书记西东人 派 找
书记开始派人到处去找了。
xi elbe fti s i r, t es den ji m a-qim.,
你慢说他们听
你悄悄地说, (不然)他们就要听见了。
下面介绍一下动词的各种形式。
1 、时间形式 动词终结形犬的一种。表示行为的时间同说话
的那一片刻的关系口锡伯语动词的陈述形式没有人称。因此』时间
形式和陈述形式是重合的。时间形式也就是陈述形式。时间形式有
45
羊纯形式和档有助动词 b i-和 o- 的复合形式。表示七种时间,
共有九种附加成分,共中过去时的附加成分有兰种。见下表:
---------
体 进行末完成 1 完成
--一_ _
-hen g*
过去 -he i ~ma h.+ b i he il -01 + b i he i l -x + b i he i
-he
t a-m 看+ -heng一taheng看(过去时)
鲁 过去时的叶寸而哎份有几种语音形式鲁这电只列了一种求其他语音形
式:归叙屯部分。
46
3) -he/- h,e/-ke/ ~hu/-hoo 例如t
evse-m 游泳+ ~he-evs'he 游泳(过去时)
ta -m 看+ ~he----)', ta he 看(过去时)
过去时表示行为是在说话那一片刻以前发生的。但行为不主
定已经完成。 F付加成分 ~heng多用千第一人称和第二人称.附加
成分加i多用于第三人称,附加成分- he 是承袭书面语的形
式。下面是过去时的用法举例:
47
忒的 游沃+ -m......,.evsem 游悚(现在将来时)
zh i- 吃+ - m 立 h i m 吃(现在将来时)
现在一将来时表示行为是在说话的时刻安小的,或是在讲到它以
后发生的。到底是前者或后者,可从上下文和旬千本身分辨出
来。另外,经常性的行为,也用现在—将来时。例如:
进行时)
zh i -m 吃+ -ma h, ei --zh imahei 吃(现在进行时)
现在进行时表示行为是在说话的时刻正在进行蓄。例如 1
48
er sa h,en jj uzhu mal t emahe i. 这个姑娘正在梳头。
这姑娘头 梳
gehe xi an son g'umane y e7
姐姐你为什么哭
姐姐你为什么哭啊?
(5) 过去未完成时是由带附加成分 -m 的井列副动形式
和助动词 bihei复合检成的。表示行为是在过去的时间发生的,
在那个时间里,行为还未完毕。例如t
e l' han qi em bad i h in heh zhu nan ta
这 附近地方 . 夫 妻 两 人
d jji k sachem uncham b a.n ji m b i he i.
柴 砍 卖 生活
这附近曾有一对夫妇以卖柴为生。
t er er i nd em morl .n komsu s i hed O] Oxi n
那 时 马 少 说 三十
di b yan lluda xe li m b i l丁ei鲁
四十两 价 值
那时,一匹马少说也要值三....四十两(银子)。
(6) 过去完成时是带附加戎分- h 的完成体形动形式和
助动词 bi he i复合构成的。表示行为在过去的时间发生的,在那
个时间里,行为已经完毕仑例如:
ter er i nden i basared ta zhal i n g hudax i
那时 市场 奸商
Ii zhal enh b i he i ..
只满
旧社会,市场上奸商都布满了占
em i nen. §f en1 ar h bodum ba h,h b i he i ..
天 一办法想 得
有一天, (他)想出了一个办法。
49
(7) 现在一将来完成时是由井列副动形式和助动词咄 ui
复合构成的凸表示行为现在已经完成。例如:
xi te em g-
er i esa erdem babenem o h.ui呻
你现在已经 相当技术 会
你现在已经有了相当的技术了。
趴祈使式形式 动词终结形式的一种。表示说话人对行为附
加上个入意志。祈使式分为三个人称,第一人称表明说话人对自
己行为的态度、第二人称表明说话人对听话人行为的态度,第三
人称表明说话人对第三者行为的态度。
(1) 第一人称祈使式 在动词词干上接附加成分-kie
构成正,在接附加成分-臣e 时,如果词干末尾音节的元音坠己
U 、 U ,这些元音就脱落,如果是单音节,这些元音就保留。例
如l
evse-m 游泳+ -kie-- evsk ie 游泳(第一人称祈使式)
zh i -m 吃+-kie----,. zh i k i e 吃(第一人称祈使式)
这种祈使式表示说话人自愿要求进行某种行为。例如,
bi sond uchulum taqi vk i e t
我你们 唱 教
让我教你们唱(歌)吧!
isan li r ba it ev bi sbu ji d f en j k i e J
会议开事情我书记 问
开会的事情,让我问问书记吧!
(2) 第二人称祈使式 有三种构成方法。
1) 去掉动词词干末尾音节的元音i、 e 、 u u 来表示,
如果品以其他元音结尾或者是单音节,元音就不去掉, 但要直
该,例如;
50
hula-m 读____... hula 读(第二人称祈使式)
t uka-m 牧放------tiika 牧放(第二人称祈使式)
这种形式表示说话人对听话人的命令。例如 3
g en! x i.t1i en i d yams h,un sal h, beda are, an t h
去你母亲晚上 凉面做客人
ji m ser al1
来 告诉
去!你告诉你妈吗,晚上做冷面,客人要来!
so qi mar al i n ux i nd g en t
你们明天山 地 去
你们明天去山地(在山里种的地) !
2) 把动词词千的末尾元音拉长,表示说话人对听话人
的要求和希望。例如
mese y amed achem yave1
咱们父亲见 去
你去看看咱们的父亲吧!
吐tohun k,al tu r h.un ta me yave!
路滑 看走
路滑看若点走吧!
3) 动词词干上接附加成分-kie, 表示说话人对听话人
的尊敬。例如:
be i bet k gi ama k, t ek i e! 请您上坐!
您毡 卒 坐
51
be i zhulhud yavk i e1 讷您先走 l
前
您 走
(3) 第兰人称祈使式有两种构成方法。
1) 在动词词干上接附加成分 -kin i。例如:
h,ula-n1 读+ ~ki n i一 hulaki ni 读(第三人称祈使式)
zh i -m 吃+-kin i --zh ik i n i 吃(第三人称祈使式)
使式)
buzhu-m 煮+~ k i n i - buzhk i n i 煮(第三人称祈使式)
zhodu~m 织+- ki ni~丑hodkini 织(第三人称祈使式)
这种形式表示说话人对第三者的祝愿或允许第三者进行某种行
为。例如
行某种行为。例如:
3 .副动形式 动词的非终结形式。又是副词化的动词形式。
它除了有动词的特征以外,还有副词的特征勹副动形式位千作主
句渭语的动词的前头,或单独作从句中的谓话,从时间角度、行
52
为方法角度修饰动词戎和曲动叫组成连带结构充当主句的谓语。
常用的副动形式共有六种。根据能不能单独在从句中充当谓
语可以把刑动形式分为三类。第一类,只能和主要动词连用,不
能单独充当从句谓语。这样的副动形式有并列,.延续两种。第二
类,既能同主要动词连用,又能单独充当从句谓语,这样的副动
形式有分离、紧接两种。第三类,一般不紧贴在主要动词之前与
动词连用,而坠单独充当从旬谓语,这样的副动形式有条件、让
步两种。现分别叙述如下:
第一类副动形式。
(1) 井列副动形式 附加成分是- m ~me。例如:
evse-m 游泳+- m-evsem 游泳(并列副动形式)
zh i ~m 吃+ -m......... zh i m 吃(井列副动形式)
并列副动形式表示的行为是与主要动词表示的行为是同时发生
的。例如i
heh sarhan动us _.i--nji覂yavem 量 妇女们边笑边走。
妇女笑走
er h吐eji b ith ev k i chem taqi m.
-._. ----·c-·一一一.一
这孩子 书 用功 学习
这孩子勤奋学习。
(2) 延续副动形式附加成分是 ~hei/-1'ei /-kei/
-bu i/-h, u i/ -k.u i.例如:
阔m 看+- hei-tafl.ei看(延续副动形式)
zh i -m 吃+-kei -----.zhj kei 吃(延续副动形式)
延续副动形式表示的行为是在主要动词所表示的行为发生以前,
53
一且延绩着的亡一例如:
分离副动形式所表示的行为是在主要动词表示的行为之前结束
的。例如
m1.n1、 t er u t kuv xi 01azh i ma~ t yad xem1.m
一一._.一. .一_-一_.-. -、--飞一一寸.一下一-户出~
我 那 农服 你 拿来 哪 藏
x i nda hen g 7
放
gum都
我那件衣服你拿来以后,歧到哪儿了?
mon i em zhalend i sav h. zha~ev sond
我们 辈子 集 东西 你们
bumak,
r一.了-.一_ - _ _-- _ - _-._
bo avx i ban ji m i e?
给 我们如何 生活
把我们一辈子积攒的东西都给了你们,我们如何生活呢 1
SO 动ikakp严kJ、 ve zb i ke y e? 你们没吃谁吃啦?
你们不吃 谁吃
(2) 紧接副动形式 附加成分是-fi。例如 s
evse-m 游泳+-fi一 evsefi 游泳(紧接副动形式)
54
吐i-m 吃+-fi -zb山吃(紧接副动形式)
紧接剖动形式所表示的行为和主要动词所表示的行为一先一后紧
接着。例如:
那孩子釭泊 眼 贴
chuvan g·ey derh iqi ta m.
厨房里 看
那个孩子眼睛贴在窗户洞上往厨房里看。
第三类副动形式。
(1) 条件副动形式 附加成分是-qi。例如:
evse-m 游泳+-qi-的函平 游泳(条件副动形式)
条件副动形式所表示的行为,是主要动词表示的行为产生的条
件。例如:
55
zhodu-m 织+-qi ve-----,.zboduqive 织(让步副动形式)
让步副动形式所表示的行为,并不妨碍后来发生的行为。例如 s
让步副动形式还可以接第三人称领属附加成分。例如;
4 .形动形式 动词的非终结形式和其他动词形犬一佯,形
动形式有充当谓语的功能,但只能在从旬里充当谓语,在主旬里
必须同助动词组成连带结构,才能充当谓语。形动形式又是体词
化了的动词形式令同名词发生关系时,具有形容词的功能,位千名
词前做修饰语,同时还可以带补语。同动词发生关系时,具有名
词的功能,可以接格的附加成分,在旬子和结构里作补语。
形动形式有三种附加成分。
(1) 完戍休形动形式 附加成分是 ~h/-h/-k。例如i
zh i -m 吃+ -k------,.zhik 吃(完成体形动形式)
完成体形动形式表示已经完结的行为心例如,
邸
j-~~--_nan ey gev j屯 zho 1' un
h,al, ___ g~ener ba
来人名姓来路 去地方
a iven i --~~-~~-E~---
amel ta eitenb 如n1 sa h.e i ..
什么 听以后 一切都知道
(他)听了来入的姓名、走来的路、要去的地方等等,
一切就都明臼了心
bi d~刃~}'.).___
ba it ev x i nd alk i e[
我听 事情你告诉
让我把听到的韦情告诉你吧!
未完成体形动形式表示尚未完结的行为和经常性的行为。例如t
ere y x i ndend enin i匠ngderg? avx i as i lerev
这 时候 母亲 昔忙 如何办
saku 彝 这时候他的母亲若忙了,不知怎么办。
不知逍
t er r?y al i m na ?
taqi x i---ii 你是等那个学生来吗?
那学生来等呢
orun i ben gdemak _____
[~~!,~! gi sun b i am
媳妇着忙 说的话找
ba h.e k:u oh ui. (他)媳妇着忙地找不出话说。
不得
形式)
57
},:
i u-m
zho,._c 织+- mah ____.,
zh od u mah 织(进行体形动
形式)
进行体形动形式表示正在进行若的行为例如:
r 』
mor i n _
melemah
_ _ _
饮
_ - 一_一- ___一夕一一
a ji h,a h,e ji udu sim alh 叩氐
乌 小孩子 这样 告诉
正在饮马的孩子这样告诉的。
形动形式可以接除屈一工具格以外的格的附加成分,变格的
1
情况同名词一样 n
5 .动名形式 形动形式后再接附加成分 -n g就成了动名形
式。动名形式也是一种非终结形式,可以在从旬中充当谓语'::,但
不能充当主旬诰语,也不同助动词组成连带结构。动名形式又是
名词化的动词形式帚可以接格.领屈附加成分,在旬子和结构里
充当主语、补语、但不作修饰语白例如 1
ankev e-mdan achevh gn g t ov si m achenh
钥牲一次 配 正奸 合述
bi hei.(作诮语) 钥匙一配正好合适。
batu拉i zl闷 kev 今l i m gi aku s iJ-i.叩氐 ter
巴图尔拜东西 接受 不要说 那
nanen i ozhurku. (作识语)
人 不行
巴闲尔拜说不接受,那个人不答应。
Un gsunbo y -bgn ji reng ta esa xan ohu i.
永顶保 生活 相当好
(作主语)永顺保的生活相当好了。
动名形式可以接除滇一工具格以外虳格的附加成分,下面是
动名形式变格表:
58
一_
“一~^
体
完成体 进行体 末完成体
格
动名形式可以栳领屈附加成分。例如:
6 .助动词 有一些词既可以做一骰动词用,也可以辅助别的
词充当句子成分,或完全失去本身的词汇慈义,只表达一种语法
意义。根据这一特点可以把一些这样的动词叫做助动词口经常使
用的助动词有 b i—甸 o-, s i-等。
起辅助作用的助动词位千体饲和动词的后面,同这些词组成
连带结构,表示语法意义的附加成分都加在助动词上。含有助动词
59
的连带结构,在句子里大都充当谓语,}连悄结构分体词性的和动
词性的两类。
(1) 体词性连带结构。组戍连带结构的助动词本身保留一
定的意义。例如:
b i-表示判断.并带有从未知到已知的口气。例如:
i den ged g•iam huh heben i g-el em suru ge t hun
音捻额 嫁给 女人 又一 贤慧聪明
sahen ji b i he i.
姑娘
嫁给音德额作妻子的原来是一个很贤慧聪明的姑娘。
er b i ra t ov si m sa h.al i n ula b i be i.
这河正是黑龙 江
原来这条河正是黑龙江。
。-表示实现了某种状态。例如:
er mesed zbovu lt m o h,u i. 这对咱们已是累赘。
这咱们 累赘
uzhu nulh in om .. 头发晕。
_一._.一.一二工-丁工_丁m、~
头 晕
u ta la an i dulhe zhus <las gum ambu oho ..
许多 年 过 孩千 都 大 成
过了许多年.孩子们都长大了石
si士表示事物具有某种名弥,被命名的事物在旬子里用宾
格。例如:
他 名字 萨哈林
在锡伯语中还有一些表示否定意义的词,如 vaK“ 不是“ ..
Q. kll“ 不,没有 "...endi“尚未”和上而讲的这几个词很相似,
60
也是位千体词的后面、同这些词组成连带结构今在旬子里大都充
当谓语。这一点和助动词相似。但是,和上面讲的那几个词不同,
它们没有形态变化一下面是这几个词的用法;
vak 表示占定的判断。洌如t
这媳妇 母亲 孝顺 不
儿媳妇不孝颠母亲。
end i和未完成体形动形式连用,表示还没有实现某种状态。
例如:
jeqi h,ahe ji n i em ba it g el iqi h i ar end i.,
第二儿子 一事情还办 尚未
老二一件事也没办。
(2) 动词性连带结构。
助动词 bi-, o- 可以和动词组成连带结构,充当谓语。
这些已经介绍过了。
另外,还有几个动词,除了作为一个纯动词使用外,还可以
和其他动词组成连带结构,失去了本身的意义,给主要动词添加
某种体的意味。这样的动词有司im 、ji m (表示动作起始)、
dudum 、ilam 、yavem (表示动作持续)、 x indam 、giam (表示
动作完结)。例如:
ba tur ba i OJ on in 迎h,unm om ji h
--
bihe i ..
-.丁'`一~.~-~.-··一一”--~·--
巴图尔拜意思 冷 成
巴图尔拜的心悄开始冷了。
61
t er f ehx i ma k, 中担心ui一, 他跑着口
他跑
a ji 叭run g um i n ji m /~~脑Yg.孩子们都在笑着呢 r
小孩都笑
助动词 b i-、 0- 、 s i- 还可以作动词用。例如`
t er ha li n f orund em d i eru i n i fe i b i.
那树顶部一陷 窝有
那树上有一个鸟窝。
dav i r oho 、
--夕~~
L飞 n i ni amhem mu t u k.u dl im t ehe i.
夜 成 母亲 睡 不能 等 坐
到了夜里,妈妈不匠等着(儿子)。
si-“说“,同时又是一个引还动词,位于引语的最末,作为
引语的下限。例如:
sehd an g- li ma k.: "x i n i i h i nd ai s i mahe ye"
老人口开 你丈夫什么说
si m f en j he i.
阮
老人问道; “你丈夫正在说什么哪?”
t er m i nb ji k i n i si m eremahe i ~ 他正希吱我来3
他我来 希望
动词的否定形式和禁止形式 动词用千否定意义要使用动
词的否定形式,否定形式怂由动词和 aku“ 不,没有”或简化形
式- ku 构成的。构成方式有两种,一种是续接式;一种是嵌人
式。所谓续接式,就是 -ku 续接在动词形式的尾子上,用这种
方式的,有现在一将来时、带- he 的过去时和三种体的形动形
式。所谓嵌入式,就是- Ku 嵌在动词词干和附加成分之间,或
是嵌在动词的附加成分之间,属干捎者的有祈使式形式和副动形
式,属千后者的有带 -heng、 -hei的过去时和现在进行时,如
62
果动词是复合形式, -k,u 加在动词上、不加在助动泪上。动词
的否定形式见下表:
“i-“'”“”“一·,.”“'”“”“'.
..
嵌
续 接 式 入 式
动词的禁止形式 动词用于禁止意义,要使用婪止形式,
禁止形式是否定词 em 和带附加成分-r ~ re 的动词构成的。带附
加成分-r 的动词与末完成体形动形式同形。但它既不表示任何
体的意义,也不表示什么时间,因此可称为动词的不定式。不定式
只能和 em 组成连带结构充当句子成分,因此 em 也可以看成
是带有助动词性质的否定词。下面是动词禁止形式的用例`
xi dam lavelem t e, ema qi re
_..^-.-.-.....,......._心,•_`.一____
你只稳 坐不要动
你要坐稳,不要动。
naKlsahen ji nanev em bas i哼
别姑娘 人不要嘲笑
别那粔姑娘家不要嘲笑人!
63
(六)副词 副词没有形态变化,位于动词、形容词的前
面,在句子和结构里做修饰语。
副词附在动词的前面表示行为的各种特征。例如: a ifi n i
“早已”、 nerhi nd“ 马上“` bel i“马上“、diarti”一会儿”、
ten i“才”、ji ng“正”、 utha i“就“、 01aiti“突然 ”`ar l\an
“只”、 darhui“经常”、 uruna~u“ 一定”、 zhai“再”、
如“白白地”、 dam“ 仅"、砰m” 都”、 uma i“全然”、 kemn i
“还,尚且',、 an“ 为何”等。下面举几个例子:
附在形容词的前面,表示性质的程度。例如: eli“更”、
umex i”甚”、gel“ 也,又,还”、in” 也”、 zh叫eng,`很”、
esa“ 相当 “..zhaqi“太”等。下面举儿个用例t
muku 生吵吵~ g"ingln 晕 水很清澈。
水 非常清
er sahen jiy banchhen g n i in
.,气气」``气占\.
kuar i an g'.
这姑娘 长的 也 漂亮
这个姑娘长得也漂亮.
64
(七)筷拟诃模拟声音和状态的一些词。这种词在锡伯语
甩很丰富,给人以形象的感觉。模拟词分拟声的和拟形的,它们
在句子里做动词的修饰语。
1) 拟声的。例如
ka lt kal t 当当
ji r j ar 哪哪喳喳
pu t ur pa t ur 慌乱的脚步声
ku叩g pi an g 打枪声
戏I x;al 哨归
2) 拟形的凸例如:
pu t ur pu t ur 形容淌限泪的样子
yor y or 形容淌汗的样子
x i r x i r 形容发愁的样子
por p or 形容冒热气的样子
f er f er 形容旗子飘扬的样子
burh i n burh i n 形容阵阵刮风的样子
有些词是和 sim 结合构成的。例如`
ar 1'an s i m 好容易,将将
lak s i m 恰好
ma s i m 大概其,华率
f u f a si m 形容呼长气
下面是含有模拟词的例句 s
aha h虹. A竺 dam. 雨哗哗地下。
雨哗哗 下
扭k空_扫吐巠 ji lhanem.. 喀喀地响 C
喀喀声
65
r-r 1,hus nane y aled
OJ_ ban ji mak e1ssun
这孩子人 手 长 仆i
bul i n g k ili n g as i lero.
怯生生 捣
这孩子是存别人家长大的,所以总是怯生生的。
这孩子夜里睦觉时嘎咯嘎咯地咬干。
(八)后翌词 是一种虚词,位千名词、代词和形动形式的
后面,均这些司连用,常见的后鸾词有如下儿个:
1) 和主格、因一工具恪以及形动形式连用的,如 al i ng
“与.....罩一样”、,ges ge“ 同··· ···一样”勹
66
mn g ko i“桉照 “9
下而是后置词在句中的用例
merhenzh i uzhu fen i hen i a i mak b的e -~al四i哑
埃尔根,·2 头 发 奸像 墨一样
yeqi n. 浓尔根芝的头发象墨一样虳黑。
黑
vehe e yi r ux i ha y a li n~ h,odun a li n i f os h,un
山
石头洗 星 一样快 下
dohurnn1. 石头像浣星一样快地往山下滚。
滚
mo1~ y ges ge. a :rnbu bon i dam. 下碗一样的大雹子。
碗一样大雹子下
so i r gen j e li n
一~-_厂」、
nozho ba it iqihi a t
你们人民为 好 事办
你们要为人民好好办市!
bi n ii mku t a ver j e li n ho t und genhen g.
