Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Zik-nni
Tamedyezt
Tazwart sɣur
Omar MOUFFOK
Taẓrigt 2022
Agbur
Tazwart 9
Asirem 13
Kemm 15
I kemm a Lunǧa 1 16
I kemm a Lunǧa 2 17
Ussan-a 18
Abrid n tlelli 19
Ad nuɣal… 22
I unabaḍ-nneɣ 24
Nenna-d 25
Ilelli 26
Aḥlil 28
Cfiɣ 30
D acu-yaɣ ? 31
Tayri-w 32
Tidderɣelt 34
Tazwart
9
tutlayt d yidles amaziɣ, ama i uḥraz n
tlelli d tugdut. S cwiṭ-a n wammud,
Smail yefka-aɣ-d tabitrint, takti ɣef
wakk ayen yesɛedda. Ssneɣ amdan-a s
lqerb yernu ẓriɣ ayen yesɛedda ama
uqbel « Tamrawt Taberkant », ama deg
tallit-nni tuqriḥt n temrawt-a, yernu ɣas
amnet-iyi, tamrawt-nni aydeg iɣallen n
tillas (obscurité) llan ttḥakaṛen allaɣen d
waggagen izzayriyen akken ad ten-nɣen
yiwen, yiwen, ula d netta tḥuza-t
temsalt, iqubel s yidmaren-nnes, yernu
tuggdi tella tezdel ɣef tmurt, tallit-nni
aydeg ay as-yenna, umeṛḥum Tahar
Djaout : « Ma tessawled, ad temmted.
Ma tsusmed, ad temmted. Ihi ssiwel,
temmted ». S waya ara twalim, a aytma,
dakken mennaw seg yisefra-nnes yura-
ten « asmi ay yeḥma useqqi », deg
tlemmast n tallit-nni aydeg tanezzayt,
ad d-yini yiwen awal, tameddit, ad d-
mmɣen fell-as, yernu deg kra seg
yisefra-a, tidet kan, tessewham-iyi
tebɣest n Smail, maca daɣ, yessummar-
iyi (yessefreḥ-iyi) usirem ay yella yesɛa
ula deg wussan-nni aydeg « temdel
10
tallest », yella berrik yiḍ armi dayen
kan. Sakkin, tewweḍ-d tallit n Tefsut
Taberkant aydeg tiẓwar (énergies) n
Smail rnant dduqqsent-d, d timeɣsiwt
(volonté) d usirem ay yennernan, ay
yettfeǧǧiǧen ugar deg tmedyezt-nnes, d
aguffed (motivation) ayyes mazal
yettkemmil armud-nnes ar ass-a.
Tamedyezt n Smail d tin aydeg tutlayt n
sufella fessuset i ugzay, d acu kan, dima
yella yizen yeffren ddaw tduli, d ayen
ay as-irennun deg sser i tṣekka-a. Seg
yidis niḍen, ttarraɣ tajmilt tameqqrant i
umedyaz-a ɣef tutlayt-nnes yesɛan
aswir d atrar, d tutlayt aydeg ur
yettkukru ara ad yesseqdec awalen
"itraren" s yimek (de manière) d
agaman akken ad d-yessenfali tiktiwin
akken iwata. Smail mačči seg wid
iḥeqren tamaziɣt, yerra-tt deg yidis i
usenfali kan n tektiwin tiqburin, wanag
d win yekkaten (yernu d ayen ay iyi-
yeswehmen deg-s) seg wasmi ay d-
yebda yettaru, deg tgara n yiseggasen n
1980 (tasuta tamezwarut n warraw n
Tefsut n 80) akken ad tili tutlayt
11
tamaziɣt d tin ayyes nezmer ad naru
yernu ad d-nessenfali tilawt n tallit n
wass-a, tallit aydeg nedder, akken ay d-
nessenfalay tilawt-a s tutlayin-nniḍen.
Smail yesɛa tamuɣli d tameẓruktut
(idéaliste) yernu, ass-a, d imeẓrukta
(idéalistes) ay aɣ-ixuṣṣen akken ad
nesnerni tamaziɣt.
