Druk nr 4384

Warszawa, 30 czerwca 2011 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Prezes Rady Ministrw RM 10-73-11 Pan Grzegorz Schetyna Marszaek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszaku Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy

- o ratyfikacji Drugiej poprawki do Konwencji z Espoo, przyjtej podczas III Spotkania Stron Konwencji, Decyzj nr III/7 w dniu 4 czerwca 2004 r. w Cavtat.
W zaczeniu przedstawiam take opini proponowanej regulacji z prawem Unii Europejskiej. dotyczc zgodnoci

Ponadto uprzejmie informuj, e do prezentowania stanowiska Rzdu w tej sprawie w toku prac parlamentarnych zostali upowanieni Minister Spraw Zagranicznych i Minister rodowiska. Z powaaniem (-) Donald Tusk

Projekt

USTAWA z dnia o ratyfikacji Drugiej poprawki do Konwencji z Espoo, przyjtej podczas III Spotkania Stron Konwencji, Decyzj nr III/7, w dniu 4 czerwca 2004 r. w Cavtat

Art. 1. Wyraa si zgod na dokonanie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ratyfikacji Drugiej poprawki do Konwencji z Espoo, przyjtej podczas III Spotkania Stron Konwencji, Decyzj nr III/7, w dniu 4 czerwca 2004 r. w Cavtat. Art. 2. Ustawa wchodzi w ycie po upywie 14 dni od dnia ogoszenia.

6-06-aa

UZASADNIENIE 1. Potrzeba i cel ratyfikacji Drugiej poprawki do Konwencji z Espoo Konwencja o ocenach oddziaywania na rodowisko w kontekcie transgranicznym sporzdzona w Espoo dnia 25 lutego 1991 r. (Dz. U. z 1999 r. Nr 96, poz. 1110), zwana dalej Konwencj z Espoo, zostaa przygotowana w ramach Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodw Zjednoczonych, zwanej dalej EKG ONZ i jest aktem prawa midzynarodowego o charakterze wicym, ktry w caoci powicony jest instrumentowi oceny oddziaywania na rodowisko w kontekcie transgranicznym. Konwencja z Espoo zostaa ratyfikowana przez Rzeczpospolit Polsk dnia 12 czerwca 1997 r., natomiast zgodnie z Owiadczeniem Rzdowym z dnia 24 wrzenia 1999 r. w sprawie ratyfikacji przez Rzeczpospolit Polsk Konwencji o ocenach oddziaywania na rodowisko w kontekcie transgranicznym, sporzdzonej w Espoo dnia 25 lutego 1991 r. (Dz. U. z 1999 r. Nr 96, poz. 1111) wesza w ycie dnia 10 wrzenia 1997 r., czyli przed dniem wejcia w ycie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z pn. zm.), zwanej dalej Konstytucj RP. Co wicej, Konwencja z Espoo wraz z jej dwoma poprawkami, jako umowa wielostronna zatwierdzona przez Rad Unii Europejskiej, a co za tym idzie wica swoimi postanowieniami instytucje Unii Europejskiej oraz Pastwa Czonkowskie Unii Europejskiej, ma pierwszestwo przed unijnymi aktami prawnymi przyjtymi w ramach Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), ktre to Traktaty na mocy Traktatu z Lizbony sporzdzonego dnia 13 grudnia 2007 r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 203, poz. 1569) zmieniy Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiajcy Wsplnot Europejsk. Oznacza to, e akty prawa unijnego, ktre s wice dla Rzeczypospolitej Polskiej jako Pastwa Czonkowskiego Unii Europejskiej, naley interpretowa zgodnie z przedmiotow umow wielostronn i jej poprawkami. Procedur oceny oddziaywania na rodowisko, w tym rwnie w kontekcie transgranicznym, przeprowadza si dla kadej planowanej dziaalnoci mogcej znaczco oddziaywa na rodowisko, ktrej realizacja wie si z zamierzeniem budowlanym lub jakkolwiek inn ingerencj w rodowisko polegajc na przeksztaceniu lub zmianie sposobu wykorzystania terenu, w tym rwnie na wydobywaniu kopalin. Stanowi ona obligatoryjny element procesu decyzyjnego zmierzajcego do wydania zezwolenia na realizacj planowanego przedsiwzicia, bdcy jednoczenie instrumentem pomocniczym

zapewniajcym rwnorzdne traktowanie aspektw ochrony rodowiska z zagadnieniami spoecznymi, ekonomicznymi i innymi uwarunkowaniami zarwno w trakcie realizacji, eksploatacji, jak i ewentualnej likwidacji przedsiwzicia. Ocena oddziaywania na rodowisko jest jednym z podstawowych instrumentw prawnych ochrony rodowiska, bdcym najlepszym wyrazem realizacji zasad prewencji i przezornoci w procesie inwestycyjnym, z ktrych wynika obowizek oszacowania potencjalnych negatywnych skutkw realizacji planowanych zamierze o charakterze strategicznym i inwestycyjnym dla rodowiska, a nastpnie konieczno zastosowania rozwiza skutecznie zapobiegajcych oraz minimalizujcych te oddziaywania. Konwencja z Espoo stwarza midzynarodowe ramy prawne dla procedury oceny oddziaywania na rodowisko, w przypadkach gdy dziaalno realizowana w jednym pastwie, tj. na obszarze Strony pochodzenia, zasigiem oddziaywania obejmuje terytorium innego pastwa, czyli Strony naraonej, mogc tym samym powodowa znaczce negatywne skutki dla rodowiska. Jednoczenie Konwencja z Espoo nakada na jej Strony obowizek poszukiwania wszelkich moliwych do podjcia rodkw w celu kontroli, zapobiegania bd ograniczania znaczcego, szkodliwego transgranicznego oddziaywania na rodowisko. Naley zaznaczy, e Konwencja z Espoo zapewnia waciwym organom administracji oraz spoeczestwu Strony naraonej moliwo udziau w postpowaniu w sprawie transgranicznej oceny oddziaywania na rodowisko przed podjciem decyzji, a co za tym idzie daje moliwo wpywania na sposb realizacji zamierzonego przedsiwzicia mogcego znaczco negatywnie oddziaywa na terytorium pastwa naraonego. Jednoczenie Konwencja z Espoo nakada na Stron pochodzenia realizujc planowane przedsiwzicie mogce oddziaywa transgranicznie nastpujce obowizki: 1) informowania o planowanej dziaalnoci pastw naraenia, na terytorium ktrych w wyniku realizacji zamierzonego przedsiwzicia moe ujawni si znaczce oddziaywanie transgraniczne, 2) wykonania i udostpnienia zainteresowanym pastwom ssiedzkim dokumentacji oceny oddziaywania na rodowisko, 3) niezwocznego zaproponowania Stronie naraonej, po ukoczeniu dokumentacji oceny oddziaywania na rodowisko konsultacji transgranicznych, majcych na celu m.in. przedyskutowanie potencjalnego oddziaywania transgranicznego planowanej dziaalnoci oraz rodkw eliminowania lub redukowania tego oddziaywania,