我病行 为 城进
我为了看病去城里。
ter nan zh i m v a.ch i h amel ta em fu n gku
那人吃完 以庐 一手巾
tiqi vhe i. 那人吃过(饭),就仓出一条手巾。
出
t es gi s i rh iqih i止ei.照他们说的办了。
-~~1:1:~-~_?_j_
他们说 桉照 办
(九)连词 迕接句子成分以及句子与句子的能词,表示句
子成分与句子成分、句子与旬千之间的各种关系。
并列连词 连接旬子的同等成分,司等的分旬口常用的连
词有 zhai“和",y e“ 和 “,b i m“ 和, 而且 “,el j.....量 eli“愈
67
"..叙• •'·', da.m“ 但是 “,emb iqi“或者”,tutu 哈eqi veni“但
是',utu a qi“限然如此',.,. tut u oqi“既然那样 ”,avx i o qi venl
“尤论如何"等例如:
m1. n1 ,
er em mahal zha i er em q em qi v,
-...r一._.一_--·-d----...-.....
我 这 相千 和 这 长衫
m1n1 ma f ey oi aleder i v i rhe i.
我 祖先 手 留
我的这顶帽子和这件长衫是我祖先贸下的。
er sa h,en ji em f un gku re em gaizh邸ev t er
_..- _
这姑娘 手巾 和一 戒指 那
hahe ji d b泣ei.
儿子 给
这姑娘把手巾和戒指送给了那个小伙子。
愈使劲靡,风愈大。
等`侁如:
68
tutu leuseder i uvure, fay zhulhud genem
楼 下窗前去
阿哥如果 不找 拿
阿哥!如果你不谦弃的i苦,就接受了吧!
e r. en g x i nb zh ov h ,·一的.!~---" choh t o i j aus h ox ifi
今天 你 辛苦因为特别饺子包
belh扎 今天因为你辛苦了,特地为你准备了饺子。
准备
(十)助词 是一种非词亨位千实词的后而,如ta表示
强调, l i表示限定,$i ren g表示确定。例如,
f ad em li ..
-._......._~.,...._.,.口
f on k:u bi 喻
窃户一 ,,.口、 涸 有
窗户上只有一个洞。
t es s i hen g
_,一_- -._.七_.已_
morll a ge as b i he i .
他们 是 我们 兄 嫂
原来他们就是我们的兄嫂1)
69
s
er __i he_t?:&'--m i n i iqi h i ah ba it. 这是我办的事趴
达足我办韦
寸-)语气词 用在句子的末尾,如 na 表示询问语气.
ye 表示惊异、赞叹、戎疑问语气(与动词连写), ba 表示希望
语气., bare 表示担心诏气, ser 表示完结话气, hanterta 表示
停钡语气。例如:
xi hozh i ntl? 你女了吗?
你好吗
zha i i nen g bah em zh i m ba? ! -.、一,
第二天会有(好)吃的吧?!
占.女午J 一
一 夭 得 吃 吧
er zhak ya q 1 ..
巳'v av siqi~ ya qi yaver k;u oqi,
这 东西 哪 走 说 哪 不走 不行
ozh口 ku bare?
吧
这个农伙说往哪儿走(就得往哪儿走),要是
不往哪几走:,就不行吧?
(十二)叹词 位于旬首表示说话人的感情,如 a 表示应
诺, ai表示惊讶, eh 表示悦惜, er ie 表示痛苦,t)表示惊异,
ohuye 表示同意, nak 表示禁止, zha 表示肯定, ma 表示给予
等。例如:
bi
-~!___ saheng睿和我知道了。
啊我知逍
创eh! t氐ey mu jil enden i 心aden g akem ilah吐
喉他们 心 很愁
唉!他们的心里很烦闷。
er i4:!j_-b i
-----·------勹
zhaden g a li m mu tuk, ua
唉呀我很 受 不能
哎呀!我难受的不行了。
70
zha! er
=、_.- _一· ·己·-·啊-~
zhak em ger i mon i n g ohul.
对这东西已经 我们
对!这件东西已经是我们的了。
堕k!]- ......
b i al i m gi aKu . 不 l 我不接受!
不我受拿
_
- ... 句法
先介绍句子的几种主要的结构,然后再介绍单句、复句,最
后说一说句子的层次。
(一)结构 一般是由两个成分组成的I]每个成分是一个词
的,叫做简单结构。用扩展的方法使简单结构的每个成分含有一
个或几个结构,这种结构叫做复杂结构口不管_____个结构扩展得多
么复杂,但是结构内部的关系,不外以下几种。下面举简单结构
的例子来说明口
l .主谓结构 两个成分是表述与被表述的关系。主语在前,
谓语在后,主语是谓语说明的对象。充当谓语的有动词以及名
词、形容词、数词、代词,一些模拟词也可以充当谓语。充当七
语的,一般是主格形式的名词、形容词、数词、代词和动名形
式。例如:
bi dexk i e1 我进去吧!
我 进
bo l\ an qi. 家近。
家 近
hal a1.?. 姓什么?
姓 什么
bi oiulma h,en an i. 我属兔儿的。
我 兔 年
71
bi emhun 我独自一人。
我一个
mukun i d i alan g d ialang零 水冰冷冰冷的。
水 冰冷 冰冷
f el gian i n g kua ri an g. 红的美丽。
红 漂亮
il an i lan uyi n 一 三三得九勺
=一九,
2 .补充结构 由中心语和补话两个成分组成。补语在前、中
心语在后,补语说明中心语表示的动作所及的客体、行为进行的
时卧场所`方向起点和所用的工具,有的补语是中心语所表性
质的比较对象勹充当补语的是带各种格的名词`代词,充当中心
语的主要是动词、形容词。例如:
汇偏正结构 山中心语和修饰语组成。一般是修饰语在
前,中心语在后。根据中心语的不同,修饰语可以分为三种,
(1) 中心语为名词的。修饰语说明中心语所代表事物的性
质、数量和领有者已充当修饰语的有形容词、数词、形动形式,
主格的名词和指示代词,屈一工具格的名词和人称代词。例如`
72
zha i 1nen g簪 第二天,
第二 夭
ji h an t h .. 来的客人凸
来 客
cha i muku . 茶水。
茶 水
er ba it ., 这件事情。
这 事
Xl.il l. a ge 睿 你的哥哥。
你 哥
(2) 中心语为形容词的。修饰语说明中心语所表性质的程
度。充当修饰语的是副词。例如:
(8) 中心语为动词的。修饰语说明中心语所表动作进行的
时间和状态Q充当修饰语的有副词、榄拟词和刮动形式。例如t
gel ma ji zh i k i e. 再吃一点吧。
再 稍 吃
忒i m gi ak i e I 让我接受吧!
受要
dexum genhe i. 进去了。
进去
73
ernsak t ehe i 独坐。
独们
gan g s i m zh i m. 吃得饱饱的。
饱饱地吃
h,an glan g han glan g ji lbanem 雀 (车子)哗邯哗哪地响。
晔哪 晔咱
此外还有三个不属于上述关系的三种结构。
伈并列结构 由两个或两个以上的成分组成,成分之间的
关系是并列关系,彼此互换位置而不影响恁义。成分之间可以有
连词,也可以没有连词心充当并列成分的可以是任何实词,但必
需是同类的实词。例如:
en i, hahe ji, saben ji.. 母亲、儿子、女儿。
母亲儿子 姑娘
emh zha i orun 睿 婆婆和儿媳。
婆婆和儿媳
5 .复指结构 由井列的两个成分构成,两个成分指的是同
一个市物。复指结构在任何条件下,都不是一个句子。充当复指
成分的是名词和代词。例如;
ihi n heh zhu nan. 夫妻二人。
丈夫妻两人
fa i x i n ga arbun ga zhu nan.
法依奇阿阿尔布阿两 人
法依奇阿、阿尔布阿两人。
队连带结构 由主体成分和连带成分构成的。主体戍分在
前,连带成分在后。主体成分是供基本的意义,连捎成分则是个虚
词或带有虚词性质的词,表示语法惹义的附加成分主要加在连带
成分上。充当主体成分的是静词和动词的形动形式、副动形式。
根据连带成分的不同,可以把连带结构分成以下几种;
74
(1) 连带成分是助动词的。例如:
sahal i n ula b i he i. 原术是黑龙江。
萨哈林 江
hozho o h,o. 痊愈了 U
好
i x i nh b i he i. 已经到了。
到
(2) 连带成分是带有助动词性质的否定词的已例如i
iq i h i ar end i睿 未办。
办 尚未
ambu a k,u., 不大。
大不
gua nan vak. 不是外人。
其他人不是
(8) 连带成分是后罚词的亡例如`
de yi r a.lin g 飞似地
飞一样
uzhu ges ge 头一样
头一样
zhu i-chur k.u j e1i n 为了不违背
违背 为
genh amel 去了以后
去后
(二)句子 根误结构可以分为单旬和复旬。
1 .单句
(l) 由主谓结构充当的单旬大都是由终结形式动词或含有
终结形式助动词的连带结构充当谓语己主语或谓语可以是一个词
75
也订以是个[简单结构戈复杂结构。例如(下面加线(内部分是主
语,不加线饷部分是谓语) :
bi ta~em 奄 我认得。
一-~-.-一,~
我认识
be i
喻,,,__.. ------ -
a jig. 身材小。
身体小
」尸i n1回~-i- zha i i nen g ta ma ji iv oho.
病第二天 稍好
第二天(他的)病就稍好些了。
~ux-
i x iy ban一把 em i nen gder i em in en g
农民 叶恬 天一天
xan oma h,e i. 农民的生活一天比一天好起来了尸
好
(2) 除主谓结构以外,以终结形式的动i叭含有终结形式
助动词的连带结构以及以形容词为中心语的补充结构、偏正结构
都是单句。这类单句行往是不完全句,也就是说省略了某些成分
的句子。省去的这些成分`可以由上下文卞说话的坏境或句子本
身加以补充。下而是一吐的例子`
叩z加 拿来!
b i.有。
这是独词旬。下面是一个结构作句子:
nenem gi ak i e! 请(您)先知
先拿
这是一个偏正结构作句子。
tiqi n1ak g uchuven i tu n gale ti bi hel 睿
出来朋友 遇
出来以后就遇上了朋友。
这是一个复杂的偏正结构仆句子。
76
y ad genem i e? 往哪儿去?
哪去
这是一个补充结构作旬子,3
mechendcn i la vdu j aus fenchihei雪
锅 许多 饺子剩
锅里还剩下许多饺子呢。
这足一个复杂的补充结构作旬子。
汇复旬 有并列复句和主从复句两种。
(1) 由并列结构充当句子的叫井列复旬、并列结构的
每个成分又都是一个单句,又叫做分旬。并列复句可以依靠语调
不用连词,也可以用连词例如:
ihi n i k i an gki an, hehen i merhen
丈夫 聪明 妻子 贤总
丈夫聪明,妻子贤慧。
sa h,urund be yi r k;u, halhund h.aler i\u.
冷 不冷 热 不热
冷的时候不冷,热的时候不热,'
bi zho h,un f amevemak i nder ba aku.,, t u tu
我路 迷 住地方没有所以
iyiy bod em yam ji in dk i e si m jiheng亭
爷家一晚上 住 来
我迷了路,没有住宿的地方,想到爷爷家住一晚上,千
是就来了。
er uxind釭i b i erh i ren g k,omsu bi m b u.sun
这田 收成 少而且气力量
gel lavdu de沁i m. 这块田收成少,而且还费工。
又多进
71
子广每个宜核成分郘是一个句子。把能作复句的结构中的修饰语或
补语部分叫做从旬,把中心语部分叫故主句。例如(:下面加线的
部分是从旬`,不加线的部分是主句)
udun xin g 叩屯k,aha savdem四i h b i he i,,
风缓 雨滴
风小一点了,雨开始滴笞了。
sehd ai s iqi,
.--- -.- -_工-
xan gme i
_工
ai v arem .
老人什么说 香梅 什么做
老人说什么,香梅做什么。
上面这两个句子都是谝正结构的复句。
hahe ji sahen ji ven i
-_- -. --气_ - -气_.一_.一_ -
emdan
_•------一__一_
ta k i e s i rden i.,.
.. 一~一 合”兮-·'今一、又一会一_尸~-._.
sehd
儿子 女儿 石 老人
uhur i zh t Lseven i gum h,ulam O) azhhe i.
所有孩子 都 叫 拿来
(如妈)想看看自己的儿女,老人就把所有的孩子都叫
来了 3
上面这个旬子是补充结构的复旬。
从旬是用各种方式同主旬连起来的,常见的有以下几种方式,:
(1) 从句的谓语用动词、助动词的条件`让步、分离、
紧接等副动形式同主旬连起束。例如(加线的是副动形式) `
a ji nun udu ri~gi_v,§', m i n i
_s_() du t erev gel
小妹妹虽 哭我弟他又
deulhe i a 小妹妹虽然哭了,可是我弟弟还逗他。
逗
t er m i nd alerku _?-9-~-!_
b i x i nd alerku b i h ei.
他我 不告诉成我你 不告诉
他不告诉我的话,我也不会告诉你。
78
心)从旬的谓语用形动形式同主句连起来。例如(加
线的是形动形式) 1
妦娘出门一行,有一个长得很漂亮的人。
(4 )从句用从城连词同主句连起来,例如(加线的从
属连词) :
er heh i h i nden i zhak uluvum vazh i ma k.
这妻千丈夫 东西吃 完
medam siqi气 er sebd gel m eter bad
回 这老人又 那 地方
il ah b i he i.
站
妻子等丈夫吃完饭回家的时候,那位老人又站在那个地
方了。
b a.nji r zhohun b i am si m, uxln
、__一-一一工-`一一;_、一一
t ohsud genhe i.
79
牛活 胳寻 田地村庄去
因为要找生路,到农村去了。
(5) 从旬是引语,用 si m 和主句连起来。例如:
beda ti k i r gu1"U nd "beda ti k i m va :rb i uzhand
饭 端 人们 饭端 东边
genem se" 卫f~_ avevhe i ..
去 交待
(他)对端饭的人说: “就说饭端到东边去了"。
(=.气)层次 句子可以曰简单的结构组成,也可以由复杂的
结构组成。简单结构的旬子只需分析一次令复杂结构的句子要分
析多次口分析的次数愈多说明层次愈多。
分析句子的层次,首先根摒上面的分析,确定句子屈千哪种
结构类型。根据结构关系找出这个旬子的两个组成部分,也就是
说找出这个结构的两个直接成分,组成结构的每个直接成分可能
还是一个结构,那就还要绯续分析,找出这其中的一个结构的两
个直接成分,这样一直分析到词为止。
下面用图解分析几个句子。
你读过什么样的书?
这是一个主谓结构的句子, 是由主语 xi“你”和谓语 ai
h,aqin b it hev h, ula h. eng“读过什么样的书“两个直接成分
组成的。 ai ha qi n b ith ev hulaheng又是一个补充结构,由补
;沁
语 ai 1'a qi n bithev 和中心语h,ulalleng两个直接成分组成
的,补语又起一个偏正结构,由修饰语 ai haqi n 和中心讶 bi
thcv 两个直校成分构成的。修饰语又是一个偏正结构,由修饰
语 ai和中心语 haqin 组成的。从这个图解来看,这个旬子分
析到词为止,一共有四层。
ul h,a vam, s苤h, en are tn, even charem.
牲奋 杀 绘菜 做 镁馈 炸
I 井
(1).......
- -
I I 列
<2)..... ••• I 补
—---一--,一”“”“”“”“”“”“”“”“”“一
1| 允| l 补 1 I 充 I t补 IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII”“”“ .一一.--
l l 充 1~~一·—-—
杀牲帝,做绘菜,炸饶读。
这是一个并列结构的复句,一共有两层。
这时,先前遇到的那个商人到了。
这是......J卜补充结构的句子,共有五层。
t ov s i m em yoburund em il an mar i n q an gt ul h, s i zhen ta~ 轧
正 渠构 马 打头 车
嘈
陷
_叽 嘈1
(1)…. I 偏 I 正 I
(2)....舍.......... I
-
补 I 充 l
(3)”“”“· ••• !偏! !正 I .I 主 . l 1且1
(4) • ···”“· ··鲁....,.......... 1•• 着...“|偏 I 正
_ ~~- ~
81
(5). 矗..蠡 ·...0........... ■ .....量.......... ■•• j偏! i芷!
- - -勹 l
正好,一辆三匹马打头的车陷进了沟。
这是一个偏正结构的旬子,一共有七层。
82
锡伯语口语词汇
李树兰仲谦王庆丰
体例说明
_`本词汇是锡伯语口语和锡伯语书而语、汉语对照的词
汇。收词纨六于条。锡伯语口语是新疆察布查尔锡伯自治县的锡
伯话。左栏是口语词,中间是书面语词,右栏是对译口语词的汉
语。
二、收入本词汇的词主要是口语词亭其中包括一些现在年轻
入不使用但老年人还使用的词,例如: tobgia“ 膝盖 ”,buya bele
“小米"。以及在口语里间或使用的旧词,例如: jings“ 顶子,
顶珠”,jings fungal“ 帽翎”等。
兰、一个词有得到公认的儿种读法,都按照不同的读音收
进来。例如:
i lam 站立 C
il avem 使站立。
83
end i 尚夫。
und i 尚未。
a ji kevel 小肚子勺
a ji n i man g 小雪(二十四节气之一)已
ajig小。
四、有的口语词目前还没有取得公认的书而梧形式。存本词
汇中,根据口语的发音和传统的拼写习惯,模拟了书面语形式,作
为规范时的参考。例如:
即ariang /ku wa riy an g/ 芙丽,漂亮。
拉ji.i /zh iytt zh 叩/ 衣服(用千对小孩说)。
五、词形相同的词,在词的右上角标上 1 、 2•" …以示区别七
例如:
an1 为什么,为河。
an2 通常,一般,平时口
六、音节的界限发生混淆时,用“'“隔开。例如: us'hun
“生的”,yu'elyii an '`幼儿园”。
七、词的不同义项,用巾@···亭..加以区别。
八、为了使词对译比较确切,对词义作了进一步的说明。这
些说明都放在( )内。
九、口语词最初尪用囚际音标记的,考虑到叩刷和读者使用
方便,改用拉丁字母转写,并增加了六个字母。依照拉丁字母的
顺序排列,培加的六个字闷排在最后。字母顺序如下i a b c d
ef gh i j k 1 m n a p qr s t u v w x y Z OJ h. k ~ e 0.。
a1/a / 叩锡伯文的第一个字母。@阳(阴阳).
84
a1/a/ (D表示惊异。@表示答应口
a uzhu/a u吐lU/ 字母 a
achelem/achalamh i/ 合伙,合作,联合。
砒hem/a的ambi/@合,结合,联合。@和睦,合好。@会见。
@应该,应当。
achen/achan /@合伙,搭伙。@界(地界)。
acbenem/achanamb i/ ©符合`适合。@对,正确。
achevem/achabumb i/ ©使掺合。@接,结合。@附合,迎合。
acheven/ acbabun/ CD 运气。@报应。
ach i ba/ achiha/驮子。
achuhiadem/匹huhiyadambi/ 挑拨。
achun chachun /砒hun chachun /纠纷,矛盾。
85
ai l/a i/ 表示伤心,唉。
a i 2/a i /什么,)
a i m a l\ /a i maka /好像,好似。
a iqi /a i ch i/ 或者,假如。
a ise/a i se/ 表示怀疑的语气。
a i s i m/a i semb i// 怎么说说什么。
a it em / a it umb i / 活,复活。
ait的 em/aitubumbi/ ©使活,使复活。@救。
a i vem/a if umb i/ 食言,负约。
a i x i/ a i s i/ Q'l利益。@利润。
a i x il aku/ a i s i lakuu/ 助手譬帮手。
a i x i n i fi an / a i s i n i fiy an / 金色凸
a i x i n g/ a i s i n gg a/ 有利的。
a i zhen g,./ a i zhen g/ 癌症。
86
a i kabad/a i kabade/ 假使。
87
al ven zbavem/ alban zhafambi/进贡。
alven i f ay aven/ alban i f a yabun/ 公费。
alven~am/alb釭1 kamb i/ 工作。
alvesh i m/albashamb i/ 服务。
alzh im./ alzhamb i/ 离开。
al h,/alha/ 花的,杂色的。
a)h qira/alha 中ira/ 花捡(戏曲电的一种角色)。
alhudem/ alhuudamb i/ 模仿,仿效。
al~em/alkuumb i/ 00 迈(步)。@跨。
al~en/alkuun/ 步子,脚步凸
am bo/amba bao/ 正房,
am n i man g/amba nima吨gi/ 大雪(二十四节气之一)。
am sa.h, urun/ amba shahuurun / 大寒(二十四节气之一)。
am x i mhun/amba s i mhun/ 大拇指。
amba li n g/amba li n gguu / 大方的,庄重的,庄严的。
ambame/amba ama/ 伯父。
amban/amban / 大臣。
am辰ni /amba eme / 伯母。
amberem/ambaramb i/ ©增大,扩大。@轰轰烈烈地。
arnberevem/ambarabumb i/ 使增大,使扩大。
血bu/amba/大。
ambu mur/amba muru/ 大约,大概。
ambun i n g/amba n i n gge / 大的。
ambu t" kelem/ambarkalamb i/ 骄傲自大。
amchem/amehamb i/ 追,追赶。
amehenem/ amchanamb i/ 去追。
amchevem,-/amchabumb i/ ©被迫。@抓住。@还足(按数还足}令
88
a m.ch i dem OJon i m/ amchadame guu .nimb i /(1)后海。`纠追记。
arndulu .m/ amdulamb i/ 用胶枯,上胶。
amdun/amdun/ 胶。
ame/ a.ma/ 父亲,爸爸。
amel/amala/ 后,以后。
amele y ame/amala i ama/ 继父。
89
{
amx i,/ an1as i _/ 『-1}往后。 2] 往北。
an识a/an1aga / 后,后来的,将来。
am ha u t窀/ amaga urse / 后代,后辈。
升'
an1ha zhalen/ ama ga zhala11/ 后代,,后世。
am k,en/ambakan/ 略大,大一点。
'—
an1/a i nu~/ 为什么,为何。
an2 /''an// 通常,一般,平时。 ,
an j i rh i/ an zher gi/ 平常, 舟如
anem/anamb i/推。
anevem//anabumb i/ CT:)被推。@让。@输(矗)。
an f ulem_/ ana f u lamb i/ 换防。
砚(马嘴硬)。
an g sula,,/ an gga su la/ (D嘴松,嘴快。@嘴松(马嘴松)。
an g tavx ik,u/an gga t abs ikuu / 爱插嘴的。
an g uvar0m,./an gga u faramb i/ 失言粤说错i和
90
an g zhorem/an gga zhoromb i/ 闭嘴(不许说话)。
an gel cm,/ an gga la i n b i/ 乞求、求告,央告。
an gs i m / an gshamb i /尝。
扣1 平erem/angt釭amb i/ 驴叫。
an gx i / an ggas i/ 寡妇。
an gx i len1_/ angg邸ilambi/ 守弃。
an i /"an iy a/ a:年。@元(月),正(月)。
an i arem_/an iy a aramb i/ 过年。
an i b ia/an iy a b iy a/ 正月。
anzhu/anzha/ 犁。
anhen/anagan/ 闰(月)。
an h,en b i a_/ana gan b iy a/ 闰月 s
an k;/anakuu/ 钥匙
釭/ara /腺
arbusun/arbusun/ 形容词。
arem/aramb i/ (1)作,做,制造,建造。@写,写作,若作。
arem tiqi vem/aran1 t uch i burob i/; 生产,制造。
arevem/arabumb i/ 也使作,使做,使制造。@使写。
arex i /aras i/ 作家,作者。
9.1
ar qi .,./arch i/ 酸奶吃客。
arselan /,..arsalan.,./ 购子。
arseri /a 虑l、i/平凡,平常。
arvun// arbun/}汀形状。@情况,现象。@风沁
arvun mur /c arbun nn tru/ 句形状。@形势户
ar h,/ar ga / 心办法,方法。@策略,计谋
ar h.ama k,/.,.arhamaka/ 种马。
arhedem/ar gadamb i/ 假装,装假。
arhen/ar gan/ (!)牙子,锯齿。($字牙(满文、锡伯文的一种
笔划)。
arh i m/ ar giy amb i/ (!:削去。@免去.
