Vous êtes sur la page 1sur 5
SUC KHOE SINH SAN VI THANH NIEN SO KHAI NIEM: j thanh nién (VTN) la nhig ngudi 6 giai doan chuyén tigp tir tré con sang . Can cir vao mie do phat trién thé chat, tm ly xa hi va nhu cau, tudi vj thanh nién duge chia thanh 3 giai doan: ~ Giai dogn dau (sém) tui Vj thanh nién: tir 10 — 13 tudi ~ Giai doan gidia tudi Vj thanh nién: tir 14 — 16 tudi - Giai dogn sau( mugn) tudi Vj thanh nign: tir 17 — 19 tudi Tré em gai thudng day thi sém hon tré em trai 1-2 nim. trung cia giai doan nay 1a sy phat trién dac bigt va manh mé ca vé thé tinh than, tinh cam va kha ning hoa nhfp xa hdi, cong dng. O tuoi vj thanh nié , duréi tac dung sinh ly cia hormone, co thé tré em sé dign ra hang loat nhiing thay ddi vé hinh dang, eo quan sinh dye, tam sinh ly, phan bist gidi tinh nam/nit va bat dau cé kha nang tinh duc, kha nang sinh san. Il. NHUNG THAY DOI 6 DO TUOI VT! A. Thay doi vé sinh ly: *nv VE thai Bat dau tir khi 8 ~ 13 tudi, trung binh 15 tudi va hoan tit day thi vao thoi diém tré duge 13 — 18 tudi: Vé phat trién co thé: — Phat trién can nang. — Tuyén vai phat trién thay déi 6 va (num vii nhé Ién ré hon, hinh thanh quing va bau vil) + Ngye to ra. —Khung chau phat trién khung chu (khung chu cla nit tron hon va rong hon khung ch4u cia nam) — méng to ra (to hon nam giéi). — Phat trién long mu. — Dai thon. — B6 phan sinh duc phat trién: Am h9, 4m dao to ra, tir cung va budng tring phat bé xuong sau khi hinh thé da hoan thién. — Budng trimg bat diu hoat dong bing vige san sinh ra ngi tiét t6 sinh duc nit, c6 hign tung rung trimg va xudt hign kinh nguyét. Trong khoang 1 nam dau khi c6 kinh, kinh nguyét khéng déu va thoi gian hanh kinh ciing thay doi. *NAM day thi khi tre duge 10 — 15 tudi; Vé thay déi co’ thé: ~ Phat trién chiéu cao. — Phat trién can nang. — Thay dai giong ndi (v6 tiéng bé giong, gigng n6i 6 4), sau dé ging tram tré lai ~Tuyén ba, tuyén mé hdi phat trién. —Ngue va hai vai phat trién. — Cae co cita co thé rin chic. —Léng trén co thé va mat phat trién(cé ria mép xuat hign va rau 6 cm), xuat hign Jong 6 bd phan sinh duc ( phat trién long mu). — Duong vat va tinh hoan phat trién to lén. — Bat dau xuat tinh. ~ Trai cé do sun gidp phat trién, —Negung phat trién b6 xuong sau khi hinh thé da hoan thién. Vé thay déi sinh ly: Tinh hoan hoat d6ng sinh ra ndi tiét sinh dye nam va tinh tring; biéu hién xuat tinh, nhang lan dau 1a méng tinh, Chai y: Thoi ky day thi chinh thire 6 nam va nit chimg to rang: bO méy sinh duc a truéng thanh, cae em cé kha nang thy hign quan hé tinh dye, nam o6 thé lam cho nit gidi mang thai va nif c6 thé ¢é thai va sinh con. B. Thay doi vé tam ly: Voi nhimg dac diém sinh ly rigng biét, tré vj thanh nién dé thay déi tinh each, hanh vi tg xir nhur sau: Tinh de ré c6 xu hudng tach ra, it phy thude vao cha me, chuyén tir sinh hoat gia dinh sang sinh hogt ban bé dé dat duge syr doe lap. Déi khi, tré c6 biéu hién chong doi lai cde quan diém ctla cha me; + Nhan edeh: cé ging khang dinh minh nhu mgt ngudi lén, ¢6 hanh vi bit chuée ngudi lén: éu duong, hoe cach biéu 16 tinh cam . Tinh cam: chuan bj cho méi quan va diéu khign cém xtc, phat trién kha nang yéu va duge yéu, t6 thai do than mat khae; trong mdi quan hé voi + Tinh tich bgp: thu thap théng tin tir cha me, nha trudng, ban bé, x8 di... tao ra gia tri ciia bain than, tgo sy tyr tin va cach tmg xt; + Tri tu@: tré vj thinh nién thudng thich lap lun, nhin sur vat theo quan diém ly twong héa. Ill. CAC NGUY CO HAY GAP O TUOI VTN: Do nhimng thay déi trén ma VIN dé bi: du dé, mua chuge, long gat, xdm hai va dé bat chude. 