4) umoliwienia udziau w postpowaniu spoecznoci lokalnych z pastw naraonych, na prawach rwnych tym, jakie przysuguj spoeczestwu pastwa, w ktrym ma by realizowana dziaalno, 5) przekazania Stronie naraenia decyzji kocowej w celu weryfikacji jej zgodnoci co do ustale podjtych w trakcie postpowania transgranicznego zarwno na etapie zgaszania uwag i zastrzee przez spoeczestwo Strony naraonej w wyniku analizy dokumentacji oceny oddziaywania na rodowisko, jak rwnie na etapie konsultacji transgranicznych, 6) fakultatywnego oddziaywania wykonania na analizy porealizacyjnej, skutecznoci ktra ma pozwoli na zweryfikowanie stopnia zgodnoci bada i analiz wykonanych na etapie oceny rodowisko oraz zastosowanych rodkw redukujcych i minimalizujcych oddziaywania planowanego przedsiwzicia w trakcie jego eksploatacji z rzeczywistym oddziaywaniem. Do Konwencji z Espoo wprowadzone zostay dwie poprawki w 2001 r. i 2004 r. Pierwsza poprawka do Konwencji z Espoo miaa na celu umoliwienie przystpienia do Konwencji pastwom bdcym czonkami ONZ, ale spoza regionu EKG ONZ oraz rozszerzya definicj opinii publicznej obejmujc ni rwnie organizacje osb fizycznych lub prawnych. Z kolei Druga poprawka do Konwencji z Espoo miaa na celu przede wszystkim podniesienie znaczenia ocen oddziaywania na rodowisko w regionie oraz wzmocnienie wsppracy midzynarodowej w tym zakresie m.in. przez: 1) umoliwienie Stronom naraonym uczestnictwa w postpowaniu transgranicznym w sprawie oceny oddziaywania na rodowisko na etapie ustalania zakresu dokumentacji przygotowywanej w ramach oceny oddziaywania na rodowisko, czyli na tzw. etapie scopingu (nowy artyku 2 ustp 11 wprowadzony Drug poprawk do Konwencji z Espoo), 2) zmodyfikowanie zacznika I do Konwencji z Espoo okrelajcego list przedsiwzi obligatoryjnie wymagajcych oceny oddziaywania na rodowisko w kontekcie transgranicznym. Zasadnicz zmian jest umoliwienie pastwu naraenia udziau w postpowaniu w sprawie oceny oddziaywania na rodowisko w kontekcie transgranicznym ju na etapie scopingu, gdzie okrelany jest zakres dokumentacji oceny oddziaywania na rodowisko, co w znaczcy sposb moe spowodowa popraw jakoci merytorycznej dokumentacji

sporzdzanej w ramach oceny oddziaywania na rodowisko, na podstawie ktrej podejmowana jest decyzja kocowa. Oznacza to rwnie moliwo przyspieszenia procedury oceny oddziaywania na rodowisko w kontekcie transgranicznym ze wzgldu na fakt, e ju na etapie opracowywania dokumentacji s uwzgldniane uwagi i wnioski Strony naraenia. Jednoczenie naley podkreli fakt, e moliwo taka pozwala na rozpoznanie potencjalnego rodzaju oddziaywania na rodowisko na jak najwczeniejszym etapie inwestycyjnym. Biorc powysze pod uwag, Strony Konwencji z Espoo uznay powyszy mechanizm za bardzo pomocny, a przez fakultatywny przepis za niekolidujcy z krajowym prawodawstwem w sprawie ocen oddziaywania na rodowisko. adna z powyszych poprawek nie wesza jeszcze w ycie. Jak stanowi artyku 14 ustp 4 Konwencji z Espoo, poprawki wejd w ycie dla Stron, ktre je ratyfikoway, zatwierdziy lub przyjy dziewidziesitego dnia od dnia otrzymania przez depozytariusza zawiadomienia o ich ratyfikacji, co najmniej przez trzy czwarte tych Stron. Przy czym Druga poprawka do Konwencji z Espoo doprecyzowaa, e chodzi o trzy czwarte tych Stron w chwili przyjcia przedmiotowych poprawek przez Strony Konwencji. Natomiast w stosunku do kadej innej Strony poprawki wchodz w ycie dziewidziesitego dnia po zoeniu przez Stron dokumentu ratyfikacji, zatwierdzenia lub przyjcia poprawek. Ponadto, naley podkreli, e Druga poprawka do Konwencji z Espoo nie podlegaa podpisaniu przez Strony Konwencji. Zostaa ona przyjta w trybie art. 14 Konwencji z Espoo na III Spotkaniu Stron Konwencji Decyzj nr III/7 w dniu 4 czerwca 2004 r. Do chwili obecnej Drug poprawk do Konwencji z Espoo ratyfikoway, zatwierdziy lub przyjy nastpujce pastwa: Krlestwo Hiszpanii, Krlestwo Niderlandw, Krlestwo Norwegii, Krlestwo Szwecji, Republika Albanii, Republika Austrii, Republika Bugarii, Republika Chorwacji, Republika Czarnogry, Republika Czeska, Republika Estoska, Republika Federalna Niemiec, Republika Litewska, Republika Sowacka, Republika Wgierska, Wielkie Ksistwo Luksemburga oraz Unia Europejska. 2. Rnice midzy dotychczasowym i projektowanym stanem prawnym 2.1. Obowizujcy stan prawny w Rzeczypospolitej Polskiej Obowizujce przepisy krajowe dotyczce ocen oddziaywania na rodowisko, ktre stanowi transpozycj dyrektywy Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny wpywu wywieranego przez niektre przedsiwzicia publiczne i prywatne na
4