arkan/arkan/ 只,
盆2/asu /网。
as 忱fo1ndum/'ashshandumb i/ 动员。
92
心忑~~管二沁 vem/ashshandubumh i/ 使动员。
ash岱芷SU/ ;区hsh益u/ 动物。
93
aur i /oor i/ 精神,精力。
auzhun/'akzhan/ 霄口
ave/aba/ 猎。
av elem/ abalamb i/打猎 □
ax ita/逛ihata/ 青年。
94
a yan,/ a yan/ 蜡烛。
ah/aha / 奴隶。
ah nun,/a 如 nehu/ 奴隶,奴婢白
ah ovum/al1a obumb i/ 奴化,使为奴。
吐 a/aga /雨 c
andem/akdamb i/ 少信,相信口@信仰。
a h,devem/akdabumb i/ (1:使 1言,使相倩。@使信仰。
吐sem/as1hambi/佩带。
的senem/a尪hunambi/ 食物变哈喇味。
吐sevem/as'habumb i/ CD 使饥带。@注(音)。
昢su1Um/,,,.akshu1amb i/ (i)ll纪呛人(气味呛人)。@喳(说
话喃人),顶嘴(小孩顶撞大人)凸
ahsun/ akshun/ r'.I'炒菜时的汕烟味儿。@烟味儿`
a h.t mer i n/ akt a mor i n/ 骗马。
95
akurnbum,/akuumbumb i/ 尽心,尽力。
ba1/ba/ 句土地。@领土,版图。@地方,处所。@)籍贯。
拉•2 /ba/耟。
回/ ba / 表示疑问的语气。
ba 巳hen/ba ezhen/ 地主。
babelem/bebulamb i/ 哄小孩睡觉。
ba i /ba i/ 闲(赋闲),没有韦干。
b ai b i /ba i b i/ 白白地,徒劳地。
ba i chax i /·ba i cha s i / 检查员。
96
ba il an gs /ba il an g.se / 百灵鸟勹
ba ili /ba ili/'' ,恩惠,恩典,恩情。
ba i l i n g/ba i l i n gga / 有恩,情的,有恩典的 C
ba i num,,/ba i numb i/ 寻找,寻求。
bai sai/妞i sai/ 白菜。
bait/ba it.a/事,申情七
ba it x ita /ba ita s ita/事务。
bal/bal/ 小狗。
bal bal_,,/ba t bal /形容心跳,突突地,
97
bandanbal/bandan bal /哈巴饥
bandas/bandase/ 剃刀}
bandem/bandamb i/ 懒惰,他拉凸
bando ./屈ndo /斗(升斗)。
ban g/ban g/ 榜亡
归re./bara/ 表示没布把握的语气口
93
baren 1 /barun./ 周(一周年,一民夜)。
baren 2/ bar en/ 峦终点,3 I,今'踪迹,影子。
barevem/·'u斗rabu1nrJi_,,/ 估批,估计。
baus/'baoz y/ 包子。
bausa i /baoca i/ 疲菜。
baushe,/baoshe,,/ 损社。
99
bauzhalem/baozhalam b i/ 爆炸。
100
b 沁hem gukum/,,bucheme gukumbi/丧,亡。
beda/buda/ 屯饭。@面条。
beda y bo /buda i bao /" d} 食堂飞@厨房。
beb/behe / 炉百合。@薄荷。
beh il ha/-behe il ha/ 百合花。
behe/behe /思。
be i 1/bei/碑 3
beP/beye /您。
be i 8,,/be ye / CD 身体。@自己。
如 be i /beye. be y e/ 各自。
be j be i t om /be ye be y e t o mb i,/ 对骂
身(解放) Cl
be i ilit en g/be ye ilita n gga/ 独立凸
be i设;过e_/be i wehe/ 石碑。
101
炽五 len,,/be i len,/ 舞蹈勹
beis/bey述e/ 你们(样称)。
be i xaku //be y e ch i hakuu/ 身子不爽,身体不舒服。
be i x il /be i s il,,/ 背心。
bek i // bek i,,/ 坚固已
bel/bele_/ 米户
belcham/bulchamb i/ (j)愉觉,逃避。@逃学。
belchaku/bulchakuu/ (J)赏人。@逃学的孩子。
be J em/belemh i/ 诬陷。
belen/belen/ 介)现成的,容易的。@一切就绪的。
belevem/belebumb i/ 袚诬陷。
belbern/belbemb i/ 预备,准备心
belhevem,/belhebumb i/ 使预备,使准备。
bel i /beli/就,马上
be li n/beliy釭/ 愣头愣脑儿的,冒冒失失的。
be li n h,ah/be li y en haha / 匹夫。
102
ben qan,/bench iy an ./ 木钱凸
hen we izhu y i俨/ benwe i它huyi/ 本伈卞义
b i 2 /b i/ 有,有在。
b iadar i /b iy a dari/每月,按月。
103
b i al j arem//b iy alzh iy aramb i/ 小松散。@慢慢松软下来(和
好的面或泥松软下来)。
b i al q il a k,u / biy alch i lakuu / 小没味道(菜没味迫)。j}没意
思(话说的没有意思)。
b i an1/ba i mb i/ (V 请求、哀求,乞求。@寻找。@想念。
b i an g b i an g/b iy an g b iy an g/" (V 蝉叫声。@形容说话吩叨。
b i an ggi an/b iy an ggiy an./ 大烟也
喽叨。
b i a n pau/b iy an pa o / 煜竹,煦炮。
b i an qul /b iyanch 沁 I/ 斑鸠。
b i au/b iy oo /表。
b i ax i nem /b iy as i namb i / 煞白(脸色煞白),发白(脸色发臼)。
b i axe g/b iy as i so gi/ 白菜。
b i a y soshun/b iy a i shoshohon/ 月终,月末。
b i j ar /b i zh iy ara/ 不干净。
b ilam/b i lambi/搅.折,图
10 4.
b i l h,an/b ilg an/ 期浓,陨期。
b i m,/b i mb i me/ 而,而且。
h i n gder ban gder /b i n gder ban gder / 用木体打的声音。
b i n ggan,/b i n ggan/ 饼干仑
b it he./b it he/ 书口
b ith e y h.--u
ren./b it he i kuren / 图书馆.
105
b i vem/b i bumb i,,/ 保留,留下 e
bo2/bao / 心房子。@家 C
bo or邸en/bao g邸han / 家乡己
ho huaren/bao kuuwaran/ 院落。
bo y he th ,,/bao i he t he / 家产。
bo y qiqi ke/bao i chech i ke/ 麻雀。
bob i /baobe i/ 1) 宝贝。@宝宝(对小孩的爱称)。
bob il em /bo b il emb i/' 视作宝贝。
bobu/bobu /悖悖。
bodo/bodo// 菜刀。
106
bol i /bol i/ 玻璃它
bolka/bolka/ 大面包。
bolor i /bolor i/ 秋天。
boloku/bulukan / 温,温嗳。
bolzhun/bolzhon/ 波涛,波浪,浪潮。
bol hun/hol go / 清洁,干净。
bol h,ulum./bol golomb i/ 犒千净心
borduku/bordokuu / 饲料。
borduro/bordomb i/ 喂肥 3
加 ro/~boro/ 牛犊。
107
boru n1/,,boron1 b i/ {?减弱(力气战弱)压哀退,勹 ·2 变小(火
交小),转拍(风转弱)。
borhul ji _,/1研lm 4 小i/霆
borhu1um/'borholon1b i/ 堆起,块起。
horhun/borhon/ 高梁堁子。
bos/boso// 布。
bosa/boza/ 米酒 3
boshun//bokson/ 门凡
礼上的一种礼节)。
bo h,u/buhuu/ 鹿。
bo h_usulum/bohosolomb i/宰(羊).
bohul ji r.,/bohuu i zh i r/ 气管。
bo h,ulum./boholomb i/ cD 驳斥,遏制。@违背。
buchm1/bechun/ 吵闹。
108
buchunuvum/bechunubumb i/ 使吵嘴,使打架。
budun/budun/ 野,野蛮,粗鲁口
budun a t ~at u/budun alba t u/ 粗暴,粗行,没有礼貌。
budun gchan g/budun gchan g/ 乱七八糟,乱堆(东两)。
bud iili m/budu 1imb i/ ©逗弄(小孩)。@马失前蹄。
buhd 叩h.d /buh tu gah t a / 残废,残缺不全。
buhdam/bukda tn b i/ d)弯曲。@屈服心
buhd釭i /bukdari/ 奏摺。
buhda\.,.em/bukdabumb i/ CD 使弯曲。@使屈服。
buh ichun/buh iy echun / 猜疑,疑心,疑团。
buh jil rku /bukzh i reku.,/ 驼背的入。
buh jtiru m /bukzh i rem bi/ 驼着背,弯着腰走。
buhsuhurl/buksu ri/ ©含糊。@盲目。
bub.tu/bu过u/ 驼背,弯曲。
buhu/buhi/膝。
buhulum/buhulemb i/ 用膝盖压。
b亟i m/bukslmb i/ 埋伏。
buhx i h chuah/buks i hu chaoha/ 伏兵。
buhx i ve tn /buks i bumb i/ 使埋伏
buku/buku / 摔跤手。
bukulum/bukulemb i/ ©遮盖,盖住。@隐瞒。
bukum/bukumb i/ 弯腰。
bul a./bula/ 刺儿草。
buldun/buldun/ 公猪。
buldur balder /balder baldar / 形容滑溜。
bulh i m/bulh i mb i/ 马往旁边躲闪的动作。
bulhu/bulehen/ 鹤。
109
bu li n g k ili n g/bu i eng kHen g/ CD 孤零零地。@形容发愣、发
呆。
bul ji n/bulzh i n/ 纯,纯洁口
bul t arem/bu I t ara m b i/ @露出。@洒出。
bulu总em/buiekushemb i./鉴惠鉴,台鉴。
bulum/bulemb i,./ 补,,补充
bulun/bu1un / 中草堆。@轮毅。
bulun g/bulun g/· 量具,相当四分之一斗。
bulun g qii lun g ,./bulun g ch i o il un g/ 尴尬。
bum/bumh i/ 给,支付。
bumher bamher/bumbur bambar / 老态龙钟。
bumbuku/bumbuku/ 泥团(垒墙用的)。
bumbulchuk/bumbulehuku / 戴胜鸟。
buna i /buna i/ 亿凸
bung/bung ✓/ 魔鬼令
110
叩r i bar i /buru hara/ 形容渺茫,朦胧。
bur i m/bur i mb i / 吊衣服面儿。
burk i m /burk i mb i/ 埋葬。
burk i vum/burk i bumb i/ CD 使埋葬。@埋没,浸没,淹没。
如rudum/burudembi/ 吹海螺。
buruhun/buruhun/ 暗淡,灰暗。
burul mor i n/burulu mor i n/ 红沙马。
burulum/burulamb i/ 败逃。
bumluvum/burulabumb i/ 使败逃。
burun/buren / 诲螺,号角。
bur h.asi m/bur gashamb i/ 烟气缭绕。
buskulum/bushulrulemb i/ 耍妖术 D
bu1hi n/bu t h i n/ 不清晰,不清楚。
bu tu /bu t u/ 闷(房子不透气)。
butuy bodum/bu t u i bodomb i/ 阴谋,暗算。
bu1um/bu t umb i/ @惊萤。@诈(尸)。
bu tu vum/bu t ubumb i/ ©使惊垫。@使诈 (P) 。
bu tu m ji /bu t umzh i/ 阴险,诡计。
bu tu n/bu t en/ CD 衣服的下摆。@涯(天涯)。
but haxi /buth愁i/ 渔夫。
buvum/bubumb i/ 使给。
111
bu yevem /b u yebumb i / 使羡慕,使喜欢。
buzhan /buzhan / 树林,森林。
buzhan berha/buzhan btt r ga / 柳树。
buzhang /b也han g/ 部长。
bu加 lem,./buzh y lemb i/ 布置。
加加um,/buzhumb i/煮。
buha/buha/ 大渠,运河。
bakUr tt:tk i..ir /bok i or t ok i or / 形容残缺不全、大小不一.
belmo/bo li mo.,/ 包谷,玉米。
belmo h,ohu/bol i mo hoho/ 玉米棒,
c
ca i zhen gbu / ca i zben gbu/ 财政部心
cbachar i/ cbachari/帐废帐篷。
cha i /chai/茶。
cha il em/ cha ilamb i/拆(房)。
cha is/c泣1ise/ 钗、挨钗。
chal/chalu/ 仓库。
chalbela k.u / chalbelakuu / 不着边际的话。
chalchal / chal吐ala/ 形容到处悦讥
chalevGm,,,/ chalabumb i/ 差别。
112.
cham ~ar / chamhar,/ 洋葱口
chan gb il an,/ chan gb i lan/ 很面的小桀
cha氓/chanse/ 火铲凸
chakur/chakuum / 跳神时萨满上的刀梯。
113
chakur 1.avenem // cbakuU1~a taf anarob i/ 萨满上几梯。
chakur me尸 chakuuran mao / 倩木。
中西e.,./sikse/ 昨天。
chelmerem / chelmerem b i/ 瞎担
chorun/'cho1·on/ 胡笳。
心 orhu/chorho/ 1) 壶嘴,水龙头。@男性生殖器。
ch o usun g/ cheusun g/ 臭虫。
ll4
cho h,sum / cho ksom h i/样,戳。
chc如uvum / chokso bum b i/ 坡杆,被戳。
心ohum./chohome/ 这就是,正是。
chohur/chohoro/ 花琐,花白。
cho h_ur baller /chohoro bahara/ 花斑虳,花的。
choko //choko / 鸡凸
chu/chao// 铁铣。
chuan/ chuwan/ 盗
115
chumbul chumbul./chumlnrl i chun1bu! i/ 形容胖。
chun cbun i ,/chun chun i/ 渐渐阰
chuna/chuna/ 出纳。
chun1n€rn / ch i rumb i / 枕勺
chus/chuse/ 炊事员,厨师。
chuvan g/ chu \.Vang/ 厨房。
c i ha i /c y ba i/ 辞海。
da an i /1 da an i/ 照常,照旧,仍然。
116
dachun suhdun/ dachun sukdun/ 勇气。
dachu k.un/ dacbukan/ 义-D 赂快(刀略快)。@较锋利,较敏捷口
dad1 /dade/ 原来。
dado/dadeo /大豆。
dadu i /'dadu i/ 大队。
da il em / da il amb i / 印征伐。@打架,闹起来。
da iqi m,,/ da i shan1b i/ 打闹,乱闹 3
da i si bohod i /da i subohod i/ 吊儿郎当。
da i sil em / da i selem bi/ 代桲,顶替,接替。
da j an g/ dazh iy an g/ 大将。
dalan g dalan g/ dalan g dalan g/ 形容无精打彩。
dalan g d ili n g/ dalan g d i l i n g/ 形容悬挂的东西来回摇摆,
dald/dalda / 避风雨的地方。
daldem,,/ daldamb i/ @遮盖,遮住,苦上。@隐瞒口
dalden g/ daldan gga/ 可掩蔽的。
daldevem/daldabumb i/ ©使遮盖,使苦上口@使跄眺。
dalen / dalan/ CD 岸,堤坝。@马的脖梗千。
dalezh i m / dalazhamb i/ 垂,挂,夺拉。
dalh i/ dalh i/ 中重复。@过分。@蛮横。
117
dalb i dem//dalh i da :rnb i/ lD 继续。』;尘贪污心
dam1/'damu /只,仅,但亨唯,独。
dam"/damb i/ CD 管它@支援。@下(雨),刮(风),着(火) C
damas/damas/ 宦麻。
danem/danamb i/ 管理,照肴。
danevem/danabumb i/ 使管理,使照看。
dan gan g/ dan ggan g/ 单扛。
118
dang耍n/danggan / 不好(指东西),
dan glem r/ dan gnamb i/ 当,典当。
danglem 气/ dan glem b i/ 挡,阻挡。
119
dastem/das诅mb i/ 屯修理,收拾。@装饰,加工。
&邸 halan/d码 halan/ 革命。
daum_/daombi/渡。
davan/daban/ 山坡,险要山口.
dawe i /da\\1e i/ 大肘。
davel/dabal i/ 太,过分,过千。
davem 1/ dabum b i/ 也让管,@使支援。@点(蜡)。
davem2 /dabumb i/ 越过。
啦venem/dabanambi/ G)过千。@熟透。
davsulem/daooulamb i/腌。
davsulevem / dabsulabumh i/ 使腌。
davsun/ dabsun/ 盐。
120
dav ker y as / dabkuu ri y asa / 双眼皮。
davkerevem/dabakuurabumb i/ 使重叠。
daxau / das iy ao / 大校 D
daxue,/d邸iy o/ 大学。
dahevem/dahabumb i/ CD 使投降。@领若。
da b.um/ dahuume / 再,重新。
dahun dahun i /dahuun dal1uun i/ 再兰地。
dahur / dahuur / 达斡尔族。
d ef/d efu/ 梧(一帜)。
deh/dehe / 钧子。
121
dehdevem/ dekdcbumb i// 使浮起,使飘起,使飞起。
deh c-lem_,/ dehelemb i/ 钩(用钩子钩)。
deken/deken/ 稍高,略高七
delen/ delen/ CI乌麟@牲窃的乳房。
delhem /'de i hen1b i/ Q)分离,分别,离开。@离婚。
delhendum / delhendum b i/ 相分别,相分离,决协J a
delhend 中gisun/ delhenduhu
delhevem/ delhebumb i/
gisun/
使分离,使分开。
遗嘱。
I
dem be i /'dembe i/ 极今昂。
dember damber /den1ber clambe r-/ 形容细弱。
demen/demun/ 坏心眼儿,坏点子口
den/den/ 高。
dendem/dendemb i/ 分,分配。
den ge J don gul/den gge i e don ggolo / 形容不稳当,摇捚不定。
den glem.,/ den glemb i/ CD 过滤。@皮球弹跳。
den glo /d e-n glu// 灯笼。
由 n gihen/dengzh an/ 灯。
l22
der1/伯re/ 险。
der2/dere/ 桌子l)
123
dev t el em,/ deb t elem b i/ 装订。
de yi m/ deyemb i/飞?
de yi vem/ de y ebumb i/ 使飞。
dehame/dehema/ 姨夫。
d i an2 / d i y an /店。
d i an° /diJan /股殿宇。
d i anbau/ d iy anbao // 电报。
d i anbau jil/ d iy anba ozh i o i/ 电报局.
d i anhua/d iy anhuuwa/ 电因
d i anlem 1/ d iy anlambi/椋(怔、}。
d i arti / da rt a i // 很快地,一会儿乃
d i ek i n/ d iy ak i n / 油污,汕泥(用千头发、衣服)。
d i ek i nem / d iy ak i nemb i/ 头发祜在一块凸
d i ek i n g d i ek i n g /d iy ak i n g d iy ak i n g/ 形容头发粘在抉。
12,j
d i e li n bos / da liy an boso _/ 搭茫布口
d i en q il em / danchalarnb i / 回娘家。
d i en qi leven1/danchalabumb i/ 使回娘家,让回娘家。
d i en qi n/ danchan/ 娘家。
d i er i m/ dar i mb i/ CDt觅@讽刺。@颠路,路过。
d i er i vem/'dar i bumb i/,.. Q)使撞。@使讽刺。@使颇跻凸
d i erk i nzh i m // dark i y anzha m b i/ 震动,颇动(用千声音)。
d i h/deh i/ 四十。
d iji m/ de i zh i mb i/ 烧,燃烧。
d i rh i/ derh i/ 席子。
125
d i rh i / der gi/ 中上。@西。
d i rh i tan gk.an / der gi t an gkan// 上层凸
do/do/ 内脏。
do dolem/do dolomb i/ 哈萨克族唱对歌。
<lo ba h.em/ do bahamb i/ CD 点仆(肚子),吃了半饱.3 @饱。
dobon i u/ dobon i o / 整夜口
dodum//dodomb i/ Q一:半们半坐,J I广了比喻卞茫出推
dombur/dombur,,/ 东布拉(乐器名).