D amsuqqel
12
Asirem1
13
Mesleɣ tikli ur nettmal
D amennuɣ yemsel uzbu
Ur tettruẓ ur tkennu
Alamma tewweḍ lebɣi-w
Yulyu 1991
14
Kemm2
Yulyu 1991
15
I Kemm a Lunǧa 1
Am tjeǧǧigt yemɣin
Deg yiḍumman n ugudu
Am ugama yeddren
Yecna umedyaz d asefru
Am usirem ibedden
Ur yettruẓ ur ikennu
Tubeṛ 1994
16
I Kemm a Lunǧa 2
Tubeṛ 1994
17
Ussan-a
At udlis n yimenɣiyen
Ineqqen ula d ilufanen
Tubeṛ 1994
18
Abrid n tlelli
Tidi n umdan,
d awal kan,
d ixmir n lebni
deg tikli n umezruy-is.
4 Amasnag = Le sage.
19
Iḍarren semmden tikli…
ɣef waluḍ n yidammen,
deg uɣebbar yesderɣilen,
s fad yeskawayen ifadden.
Aru…
Am yigider yufgen,
yesɣersen leqyud n tsusmi.
Ini-d…
Anagi-k ?
D tissas d uzbu,
akka i d iseɣ.
20
Ddu kan,
d tafrara…
Heyyi seksu,
d tameɣra…
Akka i d tikli,
yal leɛtab yesɛa lɣella.
War lebɣi,
Ibeɛtiyen, inselmen, iremmaɣen,
iqburen, d umaḍal akken yella.
Mayu 1996
21
Ad nuɣal…5
Ad nuɣal…
22
Ad nuɣal…
Yennayer 1997
23
I unabaḍ-nneɣ6
Nebɣa ad d-nini,
idurar d yisafen.
Drus.
Mačči s cwiṭ
n tezdeg d leḥdaqa.
D izdaz.
24
Nenna-d
Yennayer 2003
25
Ilelli7
26
Nekk d ameɣras yeɣlin
Takbabt9 n tlelli deg ufus
Temẓi truḥ d iseflan
Tawenza tɛebba lmerta-s
Mliɣ-d amek i ttmettaten
Yirgazen yugin tillas10
11 Mayu 2003
27
Aḥlil11
28
Yetti wallaɣ inehhet
S yimeslayen n umerret
Akken ad tifsus teɛkemt
Dujembeṛ 2004
29
Cfiɣ13
Abeḥri, tili
Cfiɣ tenna-iyi
D kečč i d tafat-iw
Tumert14 n tmeɣra
Ul iɣas yedha
D tin i icedha
Aḍu, abruri
Ziɣ igenni yetti
Deffir n uɛrur-iw
Aɛwaz, tamara
Tamacahut am ta
Tlaq-as tagara
Dujembeṛ 2004
30
D acu-yaɣ ?
Leḥṛaca n wuccen
Gar sin n wulawen
D tikli war iswi
Turart n walqafen
Aṭas n wudmawen
Ɛyiɣ seg tsusmi
Allen s allen
Ccḍeḥ tur-a dayen
Aɣiḍi mačči d tayri
Dujembeṛ 2004
31
Tayri-w
- Ddefcic n tidderɣelt-im
d wul-im iḥebbken ɣef uldun,
yeǧǧa ureɣ bu yiseɣ.
32
Ad am-in-iniɣ :
Ttuɣ iman-iw.
Abbuh! Ziɣ tayri d aṭan n tisselbi.
A tawaɣit n tidderɣelt-iw…
Ad am-in-iniɣ:
Mayu 2005
33
Tidderɣelt
Turart n walqafen
Rnu-as-d icriken
Tamurt nadi-tt d iḥricen
Yedderɣel ur yettḥulfu
Cnu-as-d timucuha
Leḥṛaca war tilisa
Teẓriḍ netta d nniyya
Yedderɣel ur yettḥulfu
Mayu 2005
34
Taklut n tduli : Nourreddine Chegrane.
Tissebtert : Ramdane Abdenbi.