rodowisko zmienionej dyrektyw 97/11/WE, 2003/35/WE i 2009/31/WE, zwanej dalej dyrektyw 85/337/EWG, zostay implementowane ustaw z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, z pn. zm.), zwanej dalej ustaw oo, oraz rozporzdzeniem Rady Ministrw z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsiwzi mogcych znaczco oddziaywa na rodowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397), zwanym dalej rozporzdzeniem ws. przedsiwzi. Ustawa oo i rozporzdzenie ws. przedsiwzi s rwnie w peni zgodne z postanowieniami Konwencji z Espoo. Postpowanie w sprawie transgranicznego oddziaywania na rodowisko jest uregulowane w dziale VI (art. 104 120) ustawy oo, gdzie wyszczeglniono nastpujce rodzaje postpowa: 1) postpowanie 2) postpowanie w w sprawie sprawie transgranicznego transgranicznego oddziaywania oddziaywania pochodzcego pochodzcego z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w przypadku przedsiwzi (rozdzia 2), z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w przypadku projektw polityk, strategii, planw i programw (rozdzia 3), 3) postpowanie w przypadku oddziaywania pochodzcego z zagranicy (rozdzia 4). Natomiast rozporzdzenie ws. przedsiwzi dokonuje specyfikacji planowanych przedsiwzi na podlegajce obligatoryjnej ocenie oddziaywania na rodowisko i na przedsiwzicia, co do ktrych obowizek przeprowadzenia oceny oddziaywania na rodowisko moe wynikn na etapie kwalifikacji tzw. screeningu. Rozporzdzenie to transponuje zacznik 1 i 2 dyrektywy 85/337/EWG oraz jest w peni zgodne z zacznikiem I do Konwencji z Espoo poprawionym przez Drug poprawk do Konwencji z Espoo. Zgodnie z regulacj zawart w art. 104 ust. 1 ustawy oo postpowanie dotyczce transgranicznego oddziaywania na rodowisko przeprowadza si w razie stwierdzenia moliwoci znaczcego transgranicznego oddziaywania na rodowisko pochodzcego z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (RP jako strona pochodzenia) na skutek: 1) realizacji planowanych przedsiwzi objtych: decyzj o rodowiskowych uwarunkowaniach, decyzjami, o ktrych mowa w art. 72 ust. 1 pkt 1, 10, 14 i 18 ustawy oo; 2) realizacji projektw polityk, strategii, planw lub programw, o ktrych mowa w art. 46 lub 47 ustawy oo.

Ponadto, jak stanowi art. 104 ust. 1 ustawy oo, postpowanie w sprawie transgranicznego oddziaywania na rodowisko przeprowadza si rwnie na wniosek innego pastwa, na ktrego terytorium moe oddziaywa przedsiwzicie albo realizacja projektu dokumentu, o ktrym mowa w art. 46 i 47 ustawy oo. Z drugiej strony, w przypadku gdy moliwe oddziaywanie pochodzce spoza granic Rzeczypospolitej Polskiej mogoby ujawni si na jej terytorium (RP jako strona naraenia), postpowanie w sprawie transgranicznego oddziaywania na rodowisko przeprowadza si zgodnie z art. 105 oraz przepisami zawartymi w rozdziale 4 dziau VI ustawy oo. Jeeli Rzeczpospolita Polska (strona pochodzenia) planuje realizacj przedsiwzicia mogcego znaczco oddziaywa na terytorium innego pastwa, wwczas postpowanie w sprawie transgranicznego oddziaywania na rodowisko przebiega w nastpujcy sposb: 1) organ administracji waciwy do wydania decyzji, o ktrych mowa w art. 104 ust. 1 pkt 1 ustawy oo, przeprowadzajcy ocen oddziaywania na rodowisko, w przypadku stwierdzenia moliwoci znaczcego transgranicznego oddziaywania na rodowisko na skutek realizacji planowanego przedsiwzicia, wydaje na podstawie art. 108 ust. 1 pkt 1 ustawy oo postanowienie o koniecznoci przeprowadzenia postpowania w sprawie transgranicznego oddziaywania na rodowisko, w ktrym jednoczenie ustala zakres dokumentacji niezbdnej do przeprowadzenia tego postpowania oraz nakada obowizek jej sporzdzenia przez wnioskodawc w jzyku pastwa, na ktrego terytorium moe oddziaywa przedsiwzicie, 2) organ administracji niezwocznie informuje Generalnego Dyrektora Ochrony rodowiska o moliwoci transgranicznego oddziaywania na rodowisko planowanego przedsiwzicia i przekazuje mu kart informacyjn przedsiwzicia, 3) nastpnie Generalny Dyrektor Ochrony rodowiska, na podstawie art. 109 ustawy oo, po uzyskaniu informacji o moliwym transgranicznym oddziaywaniu na rodowisko planowanego przedsiwzicia, niezwocznie powiadamia o tym pastwo, na ktrego terytorium przedsiwzicie to moe oddziaywa. Jednoczenie informuje to pastwo o decyzji, ktra ma by dla danego przedsiwzicia wydana i o organie waciwym do jej wydania, oraz zacza kart informacyjn przedsiwzicia. W powiadomieniu o moliwym transgranicznym oddziaywaniu na rodowisko Generalny Dyrektor Ochrony rodowiska proponuje termin na odpowied, czy pastwo naraone jest zainteresowane uczestnictwem w postpowaniu w sprawie transgranicznego oddziaywania na rodowisko,