domdo l\ un/domdokuun/ 蝴蝶,
domnum/domnomb i/ 用偏方治病。
donhu/donho/ 皮(瓜子,鸡蛋之类的充植物籽的硬壳)。
dor / doro / (j)礼。@仪式口
dor erdem / doro e出emu / 逍德。
126
domn g /doron ggo / 行礼貌的, 有准他的。
dol· h,un/~ dorg on/ 粗。
dohu/'dog o/ 瞎子,盲J心
dohu zhohun/do go zhu guun / 小路。
dohulun/ doholon/ 跋子。
du/,,.deo/ 弟弟。
duans/du泗nse/ 缎子。
dudum/d心un1b i/躺F 。
127
dudur bo/dedure bao / 宿舍。
duduvum/'dedubumb i/ 使躺下口
duhendun/ duhendun/ 结局,终结。
dubsum/ tatambi/拽,扽。
duhsurum,,./ duksuremb i / 板若而孔,吊若脸,变脸勺
du i lem/du il emb i/ ©对照勺@对等。@校对。
du il evem tam/du il ebume t uwamb i/ 对照,对比,比较。
du iqi/ du ich i/ 第四。
du i sun/ du i sun/ 裤腰。
128
dundan/dundan/ 猪食。
dung/dung/洞。
dun ga/dun gga/ 西瓜。
dun gma i / dun gmai / 冬麦。
dun gs/ dun gse/ 肉墩子。
dun gwu yil an/ dun gwu y uwan/ 动物园。
du g i dan/ duchidan /蒜气弹。
dur dar/dur dar/ ©喧闹声。@形容不稳定。
dur dur/dur d虹/ 喧哗声。
durkunzh i m/ durkun吐embi/ 颤抖,发抖。
dursuk i/ dursuk i/ 巾规矩。@面貌相似。
dursuk i aku/dursuk i akuu/ 很淘气。
dursun/ dursun/ 体格。
durun/durun / @橾型,模子。@式样。
durun t ua 1'u/ durun t uwakuu/ 模范,榜样。
durvo 1/ derhu we / 苍蝇。
durvo2 /durbe / 四哏狗(眼睛上而有两个白点的狗)。
durvo y on f\ un/durbe i ndahuun/ 四眼狗。
du ta r / du t ar / 都塔尔(乐器名)。
du t u1 /du t u/ 聋子。
du t u1/du "tu/ 打墙的用具。
duv /dube/ ©尖儿,尖端。@边(界)。
duv da/dube da/ 有头有尾,始末 P
duve i zhechen/dube i zh缸hen/ 边疆。
duven t ele/ duben住le/ 自始至终,终千。
duvun g/ duben gge/ 有尖儿的,尖尖的。
d.uwas / du,vase/ 森气。
129
仁 L 卜yi n ..,,气1 1i n/ l叮。
du h,a,/duha / 肠子,}
duka/duka/ 大门。
duka y saru兮/dukai sanse/ 大门的门麻
d tl rh i m/ dar臣yamb i/ 心举。@颤动。
d t1r i n/ da ri n/ 马脖子被庥破的地方。
de li mba/dul i mba/ 屯中间,中心。
如li mba x i rnhun/ dul i nba si mhun/ 中指。
dev/dob i/ 狐狸。
如 v ir,.,/ d ob or i/ 晚上,夜。
沁沁n/do沁/ 哏(一根线)。
已::·Uacii a k.,-1// dud iyad iy气如u/ 不踏实不稳前径率。
心心沁;二.. dulh i n/ 胎脏。
l 3」
diirhum/ dur gi mb i /@喧哗,咳 l讥吵闹。@震动。
diir hundun 1./ dur gi ndumb i/ 互相吵闹。
d li rh 1._1vum/ d."Gr g1bumbi/ @使喧哗。@使震动,被震动。
d il r i an g/ du1-anggi/心浑浊。甸和不通悄理)。
d虹iang nan t }\un/ duran ggi nan t uhu u.n / 作风不正派手脚不
干净。
d廿ru/duri/ 摇篮。
diir um/ dur i.m.b i/ ©抢(夺),劫,掠。@摇小孩睡觉的动作。
diir i.inum/ du ri numb i/ 争夺,互相抢夺。
diirii vum/ du ri bumb i / 使抢,使劫。
d虹al/dosila/ 底襟。
eba/eba/ 恶霸
ebuh sabu h;u/ebuhu sabuhuu/ 仓皇。
eche/ecb i ke/ 叔叔,叔父。
eded i dadad i /eded i dadad i/ 寒噪声。
edelem/ edelemb i/ 减少,欠(胀)。
eden/eden / 残缺,缺少,不够数。
eden ek i hun/eden ek iy ehun / 缺点。
eden daden/eden dadan/ 残缺,残废。
eder i amx i/ erech i amas i/ 今后。
eder i tulh i n/ er的h i t ul giy en/ 例外。
edulem/ edulemb i/ CD 疯。@中风。
edulevem/ edulebumb i/ 使疯。
edulh nan/ edulehe n iy alma / 疯子.
131
ehl/eh/ 表示烦阔
eh:. /ehe / 坏,恶劣。
的的em/'ehedembi/ 叮)不痛快(心里不痛快)。(@怀恨。
ehelem / ehelerob i / 心迫害、陷害。@忌妒。
ehel i n g/ ehel i n ggu / 凶恶的。
ehenchum/ ehenchumb i/ 诽谤,背池说人。
eh qi n/ ekchi n/ 岸。
eh q i rem // ekch i reme / 沿若 3
e i /e y e/ 地窖。
e it en/e it en/ 一切。
e it en zhak/e it en zhaka/ 万物。
13 .Z
elb i m// elb i m b i/ 号召。
elden/ elden,/ 光,光亮
el i /ele i/ 更,非常。
e li davenv i/ ele i dabana fi/ 甚至,更加。
133
elke/ elheke11/ 慢,轻。
elk i/ eleke i/ 几乎,差一点。
el qi// elch i/ 巫师。
el qi n/elch i n/ 使者,使节。
elven/ elben/" 房顶。
elven bo / elben bao /平房,茅屋
clzh i m/ elzhemh i / 反对。
em1/umc/ 不要。
emdande/emdande/ 一下子。
cmdu, ;e i / emduh 2:i/
'II 一再,只管。
岱4
em ged // em ger i/ 已经已
emh/emhe/岳枷喽呏
础kon/emkon/ -、一个。
en1qi _/emuch i/ 第一。
en1sak/em 啜k / 单独,一个。
em t e / em t e li./ 单独。
er/ere/ 这,这个。
er an i/ ere an iy a/ 今年。
136
erhem./er gemb i/ 休息。
es/ese/ 他们。
137
esa/esha/ 相当,比较,很。
ese/eshe/ 小叔子。
esen/ eshen/ 斜的 D
es'h// es i he / 鳞(色鳞)。
es•heling/邸' helinggu/ 恶毒的,凶恶的。
es, hen g/ esi hen gge/ 有鳞的。
esk/eske/这么。
e tem/ et emb i/ ©战胜。@发酸(奶子发酸)。
e ten/e t en/ 胜利。
eten gil em/ e t en ggi lem b i/ 逞强,逞能 D
etevem/ etebumb i/ 输,败,失败。
eth ulum/ et uhulemb i/ @加强。@称霸。
eth un/ etuhun / 强,强盛。
ethun i n g/ etuhun n i n gge / 强盛的。
et hush i ku/ etu husheku / 恶霸。
l38
evezh i m/ e-fuzhemb i/ (D坏,损坏 c @烂阴烂。
e yi m/e y emb i/ 流口
e yi n/e y en / 心水流。@潮枕(跟上湖流)。
e yi n oi oI/e y en golo,,/ 中流低柱。
ey如/eyun/ 姐姐。
呻esu/ezhesu/ 记性”
ezhe then/ ezhe t hen / 帝国主义。
139
F
fa1/ f a/ 窗户。
fa.2/ f a/ 法术,魔术。
l40
f alem11/f alarnb i/ 分发(发东西,发工资)。
耘len/ falan/ CD 麦场。@屋里的地 e
f alen tandem/ f alan t andamb i/ 打场。
fare/ fara/ 辕。
farenem/ 扭ranamb i/ 乔迷,晕。
farh i mbum/ f ar gi mbumb i/ 泄漏。
fa rt si mak/ f a rt semak,./ 猛然地,心懦意乱地。
f arx i/f ars i/ 块(一块肉),片(一片肉)。
f arx i lem/ f a r E",ilamb i / 分成块,切成块。
f arhem/ f ar gamb i/ 迫击。
f ar h,evem/ f a:rgabu tn bi/ 被追,被迫击。
f ar h.un/ f arhuun/ 黑暗,昏。
far]lun .sua liam,,,八arhuun suwa liy ame/ 柬荣亮。
f arhukun/ f arhuukan / 略阴暗。
fasar fa..哦1'/fasar f asar / ID 形容食物酥。@形容东西稀f趴
fas i m/ f ac;imbi/ 上吊。
fa击elem/ fashelembi/ 发射。
i 42
fa yaven/ f a yabun/ 费用合
f ayi m/fay amb i/ 消费,消耗,,
fayi vem/ f a yabumb i/ 使消费,使消耗。
f ayi n g/f ayan gga / 灵魂。
f ayii an/ f a y uwan/ 法院。
胆hen/ fazhan/ 粪,粪便。
fah/ f aha/ (D核,粒,颗粒。@限珠。
fahe y m1.1ku/ f aha1 muke/ 谷水(麦子抽俅期廿3 的水)。
f a h,chem/ f akchamb i/ 分离,离别,告别。
f,i如hevem.,,/ fakcha.bumbi/ 使分离,使离别,使告别。
f ahenem / f abanamb i / 结果实,
143
fe son glt o/ f e son gko/ 古迹心
fe zhak/ f e zh也/ 废品七
知hem/ fuchembi/ 赌气。
住chevem/ fuch的umbi/ 使赌气。
144
f elahur i/ f ulahuur i / 红红的 D
14-5
fen g突 m./ fung心2m\n/ '.P 焘巳@阮嘴Q
f en gt u/ f en gt u/' 一代封。
匼i n1/ fu,.lII}勹i/叫(头)七
f e-sk/ fengs过cu/ 盆。
f e t a/ f u t a/ 绳子。
fetem// f忒emh i/中也挖掘。{俨2) 挖苦(人)。
146
局ivem,./ fu yr,h1. .1mb i/ CD 使煮。@使沸。 13使扒。心熬。
f e h.sam / fuch ih iy amb i / 咳嗽。
fi 1/ fi/笔。
fi 2/ fi/ 簸箕。
fi alan gs/ fiy alan gse / 柳条编的如子(放在大车上拉粪或拉
麦草用)”
fi alar fi alar /fiy alar fiy a iar/ 形容火焰跳跃。
fi an/ fiy an / 项色 □
fi an b心hem/fiyan buchemb i/ 退色,变色 3
fi an tiqi vcm/ fiy an tuch i bumb i./出色(工作出色),好看。
fi an gi am// fiy an ga i mb i/ 也讨好。@抹平(把诸抹平)。
fi an g/ fi y an gga / 美丽,灿烂,鲜艳。
fi an gkalen/ fan gkalan/ 低(房低)。
fi an gkalkan/ fan gkalakan/ f氐低的。
fi an gkan i n g/ fa.n gkalan n in gge /低的。
fi an ji/ fiy anz hi/ 后方,后尾。
fi an ji lem/ fiy anzh ii amb i/ {叮掩护,保护。峦断后。
fi chak u/ fichakuu/啃子,笛子。
147
fieu/ fiyao /軞。
fi h/ f eh i/ 脑了-,脑桨。
fi b h.alem,/ f eh i ha i a1nb i/ 改造思想
劭em/ fihemb i,/ (!)寒住,拥挤。@吃(用干贬义)。
l 48
- - -
149
燧翱身),王
fo 叩 m,/ foron1b i/ 纺,摇(辕铲)。
fud釭i/fud邸i/' 反动分子,反动者。
fudax i <la沮 alan/ fuda勺i da.;气 'halan// 反沽命口
fud立hiin/ fudezhcmbi/绽(线),开(线)。
150
皿 um/ fehumb i/ 叩杏,跨@交配(用千j者)。
f uk f ak/ f uk f ak/ 形容生气。
h1kdun1m.,/ fuk derem b i/ 复发,犯(1内)。
f ukum.. / fukumb i/ 跃进心
1尺1
fusenem/ f usenemb i/ 繁殖。
fus 'hem/ fu s'hemb i/ 也扇(扇子)。@爆炸(用千爆竹)。
@崩(瓶塞儿崩了)。
fus 'hevem/ f us, hebumb i / Q)使扇。@使炸。@使崩。
fu s'hu/ f us'hu/ 锅台。
fus'hul um/ f es'helem bi/踢。
l52
f e t\ul k,un/ f oholokon/ 略短,短短的。
G
gada,,,/ ggada/ 疼吃。
ga ng r/ ggan g/ 岗哨 a
ga.n g2/ ggang/钢。
gauzhun g/ ggaozhon g/ 高中
153
ge 寸en gc:-::-1卫 ln,1飞c立 en gechem h i/. 霜陷(二~_ l- 四心气之.一)。
形容小岐刚学走路的样子。
gederem /'g edeeemb i / 翘啊翘起(ffl ff,芝义),今
gedereve1n,/ gederebumh i/ 使翘起。
l ;'.i,J
gemun h 叩hen/ gemun h心h 叩/ 点唬,首都。
gcn da/gcn 扣/ 脖颈,肿埂儿”
genchehen/ genchehen / 棱(窗户棱子)。
155
ge叩de i / gerudei/凰。
ges ge/ gese // f象·争,似的,好像勺
156
gi am tt n/ giy amun/ 驿站口
giji k/ gi zh i k / 胳肢窝。
157
gi l t u kan/ gilt ukan ~/ 漂亮,俊秀。
gilzh盯n/gil zhamb i/ 原谅口
gi n f er i m/ gi n f or i mb i/ 打觅
gi rh i m/ gi rh i mb i/ 狗咬人前的叫 D
gi r i n/ gir-i n/ CD 一书(地方)。@市区。
gi r i n gi a/ gi r i n giy a/ 街,街道。
gi ru/ gi ru/ 美丽。
gir uehun/ gir uchun/ 耻牲。
l58
gi ru t u / gi ru tu/ 甚月L
gi savem,./ g.i租bumb i/ 歼衣。
gi s ir em / gi surem bi./说畸i弗谈丙。
gi s irem da h,evem / gi surem d呻abumb i/ 说服。
gi s i rcvem/ gis11r己hu1n 勹i/ 使说、使讲。
即./gt1/ 3沁
gua /即 wa/ 土丛
gua t am.,/ guwa t uwarnh i/ 古卜,符勹沁
gualaii/ml.wa1 飞'l'.hi./ 石劝J
159
gudus gudus_一八;Udus gudus / 一包包的。
guhsahun/ guksahuun/ 母亮,俊俏,秀气。
即hu/ gugu//姑i亢姑母占
gu lh i e/ guil ehe / 杏勺
160
gu n glu/ gun glu/ 公路。
gun g l um/ gun glemb i,/ 进攻。
gurhu/穿]rgu/ 兽口
161
gurnnh harar zln tyi_/ gu1·un·:) .l.、l 斗ra zhu yi/ 爱匡主义。
gu s/ g use/ 股份,股票。
g氐 ,.herku/ gus'herk--uu /. 不成材,没出息,败家子儿。
gu vqi/即阮h i/ 令,全部。
guvu / gu fu /' 姑父。
guvum, /gt 1webumb i/ 也宽恕。@免(役)口
hed0rem.,/hcderem b i,/句览搜染g)抖扒二,@拾取
heh /.,hehe,/ (f:i女「内,母的秤性的已 l$2 女人次泊屯)一女子,爱人,
h~h hon i n,./hehe hon i n / 母羊。
11”?j
hel;/ t ele// 研巴。
helenem/'helenen沁i/邀i趴
helmen/helmen / 影子 2
hemhmnahu/homhamakuu/ 无栝打采的。
hen/hene/ I.i、限品立使劲地。
herem./heremb i/捞(由)。
heren,,./heren/" I”局
herhen,/her gen/ 宁飞
16.3
h呻en ulhen./heshen ulhen/ 纲领。
h玑en1/hetemb i/'叠,卷
heth/h忒he/ (i了产业口谷茬地。
hethem/hethemb i/婥(菜)。
h etu /,,hetu /橇
he tu fil en/he t u fiy elen/ 短篇小说。
h i a/h iy a / 旱,干旱。
h i an /h iy an/" 否(烧香)。
h i an as i m/h iy an ashumb i/ 上香。
164
b i n g si m/h i n g seme/ CD 形容,也岸。 公形容专心,一心-意。
h i n gkelem./hen gk il emb i.,/ 叩头,啥头。
h i n gkelevem /hen gk il ebumb i / 使叩头,使喳头 C
h ing k i n/ /hengk i n/ 叩。
h i n gk i n xar i n/hen gk i n sar i n/ 定婚喜 H 。
h i rh i m/ber gi mb i/ 流浪。
h ir h i n1 y aven1/"her gi me y abumb i/ 到处流浪。
165
血臣h i m/hnKshemb i/ 感激。
!l u n gr: ;a ch七 n ger_/,,..l1un gg ur('han gg er/ 寒轰烈烈。
心归顺。@赞同
hun gkeren1 x i nda1n,,/hun gkereme si ndamb i,,/ 放开跑(用千马)
hun i /hun i o/ 木桶巳
阮 zhu./huzhu/ 梢,乃槽。
huzhum,./hu 乙humb i_,,./ CD 们身痄俯低岔)泉报。
厮办un1 y akurem//huzhume n iy akuuramb i/ 俯首,跪下。
huzburuvum/huz加rebumbj/ 使磨(面)。
i 1/ i/ 表示四屯研飞。
P/ i/ 姐巳
j bo i hun./1 bo i hon,/ 粘土。
l fi f:i
i ch -e/ i che /新。
i ehe ba 刀 che ba/ 新齐民的地。
诏 ux i/idus i/ f百日生。
if /el f u/ 墓,坟差托
if }-\uaren/ e if u kuuwaran/ 坟地,陵园。
i he/n iy ehe/,,. 鸭子。
@)形容朊映。
ibsem/ i诠cn1b i/ 发冷。
ij arem/ izharambi/揉,和(面)。
iji i h,an,./ ezhe i沺n / 拇牛f
161
iji rem/ izh t口 mb i/ 叮跻勹@培(火柴)已@序(刀)。
ijishun/ izh 沁 'huun,/ tI) 顺利。@和善。@清秀
ila.m 2/ il am b i/ -:If(花)。
iletu/iletu/ 明显的,公开的。
i l etu lem/ i l etu lemb i/ 表现。
ilet un g/ i l et un gg e / 明显的,
i l i m2/ i l i mb i/ (D 站立。(g)停止。
ili n g/il en gg u/ 舌头 c
ili vem 1/ il ebumb i,/ 使諒。
il k/ n il akuu/ 心殴子。@崛坊七
168
i lva~/户ii ban / 光的(什么东西也没有)。
i m/ ili mb i/ 站起来。
i m il am/ ili me ili mb i/ 站起来。
i m x ti hua/ i m su i ha,,/ 艾荔。
i nd em 1/ i ndemb i/ 住宿,留宿,过夜。
i nd em 2/ y endem b i/ 尘火若了。@兴旺,紫荣。
ineku/ i neku/ ;心照旧,仍然。
i neku an i/,,i nela1 an iy a/ 本年。
169
i neng /lne习飞ggi/ (1一) H 子`天。心臼天, 中午。
i nen g HmCl/~ i nen ggi arnala,,/ 午后,下午。
in g/i ng,/焊
i n j i ch i ku / i nzhechuke / 可笑的。
匝/i郎e / 酵母,引子I)
iqi h i am /i ch i h iy am b i/ 料理,收拾,办押。
iqi/i ch i/ (D 右。@向(方向)。
iqi oial/ i ch i gala/ 右手心
170
iqi rn/ i chemb i/ 染厕染色:
iq i sh i rn/ i ch i shamb i / 讨好,颖着说。
iq i vem /,, i cbcbum b i/. 使染。
i ra/ i ra/ 黍子。
i rem/ e ri mb i/ 扫,扫除。
i rk xuhu/ er i ku su i he / 扫帚苗儿。
171
is'hun udun;/ i~;rhun 欢un / 迎风, 顶风。
is 'hund/' i s'hunde,./ 互相?,彼此。
i s il em/ i selemb i,/ 抵抗,反抗。
i s it n / iselnb i/ 上贴边。
ISlm x i ndam./ i1勺 eme 勺 lndan1b i/ 上贴边。
isi vem_/is 的umbi/ 惩罚。
i v/ y ebe/ 痊愈噜病见好。
i vaben/ i ba gan// 矨仔它
iv础eng/ibedehengge/ 进步的 C
i v i n/e fi n / 心拚戏。@节目 3
i v i vem1 /e fi bumb i/ 使耍,使玩耍, 使游玩。
i v i vem'- / u fi bumb i / 使缝。
i v i vem 3/ eb i bumb i/ 使饱。
l?2
i vke1 i vkel./ i bkel i bkel/ 额悠悠地(用千物)勹
短,缩短。
i vkavem/' i bkabun1b i/ (}使缩减(用于衣服)。@使改小,
使纽短。
i xihim /囡h i mb i/护Q
议ihivem/ isi h i bum b i/ 使抖Q
ixim/ isi mb i/够,足。
ixi nem/达inamb i/ 到达。
i x i nhe li bad/ i s i nahala bade / 到处。
izha/包ha/ 牛忙。
i han/ ihan/ 牛。
i han fili n/ i han fiy elen/ 牛皮穿。
173
J
j an /" 7J1jya.n/ 缄。
j an qil'_\un/zhanchuhuun/ 甜,甜货。
j as / zh iy ase / 心架子(车架子)。@架子(摆架子)。
j au / zh iyao./ 轿。
j au sel/zh iy ao sele / 嚼子。
j elln/zha li n/ 为了。
17 '1
j el i n g /zh a.l i n gga/ 奸诈, 狡猾。
j e li nt em/ zhaHa t am b i/ q前叶叱啋瞪。管萝奸。
j el i vem // zha i la bum b i/ 也使躲避口@使挪丹。
闷i ,,/zh::1 i ch i/第兰。
ji he//zh ih e/ 几何。
闺i/小i'l`h i/ 和,汲凸
女又t=
ji l/zh i 1}/ 心八飞凸
175
ji nd i au run g/ zh i nd iy aon1n g/ 丝线。
jj n g ~/zh i n g._/ 正,正在,了
j i n gy u,/ zh i n gyu,/ 鲸汇
ji n t an,/zhun t a/ 小逍,小跻
176
ji s t ar.dcru_/zh i se t andemb i/. ~了卓祜i。
jiver·kn/zhibe吹u / 眯缝眼门
ji v t en,./zh i b t en / 锈心
ji ha /止iha,/ 钱,货币凸
ji ha x i m/zl1 i ha s t mb i/贿赂户
回 U/zhol i/ 俅炕。
177
到处乱跑)。
闷i vom/zhocb i bumb i/ ©伤害。@弄死,搞掉。
j er i /zhuwar i/ 夏天。
178
k
179
kemnem kerchem_./kernneme kerchemb i/限制。
kemun/ kemun/" 规则,法则`准则。
kemun g/kemun gge/ 有限的。
kcn gke /hen gk~ / 甜瓜。
ken gs /ken gse / 果断。
ken gs lash/ken gse las1ha/ 肯定,坚决.果断。
kenhunzh i ku,,/kenehunzhechuke / 可疑的(人)凸
kerun/kerun/ 罚款,罚物。
k岔ke/kesike /猫。
ketkenem/k玩kenemb i/因跳跃,蹦跳。
k et rnan/k et man/ 砍土曼(农具名)。
kev/keb/ 一下子(水一下千退了)。
kev kav /keb kab / 利索(做事利索)。
kevel/he f e li / 腹,肚子。
kevs/kebse / 子宫。
kevsem/k亟imb i/ 心腿磕马肚子的动作 D 1%) 拍小孩睡觉。
kex i /kes i/ 恩惠。
kezhan g/'kezhan g/ 科长。
180
k.ian gk ian/k iy an gk iy an/ (D 亵杰,英雄。注聪明。
k ian g k i an g /'k iy an g k iy an g/' 栝叫为声音七
k i lo/k i lo / 公斤。
k i lven1/k ilfi mb i/ f小躲闪。
k i ma,,./k i ma/ 青寐凸
181
k i olku/k i lal a.1u/ 斜眼。
k i ru/k i ru / 放子。
k i vcharevem/hlbcharabumb i/ 使节约,使节省。
kokol/kukulu/ CD 马头前面的装毛。(j小孩头前留的一搬
头发。
ko t a qi n/kko tach i n/ 科学。
kouhau/koohao/ 口号。
koul i an g/keo liy an g/ 口粮。
kouzhau/k=ozhao / 口罩。
ku2/ku/ 1¥-(仓库)
182
kua iji //kuwa 运让/ 会计。
即ang /kuwang/矿,3
kuan g lan g pi an g1an.g /kuwan glan g piy an glan g/ 碗碟棹仁
地 K 的声音。
际ar i arg/女U"~var iyang/ 美丽,浮宽,)
际如 m;,/ku如mb i/ 抹黑。
kul双1r/.kl」kuri// ..~背壶。
kuU1/kul i/ 裕水池,水咐。
kum/kumb i/ 膨胀
kumdu/kumdu / 虚,空危
kun1dus t un //kumdustun/空气。
kumulum_/buhel iyemb i/捂(头),蒙(头)。
kumun/kumun/ 音乐。
知 nduluvum/kundulebumbi/ 使招待,使款待。
183
kun郖un/kune-sun// 干枪(包括肉食在内)。
kur/huru/ 壳,外壳。
kuren/ 过ll,en/ f队所,学会口
齐(头发理的不齐),?