1. Quan hé tinh dye bira bai, khéng an toan, hau qua: 1.1. Mang thai sém ngoai y muén: —Dé i sdy thai, dé non, nhiém déc thai, lim tang nguy co tir vong me. — Do khung ch4u phat trién chura diy di nén khi sanh dé phai can thigp bing thi thuat ho&c phau thuat. — Lam me qua tré, co thé phat trién chua day di dé dn dén thiéu mau, thai kém phat trién, dé bj chét uu. ~Tilé tré sinh ra thiéu can, tré suy dinh dudng, tré mac bénh va tir vong cao hon nhiéu so véi cdc ba me sinh con & tudi truéng thanh. — Bé hoc gitta chimg, anh hung t6i tuong lai. — Lam me sém dé bj cng thing, khiing hoang tam ly, ton thuong tinh cam, d& chan nan, cam thay cach biét véi gia dinh va ban bé. — Bj ngudi kia bé roi hoe phai cuéi g4p vi ngudi ma ban khong muén cé cam két cudc sng véi ngudi dé. ~ Ban than va gia dinh phai génh chju nhiing dinh kién ctia xa hgi. — Ganh nang vé kinh té khi nudi con. — Gop phan lam tang chi phi xa hdi, tang dan sé. — Pha thai cé thé dua dén cac tai bién: choang, chay mau, nhiém tring, thing tir cung, vé sinh 1.2. Mie eae bénh lay truyén qua dudng tinh dye (BLQDTD) va HIV/AIDS. 2. Dé bi ldi cuén béi cae chat kich thich, chat gay nghién nhw: rugu, thude ma tly. IV. VTN CAN LAM Gi DE PHONG TRANH NHUNG TAC HAI? 1. Rén luyén vé ky nang séng: — Chi d§ng tim hiéu kién thite vé gidi tinh, strc khoe sinh san vj thanh nién tir cha me, thay c6, anh chi, ngudi than va ban be. — Can tam sy vé nhing lo lang, ban khoan, thc mc v6i ngudi than trong gia dinh, thay c6, ban be, ngudi cé uy tin, kién thtre va co trach niém. — Cé thai gian biéu hoe tap, nghi ngoi, giai tri va tap luyén thé duc thé thao cho phi hop va diéu do. ~ Phan biét ré rang gitta tinh yéu va tinh ban khae gidi trong sang, gitip 46 nhau cing tién bd. 2. Chim soc sire khée sinh san: vé sinh ca nhan, vé sinh b6 phan sinh duc: * Phai biét cach thyc hign vé sinh kinh nguyét (thay bang vé sinh thung xuyén méi 3-4 gid mét lan trong thoi gian hanh kinh), * Dén 15-16 tudi ma khéng cé kinh nguyét thi phai di khdm. * Udng vién sit: ké tir khi bat dau cé kinh nguyét, mdi tun udng 01 vién, lién tuc 16 tuan trong 01 nam (16 vién/nim) dé phéng tranh thiéu mau do thiéu sit. —Nam: * Phai biét phat hién nhimng bat thudng vé co quan sinh duc ctia minh dé di kham bénh kip thoi nhu: hep bao quy dau, tinh hoan an, vj tri bat thudng eta 16 tiéu. * Khéng mac quan lot qué bo sat, chat hep 3. Tranh xa nhimg hinh anh, sich bao, phim anh, trang web khiéu dim, doi truy; tranh xa rugu, thudc ld, ma tiy. 4. Khong nén quan hé tinh dye (QHTD) truée tudi truéng thanh 5. Néu QHTD, phai thye hign tinh duc an toan: ~ Séng chung thiiy v6i 01 ban tinh. — Sir dung bao cao su diing céch mai khi QHTD dé vita tranh mang thai ngoai y mudn, vita tranh cic BLQDTD va HIV/AIDS. Phong TT-GD/ Chi cue DS-KHHGD.

Vous aimerez peut-être aussi