4) jeeli

strona

naraona

powiadomi,

jest

zainteresowana

uczestnictwem

w postpowaniu w sprawie transgranicznego oddziaywania na rodowisko, wwczas uzgadnia si z tym pastwem terminy etapw postpowania, biorc pod uwag konieczno zapewnienia moliwoci udziau w postpowaniu waciwych organw oraz spoeczestwa tego pastwa, 5) umoliwia si pastwu naraenia zoenie uwag i wnioskw dotyczcych karty informacyjnej przedsiwzicia, ktre nastpnie rozpatruje si przy wydaniu postanowie, o ktrych mowa w art. 63 ust. 1 i art. 69 ust. 3 ustawy oo, 6) kolejnym etapem jest przekazanie stronie naraonej raportu o oddziaywaniu na rodowisko w celu zapewnienia udziau spoeczestwa strony naraonej w procedurze transgranicznej oraz zgoszenie uwag i wnioskw, 7) nastpnie organ administracji przeprowadzajcy ocen oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko prowadzi, za porednictwem Generalnego Dyrektora Ochrony rodowiska, konsultacje z pastwem, na ktrego terytorium moe oddziaywa przedsiwzicie, dotyczce rodkw eliminowania lub ograniczania transgranicznego oddziaywania na rodowisko. Generalny Dyrektor Ochrony rodowiska moe przej prowadzenie ww. konsultacji jeeli uzna to za celowe ze wzgldu na wag i zawio sprawy, 8) jak stanowi art. 111 ust. 2 ustawy oo, uwagi i wnioski zoone przez pastwo uczestniczce w postpowaniu w sprawie transgranicznego oddziaywania na rodowisko, w tym wyniki konsultacji, o ktrych mowa w art. 110 ustawy oo, rozpatruje si i uwzgldnia Ponadto, przy wydawaniu decyzji decyzji o rodowiskowych o rodowiskowych uwarunkowaniach. uzasadnienie

uwarunkowaniach, zgodnie z art. 85 ust. 2 pkt 1 lit. b ustawy oo, powinno zawiera informacje, w jaki sposb zostay wzite pod uwag i w jakim zakresie zostay uwzgldnione wyniki postpowania w sprawie transgranicznego oddziaywania na rodowisko, jeeli zostao ono przeprowadzone, 9) Generalny Dyrektor Ochrony rodowiska przekazuje pastwu uczestniczcemu w postpowaniu w sprawie transgranicznego oddziaywania na rodowisko decyzj, o ktrej mowa w art. 104 ust. 1 pkt 1 ustawy oo, 10) w przypadku gdy postpowanie w sprawie transgranicznego oddziaywania na rodowisko prowadzi si w toku postpowania zmierzajcego do wydania decyzji okrelonych w art. 72 ust. 1 pkt 1, 10, 14 i 18 ustawy oo, na mocy art. 91 ust. 1 ustawy oo, uzasadnienie postanowienia, o ktrym mowa w art. 90 ust. 1 ustawy oo,
7

powinno zawiera wyniki postpowania w sprawie transgranicznego oddziaywania na rodowisko, jeeli zostao ono przeprowadzone zgodnie z dziaem VI ustawy oo. W tym miejscu naley zauway, e obowizujce ustawodawstwo krajowe przez art. 111 ust. 1 ustawy oo zapewnienia udzia strony naraenia na etapie okrelania zakresu dokumentacji oceny oddziaywania na rodowisko, czyli raportu o oddziaywaniu na rodowisko, co bezporednio wynika z Drugiej poprawki do Konwencji z Espoo. 2.2. Stan prawny okrelony w Drugiej poprawce do Konwencji z Espoo Tekst Drugiej poprawki do Konwencji z Espoo wprowadza nastpujce zmiany do postanowie Konwencji z Espoo: 1) w artykule 2 po ustpie 10 dodaje si nowy ustp w brzmieniu: 11. Jeli Strona pochodzenia zamierza przeprowadzi postpowanie w celu okrelenia treci dokumentacji dotyczcej oceny oddziaywania na rodowisko, Stronie naraonej naley zapewni w stosownym zakresie moliwo uczestniczenia w tym postpowaniu., 2) w artykule 8 po wyrazie Konwencji, dodaje si wyraenie: i z wszelkich protokow do niej, ktrych s Stron, 3) w artykule 11 ustp 2 punkt (c) zastpuje si nowym punktem w brzmieniu: (c) bd poszukiwa, jeli to stosowne, usug i wsppracy ze strony kompetentnych organw posiadajcych specjalistyczn wiedz zwizan z osigniciem celw niniejszej Konwencji., 4) w artykule 11 dodaje si dwa nowe punkty w brzemieniu: (g) opracuj, gdy to stosowne, protokoy do niniejszej Konwencji; (h) ustanowi organy pomocnicze, jakie uwaaj za niezbdne dla wdroenia niniejszej Konwencji., 5) w artykule 14 w ustpie 4 drugie zdanie zastpuje si nowym zdaniem w brzmieniu: Wejd one w ycie dla Stron, ktre je ratyfikoway, zatwierdziy lub przyjy, dziewidziesitego dnia od dnia otrzymania przez depozytariusza zawiadomienia o ich ratyfikacji, zatwierdzeniu lub przyjciu przez co najmniej trzy czwarte Stron w chwili ich przyjcia., 6) po artykule 14 dodaje si nowy artyku w brzemieniu: Artyku 14 bis Przegld zgodnoci 1. Strony dokonaj przegldu zgodnoci z postanowieniami niniejszej Konwencji na podstawie procedury w sprawie zgodnoci, ktr bdzie stanowi procedura o charakterze nieantagonistycznym i wspomagajcym przyjta przez Spotkanie Stron. Przegld bdzie
8