kurku/kurku/ 心硬干,蛮干.3 @说大话 c ©小孩疯玩。
k-urt.un /知mun / 纶子,轮胎 9
冒失失的(人)。
kus kas/kus 胆s/ 火车开动的声音。
ku t ulum,,/ku tu lemb i/ 领,牵引。
ku t un g/ku t un g/ 重东西落地的声音,咕咚。
ku t un g k_at an g/ku t un g ka扭n g/ 项东西落地的声音。
ku tus un g/ku t usu n gge / 蛮于的,过分的.
kuvun/kubun/ 棉花已
184
kuvun qi k t en//k T1bun ch i k t en /
i 棉株。
ke t ar u qi /k iy a t a t uche/ 菜园子的小门。
ke t h un/,•b it ahuun /指甲。
la/la/ 蜡烛。
laba/laba/ 喇叭。
la iqi n/ nachin /律。
la i hu tu/ Ia i huu t u./ 懒鬼,无赖凸
lal/lala/ 祸(闯祸)。
l a.I beda /lala buda / 面糊祠。
Ial tiqi m/"la i a tu chi mb i/闯祸。
lam/lama/ 喇嘛。
lam 正e /lama n iy ehe / 黄鸭。
185
i a n;..., /1 ! i'", 3 l“' 1 月瓜 m
己}
,.
r. l
r-L,1 .-
、,
污秽。
11,.,.
ran 怎
、
, 、1.
J.
,l | ?L)
,i皇息『
laudun g rno f an/laodun g mo f an/ 劳动模范。
laush i /laosh i/ 老师。
I
t
i.,
Javdu/ i abdu/ 玄, 许多。 ',L
186
la.zhu ken/ lazh t1 kan/ 略沉重,略笨重。
lahchaku/la阮 hanakuu/ 连续不断。
la 1'chom 1/lakchamb i/ 断绝。
lahchen/lakchan/ 断绝。
lah亟him/la际azhambi/ @折断。@断(粮)。
Ieder leder /leder Ieder / 形容煮得烂。
ledcr hon gu n/ledere hon ggon/ CD 遗母不利索,穿娥不整
齐。@呆头呆脑,无能的人.
lef /le fu/ 熊。
lehderem/lekderemb i/ 散乱。
l tl
1ens 『一/伈 osc_/ t~~移辈
levden/lebdehun / 杲f梦,傻楞。
leven g laveng/!如='ng laban g.,./ 形容校仿订I 人的劝作很如
levsem/lebsc-::m 炽/ 大!-l大门地吃。
Ii 1/ne i/汗。
li2/l i/ 甲(一里路)。
l88
l ieki m / lak i y am b i/ 挂,悬挂。
l i ek i ven1/.,, lak iy abumb i/ 使挂,使悬挂。
li n/ lin/磷。
li n gda i s /1 i n gda ise / 领带。
li n gdan 1 /li n gdan/ 野燕变 C
li n gdan t /li n gdan/ 灵丹Q
189
lon gtulum/ lon gt olomb i/ 带笼头。
lon gtuluvum/lon gt olobumb i/ 使带笼头。
lon gk.on/ lon gkon / 铜锣口
los/losa/ 骡子。
luku/Iuku/ 浓密,茂密。
luku buzhan/luku buzhan / 密林。
190
l0v i den1 /lob i damb i/ 贪吃。
lev ie/1 蚀)i/ 传,馀嘴。
lav i e hu t u/lob i hu t u/ 铮鬼。
l 述/ l iyuse/ 驴子。
M
ma1/ma/ 表示给予。
ma2/muwa/ 粗。
machem/machumb i/ 消瘦打
machuh ul ji/ machuhuulzh i/ 瘦子。
ma f 1/ma f a/ 祖,祖宗。
maf兄/ n1afa/ 麻疹 3
19]
ma f a ri/ ma far i/ 祖先 e
mail邮un/ ma il asun / 柏,松柏。
manu/manu/ 玛瑙。
manzhu/"'ma1立hu/ 满族。
marem/maramb i/ 推辞,谢绝。
marevem/'marabumb i/ 使推辞,使谢绝。
m扛i m/marimb i/ 返回。
m 邸 l/m还e/ 麻子。
193
ma yi mbum / ma yam bum b i/ 使消炎、使消扎
rna yi n/ ma y an// 片 l ,胳膊肘。
ma h,al / mabala / 怍子 Cl
mahtechem/,,.maktachan1b i/称赞,赞魂歌颂。
ma h.tern/" ma kta mb i/ 中称贷。 12抛腮@抖; (东西)。
ma h,tevem/ mak t abumh i/ (!~1·使弥赞。@使抛掷。($使伴。
mahu/mahuu/ 蜊虷。
n1ah,ulun1/ mahuulamb i/ (!)丢脸。@涂抹。
mahx i m/maks i mb i/.,, 跳舞 3
mechen/muchen/ 锅。
medan~/mudan/ 音调心
争嘴。
[ 9 、t
me i /'mei/煤。
195
merhederr1 // n1erh 如mh i/ 筐梳勹
merhedevem /. merhedebumb i.~'..俨 使饱。
merhen/ mer[;en,/ 英明,贤惠心
merk i m/ merk i mb i/ 回忆。
mersen/mersen/ 告斑。
mes/muse/ 咱f1 。
me t er/ me t ere / 就是那个口
me y a_,/ mu y a/ 草桔子。
m~yahun/muyahuun/ 完吃园满。
me y e Iem // me yelemb i / 成群结队。
m i al i\ /m iy alha/ 野猫。
m i al k.u/ m iy alakuu / 斗,斛笭员具.
m i am i m/m iy am i mb i/ 打扮。
m i au1 / m iy ao / 猫叫声凸
196
m i auchun hash./ ml y aochan i h邸, ha/ 扳机1;11
m i aulem :1.
/ m iyaolembi/描。
m i aur i/ m iyaori/秒。
rn i nb i n g// m i nb i n g/ 民兵。
m i n gan / 01 i n ggan.,/ 于口
戏。
m i n gsalen/ m i n gsa len/ 小沙枣。
m i n i n g/ m i n i n gge/ 我的,屈千我的.
m i nzhen gke /'m i nzhen gke / 民政科.
m i r il em / me i relem b i/ 中担。@背。@肩Ji肩(走)。
197
mi shu/"rn i shu/ 秘书仑
m i sun/ m i sun/ 面话。
m i sun fi an/m i sun fiy an/ 酱色,褐色。
m i s h,alem/ m i s'halarn b i/ 打墨线,卤线。
m i shan /r m i s'ban/ 昂线。
m it em / me it emb i/ 断,猁断,截断,砍断。
m it er/ m it er// 公尺。
m i x i /m i si/ 汕炒面儿。
m i x i n/ m i s i n/ 迷信。
n1i nadem / m ih adamb i/ 挣扎,乱蹦乱跳.
m i ~an/m i han/ 猪患儿。
mo,./mao / 木头。
molo,/mola/ 毛拉(伊斯兰教的职称).
mol t o./n1ol t o/ 猫头昵。
molurr1/ molombi,1/芬§己
mond/·mondo/ 动作笨,手脚不灵便。
198
mon g /mon ggo / 荣古族。
mo11g bo /~ mon ggo bao / 诙古包。
mor//moro /碗。
mu/mu,,/ 亩。
mudan/'mudan/ 牡丹。
mudan g x i dan g/· mudan gga s i dan gga/ 曲曲弯弯。
muduri /muduri/龙。
199
muhdem/mukdemb i/ 上升,升起争兴起。
muhden/mukden / 兴旺,,发达,发展 n
muhden Ji.ot un/mukden ho t on/ 盛京(今沈阳).
muheren/muheren/ <I::圆圈。@车轮。
muhsalem/mukshalamb i/ 用棍子打。
muhsan/mukshan/ 粗琨子。
muhsum/mu际embi/ 沿鞋口,沿鞋边。
muhu li n/muhe liy en/ 圆,圆的。
muhum/mehumb i/ CD 弯腰。@鞠躬。
mu j an/ muzhiyan/ 木匠。
mu jiJ en/ muzh il en/ 心口
mu jil en evezh i m/,.muzh il en ef uzhemb i/ CD 痛苦。@伤心。
mu ji n/muzh i n/ 意志,志气。
muku/muke/水。
muku y if\ an/muke i i han/ 水牛。
mukulum/ mukelemb i/ 浇水。
m让飞m /'muk iy emb i / 熄灭,消灭。
mukuvum/muk iy ebumb i/ 使灭,使歼灭,使消灭.
mul/mulu/ 擦子。
mul t oial t /mul t gal t/ 形容想挣脱。
mu .ltu1um/ multulembi/解开,脱臼}
mul t uluvurn/ mul t ulebumb i/ 使解开,使脱臼夺
mul tu zhum/mul tuz hemb i/ 解开,脱臼于说节.
mumuhu/ mumuhu / 也球。@圆形的东西.
muna~un/ munahuun/ 无精打采 1 1
mun gan/ mun ggan/ 山丘,山岗.
mungun/me~邸皿/ 银。
200
mun gun i fi an/ men ggun .i fiy an/ 银色。
muqi m/m ichumb i/.J氝
mur/'muru/ 模样。
mur b i /muru b i/ 有眉目(书情有眉目)。
mur muda k.u/muru mudakuu/ 没样儿,不象样子。
mu 对i m/ n1urushemb i/ 团大约,大概。@仿佛。
murun g /murun gga / 姿态相似的,象样的已
mu run g rnud a.n g/ niurun gga mudan gga / 象样的。
mu tu m 1/ mu t emb i/ 能`能够。
mu turo.2 /1nu tt 1mbi/ 长,长出。
mu t un1 /mu t en/ 本韦,本领,能力。
mu tu nz/mu tu n / 材料今资料口
201
n1onji m/ monzh i mh i/ 按点,虫娥
men ji rem/ monzh ir amb i/ 揉控,捻。
me rt e i / mor it a i / 强迫的。
merku/ mor i kuu/ {HJ强,顽固的(人)中
mex il zh i m/ m iy os i lzhemb i/ 小物体因受外力影响而弯曲。
@扭捏。
m ex i kun g/ m iy nos i kuu n gge / 弯弯曲曲。
ma x.ik,un g t exkun g// m iy aos i kuun g tiy aos i kuun g/ 弯弯曲曲扣
na1/na/ 地,土地。
na 2./na/ 表示疑问。
nad 呕ih, a/nadan us i ha/ 北斗星。
naden/n纽lan./ 七。
202
na i n en1_,,/ na i huumb i/ 枯萎,干栝,翌
na i nevem / na i hl.rubumb i/ 使枯萎,使干枯,使赐
namas/na1na .s/ 伊斯兰教做礼拜。
namelem /,.,namalamb i / 扎针。
namu./namu,/. 洋(海洋)。
naren/naren/ 羊陡盖浇而。
nar h,enzh i m / narahuu也hamb i/ 爱惜,留恋。
203
nasivem/nas的umbi/ 使抱怨,使埋怨,使叹息。
n a.-s
hulum/ nas'huu .1amb i/ 趁机。
n邸nun/nas'huun/ 机会。
nakem/na胆mbi/ ©停此作罢。@退肌退学.
ne/ne/ 现在,目前,今口
ne j.ih.a/ne zh i ha / 现款。
ne zhe/ne zhe/ 马上,立刻,立叩。
n吐em/lehembi/ 追寻。
nehu/nehu / 婢女。
ne ig elem/ne ig e1embi/ 平均。
204
nendevem / nendebum b i~/ 使争先,使超越。
neneh/ nenche/· 先前,以前,从前仑
neneh zbalen/nenehe zhnlan/ 泊世,先世。
nenem/nene1n e-/ 首先。
nen gelem/.,, nen ggelemb i/ 欠脚儿已
ncr/nere/ 灶(炕灶,祸灶)。
ner ner / ner ner / ~l)形容铎利今@形容雨蒙货。
neren1/neremb i/ 披,披上(衣服)。
nerevem / nerebumb i / 使披t
205
n i amen zha k,/ n iy aman zhaka / 心口。
n i h i n/ ne ig en/ 平衡,平均,均匀。
r且ih in ne qi n,,,/ ne ig en n 氏bin/ 平等,公正口
n i man g/ n i manggi/雪。
206
n i man_/um iy aha/ 虫,昆虫心
n i mech iku/ n i mechuke/ 严厉。
n i mem/ n imemb i/ 疼,疼商。
n i men g/ n i n1enggi/ i血
n i men glern/ ni men ggelemb i/ 擦油。
n i mevem/~ n i mebtunbi/使痛。
n i orun/ ni oron/虹,
207
nomun/nomun/ 经书。
nomhun/no1nhon/ 朴实,老实。
nor/noro/ 沼,湖。
norun g ba/noron ggc ba / 沼泽地。
沁 1.. h,um/nurhuumbi/ 心连续。@柄息,住下。
norhum t em/nurhuume t omb i/ 阱点。
no th.u/ no th o / 壳(花生壳,核桃壳)。
nuanhu/nuwanhuu/ 圾壶。
Z08
narh i n/lar gi n/ CD 底叽@慢。@烦杂。
n涵rishim/ n i owar i sha1nbi/ 发绿(叶千发绿)。
证mku/nime虹/病。
n ii msulum/um iy esulemb i/ 系(带子)。
n il msun/um iy esun / 腰带(系在袍子上的)。
n血gn ian/niowanggiyan/ (D绿。@甲(天于的第一位)令
n ii n gn i an zh i ku/ n i owan ggiy an zheku / 还没有成熟的粮食 o
niingn ia l\ /niwangn iyaha/@鹅。妇匝。
n ilngqi/ n i n gguch i/ 第六。
n ilngu n/ n inggun/ 六。
n il n ii / n i o i n i/ 婴儿。
niin奾u/nio i nio ihu/ 瞳仁。
n ii r1/niru/ 篮
n廿r/ni ru/ 牛录,乡。
n iir n i mah/ yerhu·rNe/ 蚂蚁,
。
o/o/ 表示答应。
o f l/o fi/ 所以,因为,因此呕
o i /o i/ 表示了解。
o i ~or il em/ o i hor il amb i/ 轻视。
o i nor il evem/ o ihor il abu1nb i/ 使轻视,被轻视.
o ji m/ ozhomb i/ 亲咀,接吻。
oldum/ olomb i/ 涉水,渡。
oldum ban吐im/olome banzhembl/ 生活浮华。
ol ji /olzh i/ 心俘虏。@俘获的东西,战利品。
209
ol ji! cm/" o1zhil amb i/ 心抢劫口@俘虏。
ol ji levem,,,/ olzh il abumb i/ ©使抢劫。@被俘虏。
olun/olon/ 马肚带。
olv i n/ ol fi n/ 无耐性,轻浮。
olhoba/ olhoba / 谨慎。
olhosh i m/ olhoshomb i/ 小心谨慎。
ol ]l u/ olho / 芦苇心
ol h,uch i ku/ olhochuk a./ 可怕。
ol l\ um 1/ olhomb i/ @畏供。@!干旱。
ol .num2/ olhuuma / 野鸡。
olhun/olhon/ 千,千旱。
ol quvum/ olhobumb i/ 使晒于。
olhuvuh gulh i e/ olhobuha guil ehe / 杏千。
c l~u k,un/ olhokon/ 略干。
om1/omo/池,湖。
om2/omb i/ 可以,成为。
om i n ga/ om i n gga/ 饮料。
om i r zhak/ om i re zhaka/ 饮料。
omol/omolo/ 孙子。
en ji/
omol sa.h, omolo sar gau zhu i/ 孙女。
210
肥大)。
onchudum,./ onchodo i nb i/ 宽大,宽恕。
o qi /och i/ 若是,是,如果门
o gi ve// och ibe// 虽然,虽则。
ord/ordo / 亭子。
o ri u yi n/ or i n u yun/ 二十九。
211
osko // osko,/ 烧汝时发出的卢音。
oskold i/ o札kold i/ 烫痛芦伈
osohu/ osoho / 爪仑
oshon1/os'hon/ 残晏,野蛮。
os hon 2/ osohon / 小的。
oshokun/ osohokon/ 略小。
otun/oton /叽
ovun/obon/ 堆(一堆)。
ovur/ o f oro/ 鼻子。
ovur yan gk// o f oro n iy ak i/ 鼻涕。
ozh证h,un/ozhos'huun/ Q)可能。@必要.
oha k,u/ oho akuu/ 不依从,不答应.
212
吐 od/ohode/ 若是。
ohtu/okt o/药。
ohtu lum/o 归 olombi/ 下毒药勺
吐u/oho/ 胳肢窝。
o l1,udurn/ ohodomb i/ 扶,扶起,搀扶。
ohur/ohoro/ S。
o h,x i m/ oks i mh i/,,' 11区,叩吐。
pa i1/pai/ 心排(一排房子)。@排(玑排).
pa i.z./p ai/ 牉(扑克牌),习
pa i s/ pai se / 牌子。
213
palun g,/ panlun g~/ 盘龙(女人头上戴的一种装饰品) a
pe i s/ pejse / 封皮。
pen g // peng,./堋。
味。
pi a lan gs/ piy alan gse / 斜坡。
pi alen11 / piy alan 1.b i / 削平。
pi al t/ piy al t/ 击掌声。
pi al t.an g b区ia/ piyaltang buda/ 片儿汤。
214
pi an ig e/ piy an ig e / 偏要(去)。
pi ar pi ar/ piy ar piy ar/ 00 撕布声? @形容不结实。
piau/piyao/ 票。
pi l/ pili/ 脸皮厚 □
pi len1/ pil emb i/ 批示。
pilpa laku/ pi lpalakuu/ 胡来。
pi n gx i n/ pi n配 n/ 平倌。
pi nnun g/pi nnon g/ 岔农。
pi严/pipa/ 琵琶。
pipi k/ pipi k/ i肛
pipi n g/pipi n g/ 批评。
压压的,果糊糊的。
p ochor p ochor / p ochor pochor / 形容多(用干象妈蚁、蛁集在
一块的样子)。
p ok p ok/ p ok p ok/ 形容问
p ol t p ol t/p o lt p ol t/ 形容水滚开。
p ol t on g p o lt on g/p o lt on g p ol t on g/ 形容帽子、防太大
不合述。
215
polum/ polomb i/ 包凡
p坦/pusel i/ 铺子。
pu t o / pu t o // 葡萄。
pu t ur pa ta r/ pu tu r pat ar / 慌乱的脚步声。
pu t ur pu tur / pu tu r pu t ur / 形容眼泪不断地落下.
2-16
gan g tern/.,, ch iy un glem hi/.铲。
qan gsel / ch iy an gsele/ 铲子。
q虹孚ulen1,/ ch iy a r..I.gtulamb i/ 打头,领头,夺头。
qan qu J,./ ch iy anch i ol / 铅球。
qa pak,/ ch iy a pak/ 砂眼 3
qaran i/ char gi an iy a / 后年。
qas,/chabc/ 瓟钗 a
q avan g qavan g/ch iy aban g ch iy aban g/ 形容湿,湿淋淋。
qa h,en g~/ ch i han gga / 恰愿,愿聪
qemqi /c阮 n1chi/ (!)长袍,旗袍。$)连衣裙。
(1emq bn/ cl10mchom b i/ 蹲坐。
q em qi vem/chomchobumb i/ 使路坐。
qe=1i m/ chachumbi/泼,洒,喷溅。
qe qi vem / chachubumb i/ 使泼,使洒,使喷,使溅。
qerh i/ char gi/ 那边,,彼岸。
qerh i qcrh i der i /char gi char glder i/ ,1')从各方面。@幸亏.
qi he/ch i he / 乱子。
qihenem/ch正enetnbi/ 长甄子.
21 'l
1
qi k 心hi ke / 旬号。
L千}·
qikt cvcm/ eh ikt ebumb i/ 使湿,使浸湿。
q i kx i m / eh i ks i n1_b i / 成熟。
qi kx i n/ ch i ks i n/ 壮年,立
qil a k./ ch i lak/ 铁水桶Q
qi lem/ch i l i mb i/ 卡住,崝住,3 0
q i n gdan/ 氢弹凸
,
ch i n gdan /
q i n gj an g/ ch i n gzh iy an g./ 七如此
qi n g ke / ch i n gke / 青棵。
218
qiqi ke2/ch i ch i ke/ 秋千。
q iq i kenom/ ch i ch i kenem b i/ 打秋千。
qi r qar./ch i r ch iy ar / 炒菜的声音。
qir a1/ch ir a/ CD 严格。@紧紧地。
qi ra2/ch i ra / 肣,脸面,
| qi va k;en/ch i bi n/ 燕子白
qi velem/ eh if elemb i/ 吐(吐沫)。
qi ven g/ ch if en ggu/ 吐沫。
gi ver qaver/ch i wer chiyaw釭/ 形容吃饭慢。
qi ves/ch if use / 甲状腺肿大,
q i v q i m / ch i bch i mo i/ 吞食(贬词)。
qi vqi ven i/ ch i bch i bn i/ 忘得一干二净,无印象。
219
qi vun/ ch if un /税。
qi vx i m / ch i bs i mb i /1 CD 追悔。@叹惜。
qi vx i m bodum/ch i bs i me bodomb i/ 仔细考虑1'.1
220
rennnn r i bau,/ rrenm i n rr i b~o/" 人民目报。
r iji //rr i zh i/ 13 记口
s
sa/sa/纱。
sab i 1/ sab i / 吉祥。
泌chem/sach i mb i/ 砍(柴)争锄(草),创(土)。
祖d1evem/sach ibumbi/ 使砍,使锄,使包l 。
sadem,/shadamb i/ 疲倦,痊乏,累。
sadevem/s胆dabumb i/ 使疲倦,使疲乏,使累。
sadulum,,/ sadulamb i/ 结米。
sai/注i/ 河滩。
sa i lcn11/ sa i Iambi/晒。
sa il em i / sa i lambi/猪。
sals I/ sa i se / 筛子。
sais2./心ise/ 色子(赌具)。
221
担isam / sa i sham b i/ 称赞,夸奖,表扬。
sa i savem/ sa i shabumb i/ 使称赞,使夸奖,3
函 sii em/salselemb i,/ 0) D的(石千儿)。 1@得筛悚病。
函v in/ sa if en g/,,. 裁缝 3
逃ka/sa监/ 刚刚。
祖kelang/ sake lan g/ 呢如(俗名屎壳郎)心
sal/salu/ 髡,胡子。
.sala g arem /没 lag aramb i/ 晃了一眼。
salan g salan g/ salan g salan g/ CD 形容无事闲逛。@形容麦子
长得好。($形容稀疏。
salem / salamb i/ 竹蚥散开“
sal h. beda/延laha buda/ 凉面 9
扭1 ji ng/salzhan疫担/ 岔。
san11/samb i/ 知道,了烽
sam2/sarnbi/挤(奶)。
samavar / samawar / 茶炽
samdem/samdamb i/ 跳神,萨满跳神。
samen/saman/ 萨满。
邸merem /现maramb i/扬(茶)。
samerevem / samarabum b i/ 使扬(茶)。
222
泌m pa /函 m pa_/ 虾。
samx i m/ san1si mb i / 散,散开。
samx i vem/ sams i bumb i/ 使分散。
samh/'samha/ 志。
san/shan/ 耳。
sando/sando/ 衫说,衫刀。
sanem/ san iy amb i/ 伸长,延长。
扭n j o /sanzh iy o / 三角(学)。
san j u/ sanzl1 iyu/ 三九(天)。
sanrouzha ng/ sanmuzhan g/ 参谋长。
sang/昭ngga/凹,洼。
sanqin/啦anch in/ 山寨。
sans/ sanse/ fl 轧
逑ntu/santu/ 散漫.
戏r/sara/ 伞。
注rasu/ sa l'a$ u/ 知识。
223
sark i n1// sark i y R111b
i/ 抄写口
呾rki vem /泌rkiyabun1bi/' 使抄写。
边rn/sarhuu/ 碗架。
sa.s
/sas/ (I'J·i皇子。@有精神病的。
洷剥 mo /心怼Ia mao / 沙枣树。
胡sh/中aKJl汕a / 腮(用干入)。
sa.s
k/saksaha / 社鹄。
扭ten/shatan/ 梢。
saug血,/sao ggan/ 梅毒。
sav/sabu/ 鞋心
savdem/sabdamb i/滴,渗(漏)。
savden /心bdan,/ 滴,水滴。
?24
savk/sab扫/ 筷子。
sa yi lem/sa i lnmb i/ 较好。
sa yi n gi/ sayinggi/节日。
昭 herem/shahumamb i/ 感冒,受凉。
saherevcm/ shahuurabumb i/ 使感冒,使受凉。
sahes/sahes/ CD 松脂。@泡泡糖。
sa h, un/s沺huUn/"" (.I)淡白。@辛(天于的第八位)。
sa h,urun/ shahuurun/ 冷。
没 hurun i n ji m/sl1ahuunm i nzhemb i/ 冷笑。
225
se f /s e-fu/ 教师,师傅,导师。
seheji .,,,/s如 11.i/ '怹氓(犹团内的千草)。
sehd // sakd a/ Q老的。[一心人
sel/sele/ 铁。
sel chaval/sele chawal / 拙瓷茶缸。
sel Jan gtu/sele lan gt u/ 铁锤。
C. Ll.
J
@使浇。@使留白
sendelem,,/sendelen1b i/ CD 决口,扒堤。[:图劈伲
senk/sentehe/ 豁口,缺口。
senken g,,/ senken gge / 豁口的,缺口的。
岱nkeng f emen/~senken gge f e.men/ 豁嘴。
seqive/s 础i be/ 虽说
serem/ se-
remb i/ 知觉,发觉,发现。
seremsku/ serem中e如/ 机警。
seremsku ban i n/ seremsheku ban i n / 警惕性。
serems i m/ seremshemb i/ J}防守,防御,防备,提觅@警惕。
sererns i r j i zhun/'seremshere 小izhun/ 防线 a
227
serevem,/ sere bum 司/ 使知觉、使发觉。
serevun/ sere bun,/ 感觉,知觉
serhen ulh i n/ serhen u Jh i n/ 觉倍。
serhun / se1"guwe1立凉爽凉快。
serhush i m / ser gu weshemb i/ 乘凉。
serh u.sh i vem/ ser gu weshebumb i/ 使乘农
sesulem/s邸ulemb i/ 心惊讶(,@奇怪。
seulem/ sheolembl/ 思虑,思考凸
sevderi /se炽leri/树矶荫凉。
seve il em/ se'\vei lemb i/ 示威。
seve il em y avem/se\ve il eme y abumb i/ 示威游行。
se yi m / se y emb i/ 恨,怨恨。
se yi vem/ se y ebumb i/ 使恨,使怨恨。
sh 邸g邸u/ shan ggasu / 构造.
228
shangj ang /sh釭屯zh iyang/ 上将。
shan glem / shan gnam b i/ 赏,赏赐
sha ngwe i / shan gi ve i/ 上尉,3
shan贮纽u/shangsiyao/ 上校。
shan gy ejii/ shan gy ezh i o i/ 商业局。
shau j an g/ shaozh iy an g/ 少将。
shauwe i /shaowe i/ 少尉。
xandu i/ shaos iy andu i /
sha u.... 少先队。
sh ij an g/ sh i zh iy an g/ 石觅
sh ili u/sh ili o / 石榴。
sh it an g.,./sh ita n g/ 食欢。
sh iy ou/ sh iy ao / 石油。
sh i zh a.n g// sh i zhan g/ 师长。
..
sh i zi /sh y zy / 柿子。
shoub i ao / shoub iy ao /. 手表。
229
shou f en gqi n/ sho t uen gch i n,/ 手凤罕.
shoul i udan// shoul i udan/ 手棕弹。
shu1/shu/ 文。
shuz/飞hu/ 最。
中u t a q i n/ shu ta ch i n / 文学心
shuan g/ shu\1/ang/衔。
shu扭/shuta / 完全,根本。
2 3{匕,l
s i邱eng sahseng/se匼eng sahsen g/ 形容气色不好Q
siji /s i zh:,/ 司机。
s i s/sese/ 耳环。
s`ver 沼ver / se½Ter sa war/ 形容稀。
s ixan g/ses iy an g/ 思想
231
si动.en fare/s包hen fa邓/ 马车车荣子,子推'午乍把。
so/suwe/ 你们。
sodum/shodomb i/ CD 刮(利取,刮毛)。@小跑(用于马).
sodur me ri n/shodoro mor i n/ 颠马。
sa go/sho go/ 元宝。
salo/sholo/ ©空闲口@假脏
solo b il han/sholo b ilg an/ 假期。
solo~un/ sholokon/ 简单。
solum/ sholomb i/ 烧(埋在热灰里烧土豆等)。
solum 牢ir mersa/sholome zhere mw浊/ 甜菜心
solun1/solon / 索伦。
solun2 / sol on/ 木桩子。
soluvum /的 olobumbi/ 使烧。
som/sumb i/ ©解开。@解释睿
sombul/sombo li/ 肋条下部.
som i m/som i mb i/ 藏,藏躲。
som ishun/som 职 huun/ 秘密。
son/son/ 掾子。
sona/sona/ 锁呐。
sonche h./ sonchoho / 辫子。
son gum/son ggomb i/ 哭,哭啼。
so ngu m fam/ son ggome famb i/ 哭哭啼啼.
son guvum/son ggobumb i/ 使哭。
son gko i/ so ngko i/ 按照,照样。
son gk,u/son gko / 踪迹。
son gkulum/ son gk olomb i/ 遵循。
sopis/sop扫/ 左撇子。
232
sor /弘 oro/ 筐。
sorum/soromb i/ 剥削。
so h,o/soho/ 拉套的牲口,掺屯
sohodum/shohadamb i/ 拉在(丐拉套).
so):\sum/soks i mb i/ 抽搭,啜泣。
soh t um/ sokt orob i/醉 c
sohum/sohornb i/ 熏(肉,备冬天用)。
sohun/ sohon/ _ CL) 淡黄,米妀色。 1:$已(天干的第六位)。
so~o/soko/ 犁(铁犁)。
so~u/sukuu/反。
su1/su/ 醋心
233
,
su 2./ shUN(立最。
234 , .5S
sujam/suzhamb i/撑,支撑。
sujavem/s立habumb i/ 使支撑,使扶着。
叩ji /suz.he/ 绸子凸
su ji ilh, a/suzhe i lha / 蒂粟花。
su ji :sur / suzhe sur i/ 绸缎 3
suk. sahen/ suk.中a.huun/ 沽秀。
suk i am/suk iy amb i/ 干杯。
suk i a vem/ suk iy abum b i/ 使干杯。
sul/sulu/ 鬓角。
sula/sula / 松,松懈。
sulalem / sulalam bi/ 弄松散。
sulalevem/ su]alabumb i/ 使井松牧。
su lambum / sulambu tnb i/ 解放。
235
sun tiqi m//sun 血h~n1b i/ 日出 C
sungkum,/'shung釭1111b i/ 塌,塌陷.3
sunzhan g/ sunzhang/村长。
su qi 1/suche/ 脱子。
su qi 2/such i/ 胎(用于牲奇)斤
su qil em/~uch il em b i/ CD 怀胎{用干抖击)。@孕穗。
su qi leven1/ such il ehum b i/ 心位忻治。@使孕批
surl/sure/ 聪明令英明勺
slll气/suru/ 小味子仑
sur比1/surko/ 线桄子。
surum 1/ surem bi/ 城叫,嚎。
surum2/shurumb i/ <I划(桨)。@绞(肉)奉
236
surh a.n t /shur gan / 不满一岁的野猪.
sus/sh 且shu/,,. (i)高梁。@紫色。
Sl ts a i /susa i/ 五十。
祖.s ai mu/sasa i emu / 五十一。
susa iqi/ susa ich i/ 第五十。
susu/s邯u/ 原罩故乡。
哗如/ shusiha / 策子飞
suvarnen,/ subarhan/ 塔。
suvu/1 sube/ 筋。
T
扭/ta/ 表示强凋。
237
tagelem/ t a galamb i/ 绊(被石头绊了一下)。
tagelevem // 1agalahum b i/ 使绊勹
talmen/扫Iman/ 雾。
talmelem /岱lmarr1bi/ 起雾(l
伲@塞(牙),3 尸准(鱼刺卡住)。
t am q_ilem,/ ta me ch i l i n1bi/ 吞吞吐吐。
t am pi n/ t am pi n/ 壶。
'Z38
t ams/ t amse / 罐子,小坛子。
tamselem /均 msalamb i/" 拔(澈子)。
tan qi ven g/"'t an ch ifen ggu/痰。
1ana/ t ana/ 珍珠。
诅nba i lem / ta nba i lemb i/坦白。
tandem /扭 ndamb i/打。
ta n g/ t an gguu / 百,一百。
239
taqi nb t ehx il en1/ t ach inb t eks il e1nbi/ 整风勹
如心n,/tarhuun/ (I)胖(人)仑心弝国).
氐muk, lm/tarhuukan / 略胖。
240
t ash// t as t ha_/ (J)心如 2' 亢(地支介勺:;}-三位)。
扭tar/扭tar / 塔培尔族。
tatem/tatan1b i/拉,拔,谪。
但tem gi am/ tat ame ga i mb i / 伏掉。
ta t en/ t at an/ 驿站夕住宿池。
t at er beda/ tat ara buda/ 拉面。
241
于小孩)。
t a y e/ tay e,/ 太爷。
ta b,t/takt u/ 阁(楼、各l) 。
使调整。
242
t eh x i rn/ t ek o;i n1bi/ 发育成熟(用千入)。
呻xi n/ t ek; i n/ 直的,平的,整许的。
t e i su// t e i su/ CD 相当,@职分,本分。
t e i su t e i su/ t e i su teisu/纷纷,各自。
t e i sulem/ t e i:sulemb i/ 遇到。
t e i sulevem/ t e i sulebumb i / 使遇到。
记号.
t ems i rn/ t emshemb i/ 切竞争,斗争。@吵嘴零
temsi nd山n/ t e m.shendmnb i/ 相互斗争,竞争。
t ems i vern/ t emshebumb i/ CI 使竞争,使斗争凸@使吵究
t en/ t en/ 中极(北极)。@地步(到了这等地步)。
t en o~'11 m/ t en obumbi/根据,依据。
t en g t en g/,,t en g t en g/ (I)形容绷紧、绷直。@形容鼓起、勃
起已\@形容闹别扭不顺从。
。俨j
吓心
t en gi n/ t en ggi n/ 1叽
tengki 1n_,,,/t七nt-;ki me/,, if细口
t en i/'t en i/ 才,刚才。
t er/1ere/ (P 那。@他。
t er ji rh i/t ere zher gi/ 那些。
t er t er / t er ter / 某某。
te r a.l i/t eral i/ 那样。
t era li n g/'t erc i ada li n gga / 那忙呴。
住s/tese/ 他们。
t es 1hevem/ tes 'heb ui nb i / 折腾。
tesum1/t还umb i/ 满足。
t esum1 /tesumb i/嫁,娶。
t esum bum/ tu sume bumb i/ 出嫁。
t己um gi am/ tusume ga i mb i/ 娶(媳妇).
2 44
t evem// t 0bun1b i/" 印使坐,使仕。@盛(饭) ;斟(泊、茶,)
装 (烟) 屯 @ 定 (飞出) 仑
t even,/ tufu n / 乌蹬心
tevku/'teb知/ 人门哈胞今
ti eb i n g/ tiy eb i n g/ 铁饼。
ti er i m_/ t ar i mb i / 种,播种,往
ti釭im t evem/ t ar i me t ebumb i / 耕种。
ti er i r ul ]i a/ ta r i re ulha / 耕奋。
ti er i n/ ta r i n / 符咒勹
ti ex i/t es i/ 往那边。
tig an g/ tigg an g/ 提纲。
ti herem/ t orhome// 心周围。含附近。
tijang/ tiy ezh iy an g/ 铁匠。
ti m h,o/ t ob giy a / 膝口
245
ti书ngim/tunggiye1nb i / 拾,拾起。
t Ingi vem/' tu n ggiy ebumb i/ 使拾,使拾起。
ti n glen g ta n g lan g/ti n glen g ta n glan g/ 叮叮当当。
t o/ t o/ 祚(一祚)。
tobgia/t obgiya/ 腮
todi/todi/鸦
t ol 山n/t olombi/ 数口
246
t on/ t on /数。
t on g/'t on ggo / 线匕
t on ge,./ t on gga/ 心少,稀少。@个别书有限。
t on gk i le;n/ t o ngk i la1nb i/ 中点点儿 3 2 点名凸
241
t ov2 /t ob/ 公正。
t ov qi ra/ t ob ch i ra / 正经 3
t ov s i m/ t ob sen1e/ 正是,恰巧,准时。
t ovum/ t aobumb i/ 使骂。
平定。
t o h,tuvun./ t o kt obun / 协商。
tu/tu/ 军旗,战旗。
t u k i ru/ tu k i ru / 大旗。
tua/tu wa/火。
t ua t at em/ t u wa t a t amb i/ 起火。
2,J 8
tusn/tuan/ 团。
t uanhu i/ ru,vanhuu i/ 团微
tul汜nen/ruhenen/ 结果。
t uhsU/,,, t u gi / 云,云彩。
tuhsul um/ tu氐ule1nbi/ (D起云,天阴。@脸色阴沉。
m怔ung/ tu ksun gge/ 阴天的,有云的。
tuh u/ tul 1e/ (I]涡盖,3@ 枷。
tu hu u t uvum/ t uhe e tubumb i/ 妓肛
结果实口
t uhx i chu k /,,.tu 炟ich11ke/ 危险。
2,J 9
I
tun/' tun/ 岛。
t nn gken/ t Wl gken/ 鼓凸
tu n t us / t un t usu / 铁丝。
tu o'erso /t o'erso / 托儿所。
t u qirsu/tuchi飞U / 产品,农作物,特产。
tu ra/ t ura/ 杜子。
t uram/ tttra mb i/ 倾注。
tu ram dam/ t urame damb i/ 大雨倾注。
t ur gun/t ur gun/
t n1"t un/ t u rt un /
原因,原故。
棺材。
I
t urulurn/ t um Iamb i/ 带头,带领。
t urul uvun1 / tu rulabun1b i/ 使怅头,使带领。
250
t urha even/ t ur ga e f en / 烧饼。
t ur h,a i l h,a/ t ueha ill诅/ 作染料的一种花。
tu.._屯/tusa/ 利益,用处。
tu戏m/tus加mbi/ 遠遇,遭难。
t usan / tus han/ 责任,任务。
虹却g/tusangga / 有利的。
tu..(;,Rnum/血hanumbi/ 负责。
tu sanun/ tusha ri un / 任务。
tt l ta.m/tut amb i/ 留下,拉下。
t u t a vem/ tu ta bumb i 使留下,使拉下.
tutu/tuttu/ 那样,所以、然后。
tutu o qi/tuttu oeh i/ 那么。
岱m/dambi/ @烧,燃烧。@点(灯)。
为mbelzhim/ tiya mbelzhe.mb i / (j)颤。@扭捏,扭搭。
扫mbir tia.us/ tiy an1ber tiy aose/ (D拖得长长的。@没完没了
的(话).
扫mxim/ ta.n
1i shamb i/ 品味,吧喀嘴。
251
t 21ng t ~n g/tiy an g tiy an g/ 心形容绑得紧。岔尖叫声。
t en gs mo /tiy an gse n1ao / 烧火棍。
t avem/dabumb i/ CI攸烧仁心使点。
扫 ha /扭iha/ 一种身高细长专门抓兔子飞狐狸的猎狗。
t a h,a yon h,un/ tai ha i nd的uun/ 猎狗。
t速a-m/tuwakiyambi/ CD 看守。@放牧。
t ulh i/t uler gi/ 外面.
t ulh i n/ tu l giy en/ 另外,以外。
tiilhin 也m/ tulgiyen t uwamb i/" 心排斥仑@另哏看待。
tii 1v it n/ t ulb i mb i/ 推河l 。
tii lx i/tu les i/ 向外。
ti.il x i an en1/ tul 总i anamb i/排挤`往外挤.
ti lmm/ t um i n / 稠稠的,浓(眉).