oparty, cho nie wycznie, na regularnych raportach Stron. Spotkanie Stron podejmie decyzj w sprawie wymaganej czstoci regularnych raportw Stron i informacji, jakie maj zawiera te raporty. 2. Procedura w sprawie zgodnoci bdzie dostpna do zastosowania w przypadku kadego protokou przyjtego w ramach niniejszej Konwencji., 7) zacznik I do Konwencji z Espoo zastpuje si zacznikiem do Decyzji nr III/7 z dnia 4 czerwca 2004 r., 8) w zaczniku VI po ustpie 2 dodaje si nowy ustp w brzmieniu: 3. Ustpy 1 i 2 mona stosowa, odpowiednio, wobec kadego protokou do Konwencji. 2.3. Rnice midzy stanem prawnym obowizujcym w Rzeczypospolitej Polskiej, a regulacjami wynikajcymi z Drugiej poprawki do Konwencji z Espoo Zmiany do Konwencji z Espoo wprowadzone Drug poprawk zostay podyktowane przede wszystkim koniecznoci modyfikacji ww. Konwencji w celu zgodnoci jej przepisw z: 1) Konwencj o dostpie do informacji, udziale spoeczestwa w podejmowaniu decyzji oraz dostpie do sprawiedliwoci w sprawach dotyczcych rodowiska, sporzdzonej w Aarhus dnia 25 czerwca 1998 r., 2) Protokoem w sprawie strategicznej oceny oddziaywania na rodowisko do Konwencji o ocenach oddziaywania na rodowisko w kontekcie transgranicznym, sporzdzonym w Kijowie dnia 21 maja 2003 r., 3) dyrektyw 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutkw wywieranych przez niektre przedsiwzicia publiczne i prywatne na rodowisko naturalne, zmienionej dyrektywami 97/11/WE i 2003/35/WE. Obowizujce prawodawstwo krajowe w zakresie ocen oddziaywania na rodowisko jest w peni zgodne z powyej wyszczeglnionymi aktami prawa midzynarodowego i Unii Europejskiej, co oznacza brak koniecznoci wprowadzania zmian w prawie polskim, zwaszcza regulujcym oceny oddziaywania na rodowisko, poniewa sprawy te s ju w nim uregulowane. Podkreli naley fakt, e obowizek umoliwienia Stronom naraonym uczestnictwa w postpowaniu w sprawie oceny oddziaywania na rodowisko w kontekcie transgranicznym na etapie ustalania zakresu dokumentacji przygotowywanej w ramach oceny oddziaywania na rodowisko, przewidziany w art. 2 ust. 11 Konwencji z Espoo zmienionej Drug poprawk, znajduje bezporednie odzwierciedlenie w art. 111 ustawy oo w nastpujcym brzmieniu: uwagi i wnioski dotyczce karty informacyjnej przedsiwzicia
9

zoone

przez

pastwo

uczestniczce

w postpowaniu

w sprawie

transgranicznego

oddziaywania na rodowisko rozpatruje si przed wydaniem postanowie, o ktrych mowa w art. 63 ust. 1 i art. 69 ust. 3. Ponadto, zmieniony Drug poprawk zacznik I do Konwencji z Espoo okrelajcy list przedsiwzi obligatoryjnie wymagajcych przeprowadzenia oceny oddziaywania na rodowisko w kontekcie transgranicznym, zbieny z dyrektyw 85/337/EWG, zosta w peni uwzgldniony w rozporzdzeniu ws. przedsiwzi. 3. Przewidywane skutki zwizane z wejciem w ycie Drugiej poprawki do Konwencji z Espoo Skutki spoeczne Druga poprawka umacnia udzia Strony naraonej w postpowaniu w sprawie oceny oddziaywania na rodowisko w kontekcie transgranicznym, w szczeglnoci przez zapewnienie jej moliwoci uczestniczenia na etapie okrelania zakresu dokumentacji oceny oddziaywania na rodowisko, w tym rwnie spoeczestwa Strony naraenia, w przypadku gdy tak stanowi prawo krajowe teje Strony. Skutki gospodarcze Druga poprawka nie spowoduje bezporednio adnych dodatkowych skutkw o tym charakterze. Niemniej jednak, naley mie na uwadze jej poredni wpyw na rozwj gospodarczy przez usprawnienie postpowania w sprawie oceny oddziaywania na rodowisko w kontekcie transgranicznym. Usprawnienie tej procedury moe skutkowa przyspieszeniem, a w efekcie skrceniem procesu inwestycyjnego przez wyeliminowanie wtpliwoci i niejasnoci na jak najwczeniejszym etapie. Skutki finansowe Druga poprawka nie spowoduje skutkw finansowych dla budetu pastwa m.in. ze wzgldu na fakt, e jej postanowienia funkcjonuj ju w prawodawstwie krajowym. Dziki temu nie jest wymagana zmiana polskiego prawa w zakresie ocen oddziaywania na rodowisko. Ponadto ratyfikacja Drugiej poprawki do Konwencji z Espoo nie naoy na Rzeczpospolit Polsk dodatkowych zobowiza finansowych wynikajcych m.in. z koniecznoci opacania skadek czonkowskich. Skutki polityczne w zwizku z zatwierdzeniem Drugiej poprawki do Konwencji z Espoo przez Uni Europejsk dnia 18 stycznia 2008 r., jej postanowienia stanowi dla Rzeczypospolitej Polskiej obowizujce prawo wtrne Unii Europejskiej. Ratyfikacja Drugiej poprawki przez Rzeczpospolit Polsk ma charakter formalny i suy wyraeniu woli Pastwa. Skutki prawne ratyfikacja Drugiej poprawki nie bdzie skutkowaa koniecznoci zmiany przepisw prawa krajowego dotyczcego ocen oddziaywania na rodowisko
10

poniewa rodki prawne majce na celu wykonywanie przedmiotowej poprawki zostay ju wprowadzone do ustawy oo i rozporzdzenia ws. przedsiwzi. 4. Wyjanienie wyboru trybu zwizania Rzeczypospolitej Polskiej Drug poprawk do Konwencji z Espoo W zwizku z faktem, e zwizanie Rzeczypospolitej Polskiej Konwencj z Espoo nastpio w drodze ratyfikacji, a nastpnie Konwencja ta zostaa ogoszona w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 grudnia 1999 r. Nr 96, poz. 1110, zasadne wydaje si, aby zwizanie Rzeczypospolitej Polskiej Drug poprawk do Konwencji z Espoo nastpio w takim samym trybie. Jednoczenie zaznaczy naley, e Konwencja z Espoo podlegaa procedurze ratyfikacyjnej sprzed wejcia w ycie Konstytucji RP. Niemniej jednak art. 241 Konstytucji RP stanowi, e umowy midzynarodowe ratyfikowane dotychczas przez Rzeczpospolit Polsk na podstawie obowizujcych w czasie ich ratyfikacji przepisw konstytucyjnych i ogoszone w Dzienniku Ustaw, uznaje si za umowy ratyfikowane za uprzedni zgod wyraon w ustawie i stosuje si do nich przepisy art. 91 Konstytucji, jeeli z treci umowy midzynarodowej wynika, e dotycz one kategorii spraw wymienionych w art. 89 ust. 1 Konstytucji. Dlatego te w tym stanie rzeczy Konwencj z Espoo naley uzna za umow ratyfikowan za uprzedni zgod wyraon w ustawie. Natomiast postanowieniami Pierwszej poprawki do Konwencji z Espoo, sporzdzonej w Sofii dnia 27 lutego 2001 r., Rzeczpospolita Polska zostaa zwizana w trybie prostym przez jej zatwierdzenie uchwa Rady Ministrw nr 117/2004 podjt dnia 29 kwietnia 2004 r., co wskazywaoby na konieczno wyboru analogicznego trybu wobec kolejnej zmiany. Niemniej jednak, wybr trybu zwizania si przez Rzeczpospolit Polsk Drug poprawk do Konwencji z Espoo w drodze ratyfikacji za uprzedni zgod wyraon w ustawie wynika wycznie z analizy postanowie materialnych przedmiotowej umowy, zwaszcza pod ktem art. 89 oraz 90 Konstytucji RP. Jak stanowi art. 89 ust. 1 pkt 5 Konstytucji RP ratyfikacja przez Rzeczpospolit Polsk umowy midzynarodowej wymaga uprzedniej zgody wyraonej w ustawie, jeeli umowa ta dotyczy spraw uregulowanych w ustawie lub w ktrych Konstytucja wymaga ustawy. Dlatego te majc na uwadze fakt, e postanowienia Drugiej poprawki do Konwencji z Espoo dotycz kategorii spraw wymienionych w art. 89 ust. 1 pkt 5 Konstytucji RP zasadne jest zwizanie si przez Rzeczpospolit Polsk przedmiotow poprawk w trybie art. 89 ust. 1 Konstytucji RP oraz w zwizku z art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach
11

midzynarodowych (Dz. U. Nr 39, poz. 443, z 2002 r. Nr 216, poz. 1824 oraz z 2010 r. Nr 213, poz. 1395 oraz z 2011 r. Nr 117, poz. 676). Pomimo faktu, e przedmiotowa umowa midzynarodowa dotyczy spraw ju uregulowanych w ustawie, a zwizanie si ni przez Rzeczpospolit Polsk nie pociga za sob koniecznoci zmiany ustawodawstwa, wystarczajce wydawaoby si oparcie procedury o tryb tzw. maej ratyfikacji, czyli bez uprzedniej zgody wyraonej w ustawie. Niemniej jednak naley podkreli, e tylko umowa ratyfikowana za uprzedni zgod wyraon w ustawie, zgodnie z art. 91 ust. 2 Konstytucji RP, ma pierwszestwo przed ustaw. Dlatego te ze wzgldu na charakter i wag zmian wprowadzonych do Konwencji z Espoo przedmiotow poprawk proponuje si, aby zwizanie Rzeczypospolitej Polskiej Drug poprawk do Konwencji z Espoo nastpio w drodze ratyfikacji za uprzedni zgod wyraon w ustawie. 5. Podmioty prawa krajowego, ktrych dotyczy Druga poprawka do Konwencji z Espoo, w tym zakres, w jakim dotyczy ona osb fizycznych i prawnych Podmiotami prawa krajowego, ktrych bezporednio dotycz przepisy Drugiej poprawki do Konwencji z Espoo, s organy administracji publicznej zarwno szczebla lokalnego jak i centralnego. W pierwszej kolejnoci postanowienia przedmiotowej poprawki dotycz organw administracji publicznej waciwych do wydania decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach, ktrymi zgodnie z art. 75 ust. 1 ustawy oo, s: regionalny dyrektor ochrony rodowiska, starosta, dyrektor regionalnej dyrekcji Lasw Pastwowych, wjt, burmistrz i prezydent miasta. Ponadto, Druga poprawka do Konwencji z Espoo dotyczy Generalnego Dyrektora Ochrony rodowiska, ktry jest organem centralnej administracji rzdowej waciwym na mocy ustawy oo do wypeniania oraz egzekwowania implementacji postanowie wynikajcych z Konwencji z Espoo. Natomiast, swoim zakresem poprawka ta dotyczy kadej osoby fizycznej i prawnej zamierzajcej zrealizowa planowan dziaalno polegajc na zamierzeniu budowlanym lub innej ingerencji w rodowisko, tj. przeksztaceniu lub zmianie sposobu wykorzystywania terenu, w tym rwnie wydobywaniu kopalin, jeeli oddziaywanie tej dziaalnoci moe zawsze znaczco lub potencjalnie znaczco oddziaywa na rodowisko na terytorium innego pastwa.
12

6. Sposb, w jaki Druga poprawka do Konwencji z Espoo dotyczy spraw uregulowanych w prawie wewntrznym Tre Drugiej poprawki do Konwencji z Espoo zostaa wprowadzona do polskiego prawodawstwa w ustawie oo, w ktrej ustawodawca w art. 111 ust. 1 zastrzeg, e uwagi i wnioski dotyczce karty informacyjnej przedsiwzicia zoone przez pastwo uczestniczce w postpowaniu w sprawie transgranicznego oddziaywania na rodowisko rozpatruje si przy wydawaniu postanowie, o ktrych mowa w art. 63 ust. 1 i art. 69 ust. 3. Oznacza to, e ww. regulacja prawna obliguje organy administracji publicznej do zapewnienia udziau strony naraenia w postpowaniu w sprawie oceny oddziaywania na rodowisko ju na etapie okrelania zakresu dokumentacji oceny oddziaywania na rodowisko, tj. raportu o oddziaywaniu na rodowisko, dajc temu pastwu moliwo do zgoszenia uwag i wnioskw wzgldem karty informacyjnej przedsiwzicia. Przepis ten w peni wypenia jedn z dwch zasadniczych zmian wprowadzonych do Konwencji z Espoo Drug poprawk. Ponadto, obowizujce rozporzdzenie ws. przedsiwzi jest w peni zgodne z zacznikiem do Decyzji nr III/7 z dnia 4 czerwca 2004 r. okrelajcym rodzaje przedsiwzi obligatoryjnie wymagajcych przeprowadzenia postpowania w sprawie oceny oddziaywania na rodowisko w kontekcie transgranicznym, a tym samym zawiera zmiany wprowadzone Drug poprawk do Konwencji z Espoo. 7. rodki prawne, jakie powinny zosta przyjte w celu wykonania Drugiej poprawki do Konwencji z Espoo Jak opisano powyej, tj. w punkcie 6 przedmiotowego uzasadnienia, postanowienia Drugiej poprawki do Konwencji z Espoo zostay wprowadzone do polskiego ustawodawstwa przez ustaw oo oraz rozporzdzenie ws. przedsiwzi. Biorc powysze uzasadnienie pod uwag, nie ma koniecznoci wprowadzania nowych rodkw prawnych w celu wykonania przedmiotowej poprawki.