252
tUmt Urem/ ti mti rmnb1/ (D 彰陷。@楼昝黑儿找东西。
tt"ff h il n1./ t o rh()n1bi/ CI伦,抡起 C (2 轧@滚动。
t lkh-(lvum/ t orhoburnb i / 使抡。@使转七@使诈动。
tiip alem/ t u ibalan1bl / 划平。
t u p an/ t u ibalakuu / 创子。
位rh in/.,,turigen/ 租子。
tii r il 2/ t ur i/ 靴腰。
u
ub iam,,/ub iy amb i/ 讨厌。
ub iavem/ ub iy abu m.b i / 使忖厌
ucha/ucha/ 臀部,尾骨。
uchan j ej i,,,./uchanzh i y czh i / 无产阶级。
ucharavun/ucharabun/ 和遇,遭遇。
ucharem/uch釭ambi/ 遇,相遇,相逢。
uch釭even1 / ucharabumb i/ 使相逢,使相遇。
uchu1ru/ u c:huku/ 萨满的神灵。
uchuku dexum,./uchuku dos i mb i/ 神灵附体。
uchulum/uchulemb i/ 唱歌 u
uchun/'uchun/.,. 歌,歌子。
253
uchur i/ uchur i/ 近来,时候。
udam/udambi/买。
udam gi am/udame ga i mb i/ 购买。
udan/udan/ 迟,钝,慢,级心
udu1/udu/ 儿个仑
udu~/udu/ 虽然。
udun/edun/ 风。
ugung/u枣mg/ 娱松。
uhcham/ukchamb i/ 逃脱,脱开。
uhe suchun ga/uhe suchun gga/ 公元。
血eken/uhuken / 中软软的。@和气的,温和的 e
uher i heshen ulhen/uher i h邸hen ulhen/ 共同汛领巳
uhsun/uksun/ 家族。
uhsur/uks叩/ 民族。
呻ulem/uhelembi / 心团结相处。@一视同仁,一样对待g
uhu/uh/ 表示懊悔 ...
血um/uhumb i/卷,绕Q
uhume/uhume/ 婶婶,沛儿。
uhume emh//uhume emhe/丈夫的婶婶。
25 ..t
uhxi lem/u厄il embi/ 武装。
uhx il evem/ uks i Iebumb i/. 使武装3
ujin/uzhen /重。
u ji n zhen gji /uzhen zhen gzhi/ 稳重,老实`老成凸
uku/奾m / 心鱼策(用来捕鱼的一种工具)。@迷魂阵。
ul/elu/ 大葱。
ula/ula/ 江,江河。
ulabun/ulahun/ d)传说。@传统。@习惯~ •
ulam/ulamb i/ 传,、传授。
255
ulh i chun / ulh i chun / 知识,觉悟。
ulh i m/ulh i mb i/ 懂得。
ulh i len1/ u lh il ero.b i /揣(手)。
ulh i n i /ulh iy en i,/ 逐步,逐渐。
ulh i vem / ulh i bumb i / 使懂得勹
ulhu/ulhu/ 灰色。
u li m//uUmb i/ 穿线,穿绳,纫线。
ul i n/u li n/ 财产,财物,资本。
u li ndum/u li n t umb i/ 行贿。
256
umudu/umudu / 孤独令
umudu ji /umudu zhu i/ 孤儿。
umum/umbumb i,/ 埋,掩埋。
umursu/ emursu/" 单(双)。
umursu yas/emursu ya鸡/ 单眼皮。
um}\an1/um沺n/ 蛋凸
um h,ans /um gan/ ·骨髓。
un ia/un iy a/ 草上结的一种可吃的红果。
un i n/'un iy en / 乳牛。
257
uno/ulmen/ 令 I· o
皿o t andem/" ulmen 扫ndamh i/ 注射。
uno hul h,a/~lmen huulha / 蚧蜓口
un qi h i dem / unchih idemb i/梳。
unqihidevem/unch ihidebu:r;nb i/.使梳。
unqihin1 /皿ch ihen/ 梳子。
un qi h i n11
/unchehen/ ©尾巴。@字尾(满文、锡伯文的一种
笔划)口
un qi h i n gi ran g /unchehen gir an ggi/ 尾巴骨。
258
urhun/Ul飞tm / @喜, 吉祥。 [公-舟垮轮。 @一指 (厚}。
urhun s0vzhcin1/"ur gun se如een1b i/ 欢乐,快乐。
urs/urse/ 人们口
ursu/ursu/ (!:i层。@阶级。
urudum/urudemb i/钻(洞)。
uruduvum/· urudebum b i/ 使钻。
urum/uremb i/ 熟(饭熟,果子熟),
urun/uren/ 钻子,钻头。
uruna~u/ urunakuu / 必须,必定。
urunum/urenemb i/饿。
urush i m/urushemb i/ 赞成,同意:
uruvum/urebumb i/ Q)使熟。@演习,练习,复习。@炼(钢)。
ur 屈lem / ur galamb i/ 套马。
ur h,alevem/ ur galabum b i/ 使套马 e
urhan/ur gan/ 套马的绳子。
匹k:an/urkan/ @乱子(出乱子),祸(] @声势浩大。
usam/ushamb i/ CD 拉(车)。(如牵扯。
呾nem/us邸amhi/ 灰心,腻烦。
usan g f郎ang/ush.an f ashan/ 形容牵扯。
usavem/usl1abumb i/ ©使拉。@使牵扯。
259
t m • hun/ es'hun / 生的。
usko/usko / 粕液。
USO / UEe/ 种子,
郧um/usemb i/ 种(种地),楛种,撒种孕
usunum / usenen1bi/ 结果实。
u ta /u ta/ 炒面凸
u ta la/u ta la/ 若干,许多。
u tku/ etuku/ 衣服。
u t ku adu/ etuku adu/ 衣服。
u t ku y mu tu n/ et uku i mu tu n / 衣料.
u tu /u tt u/ 这样地。
u t u tut u/ t1ttu t u tt u/ 这样那样也
u tu m/ etumbi/穿,戴。
utu四m/etubumbi/ 使穿,使载。
u t ha i/ u t ha i / 就口
uv1/ubu/ 份(一份),倍(一倍).
UV .I /ubu/ 命运。
uva/u f a/ 面粉。
uva da/u f a da / 发面起子。
uva1和ehun/ufarachun/ 过失,损失,
UV 邸ivem/ubash的umbi/ 使叛变凸
260
uvum/ebumbl/ 下来仑
uvu四 m/ebubumbi/ Cl)使下来。@下降,降低Q @卸下。
u.x.i/呾/ 心孝衣带子口@皮条子。
ux:.ih i m_/usihimb i/湿。
mc:ihln /usihin/ 温。
261
uzhud/uzhude// 鼓先,最前面。
uhcham // ukchamb i/ 捏脱,辟开,躲开。
u~chavem.,.,/ukcl1abumb i/ 使摆脱,使躲开。
v
va/wa/ 味,气味。
vadem./ wadamb i _,,/闻,嗅。
vaden/wadan / 兜儿(衣兜) L) 。@小孩尿布。
vadeven1// wadabumb i/ 使叽
var/wase /瓦。
V釭ek//warek/ 砖。
262
vavem/ \\1abumbi/ 被杀,使杀。
vax i m/· was i mb i/ 下降, 降 (职) 。
vax i m j i m./ wasl rnzh l mb i / 下来。
vax i vem / wa.<si
bumb i / 降低,使下来勹
vax i nun/ was i huun/ 往下。
vazh i m / ulazh i rnbi/ 完,完结,结束。
vazh i vem/wazh i bumb i/ 使完成,使结束.
vahsen/w还han/ 青蛙 D
val 1.un/ wahuun/ 臭味口
vak /如妇/ (D非,不是。@错误,罪。
va k. ba h,en1/waka lmh a.mb i/ 得罪。
vak ulhi ru/w也 ulh imb i/ 误会。
vak va t e i /waka waka i/ 胡乱。
vakelem/ wakalambi/责备。
vakelevem / wakalabum bi/ 使责备,被责各。
vakesh i m/waka:击ambi/ 责备,训斥。
祖k懿hivem / \-V aka.s.
habumb i/ 使贲备,使训斥。
ve/we/谁。
vechem/wechembi/祭。
vecher blt he/wechere b ith e/ 祭文,悼词。
vechevem/ wechebumb i/ 使祭。
vehe/wehe/ 石头。
vehen g/ wehen gge / 有石头的,多石的凸
vch i m/weh iy emb i/ (D扶,搀扶。@支持。
veh i ndum/weh iy endumb i/ 互相搀扶。
vel1.ivem/ weh iy eburub i,/ CD 使扶口@使支持口
ve i bos/ we i bose/ 围巾。
263
ve i hu_/ we i hu/ 独大船。
ve i hukelem // we i hukelemb i / 轻视。
ve ihukun/,veihuken_/ 轻。
ve i hukund i/ ~.v
e i hukendl/~ 轻轻的。
ve il en he th /we il en he th e / 工业。
264
venzh i m / wenzhemb i/ 发烧,发热凸
ve 心1 ivem/we立hebumb i.r/ ,使发烧,使发热。
vera/ura/ 屁股。
veren/ we1~en/ -波纹,木纹。
vexihun/w函hun/ CD 贲庭的。@往上。
vex i hulum/ wes i hulemb i/ 尊敬,尊重。
vex i huluvum/ wes i hulebumb i / 使尊敬,使尊重。
vex i mbum/wes i mbumb i/ 上奏,上告。
v iali m / wa li yam b i/ 扔(东西),抛弃,唾充
v i a li vem/ wa liy abumb i/ (l)使扔,使抽弃,使唾弃。笾.)丢失,
遗失。
v i印gki m/wangkiyamb i/嗅。
2G5
vakerero /\姐ikuuramb j/ (D歪。 尘侧卧.
w
wa ij aubu/ wa izhiy aobu/ 外交部。
wai也u/waitao/ 大衣。
wando/wando/ 豌豆。
wangqul/w邸gchiol / 网球。
wan gyii an ji n g/ wan gyu wanzh i n g/ 望远镜。
266
x
xaf /sa if a/ 臼齿,村牙。
xal邸/ siyalan/ 淋病。
戏lder 邓lak/ s iy alder siyal 吐/ 形容装相、荽弄。
邓]em/ siy alamb i/ 心跌价心@子弹上搅。©翻纸牌。
xam/s氐mbi/ (D咬。@咬牙。@蚊子叮人。
xan/sa i n/ 好,善良,友好。
xan dur扭1/sa in dunm/ 好式样。
xanchan ghu iy i/ siy anchan ghu iyi/ 现场会议。
xan gs.2.
/ s iy an gse/ 箱子。
xanzl1an g/ ~iyanzhang/县长。
26 ?
xar xar/s iy ar siy ar// 下丽声,}
xarh i /sar gi.ya / 陓,肣勹
xarhi n /也rgiyan/ 稀少.稀疏,烯稀拉拉。
xar il em /,.,sar i lamb i / 举行实席。
xaushun/h iy aoshun/ 孝赋
xavem/sa i bumb i/ 也坡咬 0.2被诬陷。
xavx i m / sabs i mb i / 纹身七
xeke i /s iy ake i/ 那个。
xe li m/sa li mb i/ 中值,价值。@承担心
xel in/昭 l i n/ 价值。
xel i vem/sa li bumb i/ CD 使值。@使承担。
x i 1/s i/ 你心
沁2/si/ 隙,缝隙。
x i darem/ s i daramb i/ (D伸开。@放心了。
268
x i derevem/ s i derebumb i/ 使戴和潦。
x if u/s if u/ 西脱。
x i hel/s i hel/ 碎石子。
x:ijin/si让in/" 放风筝的线 C
~ij i r hun / s i zh i rhuun/ 正亢,直(拉直),
/ x ijii n/ s i zh iyun/ 细坦
xik/sike/屎。
xilh/silhi/胆(襄)。
x i lh i m1/,val giy amb i/ CD 铺开心@散爪亮开。
x i l i n g/ s il en ggi/ <I)露水白@口水。
x il men/ s il men/ 光阴。
x i lta n/s i l ta.n/ 旗杆。
x il ~ad/ silka也/ 中推托。@摩玑
xll k;adem / s i lkadamb i/ ~:v推辞,逃避(工作)。窀府附。
x i m/s i mb i/ 塞住,堵住。
x i mach i ku/ s i machuka/ CD 窖客无几,寂寞,萧条,不景气。
@贫乏,贫苦。
x i mber xambe t /s i mber s iy amber/ 细长,苗条凸
269
x i mhun/s i mhun/ 指头,手指。
x i m i m/s i memb i/ 吮,吮吸。
x i m i vcm/ s i mebum bi/使免使吮吸。
x i mnem/s i mnemh i/ 考试。
x i mnendum / s i mnendumb i/ 一齐来考试。
x i mnevem / s i mnebumb i/ 使考试,被考试。
x i nak/ .sinah i/ 孝衣,孝服。
x i n ak:elem/ si nah i lamb i/ 戴孝。
x i ndam/s i ndamb i/ {]放。@存,储存。 ©任, 任命。 小解
(开)。@浇。@留(胡子)。
x i ndavem/ si ndabumb i/ @使放。@使存。@使任命。 G)使解。
@使浇。1,0 使留。
x i n g 1/ si n g/ CD 减级。@减少。
x i ng1 /卖nggi/血。
x i n ge ta l/ shenggi n 组la/ 前额。
x i n gelem/ senggii emb i/ 流血 c
x i n gelevem/ sen ggil ebumb i / 使流血。
x i n gem/s i n ggem iJi/ CD 渗渗透。@消化 3 @铭记。@录(音).勹
x i n ger / si n gger i/ 老鼠。
x i n ger yau/ s i n gger i yao / 鼠疮。
x i n gevem/ si n ggebumb i/ ID 使消化。@占为已有,@使牢记。
@使录音,灌唱片。
x i n glo / s i n gli / 行李。
x i n gnam/ s i n gnam b i/ @打听,探听。@窃听 L
x i n gnavem/s i n gnabumb i/ @使打听,使探听。.@使窃听。
x i n gqi /s i n gch i/ 屋期。
x i n y un gshe/s i n y on gshe/ 信用社.
270
x i r xar/s i r siy ar/ ©形容吝啬、小气。@形容腰腿酸痛。
@形容发愁。
x i ran1/ sfr an1bi / ©接起来。@绵承七
x i ran danun/ s i ran dahuun/ 继续,接连不断。
x i ran x i ran i /s i ran s ira n i/ 接连不断。
x irdem/si叫emb i/ 纳(鞋轿)。
x i rdevem/ s i rdebumb i/ 使纳。
x i rem,,/ s i remb i/ 拧(手巾),挤奶(用于人) a
索。
x ir ke/s i rke / 绵延.,纯绵,连绵 3
x it kedem/s i rkedemb i/ CD 连续。@贪颤。
x i s i m/,,s i semb i/ CD 罗(面)。@绷(衣服) Cl
x is'he/泣s~he/ 诉子。
x iske/si函ku/ 罗(绫罗)。
x i t am/ s it.amb i,,/ 迟到,延迟。
切1
x iti esh i/ sitiy eshi/磁铁,吸铁石。
x i v xav /,,s if u siy a f u/ 形容苗条。
x i va/s i b iy a / 心木塞子,樑子已,$签儿。
x i va tat em/,,.s i b iy a t a ta mb i/ 抽签。
x i vk i m// s i bk i mb i/ 研究,追究。
x i v ki vem/ si bk i bumb i/ 使研究,使追究。
x ivsang /si捻angga/ 沟眼儿。
x ivt erem/ s i bt erem b i/ 捻来捻去。
272
xuzhen gzhu yi_/ s iyu zhen gd1u yi/ 修正主义。
xeg/.s o gi/菜。
xe g x吐ua/so gi su iha/ 蛊览
xe li n1/ s.ol i mb i/ 诮,逸请。
xel i vem /'so 1i bu1nb i/己,, 使请,使邀情。
xelno,/has'huu / 左口
x ii k i a/ sh uk:iy a / 孕头。
x ii k i alem / sl1uk iy al amb i / 心捣拳,打拳。@顶头(用干牛羊),
xul xal/ s i ol s iy al / 句口哨声。@吃辣东西时发出的声音。
戏 ldu1· xulder/s i o il dur s iy alder / 形容溜走 C
273
劝 m i lern/ shum i !em b i/ 加认
x il n1xan/ s i o i mh iy an/ 松香 c,
邓 x ii hwn/sh邯ih iyembi,/ 挑拨 e
xuxun// s i o i s i o i n/ 凿子。
ya/ ya/哪(个)。
y a ji rh i/y a zh釭gi/ 哪些。
274
ya f hen /'y a f an/ 菜园子。
yaf厮n g/~ ya fahan gga/ 步行的。
yagau/ yaggao / 牙营 C
yak yak/ y ak yak/ 形容人拥挤。
yalem/ yalumb i/骑。
y an gkenem/ n iy ak inam b i/ 化脓
275
y an gqi n_/ y an gch i n/ 洋宋勹
y an gsen/ y an gshan,,./ :D 吩叨。@纠纷,
y an gsk,e/ y an gsakuu / 锄头 n
276
y arvelzh i m / yerbelzhemb i/ 撇呾
yarven/ yarf1m/占 绢绳。
yarh/ yarha/ 豹。
yar ~a.,/ yarha,,/ 水壶。
yas/ yasa/眼肛
yas buruhun/ y asa bw订hun/ 眼睛模糊,眼花.
yas t elem// y asa t elemb i/ 瞪眼。
277
yau1/ ya o /疮口
y aui/yao /窑。
y a y a/ ya y a/ 凡是,任何,一切。
y a y a h,aqi n/ y a y a hach i n/ 各项,各样。
y a y amken/ y a y a emken/每一个。
ya y a ri nd/ y a y a er i nde / 无论何时,随时。
ya h,/yaha/ 炭。
yahchen/ y ahchan/ 小狗 B
yahsen1/ ya捻imb i/ 关(门),扣上(门)。
ya h,sevem/ yaks i bumb i/ m 使关闭。@窒息。i',§)走不通。
yabsk/ yaks i kuu/ 门日。.
ya k;e/ yaka/ 哪个。
yak叩 m/niyakuuramb i/ 跪,跪下。
yakuruvum/n 巧akuu龙burob i/ 使跪口
ya k,x itai/ya际ita i/ 绝对的。
yel i/yali/肉。
yel i n g/ y a li n gga / 荣的,有肉的。
yen ji/ y anzh i/ 布娃娃,洋娃娃。
y en qi hun/ n iy anch i huun / 腥气,腥味。
yeqi h i m/ y ach ihiy amb i / 打喷咙仑
yeq i h i vem/ y ach i h iy abumb i/ 使打喷噫.
yeq i m/ yach i mb i/ 插入。
278
y eqi n// yachi n/ 黑。
yeqi n fah 啊/yachin f aha/ 黑眼味。
yeqi n n i men g/y ach i n n i men ggi/ 沥青。
r
y onurun/ y ohoron / 渠,沟渠。
y o k,um/n ikuumb i/缩(水)凸
yu danem/ i odanamb i/ 油(衣服油了).
yu 'er yii an/ i o 哥 eryuwan/ 幼儿园。
z
zazh i / zazliy / 杂志。
zha/zha / 中容易心 [2便宜。
zhadan/'zhadan/ 炸弹。
小adeng/zhadeng/ 很,十分.
妇du/zhadu/ 铡刀。
动af /zhafu/ 毡子。
办ai 1/zhai/ 第二。
zhaF/zhai/再,和。
zha i an i /zh ai an iy a/ 明年。
zha i ji rh i /zha i zher gi/ 二等。
zhal/zhala / 媒人。
心alaven/ zhala f un/ 寿,涎辰口
zhal a.ven arem / zhalafun 釭amb i/ 做寿,拜寿。
zhalem/zha1amb i/ 矫正,纠正。
280
zhalen1 /zhalan/ CC 世间,世界口 {b 世代,时代。(@辈,辈份。
动alen:... /
zhalan / 节,关节。
zhalen zhechen/zhalan zhechen / 世界。
zhalen zh的hen tu a k;un/zhalan zhechen tuwakuun/ 世界观
zhalu /忒诅lu/ 洪。
!81
t
1
zhauxan gj i /'zhaos iy an gzh i/ 照像肛
zhavan/~zhaban/ 水闸,初J凸
如vdem/ zhabdum bi/ 能赶上, 来得及。
i了
zhavem1 /zhabumb i/ 回答。
zhavem1 /zha f amb i/ CD 抓。@咀捕。@)捕 (伯)。 @结(结亲,
结冰)。@纳(税) 。
zhak/zhaka / 东西,物心
zha k; gi ar urs/zhaka g a i re u 沁e/ 顾客口
E之 o
282
zhukun/zhakuun/ 八。
zhnkun 01usa/,..zhakuun guusa./八旗。
zhak血劝i,,/zi记知un2hu/ 八十”
zhe/zl1e /谷子。
zhe bel/ zhe bele / 小米。
zhechen/'zhechen/ 交界,边界。
zh釭hish i m / zh i r gi sh Q mb i / 切 I刀,闪烁。@眼花。
283
zh i bu/zh ybu / 支部口
zh ich il en1/ zhyche垣nh i/ 支持。
zh i dau yii an/ zh y dao y uwan / 指导员。
zhiku/zheku/ 粮食。 [.