9-06-aa

13

DECYZJA III/7 DRUGA POPRAWKA DO KONWENCJI Z ESPOO Spotkanie: Odwoujc si do swojej decyzji II/10 w sprawie przegldu Konwencji i ustpu 19 Sofijskiej Deklaracji Ministerialnej, Pragnc zmieni Konwencj w celu dalszego wzmocnienia jej stosowania i zwikszenia synergii z innymi wielostronnymi porozumieniami rodowiskowymi, Wysoko oceniajc prace wykonane przez grup zadaniow ustanowion na drugim spotkaniu Stron, ma grup ds. poprawek i sam Grup Robocz do spraw Ocen Oddziaywania na rodowisko, Nawizujc do Konwencji o dostpie do informacji, udziale spoeczestwa w podejmowaniu decyzji oraz dostpie do sprawiedliwoci w sprawach dotyczcych rodowiska, sporzdzonej w Aarhus dnia 25 czerwca 1998 r., oraz odwoujc si do Protokou w sprawie strategicznych ocen oddziaywania na rodowisko, sporzdzonego w Kijowie na Ukrainie w dniu 21 maja 2003 r., Nawizujc rwnie do istotnych instrumentw prawnych Wsplnoty Europejskiej, takich jak Dyrektywa 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutkw wywieranych przez niektre przedsiwzicia publiczne i prywatne na rodowisko naturalne, zmieniona Dyrektywami 97/11/WE i 2003/35/WE, wiadome, i rozszerzenie zacznika I podniesie znaczenie ocen oddziaywania na rodowisko w regionie, Uznajc korzyci wynikajce z moliwie najwczeniejszej midzynarodowej w zakresie ocen oddziaywania na rodowisko, wsppracy

Popierajc prace Komitetu ds. Wdraania jako uytecznego instrumentu sucego do dalszego wdraania i stosowania postanowie Konwencji, 1. Potwierdza, i wano decyzji podjtych przed wejciem w ycie drugiej poprawki do Konwencji, w tym dotyczcych przyjcia protokow, ustanowienia organw pomocniczych, przegldu zgodnoci i dziaa podejmowanych przez Komitet ds. Wdraania, nie zostanie uchylona na skutek przyjcia i wejcia w ycie niniejszej poprawki; 2. Potwierdza rwnie, i kada Strona bdzie w dalszym cigu upowaniona do uczestniczenia we wszystkich dziaaniach zwizanych z Konwencj, w tym w przygotowywaniu protokow, ustanawianiu organw pomocniczych i uczestnictwie w nich oraz przegldzie zgodnoci, niezalenie od tego, czy druga poprawka do Konwencji wesza w ycie dla danej Strony, czy nie; 3. Przyjmuje nastpujce poprawki do Konwencji:

(a)

W Artykule 2, po ustpie 10, wprowadza si nowy ustp w brzmieniu: 11. Jeli Strona pochodzenia zamierza przeprowadzi postpowanie w celu okrelenia treci dokumentacji dotyczcej oceny oddziaywania na rodowisko, Stronie naraonej naley zapewni w stosownym zakresie moliwo uczestniczenia w tym postpowaniu.

(b)

W Artykule 8, po wyrazie Konwencji, wprowadza si wyrazy: i z wszelkich protokow do niej, ktrych s Stron

(c)

W Artykule 11, ustp 2, punkt (c) zastpuje si nowym punktem w brzmieniu: (c) bd poszukiwa, jeli to stosowne, usug i wsppracy ze strony kompetentnych organw posiadajcych specjalistyczn wiedz zwizan z osigniciem celw niniejszej Konwencji;

(d)

Na kocu Artykuu 11, wprowadza si dwa nowe punkty w brzemieniu: (g) opracuj, gdy to stosowne, protokoy do niniejszej Konwencji; (h) ustanowi organy pomocnicze, jakie uwaaj za niezbdne dla wdroenia niniejszej Konwencji.

(e)

W Artykule 14, ustpie 4, drugie zdanie zastpuje si nowym zdaniem w brzmieniu: Wejd one w ycie dla Stron, ktre je ratyfikoway, zatwierdziy lub przyjy, dziewidziesitego dnia od dnia otrzymania przez depozytariusza zawiadomienia o ich ratyfikacji, zatwierdzeniu lub przyjciu przez co najmniej trzy czwarte Stron w chwili ich przyjcia.

(f)

Po Artykule 14, wprowadza si nowy artyku w brzemieniu: Artyku 14 bis Przegld zgodnoci 1. Strony dokonaj przegldu zgodnoci z postanowieniami niniejszej Konwencji na podstawie procedury w sprawie zgodnoci, ktr bdzie stanowi procedura o charakterze nieantagonistycznym i wspomagajcym przyjta przez Spotkanie Stron. Przegld bdzie oparty, cho nie wycznie, na regularnych raportach Stron. Spotkanie Stron podejmie decyzj w sprawie wymaganej czstoci regularnych raportw Stron i informacji, jakie maj zawiera te raporty. 2. Procedura w sprawie zgodnoci bdzie dostpna do zastosowania w przypadku kadego protokou przyjtego w ramach niniejszej Konwencji. 2

(g) (h)

Zacznik I do Konwencji zastpuje si zacznikiem do niniejszej decyzji. W zaczniku VI, po ustpie 2, wprowadza si nowy ustp w brzmieniu: 3. Ustpy 1 i 2 mona stosowa, odpowiednio, wobec kadego protokou do Konwencji.

Zacznik ZESTAWIENIE RODZAJW DZIAALNOCI 1. Rafinerie ropy naftowej (z wyjtkiem instalacji wytwarzajcych jedynie smary z ropy naftowej) i instalacje do gazyfikacji i upynniania wgla lub upkw bitumicznych o wydajnoci 500 ton lub wicej na dob. 2. (a) elektrociepownie i inne instalacje do spalania o wyjciowej mocy cieplnej 300 megawatw lub wicej, oraz (b) elektrownie jdrowe i inne reaktory jdrowe, w tym demonta i likwidacja takich elektrowni jdrowych lub reaktorw1) (z wyjtkiem instalacji badawczych do produkcji i konwersji materiaw rozszczepialnych lub paliworodnych, ktrych moc maksymalna nie przekracza 1 kilowata cigego obcienia cieplnego). 3. (a) (b) instalacje do wtrnego przerobu napromieniowanych paliw jdrowych; instalacje przeznaczone do: produkcji lub wzbogacania paliw jdrowych, przerobu napromieniowanych paliw jdrowych lub wysoce radioaktywnych odpadw, ostatecznego unieszkodliwiania napromieniowanych paliw jdrowych, wycznie do ostatecznego usuwania radioaktywnych odpadw, lub wycznie do skadowania (planowego na ponad 10 lat) napromieniowanych paliw jdrowych lub radioaktywnych odpadw w innym obiekcie ni zakad produkcyjny.

4. Due instalacje do wstpnego wytapiania surwki elaza i stali oraz do produkcji metali nieelaznych. 5. Instalacje do wydobywania azbestu oraz do przerobu i przetwarzania azbestu i produktw zawierajcych azbest: dla produktw azbestowo-cementowych o rocznej produkcji wikszej ni 20 000 ton produktu kocowego; dla materiaw ciernych o rocznej produkcji wikszej ni 50 ton produktu kocowego; oraz dla innego wykorzystania azbestu w iloci wikszej ni 200 ton rocznie. 6. Zintegrowane instalacje chemiczne.

7. (a) budowa autostrad, drg szybkiego ruchu2), tras dla dalekobienego ruchu kolejowego oraz portw lotniczych3) o podstawowej dugoci pasa startowego 2100 metrw lub wicej.

1)

Na uytek niniejszej Konwencji, elektrownie jdrowe i inne reaktory jdrowe przestaj by takimi instalacjami z chwil, gdy cae paliwo jdrowe i inne elementy skaone radioaktywnie zostay na stae usunite z terenu instalacji. 2) Na uytek niniejszej Konwencji: - "autostrada" oznacza drog specjalnie zaprojektowan i zbudowan dla ruchu motorowego, ktra nie obsuguje graniczcych z ni posiadoci i ktra:

(b) budowa nowej drogi o czterech lub wikszej liczbie pasw ruchu albo wyrwnanie i/lub poszerzenie istniejcej drogi dwupasmowej w celu zapewniania czterech pasm lub wicej, w przypadku gdy ciga dugo takiej nowej drogi lub odcinka o wyrwnanym przebiegu i/lub odcinka poszerzonego wyniesie co najmniej 10 km. 8. Rurocigi do transportu ropy naftowej, gazu i chemikaliw o duych przekrojach.

9. Porty handlowe oraz rdldowe szlaki wodne i porty rdldowe, ktre pozwalaj na ruch jednostek pywajcych o wypornoci ponad 1 350 ton. 10. (a) instalacje do unieszkodliwiania niebezpiecznych i toksycznych odpadw przez spalanie, obrbk chemiczn lub skadowanie w ziemi; (b) instalacje do unieszkodliwiania odpadw innych ni niebezpieczne przez spalanie lub obrbk chemiczn o wydajnoci ponad 100 ton na dob. 11. Wielkie zapory i zbiorniki wodne.

12. Dziaalno zwizana z poborem wd gruntowych lub systemy sztucznego zasilania wd gruntowych, w przypadkach gdy roczna objto pobieranych lub zasilanych wd wynosi 10 milionw metrw szeciennych lub wicej. 13. Wytwarzanie celulozy, papieru i tektury w iloci 200 ton lub wicej masy powietrznosuchej na dob. 14. Odkrywkowe i podziemne wydobywanie na du skal i przerb na miejscu rud metali lub wgla. 15. Produkcja wglowodorw na otwartym morzu. Wydobycie ropy naftowej i gazu ziemnego do celw komercyjnych, gdy wydobywana objto przekracza 500 ton na dob w przypadku ropy naftowej i 500 000 metrw szeciennych na dob w przypadku gazu. 16. Due urzdzenia do magazynowania ropy naftowej, produktw petrochemicznych i chemicznych. 17. Wyrb lasw na duych powierzchniach.

(a) wyposaona jest, wyjwszy szczeglne punkty lub sytuacje chwilowe, w oddzielne jezdnie dla dwu kierunkw ruchu rozdzielone od siebie pasem nieprzeznaczonym dla ruchu albo wyjtkowo w inny sposb, (b) nie krzyuje si na jednym poziomie z adn drog, torami kolejowymi i tramwajowymi lub przejciami dla pieszych, oraz (c) jest specjalnie oznakowana jako autostrada. - "droga szybkiego ruchu" oznacza drog zarezerwowan dla ruchu motorowego dostpn tylko z rozjazdw lub z regulowanych skrzyowa, na ktrej jest zabronione w szczeglnoci zatrzymywanie si i parkowanie na jezdniach. 3) Na uytek niniejszej Konwencji, port lotniczy oznacza port lotniczy, ktry odpowiada definicji okrelonej w Konwencji Chicagowskiej z 1944 roku powoujcej Midzynarodow Organizacj Lotnictwa Cywilnego (Zacznik 14).

18. (a) prace zwizane z przerzutami zasobw wodnych pomidzy dorzeczami rzek, gdy celem takich przerzutw jest zapobieganie ewentualnym niedoborom wody i gdy objto przetaczanej wody przekracza 100 milionw metrw szeciennych rocznie; oraz (b) we wszystkich innych przypadkach, prace zwizane z przerzutami zasobw wodnych pomidzy dorzeczami rzek, gdy redni wieloletni przepyw wody w dorzeczu poboru wody przekracza 2 miliardy metrw szeciennych rocznie i gdy objto przemieszczanej wody przekracza 5% tego przepywu. Obydwa powysze przypadki nie obejmuj przerzutw rurocigami wody do picia. 19. Oczyszczalnie ciekw o wydajnoci powyej 150 000 rwnowanika liczby mieszkacw. 20. ni: Instalacje do intensywnej hodowli drobiu i wi o mocach produkcyjnych wikszych 21. 22. 85 000 miejsc w przypadku broilerw, 60 000 miejsc w przypadku kur, 3 000 miejsc w przypadku tucznikw (powyej 30 kg), lub 900 miejsc w przypadku macior.

Budowa napowietrznych elektrycznych linii energetycznych o napiciu 220 kV i wicej oraz o dugoci wikszej ni 15 km. Due instalacje wykorzystujce si wiatru do produkcji energii (farmy wiatrowe).

10-06-aa