.
zh i m/zhemb i/ 吃心
zh i ma/zh y ma/ 芝寐。
zh i mden/zhemden/ 弊病。
心inanzhen/ zh ynanzhen/ 指南针。
zh i r ishen g/ zh y rr i shen g/ 值日生。
zh i sh if enz i / zh ysh if enz i/ 知识分子。
小 om/zhuwemb i/ @运输,搬。@传闲话。
zhon tt m/zhonomb i/ 提起,念道。
zho qiba/zh 心hiba/ 萤火虫。
zhor i n ga/ zhori ngga/ 题目,
zhor妇han/ zhor ishan/ 指示。
zhor i sh i m/ zhor i shamb i/ 指示。
zhoro me ri n/zhoro mo ri n/ 走马。
zhorodum/ zhorodomb i/ 走马走。
zho rt e i/ zho rt a i/ 故意。
动 orum/zhoromb i/ 心紧闭(牙关)。.,@封住令
284
汕 orhun b i a//zhor gon b iy a/ 十二月。
zhou/zheu /洲。
zhovulun/zhobolon/ 心灾难,灾跺祸害。,:@累赘。@给
父母带孝。
zhovulun g/zhobolon gge.,,/ 灾难的,灾祸的。
zho\ 11.lm/ zhobomb i / 心劳累心 12 忧愁。
zho vut en,,,/ zhobo ten / 劳动。
zhuan/zhuwan/ 十,十个。
zhuan du iqi /zl1uwan du i ch i/ 第十四。
285
zhuan zhu/zhu \V an zhu/ 十二。
zhuan z.hu qi /zhuwan zhuch i/ 第十二。
zhuanad qi /zhuwan nadach i/ 第十七。
动uangj批he/zhuwangzhiyache/ 装甲车。
zhuan ii n gqi/ zhuwan n i n gguch i/ 第十六。
zhuan iingun/z血wan n i n ggun/ 十六。
zhua qi /zhuwach i/ 第十。
zhuan yii an/zhnw,!.,_n yu wan/ 专员。
^吓
286
办ulxi nus'hum/zhul 函 nus'humbi/ 前进。
zhun/zhun/ 灶口儿。
zhw,_ gi am/zhuwen ga i mb i/ 借用。
zhun ner/zhun ner / 烧柴的炉灶 D
zhung/zhungken/ 钟。
zhun gj a ng/ zhun耍hiyang/ 中将。
zhun gnun g/zhun gnun g/ 中农。
zhun gxau/ zhun gsiyao / 中校。
zhun gxii e/zhon gsiyo/ 中学。
zhun gyan g/ zhun gyan g/ 中央。
吐ungyau/zl1ongyao / 中药。
zhun gyi /zhun gyi/ 中医。
zhu qi /zhuch i/ 第二。
zhuram/zhuramb i/ (D起行口@雕塑(神像)。
zhurchum/zhurchemb i/ ©违背口@错过。
zhurchuvum/zhurchebumb i/ @使违背。~)使错过。
动uren/让urren/ 主任。
zhurhun/zhurhun/ 寸(两指宽为一寸)。
zhurs il em/zhursule tn.b i/ 重复,交叉。
zhUrsil evem/ zhursulebumb i/ 使重复,使交叉。
zhu1--um/ zh.uru.mbi/ CD 呕吐。@蚕吐丝。
zhuruvum/zhurubumb i/ ©使呕吐。@使蚕吐丝。
:z:hur )l an 1/ zhur gan/ (!)条(一条线),行(一行字) 0© 部门。
zhurh叩2/zhurgan/ 义(仁义)。
zhurhan ili m/zhur gan ili mb i/ 起义。
zhus das/zhuse dasu/ 子女,孩子们,,
zbust an/ zhust an/ 线条,行(一行)。
287
zhusum/zhus皿bi/ 割开,划开。
zhusuvum/zhusubumb i/ 使割开。
吐uvki/zhubki/ <D洲。@这一带。
zhuvo / zhube/ 故事。
zhux i /zhus i/ 主席。
zhuzhan glern/zhuzhan glemb i/ 主张。
z i ben j a/ zy ben jiya/ 资本家。
zibe呻uyi/zybenzhuyi/ 资本主义今
zichanjeji /zy也nz.hiyezhi/ 资产阶级。
z iji n/ zy zh i n/ 资金。
z i x i n gche/z y si n gche/ 自行车。
2 iy ouzhu yi/ zyi ozhu yi/ 自由主义。
z izh il如/zyzhylembi/ 自治口
zun ggunghu i /zun ggunghuu i/ 总工会。
zun.gli/ zungli/ 总理。
zun夺iling/zungsili ng/ 总司令拳
zun gtung/ zungtung/ 总统。
zuo yilng /zo yung/ 作用。
zuqul/zuch i ol/ 足球。
zuzh il em/ zuzh ylemb i/ 组织。
zuzu ng/ zuzun g/ 祖宗。
Ol
01ai ren g/ gairin邸a/ 仍淫妇。@淫妇(咒语).
q a iti/ ga itai/ 忽然。
oiaji r/ gazhiri/吝啬,小气。
288
oral/ gala/ 手口
如l 翠s"helem/ gala sh a.~ihalamb i/ 鼓掌。
289
0(邸en/g述han / 村千,家乡。
叩sich i ku/g部acht止a/ 可叹的。
q涟idem/ gasandumb i/ 埋怨、抱怨Q
可asi m/ gasamb i/ 吊咕,哀悼。
oi as i vem,,/ g asabumb i/ 使吊咭,使吊孝,使哀悼。
orash/ gas'ha /鸟”
oras -nem/ gas'huumb i/ 诅咒,赌咒。
oras h,en/ gas~ ban/ 天灾,灾害心
叩h,/gaha/ 乌鸦。
叩h,qi,/ gakda / 中单(只鞋)。@单数。
ot吐qi lem / g akdalamb i/ 成单儿。
290
叩jireng ba/ g ozh i ren gge ba/ 碱地。
叩扎/golo/ CD 脊椎。@中流。
010P/golo/ 省。
q old orold/ g olde g olde/ CD 小孩吮奶声。@喝水声。@形容
挠破。
oroldon g 01oldo屯/g oldong goldon g/ (i)油糊糊@烂哄哄。
010Idun/ guuldun/ 地道,阴构。
otoldun tua/贮uldun tu沺/ 火把。
01oldun yohurun/ guuldun yohoron/ 阴沟。
叩 Idun zhoh皿/guuldun 心uguun/ 地道。
叩 ldurem/goldurembi/ 在人群里钻来钻去。
OJOldux i/ gu uldus i/ 奸细,间谍
oi o li n/ golin/铜。
oro li n oralu k,u/ go li n galakuu/ 铜盆。
01olm i n/ golm i n / @长口@长度。
010Imi shun/ g0Im i.s,huun / 稍长,略长。
orolu gi ran g/g olo gi ran ggi/ 脊椎骨。
OJolu h,an/ golo ban/ 羊毛疗(病名)。
0101um/ golomb i/ (1)惊吓。@嫌弃。@闪(腰)。
oi olu vu.m/ g o1obumb i/ @使惊吓。@被嫌弃。
叩出unum/golhonombi/@惊。@醒。
01omudum/gomodombi/眼红、眼热,忌妒。
Omt1~uvum/
OJ. gomodobumb i/ 使眼红,使限热,使忌妒。
on i m/ guunimbi/想,想念。
OJ.
Oni n/
OJ. guun i n/ @意思,含意。@意志。$,思想。
01oni n b i m/ guun i n bime/~故意,有意识地。
q on i n ehedem/ guun i n ehedemb i/ 忌妒 D
291
01oni n elhenem/ guun i n elhenemb i/ 放心。
oi on i n qib,a i/gu un i n ch i ha i/ 恣意,任意,随便。
01oni n vera i m/ guun i n \ver ishemb i/ 注意。
292
oi ox i n ji lan/ gos i n zh il an/ 仁慈。
叩x in y am ji/ gul tsi n y amzh i/ 除夕。
or.
uld1111zho b,un/ gtt uldun zhu枣1un/ 通道地道心
oiulma h,en/ guulmahuun/ 兔子。
oiur ji n g 01.
ar ji n g/gu u1"'Z h i n g garzh i n g/ 形容细部
293
ota k.ech i ku/ gaikachu比/ 奇怪的.
OJaKem/ gai kamb i/ 稀奇。
H
had/ha d.a/ 山峰。
h a.dal/hadala/ 嚼子。
1\adalem /hadalamb i/ 载嚼子。
b.adem: /hadumbi/割。
h.adem i /hadamb i/ 00 钉。@镶。@吐
l\ aden/hadan/ 钉子。
h.adevem 1 /hadubumb i/ 使削。
hadevem t /hadabumb i/ ©使钉。@使镶口@使铜.
h,ah i chah i /hah i chah i/ 急,紧急。
.qah il em/ bah il am bi/ 急促,迅速。
.b.~iderem/ha idarambi/歪,偏。
h.a ideren/ha i daran/ 倾向,趋向。
h.aiguan/haiguw扭/海关。
h.a il em/ha il amb i/ CD 陷害。@插手(事情).
h,a il un/ha il un/ 水獭。
}l a ir em /ha i ramb i/ 爱,热爱。
ha ita n/ha itan/ 海棠。
h,a ita n ill\ a/ha ita n il ha / 海棠花 B
.na j e/haha zh i/ 儿子、孩子(呼语)。
ha ji /hazh i/ 亲昵,亲热。
h.a ji bu y en i n/ha :.zh i buyeni n /爱情口
h,a jil em/µazh i lamb i/ 亲近,友好。
29 -1
bal/hala/姓(名)。
hal h叫i n/bala h缸h i n/ (D各种各样的。@怪里怪气的。
halan g h.alan g /halan g halang/哗哪哗献
haldem /haldamb i.,/ @挑返(姑娘)。@冒犯。@找别扭。
h,a i em 1 /halamb i/ @更换。@改变,改造。@蜕(皮)
halem2 /halamb i/ 也发热。@烧伤。
l\ an1/han / 君主,,皇帝。
han2/han/ 旱, 干旱。
qan bahem/han bahamb i/ 腹痛病。
han bel/han bele/ 大米。
如n x i ndam/han s i ndamb i/ 扎针治腹痛病。
handu,rhandu/ 稻子 Cl
llan gevem/han ggabumb i/ @使堵塞。@病除不了根。
han gevh numku/han ggabuha n i meku / 干血滂病句
29 叮
han glan g han gi an g/han gla ng han glang/铃响声.
han glem 1 /han g]amb i /焊。
han glem2 /han glamb i/ 打究
han g.<;evem/hangsabumbi/淹。
han gx:i/han gsi/ 清明。
h,an gx il em /han gs i lamb i/ 扫骂
na qi n./hach i n/ 件(一件),种(一种),项(一项)。
ha qi n tiqi m/hach i n tu ch i mb i/ 害病。
har/hara / 狗尾草,劳子。
l\ ar xa g /har so gi/ ©油菜。@菜杞
haren/haran// 缘故,原因。
h,a t·en g/haran gga/ (D 园(下属)。@本(地),该(地)。
narh/harha/ 鞋帮)L 。
296
如rsem,/harshamb i/ 庇护,偏心,谝向.
如rteng /ha过un gga / 应于...…的`
h,ar q ashan /har gasl1an // 朝廷Q
h,ar oi as i m/har gashamb i / 脆仰。
h.ar oi as i vem/har gashabumb i/ 使瞻仰。
hask/hasha kt lU / 炊帚仑
297
hat hun2/h双Iufun / 谛刀。
haven/hafan/" 官。
h,aven h,al/ha f an hala,./ 官屯。
~av irem/hafirambi/印恐迫心心围攻。
如v irevem /ha f i rabumb i,/ 汀\使逼消。 ;2 使围攻。
hav汜n/habshan/ 诉讼。
h,avsevem/habshabumb i/ 使控告,使告状。
h,avum/ha fu mb i/ 心通,通畅心@透澈,清楚。',@通晓。
h,ax i 1 /has i/ 还是。
298
h,ahuruvum/·hahuurabumb i/ 使抬。
Qo1/ho/ 浆栩。
ho2/ho,,/ 货物 3
如chuhun/hozhihon/ 女婿。
b,odor h,un/hodorkon/ 后觅
hodun / h~udun /快。
h,odulum/huudulambi/迅啦加快仑
加dukun/huudukan/ 快一些。
ho gos/ho gos/ 火礼
如 lo/hulu / 葫芦。
ho]ozhu/'holo uzhu,/ 假面具。
~olvum/holbomb i/ 结娇,结合。
299
holvum uchulum/holbome uchulen1b i/ 对唱。
holvun/holbon/ 婚姻。
holvuvun/holbobun/ 关系。
hom/huumb i/ 屯编马癌子。@绮鞋边。
homBon/homso.,/ 梭子。
b 01nh,on/homhon/ 鞘,套(枪套)。
300
h,orhun/ horhon/ 猪圈。
h, os/hosho/ 角(落)。
h,os medan/hosho mudan/ 角落。
~ osor h,osor /hosor hos or / 巾刷刷响声。@形容皮肤千裂.
hosm1g /ho函 onggo/ 有角的,角形的。
hosun g ba/hoshon ggo ba/ 三角形。
ho t u/ho t o/ 秃子。
ho tu gi ran g /ho t o gi ran ggi/ 头骨。
ho tun /ho tun/ 城市凸
h,ov/hobo / 棺材。
h,ov i n/ho fi n/ 11)花瓶。@圈套。
hov i n tuh um/ho fi nde t uhemb i/ 落圈套。
ho呻k/ filekuu/ 火盆。
~ox i 1n/huus i mb i/ [)绣(花)。@包(起来)。@卷(起来),
纯上。
hox in/haoshan/ 纸。
1'ox i vem/huus i bumb i/ 也使绣心使包。@使卷,使缠。@牵
连,夺涉,涉及。
hozho/hozho,/ 好。
bozh i na/hozho na/ 问候语,好吗。
h 咄u/hoho/ 棒(玉米林),壳儿。
ho h.ur /hohor i/ 耳塞。
h.o k.wn/hokomb i/ 离婚。
bo k,uvum/hokobmnb i/ 使离婚。
h,ua/huuwa/ 院落。
hua j au /huu wazh i yao / 花椒。
b.ualar pi alar /huuwa!ar piy alar / 形容爽朗。
30l
hu siJnr nu o.lar /huuwalar huuwalar / 洪水哗哗声。
hualem/huuwalamb i/ CD 碰破,撕破。@觅咂。@切(瓜)。
hualevem/huuwalabumb i/ @使碰破。@使劈,使砸@使切。
hual i邸un/huuwal iyasun/ 和气,和睦。
h,uaren/kuuwar~/ 院子,场,营盘。
hu asa.n 1 /huuwasha t:i/ 和尚。
h,uasan1 /kuuwasan / 谈话声音大的(人) `
huashen g/huu washen g/ 花生。
huas i m/huuwashamb i/ 长大,成长,增长,
huasivem/huuw貊h的umb i/ (D使成长。($抚育,培育。
huas i vh ame/huuwashabuha ama/ 养父口
b,uas i vh en i /huuwa5habuha en iy e/ 养母。
huaxue/huuwas i o / 化学。
l1,uazh i m/huuwa2ha1nb i / 破损,破裂。
b.uazhu皿glem/huuwazhuwanglamb i/ 化装。
302
h uah v_/,,,huu wah a/ 巾粉碎,撕得粉碎。@打得稀巴烂,破烂。
hua h,a y avem/huu\vaha yabumb i/ 撕碎,打烂心
huda/huuda/ 1了价俏,价格,价钱。[g,商业。
h,uda rr1ai rnan/huuda rna i man/ 买卖。
huda.:勺im/'huud还hamb i/ 做生意令做买卖。
hulan1/huulambi/巾念,说@称呼,立叫。@啼口
灿 lan/huulan/ 烟问
huUn1bum/huulhnbwnb i/ 迷惑,被(女人)迷惑。
加l ivun/huul ibun/ 述惑。
hulum/huulu1nb i/ 心和(牌和了)@糊窗户 3
hulur malar / huulur i malar i/ 乌马虎虎。
hun沮n/huuman/ 艺术。
303
human g/huuman gga / 艺术化。
humax i /huumas i/ 艺术家。
humavem/huun1abumb i/ 迷住噜吸引。
hundun/huundun/ 饿忳。
hun g h,an g/huun g han g/ 形容得了感冒们
h un gj ti n/ huun gzh i yw1/ 红军。
h.un gs /huun gse/ 红,红利。
husun/huusun / 团力社。@伙(合伙)。
加sun nan/huu-,un o iy alma/ 长工。
husun qi nen/huusun ch i nen/ 力气。
husun g/huusun gge / 有力的,雄壮的。
nLL~ung masen g/huusun gge m邸angga/ 强壮有力。
h,u t ur i /huu turi/ 福,幸福。
hu如ing /huutur ingga / 有福的。
huvalem/huubal a.mb i / 糊(窗户)。
buvalevem/huubalabtu心i/ 使糊ti
304
huzhao/huuzhao/ 护照p
h立huzu/huuzhuzu/ 互助组.
如lin/hailan/ 树。
ha li n mo/ha il an mao/ 榆树。
harenem/ha i ramb i/ 爱惜,傥惜尊
h~r i m1/harshamb i/ 庇护,爱护.
har i m1/harimbi/烙。
h a-r h. even/har i ha e f en/ 烙饼。
h,:ar i n/ha i ran/ 可惜的。
h.ar i vem/har i bumb i/ CD 使烙。@受冻。
h,ar h.a/harha / 松树。
h忒em./huuwaitamb i/ 拴上,霞绑上,系上。
ha t evem/huuwa ita bumb i/ 使拴上,使绑上。
脰verem/hafirambi/ (i)夹。@要挟,逼迫。
h,averevem/hafirabumbi/@使夹。@使要挟,,使逼迫。
脰verh,un/hafirahuun/ ©狭隘,狭窄。@瘦(用千衣服)。
@生活困难。
h..a.
vhem/hamh i mb i/ 打哈欠。
kadalem/kadalamb i/ ©统治。@管辖,管制。
k~alevern/ka d.alabumb i/ CD 使统治。@使管辖,使管制。
kajim/ka吐ambi/ O 喳(瓜子)。@啃(骨头),吃(苹果).
talturum/kaltarambi/滑(倒}。
Kal切ruvurn/kaltarabumbi/ 使滑。
k.al t ur .h.
un/kal ta rhuun/ 滑溜,光滑。
305
kal k,unzhi rn..,/!~.i太uunzhamb i/ 疼痛难忍(多用十小孩)。
从m /k.31nbi石.,r' 堵仕,仍住。
Kamqim/k,]__亡neh i mb i/ 包括,包含。
k,aqi m/kaicha1nbi/麟
ka q i ven1/ ka i chabumb i/ 使碱
k,a r- mer i n/kara mo ri n./ 黑马。
karn1an/karman/ 保卫,保护,捍卫。
ka rt nen1/'karmamb i/ 保卫,保护,维护,捍卫。
l( annem daldem/karma1ne dald出11b i/ 庇护。
k,arn1evem/karn1abumb i/ 使保卫,使保护已
Kam/karu / 报复。
karu gi an1/ ka rtt ga i mb i/ 扭复
306
h,aruleven1,/karulabu1nb i /. (I) 使报答。 [:2 使报复。
Kamsem/ka:r吐amb i/ 答复。
1-~at f a t /ka t a f a t a/ 形容勤快、活泼,
屈扭r ~a t ar /ka t ar k孔ar/ 形容他康、硬朗。
Kat ak/ka ta ku / 吝陷
ka t em/ka i an1bi/ 晒干。
Katenzh im/臣如立hamb i/ 忍耐。
k,a-tevem/ka t abumb i/ 使晒干。
kavqim/kabc垣mb i/ CD 夹,夹上。@挤,挤一挤卫]包(饺子)。
k,av qi ven1/kabch i bu.mb i/ 使夹。@挤(上心。包心沌丛
kr1vqi ku/kaooh i kuu / 夹子。
kana orox ib_un/kaha gos i hon/ 苦氝
307
Ken忐/ke1nes / 乃奶子。
Kerhe .s/kerhes/ 柯尔克孜族。
k;estau /kes t ao / 冬季牧场。
k,odum/kodo1nb i/ •CI宰杀,屠宰 3 @戳。
koduvum/kodobun1b i/ 使宰杀。
KOl飞ochun/korsochun / 怨恨勹
k,orswn/korsomb i/ 悔恨,怨恨。
\orsuvum/korsobumb i/ 使悔恨,使怨恨。
ko t os i han/.ko t os iha n / 秏牛。
kok,tum/kuu山uun1b i/ 搅拌。
308
Koktu m xU 吐hwn/kuuthuume sh ttsi h iy emb i/ 挑拨(关系)。
kok t uvum/ ku.u t huubumb i/ 觉入。
k;ualan g kualan g/ kuu walan g k飞uwalang/ 形容鞋大穿上不合
适。
~ual t e k,ual t e/kuuwal t kuu\val t/ 由销销。@打耳光声 C· @木
头掉下来或互相碰撞的卢音。
kuan g pi an g/kuu\van g piy an g_/ 打枪声。
开心
kua t kanevem/kuuwa t kanabun1b i/ 打嘴巴。
kucha/kuucha/ 公绵羊,种羊。
k;uchalem/kuuchalamb i/ 插嘴,插手,千涉。
kuchalevem/kuuchalabumb i/ 使插嘴,使插手,使千涉。
k,umal i /koimal i/狡靡奸诈。
~atirem/归ta:rambi/ CD 马慢氮马慢跑覃稍快走(用于人)。
K忒irevem/ka扫rabumb i/ 也使马慢颠,使马慢跑。也使梢快走
(用千人)。
k,avdu~u/k i obdukuu / 狼吞虎咽地吃不够。
309
9
忒ki /adaki/ 邻汇
寄走。
310
忒en1qi k/ eremch i k/ 酸奶小饼子。
a ri /ar i/ 奶豆窝。
arki /ark i/酒”
a-tin g/a t an ggi/ 何时,什么时候。
Q)
a li nd i a/kurumu / 老人穿的夹短衣,夹衣。
ol i hO/ol iha / 胆小。
em i m/ omi mb i/喝,3
0n1i ren g/ on1i ren gge / 喝的(东西)。
311
廿}
iia邱huai/yuwanshuwai/ 元帅今
ii anze/ yu wanze/ 原则。
ii anzh ang/ yu wanzhan g/ 院长。
udunum/ n i dumb i/ 呻吟,哼哼.
ilgu/i o igu/ 油渣。
的u/ni ohe/ 狼。
ii ldur ya ld~r/ i o il dur yalder/ 形容滑溜。
umbul/ yu mbul/ 鸟名(灰色,比麻雀大).
ii ndo/ yun do/ 扁豆。
ii ndu nglem/ yun dun glemb i/ 运动。
un gt o / yungt o / 褽斗。
il n qi/ yun ch i/ 运气。
ur ii s/ yu r yu r / 踞海。
il rul um./ yurulembi/珩(地)。
il rulum ti er i m/ yu ruleme ta r i mbi/ 珩种。
urum1/n i rumb i/ 画,绘画。
ii rum t./in.t mbi/ 沉没。
umn/ i mn / @行(一行)。@群(一群)。
ii run urun/ irun i run/ 一行行的,一群群的,一排排的,一串
串的。
urunum/n i oronomb i/ 发青,发紫。
ii ruvum 1/ n i rubumb i/ 使画,使绘面。
汇uvum1 /i rubumb i/ 使下沉。
Urhan/n i m gan / 画儿,图画。
312
usuan/ i oBuwan / 预算。
ii suld i / i zh is 'huun i/ 顺利的。
313